Thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động thông tin - thư viện đáp ứng yêu cầu đào tạo ngoại ngữ tại Học viện Khoa học Quân sự

NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI v<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO<br /> HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG THÔNG TIN - THƯ VIỆN<br /> ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐÀO TẠO NGOẠI NGỮ<br /> TẠI HỌC VIỆN KHOA HỌC QUÂN SỰ<br /> TẠ THỊ MAI HIỀN*<br /> Học viện Khoa học Quân sự, ✉ tamaihien73@gmail.com<br /> *<br /> <br /> Ngày nhận bài: 10/01/2018; ngày sửa chữa: 22/2/2018; ngày duyệt đăng: 28/02/2018<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Trong thời đại toàn cầu hóa đang diễn ra nhanh chóng như hiện nay, để hội nhập thế giới và tiếp<br /> cận với nền giáo dục tiên tiến, khả năng sử dụng thành thạo ngoại ngữ trong công việc và giao<br /> tiếp là vô cùng cần thiết. Một trong những mắt xích quan trọng, góp phần hiệu quả vào quá trình<br /> dạy và học ngoại ngữ đó là thư viện. Bài viết trình bày thực trạng hoạt động thông tin – thư viện<br /> và đưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động thông tin - thư viện đáp ứng yêu<br /> cầu đào tạo ngoại ngữ tại Học viện Khoa học Quân sự.<br /> Từ khóa: đào tạo ngoại ngữ, hoạt động thông tin – thư viện, Học viện Khoa học Quân sự<br /> <br /> <br /> <br /> 1. ĐẶT VẤN ĐỀ lượng dạy học ngoại ngữ ở các cấp học và trình độ<br /> đào tạo là một nhiệm vụ trọng tâm, trong đó đề cập<br /> Được coi là nhân tố quyết định tới  sự phát đến việc đa dạng hóa các chương trình, học liệu,<br /> triển của quốc gia, ngành giáo dục và đào tạo luôn xây dựng và phát triển môi trường thực hành ngoại<br /> không ngừng  tăng cường đổi mới và có những ngữ cho học sinh, sinh viên.<br /> bước đi hợp lý đáp ứng yêu cầu sự nghiệp  phát<br /> triển giáo dục đào tạo trong nước nói riêng và hội Các học viện, nhà trường trong quân đội cũng<br /> nhập thế giới nói chung. Mới đây, Quyết định số nằm trong hệ thống các trường đại học, cao đẳng<br /> 2080/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ban hành trong cả nước, do vậy, việc đáp ứng yêu cầu đào tạo<br /> ngày 22/12/2017 về Phê duyệt điều chỉnh, bổ sung theo đề án “Dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống<br /> Đề án dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo giáo dục quốc dân” của Bộ Giáo dục và Đào tạo là<br /> dục quốc dân giai đoạn 2017-2025 đã khẳng định một nhiệm vụ mang tính tất yếu. Để góp phần nâng<br /> quyết tâm thay đổi trong giáo dục: Nâng cao chất cao chất lượng giáo dục đào tạo ngoại ngữ tại Học<br /> <br /> <br /> KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰ<br /> Số 12 - 3/2018 95<br /> v NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI<br /> <br /> <br /> viện Khoan học Quân sự (KHQS) trong giai đoạn góp phần nâng cao chất lượng giáo dục-đào tạo và<br /> hiện nay, hơn bao giờ hết hoạt động thông tin – không thể tách rời trường học.<br /> thư viện luôn phải đổi mới, vươn mình hoàn thiện.<br /> Không chỉ nguồn tài nguyên học liệu, mà yếu<br /> 2. VAI TRÒ CỦA HOẠT ĐỘNG THÔNG tố con người và sự đầu tư về khoa học công nghệ<br /> TIN – THƯ VIỆN ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐÀO cũng góp phần làm tăng chất lượng, hiệu quả của<br /> TẠO NGOẠI NGỮ hoạt động quản lý và khai thác TTTV. Người làm<br /> TV là cầu nối giữa nguồn tài nguyên thông tin và<br /> Hoạt động thông tin – thư viện (TTTV) là một người dùng tin. Nhận thức được tầm quan trọng<br /> lĩnh vực hoạt động quản lý nhà nước bao gồm: các của công tác phục vụ bạn đọc, đội ngũ cán bộ nhân<br /> vấn đề lý luận, thực tiễn và pháp chế liên quan đến viên TV luôn cần phải chú trọng đúng mức tới việc<br /> việc tổ chức, bảo quản và khai thác, sử dụng nguồn hướng dẫn cụ thể học viên, sinh viên phương pháp<br /> tin trong cơ quan TTTV phục vụ cho công tác quản nghiên cứu đọc sách, tìm kiếm và khai thác thông<br /> lý, nghiên cứu khoa học và các nhu cầu cá nhân, tin để học viên, sinh viên hứng khởi, ham thích<br /> góp phần thúc đẩy xã hội phát triển. Vì thế, hoạt trong công việc học tập và nghiên cứu. Nhưng trên<br /> động TTTV là một mắt xích không thể thiếu trong hết, là sự quan tâm và chỉ đạo sát sao của các thủ<br /> hoạt động thông tin khoa học của bộ máy nhà nước. trưởng, chỉ huy cơ quan, đơn vị trong việc hỗ trợ<br /> Trong những năm gần đây, các trung tâm TTTV đã xây dựng cơ sở hạ tầng và đầu tư trang thiết bị,<br /> và đang phát triển, ngày càng đạt được những thành công nghệ tiên tiến, từng bước xây dựng TV điện<br /> tựu đáng kể. Tuy nhiên, để trở thành công cụ hỗ trợ tử, hướng tới mô hình TV số phục vụ đào tạo ngoại<br /> đắc lực cho công tác học tập và giảng dạy, đáp ứng ngữ nói riêng và các ngành học của cơ sở đào tạo<br /> yêu cầu, nhiệm vụ giáo dục và đào tạo ngoại ngữ nói chung. Có thể nói, cả hai yếu tố này có mối<br /> của các trường đại học trong giai đoạn hiện nay, quan hệ mật thiết lẫn nhau và ảnh hưởng nhất định<br /> TTTV cần phải đổi mới phương thức hoạt động sao đến yếu tố về nhu cầu dạy và học đã nêu ở trên,<br /> cho phù hợp với điều kiện thực tế của mỗi đơn vị. nếu có sự thay đổi ở một yếu tố nào thì buộc các<br /> yếu tố khác phải có sự thay đổi tương ứng.<br /> Đáp ứng yêu cầu đạo tạo năng lực sử dụng<br /> ngoại ngữ thành thạo trong công việc lẫn trong 3. THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG THÔNG<br /> giao tiếp đời thường cho học viên, sinh viên đòi TIN – THƯ VIỆN TẠI HỌC VIỆN KHOA<br /> hỏi đội ngũ giảng viên phải đầu tư nhiều công HỌC QUÂN SỰ<br /> sức hơn cho việc soạn bài giảng, chuẩn bị tài liệu,<br /> hướng dẫn thảo luận, tăng cường thời gian nghiên Hiệu quả hoạt động của Thư viện – Học viện<br /> KHQS được đánh giá thông qua các nội dung cơ<br /> cứu khoa học; học viên, sinh viên phải tham gia<br /> bản như: cơ cấu tổ chức, cơ sở hạ tầng và trang<br /> học tập với thái độ tích cực, chủ động tìm kiếm và<br /> thiết bị kỹ thuật, nguồn lực thông tin có trong TV,<br /> tham khảo các tài liệu thích hợp, tự thực hành, tự<br /> công tác xử lý thông tin/tài liệu và công tác phục<br /> nghiên cứu là chính, với sự tư vấn và định hướng<br /> vụ người dùng tin. Đây cũng là những nội dung<br /> của các giảng viên. Trong các trường đại học nói<br /> khảo sát thực trạng hoạt động TV của Học viện<br /> chung và Học viện KHQS nói riêng, thư viện (TV)<br /> luôn là nơi cung cấp thông tin tài liệu một cách 3.1. Cơ cấu tổ chức, cơ sở hạ tầng và trang<br /> đa dạng và có chọn lọc, hỗ trợ cho hoạt động dạy thiết bị kỹ thuật<br /> và học ngoại ngữ cho đội ngũ giảng viên, và đặc<br /> biệt đây là nơi lý tưởng phát huy khả năng nghiên Trong những năm qua, Thư viện Học viện<br /> cứu độc lập, giúp cho việc tự học, tự nghiên cứu nhận được sự đầu tư khá tốt, đặc biệt sản phẩm/<br /> của học viên, sinh viên, tạo môi trường thực hành dịch vụ phục vụ đào tạo ngoại ngữ được quan tâm<br /> ngoại ngữ, phát triển kiến thức đã được học và sát sao, gồm 2 thư viện: thư viện Ngoại ngữ và thư<br /> phát huy tư duy sáng tạo của họ. Có thể nói, TV viện Quốc tế.