Tiểu luận " Áp dụng lý thuyết thông tin bất cân xứng đồi với thị trường sữa bột tại Trung Quốc "

Chia sẻ: Nguyễn Ngọc Anh Thư | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:16

Thêm vào BST

Báo xấu

183
lượt xem 45
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đời sống con người ngày càng phát triển, nhu cầu sử dụng các loại hàng hoá cũng ngày một nâng cao. Trong đó, sưã bôṭ là môṭ măṭ haǹ g câǹ thiêt́ và quan troṇ g cho chế độ dinh dươñ g haǹ g ngaỳ cuả ngươì tiêu dùng. Nhu cầu sử dụng sữa bột của ngươì dân ngày caǹ g tăng về số lượng cũng như nhưñ g đòi hỏi về chất lượng cuñ g ngaỳ càng tăng.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tiểu luận " Áp dụng lý thuyết thông tin bất cân xứng đồi với thị trường sữa bột tại Trung Quốc "

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG CƠ SỞ II TẠI TP. HỒ CHÍ MINH ------- -***- --- ---- TIỂU LUẬN GIỮA KỲ Môn: Kinh tế vi mô 2 Chuyên ngành: Kinh tế đối ngoại AP DUNG LÝ THUYÊT THÔNG TIN ́ ̣ ́ BÂT CÂN XỨNG ĐÔI VỚI THỊ TRƯỜNG SỮA ́ ́ BÔT TAI TRUNG QUỐC ̣ ̣ Sinh viên thực hiện 1. Nguyễn Thị Lệ Thu 1201017361 2. Nguyễn Ngọc Anh Thư 1201017367 3. Nguyễn Thị Bảo Trâm 1201017392 4. Hoàng Thị Thuỳ Vân 1201017461 5. Nguyễn Thị Mai Thuý Vi 1201017468 6. Trần Thụy Hoàng Vy 1201017484 7. Nguyễn Thị Hải Châu 1201017499 Lớp: 51F – ML 45 Khóa: 51 Giảng viên hướng dẫn: ThS. Nguyễn Trần Sỹ Thanh phố Hồ Chí Minh, tháng 9 năm 2013 ̀
NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... Thành phố Hồ Chí Minh, ngày……tháng……năm 2013
MỤC LỤC LỜI MỞ ĐÂU............................................................................................................1 ̀ [2] Beijing Orient Agribusiness Consultant Ltd, China Milk Powder Market Research ̀ ̣ Report, http://goo.gl/oWQwao, ngay truy câp 31/08/2013...............................................13 [8] PR Newswire, 2013, China Infant Formula Milk Powder Market Report, 2013-2017, ̀ ̣ http://goo.gl/gzOM0F, ngay truy câp 31/08/2013.............................................................13
1 LỜI MỞ ĐÂU ̀ Đ ời sống con người ngày càng phát triển, nhu cầu sử dụng các loại hàng hoá cũng ngày một nâng cao. Trong đó, sữa bôt là môt măt hang cân ̣ ̣ ̣ ̀ ̀ thiêt và quan trong cho chế độ dinh dưỡng hang ngay cua người tiêu ́ ̣ ̀ ̀ ̉ dung. Nhu cầu sử dụng sữa bột của người dân ngày cang tăng về số lượng cũng ̀ ̀ như những đòi hỏi về chất lượng cung ngay cang tăng. Để đap ứng những nhu câu ̃ ̀ ̀ ́ ̀ đo, nhiều mặt hàng sữa bôt đa dạng về nhãn hiệu, mẫu mã và chất l ượng ra đ ời. ́ ̣ Điều này sẽ gây ra sự bối rối cho người tiêu dùng trong việc chọn lựa loại sữa bột thích hợp cho gia đình. Không những thê, thị trường sữa bột còn tồn tại những mặt ́ hàng kém chất lượng, không đảm bảo về dinh dưỡng được che đậy kín đáo và khéo léo từ phía nhà sản xuất. Các nhà sản xuất hiểu rất rõ sản phẩm của mình, trong khi đó người tiêu dùng lại nắm giữ rất ít thông tin. Do đo, thông tin b ất cân ́ xứng xuât hiên là môt điêu hiên nhiên trên thị trường sữa bôt. Hiện tượng nay lam ́ ̣ ̣ ̀ ̉ ̣ ̀ ̀ cho người tiêu dùng lựa chọn sản phẩm không thích hợp hay thậm chí là gây nguy hại đến sức khoẻ của gia đình. Chính vì vậy, bằng phương pháp phân tích và tổng hợp, nhóm chúng em tiến