zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Kinh Tế - Quản Lý

» Luật học

Thực trạng đánh giá tác động của chính sách trong xây dựng luật ở nước ta và một số kiến nghị

Chia sẻ: ViLichae ViLichae | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Báo xấu

62
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trong phạm vi bài viết này, tác giả phân tích quy định của pháp luật về nội dung, chủ thể, phương pháp, tiêu chí và điều kiện kinh phí cho công tác đánh giá tác động của chính sách trong xây dựng luật; khảo sát, tổng hợp tình hình thực tế thông qua 37 báo cáo đánh giá tác động của chính sách trong các đề nghị xây dựng luật từ năm 2017 đến nay và đưa ra một số kiến nghị.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Thực trạng đánh giá tác động của chính sách trong xây dựng luật ở nước ta và một số kiến nghị

CHÍNH SÁCH THỰC TRẠNG ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG CỦA CHÍNH sÁCH TRONG XÂY DỰNG LUẬT Ở NƯỚC TA VÀ MỘT sỐ KIếN NGHỊ NCS. ThS. Lê Tuấn Phong Văn phòng Bộ Tư pháp Thông tin bài viết: Tóm tắt: Từ khóa: Chính sách, đánh giá tác Đánh giá tác động của chính sách trong xây dựng luật là hoạt động động của chính sách. rất quan trọng để bảo đảm chất lượng của các dự án luật, đặc biệt là tính khả thi của các quy định, phù hợp với mục tiêu giải quyết những Lịch sử bài viết: vấn đề đặt ra của thực tiễn. Trong phạm vi bài viết này, tác giả phân Nhận bài : 14/09/2020 tích quy định của pháp luật về nội dung, chủ thể, phương pháp, tiêu Biên tập : 22/09/2020 chí và điều kiện kinh phí cho công tác đánh giá tác động của chính Duyệt bài : 25/09/2020 sách trong xây dựng luật; khảo sát, tổng hợp tình hình thực tế thông qua 37 báo cáo đánh giá tác động của chính sách trong các đề nghị xây dựng luật từ năm 2017 đến nay và đưa ra một số kiến nghị. Article Infomation: Key words: Policy; Policy impact Abstract: assessments Assessments of the impacts of policies in law formulation is a very important activity to ensure the quality of law projects, especially the Article History: feasibility of regulations, in line with the goal of solving problems in Received : 14 Sep. 2020 practices. In the scope of this article, the author provides analysis of the law provisions on content, subjects, methods, criteria and funding Edited : 22 Sep. 2020 conditions for the impact assessment of policies in law formulation; Approved : 25 Sep. 2020 survey and consodilation of the actual situation through 37 reports on policy impact assessments in the proposals for law making from 2017 up to now and also a number of recommendations. 1. Thực trạng quy định của pháp luật về hành (đánh giá sự cần thiết, dự báo những đánh giá tác động của chính sách trong ảnh hưởng tích cực/tiêu cực nếu chính sách xây dựng luật được thực thi...); và sau khi chính sách đã Đánh giá tác động của chính sách được được ban hành và đi vào cuộc sống (đánh giá hiểu là phân tích những ảnh hưởng của chính kết quả, hiệu quả của chính sách trong thực sách đối với đời sống kinh tế - xã hội, cụ thể tiễn thi hành). hơn là đối với các đối tượng chịu sự tác động Khi đề cập đến đánh giá tác động của của chính sách. Đánh giá tác động của chính chính sách trong xây dựng luật là chủ yếu đề sách nói chung thường được thực hiện ở cả cập đến dự báo tác động của chính sách nếu hai giai đoạn: Trước khi chính sách được ban được luật hóa thì sẽ ảnh hưởng như thế nào NGHIÊN CỨU Số 23 (423) - T12/2020 LẬP PHÁP 43