<br /> <br /> <br /> KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰ<br /> 96 Số 2 - 3/2018<br />  NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI v<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 1. Sơ đồ tổ chức hoạt động Thư viện Ngoại ngữ<br /> <br /> 3.1.1. Thư viện Ngoại ngữ - Khu vực mượn sách: gồm các loại tài liệu<br /> tra cứu, sách tham khảo và các ấn phẩm văn học<br /> Thư viện Ngoại ngữ, với tổng diện tích 3<br /> thuộc nhiều vùng miền của Tổ quốc và trên Thế<br /> tầng là hơn 800 m2, gồm có các phòng phục vụ<br /> giới, bằng nhiều thứ tiếng khác nhau. Gồm hơn<br /> sau: Phòng mượn giáo trình, Phòng đọc báo-tạp<br /> chí, mượn sách và Internet, Phòng truy cập mạng 6000 đầu sách với gần 9000 cuốn, được phân loại<br /> Misten và đọc điện tử. (Hình 1) đúng quy định và được xếp theo vần chữ cái ABC<br /> theo họ tác giả.<br /> Phòng đọc báo-tạp chí, mượn sách và Internet<br /> (tầng 1) Đối với các tài liệu tra cứu như từ điển bách<br /> khoa, các loại luận án, luận văn, khóa luận, đề tài…<br /> Được trang bị 2 máy tính để quản lý bạn đọc và<br /> bạn đọc không được mượn về nhà mà phải nghiên<br /> nhập CSDL, quản lý số lượng sách, báo, tạp chí lưu<br /> hành thường xuyên và liên tục. Bên trái là khu vực cứu tại TV. Còn các loại sách khác bạn đọc được<br /> đọc báo, tạp chí; bên phải là khu vực mạng Internet; mượn về nhà, có thời gian quy định.<br /> ở giữa là khu vực mượn sách.<br /> - Khu vực tra cứu tìm tài liệu gồm 3 máy vi<br /> - Khu vực đọc báo, tạp chí: bao gồm các loại tính: giúp bạn đọc tra tìm tài liệu theo chủ đề, môn<br /> báo, tạp chí nghiên cứu khoa học quân sự, các loại loại hoặc từ khóa,…<br /> báo, tạp chí nghiên cứu, giải trí và các loại báo, tạp<br /> chí ngoại văn, được bổ sung thường xuyên; gồm - Khu vực truy cập mạng Internet: có 16 máy<br /> 128 chỗ ngồi dành cho bạn đọc tham khảo tin tức phục vụ bạn đọc tra cứu tài liệu, đọc các tin tức<br /> giải trí và nghiên cứu các loại tạp chí tham khảo tham khảo trên mạng, có hệ thống Wifi giúp cho<br /> khác; hình thức phục vụ: Đọc tại chỗ.<br /> hình thức học tập và nghiên cứu được phong phú,<br /> Lưu ý: Bạn đọc cần thực hiện nghiêm các nội thuận tiện hơn. Khi vào phòng, bạn đọc phải tuân<br /> quy, quy định của TV, đọc xong báo, tạp chí phải thủ các nội quy của TV, không được truy cập các<br /> để đúng nơi quy định. trang độc hại.<br /> <br /> <br /> KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰ<br /> Số 12 - 3/2018 97<br /> v NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 2. Số lượng giáo<br /> trình ngoại ngữ của Thư viện<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Phòng mượn giáo trình huấn luyện (tầng 2) đó, bạn đọc có thể tra cứu tài liệu của các học viện,<br /> nhà trường, các đơn vị khác trong Quân đội.<br /> Được trang bị 02 máy tính phục vụ cho công<br /> tác quản lý; gồm 2 khu vực: Tra cứu tại chỗ và kho 3.1.2. Thư viện Quốc tế<br /> sách để bạn đọc mượn tài liệu, giáo trình về; có 5<br /> máy tra cứu giúp bạn đọc tìm tài liệu, có thể theo Thư viện Quốc tế phục vụ cán bộ, giảng viên, học<br /> tên sách, tác giả hoặc từ khóa,…và 83 chỗ ngồi đọc viên Đối đẳng, Việt Nam học; gồm các phòng phục<br /> tài liệu giấy. vụ sau: Phòng đọc báo, tạp chí và mượn sách, Phòng<br /> truy cập mạng Internet và đọc điện tử. (Hình 3)<br /> Phòng mượn giáo trình huấn luyện chỉ phục<br /> vụ giáo trình, tài liệu theo lịch huấn luyện đã được - Phòng đọc báo tạp chí và mượn sách gồm 27<br /> Giám đốc Học viện phê duyệt. Kho sách gồm hơn đầu báo, tạp chí; 60 đầu giáo trình/1650 cuốn; 320<br /> 900 đầu sách với hơn 40.000 cuốn, bao gồm các đầu tài liệu tham khảo/1.470 cuốn. Hình thức đọc<br /> loại sách về Ngôn ngữ: Anh, Trung, Nga, Pháp tại chỗ với các loại báo, tạp chí; mượn về đối với<br /> và tiếng các nước khác, sách về Quan hệ quốc tế, các loại giáo trình và sách tham khảo. Đối với các<br /> Quân sự, Khoa học Xã hội và Nhân văn… (Hình 2) loại giáo trình, học viên Đối đẳng, Việt Nam học sẽ<br /> được Học viện tặng sau khi hoàn thành khóa học.