TIỂU LUẬN:XÂY DỰNG CON NGƯỜI TRONG THỜI ĐẠI MỚI

Chia sẻ: Paradise_12 Paradise_12 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:17

Thêm vào BST

Báo xấu

569
lượt xem 60
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trong thực tế, những năm gần đây từ khi đất nước ta tiến hành sự nghiệp đổi mới cũng là thời kỳ đặt ra rất nhiều vấn đề bức xúc có liên quan đến con người và việc hình thành con người mới. Trước hết cần công nhận rằng nhờ có đổi mới đất nước ta đã có những bước phát triển nhanh chóng, đời sống kinh tế cũng như nhiều mặt khác của đời sống văn hoá xã hội được cải thiện một cách rõ rệt. Nhưng bên cạnh đó, trong quá trình đổi mới lại phát sinh không...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: TIỂU LUẬN:XÂY DỰNG CON NGƯỜI TRONG THỜI ĐẠI MỚI

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN H ÀNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH  TIỂU LUẬN TRIẾT HỌC ĐỀ TÀI: “XÂY DỰNG CON NGƯỜI TRONG THỜI ĐẠI MỚI” Giảng viên hướng dẫn : TS. Võ Minh Tuấn Sinh viên thực hiện : Mai Thoại Nhung Lớp : ĐH 21/6 THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH THÁNG 3 NĂM 2006
LỜI MỞ ĐẦU Trong thực tế, những năm gần đây từ khi đất nước ta tiến hành sự nghiệp đổi mới cũng là thời kỳ đặt ra rất nhiều vấn đề bức xúc có liên quan đến con người và việc h ình thành con người mới. Trước hết cần công nhận rằng nhờ có đổi mới đất nước ta đ ã có những bước phát triển nhanh chóng, đời sống kinh tế cũng như nhiều mặt khác của đời sống văn hoá xã h ội được cải thiện một cách rõ rệt. Nhưng bên cạnh đó, trong quá trình đổi mới lại phát sinh không ít tiêu cực và vấn đề nổi cộm nhất là tình trạng xuống cấp về đạo đức và lối sống, khiến cho nhiều ngư ời không những không phát triển theo hướng con ngư ời mới xã hội chủ ngh ĩa m à còn có nguy cơ suy thoái về nhân cách, lệch lạc về tư tưởng. Sự xuất hiện hệ thống các thước đo về cái lợi đã làm thay đổi và chuyển dịch, có khi đảo lộn những giá trị m à các mô thức văn hoá trước đây đã sắp xếp. Thực tế cho thấy đã có không ít ngư ời trong xã hội chạy theo lối sống thực dụng chỉ biết đến hiện tại mà quên quá khứ lấy "hưởng thụ tối đa, cống hiến tối thiểu" làm phương châm sống. Điều này phản ánh đúng lời của C.Mac từ h ơn 150 năm trước về nguy cơ thoái hoá của con người trong nền kinh tế h àng hoá, Ông nhắc nhở chúng ta rằng, trong quá trình phát triển nền kinh tế, cần phải gắn "sự nghiệp giải phóng con người" với cuộc đấu tranh chống lại cái thực tiễn cực đoan của sự thoái hoá của con người. Chỉ có như vậy, chúng ta mới không bị thoái hoá b ởi những mặt trái của cơ chế thị trường, mới tránh đ ược nguy cơ đi ch ệch định hướng XHCN trong quá trình phát triển. Phát huy nguồn lực con người là yếu tố cơ b ản để phát triển xã hội, tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững. Vì th ế vấn đề xây dựng con người mới đã và đ ang là vấn đề cấp bách trong thời đại mới này và đây cũng là vấn đề được Đảng, Nhà nước đặc biệt quan tâm. Đó chính là lí do em chọn đề tài này.
