Thực hành luyện giải đề trước kỳ thi Đại học 3 miền Bắc - Trung - Nam Ngữ văn (Tái bản có sửa chữa bổ sung): Phần 2

Chia sẻ: Trăm Năm Cô đơn | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:140

Thêm vào BST

Báo xấu

67
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nối tiếp nội dung phần 1 tài liệu Luyện giải đề trước kỳ thi Đại học 3 miền Bắc - Trung - Nam Ngữ văn, phần 2 giới thiệu các kiến thức ôn luyện phần nghị luận văn học, một số đề thi và đáp án để người đọc tự ôn luyện. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Thực hành luyện giải đề trước kỳ thi Đại học 3 miền Bắc - Trung - Nam Ngữ văn (Tái bản có sửa chữa bổ sung): Phần 2

Cty TNHH MTV DWH Khang Vi^t I I . DE N G H I L U A N V A N H Q C _ (3 hai cau t h o sau, khong gian d u o n g n h u dugc m o rgng theo nhChig chieu Del: Ckm nh|n ciia anh/chi ve do^n tho sau: bat ngat, sau t h a m thSm {nang xud'ng - trai len - sau chot vot; song dai - trai rgng - Song gm trang giang buon diep diep, ^gn CO lieu) va bao t r u m len toan bg canh vat van la m g t noi buon, m g t tam trang c6 don ciia con n g u o i d u g c ggi ra t i j chinh canh vat ay (be« c6 lieu). i, . > ,' > Con thuyen xuoi mdi nu&c song song, b, Nghe thuqt: i ' ' Thuyen venudc lai, sau tram nga; ; ,{,
K . n ir„
Bao phii tren canh vat la mpt noi sau tram nga. Canh that vang ve, dua mat "nhU' mpt cham diem khuyet tupng trung cho su song, mpt tia hi vpng song nho ra nhin chi thay thap thoang dau do "con nho" la tho troi len mat nuoc, xurig be. Quang canh that quanh que, nhung cung that hung vT va trang le cang quanh la song nuoc bao vay gan nhu bi each l i hay^t doi. Kho tho phang pha't jjiieh noi c6 don trong vSng them thain thia trong coi long thi si. net d?p trong tho truyen thong. r Moi kho tho la mpt buc tranh tam canh, chat chua trong canh menh mong, Non Ki quanh que trang treo ,^ , , vang la tam t u tinh cam sau lang thiet tha cua thi nhan. Huy Can cung Ben Phi gid thoi dm hiu may go. giong nhu bao nha tho moi ciing thoi khong tranh khoi nhijng sau mupn, liy (Ban dich - Chinh phu ngam) Nhung vupt len tren tat ca la tinh yeu que huong trong canh non song mo T u lay "dm hiu" trong "gio dm hiu" ket hpp voi "lo tho" dupe Huy Can cat bui. Boi canh ay, than phan mat nude that khong the khae dupe. Hai doan kheo leo sap xe'p tren cung mpt dong tho da ve len mpt quang canh vang lang tho tren co the coi la hai lat cat tam hon the hi#n cam xiic chon giau kin trong va CO tich. Cum t u "la tho" gpi chut it 6i nho be, "dm hiu" gpi su tieu dieu c6 "sau chot vot" tam hon khong the noi ra ciia thi nhan. dpc. Tat ca nhimg dieu do cang dien ta sau sac hon ve u buon vang lang cua Tom lai, mpt Lua thieng lam nen mpt ten tuoi Huy Can, lam nen vi tri xung dang buoi hoang hon. Cai toi trii tinh bong tro nen c6 don va rpn ngpp den noi phai dia Huy Can trong lang tho moi. Thi pham Trang giang gan lien voi ten tuoi cua thot len "dau tieng lang xa van chg chieu"? Chi mpt cau tho ma mang nhieu sac ong. Dau thoi gian co phoi phai theo nam thang thi van con mai nguyen v?n mpt thai vua gpi dau do hinh anh phien chp chieu thua thot vang ve vol nhung am tain long, mpt noi sau rat that, ra't Huy Can: "Bang khuang trai rang nha song dai". thanh, tieng noi xa xam khong ro r^t va mo ho. Nha tho da that su thanh cong (Dinh Thi Mong Trinh - l l C B l , THPT M y Quy, Dong Thap) voi ngh$ thuat lay dpng ta tinh cang lam tang them ve hiu hat vang ve ciia mot Del: Thien nhien trong nhieu bai Tho mod (1932 -1945) d?p nhung buon. phien chp chieu thua that va c6 tich. Dong thai cau tho con la mpt cau hoi tu Hay giai thich va chung minh bing bai tha Trang giang cua Huy C | n . tu, Huy Can t u van long de t u do, tan sau trong day tam su bat len tieng long. Mpt noi khat khao mong moi dupe hoa nhap vao thien nhien, tim thay dau do Bai van tham khdo - su song de thSp len tia hi vpng cho cupc doi, cho con duong each mang giua Mpt trong nhirng de tai va cam hung Ion ciia Tha moi (1932 - 1945) la thien nhung kho khan tram be cua thai dai cung nhu chinh Huy Can cung dang co nhien. Nhin chung, do la mpt thien nhien d?p nhung buon. V i sao thien nhien v l y vung de thoat ra khoi sy vang ve, le loi, thoat li noi u buon lac long. trong Tha moi d^p va v i sao thien nhien trong Tho moi lai buon? ' - v- Nhung dang buon thay! Cang buon trai cang vay viing, Huy Can cang bi lun Bai tho Trang giang ciia Huy Can co the giai dap cho vari de tren. sau hon vao tam trang ma ban than deo mang. Va, quang canh truac mgt ong Vi sao thien nhien trong Tha moi d?p? Vi thien nhien thue 6 ngoai doi von dan dan Ian ap tat ca, thau tom ca con nguoi va tam trang Huy Can.
Cty TNHH MTV DWH Kbang Vi^t ^' Horn nay trai nhe len cao L ^ i CO cai d^p n h u trong mpt biic tranh c6 dien: Toi buon khong hieu vi sao toi buon. Lap lap may cao dim niii bac, , Nghe mua rai, long Huy Can dang len mpt "noi sau van c6": Chim nghieng canh nho: bong chieu sa. Tai nuomg nude giot mai nha Canh chieu ta dupe ve len that d?p: mpt canh chim chieu ehao Ii?ng tren Nghe trai nang nang, nghe ta buon buon. A pgn may bac, doi canh hiit lay nang hoang hon nhu ciing chim sa xuohg lap Cai buon va cai d?p 6 day hai hoa gan bo voi nhau trong quan diem tham lanh pWa trai. Hai net ve cham pha ciia nha ngh? si, mpt net ve hiing vT, mpt mi cua cac nha tho lang man thoi ki 1932 - 1945. Trong cai buon c6 cai d^p va j^^t CO don, ma n h u thu dupe linh hon ciia t^o vat vao biic tranh tho. Canh trong cai d?p lai thuong chua dung cai buon. Quan diem nay chac chan c6 chim chieu ciia H u y Can gpi nho nhung canh chim chieu trong tho xua: , phan chiu anh huong cua cac nha tho lang man phuong Tay, d$c bif t la cac Ngan mai gio cud'n chim bay moi nha tho lang man Phap nhu Rim-bo, Vec-len, B6-d6-le... Trong mau sac ciia (Ba H u y f n Thanh Quan) no, ta van c6 the tim thay it nhieu y nghia nhan van, tinh nguai trong do. Nhu v|y, Trang giang la mot bai tho song nu&c mang mgt ve dqp trang trgng, co Nhung dieu tren day du^c bieu hi$n kha ro qua mpt biic tranh thien nhien Idnh nhteng Iqi moi me. tieu bieu cua Tho mai: bai tho Tranggiang ciia Huy Can. Trang giang la mpt con song buon. Con song d?p do lai la mpt eon song menh Trang giang la bai tho tieu bieu cho hon tho lang man H u y Can truoc Cach mang, tham thia bai long nha tho buon nen noi buon da tham sau vao canh v|t: mang thang Tam, cCing la mot trong nhung bai tho quen thuoc va noi tieng ciia Nguai buon canh cd vui dau bao gia. phong trao Tho moi 1932 -1945. Do la hinh anh cua mpt con song d?p va buon (Nguyen Du) qua noi long H u y Can, mpt thi nhan ma't nuoc dang song bo vo giiia cupc doi, Trong bai tho, cau nao, hinh anh nao, cho deh tung chi tiet, tung chu tho chua tim dupe huong d i cho minh trong canh doi no le ay. Hai net d?p va cung deu buon da diet. Canh buon, nguoi buon, cho deh ca am di|u va nhae tho cung buon menh mang, sau lang. Do la noi buon mang cam hung song niii, buon ket hpp hai hoa, xuyen tham vao nhau trong tung hinh anh, chi tiet, tirng vii tru ma thi nhan da c6 diie l ^ i trong loi de t u : cau tho, chii tho, trong ca bai tho de tao nen mpt Trang giang vua c6 dien vua Bang khudng trai rong nh& song dai. hi?n dai - mpt Trang giang "mang mang thien cosau" cua hon tho H u y Can. Di vao tho, kho nao cung buon. Kho mpt la canh tren song voi con song buon Trang giang la mpt con song d?p. Da't nuoc ta c6 nhieu song d?p. Nhung da di?p dif p, dong nuoc sau tram nga va mpt canh ciii kho bo vo lac long. Kho hai la may ai dua dupe nhCrng dong song d^p do vao tho. Phai c6 cam nhan tinh te^ canh xung quanh song voi cai khong gian ba chieu rpng menh mong, sau tham phai CO con mat ciia thi nhan thi ve d^p do moi hi^n hinh len tung dong chii, tham cang lam cho canh vat them be nho, hiu h i t , c6 don: con nho la tho, gio dm hiu, thanh buc tranh tho. Trang giang ciia Huy Can la mpt biic tranh nhu the. canh van cho chieu va beh co lieu. Den mpt eon song khong bong nguai, khong sy 6 Trang giang, thien nhien tao vat tro thanh c6 dien r^hung dupe nha tho cam nhan song (Menh mong khong mot chuyeh do ngang - Khong cau gai chut niem than mat) ma b ^ g mpt cai nhin moi me va tinh te! Co cai d?p ciia mau sac hai hoa ben song: ^ con lai nhCing cym beo troi dat tren song hay chinh la hinh anh nhung cupc dai Lang le ba xanh tiep bai vang. chim noi, bo va. O kho bo'n, noi buon dang len truoc canh hoang hon tren Mpt net d?p quen thupc, gian dj ma ta thuong gap o nhiing dong song que song va bien thanh noi nho nha van menh mang khong dut nhu song nuoc van huong, nhung d i vao cau tho van c6 gi nhu em, mupt ma hon. •^^P denh tren Trang giang: Co cai d?p ciia dong song menh mang giira dat troi bao la v6 t|n: Ndng xuong, trai len sau chot v6t; Long que dan don voi con nude, Khong khoi hoang hon ciing nha nha. • ' Song dai, trai rong, ben cd lieu. Canh buon chinh vi nguoi buon. Nhan vat t r i i tinh trong bai tho tuy khong Day la ve d?p moi me, c6 gia trj phat hi?n ciia thi nhan. Huy Can da dem den cho '^Ua't hi^n nhung van hi?n len rat ro qua bai tho. Do la Huy Can voi noi buon song nguoi dpc mpt ve d?p moi ciia dong song, ciia bau troi trong cai khong gian ba chiei" "^^i ciia mpt thi nhan mat nuoc. Dung truoc Trang giang menh mang dat troi bao menh mong va sau tham thSm. Thien nhien dupe mo rpng deh khong cung trong thi nhan cam thay "ran nggp": eon nguoi thi be nho, huu han con vu try thi vo cam hung vu try, von la cam hung rat rieng va cung rat dac sac ciia Huy C|in.
