Tình trạng sức khỏe răng miệng và tác động của chúng lên sinh hoạt hàng ngày của học sinh 12 và 15 tuổi tại huyện Châu Đức, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, năm học 2012-2013

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 2 * 2014<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> TÌNH TRẠNG SỨC KHỎE RĂNG MIỆNG VÀ TÁC ĐỘNG<br /> CỦA CHÚNG LÊN SINH HOẠT HÀNG NGÀY<br /> CỦA HỌC SINH 12 VÀ 15 TUỔI TẠI HUYỆN CHÂU ĐỨC,<br /> TỈNH BÀ RỊA - VŨNG TÀU, NĂM HỌC 2012-2013<br /> Nguyễn Anh Quan*, Ngô Thị Quỳnh Lan**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu nghiên cứu là xác định tình trạng sức khỏe răng miệng và tác động của chúng lên sinh hoạt hàng<br /> ngày của học sinh 12 và 15 tuổi tại huyện Châu Đức, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, năm học 2012-2013.<br /> Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu cắt ngang mô tả, tiến hành từ tháng 3/2013 đến<br /> tháng 5/2013. Mẫu nghiên cứu gồm 566 trẻ, gồm 303 trẻ 12 tuổi (lớp 6) và 263 trẻ 15 tuổi (lớp 9) theo phương<br /> pháp chọn mẫu cụm với đơn vị cụm là lớp, xác suất tỷ lệ với kích cỡ dân số PPS. Sử dụng Bộ câu hỏi thu thập<br /> thông tin chung và thông tin về các vấn đề răng miệng đã gặp trong 3 tháng qua; Phiếu ghi nhận chỉ số Child –<br /> OIDP và Phiếu điều tra sức khỏe răng miệng theo mẫu WHO 1997 để thu thập dữ liệu.<br /> Kết quả: Tỷ lệ sâu răng của học sinh 12 tuổi là 48,2 % và học sinh 15 tuổi là 58,6 %; SMT-R trẻ 12 tuổi<br /> trung bình là 1,2; trẻ 15 tuổi là 1,8. Học sinh 12 tuổi: có 89,1% có ít nhất một hoạt động sinh hoạt hàng ngày bị<br /> tác động trong 3 tháng qua; Có 61,6% bị ảnh hưởng ở mức độ rất nhẹ, 20,0% bị ảnh hưởng ở mức độ nhẹ, 11,9%<br /> bị ảnh hưởng ở mức độ trung bình; Đau răng là vấn đề răng miệng thường gặp nhất ảnh hưởng lên nhiều hoạt<br /> động. Nguyên nhân thường gặp nhất tác động lên ăn nhai là đau răng (82,1%) và ê buốt răng (78,3%); Lên tinh<br /> thần (43,5%) là đau răng; Lên VSRM (91,5%) là chảy máu khi chải răng; Lên hoạt động giao tiếp (60,7%) là hôi<br /> miệng. Học sinh 15 tuổi: Có 73,0% phải chịu tác động bởi các vấn đề răng miệng lên sinh hoạt hàng ngày trong 3<br /> tháng qua; Đa số chỉ ảnh hưởng ở mức độ rất nhẹ (56,8%), mức độ trung bình là 20,8%; mức độ nhẹ 13,4%, chỉ<br /> có 6,3% học sinh bị ảnh hưởng ở mức độ nặng và 2,6% rất nặng. Đau răng là nguyên nhân tác động lên nhiều<br /> hoạt động (trong đó ăn nhai bị ảnh hưởng nhiều nhất - 79,4%). Nguyên nhân phổ biến tác động lên ăn nhai<br /> (66,3%) là ê buốt; Tác động lên tinh thần (52,2%) là đau răng; Lên VSRM (74,6%) là chảy máu khi chải răng;<br /> Lên các hoạt động giao tiếp (60%) và cười (54,7%) là hình dạng răng. Phạm vi ảnh hưởng của SKRM đến các<br /> hoạt động hàng ngày dao động từ 0 đến 8 hoạt động; Nhóm học sinh 15 tuổi: Không có học sinh nào bị tác động<br /> đến 8 hoạt động; Nhóm học sinh 12 tuổi: có 0,3%, khác biệt có ý nghĩa thống kê (p= 0,001). Trong phân tích hồi<br /> qui logistic đơn biến, đa biến ở học sinh 12 tuổi và học sinh 15 tuổi thì yếu tố lâm sàng tình trạng sâu răng (chỉ số<br /> S, M, T, SMT-R) không là yếu tố có ý nghĩa trong việc tiên đoán các vấn đề răng miệng có ảnh hưởng đến sinh<br /> hoạt hàng ngày của học sinh (p > 0,05).