Chương 1 TỔNG QUAN LÝ LUẬN LIÊN QUAN ĐẾN BẢN CHẤT CON NGƯỜI 1 .1. Triết học cổ đại coi con người là một thực thể vũ trụ thu nhỏ, con người có số phận bị quy định bởi ý chí tạo hoá: Triết học duy tâm tuyệt đối hoá đời sống tinh thần của cọn người chia cắt toàn bộ hoạt động tinh thần con người ra khỏi quá trình tâm sinh học của nó, tiêu biểu là triết học Hêghen. Hêghen coi con người là hiện thân của ý niệm tuyệt đối, ông đã có công phát hiện ra một quy lu ật của đời sống tinh thần cá nhân (là sự phát triển của đời sống tinh thần cá nhân cần thiết và tất yếu phải lặp lại trong quá trình hình thái rút ngắn và cô đọng những trình độ cơ bản mà đời sống tinh thần xã hội đã trải qua) vạch ra cơ ch ế của đời sống tinh thần. Phơ Bách nhà triết học duy vật siêu hình tiêu biểu ph ê phán Hêghen đ ã giai thích duy tâm siêu nhiên về bản chất con người. Theo Phơ Bách vấn đề quan hệ giữa tư duy và tồn tại là vấn đề bản chất con người, ông coi con người là một sinh vật hữu tính (có cảm giác, biết tư duy, có ham muốn, ước vọng...) con người là một bộ phận của giới tự nhiên, mà xét theo bản chất của nó là tình yêu thương (kiểu mẫu là tình yêu nam nữ). Tuy nhiên Phơ Bách đ ã m ắc phải hạn chế lớn là ông đã chia cắt con người ra khỏi các quan hệ xã hội hiện thực của nó. 1 .2. Quan điểm của triết học Mác-lê-nin về bản chất con người: * Con người là một thực thể thống nhất giữa mặt sinh vật với mặt xã hội: Trước hết con người chỉ tồn tại, phát triển khi thoả m ãn các nhu cầu thiết yếu về sinh học. Các yếu tố để thoả m ãn nhu cầu đó chỉ có đ ược thông qua hoạt động lao động - hoạt động vật chất xã hội cơ bản của con người, chính lao động là yếu tố trực tiếp hình thành nên tất cả các quan hệ hiện thực của đời sống con người. Sự thống nhất ấy được biểu hiện bằng ba mặt của đời sống hiện thực là đời sống sinh vật, đời sống tinh thần (tâm lý) và đời sống xã hội, do ba loại mối
quan hệ trên (tự nhiên - ý thức - xã hội) ba hệ thống quy luật: (quy luật sinh học, quy luật tâm lý, quy luật xã hội) tạo thành. + Về mặt sinh vật: Con người có nguồn gốc từ giới tự nhiên, con người là sản phẩm của tiến hoá lâu d ài từ giới tự nhiên. Do đó con người có mối quan hệ sống còn với giới tự nhiên, con người sinh thành phải tuân theo những quy luật phổ biến của tự nhiên như: các quy lu ật trao đổi chất, quy luật biến dị duy truyền, quy luật tái sản xuất giống nòi, quy luật tiến hoá, quy luật sinh, lão, b ệnh, tử... + Về mặt đời sống tự nhiên: Thể hiện ra b ên ngoài qua các nhu cầu ăn, mặc, ở, nhu cầu sản xuất, tái sản xuất, nhu cầu tình cảm...Mối liên hệ với tự nhiên và hệ thống các quy luật tự nhiên trực tiếp hình thành nên b ản chất sinh vật của con người, làm nền tảng vật chất cho đời sống tâm lí và đ ời sống xã hội. + Về mặt đời sống tinh thần, tâm lý: Trên n ền tảng sinh vật, hệ thống các quy luật tâm lý (tình cảm, tư tưởng, khát vọng, niềm tin, lý tưởng, ý chí,...) tạo nên m ặt đời sống tinh thần của con người. + Về mằt đời sống xã hội: Con người vừa là sản phẩm của các quan hệ với tự nhiên, lại vừa là sản phẩm của các quan hệ xã hội. Các quy luật xã hội, quy luật sản xuất, quy luật quan hệ cơ sở hạ tầng - kiến trúc thượng tầng, quy luật tồn tại xã hội quyết định ý thức xã hội trực tiếp tác động hình thành nên đời sống xã hội của con người, vừa tác động chi phối đến các quan hệ tự nhiên, quan h ệ tâm lý của con người. * Con người là chủ thể và là sản phẩm của lịch sử: Con người là sản phâm của quá trình phát triển, tiến hoá về cả ba mặt: sinh học, tâm lý và xã hội, ở mỗi thời đại lịch sử cụ thể, do đó bản ch ất con người mang tính lịch sử cụ thể.Chính trong sự hình thành của mình, b ản chất con người vừa là sản phẩm của cả ba mối quan hệ, ba mặt tác động (tự nhiên - tâm lý - xã hội) đồng thời con người vừa là chủ thể trong các quan hệ đó, vừa là sáng tạo và hoàn thiện không ngừng các quan hệ đó. Sáng tạo về văn hoá, tinh thần, sáng tạo xã hội và chính bản thân con người.
