THỨC ĂN VÀ NUÔI DƯỠNG BÒ SỮA - Chương 5

Chia sẻ: Nguyen Minh Phung | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:53

Thêm vào BST

Báo xấu

155
lượt xem 59
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

THỨC ĂN VÀ NUÔI DƯỠNG BÒ SỮA - Chương 5: Sản xuất, dự trữ và chế biến một số loại thức ăn cho bò sữa

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: THỨC ĂN VÀ NUÔI DƯỠNG BÒ SỮA - Chương 5

Ch¬ng 5 S¶n xuÊt, Dù tr÷ vμ chÕ biÕn mét sè lo¹i thøc ¨n cho bß s÷a i . kü thuËt trång mét sè c©y thøc ¨n 1. Cá voi a. §Æc ®iÓm chung Cá voi (Pennisetum purpureum) thuéc hä hoμ th¶o, th©n ®øng, cã nhiÒu ®èt, rËm l¸, sinh trëng nhanh. Cá voi a ®Êt mÇu vμ tho¸ng, kh«ng chÞu ®îc ngËp vμ óng níc. Khi nhiÖt ®é m«i trêng xuèng thÊp (2-30C) vÉn kh«ng bÞ ch¸y l¸. Tuú theo tr×nh ®é th©m canh, n¨ng suÊt chÊt xanh trªn mét ha cã thÓ biÕn ®éng tõ 100 ®Õn 300 tÊn/n¨m. b. Kü thuËt gieo trång vμ ch¨m sãc - Thêi vô trång Thêi gian trång thÝch hîp lμ tõ th¸ng 2 ®Õn th¸ng 5. - ChuÈn bÞ ®Êt Lo¹i ®Êt trång cá voi yªu cÇu cã tÇng canh t¸c trªn 30cm, nhiÒu mÇu, t¬i xèp, tho¸t níc, cã ®é Èm trung b×nh ®Õn h¬i kh«, pH = 5-7.
CÇn cÇy s©u, bõa kü hai lît vμ lμm s¹ch cá d¹i, ®ång thêi san ph¼ng ®Êt. R¹ch hμng s©u 15-20cm theo híng ®«ng-t©y, hμng c¸ch hμng 60cm. - Ph©n bãn §îc sö dông víi lîng kh¸c nhau, tuú theo ch©n ruéng tèt hay xÊu. Trung b×nh cho 1 ha cÇn bãn: + 15-20 tÊn ph©n chuång hoai môc, bãn lãt toμn bé theo hμng trång cá. + 300- 400kg ®¹m, bãn thóc vμ sau mçi lÇn c¾t. + 250-300kg super l©n, bãn lãt toμn bé theo hμng trång cá. + 150-200kg sulph¸t kali, bãn lãt toμn bé theo hμng trång cá. + NÕu ®Êt chua (pH
Sau khi trång 10-15 ngμy mÇm b¾t ®Çu mäc. NÕu cã hom chÕt, cÇn trång dÆm, ®ång thêi lμm cá vμ xíi x¸o nhÑ lμm cho ®Êt t¬i, tho¸ng. Lóc ®îc 30 ngμy tiÕn hμnh bãn thóc b»ng100kg urª. c. Sö dông Sau khi trång 80-90 ngμy thu ho¹ch ®ît ®Çu (kh«ng thu ho¹ch non ®ît ®Çu). Cø sau mçi lÇn thu ho¹ch vμ cá ra l¸ míi l¹i tiÕn hμnh bãn thóc. Kho¶ng c¸ch nh÷ng lÇn thu ho¹ch tiÕp theo lμ 30-45 ngμy. C¾t gèc ë ®é cao 5cm trªn mÆt ®Êt vμ c¾t s¹ch, kh«ng ®Ó l¹i mÇm c©y, ®Ó cho cá mäc l¹i ®Òu. Thêng thu ho¹ch tõ th¸ng 6 ®Õn th¸ng 11. NÕu mïa kh« chñ ®éng ®îc níc tíi th× cã thÓ thu ho¹ch quanh n¨m. Chu kú kinh tÕ cña cá voi lμ 3-4 n¨m (tøc lμ trång mét lÇn thu ho¹ch ®îc 3-4 n¨m). 2. Cá Ghinª a. §Æc ®iÓm chung Cá Ghinª (Panicum maximum) cßn gäi lμ cá s¶, lμ lo¹i c©y hoμ th¶o, mäc thμnh bôi nh bôi s¶. Cá ¨n rÊt ngon vμ cã gi¸ trÞ dinh dìng cao, kh«ng bÞ gi¶m chÊt lîng nhanh nh cá voi. Cá Ghinª cã nhiÒu ®Æc tÝnh quý: sinh trëng m¹nh, n¨ng suÊt cao, kh¶ n¨ng chÞu h¹n, chÞu nãng vμ chÞu bãng c©y tèt, dÔ trång. Trång th©m canh cã thÓ cho n¨ng suÊt t¬ng ®¬ng cá voi: mçi n¨m thu ho¹ch 8-10 løa vμ trªn mét ha cã thÓ ®¹t 100-200 tÊn.
