intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

THỨC ĂN VÀ NUÔI DƯỠNG BÒ SỮA - Chương 2

Chia sẻ: Nguyen Minh Phung | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:17

Thêm vào BST
Báo xấu
171
lượt xem 52
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

THỨC ĂN VÀ NUÔI DƯỠNG BÒ SỮA - Chương 2: Đánh giá giá trị năng lượng và protein của thức ăn cho bò sữa

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: THỨC ĂN VÀ NUÔI DƯỠNG BÒ SỮA - Chương 2

  1. Ch¬ng 2 ®¸nh gi¸ gi¸ trÞ n¨ng l‡îng vμ protein cña thøc ¨n cho bß s÷a i. ®¸nh gi¸ gi¸ trÞ n¨ng l|îng cña thøc ¨n 1. ChuyÓn ho¸ n¨ng lîng cña thøc ¨n ë bß s÷a C¸c chÊt h÷u c¬ cña thøc ¨n ®Òu mang n¨ng l†îng (NL). Khi ®èt ch¸y hoμn toμn mét lo¹i thøc ¨n nμo ®ã (trong bom calorimet) th× nã sÏ gi¶i phãng ra mét l†îng nhiÖt. L†îng nhiÖt to¶ ra nμy chÝnh lμ n¨ng l†îng th« (viÕt t¾t lμ GE) cña thøc ¨n ®ã. Tuy nhiªn, bß kh«ng thÓ sö dông ®†îc toμn bé n¨ng l†îng th« nμy cña thøc ¨n v× nã ph¶i tr¶i qua qu¸ tr×nh chuyÓn ho¸ phøc t¹p trong c¬ thÓ bß (H×nh 2-1). NL th« NL tiªu ho¸ NL trao ®æi NL thuÇn (GE) (DE) (ME) (NE) NL s¶n xuÊt NL duy tr× NL gia nhiÖt NL khÝ NL n†íc tiÓu NL H×nh 2-1: ChuyÓn ho¸ n¨ng lîng cña thøc ¨n ë bß s÷a Khi ®èt ch¸y hoμn toμn ph©n (b»ng bom calorimet) th× chóng ta còng ®o ®†îc mét l†îng nhiÖt.
  2. §ã lμ n¨ng l†îng chøa trong ph©n (viÕt t¾t lμ FE). HiÖu sè gi÷a n¨ng l†îng th« cña thøc ¨n vμ n¨ng l†îng th¶i ra theo ph©n ®†îc gäi lμ n¨ng lîng tiªu ho¸ (DE) cña thøc ¨n: DE = GE - FE Tû sè gi÷a n¨ng l†îng tiªu ho¸ vμ n¨ng l†îng th« cña thøc ¨n gäi lμ tû lÖ tiªu ho¸ n¨ng lîng cña thøc ¨n ®ã (ED). ED = DE/GE Trong qu¸ tr×nh lªn men bëi vi sinh vËt t¹i d¹ cá mét phÇn n¨ng l†îng cña thøc ¨n bÞ mÊt d†íi d¹ng khÝ mªtan (viÕt t¾t lμ MeE). MÆt kh¸c, còng cã mét bé phËn cña c¸c thμnh phÇn dinh d†ìng bÞ th¶i qua thËn vμ ®†êng tiÕt niÖu, gäi lμ n¨ng l†îng n†íc tiÓu (UE). N¨ng l†îng thùc tÕ cßn l¹i trong c¬ thÓ cña bß s÷a ®Ó c¸c c¬ quan chøc n¨ng kh¸c nhau sö dông ®†îc gäi lμ n¨ng lîng trao ®æi (ME). ME = GE - FE - MeE - UE hoÆc ME = DE - MeE -UE Kh«ng ph¶i toμn b« n¨ng l†îng trao ®æi ®†îc dïng ®Ó duy tr× c¬ thÓ vμ t¹o s¶n phÈm, cã mét phÇn n¨ng l†îng trao ®æi ph¶i ®†îc dïng cho viÖc thu nhËn, tiªu ho¸, hÊp thu, vËn chuyÓn vμ trao ®æi chÊt trong c¬ thÓ. PhÇn n¨ng l†îng nμy cuèi cïng ®†îc gi¶i phãng ra