Con người là sản phẩm của lịch sử, của sự tiến hoá lâu d ài của giới hữu sinh b ởi vì không có thế giới tự nhiên, mà ngược lại dựa vào giới tự nhiên, thông qua hoạt động thực tiễn, tác động vào giới tự nhiên, cải tạo giới tự nhiên để phục vụ cho hoạt động sống của con người.Trong quá trình cải tạo tự nhiên, cụ thể là hoạt động lao động sản xuất con người lấy đó làm cơ sở tồn tại đồng thời thông qua ho ạt động vật chất và tinh thần, thúc đẩy xã hội phát triển từ thấp đến cao, không có hoạt động của con người thì cũng không có sự tồn tại của toàn bộ lịch sử xã hội của loài người. 1 .3. Kết luận: Bản chất con người là tổng hoà của các quan hệ xã hội, về đời sống sinh học và tâm lý của nó trong những giai đoạn phát triển lịch sử cụ thể, là một chủ thể sáng tạo, là quá trình không ngừng ho àn thiện. Do đó muốn thay đổi bản chất con người phải thay đổi các quan hệ hiện thực của nó mà cơ b ản là các quan hệ xã hội con người đang sống. Muốn xây dựng môt xã hội tiến bộ vì con người thì phải xoá bỏ tất cả các quan hệ làm tha hoá con người, phải giải phóng con người khỏi mọi sự tha hoá, trả lại vị trí làm chủ và sáng tạo cho con người, là mục đích cao cả về con người của học thuyết Mác-lê-nin. Chương 2 THỰC TIỄN VẬN DỤNG LÝ LUẬN BẢN CHẤT CON NGƯỜI TRONG CHIẾN LƯỢC CON NGƯỜI CỦA ĐẢNG TA TRONG THỜI ĐẠI MỚI 2.1. Tư tưởng Hồ Chí Minh về bản chất con người mới: 2 .1.1. Bản chất con người mới trong tư tưởng Hồ Chí Minh: Nh ận thức được vai trò to lớn của con người, đặc biệc trong thời kỳ đổi mới đang quá độ lên CNXH hiện nay, Hồ Chí Minh nhận xét: muốn xây dựng CNXH trước hết cần có con người CNXH. Mà con người CNXH phát triển toàn diện chính là con người có tinh thần làm chủ xã hội, có trí thức văn hoá và khoa
học, có trình độ chuyên môn nghiệp vụ, có phẩm chất đạo đức cách mạng, cần kiệm liêm chính, chí công vô tư, phải nghiêm khắc chống chủ nghĩa cá nhân. Con người mới được đặt ra là một mục tiêu cơ bản, đồng thời là động lực của sự nghiệp cách mạng của nhân ta ngày nay, được xây dựng cùng với xây dựng nền văn hoá tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc. Đó là "con người Việt Nam toàn diện về chính trị, tư tưởng, trí tuệ, đạo đức, thể chất, năng lực sáng tạo, có ý thức cộng đồng, lòng nhân ái, khoan dung, tôn trọng nghĩa tình, lối sống có văn hoá, quan h ện hài hoà trong quan hệ gia đình, cộng đồng, xã hội". Tổng hợp lại đó là những phẩm chất nhân cánh về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, trí tuệ, tài năng th ể hiện sức mạnh nội lực của con ngư ời Việt Nam ngày nay phải có trong hành động để giành thắng lợi trong sự nghiệp xây dựng CNXH và bảo vệ tổ quốc. Đó là con ngươì sống có lý tư ởng cao đẹp và có năng lực hoạt động biến lý tưởng thành hiện thực.Có những phẩm chất nhân cách đó, con người chúng ta vẫn vững vàng, tự chủ thực hiện th ành công nhiệm vụ trung tâm công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nước theo định hướng XHCN mà không bị tác động bởi mặt trái của nền kinh tế thị trường và không bị biến chất bởi kẻ thù thực hiện âm mưu diễn biến hoà bình (tr 255, 256, xây dựng con người mới phù hợp với sự phát triển của đất n ước và thời đại, PGS.Hồ Kiêm Việt, Nxb.CTQG). 2 .1.2. Phương pháp xây dựng con người mới: Để phát triển những phẩm chất nhân cách đó, trong to àn xã hội phải kết hợp giáo dục hệ tư tưởng (chủ nghĩa Mác-lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối của Đảng) với giáo dục lòng tự h ào dân tộc và các truyền thống yêu nước, kiên cường, bất khuất, tự lực, tự cường, nhân nghĩa và thông minh sáng tạo, đồng thời động viên toàn dân vươn tới tiếp cận những đỉnh cao văn minh nhân loại, tiếp thu những th ành tựu khoa học công nghệ, những giá trị văn hoá nghệ thuật tiên tiến trên thế giới. Đảng viên là hạt nhân trong đội ngũ cán bộ của bộ máy Nh à nước và các tổ chức chính trị xã hội. Quan điểm "Đảng viên đi trước, làng nước theo sau" không bao giờ lỗi thời, giờ đây đang cần to àn đảng nghiêm chỉnh thực hiện để