LGB trU&c KTBH3 miin Bdc -Trung -Sam Ngff vdn -Trdn Lie,, Qxaug & OS Thj Yen tan, v6 cung. Cai cam giac c6 d o n , trohg vang, chong chenh do da t?o nen net 2. N h u n g npi dung chinh buon rieng cua H u y Can trong Trang giang va noi buon do da dan den cam nhein a) K h o t h o d a u m o ra bSng m p t cau h o i : "Sao anh khong ve chai thon VT'. ve "cai khong" cua t h i si truoc dong song hoang vang: khong tieng {Dau tieng lang Cau h o i v u a n h u Idi trach moc nh? nhang v u a n h u l o i m d i gpi tha thiet ciia xa van chg chieu), khong do {Menh tnong khong mot chuyen do ngang), khong cau {igudi con gai t h o n VT v d i nha tho. C i i n g cd the hieu cau h o i la l o i t u v a n ban {Khong cau gai chut niem than mat), k h o n g k h o i (Khong khoi hoang hon ciing nha nha). than sao k h o n g ve t h o n V I ciia c h i n h nha tho. T o m l a i , k h o n g a m thanh cupc song, k h o n g s u vat, con n g u a i , k h o n g bieu D e n ba cau t h o tiep theo, buc t r a n h thien nhien va eon n g u o i t h o n VT t r o n g ttfdng t u p n g ciia nha t h o h i ^ n len v d i n h i i n g h i n h anh t u o i d?p, hai hoa v a nen t u g n g , gia d i n h , que h u o n g . . . k h o n g c6 g i ca! T r o n g tarn trang n h u the, t h i sT tho. Biic t r a n h t h o n V i dupe ve nen b d i sac m a u "xanh nhu ngoc", v d i nang m d i chi con la mOt canh cui kho, m p t c y m beo t r o i dat tren song, m p t canh chim len t i n h k h o i , v d i h i n h anh hang cau thang tap, v u o n len tarn m i n h t r o n g anh chieu n h o be d a n g sa x u o h g tan phia t r o i xa. M p t t h i n h a n m a t n u d e chua t i m binh m i n h con d p n g suong m a i . Buc tranh t h o n VT cang sinh d p n g , giau sue dupe h u o n g d i cho m i n h , lai m a n cam truoc thien n h i e n v a cupc d o i , l a m sao song h o n k h i cd s y xuat h i ^ n ciia n g u o i con gai "mat chu dien" thap thdang sau lai k h o n g c6 n o i b u o n n h u the dupe? N g u o i dpc ngay h o m nay hieu n o i long "Id true che ngang". Q u a d d , ta thay n o i niem thiet tha v d i t h o n VT cua t h i nhan. H u y C^n, tran t r p n g "noi buon the he" cua nha t h o v i d a n g sau n o i b u o n ay la b) Deh kho tho t h u hai, khong gian m d rpng ra ngoai k h u n g canh cua thon V i . m p t tarn s y y e u n u d e t h a m k i n , m p t t i n h n g u o i yeu que, n h o n h a t h a m t h a m . Do la canh trdi may song nude x u Hue' 6 hai cau dau ciia kho tha, tac gia da ta ve (Theo N g u y e n X u a n Lac) nh? nhang, n h i p d i ^ u khoan thai a i a x u H u e v d i h i n h anh gid, may nhe nh? bay, dong nude troi Kjng Id, hoa bap nh? l u n g lay. Dieu dang ehii y la "gid" va "may" a DAYTHONVIDA day lai khong cung chieu va khong gap nhau ma la "gid theo lot gid - may duang may", g p i nen sy xa each, chia lia. N h f i n g h i n h anh ay cung v d i n h j p d i f u cau tho HAN MAC Tl/ cham rai da l a m cho buc tranh x u H u e t u y d?p, nen tho t r d nen tinh lang, am d a m A . K I ^ N THUC CQ B A N va n h u nhuo'm mau chia lia, sy song m f t m o i . A n dang sau ve d?p ciia m o i cau I. T A G G I A ,en:m^ tho la m p t n o i long chan chua tinh yeu a i a t h i nhan, t i n h yeu v d i thien nhien, eon - H a n Mae T u (1912 - 1 9 4 0 ) ten khai sinh la N g u y e n T r p n g T r i , sinh 6 lang ngudi x u H u e n h u n g lai rat buon va eo don. C h i n h v i the ma den hai cau euoi a i a M l , t o n g V 6 Xa, h u y ^ n Phong Lpc, t i n h D o n g H o i (nay la t i n h Q u a n g Binh) kho tho nay, h i n h anh anh trang lai xua't h i ^ n n h u mpt n g u d i ban de nha tho giai t r o n g m p t gia d i n h v i e n chue ngheo theo dao Thien Chiia. bay tam s u va san se n o i eo d o n ngap tran trong long m i n h : ^ - Cha m a t som, o n g song voi 6 Q u y N h o n va c6 hai n a m hpc t r u n g hoc Thuyen ai dau ben song trang do ' t ^ i H u e . Sau do o n g l a m cong ehuc 6 So Dac d i e n B i n h D i n h r o i vao Sai Gon Co cho trSng vekip toi nay? l a m bao. N a m 1936, mac b f n h p h o n g , o n g ve han Q u y N h o n chija b f n h va mat c) D e n k h o t h o euoi, t r o n g t a m trang eo d a n va b u o n , nha t h o h u d n g l o n g tai trai p h o n g Q u y Hoa. minh ve eon n g u d i x u H u e . N h u n g "khach duang xa" m a nha t h o nhae t d i la ai? - Tac p h a m c h i n h : Gdi que (1936), Tha Dien (1938), Xuan nhu y, Thumg La CO gai x u Hue? H a y chinh nha tho? La nha tho hay n g u d i eon gai x u H u e thanh khi, Cam chau duyen, Duyen ki ngo (kjch t h o - 1 9 3 9 ) , . . . thi do c u n g chi la "khdch" t r o n g m o m a t h o i ! Tiep theo la s y xuat h i ^ n h i n h anh - H a n Mae T u bat dau su nghi^p tho van ciia m i n h bSng tho c6 dien D u o n g '^gudi con gai t r o n g m a u ao trSng hoa trong suong k h o i m d ao. N h u n g sy xuat lu^t, sau chuyen sang khuynh huong tho m o i lang man. Qua d i ^ n m^o het sue phuc '^i^n ay chi cang tao t h e m cam giac xa each g i u a nha t h o v d i n g u d i eon gai x u tap va b i an, tho ong the h i fn mpt tinh yeu den dau d o n h u o n g ve cupc d o i tran the' Hue ay. Sy xa x o i v a h u ao da k h i e n nha t h o tho't len cau h o i m a n g chut hoai •^ghi va chat chiia n o i n i e m thiet tha v d i cupc d d i , v d i t i n h n g u d i : II. T A G P H A M 1. H o a n canh ra doi Ai biel tinh ai CO dam dd? . , 3. D a c sic ngh$ t h u a t Day than Vt Dq (liie d a u eo ten O day than Vi Da) sang tac nSm 1938, i n trong Day thon Vi Dq d u p e ve nen bang b i i t phap g p i ta, n h i e u h i n h anh dpc dao tap Tha Dien (ve sau d o i thanh Dau thuang). Bai t h o d u p e g p i cam h u n g t u moi ^^a m a n g t i n h ta t h y e v u a m a n g t i n h t u p n g t r i m g , lang m ^ n va tru t i n h . N h j p t i n h ciia H a n M $ c T u v d i m p t c6 gai v o n que 6 V i D?, m p t t h o n n h o ben dong "^i^u cau t h o n h ^ n h a n g va sau l ^ n g . song H u o n g n o i x u H u e t h o m p n g va t r u t i n h .
