Thực trạng đào tạo, nghiên cứu khoa học xã hội và nhân văn đáp ứng yêu cầu của địa phương Nam Bộ, hội nhập quốc tế

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Thêm vào BST

Báo xấu

6
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết "Thực trạng đào tạo, nghiên cứu khoa học xã hội và nhân văn đáp ứng yêu cầu của địa phương Nam Bộ, hội nhập quốc tế" khảo sát thực trạng đào tạo, nghiên cứu khoa học xã hội và nhân văn dựa trên những số liệu thống kê đi đến kết luận và giải pháp. Mời các bạn cùng tham khảo chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Thực trạng đào tạo, nghiên cứu khoa học xã hội và nhân văn đáp ứng yêu cầu của địa phương Nam Bộ, hội nhập quốc tế

Taåp chñ KHOA HOÅC - Trûúâng Àaåi hoåc Quöëc tïë Höìng Baâng, Söë Àùåc biïåt 12/2022 625 THÛÅC TRAÅNG ÀAÂO TAÅO, NGHIÏN CÛÁU KHOA HOÅC XAÄ HÖÅI VAÂ NHÊN VÙN ÀAÁP ÛÁNG YÏU CÊÌU CUÃA ÀÕA PHÛÚNG NAM BÖÅ, HÖÅI NHÊÅP QUÖËC TÏË . Nguyïîn Vùn Kha Trûúâng Àaåi hoåc Quöëc tïë Höìng Baâng TOÁM TÙÆT Baâi viïët khaão saát thûåc traång àaâo taåo, nghiïn cûáu khoa hoåc xaä höåi vaâ nhên vùn dûåa trïn nhûäng söë liïåu thöëng kï ài àïën kïët luêån vaâ giaãi phaáp: 1. Thûåc traång àaâo taåo khoa hoåc xaä hoåc xaä höåi vaâ nhên vùn sa suát trong daåy hoåc mön Lõch sûã úã trûúâng phöí thöng, úã àaåi hoåc ngaânh Viïåt Nam hoåc ñt ngûúâi hoåc, hoùåc àaâo taåo khöng àuáng maä ngaânh. Trong nghiïn cûáu, caác cöng trònh nghiïn cûáu cöng böë quöëc tïë trïn taåp chñ coá uy tñn khoa hoåc vaâ chó söë aãnh hûúãng cao chiïëm tó lïå thêëp, chûa coá möåt nhaâ nghiïn cûáu coá têìm cúä quöëc tïë. 2. Sûå sa suát chêët lûúång trong àaâo taåo, tuåt hêåu trong nghiïn cûáu khoa hoåc xaä hoåc xaä höåi vaâ nhên vùn àaä dêîn àïën sûå khuyïët haäm vïì tri thûác khoa hoåc xaä höåi vaâ nhên vùn cuãa thïë hïå treã àûúåc àaâo taåo trong nhaâ trûúâng, haån chïë viïåc quaãng baá hònh aãnh vùn hoáa Viïåt Nam trïn thïë giúái. 3. Nhaâ nûúác vaâ chñnh quyïìn àõa phûúng cêìn coá chñnh saách mang tñnh àöåt phaá àïí “chêën hûng giaãng daåy” mön Lõch sûã, “xaä höåi hoáa” mön Ngûä Vùn trong nhaâ trûúâng phöí thöng, khuyïën khñch viïåc nêng cao chêët lûúång àaâo taåo vaâ nghiïn cûáu khoa hoåc xaä höåi vaâ nhên vùn. Tûâ khoáa: khoa hoåc xaä höåi vaâ nhên vùn, chêën hûng, xaä höåi hoáa CURRENT STATUS OF TRAINING AND RESEARCH I N THE FIELD OF SOCIAL SCIENCE AND HUMANITIES MEETING NATIONAL AND INTERNATIONAL REQUIREMENTS . Nguyen Van Kha ABSTRACT This article demonstrates the current status of training and research in the field of social science and humanities, based on statistics, and has come to the following conclusions and solutions.The current situation when it comes to the quality in teaching of social science and humanities for history subjects at schools has been decreased. At university, it has been found that there are only a few students majoring in Vietnamese studies or trained in the wrong major codes. In terms of scientific research, there are just a few studies that have been published in the most prestigious and high-ranking journals. In addition, the range of high-rate indexes are low. There has not been any qualified researcher which can be viewed as an international expert yet. The decline in the quality of teaching, and the degradation of social scientific and humanitarian research have led to the serious lack of knowledge for younger generations who are trained in schools regarding to social science and humanities. Consequently, it might limit the promotion of Vietnamese culture to the world. Governments and local authorities should have novel policies to “revitalize the teaching” of History and “socialize” the subject of Literature in high schools; thereby encouraging the improvement in the quality of training and research in the social sciences and humanities. * Taác giaã liïn hïå: PGS.TS. Nguyïîn Vùn Kha; Email: khanv@hiu.vn (Ngaây nhêån baâi: 10/10/2022; Ngaây nhêån laåi baãn sûãa: 17/10/2022; Ngaây duyïåt àùng: 1/11/2022) Journal of Science - Hong Bang International University ISSN: 2615-9686