  3. khái c¬ thÓ d†íi d¹ng nhiÖt vμ ®†îc gäi lμ n¨ng l†îng gia nhiÖt (HI). NÕu nh† ME ®†îc vÝ nh† tæng thu nhËp th× HI cã thÓ vÝ nh† kho¶n thuÕ thu nhËp b¾t buéc ph¶i ®ãng gãp cho ng©n s¸ch ®Ó ®¶m b¶o c¸c cho c¸c ho¹t ®éng t¹o ra thu nhËp. PhÇn n¨ng l†îng cßn l¹i ®†îc gäi lμ n¨ng lîng thuÇn (NE). §ã lμ nguån n¨ng l†îng ®¸p øng cho c¸c nhu cÇu vÒ duy tr× vμ s¶n xuÊt cña bß s÷a. NE = ME - HI Tû lÖ gi÷a n¨ng l†îng trao ®æi (ME) vμ n¨ng l†îng th« (GE) ®†îc gäi lμ nång ®é n¨ng l†îng trao ®æi cña thøc ¨n (q). q = ME/GE HÖ sè q th†êng ®†îc dïng nh† mét chØ sè ®Ó ph©n lo¹i chÊt l†îng thøc ¨n vμ cã liªn quan chÆt chÏ víi hiÖu suÊt sö dông ME trong c¬ thÓ bß (k). k = NE/ME = (ME-HI)/ME HÖ sè k nμy thay ®æi phô thuéc kh«ng nh÷ng vμo q mμ cßn phô thuéc vμo môc ®Ých sö dông n¨ng l†îng vμo duy tr×, t¹o s÷a, mang thai hay sinh tr†ëng. Chó ý: Ngoμi HI, n¨ng l†îng dïng cho duy tr× c¬ thÓ cuèi cïng còng ®†îc tho¸t ra ngoμi c¬ thÓ d†íi d¹ng nhiÖt. §èi víi bß s÷a tæng n¨ng l†îng nhiÖt nμy rÊt lín (Ýt nhÊt b»ng 40% tæng ME), do vËy c¬ thÓ bß s÷a cao
  4. s¶n sÏ gÆp khã kh¨n trong viÖc th¶i nhiÖt khi nu«i trong ®iÒu kiÖn nãng Èm. 2. §¸nh gi¸ gi¸ trÞ n¨ng lîng cña thøc ¨n Trªn thÕ giíi hiÖn nay mét sè n†íc dïng n¨ng l†îng trao ®æi (ME) ®Ó biÓu thÞ gi¸ trÞ n¨ng l†îng cña thøc ¨n cho bß s÷a, trong khi ®ã mét sè n†íc kh¸c l¹i dïng n¨ng l†îng thuÇn (NE). Mçi hÖ thèng c㠆u vμ nh†îc ®iÓm riªng cña nã. Dïng n¨ng l†îng trao ®æi th× kh«ng thÓ hiÖn ®†îc hoμn toμn chÝnh x¸c c¸c nhu cÇu kh¸c nhau cña gia sóc, nh†ng sö dông l¹i tiÖn lîi h¬n v× mét lo¹i thøc ¨n chØ cã mét gi¸ trÞ ME æn ®Þnh cho mét lo¹i gia sóc. Tr¸i l¹i, dïng n¨ng l†îng thuÇn sÏ tho¶ m·n chÝnh x¸c h¬n c¸c nhu cÇu cô thÓ cña gia sóc, nh†ng mçi lo¹i thøc ¨n l¹i ph¶i cã nhiÒu gi¸ trÞ NE kh¸c nhau tuú theo môc ®Ých sö dông thøc ¨n kh¸c nhau cña cïng mét con vËt, nªn viÖc tÝnh to¸n vμ sö dông sÏ phøc t¹p. HiÖn nay ë n†íc ta chñ yÕu vÉn sö dông hÖ thèng n¨ng l†îng trao ®æi (ME) víi viÖc quy ®Þnh 1 ®¬n vÞ thøc ¨n (§VTA) cã gi¸ trÞ b»ng 2500 Kcal ME. Tuy nhiªn, trong khu«n khæ cña tμi liÖu nμy chóng t«i muèn giíi thiÖu mét hÖ thèng ®¸nh gi¸ gi¸ trÞ n¨ng l†îng cña thøc ¨n theo n¨ng l†îng thuÇn. §ã lμ hÖ thèng cña Ph¸p (INRA, 1989). Lý do c¬ b¶n lμ trong thêi gian qua th«ng qua Dù ¸n ViÖt-BØ vÒ ph¸t triÓn ch¨n nu«i bß s÷a ë miÒn B¾c hÖ thèng nμy ®· ®†îc ®†a vμo ¸p dông ë miÒn B¾c vμ kho¶ng 350 lo¹i thøc ¨n cho bß s÷a ®· ®†îc ®¸nh gi¸