khôi phục lại lòng tin của quần chúng, khắc phục hiện tượng dân chỉ tin đảng nói chung, không còn nguyên vẹn niềm tin đối với những đảng viên cụ thể. Giải pháp nêu gương trong xây dựng con người không phát huy được hiệu quả, cũng như trong sự nghiệp cách mạng, ở chiến lược xây dựng con người, xây dựng đảng luôn luôn giữ vai trò then chốt. (tr 265, 266, Hồ Kiếm Việt). Bên cạnh công tác giáo dục, quản lý cán bộ, đảng viên thì tư tưởng Hồ Chí Minh cũng đề cập đến vấn đề cấp bách là phải giáo dục tư tư ởng cho thanh niên học sinh, sinh viên, đặc biệt là về chính trị. Đối với họ, chính trị đứng ngo ài cuộc sống hằng ngày, đó là công việc của chính khách, của các lãnh tụ, của các nh à ngo ại giao, của các tổ chức chính trị, các đảng phái, sự tham gia chính trị vào công việc của họ chỉ làm rắc rối th êm các mối quan hệ. Tóm lại, những luận điểm trong tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng con người mới phù hợp với sự phát triển của đất nư ớc là cơ sở phương pháp luận cho thực hiện mục tiêu xây d ựng con người mới XHCN trong giai đoạn phát triển mới của cách mạng nước ta. 2.2. Đảng ta đánh giá về chiến lược xây dựng con người mới: "Ngh ị quyết đại hội VIII và nghị quyết đại hội IX của Đảng đã khẳng định: Nâng cao dân trí, bồi d ưỡng và phát huy nguồn lực to lớn của con người Việt Nam là nhân tố quyết định thắng lợi của sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá theo định hướng XHCN, là yếu tố cơ bản để phát triển xã hội, tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững thực hiện dân giàu nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh" (tr 552, 553,phát triển con người trong quan niệm của C.Mac và Ăngghen con người cho sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hoá, h iện đại hoá ở Việt Nam). "Phát triển con người Việt Nam - đó chính là động lực, là mục tiêu nhân văn, là n ền tảng, là cơ sở lâu bền, tạo đà cho bước phát triển tiếp theo của sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá xã hội mà Đảng ta đang lãnh đạo nhân dân ta từng b ước thực hiện".
"Sau hơn 15 năm thực hiện đường lối đổi mới toàn diện đất nước theo định hướng XHCN được đề ra từ đại hội VI của Đảng, giờ đây chúng ta đang bước vào thời kỳ phát triển mới - th ời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Định hướng phát triển như văn kiện đại hội đại biểu to àn quốc lần thứ IX của Đảng đã một lần nữa nhấn mạnh, nhằm mục tiêu xây d ựng n ước ta thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại, có cơ sở vật chất - k ỹ thuật hiện đại, cơ cấu kinh tế hợp lý, quan hệ sản xuất tiến bộ, phù h ợp với trình độ phát triển của lực lượng sản xuất; phát huy cao độ nội lực; đồng thời tranh thủ nguồn lực bên ngoài và chủ động hội nhập kinh tế quốc tế để phát triển nhanh, có hiệu quả và bền vững; nguồn lực con người, năng lực khoa học và công nghệ, kết cấu hạ tầng...ngày càng được tăng cường, tăng trưởng kinh tế đi liền với phát triển văn hoá, từng bước cải triện đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân, thực hiện tiến bộ và công b ằng xã hội, bảo vệ và cải thiện môi trường; kết hợp phát triển kinh tế - xã hội với tăng cường quốc phòng an ninh; thực hiện dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh, về thực chất là phát triển con người, vì cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho quần chúng nhân dân lao động. Mọi sự phát triển của xã hội trong các lĩnh vưc chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội đều do con người quyết định và đ ều hướng về con người, và cuộc sống ngày một tốt đẹp hơn của mỗi người, mỗi gia đ ình trong cộng đồng dân tộc Việt nam. Đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá theo định hư ớng XHCN vì mục tiêu con người đó phải lấy sự phát triến con người Việt Nam làm thước đo chung. Không phải cho đến nay chúng ta mới nhận thấy điều đó, mà ngay từ những buổi đầu tiên, tiến hành sự nghiệp cách mạng của m ình, Đảng ta đã nhiều lần lần khẳng định: "Con người là vốn quý nhất, chăm lo hạnh phúc của con người là mục tiêu phấn đấu cao nhất của chế độ ta", chăm lo cho hạnh phúc của mọi ngư ời, mọi nhà đã được Đảng ta đặt lên vị trí hàng đầu và coi đó là nhiệm vụ trung tâm. Quán triệt quan điểm đó, cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên CNXH của Đảng ta đã khẳng định: "Phương hướng lớn của chính sách xã hội là: phát huy nhân tố con người trên cơ sở đảm bảo công bằng, bình đẳng về nghĩa vụ và quyền lợi công dân, kết hợp tốt tăng trưởng kinh tế với tiến
bộ xã hội, giữa đời sống vật chất và đ ới sống tinh thần, giữa đáp ứng các nhu cầu trước mắt với chăm lo lợi ích lâu dài, giữa cá nhân với tập thể và cộng đồng xã hội" (Cương lĩnh xây d ựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên CNXH, Nxb.Sự thật Hà Nội 1991, tr 13). 2.3. Thực trạng của việc thực hiện chiến lược xây dựng con người mới của Đảng và lối sống đạo đức của người dân ta hiện nay: 2 .3.1. Thành tựu đạt đ ược và những hạn chế tro ng chiến lược xây dựng con người mới của Đảng: Trong chiến lược xây dựng con ngư ời của Đảng ta, mà then chốt là vấn đề giáo dục-đào tạo, Đảng ta đã giải quyết một số vấn đề m à tại hội nghị lần thứ sáu Ban ch ấp hành Trung ường khoá IX Đảng ta đã kh ẳng định: Qua 5 năm thực hiện ngh ị quyết, nền giáo dục n ước ta đ ã đạt chuẩn quốc gia về xoá mù chữ và phổ cập giáo dục tiểu học, tiến hành phổ cập trung học cơ sở ở một số tỉnh, thành phố trình độ dân trí và ch ất lượng nguồn lực con người được nâng lên, ch ất lượng giáo dục toàn diện có chuyển biến bước đầu. Sự nghiệp giáo dục ngày càng được đề cao và được to àn xã hội quan tâm. Song bên cạnh những th ành tựu đạt được, nền giáo dục nước ta còn đứng trước nhiền khó khăn, yếu kém, nhất là về chất lư ợng và quản lý nh à nước về giáo dục. Cơ cấu giáo dục còn bất hợp lý, mất cân đối, nhiều nhu cầu nhân lực của nền kinh tế chưa được đáp ứng (kết luận của hội nghị lần thứ sáu Ban chấp hành Trung ương khoá IX về tiếp tục thực hiện nghị quyết Trung ương khoá VIII...Tạp chí cộng sản số 25, 2002). Tuy nhiên, sau nhiều năm phát triển giáo dục-đào tạo ở nước ta, như nghị quyết hội nghị lần thứ hai Ban chấp hành Trung ương khoá VIII đã chỉ rõ, ch ưa đáp ứng kịp thời những đòi hỏi lớn và ngày càng cao về nhân lực cho công cuộc đổi mới kinh tế - xã hội, xây dựng và bảo vệ tổ quốc, thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Nghị quyết hội nghị đã ch ỉ ra 5 yếu kém (về quy mô cơ cấu, về đội ngũ giáo viên, về chất lượng và hiệu quả, về kỷ cương trong giáo dục, về thực hiện công bằng xã hội) củ a ngành giáo dục và đào tạo của nước ta. Số liện thống