626 Taåp chñ KHOA HOÅC - Trûúâng Àaåi hoåc Quöëc tïë Höìng Baâng, Söë Àùåc biïåt 12/2022 Keywords: humanities and social sciences, revival, socialization 1. ÀÙÅT VÊËN ÀÏÌ Thûåc traång àaâo taåo nguöìn nhên lûåc KHXH - NV úã nûúác ta hiïån nay qua kiïím tra àaánh giaá caác mön hoåc ngaânh KHXH - NV úã trûúâng phöí thöng rêët àaáng lo ngaåi, hoaåt àöång nghiïn cûáu caác ngaânh KHXH - NV chûa àaáp ûáng nhu cêìu höåi nhêåp quöëc tïë. Baâi viïët dûúái àêy nïu lïn thûåc traång àaâo taåo vaâ nghiïn cûáu KHXH - NV trong phaåm vi caác mön hoåc nhû Lõch sûã, Ngûä Vùn (sau àêy goåi laâ mön Sûã, mön Vùn) àaáp ûáng nhu cêìu cuãa àõa phûúng Nam Böå vaâ höåi nhêåp quöëc tïë. 2. NÖÅI DUNG NGHIÏN CÛÁU 2.1. Thûåc traång àaâo taåo KHXH-NV úã nûúác ta hiïån nay qua kiïím tra - àaánh giaá caác mön hoåc ngaânh KHXH - NV úã trûúâng phöí thöng Kïët quaã caác kyâ thi Töët nghiïåp Trung hoåc phöí thöng (TNTHPT), Tuyïín sinh àaåi hoåc (TSÀH) vaâ thi Trung hoåc phöí thöng Quöëc gia (THPTQG) mêëy nùm gêìn àêy àaä böåc löå tònh traång sa suát vïì chêët lûúång mön Sûã trong nhaâ trûúâng phöí thöng (Xem baãng 1). Baãng 1. Thöëng kï kïët quaã thi mön Sûã trong caác kyâ thi TNTHPT, TSÀH, THPTQG (Dêîn söë liïåu möåt söë kyâ thi tûâ nùm 2007– 2019 trong toaân quöëc vaâ möåt söë àõa phûúng) TT Nùm hoåc Núi àaánh giaá Kïët quaã àaánh giaá Nguöìn 1 2007 Toaân quöëc Àiïím söë trung bònh mön Sûã Baáo Vietnamnet, (Thi töët nghiïåp 2,09/10 (Lyá: 5,19, Hoáa: 4,49, ngaây 25/3/2008 THPT) Vùn: 4,41, Toaán: 3,65, Ngoaåi [1] ngûä: 3,64) 2 2011 Àaåi hoåc Àaâ Laåt 1.564 thñ sinh dûå thi, 98% àiïím Tuoitre online, (TSÀH) dûúái trung bònh; chó coá 34 thñ thûá 3, 26/7/ sinh àaåt 5 àiïím trúã lïn 2011[2] Thaânh phöë Höì Thi trùæc nghiïåm.28.000 thñ sinh 3 2018 Chñ Minh (Thi dûå thi, gêìn 81% thñ sinh àiïím THPTQG) dûúái 5;19,1% thñ sinh tûâ 5 àiïím Baáo Giaoduc trúã lïn online, ngaây 13/7/2018 [3] Àöìng Nai (Thi 28.833 thñ sinh dûå thi.Tó lïå baâi THPTQG) thi tûâ 5 àiïím trúã lïn chó àaåt 12,76%; 88,24% àiïím dûúái trung bònh 2019 Toaân quöëc 569.905 thñ sinh dûå thi, Baáo Giaoduc (Thi THPTQG) 399.016/569.905 baâi thi àiïím online, ngaây dûúái trung bònh (tyã lïå túái 21/7/2019 [4] 70,01%). “Àêy laâ mön thi coá kïët quaã thêëp nhêët trong baâi thi töí húåp khoa hoåc xaä höåi noái riïng vaâ so vúái têët caã caác mön thi trong kyâ thi THPT quöëc gia nùm nay noái chung”. ISSN: 2615-9686 Journal of Science - Hong Bang International University
Taåp chñ KHOA HOÅC - Trûúâng Àaåi hoåc Quöëc tïë Höìng Baâng, Söë Àùåc biïåt 12/2022 627 Vúái kïët quaã thi mön Sûã vaâo trûúâng àaåi hoåc vaâ caác kyâ thi THPTQG nhû trïn, tònh traång daåy vaâ hoåc mön Sûã sa suát dêîn àïën vêën àïì nöíi cöåm vúái chuyïån: mön Sûã laâ mön tûå choån hay bùæt buöåc úã cêëp hoåc THPT hiïån nay. Mön Vùn cuäng úã trong tònh traång trïn. Kïët quaã nghiïn cûáu cuãa nhoám nghiïn cûáu thuöåc Trung têm nghiïn cûáu Vùn hoáa, Viïån Phaát triïín bïìn vûäng vuâng Nam Böå (nay laâ Viïån Khoa hoåc xaä höåi (KHXH) vuâng Nam Böå - Viïån Haân lêm KHXH Viïåt Nam), thùm doâ bùçng baãng hoãi vúái 828 ngûúâi taåi 4 àõa phûúng (Bïën Tre, An Giang, Kiïn Giang vaâ TP Cêìn Thú) úã tiïíu vuâng Àöìng bùçng