  5. gi¸ trÞ dinh d†ìng theo hÖ thèng nμy (Pozy vμ CS, 2002). Tuy nhiªn, ®©y cã thÓ chØ lμ t¹m thêi trong khi chóng ta ®ang chê ®îi x©y dùng ®†îc mét hÖ thèng hiÖn ®¹i ®¸nh gi¸ gi¸ trÞ dinh d†ìng cña thøc ¨n cho bß s÷a cña riªng m×nh. B¹n ®äc cã thÓ tham kh¶o nhu cÇu dinh d†ìng cña bß s÷a theo c¶ hai lo¹i hÖ thèng nμy trong phÇn Phô lôc. Theo hÖ thèng cña Ph¸p, gi¸ trÞ n¨ng l†îng cña mét lo¹i thøc ¨n t†¬ng ®†¬ng víi l†îng n¨ng l†îng thuÇn cña mét kg thøc ¨n ®ã tham gia lμm tho¶ m·n c¸c nhu cÇu vÒ duy tr× vμ s¶n xuÊt cña bß. Gi¸ trÞ nμy ®†îc ng†êi ta ®o b»ng kilocalo cho 1 kg thøc ¨n. §Ó dÔ dμng sö dông trong thùc tÕ ®· tõ l©u ng†êi ta quy †íc lÊy gi¸ trÞ n¨ng l†îng thuÇn cña mét kg yÕn m¹ch, víi 87% vËt chÊt kh«, lμm ®¬n vÞ thøc ¨n (UF). Nh† vËy, gi¸ trÞ n¨ng l†îng cña mét lo¹i thøc ¨n (tÝnh theo UF) lμ tû sè gi÷a n¨ng l†îng thuÇn cña 1 kg lo¹i thøc ¨n ®ã so víi n¨ng l†îng thuÇn cña 1 kg yÕn m¹ch (1700 Kcal). N¨ng l†îng thuÇn bao gåm mét phÇn cÇn thiÕt cho duy tr× c¬ thÓ vμ mét phÇn kh¸c cÇn thiÕt cho viÖc s¶n xuÊt s÷a vμ/hoÆc sinh tr†ëng cña c¬ thÓ. Trong qu¸ tr×nh trao ®æi chÊt ë ®éng vËt nhai l¹i, hiÖu suÊt chuyÓn ho¸ n¨ng l†îng trao ®æi thμnh n¨ng l†îng thuÇn (k = NE/ME) thay ®æi kh¸c nhau theo c¸c môc ®Ých sö dông n¨ng l†îng kh¸c nhau (duy tr×, t¨ng träng hay tiÕt s÷a). ChÝnh v× vËy, mét lo¹i thøc ¨n sÏ cã c¸c gi¸ trÞ n¨ng
  6. l†îng thuÇn kh¸c nhau cho c¸c môc ®Ých sö dông kh¸c nhau. ë bß s÷a, gi¸ trÞ n¨ng l†îng cña mét lo¹i thøc ¨n ®†îc ®o b»ng n¨ng l†îng thuÇn cho tiÕt s÷a vμ biÓu thÞ b»ng “®¬n vÞ thøc ¨n cho tiÕt s÷a” (viÕt t¾t lμ UFL) trong mét kg vËt chÊt kh«. Mét ®¬n vÞ thøc ¨n cho tiÕt s÷a (UFL) lμ lîng n¨ng lîng thuÇn (1700 Kcal) cña 1 kg yÕn m¹ch, ®îc ph©n phèi ë møc cao h¬n møc duy tr× cho mét con bß ®ang trong thêi kú tiÕt s÷a. Tuy vËy, ®¬n vÞ thøc ¨n nμy kh«ng chØ cã gi¸ trÞ sö dông cho bß c¸i ®ang tiÕt s÷a, mμ cßn cã thÓ sö dông cho gia sóc ®ang chöa hoÆc c¹n