Tiểu luận:PHONG CÁCH LÃNH ĐẠO ĐỘC ĐOÁN CỦA HITLER

Chia sẻ: Nguyen Lan | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:31

Thêm vào BST

Báo xấu

1.122
lượt xem 143
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Chúng tôi tin rằng bất cứ ai cũng sẽ có cảm giác rùng mình như chúng tôi khi nhắc đến Hitler cũng như việc lựa chọn Hitler làm đại diện để phân tích cho phong cách lãnh đạo độc đoán,chuyên quyền. Tuy nhiên không thể phủ nhận tầm ảnh hưởng vô cùng lớn của con người này trong lịch sử đấu tranh của nhân loại. Xét qua một người không có sự giáo dục cao, theo Chủ Nghĩa Dân Tộc Đức, chỉ mang cấp bậc hạ sĩ trong Đệ nhất thế chiến, không có nhân thân tốt, không người đỡ...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tiểu luận:PHONG CÁCH LÃNH ĐẠO ĐỘC ĐOÁN CỦA HITLER

Đại học Quốc gia Tp.HCM Khoa Kinh tế - Luật QU ẢN T RỊ KIN H D OANH K0 7407 A Đề t à i: PHONG CÁCH LÃNH ĐẠO ĐỘC ĐOÁN CỦA HITLER Môn : Tâm lý và nghệ thuật lãnh đạo Danh sách nhóm: 1. Lê Ngọc Anh K07407 1185 2. Nguyễn Thị Bông K07407 1187 1
Lời mở đầu Chúng tôi tin rằng bất cứ ai cũng sẽ có cảm giác rùng mình như chúng tôi khi nhắc đến Hitler cũng như việc lựa chọn Hitler làm đại diện để phân tích cho phong cách lãnh đạo độc đoán,chuyên quyền. Tuy nhiên không thể phủ nhận tầm ảnh hưởng vô cùng lớn của con người này trong lịch sử đấu tranh của nhân loại. Xét qua một người không có sự giáo dục cao, theo Chủ Nghĩa Dân Tộc Đức, chỉ mang cấp bậc hạ sĩ trong Đệ nhất thế chiến, không có nhân thân tốt, không người đỡ đầu, không gia sản, những thành tựu của Hitler thật là đáng nể trong các lĩnh vực ngoại giao, kinh tế và quân sự.Chính phong cách lãnh đạo độc đoán của Adoft Hitler đã làm bao nhiêu người vừa khiếp sợ,vừa tò mò.Bởi không thể phủ nhận tẩm ảnh hưởng rộng lớn của ông với nước Đức và với toàn thế giới. Có thể nói, đối với nhân dân Đức thời đó, Hitler không phải là “tên đồ tể diệt chủng” mà là vị anh hùng dân tộc.Nhờ vào những quyết định mang tính độc đoán nhưng hiệu quả,ông đã vực dây một nước Đức thua trận trong Thế chiến I,phải chịu chiến phí nặng nề,nền kinh tế suy sụp và thêm cuộc đại khủng hoảng kinh tế thế giới (1929-1933) nhấn chìm nước Đức trong nạn lạm phát, thất nghiệp, chia rẽ, rối loạn, mất niềm tin. Giữa lúc đó Hitler đưa ra chủ trương cứu đất nước bằng cách bành trướng lãnh thổ ra nước ngoài và đàn áp trong nước, cam kết lập lại trật tự. Hắn xé Hoà ước Versailles, dốc sức phát triển công nghiệp nhằm tái vũ trang nước Đức, nhờ đó kinh tế phục hồi và tăng trưởng nhanh, thất nghiệp giảm. Sức mạnh và uy tín nước Đức lên cao.Nhưng sự độc đoán bao giờ cũng có hai mặt:tốt và xấu.Chính cái xấu này đã làm Đức thua trận trong Thế Chiến II,dẫn đến nước Đức bị chia làm 2 phần và cái chết của ông là không tránh khỏi.Như vậy trong cách sinh hoạt hằng ngày,với vai trò là người lãnh đạo và trong quân sự,ta đều có thể thấy phong cách lãnh đạo độc đoán đó. Qua bài tiểu luận này, thông qua một nhân vật lịch sử rất nổi tiếng - Adoft Hitler-nhóm muốn đi sâu vào phân tích phong cách lãnh đạo độc đoán, ưu điểm 2
và nhược điểm. Từ đó có thể đưa ra hướng giải pháp để vận dụng vào thực tế. Bởi không có phong cách nào là hoàn thiện, mỗi phong cách đều có cái hay,cái dở riêng. Vấn đề là ta phải nhìn nhận dưới con mắt khách quan. Từ đó rút ra những bài học cần thiết Tóm lại,trong tiểu luận này, nhóm chúng tôi xin trình bảy những nội dung chính như sau: Đối tượng nghiên cứu: Phong cách lãnh đạo độc đoán của Adoft Hitler Phạm vi nghiên cứu: Phân tích phong cách lãnh đạo độc đoán trong cuộc sống hàng ngày, trong vai trò một nhà lãnh đạo và trong quân sự của Adolf Hitler. Mục tiêu nghiên cứu: - Giúp hiểu được phong cách lãnh đạo độc đoán một cách toàn diện. - Thấy được ưu nhược điểm của phong cách này ở Hitler. - Rút ra những giải pháp cho Hitler và cho mọi người để cái thiện phong cách lãnh đạo và lựa chọn cách lãnh đạo phù hợp. 3