söng Cûãu Long (ÀBSCL) cho thêëy: trong söë 58 hoåc sinh trung hoåc cú súã (THCS) vaâ 106 hoåc sinh THPT àûúåc khaão saát, chó coá 13 hoåc sinh THCS (22,4%) vaâ 31 hoåc sinh THPT (29,2%) àoåc thïm caác taác phêím vùn hoåc. Söë hoåc sinh coá àoåc thïm taác phêím vùn hoåc nhûng àoåc rêët ñt chiïëm tó lïå 36,2 % (THCS) vaâ 47, 2% (THPT) vaâ 6,9% hoåc sinh THCS khöng quan têm àïën taác phêím ngoaâi chûúng trònh. Söë liïåu thöëng kï cho thêëy hoåc sinh ÀBSCL ñt àoåc saách vùn hoåc. Ñt àoåc saách vùn hoåc khöng phaãi caác em khöng coá thò giúâ. Söë em cho biïët, muöën àoåc nhûng khöng coá thò giúâ chó chiïëm 7,5 àïën 10,3%. Nguyïn nhên chñnh yïëu nhêët laâ hoåc sinh khöng thñch hoåc Vùn. YÁ kiïën cuãa giaáo viïn daåy Vùn úã trûúâng THCS, THPT úã caác àõa phûúng khu vûåc ÀBSCL, TP. Höì Chñ Minh cuäng coá nhêån xeát tûúng tûå. Theo yá kiïën cuãa möåt giaáo viïn daåy Vùn úã Trûúâng THCS xaä Cêím Sún (huyïån Moä Caây, tónh Bïën Tre), hoåc sinh úã àõa phûúng khöng thñch hoåc Vùn. Thúâi gian röîi, hoåc sinh thûúâng vaâo maång Internet. Böë meå hoåc sinh cuäng khöng thñch cho con hoåc Vùn. Traã lúâi cêu hoãi “Thûúãng thûác Vùn hoåc giuáp thu hoaåch gò?”, chó coá 52/827 ngûúâi (6.3%) cho rùçng thûúãng thûác Vùn hoåc laâ àïí yïu vaâ hoåc töët mön Vùn. (Xem baãng 2) Baãng 2. Thûúãng thûác vùn hoåc giuáp thu hoaåch gò Nöåi dung Giúái tñnh Töíng Nam Nûä n % n % n % Coá hiïíu biïët röång hún 285 69.2% 293 70.6% 578 69.9% Thûúãng Tònh caãm têm höìn 141 34.2% 160 38.6% 301 36.4% thûác phong phuá hún vùn hoåc coá Thïm yïu cuöåc söëng 126 30.6% 124 29.9% 250 30.2% thu con ngûúâi hoaåch Yïu mön vùn vaâ hoåc töët 17 4.1% 35 8.4% 52 6.3% gò Khaã nùng diïîn àaåt vaâ 71 17.2% 74 17.8% 145 17.5% viïët töët hún Giaãi trñ thû giaãn 246 59.7% 240 57.8% 486 58.8% Thu hoaåch khaác 1 2% 3 7% 4 5% Khöng coá thu hoaåch gò roä rïåt 23 5.6% 20 4.8% 43 5.2% Töíng 412 221% 415 229% 827 224.8% Nguöìn: Àïì taâi nghiïn cûáu khoa hoåc cêëp Böå “Hiïån traång àúâi söëng vùn hoåc àöìng bùçng söng Cûãu Long”, Trung têm nghiïn cûáu Vùn hoáa, Viïån Phaát triïín bïìn vûäng vuâng Nam Böå [5] Hïå quaã laâ kïët quaã hoåc têåp cuãa hoåc sinh ÀBSCL vïì mön Vùn thêëp. Kïët quaã thi töët nghiïåp nùm hoåc 2008-2009 úã möåt söë trûúâng úã khu vûåc ÀBSCL nhû Àöìng Thaáp, An Giang àaä phaãn aánh trung Journal of Science - Hong Bang International University ISSN: 2615-9686
628 Taåp chñ KHOA HOÅC - Trûúâng Àaåi hoåc Quöëc tïë Höìng Baâng, Söë Àùåc biïåt 12/2022 thûåc tònh traång hoåc Vùn cuãa hoåc sinh khu vûåc naây. Viïåc chaán hoåc Vùn, thêåm chñ coi thûúâng mön Vùn trong nhaâ trûúâng hiïån nay àaä dêîn àïën hêåu quaã laâ coá ngûúâi àaä töët nghiïåp àaåi hoåc maâ viïët coân sai chñnh taã, sai ngûä phaáp. 2.2. Tònh hònh nghiïn cûáu KHXH - NV úã Viïåt Nam Sau möëc Àöíi múái (1986) khoaãng 5 -7 nùm, trïn möåt söë túâ baáo trong nûúác àaä xuêët hiïån nhûäng baâi viïët baáo àöång vïì chaãy maáu chêët xaám do nhûäng taâi liïåu quyá hiïëm vïì khoa hoåc xaä höåi cuãa Viïåt Nam àûúåc baán ra nûúác ngoaâi. Luác àoá, coá ngûúâi àaä tiïn àoaán, thûåc tïë naây röìi seä diïîn ra tònh traång tuåt hêåu cuãa khoa hoåc xaä höåi, ngûúâi Viïåt Nam muöën tòm hiïíu vïì Viïåt Nam phaãi nhúâ àïën caác nhaâ nghiïn cûáu nûúác ngoaâi. Taåi Höåi thaão Quöëc tïë Viïåt Nam hoåc lêìn thûá 3 (thaáng 12/2008), àaáng chuá yá laâ yá kiïën cuãa nhaâ Viïåt Nam hoåc ngûúâi Nga, TS Kolotov. Öng bùn khoùn vò sûå thúâ ú cuãa ngûúâi Viïåt Nam vúái chñnh hònh aãnh cuãa mònh trïn thïë giúái. Tònh traång trïn àaä diïîn ra úã caác trûúâng àaåi hoåc cuãa Viïåt Nam. Cuå thïí, ngaânh Viïåt Nam hoåc thûa vùæng ngûúâi hoåc. Thêåm