hành tìm hiểu, nghiên cứu về thực trạng thông tin bất cân xứng trong thị trường sữa bột mà cụ thể là tại Trung Quốc. Từ đo, nhom ́ ́ chung em đề xuất cac giai phap giúp cân xứng thông tin giữa nhà sản xuất và ́ ́ ̉ ́ người tiêu dùng, đảm bảo quyền lợi của người tiêu dùng cũng như giup cho sự ́ phat triên bên vững và hiêu quả cua thị trường sữa bôt hiện nay. ́ ̉ ̀ ̣ ̉ ̣ Trong quá trinh nghiên cứu, những sai sot là điêu khó tranh khỏi. Chung em ̀ ́ ̀ ́ ́ rât mong có sự đong gop cua thây cô và cac ban. ́ ́ ́ ̉ ̀ ́ ̣ Chung em xin chân thanh cam ơn thây Nguyên Trân Sỹ đã hướng dân chung ́ ̀ ̉ ̀ ̃ ̀ ̃ ́ em hoan thanh đề tai nay. ̀ ̀ ̀ ̀
2 Chương 1 - CƠ SỞ LÝ THUYÊT ́ 1.1. Khai niêm về thông tin bât cân xứng: ́ ̣ ́ Thông tin bât cân xứng là tinh trang trong môt giao dich, môt bên có thông tin ́ ̀ ̣ ̣ ̣ ̣ đây đủ hơn và tôt hơn so với bên con lai. Noi cach khac, thông tin bât cân xứng là ̀ ́ ̀ ̣ ́ ́ ́ ́ trang thai không có sự cân băng trong viêc năm giữ thông tin giữa cac bên tham gia ̣ ́ ̀ ̣ ́ ́ giao dich. Khi đó giá cả không phai là giá cả cân băng cua thị trường mà nó có thể ̣ ̉ ̀ ̉ thâp hơn hoăc cao hơn dân tới thị trường không đat hiêu qua. ́ ̣ ̃ ̣ ̣ ̉ Tinh trang thông tin bât cân xứng xuât hiên ở nhiêu linh vực khac nhau cua ̀ ̣ ́ ́ ̣ ̀ ̃ ́ ̉ kinh tế như tin dung, ngân hang, trong thị trường nhà đât, thị trường hang hoa, thị ́ ̣ ̀ ́ ̀ ́ trường chứng khoan, bât đông san, lao đông, bao hiêm… ́ ́ ̣ ̉ ̣ ̉ ̉ Ví du: ̣ - Thị trường bao hiêm: Người mua bao hiêm có nhiêu thông tin hơn người ban ̉ ̉ ̉ ̉ ̀ ́ bao hiêm bởi vì chinh người mua bao hiêm mới biêt được thực sự tinh trang sức ̉ ̉ ́ ̉ ̉ ́ ̀ ̣ khoẻ cua minh. ̉ ̀ - Thị trường lao đông: Người đi tuyên dung biêt nhiêu thông tin hơn nhà tuyên ̣ ̉ ̣ ́ ̀ ̉ dung vì người đi tuyên dung mới là người biêt chinh xac trinh đô, khả năng cua ban ̣ ̉ ̣ ́ ́ ́ ̀ ̣ ̉ ̉ thân. 1.2. Nguyên nhân gây ra hiên tượng thông tin bât cân xứng: ̣ ́ Theo Joseph Stiglitz (nhà kinh tế hoc người Mi, đat giai Nobel năm 2001), có ̣ ̃ ̣ ̉ hai nguyên nhân gây ra thông tin bât cân xứng: ́ Thứ nhât là do những chủ thể kinh tế khac nhau quan tâm tới những đôi ́ ́ ́ tượng khac nhau và lượng thông tin cua họ về cung môt đôi tượng là khac nhau. Cac ́ ̉ ̀ ̣ ́ ́ ́ chủ thể kinh tế thường hiêu rõ minh hơn là hiêu người khac. Mức độ chênh lêch về ̉ ̀ ̉ ́ ̣ thông tin tuỳ thuôc vao cơ câu, đăc trưng cua thị trường. ̣ ̀ ́ ̣ ̉ Thứ hai là do chủ thể kinh tế khi tham gia giao dich có thể cố tinh che giâu ̣ ̀ ́ thông tin để đat được lợi thế trong đam phan, giao dich. ̣ ̀ ́ ̣
3 1.3. Hâu quả cua thông tin bât cân xứng: ̣ ̉ ́ 1.3.1. Lựa chon ngược ̣ Lựa chon ngược hay con goi là lựa chon bât lợi (Adverse selection – AS): là ̣ ̀ ̣ ̣ ́ k ế t quả của thông tin bị che đậy, nó xảy ra trước khi thực hiện giao dịch hay nói cách khác trước khi ký hợp đồng. Lựa chọn ngược làm cho bên có ưu thế về thông tin có thể cung cấp những thông tin không trung thực về đối tượng được giao dịch cho bên kém ưu thế thông tin. Kết quả là, bên kém ưu thế về thông tin đồng ý hoàn thành giao dịch và nhận được thứ không như mình mong muốn. Tinh trang nay gây ̀ ̣ ̀ ra những tổn thất xã hội và nhiều vấn đề khác như sức khoẻ người tiêu dùng, s ự mất lòng tin vào những sản phẩm tương tự có chất lượng