<br /> Phòng đọc điện tử và mạng Misten (tầng 3)<br /> - Phòng truy cập mạng Internet và đọc điện tử:<br /> - Khu vực đọc điện tử: gồm 52 máy tra cứu<br /> gồm 25 máy được kết nối hệ thống Wifi giúp bạn<br /> tài liệu điện tử, trong đó có 36 máy tra cứu mạng<br /> đọc nghiên cứu, tham khảo tài liệu được thuận tiện.<br /> Internet được trang bị hệ thống Wifi. Mạng nội bộ<br /> của Học viện cũng được truy cập tại tầng 3 của TV Bảng 4. Trang thiết bị kỹ thuật<br /> và các máy này được kết nối trực tiếp với máy tính<br /> của giáo viên ở giảng đường giúp giáo viên có thể Tên thiết bị Số lượng<br /> trực tiếp tra cứu, làm phong phú thêm bài giảng,<br /> bổ sung thêm kiến thức cho học viên, sinh viên Máy chủ 02<br /> ngay trên lớp. Máy tính xử lý nghiệp vụ 06<br /> <br /> - Khu vực tra cứu mạng Misten: gồm 24 máy, Máy tính phục vụ tra cứu và khai<br /> 150<br /> thác tài liệu số<br /> được kết nối với các đơn vị trong toàn quân. Qua<br /> <br /> <br /> KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰ<br /> 98 Số 2 - 3/2018<br />  NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI v<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 3. Sơ đồ tổ chức hoạt động Thu viện khu vực quốc tế<br /> <br /> <br /> - Số liệu tổng hợp, thống kê tài liệu có trong<br /> Số mạng thư viện 03<br /> thư viện.<br /> Máy Scanner A4 02<br /> Máy Scanner A3 01 Công tác phát triển nguồn tin của TV hiện<br /> nay đã bổ sung được khoảng 18.000 đầu tài<br /> Máy in nghiệp vụ 04 liệu/125.000 cuốn, hàng trăm đầu báo, tạp chí<br /> Máy in thẻ nhựa 01 trong nước và nước ngoài, hơn 41.000 biểu ghi cơ<br /> Máy quét mã vạch 06 sở dữ liệu (CSDL) thư mục và hơn 4.000 biểu ghi<br /> CSDL toàn văn, mua gói 30 tài khoản truy cập TV<br /> Đường truyền Internet tốc độ cao 02 điện tử của Trung tâm Thông tin – Thư viện, Đại<br /> Phần mềm quản lý Thư viện điện học Quốc gia Hà Nội có nội dung về mọi lĩnh vực<br /> 01 khoa học đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu tin<br /> tử tích hợp ILIB 6.5<br /> của mọi đối tượng người dùng tin trong Học viện.<br /> Cổng thông tin Thư viện 01<br /> Phần mềm thư viện số DLIB 6.5 01 3.3. Công tác xử lý thông tin/tài liệu<br /> Phần mềm quản lý phòng máy 01 Để xử lý thông tin/tài liệu được chính xác, khoa<br /> học, TV đã ứng dụng công nghệ hiện đại và các<br /> 3.2. Công tác phát triển nguồn tin<br /> chuẩn nghiệp vụ quốc tế tiên tiến trong quá trình<br /> Để bổ sung đầy đủ, chính xác, kịp thời tài liệu/ thực hiện, cụ thể là: ứng dụng phần mềm ILIB,<br /> thông tin phục vụ cho nhu cầu giáo dục đào tạo DLIB 6.5 để xử lý, quản lý tài liệu và tổ chức phục<br /> của Học viện, hàng năm Thư viện đã xây dựng vụ thông tin; áp dụng chuẩn mô tả tài liệu (ISBD);<br /> kế hoạch và thực hiện công tác phát triển nguồn khung phân loại DDC, chuẩn thư mục MACR21;<br /> tin. Công tác phát triển nguồn tin dựa trên kết quả bộ từ khóa,… Hiệu quả của quá trình xử lý thông tin<br /> nghiên cứu, tổng hợp, thống kê từ: được thể hiện bằng những kết quả thiết thực như:<br /> <br /> - Nhiệm vụ giáo dục đào tạo của Học viện, - Giúp TV phân loại, tổ chức quản lý và phục<br /> diện bổ sung của Thư viện. vụ tài liệu theo các ngành đào tạo được chính xác,<br /> khoa học;<br /> - Chương trình khung các ngành đào tạo của<br /> Học viện. - Cung cấp cho người dùng tin các sản phẩm<br /> và dịch vụ, giúp họ tiếp cận ngày càng tốt hơn tới<br /> - Nhu cầu tin của cán bộ, giảng viên, học viên, nguồn lực thông tin của TV như Dịch vụ tra cứu thư<br /> sinh viên. mục; Dịch vụ tư vấn thông tin và cung cấp thông<br /> <br /> <br /> KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰ<br /> Số 12 - 3/2018 99<br /> v NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 5. Kết quả thu<br /> thập, bổ sung tài liệu năm<br /> học 