chñ coá trûúâng àaåi hoåc múã ngaânh Viïåt Nam hoåc àûúåc vaâi nùm röìi ngûng àaâo taåo, hoùåc xin àöíi tïn thaânh Àöng phûúng hoåc àïí coá sinh viïn vaâo hoåc, lêëy “con beáo keáo con gêìy”. Theo öng Phaåm Quang Minh, Àaåi hoåc Quöëc gia Haâ Nöåi, “…trong 5 nùm trúã laåi àêy, trung bònh möåt nùm caán böå cuãa Trûúâng Àaåi hoåpc KHXH-NV cöng böë àûúåc khoaãng 50 cöng trònh quöëc tïë. Con söë naây bao göìm nhiïìu thïí loaåi tûâ baâi nghiïn cûáu trïn caác taåp chñ khoa hoåc, àïën caác chûúng saách, saách, caác baâi giúái thiïåu saách vaâ bùçng nhiïìu thûá tiïëng nhûng trong àoá chuã yïëu laâ tiïëng Anh. Tuy nhiïn, àiïìu àaáng noái laâ trong söë 50 cöng trònh naây chó coá khoaãng 5 - 6 baâi nghiïn cûáu (10%) àûúåc àùng trïn caác taåp chñ thuöåc danh muåc ISI, Scopus, laâ nhûäng taåp chñ coá uy tñn khoa hoåc vaâ chó söë aãnh hûúãng cao”[6]. GS Lï Huy Bùæc, Trûúâng Àaåi hoåc Sû phaåm Haâ Nöåi àaä khaão saát 13 trûúâng/viïån vaâ thöëng kï chi tiïët caác cöng trònh cöng böë quöëc tïë ngaânh Ngûä vùn, cho biïët ngaânh Ngûä Vùn möåt söë trûúâng àaåi hoåc cöng lêåp, nguöìn vöën àêìu tû cuãa Nhaâ nûúác rêët maånh, nhûng cho àïën nay khöng coá baâi àùng trïn taåp chñ quöëc tïë coá uy tñn, “chûa coá möåt nhaâ nghiïn cûáu hay saáng taác vùn hoåc naâo coá têìm cúä quöëc tïë” [7] Sûå sa suát cuãa viïåc daåy vaâ hoåc caác mön KHXH - NV trong nhaâ trûúâng, viïåc tuåt hêåu trong nghiïn cûáu cuãa ngaânh KHXH - NV àaä dêîn àïën sûå khiïëm khuyïët vïì tri thûác khoa hoåc nhên vùn cuãa thïë hïå treã àûúåc àaâo taåo trong nhaâ trûúâng, haån chïë viïåc quaãng baá hònh aãnh vùn hoáa Viïåt Nam trïn thïë giúái. Tûâ nhûäng nùm 50 cuãa thïë kyã trûúác, nhaâ vùn Nguyïîn Huy Tûúãng àaä viïët: “Ngûúâi khöng hiïíu biïët vïì Lõch sûã giöëng nhû con trêu, caây ruöång nhaâ ai cuäng àûúåc”. Coi thûúâng mön hoåc KHXH - NV trong nhaâ trûúâng dêîn àïën coi thûúâng caác chuêín mûåc giaá trõ vùn hoáa, xa rúâi baãn sùæc vùn hoáa dên töåc. Trong nhaâ trûúâng, phuå huynh coi thûúâng giaáo viïn, hoåc sinh khöng tin thêìy cö; baåo lûåc gia àònh, xaä höåi khuãng hoaãng caác giaá trõ tinh thêìn, suy thoaái vïì àaåo àûác, nhên caách,… 2.3. YÁ kiïën trao àöíi, àïì xuêët giaãi phaáp tûâ thûåc traång àaâo taåo, nghiïn cûáu KHXH – NV Töi laâ ngûúâi nhiïìu nùm daåy vùn hoåc nûúác ngoaâi, mang nhiïåt huyïët phöí biïën vùn hoåc, vùn hoáa Viïåt Nam vaâ nûúác ngoaâi cho sinh viïn Viïåt Nam. Àiïìu töi bùn khoùn, day dûát laâ taåi sao hoåc sinh, sinh viïn khöng thñch hoåc caác mön KHXH - NV, trong àoá coá mön Lõch sûã Viïåt Nam, vùn hoåc Viïåt Nam? Phaãi chùng viïåc daåy Sûã, daåy Vùn noái riïng vaâ nïìn giaáo duåc quöëc gia chûa chuá troång phaát triïín bïìn vûäng caác giaá trõ nhên baãn vaâ nhên vùn, nïìn taãng cuãa giaáo duåc theo àõnh hûúáng phaát triïín phêím chêët, nùng lûåc cuãa ngûúâi hoåc nïn ngûúâi hoåc thiïëu niïìm tin vaâo àiïìu ngûúâi thêìy daåy? Phaãi chùng caách daåy cuãa giaáo viïn vïì caác mön KHXH - NV khöng sinh àöång vaâ hêëp dêîn? Phaãi chùng thúâi àaåi ngaây nay laâ thúâi àaåi kyä trõ, ngûúâi hoåc chó thñch hoåc caác ngaânh kyä thuêåt, cöng nghïå? v.v vaâ v.v Thûåc ISSN: 2615-9686 Journal of Science - Hong Bang International University