tốt trên thị trường… 1.3.2. Rui ro đao đức ̉ ̣ Rui ro đao đức hay con goi là tâm lý ỷ lai (Moral hazard - MH): là tình trạng ̉ ̣ ̀ ̣ ̣ cá nhân hay tổ chức không còn động cơ để cố gắng hay hành động một cách hợp lý như trước khi giao dịch xảy ra. Tình trạng này xảy ra bên phía giao dịch nhiều thông tin hơn và che giấu hành vi của mình. Rủi ro đạo đức nảy sinh khi bên có ưu thế thông tin hiểu được tình thế thông tin phi đối xứng giữa các bên giao dịch và tự nhiên hình thành động cơ hành động theo hướng làm lợi cho bản thân bất kể hành động có thể làm hại cho bên kém ưu thế thông tin. 1.3.3. Vân đề người uỷ quyên – người thừa hanh ́ ̀ ̀ Trong một cơ cấu doanh nghiệp thông thường, chủ sở hữu (người ủy nhiệm) thuê các nhà quản lí (người thừa hành) và trao cho họ một số quyền đ ể điều hành doanh nghiệp. Đây là một trường hợp đặc biệt vì nó bao gồm c ả l ựa chọn bất lợi và rủi ro đạo đức. Khi người ủy nhiệm giao quyền cho người thừa hành, họ sẽ không trực tiếp điều hành công việc, do đó, họ biết được ít thông tin hơn người thừa hành. Bên cạnh đó, người thừa hành và người ủy quyền có thể theo đuổi những mục tiêu không giống nhau, dẫn tới người thừa hành có những hành động không phục vụ lợi ích của người ủy quyền. Vì có ít thông tin hơn nên người ủy quy ền khó
4 cưỡng chế thi hành, đánh giá hay khuyến khích công việc của người thừa hành. Điều này sẽ dẫn tới sự lựa chọn bất lợi của người ủy quyền. Để đạt được mục tiêu của người ủy quyền, lương của người thừa hành thông thường ít phụ thuộc vào những nỗ lực của họ. Do đó, người thừa hành ít có động cơ để cố gắng đạt được mục đích này, xuất hiện rủi ro đạo đức của người thừa hành. Thông tin bất cân xứng sẽ làm cho việc cung cấp hàng hoá trên thị trường không đạt hiệu quả, dẫn tới tổn thất xã hội. Tổn thất này có thể là t ổn th ất do cung cấp hàng hoá dưới mức hiệu quả hoặc trên mức hiệu quả của xã hội. 1.4. Cac biên phap khăc phuc tinh trang thông tin bât cân xứng ́ ̣ ́ ́ ̣ ̀ ̣ ́ 1.4.1. Cơ chế phat tin hiêu ́ ́ ̣ Bên có nhiều thông tin có thể phát tín hiệu đến những bên ít thông tin một cách trung thực và tin cậy. Với việc phát tín hiệu này, người bán những sản phẩm chất l ượ ng cao ph ả i s ử d ụ ng nh ữ ng bi ệ n pháp đ ượ c coi là quá t ốn kém v ớ i ng ườ i bán hàng hóa chất lượng thấp. Đối với thị trường hàng hoá, để giao dịch được hiệu quả thì người bán cần đảm bảo sản phẩm tốt, khẳng định được uy tín, chất lượng của mình. Còn ng ườ i mua thì sử dụng các biện pháp để tăng cường thông tin cho mình như tìm hiểu qua dịch vụ đánh giá và xếp hạng, hỏi những người tiêu dùng trước hay dùng thử sản phẩm. Từ đó, giảm dần tình trạng thông tin bất cân xứng gây thiệt hại cho cả hai bên. 1.4.2. Cơ chế sang loc ̀ ̣ B ấ t c ứ hàng hóa nào cũng đ ề u có nh ữ ng đ ặc tính khác nhau nh ư ch ấ t l ượ ng khác nhau, m ẫ u mã khác nhau nên c ần ph ải phân lo ại chúng. Đối với thị trường hàng hoá, cần phải phân loại kĩ các sản phẩm theo chất lượng, mẫu mã, độ đáng tin cậy rõ ràng thông qua các cuộc kiểm định, kiểm chứng của các cơ quan chức năng. Từ đó, có những mức giá hợp lý đ ối với các sản ph ẩm, củng cố lòng tin cho người tiêu dùng và giúp bảo vệ những sản phẩm có chất lượng tốt trước sự xâm nhập của sản phẩm có chất lượng kém.