CHÍNH SÁCH đến các đối tượng chịu sự tác động, cũng (v) Tác động đối với hệ thống pháp luật như tác động ra sao đến chủ thể (cơ quan nhà được đánh giá trên cơ sở phân tích, dự báo nước) chịu trách nhiệm tổ chức thi hành. khả năng về thi hành và tuân thủ của các cơ 1.1. Đối với nội dung, chủ thể, phương quan, tổ chức, cá nhân, tác động đối với tổ pháp và tiêu chí đánh giá chức bộ máy nhà nước, khả năng thi hành và Pháp luật hiện hành, cụ thể là Điều 35 tuân thủ của Việt Nam đối với các điều ước Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật quốc tế. năm 2015 (Luật Ban hành VBQPPL năm - Về chủ thể đánh giá: 2015) và Điều 6, 7 và Điều 8 Nghị định số Hoạt động đánh giá tác động của chính 34/2016/NĐ-CP ngày 14/5/2016 của Chính sách trong xây dựng luật được thực hiện bởi phủ (Nghị định số 34) quy định chi tiết một cơ quan, tổ chức, đại biểu Quốc hội lập đề số điều và biện pháp thi hành Luật Ban hành nghị xây dựng luật. Trường hợp đề nghị xây VBQPPL năm 2015 quy định liên quan đến dựng luật do đại biểu Quốc hội lập thì đại đánh giá tác động của chính sách, cụ thể như biểu có thể đề nghị Văn phòng Quốc hội, sau: Văn phòng Đoàn đại biểu Quốc hội, Viện - Về các nội dung (lĩnh vực) cần đánh Nghiên cứu lập pháp hỗ trợ thực hiện đánh giá: giá tác động của chính sách. (i) Tác động về kinh tế được đánh giá Trong quá trình soạn thảo, thẩm định, trên cơ sở phân tích chi phí và lợi ích đối với thẩm tra, xem xét, cho ý kiến về dự án luật, một hoặc một số nội dung về sản xuất, kinh nếu có chính sách mới được đề xuất thì cơ doanh, tiêu dùng, môi trường đầu tư và kinh quan đề xuất chính sách đó có trách nhiệm doanh, khả năng cạnh tranh của doanh đánh giá tác động của chính sách. nghiệp, tổ chức và cá nhân, cơ cấu phát triển - Về phương pháp đánh giá: kinh tế của quốc gia hoặc địa phương, chi Điều 7 Nghị định số 34 quy định: Tác tiêu công, đầu tư công và các vấn đề khác có động của chính sách được đánh giá theo liên quan đến kinh tế; phương pháp định lượng, phương pháp định (ii) Tác động về xã hội của chính sách tính. Trong trường hợp không thể áp dụng được đánh giá trên cơ sở phân tích, dự báo phương pháp định lượng thì trong báo cáo tác động đối với một hoặc một số nội dung đánh giá tác động của chính sách phải nêu về dân số, việc làm, tài sản, sức khỏe, môi rõ lý do. trường, y tế, giáo dục, đi lại, giảm nghèo, giá - Về tiêu chí đánh giá: trị văn hóa truyền thống, gắn kết cộng đồng, Mặc dù Nghị định số 34 đã quy định xã hội và các vấn đề khác có liên quan đến đánh giá tác động của chính sách theo 5 nội xã hội; dung nêu trên, nhưng đến nay vẫn chưa có (iii) Tác động về giới của chính sách văn bản nào xác định cụ thể về các tiêu chí (nếu có) được đánh giá trên cơ sở phân tích, chi tiết để đánh giá tác động của chính sách dự báo các tác động kinh tế, xã hội liên quan đối với kinh tế, xã hội, giới, hệ thống pháp đến cơ hội, điều kiện, năng lực thực hiện và luật. thụ hưởng các quyền, lợi ích của mỗi giới; Đối với đánh giá tác động về thủ tục (iv) Tác động của thủ tục hành chính hành chính, trước Luật Ban hành VBQPPL (nếu có) được đánh giá trên cơ sở phân tích, năm 2015 và Nghị định số 34 đã có những dự báo về sự cần thiết, tính hợp pháp, tính quy định khá cụ thể cho nội dung này. Điều hợp lý và chi phí tuân thủ thủ tục hành chính 10 Nghị định số 63/2010/NĐ-CP ngày để thực hiện chính sách; 08/6/2010 của Chính phủ về kiểm soát thủ NGHIÊN CỨU 44 LẬP PHÁP Số 23 (423) - T12/2020