2016-2017<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Bảng 6. Thống kê trình độ người làm thư viện tại Thư viện – Học viện Khoa học Quân sự<br /> <br /> Trình độ Chuyên ngành<br /> Số<br /> lượng Cao Trung Quản lý<br /> Thạc sỹ Cử nhân Thư viện CNTT Khác<br /> đẳng cấp GD<br /> 12 01 06 03 02 05 03 01 03<br /> <br /> <br /> <br /> tin theo yêu cầu; Dịch vụ đa phương tiện; Dịch vụ Hoạt động TTTV ngày nay gắn liền với việc<br /> cung cấp bản gốc và bản sao tài liệu gốc; Dịch vụ ứng dụng công nghệ thông tin và các công nghệ<br /> cho mượn tài liệu đọc tại chỗ và mượn về nhà… hiện đại khác trong quá trình vận hành quản lý và<br /> lưu thông, đồng thời chia sẻ nguồn lực thông tin.<br /> 3.4. Nguồn nhân lực Ngoài việc áp dụng các chuẩn thống nhất, nhân<br /> viên TV cần thực hiện với độ chính xác và chất<br /> Người làm TV ngày nay không chỉ là những lượng cao, đảm bảo khả năng truy cập, cung cấp<br /> người thủ kho giữ tài liệu với phương châm “vui thông tin cho người dùng tin một cách đầy đủ,<br /> vẻ, hòa nhã, nhiệt tình” mà còn phải là những “hoa nhanh chóng, không giới hạn về mặt không gian<br /> tiêu” trong “đại dương” thông tin; năng động, và thời gian. Vì vậy, cần có một đội ngũ nhân lực<br /> thạo nghề, có trình độ ngoại ngữ, tin học để chỉ ra có trình độ chuyên môn phù hợp để tổ chức và vận<br /> những tài liệu bạn đọc cần một cách nhanh nhất, hành hệ thống trên.<br /> chính xác nhất, Bên cạnh đó, người làm TV phải<br /> 3.5. Công tác phục vụ người dùng tin<br /> luôn có ý thức trách nhiệm động viên, nuôi dưỡng<br /> thói quen và sự hứng thú đọc sách cho học viên, Thư viện đã tiến hành tổ chức sắp xếp kho tài<br /> sinh viên. liệu khoa học theo phân loại, chủ đề giúp thủ thư<br /> <br /> <br /> KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰ<br /> 100 Số 2 - 3/2018<br />  NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI v<br /> <br /> <br /> <br /> phục vụ nhanh chóng theo yêu cầu của người dùng phân loại cũng như định từ khóa, làm tóm tắt, chú<br /> tin, tạo điều kiện tối ưu và kích thích nhu cầu tin giải hay nhập dữ liệu.<br /> cho người dùng trong quá trình tìm kiếm, khai<br /> thác và sử dụng thông tin tại TV. Đồng thời, Thư Đội ngũ người làm TV có tinh thần trách<br /> viện đã bố trí cán bộ chuyên trách phục vụ tại các nhiệm, nhiệt tình với công việc.<br /> phòng đọc và mượn với yêu cầu về thái độ phục vụ 3.6.2. Khó khăn<br /> hiện đại, văn minh.<br /> Công tác bổ sung còn gặp nhiều khó khăn do<br /> Thư viện tổ chức phục vụ đọc tại chỗ hoặc cho một số giáo trình, tài liệu tham khảo giảng viên đề<br /> mượn tài liệu về nhà (tùy theo nhu cầu của người nghị vì nhiều lý do khách quan nên không thể mua<br /> dùng tin). Đổi mới đặc biệt hiện nay của TV là đã được. Kinh phí đầu tư còn hạn hẹp nên công tác<br /> tiến hành cải tiến khâu mượn, trả bằng cách tăng phát triển tài liệu gặp nhiều khó khăn. Mặt khác,<br /> cường tần suất phục vụ (từ thứ 2 đến thứ 7 cho mọi nhiều đầu sách đã cũ, xuất bản đã lâu cần được<br /> đối tượng người dùng tin của Học viện); tăng số kiểm định lại chất lượng và giá trị sử dụng gây<br /> lượng và thời gian cho mượn tài liệu về nhà. khó khăn trong việc giới thiệu tài liệu cho từng đối<br /> tượng cụ thể.<br /> Hàng năm, Thư viện đã tham gia lớp tập huấn<br /> đầu năm học do Học viện tổ chức, giới thiệu về Tính tự giác học tập và nghiên cứu của học<br /> công tác TV, trong đó tập trung giới thiệu những viên, sinh viên chưa cao, dẫn đến ngại tìm tài liệu.<br /> điểm mới về công tác TV và hướng dẫn cách sử Bên cạnh đó, một số học viên, sinh viên còn thiếu<br /> dụng TV cho các đối tượng người dùng tin tại Học ý thức trong việc sử dụng TV như nói chuyện, xả<br /> viện. Đây là bước tiến mới và cũng là kết quả sự rác bừa bãi làm ảnh hưởng đến bạn đọc khác.