kê xác nhận, chúng ta có hơn 10.000 giáo sư, PGS, Tiến sĩ, Thạc sĩ chiếm 2,3% tổng số lao động xã hội. Trong đó lĩnh vực khoa học công nghệ chiếm 15,4%, nhưng 67,5% của tổng số cán bộ kỹ thuật ấy lại làm việc trong lĩnh vực phi vật ch ất, còn sản xuất kinh doanh chỉ chiếm 32,7% (cán bộ khoa học - kỹ thuật cao trực tiếp làm việc trong các lĩnh vực sản xuất của Thái Lan là 58,8%, Hàn Quốc 48%, Nhật 64,4%). Trong khi cơ cấu và phân bổ cán bộ khoa học và công ngh ệ chưa cân đối, còn nhiều bất hợp lý, th ì cán bộ có trình độ cao, giỏi chỉ lại tập trung làm việc chủ yếu ở cấc cơ quan trung ương. Rõ ràng ở cơ sở và các đơn vị sản xuất kinh doanh lại đang rất thiếu cán bộ có trình độ cao. Bộ giáo dục và đào tạo nhận định: để có mức tăng trưởng 9-10% GDP thì tốc độ tăng trưởng nguồn nhân lực khoa học kỹ thuật phải đạt từ 4-5%/năm. Trên thực tế, mặc dù đã có rất nhiều nỗ lực nhưng đào tạo chuyên gia trình độ cao mới chỉ đạt từ 2-3%/năm. Về văn hoá, cơ bản chúng ta đ ã phổ cập đư ợc ở diện rộng, nhưng trình độ chung của người lao động vẫn còn ở mức thấp, lao động có trình độ cấp 1 chiếm 12,72%, cấp 2 có hơn 40%, cấp 3 vào khoảng 30%, trung học chuyên nghiệp 6,84%, đại học 11%. Trong giáo dục đại học chúng ta lại chậm đổi mới về nội dung, chương trình, phương pháp giảng dạy. Phần đông sinh viên học chay, nghe giảng thụ động, môn nào cũng học và trả lời bài thuần tuý về mặt lý thuyết, học thuộc lòng những quy tắc, kinh nghiệm, không có thời gian đi thực tế, suy luận, phát triển óc sáng tạo... 2 .3.2. Thực trạng đạo đức của cán bộ, Đảng viên và thanh niên Việt Nam hiện nay: Trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá mà nước ta đang tiến hành hiện nay đang tồn tại song song hai vấn đề về lối sống đạo đức của con người mà tiêu biểu là đội ngũ cán bộ, Đảng viên - những người chủ trì của đất nước, đó là hai mặt tích cực và tiêu cực. Mặt tích cực đư ợc thể hiện ở chỗ vẫn có nhiều người vẫn duy trỳ và phát huy được phẩm chất đạo đức cách mạng, đạo đức ngh ề nghiệp, sống và làm việc
theo lý tưởng của Đảng, có lối sống văn minh, ý chí phấn đấu xây dựng n ước nh à giàu m ạnh và chủ nghĩa quốc tế trong sáng. Bên cạnh đó tồn tại mặt trái là lối sống tiêu cực về đạo đức của một bộ phận cán bộ, đảng viên mà hội n ghị Trung ương lần thứ sáu đã nhận định: "Tình trạng cán bộ thoái hoá, biến chất chưa được ngăn chặn và đẩy lùi. Trong đội ngũ cán bộ vẫn tồn tại tình trạng trì truệ, thiếu trách nhiệm và tính chiến đấu chưa cao". Biểu hiện của tình trạng thoái hoá khá phức tạp và đa dạng như bệnh chuyên quyền độ đoán, không tôn trọng dân chủ, bệnh quan liêu xa rời thực tiễn, xa rời nhân dân, bệnh xu nịnh và tâm lý cầu an hưởng lạc, không giám đấu tranh bảo vệ cái đúng, chống cái sai, chống chủ nghĩa cá nhân, thực dụng; chủ nghĩa địa phương hẹp hòi; lối sống xa hoa, đua đòi, thậm chí mê tín, dị đoan...Không ch ỉ có vậy mà còn có: ''biểu hiện của tư tưởng sùng ngoại, tôn sùng Chủ Nghĩa Tư Bản, chạy theo lối sống của xã hội tiêu thụ, tuyệt đối hoá giá trị vật chất, tiền bạc ''văn hoá'' lai căng, tự ti dân tộc, thậm chí phai nhạt ý thức giai cấp, niềm tin và lý tưởng cộng sản...đã xuất hiện một cách báo động". Trong tất cả những vấn nạn đó phải đặc biệt quan tâm đến nạn tham nhũng, có thể coi tham nhũng đang là quốc nạn, là vấn đ ề chính trị ở nước ta. Trên đây là m ột số tồn đọng đang nổi cộm trong hàng ngũ cán bộ, đảng viên - những người chủ trì trong công cuộc xây dựng đất nước ta trong thời kỳ hiện nay, và một lực lư ợng cũng cần nhắc đến đó là giới trẻ, lớp thanh niên - những ngư ời chủ tương lai của đất nước. Bên cạnh những thanh niên thông minh, sáng tạo và nghị lực, biết tận dụng mọi cơ hội, mọi khả năng để vượt qua những thử thách của cuộc sống xứng đáng là người chủ tương lai của đất nước, thì vẫn tồn tại không ít lớp thanh niên có thái độ thờ ơ, vô trách nhiệm, bi quan, chán nản, trông chờ ỷ lại hay có những hành động mang tính cực đoan, chạy theo lợi ích cá nhân, cơ hội, vụ lợi, chạy theo cái xấu, đua đòi, giả dối,...Thậm trí trong lối sống thanh niên hiện nay đang tồn tại lối sống văn hoá thứ cấp: nhu cầu, thị hiếu, năng lực, văn hoá của thanh niên chưa định hình, đang có nh ững biến đổi, biến động sâu sắc, phong phú và ph ức tạp.