Taåp chñ KHOA HOÅC - Trûúâng Àaåi hoåc Quöëc tïë Höìng Baâng, Söë Àùåc biïåt 12/2022 629 traång àaâo taåo vaâ nghiïn cûáu KHXH- NV nhû àaä noái, liïåu ngûúâi Viïåt Nam coá àuã niïìm tin, sûác maånh àïí àöëi phoá, chöëng choåi vúái xu thïë toaân cêìu hoáa hiïån nay? Chuã trûúng xêy dûång nïìn vùn hoáa Viïåt Nam tiïn tiïën, àêåm àaâ baãn sùæc dên töåc khöng thïí laâ khêíu hiïåu maâ phaãi laâ thûåc tiïîn maâ thûåc tïë daåy hoåc mön Sûã, mön Vùn, hoåc Viïåt Nam hoåc thûåc traång nhû hiïån nay laâ àiïìu hïët sûác lo ngaåi. 2.3.1. Cêìn “chêën hûng giaãng daåy” mön Lõch sûã, “xaä höåi hoáa” mön Ngûä Vùn trong nhaâ trûúâng phöí thöng Vúái nhûäng hêåu quaã nghiïm troång nhû trïn, trong nhaâ trûúâng hiïån nay, nhiïìu nhaâ nghiïn cûáu, nhaâ giaáo trong ngaânh Sûã, ngaânh Vùn àaä lïn tiïëng baáo àöång vïì tònh traång naây. GS. Phan Huy Lï àaä tûâng noái: “Hoåc sinh khöng thñch mön Sûã laâ thûåc traång phöí biïën nhiïìu nùm nay vaâ coá thïí keáo daâi trong caã thúâi gian túái. Khöng phaãi mön Sûã khöng àuã hêëp dêîn. Töi cho rùçng vúái caách daåy, vúái chûúng trònh vaâ saách giaáo khoa hiïån nay thò hoåc sinh chaán Sûã laâ têët yïëu. Chûúng trònh nùång kiïën thûác, saách giaáo khoa daây àùåc sûå kiïån, vûâa thûâa vûâa thiïëu, phûúng phaáp daåy truyïìn thuå möåt chiïìu, thiïëu sinh àöång, àoâi hoãi hoåc thuöåc. Tuöíi treã àêìy nùng àöång, àêìy sûác söëng, roä raâng caác em khöng chêëp nhêån àûúåc. Nïëu töi laâ hoåc sinh, töi cuäng chaán”[8]. Mön Ngûä Vùn, mön hoåc vöën gùæn vúái truyïìn thöëng troång vùn chûúng cuãa dên töåc Viïåt Nam chûa coá giaãi phaáp hûäu hiïåu àïí lêëy laåi sinh khñ cho mön hoåc, mang laåi hûáng thuá cho ngûúâi hoåc. Möåt tònh traång àaáng buöìn laâ viïåc daåy Vùn, hoåc Vùn hiïån nay trong nhaâ trûúâng chó möåt mònh giaáo viïn Ngûä Vùn cheâo chöëng, khöng coá sûå phöëi húåp vúái caác böå mön khaác, laåi caâng khöng tòm àûúåc sûå uãng höå cuãa bïn ngoaâi xaä höåi. Laå thêåt! Trong khi ai cuäng nhêån thêëy laâ mön Vùn dêîu khöng thïí laâm cho ngûúâi ta kiïëm nhiïìu tiïìn, nhûng ai cuäng thêëy “Vùn” (trong nghôa röång) àûúåc ûáng duång rêët phöí biïën. Dêîu xaä höåi hiïån àaåi moåi thuã tuåc vùn baãn àaä àûúåc àún giaãn hoáa, coá caác biïíu mêîu laâm sùén nhûng ai cuäng thêëy rùçng àïí thùng tiïën trong xaä höåi, khöng thïí “muâ tõt” vïì “Vùn”. Tûâ yïu cêìu thûåc tïë àún giaãn nhêët laâ soaån thaão möåt vùn baãn cuäng cêìn sûå saáng suãa, roä raâng vïì vùn veã, àïën kiïën thûác khoa hoåc kyä thuêåt cuäng cêìn sûå diïîn àaåt cuãa cêu chûä, cuãa “Vùn”. Vaâ hiïíu nhû thïë thò “Vùn” àêu phaãi khöng cêìn thiïët cho con ngûúâi trong hoaân caãnh kinh tïë thõ trûúâng? [9] Trong tònh hònh naây, àïí tòm giaãi phaáp cho sûå bïë tùæc cuãa viïåc daåy vaâ hoåc Sûã, mön Sûã úã trûúâng phöí thöng cêìn àûúåc “chêën hûng”. Thay àöíi vïì phûúng phaáp daåy Lõch sûã laâ àiïìu tiïn quyïët. Töi khöng phaãi laâ giaáo viïn (GV) daåy mön Lõch sûã nhûng trong chûúng trònh giaãng daåy vùn hoåc nûúác ngoaâi (vùn hoåc Nga), sûå trònh baây saáng taác cuãa caác nhaâ vùn khöng taách rúâi viïåc giaãng daåy Lõch sûã liïn quan àïën caác sûå kiïån xaä höåi, chñnh trõ, kinh tïë, vùn hoáa,... Nghôa laâ GV phaãi phaác hoåa àûúåc khöng khñ lõch sûã, xaä höåi trong àoá nhaâ vùn vaâ nhên dên (àöc giaã) cuãa öng ta söëng, lao àöång, àêëu tranh àïí sinh töìn vaâ phaát triïín, àïí tûâ àoá dêîn dùæt hoåc sinh (HS) theo àõnh hûúáng cuãa baâi giaãng vïì lõch sûã maâ muåc tiïu baâi hoåc àaä àïì ra. Töi nghiïåm thêëy, nhûäng baâi giaãng thu huát HS phêìn Vùn hoåc sûã chñnh laâ nhúâ mònh khúi dêåy khöng khñ lõch sûã cuãa giai àoaån vùn hoåc maâ nhaâ vùn vaâ àöåc giaã söëng trong khöng khñ xaä höåi, lõch sûã àoá. Nhûng muöën laâm àûúåc nhû vêåy mêët cöng lùæm. Vñ duå, daåy vïì nhaâ thú A.Puskin, khöng thïí khöng noái àïën chiïën tranh vïå quöëc nùm 1812 cuãa dên töåc Nga. Nhûng àïí hiïíu cuöåc chiïën tranh vïå quöëc vô àaåi naây thò khöng thïí khöng tòm tiïíu sûã Napoleáon Bonaparte, thiïn taâi quên sûå, ngûúâi chó huy cuöåc chinh phaåt chêu Êu, Ai Cêåp,... Trong söë taâi liïåu àïí tham khaão vïì Napoleon, cuöën saách viïët vïì Napoleon cuãa E.Tacle rêët àaáng tham khaão. Khi daåy, GV kïí vïì cuöåc chinh phaåt cuãa öng ta thöi cho HS nghe àaä thñch röìi. Noái vïì cuöåc chiïën chöëng xêm lûúåc Phaáp cuãa ngûúâi Nga do tûúáng Kutuzov chó huy, chiïën thùæng àûúåc võ tûúáng lônh taâi ba naây HS rêët thñch. Nïëu ngûúâi daåy cho HS xem phim vïì trêån chiïën lõch sûã Borodino thò laåi caâng hêëp dêîn. Journal of Science - Hong Bang International University ISSN: 2615-9686