LGO trittA K11)11 uiicn Bdc -Trung -Nam Ngitvan -Trin LiSn Quang & PSTbf YSn G(n y bai Idm 4. Chu de tu tuomg • Mdbai Thong qua vi?c tai hi?n burc tranh d?p nhimg dugm buon ve mpt mien que - Han Mac T u la mpt trong nhirng nha tho c6 sue sang tao manh me nha't da't nuoc. Day thon Vi Da the hi^n tinh yeu thien nhien, tinh yeu doi, yeu nguoi trong phong trao Tho moi. tha thiet ciia nha tho Han Mac Tu. - Bai tho Day thon VT Da dupe sang tac nam 1938, in trong tap Tha Dien (ve B. HUblMG DAN L U Y $ N T A P sau doi thanh Dau thuang). Bai tho the hif n sy hoai ni^m cvia nha tho Han M | c T u I. CAU H6I TAI H I $ N K I E N THlTC ve canh vat, ve con nguoi thon VT va xu Hue mpng mo. Tuy nhien bao trum ca bai Cau 1. Hay trinh bay nhung net chinh ve nha tho Haij M|ic T u va cho biet tha van la noi tie'e nuoi day xot xa, dau don cua chinh nha tho. Co the thay nhung hoan canh ra doi cua bai tho Day thon ViD'a. dieu nay qua hai kho tho dau cua bai tho (trich dan nguyen van hai kho tho dau). Ggi y trd Idi: Tham khao muc A.I va A.II.l • Than bai Cau 2. Ba kho tho trong bai tho Day thon Vi Da la ba buc tranh khac nhau nhung 1. Khothothienhai lien kei ch|t che voi nhau. Anh/ch; hay chi ra moi day lien kel giira ba kho tho nay. - Noi dung: Ggi y trd Idi + Cau tho mo dau vira nhu loi trach moc nh? nhang vua n h u la Idi moi ;, Mo'i day lien ket giira ba kho tho trong Day thon VT Da the hi^n 6: gpi cua nguoi con gai noi thon VT, ciing c6 the la loi t y van cua nha tho. Cau - Canh v^t 6 ba buc tranh c6 sy v ^ dpng bien doi lien tuc: buoi sang mai tha nay da the hi^n noi niem tha thiet ciia nha tho voi canh va nguoi thon VT. canh v | t tuoi sang, giau sue song (kho 1); khi chuyen vao ngay roi sang dem toi + Ba cau sau nhu loi l i giai v i sao nha tha tha thiet voi thon VT. V i thon canh vat tro nen am d ^ , ue oai (kho 2); cang ve dem canh vat cang tro nen hu ao, VT rat d?p. Thon VT h i | n len voi ve d?p tinh khoi cua "nang hang cau", "ndng mo nhoe (kho 3). Ca ba kho tho la ba buc tranh tuy khac nhau ve duong net, thoi mcfi len" trong anh binh minh con dpng suong mai, khu vuan mupt ma den dp gian, hinh anh cu the nhung deu la canh ciia thon VT, ciia x u Hue. "muat xanh nhu ngoc"; voi ve d?p phiic hau, kin dao eiia nguoi con gai mat - Tam trang cua thi nhan cung bien doi theo canh vat: tir hi vQng (kho 1) "chit dien" thap thoang sau hang la true. Canh va nguoi eo sy ket hpp hai hoa, -> d u cam chia lia, tha't vpng (kho 2) -» chiit hoai nghi, chat chiia noi niem tgo nen sy sinh dpng giau sue song cho buc tranh thon VT. thiet tha voi cupc doi va con nguoi. - Nghi thuat: cau hoi tu t u mang nhieu sue gpi; hinh anh dpc dao mai la - Dai t u phiem chi "ai" lap lai deu d ^ trong cac kho tho: "vuan ai" (kho 1), {"nang mai len", "vuan ... muat xanh nhu ngoc"...); gipng difu thiet tha, triu men "thuyeh ai" (kho 2), "ai biei tinh ai" (kho 3) deu c6 y nghia tao sy mo ho, hu ao. the hif n cai nhin ngpi ca cua thi nhan voi thon VT. - Ca ba cau hoi hi tu: "Sao anh khong veduri thon Vi?" (kho 1),". ..Cocha trang vekip 2. Kho tha thu hai toi nay?" (kho 2), "Ai biel Hnh ai c6 dam da?" (kho 3) deu nhSm tap trung the hi^n noi - Noi dung: ' :• nion kh^c khoai, khat khao tinh yeu, khat khao hanh phiic cua cai toi tru tinh. + Biic tranh song nuac xu Hue hi?n ra vao ban ngay roi chuyen ve dem toi voi II. D E NGHI L U A N V A N HQC nhieu hinh anh d?p, nen tho: gio, may, song, trang, thuyeh. Tuy nhiea buc tranh c6 sy Del: Cam n h | n cua anh/ch} ve do^n tha sau trong bai Day thon Vt Da cua dan cai giiia thye va ao, tho mpng trii tinh nhung hiu quanh, dupm buon. Han M | c TISK + Khung canh ay giiip ta cam dupe noi niem khac khoai gan nhu v6 Sao anh khong ve chat thon V T ? vpng ciia thi nhan boi nhCrng d y cam ve sy chia lia. Do cung la noi niem tha Nhin ndng hang cau nang mai len thiet ciia thi nhan doi voi thien nhien va con nguoi. Vudm ai muat qua xanh nhu ngoc - Nghe thuat: hinh anh dpc dao nhieu thi vj; cau hoi tu tir giau sue gpi ckm; La triic che ngang mat chu dim. gipng di?u khoan nh|t, thiet tha mang d^m cha't t r i i tinh va rat Hue. Gio theo I6i gid, may duang may • Ket bai Dong nude buon thiu, hoa bap lay ,; ,. i Canh va nguoi d hai kho tho hifn ra that d?p, huyen ao lung linh va trit Thuyeh ai dau ben song trang do tinh nhung ciing gpi buon. Ta't ca canh vat nhu chat chiia noi niem ciia ehii the Co cha trang vekip toi nay? tru tinh: buon khac khoai nhung cung tha thiet, khat khao manh li?t dupe giao {Day thon ViDa- Han Mac Tu, N g u van H / cam voi cupc doi va con nguoi. Tap hai, NXB Giao dye, 2008, tr.39)
EteZ: C a m n h a n ve bai tha Day thon Vt Da cua H a n Mac T u . Mo dau cho mpt biic tranh thien nhien day mau sac ay, khong phai la mpt cau mieu ta ma la mpt cau hoi tu tu, mpt cau trach yeu hon doi, la loi moi tha thiei, nhe Bat van tham khdo nhang voi gipng tho em diu, tinh tu nhu gipng noi dju dang a i a ngucri con gai Hue: Trong vucm T h o moi v a i tram huang sac ngot ngao, nguoi ta da phong cho Sao anh khong vechai thon Vi? H a n M|ic T u la thong soai ciia mpt truong tho: Tho dien. C h i voi 28 tuoi doi C a u hoi n h u ham chua loi trach yeu rang: lau qua roi "Sao anh khong ve (1912 - 1940) ma ong da de l^i cho nen van hoc dan tpc hang tram van tho choi thon VT, ve tham em?". Canh cu, nguoi xua van c u thap thoang ggi len d^p. Den voi tho H a n Mac tu, ta bat gap mot tam hon say trang deh ki la: bao hoai niem than quen. C a u hoi s u dung tix "choi" thay cho tii' "tham" cang Ma cm nhin trang, trang tdi mat t^io nen s u gan gui, than thuong doi voi canh vat va con nguoi noi thon VT. Khep phong dd't nen, nen chau roi Chiing ta ngam kT them chiit nua se thay an chua ben trong cau hoi la mpt Tho cua ong rem nggp trong "hon" va "trang" vua thuc vua ma. Hon tho cua loi tu van ciia chinh ban than tac gia. Ong mupn nhung loi thon n u VT D a hoi ong manh li?t nhung luon quan quai dau don, duong nhu c6 mot vat Ipn va giang "anh" nhung cung chinh la cau hoi tu dat ra de hoi chinh ban than a i a minh xe d u doi giua linh hon va the xac. Nhung tuong buoc vao do chi c6 "hon" va ring sao lau qua roi khong ve tham noi thon VT? D a y cung chinh la noi giai bay "trang", cuong dien va b?nh hoan nhung nhung van tho trong treo nhu Day thon noi niem thuong nho ciia tac gia lam cho bao ki ni?m xa xua nay lai song day Vi Da buQC moi dpc gia chung ta phai c6 cai nhin khac di ve nha tho da tai nhung trong long, trong mpt hon tho. No gan lien voi canh sac v u o n tupc va con bac m?nh nay. Day thon ViDa khien long nguoi phai nghieng nghieng ve mot tinh nguoi noi x u H u e mpng mo, voi nhtrng khu v u o n tuoi tot, hoa trai ngpt, yeu v6 bo ben a i a tac gia doi voi Vi Da, voi nhung con nguoi Hue. phong canh h u u tinh. N h u loi ca ngpi ciia nha tho Bich K h e ve V i D a : Sao anh khong vechai thon Vi? Vi Da thon! Vi Da thon! Nhin ndng hang cau nang moi len Bie'c che canh true khong buon ma say. •
rat d|ic t n m g du
giao cam v d i d a i ciia t h i n h a n . That k h o n g n o i k h o d a u nao h o n la p h a i song Cling nhu la cau tra Idi cho cau hoi dau bai "Sao anh khong ve choi thon VT?". t r o n g xa lanh, c6 doc v d i n g u d i d o i . Do'i v d i t h i n h a n t h i d a y la m p t an t u ma j
Cty TNHH MTV DWH Kbang Vi^t i 2. Nhung npi dung chinh 3. Dac sac nghf thu?t a) M o dau bai tho, tac gia mieu ta nhiSng sac thai cam xuc a i a toi chq " Bai tho dupe ket tinh bang nhung thi li#u mang d ^ phong vj dan gian voi the trij' tinh mpt each tryc tie'p: phtf^S hinh anh binh di, gan gui thuong thay trong ca dao dan ca. Bai tho con Thon Doai ngoi nho thon Dong, t^o nen sue rung cam manh me boi gipng di?u ngpt ngao, trong treo va nhung Mot nguffi chin nha muai mong mot nguai. }^\nh anh so sanh, an dy tinh te, nhieu sac thai bieu cam. Do la tinh cam nho nhung ciia chang trai thon Doai doi voi c6 gai thon 4. Chii de tu tudng Dong. Tiep do, chang trai thon Doai da mupn quy luat t u nhien cua troi dat de Tuong tu la loi tho Ip tinh yeu trong sang, manh li^t ciia cdi toi tixx tinh voi tho 16 long tuong t u ciia minh voi c6 gai: ,, ^ ^ jnpt ngiro-i con gai th6n que. Day eon la tinh yeu ciia thi nhan Nguyen Binh voi Gio mm la hinh cua giai "Hon xua cua dat nude" (Hoai Thanh). Tuong tu la hinh ciia toi yeu nang. 0, H U I ^ G DAN LUY$N TAP b) Cung vi qua tuong tu, qua yeu ma chang trai da hon doi, trach yeu c6 gai: DE NGHI L U A N V A N H Q C ' ' ' Hai thon chung Iqi mot long, Del: Phan tich bai tha Tuong tu ciia Nguyen Binh. Co sao hen ay chang sang ben nay? Nghe qua ta thay that phi l i . Mpt chang trai cu ngoi day cho dpi, tvr giai bay G