5 1.4.3. Cơ chế giam sat ́ ́ Cơ chế giám sát được áp dụng nhằm mục đích kiểm soát tâm lý ỷ lại. Chính phủ cần cho các cơ quan chức năng đi kiểm tra định kì đ ể phát hiện ra những sản phẩm kém chất lượng, ảnh hưởng tới sức khoẻ người tiêu dùng cũng như khuyến cáo cho người tiêu dùng biết những sản phẩm chứa chất gây hại. Đồng thời, chính phủ cần phải đưa ra những biện pháp xử phạt hợp lí đối với những sản phẩm có chất lượng kém nhưng vẫn bán giá cao trên thị trường, gây ra hiện tượng lựa chọn ngược. Về phía bản thân doanh nghiệp, người ủy quyền cân ̀ tạo ra động cơ khuyến khích vật chất và phi vật chất để cho mục tiêu của người thừa hành phù hợp với mục tiêu của mình như thiết kế hệ thống kiểm tra, lấy phiếu tín nhiệm định kì và có chế độ lương thưởng phù hợp. Chương 2 - TÔNG QUAN VỀ THỊ TRƯỜNG SỮA BÔT TAI TRUNG QUỐC ̉ ̣ ̣ Sữa bột là sản phẩm sữa quan trọng nhất trước nửa đầu thập niên 90. Tuy nhiên trong thời đại hiện nay, sữa tươi tiệt trùng phát triển bền vững và nhanh chóng hơn với tốc độ tăng trưởng trung bình hàng năm là 89.37% từ năm 1999 đến năm 2004. Do đó, nó đã thay đổi mô hình tiêu thụ chính của thị trường sữa ở Trung Quốc từ sữa bột sang sữa nước. Ví dụ, lượng tiêu thụ sữa bình quân đầu người của cư dân đô thị Trung Quốc là 22,54kg, trong đó sữa bột chỉ có 0,5 kg. Năm 2006, tiêu thụ sữa bột chiếm 25% tổng lượng tiêu thụ sữa ở Trung Quốc. Hình 2.1: Biểu đồ tiêu dùng sữa ở Trung Quốc
6 Nguồn: Niên giám thông kê sữa ở Trung Quốc năm 2006, theo nghiên cứu của Lehman Brothers Tại Trung Quốc, sữa bột được chia thành hai loại là sữa bột gói và sữa bột nguyên liệu. Theo ước tính của BOABC (Building Officials' Association of British Columbia), sữa bột gói chiếm 60%, còn sữa bột nguyên liệu chiếm 40% tổng lượng sữa bột. Thị trường sữa bột cao cấp ở Trung Quốc đã được thống tr ị bởi các thương hiệu nước ngoài, bao gồm Mead Johnson, Dumex, Wyeth, Nestle và Abbott. Trong năm 2012, tổng số thị phần của năm thương hiệu sữa bột nước ngoài hàng đầu chiếm gần 60% tổng thị phần của các hãng sữa bột ở Trung Quốc. Ở các thành phố hạng nhất, sữa bột nước ngoài đã chiếm vị trí hàng đ ầu kể từ năm 2004 với thị phần hơn 90%. Phần lớn doanh thu bán hàng từ các thương hiệu sữa bột trong nước là từ thị trường của các thành phố hạng hai và ba. Hình 2.2: Biểu đồ thị phần sữa bột Trung Quốc tháng 7 năm 2009. Nguồn: Trung tâm thông tin thương mại của Trung Quốc (CIC) Chương 3 – NHỮNG HÂU QUẢ CUA THÔNG TIN BÂT CÂN XỨNG ĐÔI ̣ ̉ ́ ́ VỚI THỊ TRƯỜNG SỮA TẠI TRUNG QUỐC 3.1. Lựa chon ngược: ̣ Thông tin bất cân xứng đã tạo điều kiện cho sữa giả ra đời dẫn tới tình trạng “lựa chọn ngược” cho người tiêu dùng. Khách hàng với vốn kiến thức ít ỏi về thông tin sản phẩm dễ trở thành nạn nhân của kiểu làm ăn phi pháp này. Lợi
7 dụng sự tin tưởng của các khách hàng, các doanh nghiệp Trung Quốc đã làm giả sữa bằng cách đóng gói các sản phẩm không rõ nguồn gốc và được gắn nhãn hiệu các thương hiệu có tiếng. Theo thông tin đài truyền hình CCT thì tháng 3/2013, công ty sữa Lier (Trung Quốc) đã có hành vi làm giả sữa của hãng Hero, một công ty sữa bột lớn của Thụy Sỹ. Lier đã trộn sữa hết hạn với nguyên liệu của đối tác, thay đổi hạn sử dụng sản phẩm, thay đổi công thức sản xuất đ ể người tiêu dùng tưởng rằng đó là sản phẩm cho trẻ sơ sinh nhăm bán với giá cao hơn. ̀ Ngoài ra, đối với một số sản phẩm sữa của Trung Quốc, khách hàng không một chút nghi ngờ về tính xác thực của sản phẩm, không yêu cầu hóa đ ơn mua hàng. Tuy nhiên, theo các chuyên gia của phòng giám sát thức ăn tại Phụ Dương cho biết: dấu niêm phong, hướng dẫn sử dụng trên bao bì là hoàn toàn không chính xác. Các điều tra viên đã đi vào hoạt động và theo thông tin đài truyền hình CCTV cho biết: hiện có 4 loại cây ở Đông Bắc, Trung Quốc và Nội Mông là những nguồn nguyên liệu làm ra sữa bột kém chất lượng. Các sản phẩm sữa này có ít hơn 1gram chất đạm trong 100gram sữa, các yếu tố vi lượng như sắt và kẽm là hoàn toàn không có. Các hành vi của các nhà sản xuất sữa nêu trên đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người tiêu dùng. Một số trẻ em sử dụng nhầm sữa giả có triệu chứng lạ như môi sưng phồng, đầu phình to như quả dưa, tay chân teo lại…Môt ̣ số ca con dân đên tử vong. Ở đây, ta có thể hiêu “giao dich” xay ra khi người tiêu ̀ ̃ ́ ̉ ̣ ̉ dung mua san phâm sữa và “lựa chon ngược” chinh là viêc người tiêu dung mong ̀ ̉ ̉ ̣ ́ ̣ ̀ muôn mua được san phâm tôt giờ đây lai mua nhâm sữa giả, sữa kem chât lượng. ́ ̉ ̉ ́ ̣ ̀ ́ ́ Tóm lại, bên bán sản phẩm hiểu rõ sản phẩm của mình trong khi bên mua chỉ biết thông tin một cách chủ quan dựa vào những gì được ghi trên bao bì sản phẩm. Về phía người tiêu dùng, họ không thể thường xuyên cập nhật đúng, đ ủ thông tin về tình trạng sản xuất của sản phẩm nên không biết các hành vi gian lận của các doanh nghiệp. Họ vẫn mua sản phẩm dẫn tới tình trạng lựa chọn ngược, mua hàng hóa với giá cao mà chất lượng không đảm bảo tương thích với giá cả thât sự phải trả. ̣
8 3.2. Rui ro đao đức: ̉ ̣ Để hiểu rõ hơn về hậu quả này, chúng ta cùng phân tích những hoạt động của công ty sữa Sanlu. Sanlu là công ty cung cấp sữa lớn và khá nổi tiếng ở thành phố Thạch Gia Trang, Trung Quốc. Fonterra là một tập đoàn sữa khổng lồ của New Zealand và cũng là nhà cung cấp các thành phần sữa lớn thứ tư trên thế giới. Tháng 12/2005, Fonterra và Sanlu liên doanh để sản xuất và cung cấp sữa tại Trung Quốc, Fonterra nắm giữ đến 43% cổ phần của Sanlu. Sự kiện này đã góp phần tăng cường niềm tin của người tiêu dùng, đặc biệt là người tiêu dùng Trung Quốc đối với sản phẩm sữa của hãng Sanlu. Họ sẵn sàng chi trả ở mọi mức giá để có thể tiêu dùng những sản phẩm chất lượng cao lại đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm này. Tuy nhiên, kỳ vọng của người tiêu dùng không được đáp ứng khi công ty Sanlu đã âm thầm sử dụng chất melanine trong các sản phẩm của họ. Ngay sau khi Sanlu được mua cổ phần bởi tập đoàn Fonterra, công ty này đã được Tổng cục Kiểm tra chất lượng Nhà nước Trung Quốc cấp giấy chứng nhận “miễn kiểm” đối với sản phẩm sữa bột cho trẻ em trong thời hạn ba năm, tức là đến tháng 12 năm 2008 mới hết hạn. Việc Sanlu được nhận giấy “miễn kiểm” cũng chính là Sanlu đang cam kết với Nhà nước và những người tiêu dùng sẽ thực hiện quá trình sản xuất một cach nghiêm tuc về vệ sinh an toàn thực phẩm cũng như ́ ́ hàm lượng các chất dinh dưỡng có trong sữa. Hơn thế nữa, một số sản phẩm của tập đoàn này được miễn kiểm tra của chính phủ vì đã thông qua ba lần thanh tra liên tiếp. Con đường đi lên của Sanlu sẽ vẫn còn rộng mở nếu Sanlu thực hiện đúng như những gì đã cam kết với nhà nước và nếu Sanlu không rẻ rúng lòng tin c ủa người tiêu dùng dành cho mình. Tháng 3 năm 2008 tập đoàn Sanlu nhận được khiếu nại của người tiêu dùng vì trẻ bị sạn thận khi uông sữa cua Sanlu. Qua quá ́ ̉ trình kiểm tra, Trung Quôc đã phát hiện ra toàn bộ các loại sữa được sản xuất từ ́ công ty Sanlu đều nhiễm chất độc melamine và viêc nay đã lam dấy lên chuỗi sự ̣ ̀ ̀