Thể chất bao gồm những yếu tố cơ bản như h ình dáng, tầm vóc, chiều cao, trọng lượng...Đây là n hững tiêu chu ẩn quan trọng đầu tiên phải có của người cán bộ. Tại đại hội lần thứ VIII, Đảng ta đã khẳng định: "Sự cường tráng về thể chất là nhu cầu của bản thân con người, đồng thời là vốn quý để tạo ra tài sản trí tuệ và vật chất cho xã hội" (văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VIII, Nxb.CTQG Hà Nội, 1996, tr 30). Một tiêu chí quan trọng khác không thể thiếu của người cán bộ trong sự nghiệp đổi mới đất nước là phải có phẩm chất tốt; đạo đức trong sáng. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nh ấn mạnh rằng: đạo đức cách mạng là cái gốc rất quan trọng, rằng: "Nếu không có đạo đức cách mạng thì có tài năng cũng vô dụng" (Hồ Chí Minh toàn tập, tập 11, Nxb.CTQG Hà Nội, 2000, tr 329). Công cuộc đổi mới toàn diện của đất nước trên m ọi lĩnh vực là một sự nghiệp cách mạng, do vậy không thể không cần đến những con người vừa có sức khoẻ, vừa có đạo đức và tài năng. Phát triển mặt đạo đức của người cán bộ trong sự nghiệp đổi mới là phát huy tinh th ần yêu nước, tự cường dân tộc, ý thức tập thể, đo àn kết phấn đấu vì lợi ích chung, là xây dựng lối sống lành m ạnh, văn minh "cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư", là phát huy truyền thống nhân - n ghĩa của dân tộc.Yêu cầu n ày là đặc biệt quan trọng đối với đội ngũ cán bộ, bởi có vậy, họ mới có thể hoàn thành sứ mệnh "là người đầy tớ, công bộc của nhân dân". Trong bối cảnh toàn cầu hoá và xu thế hội nhập quốc tế như hiện nay, sự nghiệp đổi mới của chúng ta đang đứng trước nhiều thời cơ, vận hội to lớn, nhưng cũng không ít khó khăn, thách thức. Nếu thiếu trí thức, kém về ngoại n gữ, không có kỹ năng phân tích, tổng kết thực tiễn, nắm bắt các vấn đề đặt ra, và do vậy không đưa ra được những quốc sách phù hợp, kịp thời, thực hiện có hiệu quả,...ngư ời cán bộ sẽ không theo kịp và b ị thực tiễn cuộc sống vượt qua. Việc xây dựng người cán bộ trong sự nghiệp đổi mới sẽ là phiến diện, thiếu sót nếu chỉ chú ý phát triển về mặt thể chất, đạo đức và trí tuệ mà xem nh ẹ hoặc coi thường yêu cầu phát triển về mặt thẩm mỹ. Như chúng ta đã biết, chân - thiện - m ỹ là m ột chỉnh thể giá trị toàn vẹn. Điều đó có nghĩa là các m ặt thể chất,
trí tuệ, đạo đức và thẩm mỹ trong con người luôn gắn liền với nhau. Coi trọng sự phát triển mặt thẩm mỹ của người cán bộ mang ý nghĩa nhân văn to lớn. Vì th ế, ngay sau khi giành độc lập, Đảng ta đã chủ trương xây d ựng và phát triển một nền giáo dục toàn diện nhằm rèn luyện, bồi dưỡng cho con người Việt Nam trên tất cả các mặt đức, trí, thể, mỹ. Ngày nay, trong sự nghiệp đổi mới nền giáo dục nước ta nói chung và chiến lược cán bộ nói riêng càng phải coi trọng các yếu tố đó. Trong cương lĩnh xây dựng đất n ước trong thời kỳ quá độ lên CNXH, Đảng ta khẳng định: "Cần xây dựng con người với trình độ tri thức, đạo đức, thể lực và thẩm mỹ ngày càng cao" (Cương lĩnh xây dựng Đảng trong thời kỳ quá độ lên CNXH, Nxb. CTQG, Hà Nội, 1991, tr 10). Người cán bộ trong sự nghiệp đổi mới không thể thiếu yếu tố năng động và thích nghi, đó là sự nhạy bén, linh hoạt trong mọi hoàn cảnh và điều kiện; là sự mền dẻo trong tư duy, sáng suốt trong hành động, sắc xảo trong quan hệ, "dĩ bất biến, ứng vạn biến" theo tư tưởng Hồ Chí Minh. Ngày nay, chúng ta đang xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng XHCN, do vậy tính năng động, khả năng thích nghi cao là những yếu tố vô cùng cần thiết đối với người cán bộ. Nếu không có những yếu tố này, ngư ời cán bộ có thể rơi vào b ị động, không làm chủ được trong mọi hoàn cảnh, tình huống. Nhờ sự năng động, thích nghi người cán bộ sẽ tìm ra được những giải pháp "đột phá" trong mọi ho àn cảnh có vấn đề, chẳng hạn, trong quá trình mở cửa và hội nhập, người cán bộ giỏi có thể làm sống dạy một doanh nghiệp hay một vùng kinh tế... Sự nghiệp đổi mới đòi hỏi ngư ời cán bộ phải có phong cách lãnh đạo. Xây dựng phong cách lãnh đạo của người cán bộ ngày nay là hình thành, phát triển và rèn luyện tác phong làm việc đĩnh đạo, bình tĩnh, sáng suốt, nhanh nhạy, phương pháp làm việc khoa học, lấy hiệu quả công việc, lấy mục đích vì nhân dân làm chuẩn giá trị. Phong cách đó đối lập với lề lối làm việc bảo thủ, trì trệ chậm đổi mới kiểu "sáng vác ô đi, tối vác về"...Xây dựng tác phong lãnh đ ạo chính là góp phần xây dựng và hoàn thiện nhân cách người cán bộ trong thời kỳ mới. Đó là yếu tố không thể thiếu để người cán bộ có thể hoàn thành trách nhiệm: vừa là
người lãnh đ ạo, vừa là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân như chủ tịch Hồ chí Minh đ ã d ạy. 2.4. Kết luận: Sự nghiệp đổi mới là một quá trình tất yếu khách quan để thúc đẩy sự phát triển của đất nước trên mọi lĩnh vực. Thực tiễn của công cuộc đổi mới trong gần hai thập kỷ qua đã khẳng định đường lối đúng đắn của Đảng ta. Bước vào giai đoạn mới, sự nghiệp lớn lao n ày đang đặt ra những yêu cầu cao h ơn về chất lượng nguồn nhân lực nói chung và lực lượng cán bộ lãnh đạo nói riêng. Nó đòi hỏi phải có những lớp cán bộ phát triển toàn diện, đủ sức lãnh đ ạo và tổ chức nhân dân thực hiện thắng lợi mục tiêu "dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh" (văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX, Nxb. CTQG, Hà Nội, 2000, tr 22) đ ã đ ề ra. Bởi vậy, chúng ta phải tiếp tục tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng trẻ hoá cán bộ; phải có sự xem xét, đánh giá, bổ nhiệm đúng cán bộ, từng bước có chính sách thoả đáng đối với cán bộ các cấp, nhất là ở cấp cơ sở. Để đảm bảo chất lư ợng và hiệu quả của công tác xây dựng cán bộ, cần phải tích cực chống bệnh quan liêu, kinh nghiệm chủ nghĩa và giáo điều chủ ngh ĩa; phải gắn liền với công tác xây dưng Đảng với quá trình đấu tranh chống tham nhũng và cuộc vận động xây dựng chỉnh đón Đảng.