rc.r, „,..u /V mu > „ » v - nd. r,,.no-Nam Njiavan -Iran Li^n ijuang c z^u^^y^j^ Cty TNHH MTV DWH Khang Viet - The t h o l y c bat n h j p n h a n g u y e n chuyen v o i g i p n g d i | u n g p t ngao, t r o n g N g u y e n B i n h thich 161 cy the hoa cai t r i m t u p n g ciia ca dao, cu the ra thanh treo, giau sue g g i . chii so (yeu nhau tam t u n u i d i n g treo), n h u n g Igi c6 cau tnic dieu luy^n ciia tho: • Ketbai Mot nguoi chin nho mudi mong mot nguoi. - luong He la n h u n g l o i bpc bach rat c6 d u y e n , y n h i va d a m m a u sac "Mot nguoi" d u n g 6 h a i d a u cau tho, d i e n ta sy xa each, r\h6 m o n g n h u vay t h i t la hay! t r u y e n t h o n g dan gian, d o n g t h o i the h i ^ n m p t t i n h yeu t r o n g sang ciia chu the T a m trang ciia n g u o i t i n h d o n p h u o n g cGng d u p e m o ra v o i t r o i dat: t r u t i n h c u n g v o i m p t c6 gai t h o n que. Nang mua Id binh ciia gioi, - Bai t h o tieu bieu cho p h o n g each t h o "chdn que" cua N g u y e n B i n h . Tuong tu Id benh ciia toi yen ndng. Bdi van thatn khdo Thanh nien t u N a m chi Bac deu nho nhiing cau tho nay v i da noi hp cho hp rat T r o n g p h o n g trao T h o m o i , N g u y e n B i n h da tao ra m p t d o n g rieng. Trong nhieu, tham chi hp khong biei do la tho ciia Nguyen Binh, hp nho n h u nho ca dao, hp k h i cac nha t h o Jang m a n h u o n g ve p h u o n g Tay, c h i u anh h u o n g cua ngh^ thot len n h u tir coi long minh. Do la vinh quang ciia thi si, vinh quang ciia Nguyen Binh. thuat p h u o n g Tay, t h i N g u y e n B i n h h u o n g ve ngh$ thuat d a n tpc, c h i u anh N h o m o n g d o n p h u o n g la "quyen dugc yeu" ciia con n g u o i , n h u n g sao lai h u o n g cua t h o ca d a n gian. N g u y e n B i n h la t h i sT d o n g que. "Chi c6 que huong trach moc? T m h y e u p h i l i n h u the day: moi tao nen dugc timg chu, timg cau Nguyen Binh. Tren chqng duong ngot niea the Hai thon chung Iqi mot lang ki dai tho, moi khi nhimg gan ho mo hoi nude mat kia dam len, ngay ngat, day diet Co sao ben ay chdng sang ben nay. ; , ,,,, khong the yeu, khi ay xud't hien nhung bdi tho tinh que tuyet voi cua Nguyen Binh" Th?t la t p i nghi?p cho n g u o i trach va ciing tpi nghi^p cho n g u o i bj trach. N a n g (To H o a i ) . Bai t h o Tucmg tu tieu bieu cho p h o n g each t h o cua N g u y e n B i n h . "thon Dong" dau c6 hay biet r ^ g m i n h da Ipt vao mit xanh ciia chang "than Dodi". Ciang n h u cac nha t h o lang m a n d u o n g thoi, N g u y e n B i n h say me v o i de tai Cai "chung" da k h o n g c h u n g d u p e t h i t h o i g i a n cang d a n g dang, n o i cho t i n h yeu. N h u n g each bieu hien t h i N g u y e n Binh theo m p t l o i rieng. Co the col mong cang v 6 v 6 : ^8^y ^g^y^g^y bai t h o Chdn que la t u y e n n g o n t h o cua N g u y e n Binh: Ld xanh nhugm dd thdnh cay Id vdng. . ,. , Hoa chanh no giiea vubn chanh, Loi lay chii' "Ngdy qua ngdy Iqi..." n h u la am h u o n g ciia l u y e h lay t r o n g am I : ' i ' . , ' • Thay u minh voi chiing minh chd/t que nhae dan gian, n h u dan ca, n h u hat cheo. Cach pho dien ciia N g u y e n Binh d i n g Horn qua em di tinh ve, ' juu^imV; uyen chuyen. C u n g la s y v a n d p n g ciia m p t t h o i gian ma cau tren la nhac, va cau Huong dong gio noi bay di it nhieit. duoi la m a u . Nhac la ciia ngay, m a u la ciia miia. N h u n g k h o n g the viet "mita qua V i n h u c u n g viet ve n o i t h u o n g n h o trong t i n h yeu m a giCra Tuong tu cua miia Iqi.. . " m a phai viet "Ld xanh nhuom da thdnh cdy Id vdng" t h i ah t u p n g t u o n g t u N g u y e n B i n h va Tuong tu chieu ciia Xuan D i ^ u khac nha^ biet m a y ! X u a n Dieu moi dam, t u o n g t u da den vang vpt ca "Id xanh" (hay la tuoi xanh?) t h i rat Tay ma N g u y e n B i n h t h i "chdn que", ca hai deu c6 sue hap d a n rieng. Roi lai k i e m co de m a trach: "*.' Cai t o i t r o n g t h o N g u y e n B i n h k h o n g noi len iria Ian xuo'ng tan hoa vao Bdo rang cdch trd do giang, k h o n g gian cua d o n g que bang t h u phap nhan hoa n h u t r o n g ca dao. H a y nghe ' Khong sang Id chang duong sang dd ddnh may l o i m o dau bai Tuong tu: Nhung day cdch mot dau dinh, Thon Dodi ngoi nho thon Dohg, Co xa xdi may ma tinh xa xdi... Mot ngifoi chin nho muoi mqn'^mot ngudi. T u o n g t u n h u the chSng khac chi anh con trai t u o n g t u trong ca dao "Ld khoai i-,'.5ir tUi'.f; ...i) Gio mua la benh cua gioi,. '•" fnh ngd Id sen - Bong trdng anh tuong bong den anh kheu". N h u n g khong phai chi c6 ".(.-,'• • - 4, Tuong tu Id benh ciia toi yeu ndng. '^gU'ai t i n h p h u o n g D o n g m o i yeu p h i l i n h u vay, n g u o i tinh p h u o n g Tay yeu c6 N g u o i con t r a i d a n g yeu nay la con n g u o i c6 go'c r l sau xa v o i l a n g mac qu^ '^ac gi. A n h chang Phe-lit A c - v e (Felix Arvers) yeu m p t thie'u p h y doan trinh, h u o n g . T h o cua t h i si lang m a n m a n h u ciia d a n da. T u n g chu t h o d e u c6 daV d o n p h u o n g , dau d o n va t u y f t vpng trong bai Xon-ne (Sonnet) ba't t i i : m o re ma v o i t h o ca d a n gian. Cac c y m tir "ngoi nho", "chin nho mudi mong" g^?' ... .Nguoi ndo ngoc noi hoa cudi n h o cau ca dao: Nhin ta nhu the nhin nguoi khong quen Nho ai boi hoi boi hoi Duong doi lang lebuoctien Nhu dimg dohg liea, nhu ngoi dong than. Ndo ngd chdn dap len tren moi tinh... , ,, ; ^
IGB trUA:KTBH3 nii^n luiv -Trung -NamNgavan -1ran aen fjuotlg ^"f Chao 6i, moi buac chan lang dang cua nang da giam len mo'i tinh ciia chang (Juong thoi. Sue hap dan ciia Twang tu khong chi la 6 chuy^n tinh yeu liia doi thi si ma nang nao c6 hay! j^a con 6 tam long tha thiet ciia nha tho do'i voi que huang, voi nguoi voi Het trach moc (trach yeu thoi) lai ke le nao ne: canh, a su nang niu tran trgng ciia nha tho doi voi ngh^ thuat dan tgc, 6 I61 Tucmg tu thiec may dent roi iv;,:.;/^ tif duy tha dam mau sac dan gian. Co the noi hon que chinh la hon tho ^ Biel choai, hoiaingu&ibieicho! "Tuang tit" cung la ho tho Nguyen Binh. "Tha Id niem khdt khao, la uoc nguyen ciia con nguai. Khi chua quen Nguyen Binh, toi ciing khong that hieu dugc nhiing bdi Ke le nhu vay la de bgc I 9 long yeu tha thiet cua nguoi tinh, nhung kho'n tha viet vedong que ciia Nguyen Binh vd cUng chua phdn Met dugc dau la chut long noi CO "ai" biet cho noi long tuong t u trang dem ay. Nhung tir "ai" phiem chi 0OC mac thiet tha ciia nguai ldm tha, dau Id cai hoa hoe hoa s6i cua chdng trai que ra duQC di?p lai gay am huong trung di?p nghe ma nao long. NhOng t u "ai" ggi tinh. Roi moi khi gap chinh trong cuoc song khoh kho hang ngdy tuang nhu chang lien nho nhung t u "ai" trong ca dao: "Nha ai ai nha bay gia nha ai". Co le nho quan gt den nhieng bdi tha que huang dep non nhu lua ciia Nguyen Binh, toi lai ve ra thucmg nao ne v i mong u6c v6 vpng: y nghia sdu tham ciia moi cau tha vai que huang" (To Hoai). Bao gia beh mai gap do 7 Hoa khue cdc, buom giang ho gap nhau? (Nguyen Due Quyen - Trfch Nhimg bdi van hay lap 11 THPT) Cung mpt liic nha tha dung hai bieu tugng "beh" va "dd", "hoa" va "buom" Del: Cam n h ^ cua anh/ch} ve hai doan tho sau: thuong thay trong ca dao. Cung nhu trong ca dao, bieu tugng tinh nhu ben, Thon Dodi ngoi nha thon Dong, hoa am chi nguoi con gai, bieu tugng dgng nhu do, buom am chi cho nguoi Mot nguai chin nha muai mong mgt nguai. con trai. Van dung bieu tugng chung, Nguyen Binh da kheo leo bieu dat canh ^•jlill,, Gio mua Id binh cua giai, ngg rieng ciia doi ban tinh. Sao lai "Bao gia ben mai gap dd?". The la mong uoc ^^^B^., Tuang tu Id binh ciia toi yeu ndng. cua chang trai v6 vgng roi. Do djch thi thuan cho sao lai doi ben dich? Cho nen ^^^Bb; (Tuang tu - Nguyen Binh, cu trach "Ca sao ben ay chang sang ben nay", roi "Khong sang la chang duang sang ^^IP NgM-yanllNflM^cflo, Tap hai, NXB Giao due, 2007, tr. 5 5 ; dadanh", roi "tinh xa xdi". L^i nua "Hoa khue cdc" lam sao gap "buam giang ho"?. ^^Hp" Nha gi nhu nha nguoi yeu rT R6 rang Nguyen Binh da thoi vao hoa - buom cua dan da mgt chiit tinh lang ^•''.--i^-.'i'n Trdng len dau nui, nang chieii litng nuang man ciia thoi dai. Thanh ra cugc tinh ciia doi lua vua c6 cai bi an nhu nhiing ^^Km, Nha titng ban khoi cung suang cugc tinh trong ca dao lai them chiit "kho hieu cua thai dai" (Hoai Thanh). Trong ^^H* Sam khuya bep lita nguai thuong di ve. tham tam, Nguyen Binh da cam nhan dugc cugc tinh cua doi lua khong the (Viet Bdc - To Hiru, hoa hgp, gan bo, ben ch^t dugc. Ngv£ van 12 Ndng cao. Tap mgt, NXB Giao dye, 2008, tr. 84) Doan ket bai tha tra ve voi giai di^u ban dau, c6 them vai bien ta'u: < w Nha em CO mot gian giau ^^B^ Ggiybdildm ' . Nha toi CO mot hang cau lien phong , ^Hpt Vai net ve tac gia va tac pham ; . : ti Thon Doai ngoi nha thon Dong - Nguyen Binh la guong mat noi bat ciia phong trao Tha mai va ciing tieu Cau thon Dodi nha gidu khong than nao? bieu cho tho ca sau Cach mang, voi hon tho chan que, c6 so truong ve lyc bat. Giai di^u ban dau "Thon Doai ngoi nha thon Dong" dugc nhSc lai, c6 them Tuang tu la bai tho dac sic ciia ong, the hi^n tam trang nho mong chan thyc va cap bieu tugng ciia tinh yeu la trau - cau, nhung ciing chi nho don phuang hnh te ciia chang trai que. thoi, nguoi nha nguoi, cau nho trau, cho khong lam sao "do vai nhau" dugc - To Hiru la la co dau ciia tho ca each mang, voi phong each trir tinh chinh {"Mieng trau vai Iqi qua caul Ldm sao cho do vai nhau thi lam" - Ca dao) thanh ra Viet Bdc la bai tha xuat sMc ciia ong, the hi?n tinh cam each m^ng sau iisbig doi vai chien khu va nhiing ki n i fm khang chien. "tuang tit". Ma tuong t u don phuang ggi dung ten la that tinh. Diing day la bai 2. Ve dopi tho trong bai Twow^ / tho that tinh ciia Nguyen Binh. - Ngidung: Nguyen Binh la ca sT ciia dong que. Trong khi nggn gio ngh? thuat phuong + Tam trang tuong t u ciia chang trai que dugc bgc Ig thanh nhiing nha Tay ao ao thoi tai, Nguyen Binh van mgt myc giii lay chiit "huang dong gio noi" •^ong da die't, triu nang. Noi niem ay dugc xem nhu mgt quy lu?it ty nhien cho tha minh. Voi tai hoa va tam huyet, voi ngh? thuat dan tgc, Nguyen Binh '^ong the cuang lai, mgt thu "tam binh" kho chira ciia nguai dang yeu. da thanh cong. Tho Nguyen Binh thanh ra I9 so voi truong phai tha lang m?!^