CHÍNH SÁCH tục hành chính quy định việc đánh giá tác của chính sách thực hiện đánh giá đầy đủ 05 động được thực hiện theo 04 tiêu chí: sự cần nội dung đánh giá về kinh tế, xã hội, giới, thiết, tính hợp lý, tính hợp pháp và tính hiệu thủ tục hành chính và hệ thống pháp luật quả của thủ tục hành chính. Bộ trưởng Bộ (không tính những báo cáo nêu không có tác Tư pháp cũng đã ban hành Thông tư số động về giới/thủ tục hành chính). 07/2014/TT-BTP ngày 24/02/2014 hướng Kết quả đến nay: dẫn việc đánh giá tác động của thủ tục hành - Có 16/37 luật đã được Quốc hội thông chính và rà soát, đánh giá thủ tục hành chính. qua; trong đó có 02 luật mở rộng phạm vi so 1.2. Về kinh phí bảo đảm cho công tác với khi lập đề nghị xây dựng luật (từ sửa đổi, đánh giá tác động của chính sách bổ sung một số điều sang sửa đổi toàn diện Điểm c khoản 3 Điều 4 Thông tư số luật). 338/2016/TT-BTC ngày 28/12/2016 của Bộ - Có 06/37 luật đã được Quốc hội cho ý trưởng Bộ Tài chính quy định lập dự toán, kiến lần 1; trong đó có 01 luật được yêu cầu quản lý, sử dụng và quyết toán kinh phí ngân mở rộng phạm vi so với khi lập đề nghị xây sách nhà nước bảo đảm cho công tác xây dựng luật (từ sửa đổi, bổ sung một số điều dựng văn bản quy phạm pháp luật và hoàn sang sửa đổi toàn diện luật). thiện hệ thống pháp luật quy định: “Báo cáo - Có 9/37 luật đã được Quốc hội đưa vào đánh giá tác động của chính sách hoặc báo Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm cáo đánh giá tác động của văn bản: Đối với 2021; 02 dự án khác đang được Chính phủ luật, pháp lệnh, nghị quyết của Quốc hội, đề nghị Quốc hội đưa vào Chương trình xây nghị quyết, nghị quyết liên tịch của Ủy ban thường vụ Quốc hội: mức chi 8.000.000 dựng luật, pháp lệnh của Quốc hội năm đồng/báo cáo”. 2021. 2. Thực trạng thi hành các quy định của - Có 03/37 luật phải đưa ra khỏi Chương pháp luật về đánh giá tác động của chính trình xây dựng luật, pháp lệnh của Quốc hội sách trong xây dựng luật để tiếp tục nghiên cứu. Mặc dù đã có một số quy định bước đầu - Có 01/37 đề nghị xây dựng luật chưa về đánh giá tác động của chính sách trong được đưa vào Chương trình xây dựng luật, xây dựng luật nói chung và quy định khá cụ pháp lệnh của Quốc hội. thể về đánh giá tác động của thủ tục hành 2.2. Về chất lượng đánh giá chính, nhưng theo đánh giá chung thì kết quả Theo nhận định chung của tác giả, hầu triển khai trong thực tế lại chưa được như hết báo cáo đánh giá tác động của chính sách mong muốn. còn sơ sài, chất lượng thấp. Qua rà soát các Để làm rõ hơn thực tế hoạt động đánh báo cáo, tác giả có một số nhận xét cụ thể giá tác động của chính sách trong xây dựng như sau: luật, chúng tôi đã rà soát, phân tích 37 báo - Thứ nhất, việc xác định “chính sách” cáo đánh giá tác động của chính sách trong còn lúng túng (số lượng chính sách, tên gọi các đề nghị xây dựng luật từ đầu năm 2017 chính sách; xác định vấn đề, mục tiêu chính đến nay (tháng 8/2020). Kết quả cho thấy: sách…). 2.1. Về hình thức - Thứ hai, về các nội dung đánh giá: Còn - Tất cả 37/37 hồ sơ đề nghị xây dựng khó khăn, lúng túng khi đánh giá tác động luật đều có báo cáo đánh giá tác động của từng nội dung cụ thể, nhất là tác động về giới chính sách. và tác động về thủ tục hành chính. Qua khảo - Có 13/37 báo cáo đánh giá tác động sát cho thấy, nhiều báo cáo đánh giá tác động NGHIÊN CỨU Số 23 (423) - T12/2020 LẬP PHÁP 45