<br /> Từ khoá: Tình trạng sức khoẻ răng miệng<br /> <br /> * Học viên CKII 2010-2014- Khoa YTCC- Đại học Y Dược TP. HCM<br /> ** Bộ môn NKCS- Khoa RHM, Đại học Y Dược TP. HCM<br /> Tác giả liên lạc: BS Nguyễn Anh Quan<br /> ĐT: 0918063031<br /> Email: anhquan6164@yahoo.com.vn<br /> <br /> Chuyên Đề Răng Hàm Mặt<br /> <br /> 109<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 2 * 2014<br /> <br /> ABSTRACT<br /> ORAL HEALTH STATUS AND ITS EFFECT ON DAILY PERFORMANCE<br /> OF SCHOOLCHILDREN FROM 12 TO 15 YEARS-OLD<br /> IN CHAU DUC WARD, BA RIA – VUNG TAU PROVINCE IN 2012-2013.<br /> Nguyen Anh Quan, Ngo Thi Quynh Lan<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 18 - Supplement of No 2 - 2014: 109 - 118<br /> Objective: the objective of this study was to evaluate the oral health status and its effect on daily performance<br /> of schoolchildren from 12 to 15 years-old in Chau Duc ward, Ba Ria – Vung Tau province in 2012-2013.<br /> Materials and method: we conducted a cross-sectional study from 3/2013 to 5/2013. The sample consisted<br /> of 566 schoolchildren, with 303 children at 12 years-old (grade 6) and 263 at 15 years-old (grade 9) who were<br /> selected according to group sampling with one class as a group, xác suất tỷ lệ với kích cỡ dân số PPS. A<br /> questionnaire was used to collect general information and dental history in the previous 3 months; examination<br /> form included Child – OIDP and oral health status according to WHO 1997.<br /> Results: caries prevalence among 12-year-old schoolchildren was 48.2 % and 58.6 % among 15 years-old;<br /> DMFT was 1.2 for 12 years-old and 1.8 for 15 years-old. Among 12-year-old schoolchildren: 89.1% had at least 1<br /> daily activity affected in the past 3 months; 61.6% with very mild effect, 20.0% with mild effect, 11.9% with<br /> average effect; toothache was the most frequent problem interfering with a number of activities. The 2 most<br /> frequent problems with mastication were toothache (82.1%) and hypersensitivity (78.3%); with morale (43.5%)<br /> was toothache; with oral hygiene (91.5%) was bleeding on brushing; with social communication (60.7%) was<br /> halitosis. Among 15-year-old schoolchildren: 73.0% was affected by oral problems in the past 3 months; the<br /> majority was very mild effect (56.8%), 13.4% was mild, 20.8% was average, only 6.3% was severe and 2.6% very<br /> severe. Toothache was the most frequent problem interfering with many activities (among which mastication was<br /> the most affected – 79.4%). The next problem with mastication was hypersensitivity (66.3%); with morale<br /> (52.2%) was toothache; with oral hygiene (74.6%) was bleeding on brushing; with