Chương 1: Cơ sở lý luận về phong cách lãnh đạo độc đoán 1.1. Khái niệm về lãnh đạo: Lãnh đạo là: - Khả năng lôi cuốn người khác đi theo mình. - Biết tạo ra sự thỏa thuận chung của nhóm. - Biết thông tin cho nhân viên để họ biết làm gì. - Cách cư sử của một cá nhân khi chỉ đạo các hoạt động của nhóm để đạt mục đích chung. 1.2. Khái niệm về phong cách lãnh đạo: Tùy theo mỗi góc nhìn, chúng ta lại thấy phong cách lãnh đạo được hiểu theo những khía cạnh khác nhau, tuy nhiên vẫn chưa có được một định nghĩa hoàn hảo cho Phong cách lãnh đạo. Chúng tôi xin đưa những khái niệm sau: - Phong cách lãnh đạo của một cá nhân là dạng hành vi của người đó thể hiện các nỗ lực ảnh hưởng tới hoạt động của những người khác. - Phong cách lãnh đạo là cách thức làm việc của nhà lãnh đạo. - Phong cách lãnh đạo là hệ thống các dấu hiệu đặc trưng của hoạt động quản lý của nhà lãnh đạo, được quy định bởi các đặc điểm nhân cách của họ. - Phong cách lãnh đạo là kết quả của mối quan hệ giữa cá nhân và sự kiện, và được biểu hiện bằng công thức: Phong cách lãnh đạo bằng cá tính cộng với môi trường. Điểm chung của các định nghĩa này là xem phong cách lãnh đạo là hệ thống các phương pháp mà người lãnh đạo sử dụng trong hoạt động quản lý của mình để tác động đến những người thừa hành. Tuy nhiên, phần lớn các định nghĩa chỉ nhấn mạnh đến mặt chủ quan, mặt cá tính của chủ thể lãnh đạo chứ chưa đề cập, xem xét phong cách lãnh đạo như một kiểu hoạt động. Kiểu hoạt động đó được diễn ra như thế nào còn phụ thuộc vào yếu tố môi trường xã hội, 4
trong đó có sự ảnh hưởng của hệ tư tưởng, của nền văn hoá... Như vậy, ta có thể định nghĩa : “Phong cách lãnh đạo là kiểu hoạt động đặc thù của người lãnh đạo được hình thành trên cơ sở kết hợp chặt chẽ và tác động qua lại biện chứng giữa yếu tố tâm lý chủ quan của người lãnh đạo và yếu tố môi trường xã hội trong hệ thống quản lý”. 1.3. Phân loại phong cách lãnh đạo: 1.3.1. Phong cách lãnh đạo dân chủ: Kiểu quản lý dân chủ được đặc trưng bằng việc người quản lý biết phân chia quyền lực quản lý của mình, tranh thủ ý kiến cấp dưới, đưa họ tham gia vào việc khởi thảo các quyết đnh. Kiểu quản lý này còn tạo ra những điều kiện thuận lợi để cho những người cấp dưới được phát huy sáng kiến, tham gia vào việc lập kế hoạch và thực hiện kế hoạch, đồng thời tạo ra bầu không khí tâm lý tích cực trong quá trình quản lý. 1.3.2. Phong cách lãnh đạo tự do: Với phong cách lãnh đạo này, nhà lãnh đạo sẽ cho phép các nhân viên được quyền ra quyết định, nhưng nhà lãnh đạo vẫn chịu trách nhiệm đối với những quyết định được đưa ra. Phong cách lãnh đạo uỷ thác được sử dụng khi các nhân viên có khả năng phân tích tình huống và xác định những gì cần làm và làm như thế nào. Bạn không thể ôm đồm tất cả mọi công việc! Bạn phải đặt ra các thứ tự ưu tiên trong công việc và uỷ thác một số nhiệm vụ nào đó. 1.4. Phong cách lãnh đạo độc đoán: Phong cách lãnh đạo độc đoán còn được gọi là phong cách lãnh đạo chuyên quyền, phong cách lãnh đạo theo hành chính xử phạt, phong cách lãnh đạo theo chỉ thị, phong cách lãnh đạo cương quyết. Ở đây nhà lãnh đạo sẽ áp đặt nhân viên; các nhân viên nhận lệnh và thi hành mệnh lệnh. Nhà lãnh đạo sẽ tập trung hết quyền lực vào tay của mình. Kiểu quản lý mệnh lệnh độc đoán được đặc trưng bằng việc tập trung mọi quyền lực vào tay một mình người quản lý, người lãnh đạo - quản lý bằng ý chí của mình, trấn áp ý chí và sáng kiến của mọi thành viên trong tập thể. 5
Một người quản lý có phong cách làm việc độc đoán sẽ điều hành với tư tưởng nhân viên phải làm những gì họ nói, hoàn thành công việc theo định hướng được các ông chủ vạch ra và đã được xác định bởi mong muốn của việc sản xuất. Các nhà quản lý độc tài thường gọi cho các nhà quản lý cấp dưới và đưa cho họ chỉ thị cũng như lời khuyên với tư tưởng nhân viên sẽ tuân theo. Họ cảm thấy nhân viên cần sự chỉ đạo nghiêm ngặt hơn, các biện pháp kiên quyết và quyết định mạnh mẽ hơn. Điều này tạo nên các kỹ năng quản lý. Phong cách quản lý này cho phép nhân viên biết những gì họ cần phải làm, họ sẽ làm như thế nào và lúc nào. 1.4.1. Một số đặc điểm cơ bản: Đặc điểm của phong cách này là công việc quản lý do một người lãnh đạo chịu trách nhiệm. Chính anh ta là người đa ra quyết định, điều chỉnh và kiểm tra hoạt động của tổ chức. Việc khen thưởng, kỷ luật mang tính chủ quan, mệnh lệnh đưa ra không theo một hệ thống. Chất lượng của quyết định quản lý phụ thuộc vào thông tin mà người lãnh đạo thu nhận được, phụ thuộc vào năng lực phân tích thông tin của anh ta. Quyết định thường ngắn gọn, rõ ràng. Việc ra quyết định quản lý phụ thuộc vào uy tín và năng lực thuyết phục của người lãnh đạo. 1.4.2. Ưu điểm và nhược điểm của phong cách lãnh đạo độc đoán: Ưu điểm: - Làm nhân viên thực hiện đúng theo ý của nhà lãnh đạo - Quyết định được đưa ra nhanh chóng, tiết kiệm thời gian, tránh được sự đối đầu trong nhóm - Tránh được trường hợp nhân viên quá ỷ lại vào quyền lực riêng của mình Nhược điểm: - Nhân viên ít thích lãnh đạo. - Hiệu quả làm việc thấp khi không có mặt lãnh đạo. - Không khí trong tổ chức: gây hấn, phụ thuộc vào định hướng cá nhân 1.4.3. Các loại phong cách độc đoán: Phong cách lãnh đạo độc đoán gồm có Phong cách lãnh đạo "độc đoán - áp chế”, Phong cách lãnh đạo “độc đoán - nhân từ 6