s÷a (bß c¸i, dª c¸i, cõu c¸i), còng nh† cho bª (®ùc-c¸i), dª con (®ùc-c¸i), cõu con (®ùc-c¸i), bß t¬ h†íng s÷a vμ c¸c gia sóc t¨ng tr†ëng chËm (d†íi 1000g/ngμy). VÒ c¬ b¶n lo¹i ®¬n vÞ nμy kh«ng kh¸c víi hÖ thèng n¨ng l†îng thuÇn biÓu thÞ b»ng Kcal. Khi ®em gi¸ trÞ n¨ng l†îng thuÇn cña mét lo¹i thøc ¨n biÓu thÞ b»ng Kcal chia cho 1.700 th× ta ®†îc gi¸ trÞ ®¬n vÞ thøc ¨n cho tiÕt s÷a (UFL). Ch¼ng h¹n, mét lo¹i thøc ¨n cã gi¸ trÞ n¨ng l†îng thuÇn lμ 1.400 Kcal th× nã sÏ cã gi¸ trÞ 1400/1700 = 0,82 UFL. §èi víi nh÷ng gia sóc cã møc t¨ng träng nhanh hoÆc trong thêi kú vç bÐo, ng†êi ta sö dông ®¬n vÞ n¨ng l†îng thuÇn biÓu thÞ b»ng “®¬n vÞ thøc ¨n cho s¶n xuÊt
  7. thÞt” (viÕt t¾t lμ UFV). §¬n vÞ thøc ¨n cho s¶n xuÊt thÞt cã gi¸ trÞ sö dông cho tÊt c¶ c¸c lo¹i gia sóc vç bÐo nh† bß ®ùc, bß ®ùc non, cõu ®ùc. ii. ®¸nh gi¸ gi¸ trÞ protein cña thøc ¨n 1. Trao ®æi nit¬ ë bß s÷a Qu¸ tr×nh trao ®æi N ë bß s÷a ®†îc m« t¶ tãm t¾t qua H×nh 2-2. Mét phÇn protein cña thøc ¨n ®†îc c¸c vi sinh vËt ph©n gi¶i thμnh c¸c axit amin. C¸c axit amin ®†îc c¸c nhãm vi sinh vËt kh¸c sö dông ®Ó tæng hîp thμnh protein cña b¶n th©n chóng hoÆc ®†îc ph©n gi¶i tiÕp thμnh amoniac, c¸c khung cacbon vμ hydro. Protein vi sinh vËt ®†îc chuyÓn xuèng d¹ dÇy thËt. T¹i ®©y diÔn ra qu¸ tr×nh ph©n gi¶i bëi men cña ®†êng tiªu ho¸ vμ ®†îc c¬ thÓ hÊp thu. Ngoμi ra còng cã mét phÇn protein cña thøc ¨n kh«ng bÞ c¸c vi sinh vËt d¹ cá ph©n gi¶i vμ ®†îc chuyÓn xuèng d¹ dÇy thËt vμ ruét (protein tho¸t qua) vμ tiÕp tôc qu¸ tr×nh tiªu ho¸ b×nh th†êng. Vi sinh vËt d¹ cá còng cã thÓ tæng hîp protein tõ am«niac ®†îc sinh ra trong d¹ cá khi nguån thøc ¨n ®†îc bß s÷a ¨n vμo cã c¸c chÊt gluxit dÔ lªn men ®Ó cung cÊp n¨ng l†îng vμ khung xeto axit cho qu¸ tr×nh amin ho¸. Tuy nhiªn, khi hμm l†îng c¸c gluxit dÔ tiªu trong thøc ¨n qu¸ thÊp sÏ thiÕu n¨ng l†îng cho viÖc sö dông amoni¸c cña vi sinh vËt. HËu qu¶ lμ d† thõa amoniac trong d¹ cá. HiÖn t†îng thõa am«niac trong d¹
  8. cá còng x¶y ra khi trong thøc ¨n cã qu¸ nhiÒu NPN nªn am«niac ®†îc gi¶i phãng ra qu¸ nhanh, v†ît qu¸ kh¶ n¨ng tæng hîp cña vi sinh vËt. Protein th« Thøc ¨n Protein N phi protein Protein kh«ng Protein bÞ N phi Urª bÞ ph©n gi¶i ph©n gi¶i protein n. bät Peptit d¹ cá A. amin Amoniac Urª gaN Protein vi sinh vËt Urª Tiªu ho¸ trong ruét thËn non N†íc tiÓu H×nh 2-2: ChuyÓn ho¸ N ë bß s÷a Amoniac thõa ®†îc hÊp thu qua thμnh d¹ cá vμ chuyÓn tíi gan theo ®†êng m¸u. Gan lμ c¬ quan cã chøc n¨ng lo¹i trõ l†îng khÝ amoniac d† thõa b»ng c¸ch tæng