2. N h u n g n p i d u n g c h i n h + N i e m m o n g n h o g5n lien v o i k h u n g canh lang que k h i e n cho ca k h o n g gian n h u ciSng nhuo'm day n o i t u o n g t u . a) H a i cau t h o d a u ciia bai t h o ve ra m p t buc tranh thien nhien n o i n i i i r i m g liic chieu t o i : - Nghethuat: * + The t h o luc bat t h a m d u p m p h o n g v j ca dao. Chim moi veritng tim chon ngu, :;\ + Chat H^u n g o n tir chan que v o i n h u n g dia d a n h , t h a n h n g i i gan g i i i ; Chdm may troi nhe giua tang khong. T r o n g buc tranh ay, eo m p t canh c h i m chieu m o i m ^ t d a n g bay ve to, m p t each to chuc l o i t h o dpc dao; su d y n g n h u a n n h u y e n n h i e u bi?n p h a p t u t u : chom m a y le l o i , l i r n g 16 t r o i g i i i a tang k h o n g . N h u n g h i n h anh ay g p i ra m p t hoan d u , n h a n hoa, d o i sanh, tang tien, khoa t r u o n g . . . khong gian r p n g I o n , t h i n h vang trong cai t h o i khac euoi cirng ciia m p t ngay. 3. V e dean tho trong bai Vi?t Bac Cung n h u t h o eo p h u o n g D o n g , buc tranh thien n h i e n 6 hai cau t h o dau da - Ngi dung: dupe ve nen bang v a i net eham pha. + D o a n t h o the h i ^ n n o i n h o d a m tham, sau nang ciia n g u o i can bo Dat bai t h o trong hoan canh ra d o i ciia no, ta c6 the cam nhan dupe sy dong khang chien d a n h cho Vi?t Bac, trong do chan hoa t i n h nghia rieng chung. di?u trong tam hon ciia Bac v o i canh vat. T u y nhien, d u m f t m o i m a cam h u n g t h o ' + H i f n len t r o n g n o i n h o ay la h i n h anh V i ^ t Bac t h a n t h u o n g , v o i van den v o i Bac da cho thay phong thai eiia N g u o i bay g i o dau phai la m p t tu canh vat b i n h d i m a t h o m p n g , v o i n h i p song d o n so m a e m d e m , d a m a m . nhan ma chinh la m p t t h i nhan v o i tinh yeu thien nhien nong nan. H o n nua, dang - Nghe thuat: sau cai n h i n triu men d o i theo canh vat ciia Bac ta thay m p t noi niem khac khoai + The t h o luc bat ket h p p n h u a n n h u y e n chat c6 d i e n va chat dan va uoe m o n g s u m hop, n i e m khao khat t u do den ehay bong eiia N g u o i . gian, n h j p d i ? u l i n h hoat u y e n chuyen, am h u o n g tha thiet, ngot ngao. b) D e n hai cau t h o euoi, m p t Ian nua ta cam n h a n d u p e cai n h i n t r i u m e n + H i n h anh t h o gian d i ma g p i cam; each v i v o n quen thupc ma van Huong ve s y song ciia Bac: dpc dao; each to chuc l o i t h o v o i phep tieu d o i , phep d i f p can x u n g , kheo leo... Co em xom nui xay ngo toi, 4. V e s\f tuong dong va khac bi^t giua hai doan tho Xay hel, lb than da rue hong. - T u o n g d o n g : Ca hai doan t h o deu the h i ^ n n o i n h o da diet, sau nang; Liic nay bau troi da ve dem, anh mat Bac bat dau d o i theo h i n h anh ciia n g u o i sir d u n g the t h o l y e bat d i e u l u y ^ n . lao dpng ngheo mien son cuoc. H i n h anh c6 gai xay ngo toat len ve tre trung, khoe - Khac bi?t: D o a n t h o t r o n g bai Tuong tu la noi n h o ciia t i n h yeu lua doi, m^nh, day sue song. Giua khong gian bao la ciia mien son cuoe, h i n h anh eo gai gan v o i k h o n g gian lang que Bac Bp, vira bay to vira "li su" ve t u o n g t u , v o l xay ngo ay t r o thanh t r u n g tam va d i e m sang eiia canh vat. Dae biet, h i n h anh 16 each d o i sanh tao bao...; doan t h o trong bai Viet Bdc la n o i n h o ciia t i n h cam than "rue hong" cang l a m cho canh vat n h u b u n g sang va ain ap hon. each mang, gan v o i k h o n g gian n i i i r u n g Vi#t Bac, nghieng han ve bpe bach Hai cau tho v o i sac d i ^ u tuoi v u i da cho thay mpt niem phah khich, lac quan dang t a m tinh, v o i each v i v o n d u y e n dang... dang trao trong 16ng eiia nha tho. Den day, ta thay N g u 6 i da hoan toan quen d i canh .vK.n.-T..'. CHIEUT6I ngp ciia m i n h de m o hon ra chan h6a cung voi eupc song ciia nguoi dan ngheo noi day. Do chinh la tinh yeu cupc song, yeu eon nguoi ciia nhan each H o Chi M i n h . 3. Dac sic n g h ^ t h u ^ t H6 C H I MINH Bai t h o Chieu toi la b i i c tranh thien n h i e n v a cupc song d u p e ve nen bang A. KI^N THUi: CD BAN ' " i t phap CO d i e n va b u t p h a p h i f n d ^ i . I. TACGIA 4. C h u d e t u t u o n g X e m bai Ho Chi Minh {Ngu vSn 11, Tap hai) Chicit toi c h i n h la t i n h yeu thien nhien, yeu cupc song, y chi v u o n len hoan II. T A C PHAM '^anh khac n g h i ^ t ciia nha t h o - chien sT H o C h i M i n h . ^ 1. Hoan canh ra doi ^- HUdlMG DAN L U Y t N T A P Bai t h o Chieu toi (Mg) la bai t h u 31 ciia tap Nhqt ki trong tii. C a m h u n g ciia ^' C A U H O I T A I H I E N K I E N T H l T C ') bai t h o d u p e g p i len tren d u o n g chuyen lao eiia H o C h i M i n h t u T i n h Tay deh Xem bai Ho C W M m / i . >A Thien Bao vao euoi t h u n a m 1942.
Cty TNHH MTV DWH Khang Vm II. D E NGHJ L U A N V A N H Q C Del: Cam nh|n ve bai tho Chieu tot (MQ) ciia Ho Chi Minh. Dieu moi me 6 day la neu nhu trong tho c6, canh chim thuong bay ve cho'n v6 tSn v6 cung, v6 djnh, gpi cam giac xa xam, phieu dat, chia lia, mang cai buon 1 ; Bai van tham khdo ' Ho Chi M i n h dugc nhan loai biet den khong chi la mpt v i lanh tu ki?t xuat thuong u uan thi canh chim trong tho Bac lai gan gui yeu thuong hon bao gio het. ciia dan tQC Vi?t Nam ma con dxxgc biet den nhu mpt nha van, nha t h a Ion ciia isjo chi la canh chim tim ve to am sau mpt ngay dai moi m^t kiem an. Cai hay nam the ky XX. Ngoai van chi'nh luan, nguai con de lai cho doi mpt s\f nghi^p tho a cho, nhin canh chim bay ma thay dupe "quyert dim ", thay dupe trong dang bay ca dang tran trpng. Trong do noi bat nhat la tap tho Nhqt ki trong tic. Tap tho cua canh chim c6 su moi m^t aia no. Nghia la nha tho nhin thay dupe su van nay n h u mpt cuon nhat k i bang tha ghi lai nhung chang duang giai lao day dpng ben trong ciia canh chim kia. Day chinh la tinh cam nhan dao ciia Ho Chi gian nan vat va ciia nguai tu. Nhung bang ban ITnh thep, tinh than thep, Ivlinh. Cai nhin ay the hi^n tinh cam nhan ai bao la ciia Nguoi doi voi canh vat. Nguai da vupt qua hoan canh tu day de huang ve anh sang. Bai tha Chieu toi Dung nhu To' HiKi da tung viet "Bac cti tim Bac minh thong thel Om ca non song moi la mpt trong nhung sang tac tieu bieu nhat ciia tap Nhqt ki trong tii: kiep nguai". Qua do ta tha'y them mpt net nghIa moi: nguai tii duong nhu cung -ofii Chim moi verimg tint cho'n ngii dong cam voi canh chim kia, Nguoi nhu cung muo'n dupe dimg chan sau mpt .(ii If; Chbm may troi nhegim timgkhong ngay day ai "Nam mum ba cay so mot ngay/ Ao mH dam mm rdch hei gidy". Co em x6m nut xay ngd tot Cimg voi "Quyen dieu quy lam", la "Co van mqn man". Bai tho dich kha uyen Xay het Id than da riec hong. chuyen, nhung da lam mat di ve le loi, troi noi, liing lo aia dam may. Nguoi dich Thang 8/1942, Bac Ho sang Trung Quoc de tranh thii su vien tra ciia ban be da bo sot chir "co" va chua the hi^n dupe het nghia aia hai tir lay "mqn mqn". Can quoc te ve cupc each mgng a Vi$t Nam. Sau muai lam ngay di bp khi vira toi thj at vao phan nguyen am ta thay, hinh anh dam may eo don, le loi dang cham trah Tiic Vinh, tinh Quang Tay, Nguai bj chinh quyen Tuang Gidi Thach bat giam v6 c6 va bj "muai boh trang te tdi gong dim" trong gan ba muai r\ha lao ciia tinh ch^m troi qua bau troi. No khong chi lam cho bau troi them cao, them khoang Quang Tay. Trong thai gian nay Nguoi da sang tac tap tho Nhqt ki trong tii gom dang ma con gpi len noi buon ciia nguoi tii tren dat khach que nguoi. Nhung 134 bai tho bSng chu Han. Bai tho Mg {Chieu tot) dupe xem la ang tho tuy^t but, buon ma khong bi luy, khong hiu hSt nhu trong tho c6 dien. Mac dii cau tho dich: dupe Nguoi lam tren duong chuyen lao tu Tinh Tay den Thien Bao. "Chdm may troi nhe gitea timg khong" chua dupe sat nghia nhung dii sao ding tha'y Bai tho mo dau bang buc tranh thien nhien buoi chieu ta tren duong Bac bi cai hay rieng eiia no. Chom may troi nh? nhang, nhan tan nhu chinh tam hon giai lao. Chi vai net cham pha, hai cau dau ciia bai tha da de lai mpt tieu hpa ve nguoi til chien si ung dung tu tai, bj giai tii ma nhu dang thuong ngoan canh troi canh thien nhien vung son cuoc 6 thai diem "chieu t o i " . chieu va tha tam hon thi sT chu khong con la canh tii day met moi nira. Qua do ta Chim moi verimg tim chon ngii tha'y tac gia khong he de Ip cai m^t moi, c6 don aia chinh minh. Do chinh la tinh Chbm may troi nhe giita timg khong than "thep" vi dai ciia nguoi tii - thi si Ho Chi Minh. Thien nhien hi^n len voi hai net cham pha: canh chim va ang may mang Nhin chung, hai cau dau bai tho c6 phang pha't noi buon cua long nguoi, mau sSc c6 thi ro net. Hai hinh anh ay t^o nen bau khong gian khoang dang, cua tam trang nguoi tii nhung canh buon ma khong chiit bi luy. Thac si cao rpng, the hi^n diem nhin len ciia tac gia "luon ngd'ng cao dau trong hoan canh til day". Buoi chieu ay duong nhu ta da bat gap dau do trong tho xua: "Buac toi Nguyen Due Hiing nhan xet rang "Nht'mg buoi chieu nhu vqy, dau co thieu trong Deo Ngang bong xe'ta" hay "Chieu tci bang Idng bong hodng hon" (Ba Huy^n Thanh v