Độc đoán - áp chế: Các nhà lãnh đạo, quản lý chuyên quyền cao độ, ít có lòng tin với cấp dưới. Họ thúc đẩy nhân viên bằng đe doạ. Quá trình quản lý thông tin tiến hành từ trên xuống và giới hạn ở việc ra quyết định ở cấp cao nhất, không cho phép nhân viên trực tiếp tham gia vào quá trình ra quyết định. Độc đoán - nhân từ: Các nhà lãnh đạo có lòng tin của cấp trên và tin vào cấp dưới. Họ thúc đẩy nhân viên bằng khen thưởng và bằng một ít đe doạ, trừng phạt. Họ có tiếp thu ý kiến từ cấp dưới, và có giao quyền, có cho phép cấp dưới ra quyết định nhưng kiểm tra chặt chẽ về mặt chính sách. 7
Chương 2: Phân tích thực trạng phong cách lãnh đạo độc đoán của Hitler 2.1. Thực trạng phong cách lãnh đạo độc đoán của Hitler: 2.1.1. Sơ lược về Hitler: Tiểu sử và cuộc đời Hitler: Adolf Hitler sinh ngày 20/4/1889 tại Braunau am Inn, tự sát ngày 30/4/1945, là con một chủ hiệu nhỏ ở thành phố Bruno nước Áo, 14 tuổi cha chết, 5 năm sau thì mẹ chết. Hai lần thi vào khoa Hội hoạ của Học viện Nghệ thuật thành Viên đều rớt, hắn vô cùng cay cú doạ nổ bom Học viện này. Lớn lên, để nuôi mấy anh em, hắn làm nghề vẽ tự do, bán tranh kiếm tiền thêm vào phụ cấp trẻ mồ côi và tiền tiết kiệm cha để lại. Năm 1913, Hitler dọn đến ở Munich, tiếp tục vẽ và bắt đầu hoạt động chính trị. Đại chiến I nổ ra, ông đi lính, chiến đấu dũng cảm, từng 2 lần bị thương và được thưởng huân chương Thập tự sắt. Xuất ngũ năm 1918 với lon hạ sĩ và nỗi hận nước Đức thua trận, tham gia Đảng Công nhân Đức ở Munich và trở thành đảng viên thứ 9. Hitler ra sức tuyên truyền quan điểm kết tội người Do Thái, cộng sản và xã hội dân chủ Đức đã làm cho Đức thua trận và phải chịu các điều kiện khắc nghiệt của Hoà ước Versailles. Năm 1920, hắn đề ra cương lĩnh “Chủ nghĩa xã hội quốc gia”, nêu khẩu hiệu mị dân “công nhân được chia lợi nhuận của nhà máy”, “nông dân không phải nộp địa tô”, và đổi tên đảng thành Đảng Công nhân XHCN Quốc gia Đức (viết tắt NAZI hoặc Quốc Xã). Năm 1921, Hitler công khai tuyên truyền tư tưởng độc tài, chống cộng, chống Do Thái, đề cao quan điểm chủng tộc Đức ưu việt. 8
Năm 1923, hắn tổ chức đảo chính ở Munich nhưng thất bại và bị tù 9 tháng. Trong tù, hắn đọc cho bạn tù là Rudolf Hess viết Cuộc chiến đấu của tôi (Mein Kampf) trình bầy chiến lược tái tạo nước Đức thành cường quốc số 1 châu Âu. Năm 1929, cuộc đại khủng hoảng kinh tế thế giới nhấn chìm nước Đức trong nạn lạm phát, thất nghiệp, chia rẽ, rối loạn, mất niềm tin. Giữa lúc đó Hitler đưa ra chủ trương cứu đất nước bằng cách bành trướng lãnh thổ ra nước ngoài và đàn áp trong nước, cam kết lập lại trật tự. Người Đức coi hắn như một vị cứu tinh và hăng hái đi theo hắn. Đảng Nazi phát triển nhanh, năm 1932 đã có gần 1 triệu đảng viên. Năm 1933, sau khi Nazi thu được nhiều phiếu trong cuộc bầu cử Quốc hội, qua dàn xếp với các thế lực tài phiệt, Hitler được Tổng thống Đức cử làm Thủ tướng. Hắn xé Hoà ước Versailles, dốc sức phát triển công nghiệp nhằm tái vũ trang nước Đức, nhờ đó kinh tế phục hồi và tăng trưởng nhanh, thất nghiệp giảm. Sức mạnh và uy tín nước Đức lên cao. Đến năm 1935, Hitler đã giành được sự ủng hộ thật lòng của hầu hết nhân dân Đức. Hắn bắt đầu chương trình bành trướng lãnh thổ Thủ tướng Anh D. L. George đã nói về Hitler như sau: “Người già tín nhiệm ông ta, thanh niên sùng bái ông ta. Đó không phải là sự khâm phục một lãnh tụ nhân dân mà là sự sùng bái một anh hùng dân tộc đã cứu đất nước ra khỏi nỗi chán chường và suy sụp. Ông ta như một nhà quân chủ độc tài không bị bất cứ ai phê bình. Nói như vậy chưa đủ, phải gọi ông ta là George Washington của nước Đức…Ai chưa tận mắt chứng kiến thì có thể nghĩ nói như vậy là quá lời”. Những thành tựu đạt được của Hitler: Xét qua một người không có sự giáo dục cao, chỉ mang cấp bậc hạ sĩ trong Đệ nhất thế chiến, không có nhân thân tốt, không người đỡ đầu, không gia sản, những thành tựu của Hitler thật là đáng kể trong các lĩnh vực ngoại giao, kinh tế và quân sự. - Sự hồi phục kinh tế của Đức sau chiến tranh là thành tựu nổi bật, mà trong đảng cũng như các nhà kinh tế nước ngoài ca ngợi là phép lạ. Số người thất nghiệp từ 6 triệu năm 1932 giảm còn không đến 1 triệu bốn năm sau. Sản lượng 9