social communication (60%)<br /> and smile (54.7%) was tooth shape. Oral health had influence on 0 to 8 daily activities; no schoolchildren at 15<br /> years-old had up to 8 activities affected while 0.3% of the 12 years-old did and the difference was statistically<br /> significant (p= 0.001). With a single and multiple variable logistic regression, clinical status of dental caries (D,<br /> M, F, DMF-T) was not a prognostic factor for the affect of oral problems on daily performance (p > 0.05).<br /> Key words: oral heal status, Child-OIDP<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Sức khỏe răng miệng kém có thể là một<br /> trong các yếu tố ảnh hưởng sâu sắc đến chất<br /> lượng cuộc sống và tác động tâm lý của các bệnh<br /> này cũng thường làm giảm đáng kể chất lượng<br /> cuộc sống(1). Nhiều nghiên cứu trên thế giới đã<br /> chứng minh hậu quả của bệnh răng miệng ảnh<br /> hưởng rất lớn đến vấn đề ăn nhai, thẩm mỹ,<br /> phát âm. Các biện pháp đo lường chất lượng<br /> cuộc sống liên quan sức khỏe răng miệng đã<br /> được phát triển để đánh giá những tác động về<br /> tình trạng răng miệng đến tâm lý, xã hội và kinh<br /> <br /> 110<br /> <br /> tế, đồng thời là biện pháp để đánh giá hiệu quả<br /> các chương trình sức khỏe răng miệng cộng<br /> đồng(5). Ngày nay, đánh giá mối quan hệ giữa<br /> chất lượng cuộc sống và sức khỏe răng miệng là<br /> một trong những vấn đề chính trong chính sách<br /> y tế của các nước đang phát triển(6).<br /> Theo một số nghiên cứu đánh giá tình trạng<br /> răng miệng ảnh hưởng lên sinh hoạt hàng ngày<br /> của người bệnh thì hoạt động hàng ngày bị ảnh<br /> hưởng nhiều nhất là ăn nhai, ít nhất là phát âm.<br /> Các vấn đề răng miệng chính được cho là<br /> nguyên nhân gây ảnh hưởng đến các hoạt động<br /> hàng ngày của trẻ là sâu răng, đau răng, lở loét,<br /> <br /> Chuyên Đề Răng Hàm Mặt<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 2 * 2014<br /> sưng nướu và ê buốt răng(4). Tuy nhiên, hiện nay<br /> tại Việt Nam chưa có nhiều các nghiên cứu về<br /> tác động của sức khỏe răng miệng lên chất lượng<br /> cuộc sống của người dân, nhất là học sinh.<br /> Huyện Châu Đức, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu là<br /> một huyện thuần nông nghiệp; có 16 đơn vị<br /> hành chính, bao gồm một thị trấn và 15 xã. Vấn<br /> đề sức khỏe răng miệng của học sinh trung học<br /> cơ sở ở huyện Châu Đức thật sự chưa được quan<br /> tâm, đặc biệt là các bệnh về răng miệng như<br /> bệnh sâu răng, nha chu; do đó chưa có cơ sở để<br /> đánh giá tác động của các vấn đề răng miệng lên<br /> sinh hoạt hàng ngày của học sinh trung học cơ<br /> sở, trong đó có lứa tuổi 12 và 15.<br /> Từ thực trạng trên, chúng tôi thực hiện<br /> nghiên cứu này với mục đích khảo sát tình hình<br /> sâu răng của các em học sinh 12 và 15 tuổi huyện<br /> Châu Đức, đồng thời cung cấp thông tin về tình<br /> trạng sức khỏe răng miệng và sự tác động của<br /> các vấn đề răng miệng lên chất lượng cuộc sống<br /> của học sinh. Đây là cơ sở tham khảo để ngành y<br /> tế và giáo dục ở địa phương tham mưu cho<br /> chính quyền các cấp đề ra kế hoạch lâu dài và<br /> các biện pháp chăm sóc sức khỏe răng miệng cho<br /> lứa tuổi học đường được tốt hơn.