LGD tnOic KTDH 3 miin Bete -Trung -Nam NgO van -Trdn Lien Quang & PS Thf Y6n Tinh hi^n dai 6 day nira chinh la ngh? thuat bieu hi^n. Tai hoa ciia Nguoi la Sinh thoi H o Chi Minh chi c6 rngt ao u6c lan:"Tof chi c6 mot su ham muon, cho ta canh thien nhien, ta canh chieu toi ma khong phai diing den mpt tinh ham muon tot bac la lam sao cho nuac ta dugc hoan toan doc lap, dan ta duac hoan tu chi thoi gian nao. Ca bai tho khong he c6 chu toi nao ca ma nguoi dpc van toan tu do, dong bao ai ciing c6 cam an do mac, ai ciing duac hoc hdnh". Nghia la ao nhan ra chCr toi. Nguoi dimg anh lira do de the hi^n thai gian (troi c6 toi mai uoc ciia Nguoi luon huong ve nhan dan, nhan dan 6 day khong chi hieu la dan nhin thay 16 than rue hong). Hon nua, nguoi dpc con cam nhan dupe buoc di tpc Viet Nam ta ma con la nhan dan can lao tren the gioi. Do chinh la tinh than cua thoi gian t u chieu den toi. Co gai xay ngo t u khi troi con anh sang, xay nhan dao cao ca cua Quoc te'cpng san. xong thi troi da toi. D i f p ngu lien hoan (di?p ngxr vong) "ma bao tuc - bao tuc Cau tho nguyen ban "Scm thon thieu nu" djch la "Co em x6m niii" dung tren nta hoan" da cho ta cam nhan dupe thoi gian dang van dong dang xoay theo binh di^n nghla cua t u thi khong c6 gi sai. Nhung cau tho dich da khong the hi^n tung vong quay cua col xay ngo. Phai chang Ho Chi M i n h da c6 mpt phat hi^n dupe cai nhin tran trong cua nhan vat trij tinh doi voi con nguoi; gipng di?u trang mai trong but phap ta thai gian. R6 rang, ngay ca khi ta canh chieu toi, tha Ho trpng ciia cau tho nguyen tac khong hi^n di?n trong loi tho djch. Nguoi phy nir da Chi Minh van c6 su van dong tu bong toi ra anh sang. Vong quay ciia chie'c coi nhieu Ian c6 mat trong tho chir Han, nhung phan Ion hp deu thuQc gioi cha'm dut, cong vi^c ke't thiic (bao tiic ma hoan) thi 16 than cung vira do (16 d l thugng luu hoac chi it cung gan giii voi gioi thupng luu. Phan Ion nguoi phu nCr hong), anh lira d6 am nong xua't hi^n that bat ngo, t6a sang vao dem toi xua trong CO thi deu mang noi buon thuong man mac vi chien tranh sinh ly tu bi?t hay tan di cai lanh leo hiu hat ciia niii rung. Do ciing la liic ma c6 gai kia dupe quay Id do tinh duyen, Vuong Xuong Linh doi Duong tung viet Khueodn: quan ben mam cam am ciing ciia gia dinh. Khue trung thieu phu bat tri sau, Chir "hong" nam a cuoi bai tho nhung c6 mpt vj tri dac biet. Trong nghe thuat Xudn nhat ngtmg trang thmng thuy Idu. Duong thi, chir hong dupe xem la nhan tu, la con mat than. No tao nen cai than thai dac bi^t cho bai tho. Hoang Trung Thong nhan xet rang: Voi mot chu "hong", Hoigiao phu te'mich phong hau. Bac da lam sang rue len toan bo bai tha, dd lam mat di su met moi, su ue odi, su voi va, su Dich tho nang nedd dien ra trong ba cau dau, da lam sdng rue len khudn mat cua cd em sau khi xay *' Co gai phong the chi'ta biel sau xong ngo toi Chu "hong" trong nghe thuat tha duang nguoi ta goi la "con mat tha" Ngdy xuan trang diem dao len lau (Thi nhan hoac la nhan tu) chu mat no sdng bung len, no cdn Iqi, chi mot chit thoi voi hai Dau duang chat thay ta xanh lieu muai bay chu khdc dan dau nqng den may di chdng niea. Voi chu "hong" do co ai con cam Hoi dechong di kiem tuac hau. gidc nqng ne, met moi, nhoc nhan nua dau, ma chi thay mdu do da nhuom len cd bong Cai mai 6 day la cung viet ve hinh anh nguoi phu nCr nhung tho Bac lai viet ve dim, cd than hinh, cd lao dong cua cd gdi ddng yeu kia. Do la mdu do tinh cdm Bdc. nguoi dan lao dong voi cai nhin tran trpng yeu thuong mang niem vui cua ta'm N h u vay chir "hong" rat xiing dang la "ong thdnh thu hai muai tdm" ciia bai long nhan dao. Hai chit "thieu nu" gpi len ve tre trung, tuoi tin cua c6 gai cung voi tho. Anh hong ay khong chi toa ra tir chie'c be'p lira binh d | cua mpt "san thon boat dong xay ngo da lam hifn len ve dep khoe khoan, nhjp nhang trong lao ihieu nu" ma chu yeu dupe toa ra tir ta'm long nhan ai, tinh than lac quan ciia dong. Hinh anh nay da lam xon xao ca buoi chieu c6 quanh, mang den cho buc Ho Chi Minh. Ve net nghla khac, chir "hong" c6n la bieu hien ciia cuoc van tranh tho sue song va niem vui Ian toa. Co le dang chinh vi vay ma c6 mpt nha phe dpng tir bong toi ra anh sang. Tho Ho Chi Minh bao gio cung vay, luon huong binh nao do tung nhan xet rang "Khong ro tntac Ho Chi Minh da c6 mot "san tho" anh sang. Trong bai tho Tao gidi, chu hong ay cung da tirng xua't hi^n: thieU nit" thuc sif la nguoi lao dnng buac vdo the'giai cua ndng tha hay chua? Chi b't'f Phuong Dong mdu trdng chuyen sang hong rSng vice dat hinh anh "san thon thieu nu" a vi tri trung tdm cua bi'ec tranh phong cdnh Bong toi dem tan som sqch khong chieu toi da Idm cho buc tranh thicn nhien tra thdnh hue tranh vecuoc song con nguoi. S'/ Chu hong ay vol chir hong trong Chieu toi c6 ciing mpt net nghla la chi anh sang, chuyen ddi ay the hien mot khuynh hu&ng van dong cua hinh twang tha va quan diei" ^ niem vui, sy lac quan aia nguoi tii. Con duong each mang Viet Nam ciing vay nhan sinh cua Bac. Trong bdl cie hoan cdnh nao. Ho Chi Minh cung gan bo voi cuoc so'"^'' tir trong dem truang no 1^, di trong chong gai de den voi con duang vinh quang. con nguoi nai tran thedac bift la cuoc song nhan dan lao dgng".
LGB trtt^ KTDH 3 tniSn Bite -Trung -Nam Ngavan -irOn LiSnJluaftg^ uo iof ten Cty TNHH MTV DWH Kbang VTg/ DSu tu&ng s&m s&m vang ducmg mgc, b) Biic t r anh d u p e v e n e n m a n g d a m m a u sac c6 d i e n va m a u s^c hien d a i : Chieu cua nha lao, ciea van cai; _ M a u s i c CO dien: Cach the h i § n t a m trang t h o n g q u a h i n h a n h thien Trong nguc gia day con toi mil, nhien; s i i d u n g h i n h anh uoc 1? "eanh e h i m " , " c h o m m a y " v u a la m p t net phac Anh hong truac mat da bimg soi. hpa k h o n g gian vua g p i ra y niem t h o i g i a n . . . (Trich Nhat ki trong tii) - M a u sac hien d a i : H i n h anh "canh ehim" k h o n g ehi dupe quan sat 6 trang Thanh cong cua bai t h a chinh la yeu to c6 dien ket h o p v o i hien dai, giua thai van d p n g ben ngoai n h u trong tho xua (canh ehim bay v 6 d j n h , g p i su chia tarn h o n t h i sT va t i n h than thep ciia n g u o i t u each mang. Bai t h o da l a m nguoi li) m a con d u p e cam nhan rat sau 6 trang thai ben t r o n g (canh ehim d i i m o i dpc xiic d g n g t r u o c t i n h cam nhan ai bab la cua n g u o i t i i chien sT cpng san ni^t n h u n g d a n g h u o n g ve sv yen am ciia su song - verimg tim chon ngii). H o C h i M i n h , d i i t r o n g hoan canh t u d a y n o i da't khach q u e n g u o i n h u n g 2. Mot bite tranh cuoc song mang hai tha cuoc song khoe khoan dugc ve nen bang N g u o i v a n vu
H,l) triAit hi nil i iiiii-ii ISiic I y-iing~—Nam NgS^van —Tran L.ien y i r w H g ' "i- "^•••m.'l' . ".-^ - O n g giac ngQ each m a n g t r o n g t h o i k i M a t tran D a n c h i i va t r o thanh ...rr-r». • b) T u k h i d\xqc l i t u o n g soi sang va d a n dat, n g u o i t h a n h nien each m a n g n g u o i lanh dao ehii ehot eua D o a n Thanh nien D a n c h i i a H u e , roi d u p e ke't CO nhOng nhan thue, quan n i ^ m m o i h o n ve le song. D o c h i n h la s u nhan nap vao D a n g Cpng san D o n g D u o n g . Ong t u n g giCr nhieu ehuc v u quan trpng tjiuc ve trach n h i ^ m eiia nha t h o d o i v o i "cdi ta" chung: trong bp may lanh dao eua Dang va Nha nuoe. N a m 1996, ong dupe tang Toi buoc Idng toi vai moi nguoi ,. .; Giai t h u o n g H o C h i M i n h ve van hpc ngh§ thuat. De tinh trang trdi voi tram noi. ... - To H i i u la m p t t r o n g n h i i n g la eo dau ciia nen v a n nghe eaeh m a n g Vi^t Chir "buoc" da eho tha'y y thue trach n h i ^ m , t i n h than t u n g u y ^ n cao d p ciia N a m . Cae ehang d u o n g t h o eua To H i r u l u o n gan bo va p h a n anh ehan that n g u a i t r i thue tre k h i da giac ngp ehan If each mang. Cai t o i ay c h i i d p n g va n h i i n g ehang d u o n g eaeh m a n g day gian'kho h i sinh n h u n g eiing n h i e u thang iJiao khat m o r p n g t a m l o n g m i n h , se ehia v o i q u a n c h i i n g r p n g Ion - "moi Ipi v i n h q u a n g eiia d a n tpc, d o n g thoi cung la n h u n g ehang d u o n g van dpng ngudi", "bao hon kho", "tram noi". De