và thu nhập quốc nội tăng gấp đôi trong thời gian 1932-37. Tuy Hitler không giỏi về kinh tế, ông quy tụ được những kinh tế gia giỏi, đặc biệt là TS. Hjalmar Schacht, được coi như là nhà phù thủy kinh tế. - Về quân sự, từ quân đội bị Hòa ước Versailles hạn chế ở mức 100.000 người, Hitler tăng quân số lên gấp ba vào cuối năm 1934. Khi phát động tiến công Nga năm 1941, Đức huy động 3,2 triệu quân tiến theo trận tuyến dài 1.600 km. Đến giữa năm 1942, Đức đã chiếm khoảng 90% Tây Âu, trừ Thụy Điển, Vương quốc Anh, Scotland, Ireland, Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha và Thụy Sĩ; còn Bắc Phi, Đức đang chiếm đóng Tunisia, Lybia và một phần Ai Cập. Có vài điểm pha trộn trong lĩnh vực chỉ huy quân sự của Hitler. Nhờ quyết định của ông, Đức đánh chiếm thần tốc các nước Bắc Âu với thiệt hại không đáng kể, chỉ một nhóm nhỏ bính sĩ Đức chiếm được pháo đài hiện đại Eben Emael của Bỉ, được xem là có cấu trúc kiên cố nhất Châu Âu, và đánh thần tốc qua Pháp Quyết định nhất quán của Hitler là quân Đức phải trụ lại nơi tiến quân chứ không được rút lui. Các tướng lĩnh Đức mâu thuẫn nhau về việc này. Một số chống đối, cho rằng đó là quyết định gây thêm thiệt hại cho Đức, nhưng một số tán thành, cho rằng trến chiến trường đầy băng tuyết, lệnh rút lui chỉ làm cho binh sĩ tháo chạy mà không có căn cứ ở phía sau để họ có thể lui về trú ẩn, và cũng không có phòng tuyến nào để trụ lại. Những tố chất trong con người Hitler: Trong con người của Hitler có nhiều tố chất đặc biệt, mỗi tố chất phụ trợ và kết hợp với những tố chất khác giúp cho ông đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác, đánh bại hoặc dẹp tan những thể chế chính trị cộng hòa, quân đội, nghiệp đoàn. - Tinh thần ái quốc cực đoan Tinh thần này vừa giúp Hitler chiếm được con tim của người dân Đức và tranh thủ được sự ủng hộ của quân đội. Ban đầu, các nước Đồng Minh chỉ nhận ra khía cạnh "ái quốc" trong con người Hitler, còn khía cạnh "cực đoan" thì được che giấu bởi tài hùng biện. 10
- Việc làm và lời nói đi đôi với nhau Một khi đã định hình tư tưởng, xuyên suốt qua cương lĩnh đảng, quyển sách Mein Kampf và những bài phát biểu, Hitler đều mang ra thực hiện những gì ông nói. Cũng có nhiều điều ông không làm như đã hứa, nhưng đấy là chiến thuật mị dân trong bước đầu khi Quốc xã muốn chiếm quyền lực bằng lá phiếu dân chủ. Còn lại, Hitler đều thi hành những sách lược chủ chốt đúng như ông đã nói. - Bản chất độc tài, chuyên chế Bản chất này đã bộc lộ ngay trong giai đoạn Hitler mới gia nhập Đảng Lao động Đức, tiền thân của Quốc xã. Cũng nói là làm, Hitler đã trình bày rất rõ ý định thiết lập một nước Đức dưới chế độ chuyên chế, độc đảng, và đảng này dưới quyền một lãnh tụ chuyên chế. - Tài hùng biện Đây là một vũ khí rất lợi hại của Hitler. Nhờ tài hùng biện cộng với tính lừa dối, Hitler đã chinh phục được người dân Đức, giới quân đội, ngay cả giới truyền thông và các nhà lãnh đạo nước ngoài. Ngoại hình Hitler không có dáng lãnh tụ: hắn chỉ cao có 1,75m – chưa đủ tiêu chuẩn vào lính SS, chân nhỏ và dài, tóc lật trái, để bộ ria như một anh hề. Thế nhưng hắn cực kỳ có sức lôi cuốn, chủ yếu ở ánh mắt xuyên thấu tim gan người khác và khí thế nói dồn ép người ta phải nghe theo. Hitler còn là nhà diễn thuyết đại tài trên thế giới. Hắn rất chú ý tập luyện và cải tiến kỹ xảo nói, rất thạo kết hợp nói với động tác. Trong Mein Kampf hắn viết: “tôi tin rằng lời nói, chứ không phải là bài viết, có khả năng gây ra những sự kiện làm rung chuyển thế giới”. Hắn dốc toàn bộ nhiệt tình vô tận của mình vào bài nói, tới mức những lời dối trá trắng trợn nhất cũng có mầu sắc chân lý. Hắn luyện kỹ sảo nói với mục đích không chỉ để thuyết phục, mà là làm cho người nghe phát điên lên như bị thôi miên. Hắn thường diễn thuyết vào buổi tối để có thể dùng ánh đèn tăng thêm hiệu quả. Vài ngày sau khi Hitler nhậm chức Thủ tướng, 1 triệu người Đức kéo đến sân bay Berlin để nghe hắn diễn thuyết suốt từ 20 h cho đến 22 h đêm. Hitler nói hay đến mức khi hắn nghiêng ngả người thì cả triệu thính giả cũng nghiêng ngả theo, như một đại dương sôi sục. Phụ nữ bị xúc động hơn cả, có bà thét lên nằm vật xuống. Một số cán bộ ngoại giao các nước trung lập cũng giơ tay hô lớn 11