b. Kü thuËt trång vμ ch¨m sãc - Thêi vô Thêi gian trång tõ th¸ng 2-4. - ChuÈn bÞ ®Êt Lo¹i cá nμy phï hîp víi ch©n ruéng cao, lo¹i ®Êt c¸t pha, kh«ng bÞ ngËp níc hoÆc Èm nhiÒu. Yªu cÇu cÇy bõa kü (cÇy s©u 15-20cm), lμm ®Êt t¬i nhá, ®Æc biÖt lμ trong trêng hîp trång b»ng h¹t. - Ph©n bãn Mçi ha cÇn: + 10-15 tÊn ph©n chuång hoai môc, bãn lãt toμn bé theo hμng r¹ch. + 200-250kg super l©n, bãn lãt toμn bé theo hμng r¹ch. + 150-200kg sulph¸t kali, bãn lãt toμn bé theo hμng r¹ch. + 200-300kg sulph¸t ®¹m, chia ®Òu ®Ó bãn thóc sau mçi lÇn thu ho¹ch. - C¸ch trång vμ ch¨m sãc Cã thÓ trång b»ng h¹t, hoÆc dïng khãm th©n rÔ, trång theo bôi. Sau khi lμm ®Êt kü, r¹ch hμng c¸ch nhau 40-50cm, s©u 15cm (nÕu trång b»ng khãm theo bôi) hoÆc
s©u 10cm (nÕu gieo b»ng h¹t). Lîng h¹t cÇn cho mçi ha lμ 5-6kg. Lîng khãm cÇn lμ 5-6 tÊn/ha. C¸ch chuÈn bÞ khãm gièng nh sau: c¾t bá phÇn ngän c¸c khãm cá s¶ gièng trªn ruéng vμ ®Ó l¹i chiÒu cao khãm kho¶ng 25- 30cm. Dïng cuèc ®¸nh gèc cá lªn, rò s¹ch ®Êt, c¾t bít phÇn rÔ giμ. Sau ®ã t¸ch thμnh nh÷ng khãm nhá, mçi khãm 3-4 nh¸nh ®em trång. Sau khi r¹ch hμng vμ bãn ph©n nh nªu trªn, tiÕn hμnh trång b»ng c¸ch ®Æt c¸c khãm vμo r·nh, ng¶ cïng mét phÝa vμ vu«ng gãc víi thμnh r·nh, c¸ch nhau 35- 40cm, lÊp ®Êt s©u kho¶ng 10-15cm vμ dËm chÆt ®Êt. NÕu trång b»ng h¹t th× lÊp ®Êt dÇy 5cm. Sau khi trång 15-20 ngμy kiÓm tra kh¶ n¨ng ra mÇm chåi vμ nÕu cÇn thiÕt th× trång dÆm l¹i. §ång thêi lóc nμy xíi x¸o qua, lμm cá d¹i vμ bãn thóc b»ng urª. c. Sö dông Kho¶ng 60 ngμy sau khi trång th× thu ho¹ch løa ®Çu, c¾t phÇn trªn, c¸ch mÆt ®Êt 10cm. C¸c løa thu ho¹ch sau c¸ch nhau 40-45 ngμy. Thêng thu ho¹ch tõ th¸ng 5 ®Õn th¸ng 11. Sau 4-5 n¨m míi ph¶i trång l¹i.
3. C©y ng« a. §Æc ®iÓm chung Ng« (Zea maize) thuéc hä hoμ th¶o, lμ lo¹i c©y l¬ng thùc quan träng ®øng hμng thø hai sau lóa. Khi trång ng« lμm thøc ¨n cho bß s÷a cÇn lu ý mét sè vÊn ®Ò sau ®©y: - Ng« lμ lo¹i c©y trång kh«ng cã kh¶ n¨ng chÞu h¹n vμ chÞu ngËp níc. - Khi gieo h¹t cÇn ph¶i gieo dÇy h¬n so víi ng« dïng lÊy h¹t (lîng h¹t ng« gièng lín h¬n tõ 10 ®Õn 15%. Tøc lμ, lîng h¹t sö dông kho¶ng 70kg cho mét hecta hoÆc 2,5kg cho mét sμo). - CÇn chän gièng ng« cã chu kú thùc vËt ng¾n, cã kh¶ n¨ng thÝch øng vμ chèng chÞu víi c¸c ®iÒu kiÖn ngo¹i c¶nh, cã tæng khèi lîng vËt chÊt trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch lín (tèt nhÊt nªn dïng gièng ng« VM-1). N¨ng suÊt chÊt xanh cã thÓ ®¹t 35-40 tÊn/ha/vô. b. Kü thuËt gieo trång vμ ch¨m sãc - Thêi vô trång: Ng« lμm thøc ¨n cã thÓ trång tõ th¸ng 2 ®Õn th¸ng 11. - ChuÈn bÞ ®Êt Ng« thÝch hîp trªn ®Êt nhÑ, s©u mÇu, kh« vμ dÔ tho¸t níc. Ph¶i lμm ®Êt kü, cÇy bõa ®Êt t¬i nhá.