<br /> <br /> Mục tiêu<br /> 1. Xác định tỉ lệ sâu răng và chỉ số SMT của<br /> học sinh 12 và 15 tuổi tại huyện Châu Đức, tỉnh,<br /> Bà Rịa - Vũng Tàu năm học 2012-2013.<br /> 2. Xác định mức độ tác động của các vấn đề<br /> răng miệng lên sinh hoạt hàng ngày của học sinh<br /> 12 và 15 tuổi tại huyện Châu Đức, tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu theo chỉ số Child - OIDP.<br /> 3. Xác định mối liên quan giữa thang đo<br /> lường sức khoẻ răng miệng lâm sàng của WHO<br /> (tình trạng sâu, mất trám răng) và chỉ số Child OIDP trong đo lường chất lượng cuộc sống liên<br /> quan SKRM ở học sinh 12 và 15 tuổi tại huyện<br /> Châu Đức, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu.<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG-PHƯƠNGPHÁP NGHIÊNCỨU<br /> Nghiên cứu cắt ngang mô tả, tiến hành từ<br /> tháng 3/2013 đến tháng 5/2013.<br /> <br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> Học sinh ở độ tuổi 12 và 15 đang học tại các<br /> trường trung học cơ sở huyện Châu Đức tỉnh Bà<br /> Rịa - Vũng Tàu năm học 2012-2013.<br /> <br /> Cỡ mẫu<br /> Cỡ mẫu được tính theo công thức:<br /> Z21-α/2 P (1-P)<br /> n=<br /> d2<br /> Dựa vào kết quả nghiên cứu của Hồ văn<br /> Dzi thực hiện tại thị xã Thủ Dầu Một năm 2009,<br /> tỷ lệ sâu răng ở học sinh 12 tuổi là 74,25% và học<br /> sinh 15 tuổi là 81,95%(11).<br /> (8)<br /> <br /> Cỡ mẫu của học sinh 12 tuổi là: 294, theo đơn<br /> vị lớp nên cỡ mẫu là 300 học sinh<br /> Cỡ mẫu của học sinh 15 tuổi là: 227, theo đơn<br /> vị lớp nên cỡ mẫu là 260 học sinh<br /> Cỡ mẫu chung là: 560 trẻ.<br /> <br /> Phương pháp chọn mẫu<br /> Phương pháp chọn mẫu cụm với đơn vị cụm<br /> là lớp, xác suất tỷ lệ với kích cỡ dân số PPS<br /> (Probability<br /> <br /> Proportionate<br /> <br /> to<br /> <br /> Size<br /> <br /> Cluster<br /> <br /> Sampling).<br /> <br /> Phương tiện nghiên cứu<br /> Bộ câu hỏi thu thập thông tin chung và thông<br /> tin về các vấn đề răng miệng đã gặp trong 3<br /> tháng qua.<br /> Phiếu ghi nhận chỉ số Child - OIDP: để đánh<br /> giá tác động của các vấn đề răng miệng (mức độ<br /> trầm trọng, tần suất, nguyên nhân) lên 8 hoạt<br /> động hàng ngày của trẻ bao gồm ăn nhai, phát<br /> âm, VSRM, ngủ/nghỉ ngơi, cười, trạng thái tinh<br /> thần, học tập và giao tiếp .<br /> Phiếu điều tra sức khỏe răng miệng theo<br /> mẫu WHO 1997.<br /> <br /> Chuyên Đề Răng Hàm Mặt<br /> <br /> 111<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 2 * 2014<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> KẾT QUẢ<br /> Đặc điểm mẫu nghiên cứu<br /> <br /> Bảng 1. Phân bố học sinh trong mẫu nghiên cứu tại các trường THCS (n = 566).