  9. hîp thμnh urª vμ th¶i ra ngoμi qua thËn theo ®†êng n†íc tiÓu. ViÖc nμy sÏ dÉn ®Õn l·ng phÝ kh«ng nh÷ng N mμ c¶ n¨ng l†îng (®Ó tæng hîp urª). H¬n n÷a, khi mμ nång ®é amoniac trong d¹ cá qu¸ cao th× nhiÖm vô gi¶i ®éc cña gan gÆp khã kh¨n vμ lμm t¨ng møc ®é nguy hiÓm cho c¬ thÓ. Amoniac trong d¹ cá còng ®†îc ®†a lªn miÖng cïng víi miÕng thøc ¨n î lªn ®Ó nhai l¹i, mét phÇn sÏ ®†îc th¶i ra ngoμi th«ng qua î h¬i, mét phÇn kh¸c hoμ tan vμo n†íc bät vμ quay trë l¹i d¹ cá cïng víi nh÷ng phÇn tö thøc ¨n. Urª trong m¸u còng cã thÓ ®†îc chuyÓn lªn tuyÕn n†íc bät vμ theo n†íc bät xuèng d¹ cá nh† mét nguån NPN. MÆt kh¸c, urª trong m¸u còng cã thÓ ngÊm trùc tiÕp qua v¸ch d¹ cá ®Ó ®i vμo d¹ cá. 2. §¸nh gi¸ gi¸ trÞ protein cña thøc ¨n Protein lμ nh÷ng chÊt ho¸ häc phøc t¹p cã chøa nit¬. Hμm l†îng cña nã trong c¸c lo¹i thøc ¨n biÕn ®éng rÊt lín. Ng†êi ta cã thÓ x¸c ®Þnh s¬ bé hμm l†îng protein trong tõng lo¹i thøc ¨n b»ng c¸ch ®Þnh l†îng nit¬ trong ®ã. Gi¸ trÞ protein th« (viÕt t¾t lμ CP) cña mét lo¹i thøc ¨n ®†îc tÝnh lμ: CP = 6,25 x N Khi bß s÷a tiªu thô thøc ¨n, mét phÇn protein kh«ng ®†îc tiªu ho¸ vμ sÏ th¶i ra theo ph©n, phÇn
  10. protein cßn l¹i, ®†îc tiªu ho¸ vμ lîi dông, gäi lμ protein tiªu ho¸ (DP). Tõ tr†íc tíi nay ë ViÖt nam sö dông hÖ thèng protein th« (CP) vμ protein tiªu ho¸ (DP) (Phô lôc 1 vμ 2). Theo quan ®iÓm cña hÖ thèng nμy, tÊt c¶ protein cña thøc ¨n, bao gåm c¶ nit¬ phi protein, mμ kh«ng ®†îc bμi tiÕt qua ph©n, ®Òu ®†îc gia sóc sö dông. HÖ thèng nμy kh«ng cho phÐp x©y dùng ®†îc chÝnh x¸c tiªu chuÈn khÈu phÇn nu«i d†ìng loμi nhai l¹i nãi chung vμ bß s÷a nãi riªng bëi v× nã kh«ng tÝnh ®Õn nh÷ng biÕn ®æi s©u s¾c cña c¸c hîp chÊt chøa nit¬ th«ng qua ho¹t ®éng cña vi sinh vËt trong d¹ cá nh† tr×nh bμy ë phÇn trªn. Nã kh«ng tÝnh ®Õn møc ®é ph©n gi¶i protein cña thøc ¨n vμ sù tæng hîp protein vi sinh vËt trong d¹ cá, còng nh† vai trß quan träng cña n¨ng l†îng trong qu¸ tr×nh tæng hîp ®ã. V× vËy, mét hÖ thèng dùa trªn CP hay DP kh«ng cho phÐp dù liÖu mét c¸ch ®óng ®¾n hiÖu qu¶ phèi hîp gi÷a c¸c lo¹i thøc ¨n. Trong thùc tÕ, ®iÒu mμ ng†êi ta quan t©m nhÊt lμ l†îng protein chuyÓn xuèng ruét ®Ó ®†îc bß s÷a tiªu ho¸, hÊp thu vμ sö dông. ChÝnh v× thÕ hiÖn nay trªn thÕ giíi ®· cã c¸c hÖ thèng ®¸nh gi¸ gi¸ trÞ protein cña thøc ¨n trªn c¬ së tÝnh to¸n l†îng protein hay axÝt amin ®†îc hÊp thu t¹i ruét. Ch¼ng h¹n, ë Anh cã hÖ thèng protein trao ®æi (MP), ë Mü cã hÖ thèng protein hÊp thu (AP), ë c¸c n†íc B¾c ¢u cã hÖ thèng axit amin hÊp thu (AAT- PBV), ë Ph¸p vμ BØ cã hÖ thèng protein tiªu ho¸ ë ruét
  11. (PDI), v.v... Trong khu«n khæ cña cuèn s¸ch nμy chóng t«i sÏ giíi thiÖu hÖ thèng PDI (ProtÐines Digestibles dans l’Intestine) cña Ph¸p còng v× lý do ®©y lμ mét hÖ thèng hiÖn ®¹i vμ ®· b¾t ®Çu ®†îc ¸p dông trong ch¨n nu«i bß s÷a ë miÒn B¾c trong thêi gian gÇn ®©y (Pozy vμ cs, 2002). Ni t¬ phi protein Protein vi sinh Protein thøc ¨n PDI NH3 AA NL Protein kh«ng ph©n gi¶i ë d¹ cá H×nh 2-3: ChuyÓn ho¸ protein thøc ¨n ë bß(Pozy vμ cs, 2002) Vμo cuèi nh÷ng n¨m 70 vμ ®Çu nh÷ng n¨m 80, c¸c nhμ nghiªn cøu cña ViÖn INRA (Ph¸p) ®· ®†a ra mét hÖ thèng x¸c ®Þnh gi¸ trÞ protein cña thøc ¨n theo kiÓu míi. Trong hÖ thèng nμy, gi¸ trÞ protein cña mét lo¹i thøc ¨n ®†îc ®o b»ng protein thùc tiªu ho¸ trong ruét (viÕt t¾t lμ PDI). Nã bao gåm phÇn protein cña thøc ¨n kh«ng ph©n gi¶i trong d¹ cá nh†ng ®†îc tiªu ho¸ ë ruét vμ phÇn protein vi sinh vËt ®†îc tiªu ho¸ ë ruét (H×nh 2-3). Nh† vËy, hÖ thèng PDI nμy cña Ph¸p còng nh† c¸c hÖ thèng dinh d†ìng hiÖn ®¹i kh¸c cho phÐp ®¸nh gi¸ vai
  12. trß cña thøc ¨n vμ cña VSV d¹ cá trong viÖc cung cÊp protein tíi ruét cña gia sóc nhai l¹i. Theo hÖ thèng PDI, phÇn protein cña VSV ®îc tiªu ho¸ ë ruét ®îc gäi lμ PDIM (ProtÐines Digestibles dans l’Intestine d’origine Microbienne). Nguån PDIM nμy ®ãng mét vai trß rÊt quan träng trong viÖc tho¶ m·n nhu cÇu protein cña gia sóc nhai l¹i, ®Æc biÖt lμ khi khÈu phÇn c¬ së lμ thøc ¨n th« chÊt l†îng thÊp. PhÇn protein thËt cña thøc ¨n kh«ng bÞ ph©n gi¶i ë d¹ cá (protein tho¸t qua) ®i xuèng ruét non vμ ®†îc tiªu ho¸ mét phÇn ë ®ã. Tû lÖ tiªu ho¸ phÇn protein nμy, tuú theo lo¹i thøc ¨n, th†êng dao ®éng trong kho¶ng 50- 70%. PhÇn