<br /> nỗ lực của đội ngũ cán bộ TV trong đưa thông tin<br /> đến gần hơn với mọi đối tượng người dùng tin. Kỹ năng tìm kiếm và khai thác thông tin của<br /> nhiều bạn đọc không tốt, làm giảm đáng kể kết quả<br /> 3.6. Thuận lợi và khó khăn thu nhận, tổng hợp thông tin của chính họ. Trình<br /> 3.6.1. Thuận lợi độ ngoại ngữ cũng là một rào cản tương đối lớn<br /> trong việc đọc các tài liệu bằng tiếng nước ngoài.<br /> Được sự chỉ đạo và quan tâm sâu sắc của Đảng<br /> ủy, Ban Giám đốc Học viện trong việc xây dựng Đội ngũ nhân viên TV hiện nay là 12 người tại<br /> TV, đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị hiện đại 3 khu vực nhưng mới chỉ có 5 người có chuyên<br /> cũng như tuyển dụng thêm nhân viên TV, nâng cao môn TV, nên hiệu quả công việc chưa cao.<br /> chất lượng hoạt động TV trong những năm qua. Các biểu ghi thư mục đã xây dựng chưa được<br /> Được sự phối hợp nhiệt tình của một số cán bộ, kiểm tra, hiệu đính, kiểm định về chất lượng.<br /> giảng viên các Khoa trong việc xây dựng kế hoạch<br /> Chưa có sự đầu tư thích đáng về thời gian,<br /> phát triển vốn tài liệu phù hợp với thực tiễn học<br /> nhân lực cho việc xây dựng biên soạn các sản<br /> ngoại ngữ của học viên, sinh viên hiện nay, làm đa<br /> phẩm thông tin có giá trị và tổ chức các dịch vụ có<br /> dạng và phong phú nguồn tài liệu của TV, đáp ứng<br /> chất lượng cao. Công tác hướng dẫn người dùng<br /> yêu cầu học tập, nghiên cứu khoa học của giảng<br /> tin chưa được chú trọng; thời gian hướng dẫn tại<br /> viên, học viên, sinh viên.<br /> các buổi giáo dục huấn luyện bị giới hạn trong khi<br /> Ứng dụng CNTT trong tất cả các khâu quy số lượng học viên, sinh viên tham dự quá đông dẫn<br /> trình nghiệp vụ, phục vụ làm giảm thời gian chờ đến tình trạng các em chưa thực sự để tâm, hoặc<br /> đợi, năng suất lao động tăng cao. Áp dụng các chưa thực sự nắm rõ được quy trình tìm và mượn/<br /> chuẩn nghiệp vụ quốc tế trong biên mục mô tả, trả tài liệu.<br /> <br /> <br /> KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰ<br /> Số 12 - 3/2018 101<br /> v NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI<br /> <br /> <br /> 4. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG chú trọng việc xây dựng cổng TTTV điện tử, hệ<br /> CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG THÔNG TIN thống tra cứu trực tuyến từ đơn giản đến nâng cao<br /> – THƯ VIỆN PHỤC VỤ ĐÀO TẠO NGOẠI như: tra cứu mục lục tên sách, tên tác giả, tra cứu<br /> NGỮ TẠI HỌC VIỆN KHOA HỌC QUÂN SỰ tài liệu theo môn học, ngành học; CSDL toàn văn<br /> theo môn học, thư mục chuyên đề, tóm tắt.<br /> Để tiếp tục nâng cao hiệu quả hoạt động TTTV<br /> phục vụ đào tạo ngoại ngữ, Thư viện Học viện Công tác lưu trữ và bảo quản tài liệu<br /> KHQS cần tập trung tăng cường hoạt động chuyên<br /> môn nghiệp vụ, đáp ứng nhu cầu người dùng tin Các biểu ghi sau khi xử lý phải được kiểm soát<br /> song song với việc quản lý đào tạo và nghiên cứu bởi cán bộ xử lý thông tin/tài liệu có kinh nghiệm<br /> khoa học của TV. và trình độ chuyên môn vững vàng; việc kiểm tra,<br /> hiệu đính các CSDL phải được thực hiện thường<br /> 4.1. Hoạt động chuyên môn nghiệp vụ<br /> xuyên hơn để đảm bảo sự thống nhất, chính xác<br /> Công tác xây dựng cơ sở dữ liệu (CSDL) trước khi cập nhật CSDL. Đặc biệt, cán bộ nhân<br /> viên TV cần tuân thủ nghiêm các quy chế, quy<br /> Ngoài việc xây dựng CSDL TV điện tử, Thư định về công tác TV do các cơ quan ngành dọc cấp<br /> viện cần phối hợp với các Trung tâm Thông tin trên hướng dẫn và chỉ đạo.