<br /> Trường/<br /> <br /> HS 12 tuổi (n = 303)<br /> Nam (%)<br /> Nữ (%)<br /> 10 (47,6)<br /> 11 (52,4)<br /> 28 (56,0)<br /> 22 (44,0)<br /> 15 (46,9)<br /> 17 (53,1)<br /> 13 (54,2)<br /> 11 (45,8)<br /> 7 (70,0)<br /> 3 (30,0)<br /> 18 (52,9)<br /> 16 (47,1)<br /> 14 (58,3)<br /> 10 (41,7)<br /> 6 (26,1)<br /> 17 (73,9)<br /> 16 (55,2)<br /> 13 (44,8)<br /> 0 (00,0)<br /> 0 (00,0)<br /> 10 (31,3)<br /> 22 (71,0)<br /> 12 (52,2)<br /> 11 (47,8)<br /> 0 (00,0)<br /> 0 (00,0)<br /> 0 (00,0)<br /> 0 (00,0)<br /> 0 (00,0)<br /> 0 (00,0)<br /> <br /> Đặc tính mẫu<br /> <br /> THCS Cao Bá Quát<br /> THCS Hà Huy Tập<br /> THCS Kim Long<br /> THCS Lý Thường Kiệt<br /> THCS Nguyễn Công Trứ<br /> THCS Nguyễn Trung Trực<br /> THCS Phan Bội Châu<br /> THCS Phan Đình Phùng<br /> THCS Quảng Thành<br /> THCS Quang Trung<br /> THCS Trần Hưng Đạo<br /> THCS Xã Bàng<br /> THCS Võ Trường Toản<br /> THCS Hà Huy Tập<br /> THCS Nguyễn Huệ<br /> <br /> Tình trạng sâu răng<br /> Bảng 2. Tỷ lệ % sâu răng phân bố theo tuổi, giới và<br /> khu vực (n=566).<br /> Đặc tính mẫu<br /> Tuổi<br /> 12 tuổi<br /> 15 tuổi<br /> Giới tính<br /> Nam<br /> Nữ<br /> <br /> Sâu răng<br /> Có (%) Không (%)<br /> 146 (48,2) 157 (51,2)<br /> 154 (58,6) 109 (41,4)<br /> <br /> PR (KTC<br /> 95%)<br /> <br /> p<br /> <br /> 0,014 1,22 (1,04 –<br /> 1,42)<br /> <br /> 138 (50,7) 134 (49,2) 0,298<br /> 162 (55,1) 132 (44,9)<br /> <br /> 0,92 (0,79 –<br /> 1,08)<br /> <br /> p: Kiểm định χ2<br /> <br /> Phân bố theo đặc tính tuổi của mẫu nghiên<br /> cứu, tỷ lệ sâu răng ở học sinh 15 tuổi cao hơn<br /> <br /> HS 15 tuổi (n=263)<br /> Nam (%)<br /> Nữ (%)<br /> 13 (56,5)<br /> 10 (43,5)<br /> 14 (51,9)<br /> 13 (48,1)<br /> 9 (40,9)<br /> 13 (59,1)<br /> 12 (52,2)<br /> 11 (47,8)<br /> 9 (45,0)<br /> 11 (55,0)<br /> 0 (00,0)<br /> 0 (00,0)<br /> 7 (33,3)<br /> 14 (70,0)<br /> 0 (00,0)<br /> 0 (00,0)<br /> 10 (41,7)<br /> 14 (58,3)<br /> 14 (51,9)<br /> 13 (48,1)<br /> 0 (00,0)<br /> 0 (00,0)<br /> 14 (58,3)<br /> 10 (41,7)<br /> 7 (30,4)<br /> 16 (69,6)<br /> 14 (51,9)<br /> 13 (48,1)<br /> 14 (48,3)<br /> 15 (51,7)<br /> <br /> tỷ lệ sâu răng ở học sinh 12 tuổi, sự khác biệt<br /> này có ý nghĩa thống kê với p = 0,014.<br /> So với các nghiên cứu trên thế giới, tỷ lệ<br /> sâu răng ở học sinh 12 tuổi tại huyện Châu<br /> Đức là 48,2% cao hơn các nước Africa (28,5%),<br /> Đức (32,6%) và Brazil (16,5%); nhưng thấp hơn<br /> so với Nhật Bản (62,5%), các nước thuôc Châu<br /> Âu như: Nga (83,4%), Hy Lạp (63%), Rumani<br /> (67,1%) và Lào (56%). Tỷ lệ học sinh 15 tuổi bị<br /> sâu răng của huyện Châu Đức là 58,6%, thấp<br /> hơn một số nước như: Hy lạp (71%), Nga<br /> (91,8), Tiểu Vương quốc Ả Rập (65%).<br /> <br /> Bảng 3. So sánh trung bình S,M,T, SMT-R theo từng nhóm tuổi (n = 566).<br /> Đặc điểm<br /> HS 12 tuổi<br /> HS 15 tuổi<br /> p<br /> <br /> S<br /> <br /> M<br /> <br /> T<br /> <br /> Trung vị<br /> TB (ĐLC)<br /> (25 – 75)<br /> 1,0 (1,3)<br /> 1 (0-2)<br /> 1,4 (1,5)<br /> 0 (0-2)<br />