t u do, sue m a n h ciia k h o l d o a n ke't d u p e trong quan d i e m t u t u o n g va ban ITnh n g h f thuat eua c h i n h nha tho. them m a n h me: "Gan gUi nhau them manh khoi doi". - T h o To H i r u m a n g t i n h chat trCr tinh - c h i n h trj rat sau sac; mang c) T u n h i r n g nhan thue m o i ve t u t u o n g va le so'ng, nha t h o da c6 nhOng k h u y n h h u d n g su t h i , cam h u n g lang m a n va d a m da t i n h dan tpc. Gipng tho chuyen bie'n sau sac t r o n g t i n h cam: . . , f ,1, r u t tarn t i n h ciia To HCru la l o i ca ngpt ngao, t h u o n g men. Toi da la con cua van nha - Cae tap t h o tieu bieu ciia To H i r u la: Tap tho Viet Bac, Tit ay, Gio long, Rn Ld em cua van kiep phoi pha ^ tran, Mdu va hoa.... Ld anh ciia van dau em nho ''''%(:; Khong do com, cii bat cii bo... II. T A C P H A M i.a^,,, 1 , H o a n canh ra d a i Bang viec d u n g di?p t u "la" d i lien cung v o i cac t u chi q u a n h ^ r u p t thjt N a m 1938, To H u t i dupe ke't nap vao Dang Cpng san. Ngay dupe d u n g vao "con", "em", "anh" va so t u chi so l u p n g d o n g dao "van", tac gia khJing d j n h hang ngu n h i i n g n g u o i cung phah dau v i mpt If tuong cao d^p la buoc ngoat quan tinh cam, s u gan bo ciia m i n h v o i quan c h i i n g lao k h o la t i n h r u p t thjt t r o n g trpng trong cupc d o i To H i h i . Ghi nhan k i ni^m dang n h o ay v o i n h i m g cam xuc, mpt dai gia d i n h rpng Ion. Su chuyen bie'n ay cang sau sac h o n k h i nha t h o lai suy t u sau s3c. To H i h i vie't Tif a\j. Bai tho nam trong phan Maw Urn ciia tap tho t[f nguy^n gan ke't ban than m i n h v o i c h i n h nhCrng cupc d o i lao k h o - "van kiejp Tit ay (tap tho g o m ba phan: Mdu Im, Xichg xich, Cidi phong). phoi pha", "van dau em nho/ Khong do com cii bat cii bo". 3. Dac sic n g h ? t h u a t 2. N h u n g gia t r i n p i d u n g a) K h o t h o m o dau the h i f n niem v u i suong, say me ciia nha tho k h i bat Bang su ke't hop nhuan nhuyen giija b i i t phap t y s u va t r i j tinh, cung voi gap l i t u o n g each mang. N h i r n g h i n h anh "nang hq", "mat troi chdn li" la nhirng nhung h i n h anh hroi sang, cac bi^n phap tu t u va ngon ngi> giau nhac dieu. Tit ay h i n h anh an d u xuat hien t r o n g tho To Huu gan lien v o i l i t u o n g each mgng da the hien sinh d p n g va an t u o n g n h i m g van dpng trong tam trang nha tho. 4. C h i i d e t u t u o n g N o dupe nh3c den v o i m p t niem xiic d p n g thanh k i n h , thieng lieng. Phiit giay bMt gap If t u o n g t r o thanh "bimg" nang ha, "choi" qua t i m . N h i i n g d p n g tu 7Y( d'y la n i e m v u i Ion, la l o i tam n g u y ^ n va the h i ^ n nhOng chuyen bien sau ciia n g u o i t h a n h nien y e u nude giac ngp If t u o n g cpng san. ^^^^ ^ m a n h "bimg", "choi" cho tha'y anh h u o n g Ion lao ciia n g u o n sanh sang ehan 1' m o i den nha tho. To H i r u da khSng d j n h l i t u o n g cpng san n h u m p t nguon 8. HUONG DAN LUY^N TAP •! f>r'-: fi'vuiil qj.ir;^.' sang m a n h me lam b u n g sang tam hon m i n h . DE N G H I L U A N V A N H Q C , That k h o n g c6 gi v u i suong h o n k h i ma long dang "ban khodn di kiehi ley^'" Qtbai: Phan t i c h b a i t h o Tudy ciia T o H u u . j,,^, , , doi" t h i tam hon n g u o i thanh nien tre c6 m p t If t u o n g cao d^p soi sang va da^ . Gcriybdildm d u o n g . T a m h o n nha t h o hoa thanh mpt k h u v u o n t u n g b u n g siic song trong
LGD trtMt KTDH 3 mien Btic - Trung -Nam Ngavan - Trdn Lien Quang &E}0 lof ic. Bdi van tham khdo - N g a y duQC d u n g vao hang n g u n h u n g n g u o i c i i n g p h a h d a u v i m o t If To H i r u la nha tho Ion, gan g u i v o i bao the'h^ n g u o i V i f t N a m . T h o To H i h i c6 t u o n g cao d ? p la b u o c ngoat quan trong t r o n g cupc d o i T o Hitu. G h i nhan ki site song lau ben trong long ban dpc boi chat men say cua l i t u o n g cao ca, ciia tir\ n i ^ m dang n h o ay v o i nhiJng cam xiic, suy t u sau sac. To' Huu viet Tit ay. Baj ygu t h u o n g chan thanh cho con nguoi, ciia niem t i n ba't di^t vao t u o n g lai. Bai t h o tho n a m t r o n g phan Man li'm cua tap t h o Tit ay (tap t h o g o m ba phan: Mdu lira fit ay da ghi lai giay p h i i t me say ciia nha tho k h i bSt gap anh sang ciia D a n g soi Xieng xich, Gidi phdng). ducmg- D o khong chi la cam xiic v u i suong, phah k h o i ma con la pham chat cao • Thanbai •U'.fitfU uvnnc iLm!) 'jinil'i )mfi'lX)(iiiifh ;.v;nr;:;v,,( ^^p ciia n g u o i cpng san muo'n hoa nhap va cong hien he't m i n h cho cupc doi. - Khotho dau: Niem vui suang cua nha tha khi bdt gap li tuang cong san M 6 i n g u o i d e u c6 n h i i n g giay p h i i t trpng dai, thieng lieng t r o n g cupc d o i . ''^ + H a i cau d a u : bang b u t phap t u ' s u , n h a t h o ke lai m o t k i n i ? m dang » Voi n g u o i m ? d o la k h i d i i a con y e u ra d o i v a bap b? bie't noi, biet d i . V o i n h o ciia m i n h : d u p e d u n g vao hang n g i i cua nhi>ng n g u o i p h a n dau v i l i tuong j^guoi y e u n h a u la k h i h p bat gap nhau Ian d a u tien d a t u o n g chirng n h u quen each m a n g . Cac h i n h anh an d u "nang hq", "mat trdn chan //" d i i n g de chi anh bie't t u bao gio. N h a t h o Xuan Di$u tirng c6 giay p h i i t do: sang l i t u o n g each m a n g v o i thai d p thanh k i n h . Cac d p n g t u m a n h "bimg'\ 'iv *) x'.r * '"^ nhau hoa na mai "choi" d u n g de chi a n h sang phat ra d p t ngpt va c6 sue x u y e n t h a u m a n h , da Trong vuan tham ngdt cua hon toi. xua tan m a n s u o n g m u cua y thue tieu t u san. Con rieng To' H i h i , hanh phiic nha't la liic nhan ra con d u o n g d i d i i n g d a n + H a i cau sau: b5ng b u t phap t r u tinh lang man, nha t h o the h i ^ n niem in cho m i n h , bat gap anh sang l i t u o n g ciia Dang. D o la cai m o i d a n h d a u b u o c v u i suong, say m e k h i bat gap l i t u o n g each m a n g c i i n g n h u c6 cay d o n nha ngoat I o n t r o n g d o i n g u o i t h a n h nien y e u nude d a y n h i ^ t t i n h , h a m h d . To' anh m a t t r o i . - Khotha thie hai: Nhung nhqn thiec mai me cua nha tha veld song H i h i v a o D a n g k h i c o n rat tre - m u d i bay t u o i , vay m a m o i d u y e n v d i each ' + H a i cau d a u : nha t h o khang d i n h trach n h i ^ m cua "cdi toi" ca nhan voi mang sdm d u a lai n h i i n g d o i thay k i d i ^ u ve t i n h cam t a m hon, nhan thiic. "cdi ta" c h u n g . D p n g t u "buoc", "trang trai" the h i ^ n s y t u n g u y ^ n gan ke't cua Tit ay trong toi bitng nang hq - v: : nha t h o v o i "moi nguai", v o i "tram nai". Mat trai chan li choi qua tim '' •' • i ' i '/^ + H a i cau sau: tac gia the h i f n finh yeu thuong ciia m i n h doi voi quan chiing }!:; , : Hon toi Id mot vuan hoa Id ' ' lao kho, dong thoi the hi^n quye't tam va niem tin ve sue manh dai doan ke't dan tpc. - Kho tha cuoi: Nhimg chuyen bien sau sac trong tam hon nha tha Rat dam huang va ron tieng chim. ' + N h a t h o da v u p t qua dupe n h i i n g t i n h cam ich k i , h^o h o i cua giai cap Tit ay d a t ngay d a u b a i t h o n h u biic t u o n g rach chia r a n h g i d i r o rang giira tieu t u san de c6 d u p e t i n h h i i u ai giai cap d o i v o i quan c h i i n g lao kho. D i ^ p tu hai khoang t h o i gian. T h d i gian cupc d o i ciia n h a t h o t u p h a n l a m hai, n u a "Id" c i i n g v o l cac t i r "con", "em", "anh" va so' tif uoc 1^ "van" (chi so dong) da trudc v a nira sau. Tit ay cho c h i i n g ta s u khac b i f t t r o n g m p t con n g u o i . T r u d c cho thay t i n h cam ciia tac gia la t i n h than y e u rupt thit, d a m a m v a than thiet ^if ay la cupc song be tac k h o n g 16'i thdat, c6 d o n t u y ^ t v p n g chan c h u d n g . d o i v o i nhii-ng n g u o i lao k h o ay. • Day nhimg ngdy xita, toi nha toi + Nhi>ng t i n h cam ay se la d p n g luc g i i i p nha t h o d a n h t r p n cupc d o i va ' v . , -, ,tn'l Bang khuang di kiem le yeu dai s\f nghi^p t h o ca ciia m i n h phue v u cho l i t u o n g chung. Van va theo mai vdngquanh quan \' - N g h ^ thuat: ke't h p p b u t phap t u s u va tm t i n h ; nhieu h i n h a n h an Mud'n thodt, than oi, buac chdng rai. giau sue g p i ; g i p n g d i ^ u v u i t u o i , d i i t khoat, hao h u n g day quye't t a m . (Nha dong) • Ketbai ,. E>d k h o n g p h a i la tam trang ciia rieng m i n h nha tho m a la c h u n g cho ca the - Tit ay c6 y nghia m o d a u cho con d u o n g each mang, con d u o n g t h o luc bay g i d vira r d i ghe nha t r u d n g lien va dap ngay v d i n h i i n g canh d d i t r d ciia T o H i j n va dupe x e m la tuyen ngon ve le song, t u y e n n g o n ve n g h ^ thu?' ^^^U- H p b i quan, k h o n g xac d j n h cho m i n h m p t h u d n g d i , hay m p t l i t u d n g ciia"nghe sT each m a n g . khdat: Budng khuang ditng giita hai dong nuac, chon mot dong hay denude troi. - Tit ay tieu b i e u cho h o n t h o trir t i n h - c h i n h t r j ciia T o H i i u . \