630 Taåp chñ KHOA HOÅC - Trûúâng Àaåi hoåc Quöëc tïë Höìng Baâng, Söë Àùåc biïåt 12/2022 Lêëy vñ duå caách daåy nhû trïn àïí thêëy, GV cêìn sûã duång tri thûác tham khaão, khöng “rêåp khuön” “saách giaáo khoa daây àùåc sûå kiïån, vûâa thûâa vûâa thiïëu”, khùæc phuåc “phûúng phaáp daåy truyïìn thuå thiïëu sinh àöång, àoâi hoãi hoåc thuöåc” (Phan Huy Lï) Thûá hai, àïí giaáo viïn laâm àûúåc nhû vêåy, SGK cêìn cung cêëp nguöìn taâi liïåu tham khaão phong phuá vaâ àa daång àïí GV vaâ HS àoåc vaâ tham khaão. Hoåc Sûã maâ thiïëu nguöìn taâi liïåu, khöng àoåc thïm, tham khaão thïm thò chaán laâ phaãi. 2.3.2. Trao àöíi vïì kyâ thi Trung hoåc phöí thöng Quöëc gia (THPTQG) “hai trong möåt” do Böå Giaáo duåc vaâ Àaâo taåo àang tiïën haânh hiïån nay. Trïn thûåc tïë, kyâ thi naây khöng thïí àaåt kïët quaã nhû mong muöën, nhêët laâ viïåc choån ngûúâi taâi àïí àaâo taåo, giuáp hoå phaát huy súã trûúâng cuãa mònh trong tûúng lai. Lyá do laâ vò: Thûá nhêët, do caác àõa phûúng trong caã nûúác àang thûåc hiïån phöí cêåp chûúng trònh phöí thöng (úã 3 bêåc: tiïíu hoåc, THCS vaâ THPT), cho nïn caách töí chûác thi töët nghiïåp THPT nhû Böå Giaáo duåc vaâ Àaâo taåo àaä laâm trong mêëy nùm nay chó laâ hònh thûác, vò àõa phûúng naâo cuäng muöën mònh coá tyã lïå hoåc sinh àöî töët nghiïåp cao àïí hoaân thaânh chó tiïu phöí cêåp. Viïåc chaåy theo thaânh tñch khöng thïí traánh àûúåc tiïu cûåc (bùçng caách naây hay caách khaác). Xuêët phaát tûâ tònh hònh thûåc tïë nhû trïn, thay vò thi töët nghiïåp, nïn cêëp chûáng chó àaä hoåc hïët chûúng trònh phöí thöng tûâ kïët quaã cuãa 3 nùm hoåc úã bêåc THPT cho HS. Thûá hai, viïåc tuyïín sinh vaâo àaåi hoåc hiïån nay theo caách lêëy kïët quaã tûâ kyâ thi THPTQG chó giaãi quyïët àûúåc vêën àïì caånh tranh: ai àiïím cao, ngûúâi êëy coá quyïìn lûåa choån trûúâng nhûng laåi taåo ra “löî hoãng” vïì sûå lûåa choån nghïì nghiïåp (trong àoá coá ngaânh KHXH - NV). Nhûäng ngûúâi laâm cöng taác tuyïín sinh àïìu thêëy rùçng, khi tû vêën cho hoåc sinh (HS) choån ngaânh nghïì bao giúâ cuäng dùån doâ HS rùçng phaãi choån ngaânh mònh thñch, phuâ húåp vúái khaã nùng cuãa ngûúâi hoåc. Gia àònh, ngûúâi thên cuäng tòm hiïíu nùng lûåc cuãa con em mònh àïí àêìu tû, khuyïën khñch caác em hoåc têåp vúái sûå àõnh hûúáng nghïì nghiïåp trong tûúng lai,…Nhûng kïët quaã thi laåi laâm phûác taåp, nïëu khöng noái laâ laâm àaão löån sûå lûåa choån cuãa HS. Mêëy nùm qua, viïåc tuyïín sinh àaåi hoåc lêëy kïët quaã tûâ kyâ thi THPTQG àaä gêy bûác xuác trong xaä höåi. Thûåc tïë, àaä coá rêët nhiïìu sinh viïn khi vaâo hoåc ngaânh mònh àùng kyá múái biïët mònh àaä lûåa choån nhêìm nghïì vaâ laåi thi laåi - laâm laåi tûâ àêìu, hoùåc tiïëp tuåc theo àuöíi cuäng rêët khöí súã vò hoåc khöng àuáng ngaânh maâ hoåc sinh ûa thñch. Nhû vêåy chó coân caách laâ töí chûác möåt kyâ thi tuyïín vaâo àaåi hoåc (hoùåc caác trûúâng àaâo taåo nghïì khaác). Nïëu laâm àûúåc nhû vêåy, giaáo viïn chêëm baâi thi múái chêëm thêåt trung thûåc phaãn aánh àuáng chêët lûúång baâi laâm cuãa HS. Vaâ do vêåy, kyâ thi naây cuäng phaãn aánh chêët lûúång àaâo taåo úã trûúâng phöí thöng. Kïët