KẾT LUẬN Bản chất con người và chiến lược con người của Đảng ta trong thời đại mới không phải là vấn đề mới mẻ.Vấn đề này phải được quan tâm đúng mức. Với tư cách là một sinh viên cũng là thành phần của hàng ngũ người chủ tương lai của đất nước, tôi cũng xin đóng góp ý kiến của m ình về vấn đề n ày như tôi đ ã trình bày. Với tốc độ phát triển như vũ bảo của trình độ khoa học - k ỹ thuật nh ư hiện nay thì nền văn minh nhân loại chịu ảnh hưởng sâu sắc. Nó ảnh hưởng mạnh mẽ đến đời sống của con người nhất là đời sống văn hoá đã mang nhiều giá trị mới mẻ và Việt Nam cũng không n ằm ngo ài vòng quay ấy! Điều đặc biệt là nước ta đang trong quá trình quá đ ộ lên CNXH. Quá trình quá độ lên CNXH chứa đầy những mặt mạnh và mặt yếu kém của nó m à trong suốt bài tiểu luận đ ã đề cập đến. Vấn đề "Bản chất con ngư ời" được đặc biệt quan tâm b ởi tính cấp thiết của nó như tôi đã đề cập ngay từ đầu và xuyên suốt bài tiểu luận. Tôi đã đề cập đến nhiều vấn đề liên quan đến "Bản chất con người". Điểm đặc biệt trong đó là chiến lược con người của Đảng ta, trong thời đại mới. Tuy nhiên, bên cạnh những vấn đề màtôi đã đề cập ở trên, không khỏi những thiếu sót và hạn chế, bởi tôi chưa có kh ả năng nguyên cứu sâu và một số phương pháp giải quyết mâu thuẩn tôi đ ã đ ưa ra cũng có thể ch ưa triệt để. Nhận
thức đư ợc điều này,tôi cho rằng nghiên cứu "Bản chất con người" là cả một quá trình lâu dài, đòi hỏi rất nhiều nổ lực. Cuối cùng tôi xin chân thành cảm ơn tất cả các thầy cô trường đại học Ngân Hàng, đăc biệt là thầy Minh Tuấn đã tận tình giúp đỡtôi trong suốt quá trình làm đề tài tiểu luận này. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. C.Mac và Ph.Ăngghen sdd, tr 234. 2. C.Mac và Ph.Ăngghen sdd, tr 136-137. 3. Xây dựng con người mới phù hợp với sự phát triển của đất n ước và thời đại PGS. Hồ Kiếm Việt, Nxb.CTQG, Hà Nội, 2002. 4. Những bài viết và nói chọn lọc thời kỳ đổi mới của đại tướng Võ Nguyên Giáp, Nxb.CTQG và Quân Đội Nhân Dân. 5. Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên CNXH, Nxb.CTQG Hà Nội, 1991. 6. Tạp chí cộng sản, số 1 (1/20002), số 33 (11/2003). 7. Tạp chí triết học, số 2 (2/2004). 8. Triết học số 4 (4/2003). 9. Tư tưởng Hồ Chí Minh với sự nghiệp xây dựng con người Việt Nam phát triển toàn diện, PGS.TS Thành Duy.
BẢNG KÝ HIỆU VIẾT TẮT XHCN : xã hội chủ nghĩa. CNXH : chủ nghĩa xã hội. CTQG : chính trị quốc gia. PGS,TS : phó giáo sư, tiến sĩ. NXB : nhà xu ất bản.