9 việc bê bối sữa ở Trung Quốc năm 2008. Tập đoàn Sanlu đã thêm chất này vào trong sữa là để tăng hàm lượng protein. Lượng protein trong sữa càng nhiều, công ty càng có lí do để nâng giá sữa, thu lợi nhuận cho mình. Nhiều loại sữa bột không đạt yêu cầu về chất lượng dành cho trẻ em đã được Sanlu tung ra thị trường. Tính đến thời điểm tháng 11 năm 2008, Trung Quốc báo cáo ước tính khoảng 300.000 nạn nhân, 6 trẻ sơ sinh chết vì sỏi thận và 54.000 trẻ em phải nhập viện vì uống phải sữa nhiễm chất độc hại melamine. Ở đây, rui ro đao đức chinh là viêc tâp ̉ ̣ ́ ̣ ̣ đoan Sanlu đã cam kêt với Nhà nước Trung Quôc nhưng đã không thực hiên đung ̀ ́ ́ ̣ ́ lời cam kêt đó sau khi được Nhà nước câp giây chứng nhân “miên kiêm”, và viêc ́ ́ ́ ̣ ̃ ̉ ̣ nay đã gây thiêt hai không nhỏ cho nhân dân Trung Quôc. ̀ ̣ ̣ ́ Dù biết rằng thương trường là chiến trường nhưng Sanlu không thể bỏ qua vấn đề đạo đức và trách nhiệm xã hội để đạt được mục đích mong muốn. Viêc ̣ kinh doanh vô đạo đức đó không chỉ anh hưởng đên người tiêu dung mà con anh ̉ ́ ̀ ̀ ̉ hưởng đên chinh công ty Sanlu. Kêt quả cua viêc lam sai trai đó là Sanlu đã bị tòa án ́ ́ ́ ̉ ̣ ̀ ́ thành phố Thạch Gia Trang (tỉnh Hà Bắc, Trung Quốc) tuyên bố phá sản. 3.3. Vân đề người uỷ quyên – người thừa hanh: ́ ̀ ̀ Lấy ví dụ trong thị trường sữa Trung Quốc có A là một công ty sản xuất sữa bột, B là một chi nhánh của A. Mỗi tháng, Công ty A yêu cầu chi nhánh B bán 10.000 sản phẩm và cuối tháng sẽ kết chuyển doanh thu. Mức lương mà giám đốc chi nhánh nhận được là cố định. Trong trường hợp này, sẽ xảy ra hiện tượng thông tin bất cân xứng giữa người ủy quyền, ở đây là công ty A, với người thừa hành là chi nhánh B. Công ty A sẽ có ít thông tin về việc bán hàng hơn so v ới chi nhánh B vì họ không trực tiếp tham gia điều hành quá trình bán hàng hóa và họ cũng không quản lý việc bán hàng của B, điều này sẽ làm cho B không tích c ực trong kinh doanh, ảnh hưởng đến lợi nhuận của công ty A. Có hai lý do chính trong việc chi nhánh B sẽ không tích cực trong việc kinh doanh:
10 Lý do đầu tiên là đại lý duy trì doanh số bán hàng ở mức 10.000 sản phẩm mỗi tháng mà không cố gắng để gia tăng doanh số. Vì nếu muốn doanh số tăng thì họ cần phải thực hiện nhiều việc hơn trong khi đó mức lương họ nhận được lại không hề thay đổi. Lý do tiếp theo là công ty A không quản lý chi nhánh B khiến cho họ mang tâm lý ỷ lại, hoạt động kinh doanh trì trệ, lợi nhuận duy trì ở một mức cố đ ịnh chứ không tăng thêm.Vì lý do đó mà công ty A sẽ mất một khoản doanh thu lớn do chi nhánh B không muốn bán hàng hóa ra thị trường vượt mức doanh số mà họ được giao dù nhu cầu thị trường còn rất lớn. Chương 4 - AP DỤNG CAC BIÊN PHAP KHĂC PHUC TINH TRANG ́ ́ ̣ ́ ́ ̣ ̀ ̣ THÔNG TIN BÂT CÂN XỨNG ĐÔI VỚI THỊ TRƯỜNG TRUNG QUÔC ́ ́ ́ 4.1. Cơ chế phát tín hiệu Theo cơ chế phát tín hiệu, Hiêp hội người tiêu dung Trung Quôc cần có ̣ ̀ ́ những biện pháp bảo vệ người tiêu dùng sữa bôt tranh khoi tinh trang thông tin bât ̣ ́ ̉ ̀ ̣ ́ cân xứng như đây manh hoat đông tuyên truyên cac loai sữa gia, sữa kem chât ̉ ̣ ̣ ̣ ̀ ́ ̣ ̉ ́ ́ lượng cung như cung câp thông tin cho người tiêu dung về cac nhan hiêu sữa tôt, ̃ ́ ̀ ́ ̃ ̣ ́ đang tin cây. Người tiêu dùng cần sử dụng các biện pháp để tăng cường thông tin ́ ̣ cho mình như tìm hiểu qua dịch vụ đánh giá và xếp hạng, theo dõi trên báo đài, internet để biết được những loại sữa an toàn , tham khảo những người tiêu dùng trước hay dùng thử sản phẩm. Nhà sản xuất sữa cần phải phát tín hiệu cho người tiêu dùng bằng cách khẳng định uy tín, chất lượng của mình, có nhãn hiệu và chế độ hậu mãi tốt. Việc áp dụng các biện pháp dựa theo cơ chế này sẽ giảm thiểu tình trạng lựa chọn ngược và rủi ro đạo đức. 4.2. Cơ chế sàng lọc Chinh phủ Trung Quôc cần phải có những quy định theo tiêu chuẩn của các ́ ́ nước trong khu vực và trên thế giới để về chất lượng sữa để tránh việc các sản
11 phẩm sữa kém chất lượng bị tung ra thị trường. Đồng thời, Tông cuc Giam sat ̉ ̣ ́ ́ Chât lượng Trung Quôc cần phối hợp với các ngành liên quan rà soát các tiêu ́ ́ chuẩn về vệ sinh an toàn thực phẩm, nguồn gốc của nguyên liệu và hàm l ượng dinh dưỡng trong sữa. Từ đó, các sản phẩm sữa không đảm bảo chất lượng sẽ bị sàng lọc ra khỏi thị trường, tạo điều kiện cho các sản phẩm chất lượng tốt phát triển, nâng cao sự tin tưởng của người tiêu dùng trên thị trường s ữa. Tình tr ạng lựa chọn ngược và rủi ro đạo đức cũng sẽ được hạn chế khi áp dụng cơ chế này. 4.3. Cơ chế giám sát Dựa theo cơ chế giám sát, tổng giám đốc công ty mẹ nên quyết định mức lương trả cho giám đốc chi nhánh dựa trên kết quả hoạt động kinh doanh tức là doanh số bán sữa định kì chứ không phải chỉ dựa trên năng lực và thời gian làm việc cho công ty. Đồng thời, cũng nên đưa ra những hứa hẹn về việc sẽ thăng cấp, chế độ lương thưởng thích hợp cho giám đốc chi nhánh để họ làm việc hiệu quả hơn. Thêm vào đó, chính phủ Trung Quôc cần tổ chức kiểm tra định kì hay đôt ́ ̣ xuât để phát hiện ra những loại sữa kém chất lượng, ảnh hưởng tới sức khoẻ ́ người tiêu dùng cũng như khuyến cáo cho người tiêu dùng biết những loại sữa chứa chất gây hại. Đồng thời, chính phủ cần phải đưa ra những biện pháp xử phạt hợp lí đối với những sản phẩm sữa có chất lượng kém nhưng vẫn bán giá cao trên thị trường, gây ra hiện tượng lựa chọn ngược của người tiêu dùng. Không những vậy, vấn đề người ủy quyền – người thừa hành cũng được giảm thiểu khi áp dụng cơ chế giám sát này. Qua quá trinh nghiên cứu về thực trang thông tin bât cân xứng đôi với thị ̀ ̣ ́ ́ trường sữa bôt Trung Quôc, nhóm chúng em đưa ra thêm môt đề xuất sau: Khi vụ ̣ ́ ̣ bê bối sữa nhiễm chất Melamine đang dấy lên, truyền thông Trung Quốc được chỉ đạo làm giảm bớt tác động thực của vụ bê bối nhằm phòng những phản ứng thái quá đến từ dân chúng. Tất cả các bản tin về vụ việc hầu như chỉ đăng trích từ báo
12 "Xinhua" - cơ quan phát ngôn chính thức của Đảng cộng sản Trung Quốc. Tin tức về tiến độ điều tra của Tổng cục kiểm dịch, thanh tra và giám sát chất l ượng Trung Quốc chỉ được đề cập đến trong các bản tin cuối cùng trong ngày. Vào thời điểm đó cũng sẽ có nhiều người đang còn phải làm việc hoặc bân một số việc ̣ khác, nhất là đối với những người ít xem thời sự, họ thường biêt rât it và thậm chí ́ ́ ́ là không biết được tin tức. Vì vậy, nhom chung em đề xuât răng truyền thông ́ ́ ́ ̀ Trung Quốc nên phát bản tin