quaã tûâ kyâ thi naây seä phên loaåi thñ sinh (gioãi, khaá, trung bònh, yïëu, keám). Caác trûúâng àaåi hoåc cuäng theo àoá coá cùn cûá khaách quan vaâ trung thûåc àïí xeát tuyïín. Nïëu khöng quan niïåm “hai trong möåt” nhû vêåy thò viïåc töí chûác thi cuåm vaâ chêëm cheáo nhû àaä laâm chó laâ nhûäng baây veä vïì hònh thûác, gêy phiïìn haâ vaâ töën keám, khöng coá hiïåu quaã thûåc tïë. 2.3.3. Sûå liïn kïët giûäa trûúâng àaåi hoåc àõa phûúng vaâ caác cú quan sûã duång nguöìn nhên lûåc taåi àõa phûúng Nam Böå Trûúâng àaåi hoåc úã àõa phûúng laâ möi trûúâng àaâo taåo nhûäng trñ thûác treã, “laâ möåt “caánh cûãa” múã cho nhûäng ngûúâi treã tuöíi àêìy nhiïåt huyïët” [5], cung cêëp nguöìn lao àöång coá trònh àöå cao, àaáp ûáng yïu cêìu phaát triïín vïì moåi mùåt cuãa àõa phûúng. Roä raâng, trong khoá khùn, moâ mêîm, àõa phûúng àaä tòm àûúåc hûúáng ài àuáng. Noái àïën àêy, töi thêëy tiïëc cho laänh àaåo möåt söë àõa phûúng. Trûúâng àaåi hoc, trung têm vùn hoáa, khoa hoåc àoáng ngay trïn àõa baân cuãa mònh nhûng àõa phûúng laåi khöng muöën kïët húåp vúái àöåi nguä caán böå khoa hoåc cuãa trûúâng àïí hûúáng chêët xaám cuãa hoå vaâo viïåc phaát triïín kinh tïë, vùn hoáa,v.v. cuãa àõa phûúng. Thaânh ra, trïn àõa baân àõa phûúng coá trûúâng àaåi hoåc, nhûng ngaânh ISSN: 2615-9686 Journal of Science - Hong Bang International University
Taåp chñ KHOA HOÅC - Trûúâng Àaåi hoåc Quöëc tïë Höìng Baâng, Söë Àùåc biïåt 12/2022 631 vùn hoáa, giaáo duåc cuãa tónh laåi ài àïën àõa phûúng khaác àïí liïn kïët àaâo taåo hoùåc khöng khuyïën khñch, trong khi chêët xaám cuãa àõa phûúng àang àûúåc àaâo luyïån taåi trung têm laâ trûúâng àaåi hoåc àoáng ngay trïn àõa baân, thò àõa phûúng laåi khöng biïët sûã duång vaâ khai thaác. 2. 3.4. Têìm nhòn cuãa laänh àaåo Bïn caånh sûå kïët húåp àaâo taåo vaâ sûã duång àöåi nguä trñ thûác úã trûúâng àaåi hoåc cuãa àõa phûúng, caác tónh thuöåc àõa phûúng Nam Böå nïn coá têìm nhòn xa tröng röång àöëi vúái viïåc àaâo taåo vaâ sûã duång àöåi nguä giaâu tiïìm nùng naây. Àaä laâ trñ thûác, hoå rêët cêìn khöng khñ vaâ möi trûúâng àïí laâm viïåc. Nïëu chó àoâi hoãi úã hoå sûå nöî lûåc, cöëng hiïën maâ khöng taåo cho hoå möåt “löå trònh” thò khöng phaát huy hïët trñ tuïå vaâ taâi nùng cuãa hoå. Töi duâng chûä “löå trònh” vò hiïån nay coân coá àõa phûúng, àûúâng ài cuãa trñ thûác, tûác haânh trònh saáng taåo cuãa hoå àang bõ nhûäng biïån phaáp haânh chñnh, maáy moác caãn trúã. Töi nghô, laâm nhû vêåy laâ khöng nïn. Trñ thûác, ngûúâi saáng taåo rêët cêìn tûå do àïí saáng taåo. Haânh trònh saáng taåo cuãa ngûúâi trñ thûác àêìy thûã thaách maâ thûã thaách lúán nhêët àoá laâ sûå kiïím nghiïåm cuãa thûåc tiïîn. Möåt luêån aán tiïën sô, möåt cöng trònh khoa hoåc cêëp Tónh, cêëp Böå, cêëp Nhaâ nûúác, v.v. àûúåc Höåi àöìng khoa hoåc nghiïåm thu àaánh giaá laâ xuêët sùæc, nhûng khi hoaân thaânh chó nùçm úã giaá saách kho lûu trûä cuãa thû viïån thò thêåt laäng phñ. Möåt cöng trònh khoa hoåc, möåt cöng trònh vùn hoáa, möåt taác phêím vùn hoåc, möåt saáng kiïën caãi caách giaáo duåc,... phaãi taác àöång trûåc tiïëp, phaãi àïën àûúåc vúái cöng chuáng, vaâ chñnh thúâi gian vaâ cöng chuáng laâ ngûúâi àaánh giaá, thêím àõnh cöng bùçng nhêët. Trong quaá trònh thûã thaách àoá cuãa cöng trònh vùn hoáa, khoa hoåc, cuãa taác phêím nghïå thuêåt, rêët cêìn coá caái “Têm” vaâ caái “Têìm” cuãa ngûúâi “àûáng muäi chõu saâo” laâ nhaâ quaãn lyá, laänh àaåo. Roä raâng viïåc àaâo taåo vaâ sûã duång àöåi nguä trñ thûác treã trong àoá coá àöåi nguä nghiïn cûáu vaâ giaãng daåy KHXH-NV cêìn coá têìm nhòn cuãa laänh àaåo àõa phûúng. Thûåc hiïån àûúåc