<br /> – Thư viện tại các trường Đại học lớn cả trong<br /> và ngoài Quân đội nhằm có thêm nguồn tài Công tác phổ biến thông tin/tài liệu<br /> liệu tham khảo phục vụ nghiên cứu và học tập<br /> của người dùng tin. Thư viện cần bố trí cán bộ Thư viện cần chủ động hơn trong việc giới<br /> chuyên trách để xây dựng nguồn tài liệu số, thu thiệu tài liệu mới thông qua triển lãm sách, hội<br /> thập tài liệu nội sinh, tìm kiếm tài liệu có giá trị nghị độc giả để kích thích, động viên sự tìm tòi<br /> thông qua các mối quan hệ, cũng như thông qua học hỏi của học viên, sinh viên. Bên cạnh đó, cần<br /> trao đổi với các thư viện khác. Ngoài ra, thư viện tổ chức định kỳ các buổi học với đề tài “Hướng<br /> cần đề xuất, bổ sung thêm hệ thống học liệu trực dẫn sử dụng TV hiện đại”, “Kỹ năng tìm kiếm<br /> tuyến và các loại hình sản phẩm, thông tin tương thông tin Internet”, “Phương pháp đọc sách hiệu<br /> ứng để người học có thể tra cứu, tìm kiếm và quả” nhằm định hướng cho người dùng tin cách<br /> sử dụng tài liệu mà không cần trực tiếp đến TV. tiếp cận và sử dụng tốt nhất nguồn tài nguyên học<br /> Ngoài tài liệu truyền thống là sách, báo, tạp chí, liệu của TV.<br /> TV cần bổ sung thêm các loại hình tài liệu đáp<br /> ứng việc học ngoại ngữ của học viên, sinh viên 4.2. Hoạt động đáp ứng nhu cầu của người<br /> như băng, đĩa, tập tin âm thanh, hình ảnh… cũng dùng tin<br /> như hỗ trợ học viên, sinh viên trong quá trình<br /> Thư viện cần chú ý hơn nữa tới công tác phục<br /> học tập ngoại ngữ.<br /> vụ bạn đọc như: cải tiến quy trình phục vụ, nâng<br /> Công tác xử lý tài liệu cao hiệu quả các dịch vụ TTTV truyền thống như<br /> đọc tại chỗ, mượn về nhà. Đặc biệt, bộ phận TV<br /> Công tác xử lý tài liệu ngoại văn cần được cần thường xuyên điều tra nhu cầu tin của giảng<br /> quan tâm, chú trọng hơn: Thư viện cần tăng cường viên và học viên, sinh viên ngoại ngữ trong Học<br /> thêm cán bộ chuyên môn có trình độ ngoại ngữ viện, nhằm đáp ứng tốt hơn nữa yêu cầu về nghiên<br /> làm công tác xử lý thông tin (đặc biệt đối với tài cứu và thực hành ngoại ngữ. Ngoài ra, thư viện<br /> liệu ngoại văn); xây dựng các sản phẩm và dịch cần bắt kịp xu thế công nghệ, tận dụng tối đa các<br /> vụ TTTV hiện đại, hoàn thiện các dịch vụ truyền tiện ích công nghệ-thông tin-truyền thông để tăng<br /> thống sao cho đáp ứng được nhu cầu học ngoại cường tiếp cận độc giả và phúc đáp những yêu cầu<br /> ngữ của người dùng tin. Ngoài ra, Thư viện cần tin từ phía người dùng tin.<br /> <br /> <br /> KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰ<br /> 102 Số 2 - 3/2018<br />  NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI v<br /> <br /> <br /> <br /> 4.3. Hoạt động đầu tư, hỗ trợ của chỉ huy cơ có giá trị phục vụ cho nhu cầu nghiên cứu, giảng<br /> quan, đơn vị dạy và học tập tại Học viện.<br /> <br /> Học viện cần tăng cường kinh phí cho TV để Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực<br /> sử dụng cho việc bổ sung tài liệu; mua sắm và<br /> lắp đặt trang thiết bị cần thiết đáp ứng được yêu Công tác đào tạo, bồi dưỡng cho cán bộ, nhân<br /> cầu ứng dụng công nghệ thông tin trong việc học viên TV cần được thực hiện thường xuyên, sát sao;<br /> ngoại ngữ của học viên, sinh viên tại TV (ví dụ sẵn sàng cử cán bộ, nhân viên TV tham gia các lớp<br /> như: phòng học đa phương tiện với các thiết bị thu tập huấn nghiệp vụ do Trung tâm Thông tin – Thư<br /> phát băng đĩa, tai nghe…); đào tạo, bồi dưỡng đội viện cả trong và ngoài Quân đội tổ chức. Bản thân<br /> ngũ cán bộ, nhân viên TV về chuyên môn, nghiệp mỗi cán bộ nhân viên TV cần tự giác bồi dưỡng<br /> vụ cũng như kỹ năng sư phạm, ngoại ngữ, tin học. chuyên môn nghiệp vụ và kỹ năng mềm, đáp ứng<br /> yêu cầu nhiệm vụ được giao.