- Ph©n bãn Mçi ha cÇn: + 20-25 tÊn ph©n chuång, bãn lãt toμn bé lóc gieo trång. + 150-200kg super l©n, bãn lãt toμn bé lóc gieo trång. + 40-50kg kali, bãn lãt toμn bé lóc gieo trång. + 100-120kg urª, bãn lμm ba lÇn. LÇn thø nhÊt bãn 35kg/ha khi c©y mäc cao 15-20cm (giai ®o¹n 3 ®Õn 5 l¸). LÇn thø hai: 35kg/ha, vμo lóc ng« ®¹t 6 tuÇn tuæi (khi c©y ®¹t ®é cao 50cm). LÇn bãn ph©n urª thø ba t¬ng øng víi thêi kú c©y cã nhu cÇu ®¹m rÊt cao: kho¶ng tõ 15 ngμy tríc khi xuÊt hiÖn hoa ®ùc cho ®Õn kho¶ng mét th¸ng sau khi træ hoa. - C¸ch trång vμ ch¨m sãc Trång theo mËt ®é: hμng c¸ch hμng 50-60cm, c¸c khãm c©y c¸ch nhau 15-20cm, mçi khãm gieo 3 h¹t. Còng cã thÓ gieo h¹t theo hμng liªn tôc. CÇn xíi x¸o gèc cho ®Êt t¬i xèp vμ lμm s¹ch cá d¹i. Nªn lμm cá hai lÇn: lÇn lμm cá ®Çu tiªn tiÕn hμnh kho¶ng 3 tuÇn sau khi gieo h¹t. Trong trêng hîp gieo ng« theo khãm th× ®ång thêi vμo dÞp lμm cá nμy tiÕn hμnh tØa bít: trong mét khãm cã ba c©y th× nhæ ®i mét. LÇn lμm cá thø hai, t¬ng øng víi lÇn bãn ®¹m thø hai vμ nªn tiÕn hμnh vun gèc. Sau khi lμm cá th× bãn ®¹m.
c. Sö dông C©y ng« cã thÓ thu ho¹ch 80-90 ngμy sau khi trång ®Ó cho bß ¨n xanh hay lμm thøc ¨n ñ xanh. 4. Cá Méc Ch©u a . §Æc ®iÓm chung Cá Méc Ch©u (Paspalum urvillei) lμ loμi cá l©u n¨m, cao kho¶ng 40-50 cm, cã th©n ngÇm. PhÇn díi gèc cá cã mμu tÝm nh¹t, cäng cá cã nhiÒu ®èt, c¸c nh¸nh mäc ra tõ ®èt ®øng s¸t vμo nhau t¹o thμnh bôi chÆt. Cá Méc Ch©u thÝch nghi víi khÝ hËu Èm hay mïa kh« ng¾n, sinh trëng ®îc ë n¬i ®Êt nghÌo dinh dìng vμ ®Êt chua. Cá nμy hiÖn ph©n bè nhiÒu ë vïng T©y B¾c, lμ c©y thøc ¨n quan träng ë vïng nμy vμ nh÷ng vïng cã ®iÒu kiÖn t¬ng tù. N¨ng suÊt cá Méc Ch©u cã thÓ ®¹t 80-90 tÊn/ha/n¨m. b. Kü thuËt gieo trång vμ ch¨m sãc - Thêi vô trång Thêi gian trång cá Méc Ch©u tèt nhÊt lμ ®Çu mïa ma tuy cã thÓ kÐo dμi trong mïa ma. - ChuÈn bÞ ®Êt §Êt trång cá Méc Ch©u cÇn ®îc cμy bõa kü, nÕu trång b»ng h¹t ph¶i lμm ®Êt kü h¬n. §Êt cμy bõa xong
cÇn v¬ s¹ch cá d¹i, san ®Êt ph¼ng, r¹ch hμng s©u 15 cm nÕu trång b»ng bôi vμ s©u 10 cm nÕu trång b»ng h¹t, hμng c¸ch hμng 40 cm. - Ph©n bãn Tuú theo lo¹i ®Êt, trung b×nh cho 1 ha ®Êt trång cá bãn nh sau: + Ph©n chuång hoai môc: 15 - 20 tÊn + Super l©n: 250 - 300 kg + Sulfat kali: 150 - 200 kg C¸c lo¹i ph©n trªn bãn lãt toμn bé theo hμng trång cá. Hμng n¨m cã thÓ sö dông 400 kg urª/ha chia ®Òu cho bãn thóc vμ sau mçi lÇn thu ho¹ch. - Gieo