CHÍNH SÁCH các luật nêu là “Không có tác động về giới” sách (nhiều dự án có báo cáo đánh giá tác (17/37 báo cáo), thậm chí không đề cập đến động của chính sách sơ sài nhưng vẫn được tác động về giới (06/37 báo cáo); khá nhiều thông qua, thậm chí thông qua với tỷ lệ cao). báo cáo cũng nêu “không có tác động về thủ Hoặc, cũng có thể hiểu là báo cáo đánh giá tục hành chính” hoặc không đề cập đến nội tác động của chính sách có chất lượng tốt dung này (10/37 báo cáo). Bên cạnh đó, có hay không cũng không có giá trị gì nhiều (vì báo cáo không nêu cụ thể từng nội dung luật vẫn được thông qua) và báo cáo này chỉ đánh giá hoặc gộp chung nội dung kinh tế mang tính hình thức, “cho đủ hồ sơ” (Chi tiết với nội dung xã hội. xin xem Bảng tổng hợp khảo sát). - Thứ ba, về phương pháp đánh giá: Các 3. Một số kiến nghị báo cáo chủ yếu hoặc chỉ thực hiện đánh giá Để nâng cao hiệu quả hoạt động đánh định tính (22/37 báo cáo); chỉ có 07/37 báo giá tác động của chính sách trong xây dựng cáo sử dụng khá nhiều số liệu khi đánh giá; luật thời gian tới, chúng tôi có một số kiến còn lại 08/37 báo cáo có sử dụng số liệu khi nghị sau: đánh giá tác động về kinh tế/thủ tục hành Thứ nhất, sửa đổi Nghị định số 34 theo chính. hướng sau: Thực tế cho thấy, trong khi các dự án Một là, sửa đổi nội dung (phương diện) luật về vực lĩnh xã hội (do Bộ Lao động, đánh giá. Đây là một trong những quy định Thương binh và Xã hội, Bộ Y tế chủ trì xây quan trọng nhất về đánh giá tác động của dựng) sử dụng khá nhiều số liệu khi đánh chính sách, nhưng quy định hiện nay về 05 giá, thì các dự án luật về lĩnh vực kinh tế (do nội dung đánh giá (kinh tế, xã hội, giới, thủ Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì xây dựng) lại tục hành chính và hệ thống pháp luật), một có rất ít số liệu, kể cả khi đánh giá tác động mặt, còn quá rộng (chung chung); mặt khác, về nội dung kinh tế, mà lẽ ra đây là điều bắt buộc, không thể thiếu. còn có sự trùng lặp trong nội hàm của các nội dung cần đánh giá (như giữa đánh giá về - Thứ tư, Điều 7 Nghị định 34 quy định thủ tục hành chính với đánh giá về nội dung phương pháp đánh giá tác động của chính sách yêu cầu: “Tác động của chính sách kinh tế; đánh giá nội dung về giới với đánh được đánh giá theo phương pháp định giá về xã hội, kinh tế). lượng, phương pháp định tính. Trong trường Nghị định cần chia các nội dung đánh hợp không thể áp dụng phương pháp định giá thành 02 phương diện: “Kinh tế” và “Xã lượng thì trong báo cáo đánh giá tác động hội”. Mỗi phương diện cần được chia nhỏ của chính sách phải nêu rõ lý do”. Tuy thành các nội dung cụ thể hơn, như: tác động nhiên, trên thực tế, chưa thấy báo cáo nào về mặt kinh tế đối với mỗi giới, tác động về nêu lý do khi không đánh giá tác động của mặt kinh tế đối với thủ tục hành chính, tác chính sách bằng phương pháp định lượng. động về mặt kinh tế đối với việc tổ chức thi - Thứ năm, từ kết quả phân tích 37 báo hành pháp luật, tác động về môi trường đầu cáo đánh giá tác động (BC ĐGTĐ) của tư và kinh doanh…; tác động về mặt xã hội chính sách nêu trên, có thể đưa ra nhận xét: đối với mỗi giới, tác động về mặt xã hội đối Khi thẩm định đề nghị/dự án luật, thẩm tra với thủ tục hành chính, tác động về mặt xã dự án luật và xem xét, thông qua các dự án hội đối với việc tổ chức thi hành pháp luật, luật, cơ quan thẩm định, cơ quan thẩm tra và tác động về việc làm; tác động về môi đại biểu Quốc hội chưa thực sự coi trọng trường; tác động về tính ổn định của hệ xem xét báo cáo đánh giá tác động của chính thống pháp luật… NGHIÊN CỨU 46 LẬP PHÁP Số 23 (423) - T12/2020

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.