“Hailơ Hitler”. Khi xúc động lên tới cao điểm, Hitler trợn mắt, vung nắm đấm như đánh vào kẻ thù không đội trời chung của hắn - người Do Thái, bọn Đỏ và những kẻ phản quốc.Tài hùng biện được xem là một phương tiện, vũ khí lợi hại nhất mà Hitler có được. Nguyên nhân Hitler có phong cách lãnh đạo độc đoán: Dựa trên những phân tích về tính cách cuộc đời để chúng tôi rút ra những nguyên nhân như sau: - Trong bản chất con người hắn vốn là một kẻ độc đoán, chuyên chế, nên ngay từ đầu Hitler đã trình bày rất rõ ý định thiết lập một nước Đức dưới chế độ chuyên chế, độc đảng, và đảng này dưới quyền một lãnh tụ chuyên chế. Nên tất nhiên sẽ có phong cách làm việc theo kiểu độc đoán , chuyên chế. - Hiter là một kẻ quá tự tin vào khả năng quân sự của mình, không tin tưởng bất cứ ai nên mọi việc hắn quyết định hắn đều cho là đúng và không nghe theo bất cứ ai. Cộng thêm một tài hùng biện được coi là một vũ khí lợi hại nhất của hắn càng làm cho hắn tự phụ hơn. Hắn có thể làm mọi điều và tự tin là nếu sai thì chỉ cần một bài nói nghiêng ngả hắn có thể biến cái suy nghĩ của hắn thành suy nghĩ đúng đắn cho mọi người. - Một trong những nguyên nhân là ở tinh thần ái quốc cực đoan của hắn. Hắn có một mục đích là đưa nước Đức thoát khỏi những ràng buộc sau thất bại của chiến tranh thế giới thứ nhất, xây dựng một nước Đức siêu cường nhưng bằng chế độ phát xít độc tài, chuyên chế. Đó chính là động lực để hắn lãnh đạo như vậy. Cũng là thứ để hắn thuyết phục được người dân Đức tin ở khả năng và quan điểm của hắn. - Hitler là một kẻ cô độc, yếu đuối, cha mẹ mất sớm, sự nghiệp không đâu vào đâu, hắn không có bạn bè nên hắn không tin tưởng vào bất cứ ai, không nghe bất cứ ai, thậm chí có thể ra tay với cả thân tín của mình. Đó là một trong những nguyên nhân dẫn đến cách lãnh đạo độc đoán đó. - Hắn coi nhân dân như những người được “nữ tính hóa” và tỏ ra hãnh diện vì mình được điều khiển họ, họ phải nghe lời hắn, chỉ có theo hắn mới có cuộc sống như họ mong đợi. 12
- Bên cạnh đó, hắn kết thân với tên độc tài người Ý Musolini, kết thân với hắn thì tất nhiên sẽ chịu ảnh hưởng nhiều cách lãnh đạo độc đoán chuyên quyền của hắn. Đó là những nguyên nhân xây dựng nên phong cách lãnh đạo độc đoán, chuyên quyền, cực đoan của Hitler. 2.1.2. Thực trạng phong cách lãnh đạo độc đoán của Hitler: Một trong những tố chất độc tài – chuyên chế, Hitler là một đại diện tiêu biểu cho phong cách lãnh đạo độc đoán. Điều đó được chứng minh qua những hành động trong đời sống riêng khi Hitler đối xử với những người dưới trong cuộc sống hàng ngày, trong công việc với mọi quyết định và hành xử của ông. Trong cuộc sống hàng ngày: Hitler độc đoán cho rằng mình luôn đúng và không chịu sửa các thói quen cổ quái của mình. Ông chẳng quan tâm đến chức năng quản lý quốc gia của một Thủ tướng. Thiếu kiến thức điều hành Chính phủ nhưng lại không chịu học. Tự cho mình là một nghệ sĩ cao quý và một nhà tư tưởng nhạy bén, Hitler tin vào tín điều: “Một ý nghĩ thiên tài giá trị hơn cả một đời ngồi trong phòng làm việc.” Vì thế Hitler thoải mái chờ cho tới khi bất chợt xảy ra tình huống hiểm nghèo thì ông nhảy lên sân khấu diễn một vở kịch xuất chúng. Hàng ngày Quốc trưởng ngủ dậy rất muộn, vừa ăn sáng vừa đọc báo, sau đó tạt qua phòng làm việc, giải quyết vài việc ông quan tâm, bỏ mặc mọi việc khác. Ông tự bố trí việc tiếp khách, không ưa ai thì không tiếp, dù việc khẩn cấp đến đâu. Hitler ít ngồi mà hay đi lại trong phòng, ghét viết lách, thích ra lệnh miệng cho bất cứ ai có mặt, hoặc đọc cho thư ký chép. Buổi “biểu diễn” đặc sắc nhất của ông là bữa ăn trưa, bắt đầu lúc 14 hoặc 15h, kéo dài cả buổi chiều, thường có mặt dăm chục cộng sự. Suốt bữa, ông huyên thuyên độc thoại một mình, người nghe chỉ biết phụ hoạ, không dám nói lại. Bữa tối vắng hơn, người giầu tự trọng thường tránh ăn chung với Hitler. Ngày làm việc ở Phủ Thủ tướng thường kết thúc bằng xem phim – thú tiêu khiển duy nhất của Quốc trưởng. Xem đến chỗ nào không thích là ông hét lên: “Rác rưởi !”, lập tức người ta thay phim khác. 13
Trong vai trò một nhà lãnh đạo: Tính độc đoán thể hiện trong việc - Thứ nhất, chiếm quyền độc tài trong đảng Vào mùa hè 1921, lần đầu tiên Hitler đã cho các đồng chí của mình nếm trải bản tính tàn độc và óc tinh ranh về chiến thuật. Trong khi Hitler đi Berlin để tiếp xúc với vài phe nhóm theo chủ nghĩa quốc gia hầu mở rộng phong trào Quốc xã, những ủy viên trung ương khác của Đảng Quốc xã thấy có cơ hội để thách thức quyền lãnh đạo của ông. Hitler đã trở nên quá độc đoán với họ. Thế là họ trù định sáp nhập với những phe nhóm có chủ kiến tương tự. Nhận ra vị thế của mình bị đe dọa. Hitler vội vã trở về München để dập tắt những người mà ông gọi là "mất trí điên rồ". Ông xin rút ra khỏi đảng. Những ủy viên trung ương khác thấy ngay là đảng không thể mất ông. Hitler không chỉ là nhà hùng biện tài giỏi nhất, mà còn là nhà tổ chức và tuyên truyền hữu hiệu nhất. Hơn nữa, chính Hitler là người mang về phần lớn ngân khoản đóng góp cho đảng. Nếu ông ra đi, chắc chắn Đảng Quốc xã sẽ tan rã. Trung ương đảng khước từ ý nguyện của Hitler. Sau khi đã nhận thức rõ vị thế của