trång Cá Méc Ch©u cã thÓ ®îc gieo trång b»ng h¹t hay bôi. H¹t cã thÓ ®îc thu ho¹ch ngay trªn b·i cá sö dông, cÇn kho¶ng 20 kg h¹t cho gieo trång 1 ha. Trång b»ng bôi (mçi bôi 4-5 d¶nh) cÇn 3-4 tÊn/ha. Gièng cÇn chän ë ®ång cá l©u n¨m, dïng cuèc ®¸nh gèc cá lªn, rò s¹ch ®Êt, c¾t rÔ chõa 2 cm, c¾t bá phÇn ngän, phÇn gèc cßn l¹i kho¶ng 25-30 cm, t¸ch thμnh nh÷ng khãm nhá, mçi khãm 4-5 d¶nh, ®Æt c¸ch nhau kho¶ng 30 cm, lÊp ®Êt ®Ó chõa kho¶ng 10-15 cm trªn mÆt ®Êt.
c. Sö dông Cá Méc Ch©u cã thÓ sö dông ®Ó ch¨n th¶, c¾t cho ¨n xanh hay lμm cá kh«. Cá cã tèc ®é sinh trëng nhanh do vËy sau khi gieo 50 ngμy cã thÓ c¾t løa ®Çu, c¸c løa sau c¾t c¸ch nhau 30-35 ngμy. Cá trång 1 lÇn cã thÓ sö dông ®Õn 5-6 n¨m. 5. Cá l«ng Para a. §Æc ®iÓm chung Cá l«ng Para (Brachiaria mutica) lμ loμi cá l©u n¨m, cã c¶ th©n bß vμ th©n nghiªng, t¹o thμnh th¶m cá cã thÓ cao tíi 1 m. Cμnh cøng, to, rçng ruét, ®èt dμi 10- 15 cm, m¾t hai ®Çu ®èt cã mÇu tr¾ng xanh vμ cã kh¶ n¨ng ®©m chåi. Th©n vμ l¸ cá ®Òu cã l«ng ng¾n. Cá l«ng Para a khÝ hËu nãng Èm, ph¸t triÓn rÊt m¹nh ë chç ®Êt bïn lÇy, chÞu ®îc ®Êt ngËp níc chø kh«ng chÞu ®îc kh« c¹n, lμ c©y cá phæ biÕn ë hÇu hÕt c¸c vïng ®Êt kh«ng tho¸t níc vμ ®Êt ngËp óng. N¨ng suÊt xanh cña cá l«ng Para ®¹t 70-80 tÊn/ha/n¨m, cã n¬i ®¹t 90-100 tÊn/ha/n¨m. §Æc biÖt, cá l«ng Para cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn tèt vμo vô ®«ng-xu©n nªn nã chÝnh lμ c©y hoμ th¶o trång cung cÊp thøc ¨n xanh cho gia sóc vμo vô nμy rÊt tèt. b. Kü thuËt gieo trång vμ ch¨m sãc - Thêi vô trång
Thêi gian trång lo¹i cá nμy lμ tõ th¸ng 3 ®Õn th¸ng 9. - ChuÈn bÞ ®Êt §Êt trång cá cÇn ®îc cμy bõa kü, cμy bõa xong cÇn v¬ s¹ch cá d¹i, san ®Êt ph¼ng, r¹ch hμng s©u 15 cm, hμng c¸ch hμng 40 cm. - Ph©n bãn Tuú theo lo¹i ®Êt, trung b×nh cho 1 ha ®Êt trång cá bãn nh sau: + Ph©n chuång hoai môc: 15 - 20 tÊn + Super l©n: 250 - 300 kg + Sulfat kali: 150 - 200 kg C¸c lo¹i ph©n trªn bãn lãt toμn bé theo hμng trång cá. Hμng n¨m cã thÓ sö dông 400 kg urª/ha chia ®Òu cho bãn thóc vμ sau mçi lÇn thu ho¹ch. - Gieo trång Th«ng thêng cá l«ng Para ®îc gieo trång b»ng cμnh. Cμnh gièng ®îc c¾t tõ ruéng gièng 3-4 th¸ng tuæi. Trång b»ng cμnh nªn chän ®o¹n ®· ra rÔ, c¾t dμi 30 cm, trång theo r·nh, cμnh c¸ch nhau 30-40 cm, n»m däc theo r·nh, phñ ®Êt máng, cÇn 2 tÊn gièng cho 1 ha. Sau khi trång ®îc 1 th¸ng, dïng cuèc xíi vì v¸ng vμ diÖt cá d¹i.