này thường xuyên trong ngày thay vì đề cập đ ến trong bản tin cuối ngày để người tiêu dùng cập nhật thông tin thường xuyên hơn , tranh lựa chon nhâm san phâm không tôt. ́ ̣ ̀ ̉ ̉ ́ ] ́ ̣ KÊT LUÂN Mai cho đên nay, thực trang sữa bôt giả và có nhiêu chât đôc hai vân con tiêp ̃ ́ ̣ ̣ ̀ ́ ̣ ̣ ̃ ̀ ́ diên trên thị trường sữa noi chung và thị trường sữa bôt noi riêng. Vì lợi ich cá ̃ ́ ̣ ́ ́ nhân, cac nhà san xuât Trung Quôc đã không may may quan tâm đên sức khoẻ cua ́ ̉ ́ ́ ̉ ́ ̉ người tiêu dung, gây ra những sai pham năng nê. Đôi với cac doanh nghiêp san xuât, ̀ ̣ ̣ ̀ ́ ́ ̣ ̉ ́ đăc biêt là về thực phâm, đao đức trong kinh doanh cung là môt yêu câu quan trong. ̣ ̣ ̉ ̣ ̃ ̣ ̀ ̣ Liên hệ đên Viêt Nam, thị trường sữa bôt ở Viêt Nam trong những năm gân đây có ́ ̣ ̣ ̣ ̀ nhiêu sự biên chuyên. Môt số loai sữa bôt nước ngoai vướng phai tai tiêng trong cac ̀ ́ ̉ ̣ ̣ ̣ ̀ ̉ ́ ́ vụ nhiêm khuân, trong sữa có chât melamine lam giam sut long tin cua người tiêu ̃ ̉ ́ ̀ ̉ ́ ̀ ̉ dung đôi với sữa bôt nhâp khâu. Do đo, sữa bôt trong nước ngay cang được chú ý ̀ ́ ̣ ̣ ̉ ́ ̣ ̀ ̀ nhiêu hơn. Lượng tiêu thụ sữa bôt trong khâu phân dinh dưỡng hang ngay cua ̀ ̣ ̉ ̀ ̀ ̀ ̉ người tiêu dung Viêt Nam ngay cang tăng thuc đây sự phat triên cua cac nganh san ̀ ̣ ̀ ̀ ́ ̉ ́ ̉ ̉ ́ ̀ ̉ xuât sữa bôt đông thời gây ra những vân đề trong thông tin bât cân xứng ở thị ́ ̣ ̀ ́ ́ trường nay. Noi tom lai, dù ở thị trường Trung Quôc, Viêt Nam hay thị trường thế ̀ ́ ́ ̣ ́ ̣ giới, môi cá nhân, doanh nghiêp và chinh phủ cân nghiêm tuc thực hiên cac biên ̃ ̣ ́ ̀ ́ ̣ ́ ̣ phap phong tranh, khăc phuc hâu quả do thông tin bât cân xứng gây ra nhăm bao vệ ́ ̀ ́ ́ ̣ ̣ ́ ̀ ̉ sức khoẻ người tiêu dung. Thêm vao đo, cac doanh nghiêp và chinh phủ phai tao sự ̀ ̀ ́ ́ ̣ ́ ̉ ̣ công khai, minh bach cho thị trường sữa bôt, thuc đây nganh san xuât sữa bôt phat ̣ ̣ ́ ̉ ̀ ̉ ́ ̣ ́ triên môt cach hiêu quả nhât. ̉ ̣ ́ ̣ ́
13 ̀ ̣ ̉ TAI LIÊU THAM KHAO [1] Bao An, 2013, Sữa bôt Thuỵ Sỹ bị đôi tac Trung Quôc lam gia, ̉ ̣ ́ ́ ́ ̀ ̉ ̀ ̣ http://goo.gl/DJ83WT, ngay truy câp 31/08/2013. [2] Beijing Orient Agribusiness Consultant Ltd, China Milk Powder Market Research ̀ ̣ Report, http://goo.gl/oWQwao, ngay truy câp 31/08/2013. [3] Cao Thuý Xiêm, 2008, Kinh tế hoc vi mô phân 2, NXB Đai hoc Kinh tế Quôc ̣ ̀ ̣ ̣ ́ dân. [4] L. Nguyên, 2008, Trung Quốc: Hãng sữa Sanlu bị tòa tuyên phá sản, ̃ ̀ ̣ http://goo.gl/jzhcQY, ngay truy câp 28/08/2013. [5] M.P. Kim, 2008, Sanlu: kết cục của kinh doanh vô đạo đức, http://sgtt.vn/Quoc- ̀ ̣ te/66829/Sanlu-ket-cuc-cua-kinh-doanh-vo-dao-duc.html, ngay truy câp 28/08/2013. [6] Nguyên Cao, 2008, Đạo đức kinh doanh suy đồi,http://goo.gl/b7hpvX, ngay truy ̃ ̀ ̣ câp 28/08/2013. [7] Nguyên Thanh Tuệ – Thanh Truc, 2008, Con đường cua Sanlu, ̃ ̀ ́ ̉ http://tuoitre.vn/The-gioi/280805/con-duong-cua-sanlu.html, ̀ ngay truy ̣ câp 28/08/2013. [8] PR Newswire, 2013, China Infant Formula Milk Powder Market Report, 2013- ̀ ̣ 2017, http://goo.gl/gzOM0F, ngay truy câp 31/08/2013. [9] Vietbao.vn, 2004,Bi kịch sữa giả tại Trung Quốc, http://vietbao.vn/The-gioi/Bi- ̀ ̣ kich-sua-gia-tai-Trung-Quoc/45152033/162/,ngay truy câp 29/08/2013. ̣ ̀ ̣ ̀ ̣ [10] Wikipedia, 2013, Tâp đoan Tam Lôc, http://goo.gl/dmxsUj, ngay truy câp 28/08/2013. [11] Wikipedia, 2013, Vụ bê bôi sữa năm 2008, http://goo.gl/0X4OcY, ngay truy câp ́ ̀ ̣ 28/08/2013.