mình, bây giờ Hitler bắt buộc các nhà lãnh đạo khác của đảng phải nhượng bộ. Kết quả là Hitler xóa bỏ Trung ương Đảng, nắm quyền lãnh đạo độc tôn của đảng, nhà sáng lập đảng Drexler được đẩy lên làm chủ tịch danh dự, và chẳng bao lâu bị cho ra rìa. Tháng 7 năm 1921, "nguyên tắc lãnh đạo" được thiết lập, trở thành điều luật trước nhất cho Đảng Quốc xã và sau đấy cho Đế chế Thứ Ba. "Lãnh tụ" đã xuất hiện trên chính trường nước Đức. Vị "lãnh tụ" bây giờ bắt đảng, tiếp tục nhận đầu lo tái tổ chức thêm đóng góp tài chính. - Thứ hai, thiết lập thể chế độc tài Nghị viện và chính quyền bang bị giải tán ngay trong năm đầu Quốc xã nắm quyền lực. Bang được chuyển thành tỉnh, và tỉnh trưởng được Hitler bổ nhiệm. Thành phố cũng mất quyền tự quản, được đặt dưới Bộ Nội vụ. Bộ trưởng Nội vụ bổ nhiệm thị trưởng của thành phố có trên 100.000 dân, và tỉnh trưởng bổ nhiệm thị trưởng của thành phố từ 100.000 dân trở xuống. Riêng Hitler giữ quyền bổ nhiệm thị trưởng Berlin, Hamburg và Wien (sau năm 1938, khi Áo được sáp nhập). 14
Ngày 14 tháng 7 năm 1933, một luật mới quy định Đảng Lao động Quốc gia Xã hội Chủ nghĩa Đức là đảng chính trị duy nhất ở Đức. Các nghiệp đoàn bị dẹp bỏ. Ngày 30 tháng 1 năm 1934, kỷ niệm tròn năm Hitler nhậm chức Thủ tướng, Hitler chính thức hoàn tất công việc qua Luật Tái lập Đế chế. Tất cả thể chế dân cử bị xóa bỏ, quyền điều hành bang được chuyển về trung ương, mọi cơ cấu chính quyền bang được tập trung dưới chính phủ Đế chế, thống đốc bang được đặt dưới hệ thống hành chính của Bộ Nội vụ Đế chế. - Thứ ba, thanh trừng và đàn áp các nhân vật chống đối Ngày 5 tháng 11 năm 1937, Hitler thông báo cho giới chỉ huy quân đội và ngoại giao cao cấp ý định tiến hành chiến tranh, sáp nhập Áo và Tiệp Khắc vào Đức. Các tư lệnh quân đội và ngoại trưởng tin chắc việc này sẽ dẫn đến chiến tranh toàn Châu Âu. Họ đều cảm thấy choáng váng. Đấy không phải là do yếu tố đạo lý mà vì lý do thực tế hơn: nước Đức vẫn chưa sẵn sàng cho một cuộc chiến lớn; nếu khiêu khích chiến tranh bây giờ sẽ có nguy cơ gặp thảm họa. Dựa trên những lý do ấy, Werner von Blomberg, Freiherr Wernner von Fritsch và Konstantin von Neurath đã lên tiếng cật vấn lý lẽ của Lãnh tụ. Trong vòng 3 tháng, cả ba đều mất chức. Do những mưu đồ của các thuộc hạ dưới quyền, lần lượt Thống chế, Tổng Tham mưu trưởng Quân lực von Blomberg và Đại tướng cấp cao Tư lệnh Lục quân von Fritsch đều bị mất chức do bị Heinrich Himmler dàn cảnh, kết tội đồng tính. Hitler tuyên bố đích thân ông chỉ huy toàn quân lực. Là nguyên thủ quốc gia, dĩ nhiên Hitler là Tư lệnh Tối cao Quân lực, nhưng bây giờ ông nắm luôn chức Tổng Tham mưu trưởng Quân lực và bãi bỏ Bộ Chiến tranh. Bộ Tổng Tham mưu Quân lực bây giờ có tên mới: Oberkommando der Wehrmacht – gọi tắt là OKW, chỉ huy ba binh chủng Lục quân, Không quân và Hải quân. Hitler là Tư lệnh tối cao của OKW. Ngày 4 tháng 2 năm 1938 là điểm ngoặt quan trọng trong lịch sử của Đế chế thứ Ba, là cột mốc trên đường tiến đến chiến tranh. Vào ngày này, những người bảo thủ cuối cùng ngáng trở Hitler trên con đường ông nhất quyết theo đuổi đã bị gạt qua một bên. Trong suốt 5 năm cho đến ngày 4 tháng 2 năm 1938 15
này, quân đội có đủ sức mạnh để lật đổ Hitler và Đế chế thứ Ba, nhưng họ đã không làm gì cả. Có nhiều âm mưu chống đối Hitler với mục đích chính ban đầu là lật đổ ông nhằm ngăn ông gây chiến tranh mà họ nghĩ sẽ đem đến chiến bại cho nước Đức. Kế tiếp, khi chiến tranh đã bùng phát, những người chống đối muốn ngăn chặn việc Đức bị thất trận nhục nhã, cần vớt vát ít nhiều bằng cách ám sát Hitler và đàm phán với Đồng Minh. Riêng năm 1943, có ít nhất hàng chục kế hoạch ám sát Hitler Tất cả âm mưu đều thất bại. Giới dân sự không thể lôi kéo Quân đội Đức vào âm mưu của họ. Như Thống chế von Blomberg khai trước Tòa án Nürnberg: “Trước 1938-39, các tướng lĩnh Đức không chống lại Hitler. Không có lý do gì chống lại ông, vì ông tạo ra thành quả mà họ mong ước”. Sau vụ Claus von Stauffenberg ám sát hụt Hitler, trong cơn giận dữ tột cùng và lòng thèm khát trả thù không gì kiềm chế được, Hitler quát tháo: “Lần này, sẽ cho can phạm xưng tội ngắn gọn. Không có tòa án quân sự. Họ sẽ đứng trước Tòa án Nhân dân. Không cho phép họ phát biểu. Tòa án sẽ xét xử chớp nhoáng. Án tử hình được thi hành hai tiếng đồng hồ sau. Bằng cách treo cổ – không có sự khoan hồng”. Những người bị cáo buộc trong giới quân sự không ra tòa án binh, mà bị tước quân tịch để đứng trước Tòa án Nhân dân, vốn là loại hình tòa án bù nhìn, nhận lệnh trực tiếp từ Hitler. Tử tội bị đưa vào một gian phòng nhỏ đã có sẵn tám cái móc treo thịt. Từng người bị lột trần cho đến eo, một thòng lọng bằng sợi dây dương cầm được tròng vào cổ họ và phía trên buộc vào cái móc treo thịt. Một máy quay phim thu hình toàn bộ diễn tiến trong khi tử tội đong đưa và ngạt thở, chiếc quần không có dây lưng cuối cùng tụt xuống, khiến cho họ trần truồng trong khi chết một cách đau đớn. Theo chỉ thị, trong đêm ấy cuốn phim được tráng rồi được chuyển đến cho Hitler xem cùng với những ảnh chụp trong phiên tòa. 16