c. Sö dông Cá l«ng Para kh«ng chÞu ®îc giÉm ®¹p do vËy chØ nªn trång ®Ó thu c¾t lμm thøc ¨n xanh cho ¨n t¹i chuång hay ñ chua, c¾t løa ®Çu 45-60 ngμy sau khi gieo, c¸c løa sau c¾t c¸ch nhau 30-35 ngμy, c¾t 5-10 cm c¸ch mÆt ®Êt. Cá trång 1 lÇn cã thÓ sö dông ®Õn 4-5 n¨m. 6. Cá Ruzi a. §Æc ®iÓm chung Cá Ruzi (Brachiaria ruziziensis) lμ lo¹i cá l©u n¨m, th©n bß, th©n vμ cμnh nhá, cã nhiÒu l¸, th©n vμ l¸ cã l«ng mÞn, cá cã thÓ cao tíi 1 m. RÔ chïm, ph¸t triÓn m¹nh vμ b¸m ch¾c vμo ®Êt. Cá cã kh¶ n¨ng chÞu ®îc giÉm ®¹p cao nªn cã thÓ trång lμm b·i ch¨n th¶ gia sóc. Cá Ruzi ph¸t triÓn ®îc trªn nhiÒu lo¹i ®Êt kh¸c nhau, cho n¨ng suÊt cao n¬i ®Êt giμu dinh dìng, ®Êt tho¸t níc tèt, n¬i cã lîng ma cao, ph¶n øng m¹nh víi ph©n bãn, ®Æc biÖt ph©n ®¹m. Lo¹i cá nμy kh«ng sinh trëng tèt ë vïng ®Êt nghÌo dinh dìng, óng níc hay nh÷ng n¬i cã mïa kh« dμi. N¨ng suÊt xanh cña cá Ruzi cã thÓ ®¹t 80 tÊn/ha/n¨m. Trång 1 lÇn cã thÓ thu ho¹ch 6 n¨m. b. Kü thuËt gieo trång vμ ch¨m sãc - Thêi vô trång
Còng nh c¸c gièng hoμ th¶o cã nguån gèc tõ c¸c níc nhiÖt ®íi kh¸c, thêi vô gieo trång cña cá Ruzi thÝch hîp lμ vμo ®Çu mïa ma. - ChuÈn bÞ ®Êt §Êt trång cá cÇn ®îc cμy bõa kü, nÕu trång b»ng h¹t ph¶i lμm ®Êt kü h¬n, th«ng thêng cμy vμ bõa hai lÇn. LÇn ®Çu cμy vì víi ®é s©u 20 cm, råi bõa vì. LÇn thø 2 cμy ®¶o l¹i vμ bõa t¬i ®Êt. §Êt cμy bõa xong cÇn v¬ s¹ch cá d¹i. Sau khi ®· san ®Êt ph¼ng, tiÕn hμnh r¹ch hμng c¸ch nhau 40-50 cm vμ s©u 15 cm (nÕu trång b»ng th©n khãm) hoÆc s©u 5-10 cm (nÕu gieo b»ng h¹t). - Ph©n bãn Tuú theo lo¹i ®Êt, trung b×nh cho 1 ha ®Êt trång cá bãn nh sau: + Ph©n chuång hoai môc: 15-20 tÊn + Super l©n: 250 - 300 kg + Sulfat kali: 150 - 200 kg C¸c lo¹i ph©n trªn bãn lãt toμn bé theo hμng trång cá. Hμng n¨m cã thÓ sö dông 400 kg urª/ha chia ®Òu cho bãn thóc vμ sau mçi lÇn thu ho¹ch. - Gieo trång Cá Ruzi cã thÓ ®îc gieo trång b»ng h¹t hay b»ng th©n khãm. C¸c khãm cá dïng lμm gièng ®îc c¾t bít