<br /> Thư viện cần tổ chức hội nghị trao đổi trực tiếp<br /> với các nhà chuyên môn, giảng viên, cán bộ nghiên 5. KẾT LUẬN<br /> cứu và học viên, sinh viên để có được những thông<br /> tin chính xác về nguồn tài liệu mà TV đã đáp ứng Với sự đổi mới về mọi mặt nhằm nâng cao<br /> và chưa đáp ứng được. chất lượng giáo dục và đào tạo ngoại ngữ, đặc<br /> biệt là nhu cầu môi trường thực hành và nguồn<br /> 4.4. Hoạt động quản lý đào tạo, nghiên cứu học liệu cập nhật, phong phú thì vai trò của hoạt<br /> khoa học của thư viện động TTTV đối với nhà trường nói chung và giảng<br /> viên, học viên, sinh viên nói riêng ngày càng được<br /> Nâng cao chất lượng phục vụ khẳng định rõ. Nhờ có sự lớn mạnh của cơ sở vật<br /> Thư viện cần chủ động thiết lập bộ phận làm chất, trang thiết bị kỹ thuật, nguồn lực thông tin,<br /> công tác thông tin với nhiệm vụ: các sản phẩm/dịch vụ thông tin cộng với sự nhiệt<br /> tình, tâm huyết của đội ngũ cán bộ, sự quan tâm<br /> - Làm tóm tắt, tổng quan thông tin/tài liệu đầu tư của các cấp lãnh đạo, Thư viện đã, đang và<br /> về: các lĩnh vực khoa học trọng yếu, phù hợp với sẽ luôn tích cực hỗ trợ cho hoạt động nghiên cứu,<br /> các ngành đào tạo của Học viện (đặc biệt với các giảng dạy và học tập của giảng viên, học viên, sinh<br /> ngành đào tạo trọng điểm); Tài liệu có giá trị khoa viên ngoại ngữ, góp một phần của mình cùng với<br /> học cao, mang tính thời sự, phản ánh những thành Học viện hoàn thành sứ mệnh giáo dục-đào tạo<br /> tựu mới nhất về khoa học công nghệ tiên tiến trong cao cả./.<br /> và ngoài nước.<br /> Tài liệu tham khảo:<br /> - Xây dựng và phổ biến các nguyên tắc khi<br /> sử dụng thư viện đối với người dùng tin; thi hành 1. Quyết định 725/QĐ-BQP ngày 13/3/2017<br /> nghiêm các hình thức kỷ luật như nhắc nhở, khiển của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng về việc phê duyệt<br /> trách, lập biên bản… đối với các cá nhân, tập thể Đề án “Nâng cao chất lượng đào tạo ngoại ngữ và<br /> thiếu ý thức, trách nhiệm trong quá trình sử dụng quan hệ quốc tế tại Học viện Khoa học Quân sự<br /> thư viện và tài nguyên thư viện. giai đoạn 2016-2020”.<br /> <br /> - Nâng cao kỹ năng khai thác, xử lý thông tin 2. Quyết định số 2080/QĐ-TTg ngày<br /> và tài nguyên thư viện cho người dùng tin thông 22/12/2017 của Thủ tướng Chính phủ về việc Phê<br /> qua hướng dẫn, giải đáp trực tiếp, qua các buổi duyệt, điều chỉnh bổ sung, điều chỉnh Đề án Dạy<br /> giáo dục đầu năm. Xây dựng các điểm truy cập và và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc<br /> quảng bá, giới thiệu, cung cấp sản phẩm thông tin dân giai đoạn 2017-2025 .<br /> <br /> <br /> KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰ<br /> Số 12 - 3/2018 103<br /> v NGHIÊN CỨU - TRAO ĐỔI<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> CURRENT SITUATION OF AND SUGGESTED SOLUTIONS TO LIBRARY<br /> AND INFORMATION SERVICES TO MEET MILITARY SCIENCE ACADEMY’S<br /> REQUIREMENT FOR FOREIGN LANGUAGE TRAINING<br /> TA THI MAI HIEN<br /> Abstract: In the era of startling globalization, it is of necessity that people have a good<br /> command of foreign languages. One of the most important factors making contributions to<br /> the process of teaching and learning foreign languages is the library. Hence, the paper presents<br /> the current situation of information and library activities at Military Science Academy and<br /> maps out some solutions to improving the effectiveness of these activities with a view to<br /> satisfying the requirements of foreign language training at the academy.<br /> Keywords: foreign language training, library - information services, Military Science<br /> Academy<br /> Received: 10/01/2018; Revised: 22/02/2018; Accepted for publication: 28/02/2018<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> KHOA HỌC NGOẠI NGỮ QUÂN SỰ<br /> 104 Số 2 - 3/2018<br />