Nhân vật có can dự nổi tiếng nhất là Thống chế Erwin Rommel, thì bị Hitler bức tử để đổi lại gia đình ông không bị trừng phạt và lễ tang của ông được cử hành theo cấp nhà nước Trong quân sự: Phong cách độc đoán của Hitler càng thể hiện rõ ràng khi ông nói: “Tôi không yêu cầu các tướng lĩnh phải hiểu mệnh lệnh của tôi, mà chỉ yêu cầu họ chấp hành”. Đầu năm 1938, đa số các chỉ huy cao cấp phản đối việc Hitler định chiếm châu Âu, họ sợ nước Đức sẽ cuốn vào một cuộc chiến không thể thắng. Hitler bèn thay hầu hết người ở các chức vụ cao nhất, bãi bỏ chức tổng tư lệnh lực lượng vũ trang và Bộ Chiến tranh, lập Bộ Thống soái Tối cao (OKW) do Hitler trực tiếp chỉ huy, thực chất chỉ là ban tham mưu cho cá nhân ông. Khi Hitler ra lệnh chiếm Áo (3. 1938), đa số các tướng phản đối; ông bèn tự chỉ huy toàn bộ chiến dịch này. Tháng 5, Hitler thông báo kế hoạch chiếm Tiệp Khắc do OKW thảo, không hề hỏi ý kiến lục quân. Tổng tham mưu trưởng lục quân bèn từ chức để phản đối. Khi quyết định chiếm Ba lan, Hitler sai lầm cho rằng phương Tây sẽ không can thiệp, nhưng Anh và Pháp đã tuyên chiến với Đức sau khi Đức tiến vào Ba Lan; chiến tranh thế giới nổ ra. Khi Hitler thông báo kế hoạch tháng 8 tấn công sang mặt trận phía Tây, ngay cả phó thứ nhất của ông là Goering cũng bất ngờ vì các tướng Đức vẫn muốn hoà bình với Anh, Pháp. Chiến dịch tấn công Na Uy tháng 4.1940 bộc lộ rõ nhược điểm chủ quan của Hitler. Hải quân Anh đánh đắm 10 tàu tuần dương Đức. Phải mất 6 tuần Hitler mới chiếm được Na Uy. Hitler càng tự phụ và thể hiện tính độc đoán của mình khi cho rằng mình có thiên tài quân sự, bằng chứng là sau khi chiếm nước Pháp, hắn phớt lờ các tướng lĩnh Đức và không cung cấp cho họ mọi thông tin cần thiết, nhằm tước đoạt quyền chỉ huy của họ. Kết quả là trong cuộc tấn công Liên Xô, Hitler tưởng là chỉ vài tuần là chiếm được Moskva nên quân Đức không mang quần áo rét, do đó khi bị cầm chân trong băng tuyết ở ngoại vi Moskva, chúng đã bị thua đau trước sự phản công của quân Nga. Lúc đó Hitler không cho quân Đức rút lui theo đề nghị của các tướng, vì vậy thiệt hại càng nặng. Như mọi lần, ông lại đổ tội cho 17
cấp dưới, khiến nguyên soái Brauchitsch xin từ chức Tổng tư lệnh. Trong trận Stalingrad, Hitler càng chủ quan đến bệnh hoạn. Khi nghe báo cáo Liên Xô tập trung 1 triệu quân phản công và Stalingrad mỗi ngày sản xuất được 1200 xe tăng, Hitler không thèm nghe các tin này. Ông phản đối đề nghị phá vây của tướng Paulus, ra lệnh đánh đến cùng. Cuối cùng Paulus dẫn 92 nghìn lính Đức ra đầu hàng Hồng quân. Hitler gầm lên: “Tôi không thể hiểu tại sao một người đàn ông như Paulus lại không chọn cách tự tử ?” Trên mặt trận phía Tây, quân Đức ở Bắc Phi đầu hàng; Đồng Minh chiếm đảo Sicile của Ý, Mussolini bị hạ bệ. Từ đó trở đi, Hitler ngày một rút vào cô đơn, hắn không ăn chung với các hầu cận nữa và chỉ còn diễn thuyết có hai lần trước đám đông. Hitler giam mình trong phòng riêng tại Sở Chỉ huy của Quốc trưởng ở Đông Phổ, đôi lúc sang tận Sở Chỉ huy ở gần Kiev (Ukraine), cho đến 20.11.1944 mới về Berlin. Khi Đồng Minh đổ bộ Normandy, Hitler vẫn không tin là quân Đức có thể thua. Ông ra lệnh chiến đấu đến cùng, mắng nhiếc các tướng lĩnh là dát như chuột và lừa dối. Cuối cùng để bảo vệ danh dự và không bị người khác coi thường Hitler đã lựa chọn cái chết thay vì đứng trước mặt mọi người để chịu tội 2.2. Phân tích thực trạng phong cách lãnh đạo độc đoán của Hitler: 2.2.1. Ưu điểm: - Hitler là một người rất có tài về quân sự kết hợp với tài hùng biện được tôi luyện để đạt đến mức xuất sắc, do đó việc vận dụng phong cách lãnh đạo chuyên chế độc đoán đã phát huy được toàn bộ những khả năng của ông, giúp ông đạt đươc những thành công theo mục đích của mình. - Thay đổi toàn bộ đất nước, nước Đức đang trong tình trạng khủng hoảng sau thất bại của chiến tranh thế giới thứ nhất nên đang rất cần một đường lối chính sách tư tưởng mới có thể làm cho nước Đức vực dậy, những tư tưởng của Hitler được đưa ra còn rất mới lạ, nên việc thực hiện những tư tưởng đó yêu cầu phải sử dụng phong cách lãnh đạo độc đoán là phù hợp nhất. Cũng nhờ phong cách lãnh đạo này đã tạo ra những thành tựu đáng kể như đã nhắc tới ở thành tựu của Hitler đối với nước Đức, đó là điều cơ bản nhất để xây dựng lòng tin tuyệt đối của người dân Đức đối với Hitler. 18