Tie ay khep lai chuoi ngay dan vat, dau kho, bong toi, mo ra mpt cupc song Con nguai ca nhan den day dang tan bien dan nhuong cho cho cai toi rpng moi day hua h?n. No toat len tir sue song manh me ben trong, tir su thuc tinh ki 0 n - cai toi huong den cupc doi va mpi nguoi. Nhirng ich ki, h?p hoi ngan dieu. To H i h i ghi lai giay phut doi thay ay bang nhimg hinh anh giau tinh hinh each cai toi den vai mpi nguoi khong con nua, eon duong hoa nhap rpng mo tu(7ng bimg nang ha, thu anh nang sang tuoi, rue ro chieu soi to khap nai, dac theng thang. Lam dupe dieu do khong phai de dang, can phai dau tranh, can bi§t soi sang ca nhiing ngo ngach sau kin nhat cua tam hon, tri tu^, nhan thuc. nhSc, lua chpn bang y thuc trach nhif m xuat phat t u su chan thanh, t u nguy^n. Mat trai chdn li la hinh anh an du chi l i tuong Dang, no c6 sue manh vua cam foi - nha tho t u buoc long minh voi mpi nguoi. Do la thai dp dut khoat, manh hoa, lay dpng vua thuc tinh khong chi nhan thuc, li t r i ma ca tinh cam, con tim rne xae dinh boi l i tri sang suot. Moi day rang bupe vai mpi nguoi da xoa bo su eiia nha tho. Duong nhu eo mot cupc doi thay nhanh chong nhu nguoi dang song trong dem to'i mo, tam hon kho kiet bong choc den pha bat sang nhu ngay doi lap chat ehua, day cam phan ngu tri trong tam hon toi truoc day dong thai mai len, moi vat hien ra, ro rang den tung chi tiet va earn xiic nay sinh. Niem vui thiet lap tinh yeu thuong, gan ke't giua nguai va nguoi. Do la su cam thong, suong that sy dang trao khi tam hon nha tho c6 cupc song moi tuoi vui, rpn ra: chia se truoc noi dau, v u i buon cua bao kiep nguoi. Tinh than t u nguy^n bupe : * • • u; Hon toila mot vuan hoa Id de tao nen khoi doi gan giji, manh me la muc dich cuo'i cung nang cao pham Rat dam huang va ron tieng chim chat cua nguoi each mang. Tinh nhan ai lam cho moi nguai hoa vao cupc doi Hinh anh so sanh hon toi - virdm hoa la dien ta qua day du ve cupc song, sue tro thanh con nguai dung theo nghia ciia no. song dao dat, sinh soi. NhiSng xao xuye'n, hung khoi trong tam hon sau kin cua Kho tha cuoi tie'p tuc nhan manh y thuc trach nhi^m cua con nguai cu the nha tho dupe phoi trai ra that song dpng. Do la cupc song day mau sac, am thanh truoc cupc dai rpng Ion: va miii vj, c6 mau xanh yen binh cua la, cua hoa, c6 huong thom cua hoa va tieng Toi da la con cua van nha chim rpn rang. Tat ea nhimg am vang cua cupc song dupe nha tho chat Ipc de nuoi duong sue song cua hon nguoi. No dupe day den nguong cao nhat. Bang vi^c su La em cm van kiep phoi pha .j dung cac tinh t u chi muc dp nhu bimg, choi, rat, dam, wn To Huu cho ta thay su say Ld anh cua van dau em nhb • ^. me, ngay ngat cua nguoi chien sT cpng san khi buoc theo anh sang li tuong doi minh. Khong do cam cii bat Cuba. «• -f Ghi lai buoc chuyen quan trpng trong doi nhung nha tho khong len gan, van Ba t u la xuat hifn lien tie'p trong doan tho nhu lai khang dinh chac nich, ran gipng tho nh? nhang dut khoat ma tham dam cam xiic vui tuoi, tha thiet nhu roi, dut kho^t cho sy hoa nhap tuy^t doi. Nguoi chien si da 6 giiia doi va mpi mach song Ian toa khap noi va ngay ca nai sau kin nhat. nguoi rat khiem ton ma khong lam mat di ve t y nhien von c6, la con ciia gia dinh, Tie ay la su danh dau mpt cupc doi doi, cao hon la su hoi sinh cua mot con la em ciia kiep doi phoi pha, la anh ciia cac em tho ngheo kho, doi cam rach ao. nguoi. T u day, sue song do se duoe nhan len manh me, tam hon se nhu mot Khoi doi to Ian a day tao boi tung so phan voi nhung canh ngp rieng la em be vuon hoa la: trong sang, hon nhien: " '"'^'S '^'"'^ Phuoc trong bai Di di em som chiu canh no If, ca nguai vu em de con minh doi Roi mot horn ndo, toi thay toi ; ,,,1. r . M^ Nhe nhang nhu con chim ca lai khat phai d i cham con nguoi va biet bao nguoi khae nvia. Nha tho bat gap Say dong hieomg ning vui ca hat cupc doi minh trong nhiing manh doi ca eye ay. So' tu dupe su dung tang dan tu Tren chin tang cao bat ngdt trai. ^i, moi, tram, khoi, van nhu ma rpng khoi doi dong thai ke't noi tinh cam yeu Sau nhiing phiit giay sung suong nhan ra l i tuong cao ca can di, nguoi thuong gan bo giiia hp. O do khong eon la sy cam thong ma cao hon nha tho ty chien si cpng san phai xae dinh mpt tam the, mpt hanh dpng cho xung dang thay minh la thanh vien ciia gia dinh rpng Ion phai truyen cho hp tinh yeu va Do truoc het la y thuc trach nhifm truoe cupc doi. Nha tho thay lai cai toi ti'ach nhiem truoc so phan ciia minh phai chien dau de dem lai cupc so'ng tot hon chien sT noi len tam nguy^n, khat vpng ay: '^ho gia dinh, cho mpi nguoi va diu dat, bao ban nhiing em tha. Toi buoc long toi vai moi nguai ' ' Den day pham chat ciia nguoi each mang dupe soi sang. Tam hon nhan thuc Detlnh trang trai vai tram nai
Tif ay la ban dam dao khuc vui dau tien ciia nguoi cpng san khi gap l i tu-ong - Thanh tiru chu yeu: Dang. Do la liic tarn Hon dupe hoi sinh, tri tu# birng sang, nhan thiic trach nhi^m Ion + Tir nam 1950, bat dau xuat hien nhiing tap truyfn, k i kha day dan: lao voi cuoc doi. Tho T o H i h i hay khi ket hop sau sic li tuong cpng san, tinh thuong Viing mo (V6 H u y Tam), Xung kick (Nguyen Dinh Thi), Con trau (Nguyen Van yeu con nguoi va niem vui huong ve tuong lai. Tie ay da ket tinh cai hay ay va tao Bong), Ki su Cao Lang (Nguyen Huy Tuong), Dat nuac dung len (Nguyen Ngpc), nen sue hiit Ion doi voi nhimg con nguoi chan chinh da va dang di theo li tuong ciia Truyen Tdy Bac (To Hoai)... minh. Nha tho khoi len long nhiet huyet, quye't tarn ciia biet bao the h^ de hp hom + Tho cung dat nhieu thanh tuu xuat sSc voi nhieu tac gia ten tuoi tieu nay va mai sau thuc hi^n uoc nguypn xay dung cupc song tot dep hon. bieu nhu: To'Hiru, Nguyen Dinh Thi, Quang Dung, Ho Chi M i n h , . . . (Theo cuon 200 Bai va doan van hay 12 - ThS. Pham Van Dan Truong) + Kich, l i luan, nghien cuu va phe binh van hpc ciing dat mpt so thanh tyu: kjch Bac Son (Nguyen Huy Tuong), Chi Hoa (Hpc Phi), tieu luan Nhqn duong (Nguyen Dinh Thi), tap phe binh, tieu luan N6i chuyen tha ca khang chien M g C 2: KHAI Q U A l VAM HOC VltJ MAM TU CACH MAMG va Quyen song con nguoi trong "Truyen Kieu" (Hoai Thanh)...-" A>va nii , mh-.>ou:,Bv ^Dri jYiAm r^^AM 1945 D^M Yitl JYit Ki XX " b) Chang duong tir nam 1955 den nam 1964 (Nhiing nam xay dxfng chu nghia xa hpi 6 mien B5c va dau tranh thong nhat dat nuac) A. K l i N THUC C D B A N - Npi dung chinh: I. K H A I Q U A T V A N H Q C V I E T NAM TU" C A C H M A N G T H A N G TAM + Van hpc giai doan nay tap trung the hi^n hinh anh nguoi lao dpng, ngpi NAM 1945 D E N NAM 1975 v ; ^^ ca nhirng doi thay ciia dat nuoc va con nguoi trong buoe dau xay dung chii nghla 1. Vai net ve hoan canh lich su, xa hpi, van hoa .-irf'^v xa hpi voi cam hung lang man tran day niem vui va niem lac quan tin tuong. - Nam 1945, Cach mang thang Tam thanh cong, nuoc V i f t Nam Dan chu + Nhieu tac pham the hi?n tinh cam sau nang voi mien Nam rupt thjt. Cpng hoa ra doi. Do do, nen van hoc van hanh va phat trien duod su lanh dao ciia - Thanh t\ru chii yeu: " , v ) ''«- Dang Cpng san. Dieu nay giiip cho nen vSn hpc thong nhat ve khuynh huong Ur + Van xuoi mo rpng de tai, bao quat dupe kha nhieu van de va pham vi tuong, thong nhat ve to chuc va ve quan ni^m nha van kieu moi: nha van - chieh si ciia hien thuc doi song. Tieu bieu nhu: Miia lac (Nguyen Khai), Song mai voi Thu do (Nguyen Huy Tuong), Song Da (Nguyen Tuan)... - T u sau Cach mang thang Tam, dat nuoc dien ra nhieu su kien Ion lao: + Tho tir nam 1955 den 1964 phat trien manh me voi nguon cam hung cupc dau tranh giai phong dan tpc keo dai suot ba muoi nam, cong cupc xay Ion: sir hoi sinh ciia dat nuoc sau khang chien eho'ng Phap, thanh tuu buoc dau dvrng cupc song moi, con nguoi moi 6 mien Bac, sau do la tren toan quo'c. cua cong cupc xay dyng chu nghla xa hpi, su hoa hpp giira eai rieng voi cai ' 2. Qua trinh phat trien va nhimg thanh tyii chii yeu chung, no! dau ehia cMt hai mien Nam - Bac... Nhieu tac pham tho xuat sic da '' a) Chang ducmg tir nam 1945 den nam 1954 (Nhirng nam khang chien ket hpp hai hoa yeu to hi^n thuc va yeu to lang man. Tac pham tieu bieu: chong Phap) G/d long (To Hiiu), Anh sang va phu sa (Che Lan Vien), Rieng chung (Xuan Di^u), - N p i dung chinh: 6ai tho Hk Hai (Nguyen Dinh Thi)... + Chii de bao trum sang tac van hpc trong nhirng ngay dau dat nuoc + Kjch noi cung c6 mpt so tac pham dupe d u luan chu y nhu Mot dang gianh dupe dpc lap la ca ngpi To quoc va quan chiing each mang, keu gpi tinh ^'en (Hpc Phi), Ngon lua (Nguyen Vu), Chi Nhan va Not gio (Dao Hong Cam)... than doan ket toan dan, c6 vu phong trao Nam tien, bieu duong nhirng guong c) Chang duong tir nam 1965 den nam 1975 (Nhung nam khang chien quen minh vi nuoc {Hue thang Tam, Vui bat tuyet - To Hiru, Ngon quoc ki, H(i' chong de quoc M I ) nghi non song - Xuan Di^u...). - Npi dung chinh: Van hpc chang duong nay tap trung viet ve cupc khang + Tir cuoi nam 1946, van hpc tap trung phan anh cupc khang chief '^hie'n chong M I . Chii de bao triim la ca ngpi tinh than yeu nuoc va chii nghla chong thyc dan Phap. ^nh hiing each mang. ' '