àiïìu naây, möåt mùåt laâ chñnh saách vïì cöng bùçng xaä höåi trong giaáo duåc, mùåt khaác laâ àaáp ûáng mong muöën cuãa caác tûâng lúáp nhên dên àõa phûúng, àaáp ûáng sûå àoâi hoãi cuãa con em tónh nhaâ hûúáng vïì tûúng lai quï hûúng giaâu àeåp. 3. KÏËT LUÊÅN Àaä qua röìi caái thúâi chuáng ta söëng vúái cú chïë bao cêëp “xin cho”, ngöìi chúâ ai àoá ban phaát hay giuáp àúä àïí coá phûúng tiïån, àiïìu kiïån söëng töët hún. Trong hoaân caãnh múái cuãa àêët nûúác, àïí höåi nhêåp vúái thïë giúái, nguöìn nhên lûåc KHXH - NV khöng thïí nhêåp khêíu. Sûå khiïëm khuyïët vïì tri thûác KHXH - NV laâ möåt thiïëu huåt khöng buâ àaáp nöíi, vûâa laâm yïëu ài nguöìn nhên lûåc cuãa àêët nûúác trong thûåc tïë àaâo taåo nguöìn nhên lûåc cuãa nûúác ta hiïån nay, vûâa haån chïë sûác caånh tranh quöëc gia trong xu thïë phaát triïín cuãa ngaânh cöng nghiïåp vùn hoáa, toaân cêìu hoáa hiïån nay. Chêët lûúång cuãa thïí chïë chñnh trõ àûúåc thïí hiïån qua chêët lûúång giaáo duåc. Àêët nûúác trïn àûúâng àöíi múái vaâ phaát triïín, sûå cên àöëi giûäa àúâi söëng vêåt chêët vaâ àúâi söëng tinh thêìn phaãi àûúåc coi laâ möåt “tyã lïå vaâng”. Möîi àõa phûúng vaâ caã nûúác phaãi tòm vïì nöåi lûåc cuãa mònh, hoåc hoãi úã ngûúâi àïí taåo ra möi trûúâng söëng nhên vùn cho möîi caá nhên vaâ cöång àöìng. Nhaâ nûúác vaâ chñnh quyïìn àõa phûúng cêìn coá chñnh saách mang tñnh àöåt phaá àïí khuyïën khñch viïåc nêng cao chêët lûúång àaâo taåo vaâ nghiïn cûáu KHXH - NV. TAÂI LIÏåU THAM KHAÃO [1] Baáo Vietnamnet. Àiïím trung bònh thi ÀH mön Lõch sûã chó àaåt 2,09. Ngaây 25/3/2008. Nguöìn: http://vnn.vietnamnet.vn/giaoduc/2008/03/775158/. Truy cêåp ngaây 20/6/2022. [2] Baáo Tuöíi treã online. Àiïím thi mön sûã thêëp khöng ngúâ. Ngaây 26/07/2011. Nguöìn: https:// tuoitre.vn/diem-thi-mon-su-thap-khong-ngo 448241.htm#:~:text=Tr%C6%B0%E1%BB%9 Dng%20%C4%90H%20%C4%90%C3%A0%20L%E1%BA%A1t%20c%C3%B3,c%C3% B3%20%C4%91i%E1%BB%83m%20thi%20d%C6%B0%E1%BB%9Bi%201. Truy cêåp ngaây 30/6/2022. Journal of Science - Hong Bang International University ISSN: 2615-9686
632 Taåp chñ KHOA HOÅC - Trûúâng Àaåi hoåc Quöëc tïë Höìng Baâng, Söë Àùåc biïåt 12/2022 [3] Baáo Giaáo duåc Online. Bao giúâ hïët “nöîi buöìn mön Sûã”. Ngaây 13/07/2018. Nguöìn: https:// giaoduc.net.vn/bao-gio-het-noi-buon-mon-su-post187871.gd. Truy cêåp ngaây 25/6/2022. [4] Baáo Giaáo duåc Online. Thöi röìi, Sûã úi. Ngaây 21/7/2019. Nguöìn: https://giaoduc.net.vn/thoi-roi- su-oi!-post200535.gd. Truy cêåp ngaây 21/6/2022. [5] Trung têm nghiïn cûáu Vùn hoáa - Viïån Phaát triïín bïìn vûäng vuâng Nam Böå. Àïì taâi nghiïn cûáu khoa hoåc cêëp Böå “Hiïån traång àúâi söëng vùn hoåc àöìng bùçng söng Cûãu Long”. 2009. [6] Phaåm Quang Minh, Cöng böë quöëc tïë trong khoa hoåc xaä höåi khöng àïën mûác khoá nhû ngûúâi ta nghô, Vietnamnet, ngaây19/04/2017. Nguöìn: https://vietnamnet.vn/cong-bo-quoc-te-trong-khoa- hoc-xa-hoi-khong-den-muc-kho-nhu-nguoi-ta-nghi-367505.html. Truy cêåp ngaây 20/6/2022. [7] Lï Huy Bùæc (2021), Nghiïn cûáu ngûä vùn vaâ cöng böë quöëc tïë, Taåp chñ Khoa hoåc Xaä höåi, Nhên vùn vaâ Giaáo duåc,Têåp 11, söë 2 (2021), 20-26. [8] Phan Huy Lï: Hoåc sinh chaán mön Sûã laâ têët yïëu!. Nguöìn:http://sokhcn.vinhphuc.gov.vn. Truy cêåp: 12 thaáng 10 nùm 2021. [9] Nguyïîn Vùn Kha (2009), Cêìn xaä höåi hoáa mön vùn trong nhaâ trûúâng hiïån nay, in trong saách: Liïn hiïåp caác Höåi Khoa hoåc vaâ kyä thuêåt TP.Höì Chñ Minh, Höåi Nghiïn cûáu vaâ giaãng daåy vùn hoåc TP.Höì Chñ Minh, Àöíi múái daåy vùn vaâ hoåc vùn, Nhaâ xuêët baãn Vùn hoáa Saâi Goân. ISSN: 2615-9686 Journal of Science - Hong Bang International University