- Việc sử dụng phong cách độc đoán giúp Hitler giải quyết công việc một cách nhanh chóng, đảm bảo đạt được mục tiêu một cách chính xác. Thể hiện ở chỗ chỉ trong vòng chưa đầy 20 năm kể từ khi Hitler công khai tuyên truyền tư tưởng độc tài (1921) đã đạt được những thành tựu vô cùng to lớn, từ những bước đi đầu tiên trong Đảng Quốc xã đến việc nắm quyền cao nhất nhà nước, từ việc vực nước Đức lên về nền kinh tế tới việc xây dựng một lực lượng quân đội hùng hậu, từ việc khởi động chiến tranh thế giới thứ 2 đến những thắng lợi đạt được trong chiến tranh. Tất cả đều được áp dụng phong cách lãnh đạo độc đoán chuyên quyền. - Với việc sử dụng phong cách lãnh đạo độc đoán giúp Hitler thâu tóm toàn bộ quyền lực về mình cả về chính trị, kinh tế, quân sự, ngoại giao … việc thâu tóm quyền lực đó giúp cho những quyết định của Hitler rất có uy lực, không ai có quyền được chối cãi, chống đối, cũng như làm thất bại những âm mưu tham vọng lật đổ ông. Ở đây xin nói thêm là trong thời kỳ trước và sau khi Hitler lên nắm quyền thủ tướng Đức có rất nhiều đảng phái tồn tại đấu đá nhau, do đó việc Hitler thâu tóm quyền lực là rất cần thiết để chóng lại những mưu đồ của các Đảng phái có thể gây hỗn loạn. Điều đó là một trong những lý do giúp Hitler thực hiện được mục tiêu một cách nhanh chóng. - Về mặt quân sự, việc lãnh đạo theo phong cách lãnh đạo chuyên quyền là yêu cầu cao nhất, vì bản chất của quân đội là nhận thông tin từ trên xuống, chấp hành và thực hiện. Hitler đã xây dựng được một lực lượng quân đội hùng mạnh và gây ra chấn động mạnh mẽ trên khắp thế giới bằng việc gây ra chiến tranh thế giới thứ 2. Tóm lại, qua phân tích ưu điểm chúng tôi thấy rằng việc áp dụng phong cách lãnh đạo độc đoán là rất cần thiết đối với Hitler nói riêng và nước Đức nói chung trong thời kỳ đó, bởi vì yêu cầu đặt ra cao nhất trong thời kỳ này chính là làm sao để đưa nước Đức vực dậy một cách nhanh chóng nhất có thể,cả về chính trị, kinh tế, quân sự… và chỉ có lãnh đạo theo phong cách độc đoán chuyên quyền mới làm được. 19
2.2.2. Nhược điểm: Rõ ràng việc lãnh đạo theo cách độc đoán của Hitler là điều cần thiết tuy nhiên phong cách nào cũng có ưu điểm và nhược điểm. Có phong cách phù hợp với hoàn cảnh, tình huống này nhưng không phù hợp với hoàn cảnh, tình huống khác. Hitler là con người chỉ vận dụng một phong cách độc đoán đã tạo ra nhiều nhược điểm đáng kể. Đặc biệt, điều đó đã gây ra một hậu quả vô cũng nghiêm trọng khi tư tưởng của người lãnh đạo này bị sai lệch đó mà không ai có thể ngăn chặn được đó là việc phát động chiến tranh thế giới thứ 2 và nhận thất bại nặng nề. Mặt trái của phong cách lãnh đạo của Hitler còn thể hiện rất rõ: - Thói ngông nghênh trong lúc làm việc và đón tiếp người khác tại văn phòng, khi làm việc ông muốn tiếp ai thì tiếp, không muốn thì đuổi họ đi, công việc gì mình quan tâm thì giải quyết, không để ý đến trọng trách quốc gia, chỉ chú ý đến quyền lực trong tay mình nên tạo ra rất nhiều kẻ chống đối muốn lật đổ ông. - Hitler quá tự tin vào tài năng của bản thân, tự phụ đối với tài hùng biện của mình, ông đã dần mắc bệnh hoang tưởng, ngủ quên trong tài năng và vinh quang của mình nên không thèm lắng nghe bất cứ lời khuyên của ai, luôn tự cho mình đúng điều đó đã làm cho Hitler phải gánh chịu nhiều thất bại đau đớn. - Phong cách độc đoán đưa thông tin một chiều từ trên xuống, những ý kiến sáng tạo của cấp dưới đều bị Hitler bác bỏ nhanh chóng, ông không nghe lời bất cứ ai nên đã dẫn đến nhiều quyết định sai lầm, và phải nhận thất bại đau đớn nhất là thất bại ở chiến tranh thế giới thứ 2. - Việc áp đặt người khác đã làm hạn chế tinh thần sáng tạo của họ, làm cho họ thấy bất mãn và dần dần trở nên buông xuôi, chỉ nghe mà không cần hiểu, làm mà không có mục đích. Điều đó là nguyên nhân dẫn tới tai họa của nước Đức. - Vì phong cách lãnh đạo độc đoán đã làm Hitler xa rời với ý chí nguyện vọng của nhân dân, không biết thương dân, những người đã từng rất tin tưởng ông, nhưng kết quả là không ai tiếc thương cho cái chết của ông. - Hitler đàn áp rất dã man những người chống đối mình, người bị buộc từ chức, người bị giết, kẻ bị ép chết… không từ một ai. Những hành động đó đã làm cấp dưới khiếp sợ, không dám chống lại, không dám đưa ra ý kiến nên Hitler mất 20