phÇn ngän, phÇn gèc cßn l¹i kho¶ng 25-30 cm. Dïng cuèc ®¸nh c¶ khãm cá lªn, rò ®Êt vμ c¾t ng¾n rÔ, chØ ®Ó l¹i cßn 4 - 5 cm. Sau ®ã dïng dao chia t¸ch thμnh nh÷ng côm khãm nhá, mçi côm gåm 4-5 d¶nh. C¸c khãm cá gièng ®îc ®Æt vu«ng gãc víi thμnh r¹ch, khãm nä c¸ch khãm kia 35-40 cm. Dïng cuèc lÊp kÝn 1/2 th©n c©y, dËm chÆt ®Ó gi÷ ®é Èm. Mçi ha trång míi cÇn 4-5 tÊn khãm. NÕu trång b»ng h¹t cÇn xö lý h¹t tríc khi gieo b»ng c¸ch ng©m h¹t vμo níc Êm (60-700C) trong vßng kho¶ng 15 phót. Sau ®ã vít h¹t ra, röa s¹ch b»ng níc l· vμ ng©m thªm kho¶ng 60 phót, råi vít ra ®em gieo. H¹t ®îc gieo theo hμng r¹ch, lÊp ®Êt máng (3 cm). Mçi ha cÇn 4-5 kg h¹t gièng c. Sö dông Cá Ruzi cã thÓ sö dông lμm thøc ¨n xanh, cá kh« hay cá ñ chua ®Òu tèt, c¾t løa ®Çu 60 ngμy sau khi gieo, c¸c løa sau c¾t c¸ch nhau 40 ngμy, c¾t 5-10 cm c¸ch mÆt ®Êt. Cá Ruzi còng cã thÓ ®îc trång ®Ó ch¨n th¶ gia sóc. 7. Cá Pangola a. §Æc ®iÓm chung Cá Pangola (Digitaria decumbens) lμ loμi cá l©u n¨m, thÊp, cã híng ®æ r¹p, th©n cμnh nhá, thêng cã c¸c lo¹i th©n ®øng nghiªng vμ bß ®an vμo nhau t¹o thμnh
th¶m cá. ë c¸c ®èt th©n cã vßng l«ng tr¾ng xanh hay phít tÝm, l¸ Pangola xanh mît vμ mÒm. Pangola ph¸t triÓn tèt ë ®Êt xèp, Èm vμ tho¸t níc, kh«ng a ®Êt phï sa, ®ång tròng. N¨ng suÊt chÊt xanh cña cá ®¹t 60-80 tÊn/ha/n¨m. b. Kü thuËt gieo trång vμ ch¨m sãc - Thêi vô trång Thêi gian gieo trång cá Pangola thÝch hîp lμ vμo ®Çu mïa ma. - ChuÈn bÞ ®Êt §Êt trång cá cÇn ®îc cμy bõa kü, cμy bõa xong cÇn v¬ s¹ch cá d¹i, san ®Êt ph¼ng, ®¸nh r·nh s©u 15-20 cm. - Ph©n bãn Tuú theo lo¹i ®Êt, trung b×nh cho 1 ha ®Êt trång cá bãn nh sau: + Ph©n chuång hoai môc: 15-20 tÊn + Super l©n: 250-300 kg + Sulfat kali: 150-200 kg C¸c lo¹i ph©n trªn bãn lãt toμn bé theo hμng trång cá. Hμng n¨m cã thÓ sö dông 400 kg urª/ha chia ®Òu cho bãn thóc vμ sau mçi lÇn thu ho¹ch. - Gieo trång
H¹t cá Pangola bÊt dôc nªn cá chØ ®îc gieo trång b»ng hom. Lîng hom gièng cÇn cho 1 ha lμ 2 tÊn, trång theo hμng, c¸c hμng c¸ch nhau 40 cm, ®Æt hom c¸ch nhau 20 - 30 cm, mçi bôi ®Æt 3 - 5 hom, lÊp ®Êt kÝn mét nöa hom. c. Sö dông Cá Pangola sö dông cho ®ång cá ch¨n th¶, cã thÓ c¾t lμm cá kh« ®Ó dù tr÷, c¾t løa ®Çu 80 ngμy sau khi gieo, c¸c løa sau c¾t c¸ch nhau 50-60 ngμy. 8. Cá Stylo a. §Æc ®iÓm chung Cá Stylo lμ lo¹i c©y bé ®Ëu, lu niªn, thÝch nghi tèt víi khÝ hËu nhiÖt ®íi. Còng nh c¸c lo¹i c©y bé ®Ëu kh¸c, cá Stylo lμ nguån thøc ¨n t¬i xanh giÇu ®¹m ®Ó bæ sung vμ n©ng cao chÊt lîng khÈu phÇn thøc ¨n cho bß s÷a. Cá Stylo cã kh¶ n¨ng thÝch øng réng vμ dÔ nh©n gièng, cã thÓ võa trång b»ng h¹t, võa trång b»ng cμnh gi©m. Cá Stylo ph¸t triÓn tèt khi nhiÖt ®é kh«ng khÝ trong kho¶ng 20-350C. Khi nhiÖt ®é díi 50C vμ trªn 400C c©y ph¸t triÓn kÐm. Cá Stylo phï hîp víi ch©n ruéng cao vμ lμ lo¹i c©y chÞu ®îc kh« h¹n, kh«ng chÞu ®îc ®Êt bÞ óng ngËp. §é Èm kh«ng khÝ thÝch hîp lμ 70- 80%. Cá Stylo rÊt Ýt bÞ s©u bÖnh vμ cã thÓ ph¸t triÓn trªn nhiÒu lo¹i ®Êt, ngay c¶ ë vïng ®Êt ®åi cao. ChÝnh v× vËy,
ngoμi t¸c dông lμm nguån thøc ¨n cho gia sóc chÊt lîng cao nã cßn ®îc trång ®Ó c¶i t¹o ®Êt vμ che phñ ®Êt, chèng xãi mßn. N¨ng suÊt xanh ®¹t 40-50 tÊn/ha/n¨m. b. Kü thuËt gieo trång vμ ch¨m sãc - Thêi vô Thêi gian gieo trång tõ th¸ng 2 ®Õn th¸ng 4 (nÕu gieo b»ng h¹t) vμ vμo th¸ng 8-9 (nÕu gi©m cμnh). - ChuÈn bÞ ®Êt Lμm ®Êt kü nh trång cá voi (cÇy, bõa hai lÇn), cÇy s©u 15-20cm, b¶o ®¶m ®Êt t¬i nhá, h¹t ®Êt cã ®êng kÝnh díi 1cm chiÕm 70-80%, h¹t ®Êt cã ®êng kÝnh 2- 5cm chØ chiÕm 20-30%. Lμm s¹ch cá d¹i. - Ph©n bãn Mçi ha cÇn bãn: + 10-15 tÊn ph©n chuång hoai môc, bãn lãt toμn bé theo hμng r¹ch. + 300-350kg super l©n, bãn lãt toμn bé theo hμng r¹ch. + 100-150kg clorua kali, bãn lãt toμn bé theo hμng r¹ch. + 50kg urª, bãn thóc khi c©y ®¹t ®é cao 5-10cm.
NÕu ®Êt chua th× bãn thªm v«i (0,5-1 tÊn/ha) b»ng c¸ch r¶i ®Òu khi cÇy bõa. - C¸ch trång vμ ch¨m sãc Cã thÓ trång cá theo hai c¸ch: + Trång b»ng cμnh gi©m: c¾t cμnh dμi 30-40cm, cã 4-5 m¾t, ch«n xuèng ®Êt 20cm. Trång hμng c¸ch hμng 50-60cm, c©y c¸ch c©y 3-5cm. + Gieo b»ng h¹t: sö dông 4-5kg h¹t gièng cho mét ha. Gieo h¹t theo hμng r¹ch sau khi ®· bãn ph©n. §Ó cho c©y chãng mäc, cã thÓ ñ h¹t trong níc nãng 60-700C, khi h¹t nøt nanh th× ®em gieo. Còng cã thÓ gieo h¹t trong vên ¬m vμ khi c©y mäc cao 20-25cm th× nhæ ra trång theo r¹ch víi kho¶ng c¸ch c©y c¸ch c©y 15-20cm. Trong trêng hîp gieo h¹t hoÆc gi©m cμnh, khi c©y mäc cao kho¶ng 5-10cm th× tiÕn hμnh xíi x¸o cho ®Êt t¬i xèp vμ lμm s¹ch cá d¹i, ®ång thêi bãn thóc b»ng urª. c. Sö dông Thu ho¹ch cá Stylo løa ®Çu kho¶ng 3 th¸ng sau khi trång, tøc lμ lóc cá cao kho¶ng 60cm vμ th¶m cá che phñ kÝn ®Êt. Thu ho¹ch thêng tõ th¸ng 6 ®Õn th¸ng 12. Khi thu ho¹ch c¾t c¸ch mÆt ®Êt 15-20cm. Thu ho¹ch c¸c løa tiÕp theo cø sau 2-2,5 th¸ng, lóc c©y cao 35-40cm. Chu kú kinh tÕ 4-5 n¨m.