protein cña khÈu phÇn kh«ng bÞ ph©n gi¶i ë d¹ cá nhng ®îc tiªu ho¸ ë ruét ®îc gäi lμ PDIA (ProtÐines Digestibles dans l’Intestine d’origine Alimentaire). Gi¸ trÞ protein cña mét thøc ¨n lμ tæng lîng protein ®îc tiªu ho¸ ë ruét (PDI). Gi¸ trÞ PDI nμy b»ng tæng cña hai gi¸ trÞ PDIA vμ PDIM: PDI = PDIA + PDIM Sù ph¸t triÓn cña vi sinh vËt d¹ cá vμ l†îng protein vi sinh vËt cã ®†îc (PDIM) kh«ng nh÷ng phô thuéc vμo l†îng N mμ c¶ vμo l†îng n¨ng l†îng cã thÓ lªn men cã mÆt t¹i cïng mét thêi ®iÓm trong d¹ cá (®Ó cung cÊp khung cacbon vμ ATP). Nh† vËy, viÖc tæng hîp protein cña VSV tõ am«niac trong d¹ cá liªn quan
  13. chÆt chÏ ®Õn nguån n¨ng l†îng ®†îc sinh ra tõ qu¸ tr×nh lªn men c¸c chÊt h÷u c¬ trong d¹ cá. Tæng hîp kÕt qu¶ nghiªn cøu cña nhiÒu t¸c gi¶ cho thÊy trung b×nh cø mçi kg chÊt h÷u c¬ ®†îc lªn men trong d¹ cá th× cã 135- 145g protein th« (CP) cña VSV ®†îc tæng hîp. V× lý do trªn, gi¸ trÞ protein cña mét lo¹i thøc ¨n (PDI) cã thÓ ®†îc tÝnh to¸n theo 2 yÕu tè lμ N vμ n¨ng l†îng cña thøc ¨n ®ã. Khi n¨ng l†îng vμ c¸c chÊt dinh d†ìng kh¸c trong d¹ cá kh«ng bÞ h¹n chÕ th× sù tæng hîp protein cña VSV phô thuéc vμo nguån N cña thøc ¨n ph©n gi¶i trong d¹ cá. Sè l†îng PDIM cã ®îc tõ nguån N ph©n gi¶i cña thøc ¨n khi mμ n¨ng lîng vμ c¸c chÊt dinh dìng kh¸c trong d¹ cá kh«ng bÞ h¹n chÕ ®îc gäi lμ PDIMN. Ng†îc l¹i, sù tæng hîp PDIM cßn phô thuéc vμo nguån n¨ng l†îng cña thøc ¨n gi¶i phãng ra ë d¹ cá khi mμ nguån N ph©n gi¶i vμ c¸c yÕu tè dinh d†ìng kh¸c kh«ng bÞ h¹n chÕ. Sè l†îng PDIM cã ®îc tõ nguån n¨ng lîng cña thøc ¨n khi N vμ c¸c chÊt dinh dìng kh¸c trong d¹ cá kh«ng bÞ h¹n chÕ ®îc gäi lμ PDIME. Nh† vËy, gi¸ trÞ PDIMN cña mét thøc ¨n th†êng kh¸c víi gi¸ trÞ PDIME cña thøc ¨n ®ã, v× thÕ mçi lo¹i thøc ¨n sÏ cã hai gi¸ trÞ protein tiªu ho¸ ë ruét cña lμ PDIN vμ PDIE (H×nh 2-4 vμ 2-5): PDIN = PDIA + PDIMN PDIE = PDIA + PDIME
  14. D¹ cá T H PDIA ø CP PDIN C PDIMN ¡ N NL N¨ng l†îng thõa H×nh 2-4: Gi¸ trÞ protein khi N lμ yÕu tè h¹n chÕ trong thøc ¨n (PDIN = PDIA + PDIMN) D¹ cá T H CP PDIA ø PDIE C PDIME ¡ N NL NH3 thõa H×nh 2-5: Gi¸ trÞ protein khi n¨ng lîng lμ yÕu tè h¹n chÕ trong thøc ¨n (PDIE = PDIA + PDIME) C¸c gi¸ trÞ PDIE vμ PDIN cña thøc ¨n cã thÓ ®†îc tÝnh to¸n b»ng c¸c c«ng thøc thiÕt lËp qua c¸c thÝ nghiÖm ph©n gi¶i thøc ¨n in vivo vμ in vitro. TÊt c¶ nh÷ng gi¸ trÞ nμy ®Òu ®†îc biÓu thÞ b»ng gam trong mét kg vËt chÊt kh«. C¸c gi¸ trÞ PDIE vμ PDIN cña c¸c lo¹i