ii . Dù tr÷ thøc ¨n th« kh« 1. Ph¬i vμ b¶o qu¶n cá kh« Cá kh« lo¹i tèt lμ mét trong nh÷ng nguån cung cÊp protein, gluxit, vitamin vμ chÊt kho¸ng chñ yÕu cho gia sóc nhai l¹i ®Æc biÖt lμ vμo vô ®«ng-xu©n. Hμm lîng vμ thμnh phÇn c¸c chÊt dinh dìng trong cá kh« cã sù kh¸c nhau rÊt râ rÖt vμ tïy thuéc vμo thμnh phÇn thùc vËt cña c©y cá, ®iÒu kiÖn ®Êt ®ai vμ khÝ hËu, lo¹i vμ liÒu lîng ph©n bãn sö dông, thêi gian thu ho¹ch cá, t×nh tr¹ng thêi tiÕt lóc c¾t cá vμ kü thuËt lμm kh«. Giai ®o¹n ph¸t triÓn thùc vËt lóc thu ho¹ch cá ®Ó ph¬i kh« còng ¶nh hëng rÊt nhiÒu ®Õn thμnh phÇn ho¸ häc cña nã. C©y cμng thμnh thôc vμ giμ ®i th× hμm lîng xenluloza trong cá t¨ng lªn, cßn hμm lîng protein, vitamin vμ chÊt kho¸ng l¹i gi¶m xuèng. §èi víi c¸c lo¹i cá bé ®Ëu (cá stylo, cá medicago vμ cá ba l¸ ...) tèt nhÊt lμ thu ho¹ch vμo giai ®o¹n cã nô hoa vμ khi ®ã hμm lîng protein trong cá kh« cao nhÊt. Cá thu ho¹ch tõ nh÷ng n¬i ®Êt mÇu mì chøa nhiÒu caroten h¬n ®Êt c»n cçi. Trong thμnh phÇn cá kh« cã chøa nhiÒu lo¹i c©y bé ®Ëu th× lîng caroten cμng phong phó. §iÒu ®¸ng chó ý n÷a lμ hμm lîng vitamin D trong cá kh«. Trong c©y xanh kh«ng cã vitamin D nhng l¹i cã ergosterin. Khi ph¬i n¾ng, díi ¶nh hëng cña tia cùc tÝm, ergosterin ®îc chuyÓn thμnh vitamin
D2. Cá sÊy kh« nh©n t¹o hÇu nh kh«ng cã vitamin D. Râ rμng lμ, nÕu cá kh« giÇu vitamin A th× l¹i rÊt nghÌo vitamin D vμ ngîc l¹i, v× ¸nh s¸ng mÆt trêi ph¸ huû vitamin A vμ thóc ®Èy qu¸ tr×nh t¹o thμnh vitamin D. NÕu cá kh« bÞ ma th× hμm lîng vitamin A vμ D trong ®ã gi¶m râ rÖt, vμ trong trêng hîp nμy cho dï gia sóc nhai l¹i ®îc cung cÊp sè lîng lín cá kh« vÉn kh«ng thÓ tho¶ m·n ®îc nhu cÇu cña chóng. §iÒu kiÖn c¬ b¶n ®Ó thu ®îc cá kh« chÊt lîng tèt vμ gi¶m tæn thÊt c¸c chÊt dinh dìng lμ sau khi thu ho¹ch ph¶i ph¬i (sÊy) kh« nhanh chãng. Thêi gian ph¬i (hoÆc sÊy) cμng ng¾n th× hμm lîng níc trong cá cμng gi¶m (®Õn møc tèi thiÓu), qu¸ tr×nh sinh lý vμ sinh ho¸ g©y ra tæn thÊt lín chÊt dinh dìng trong ®ã sÏ nhanh chãng bÞ ®×nh chØ. Ph¬i kh« trong ®iÒu kiÖn thêi tiÕt tèt, tæn thÊt vËt chÊt kh« trong cá kho¶ng 30-40%, cßn trong ®iÒu kiÖn thêi tiÕt kh«ng thuËn lîi, tæn thÊt lªn tíi 50- 70%. Cá kh« lμ h×nh thøc dù tr÷ thøc ¨n th« xanh rÎ tiÒn, dÔ lμm vμ dÔ phæ biÕn trong ®iÒu kiÖn ch¨n nu«i ë níc ta. Tuy nhiªn, ®Ó cã ®îc lo¹i cá kh« chÊt lîng tèt l¹i kh«ng ®¬n gi¶n. ë níc ta, mïa cã ®iÒu kiÖn cho c©y cá ph¸t triÓn vμ chÊt lîng cá tèt l¹i hay cã ma. Ngîc l¹i, trong mïa kh« dÔ lμm cá kh« th× chÊt lîng cá l¹i gi¶m sót. V× vËy, trong mïa ma, muèn lμm cá kh« chÊt lîng tèt th× ph¶i chó ý theo dâi diÔn biÕn thêi