  15. thøc ¨n cÊu thμnh nªn mét khÈu phÇn lμ tæng c¸c gi¸ trÞ cña mçi lo¹i thøc ¨n. Khi mét lo¹i thøc ¨n ®†îc ®†a vμo khÈu phÇn, phÇn ®ãng gãp cña nã vμo tæng hîp vi sinh vËt cã thÓ lín h¬n khi chØ cã m×nh nã, nÕu nh† c¸c lo¹i thøc ¨n kh¸c mμ nã phèi hîp mang ®Õn phÇn bæ sung: phÇn d† thõa vËt chÊt chøa nit¬ cã thÓ lªn men cña mét lo¹i thøc ¨n cã thÓ ®†îc sö dông nÕu mét lo¹i thøc ¨n kh¸c mμ nã phèi hîp cung cÊp d† thõa n¨ng l†îng. Nh† vËy, hai gi¸ trÞ PDIN vμ PDIE kh«ng mang tÝnh céng gép. Gi¸ trÞ thÊp nhÊt trong hai gi¸ trÞ PDIN vμ PDIE cña mét lo¹i thøc ¨n ph¶i ®†îc lÊy ®Ó coi lμ sè l†îng protein ®†îc tiªu ho¸ ë ruét (PDI) cña thøc ¨n ®ã khi nã lμ thμnh phÇn duy nhÊt cña khÈu phÇn cho bß. §iÒu nμy còng cã nghÜa lμ gi¸ trÞ cao nhÊt trong hai gi¸ trÞ PDIN vμ PDIE lμ gi¸ trÞ tiÒm n¨ng cña thøc ¨n ®ã, tøc lμ sè l†îng protein cã thÓ ®†îc tiªu ho¸ ë ruét (PDI) cña thøc ¨n ®ã nÕu nã ®†îc phèi hîp víi c¸c thμnh phÇn kh¸c cã gi¸ trÞ dinh d†ìng bæ sung ®Ó cã khÈu phÇn tèi †u cho bß. VÝ dô sau ®©y (B¶ng 2-1) cho thÊy c¸ch tÝnh gi¸ trÞ PDI cña khÈu phÇn cho bß s÷a. B¶ng 2-1: C¸c gi¸ trÞ UFL, PDIE vμ PDIN cña mét sè lo¹i thøc ¨n cho bß s÷a t¹i Hμ Néi (Pozy vμ cs, 1998)
  16. Lo¹i thøc ¨n UFL PDIE PDIN (g/kg (g/kg VCK) VCK) C©y ng« ñ chua 0,22 27 25 C¸m g¹o 0,73 87 81 Kh« dÇu ®Ëu t†¬ng 0,95 155 265 x §èi víi c©y ng« ñ chua vμ c¸m g¹o ®¬n lÎ PDIN
  17. l†îng protein cßn thiÕu trong thøc ¨n ñ chua theo c¸c ®¬n vÞ truyÒn thèng CP vμ DP th× con bß s÷a nμy cÇn ph¶i ¨n thªm 2,05 kg bét ®Ëu t†¬ng trong mét ngμy. Song nÕu dïng hÖ thèng PDI, víi viÖc sö dông c¸c gi¸ trÞ PDIE vμ PDIN, th× con bß s÷a ®ã chØ cÇn ¨n thªm 1,79 kg bét ®Ëu t†¬ng th× còng cã thÓ c©n ®èi ®†îc khÈu phÇn. Nh† vËy lμ víi mçi con bß s÷a, mçi ngμy tiÕt kiÖm ®†îc 0,26 kg bét ®Ëu t†¬ng. MÆt kh¸c, do bß s÷a kh«ng ph¶i thu nhËn mét l†îng protein qu¸ lín trong thøc ¨n, nã kh«ng ph¶i chÞu ®ùng l†îng amoni¸c d† thõa trong d¹ cá vμ v× thÕ mμ tr¹ng th¸i søc khoÎ cña nã tèt h¬n.
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2