Tối ưu hóa quy trình định lượng chì trong đông dược - mỹ phẩm bằng phương pháp phổ hấp thu nguyên tử

Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 2 * 2014<br /> <br /> TỐI ƯU HÓA QUY TRÌNH ĐỊNH LƯỢNG CHÌ TRONG ĐÔNG DƯỢC – MỸ<br /> PHẨM BẰNG PHƯƠNG PHÁP PHỔ HẤP THU NGUYÊN TỬ<br /> Lê Ngọc Định*, Vĩnh Định*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mở đầu và đặt vấn đề: Đông dược và mỹ phẩm ngày càng được sử dụng rộng rãi trong đời sống, tuy<br /> nhiên việc quản lý về chất lượng và phương pháp kiểm tra chất lượng vẫn chưa được kiểm soát chặt chẽ. Đề tài<br /> thực hiện với mục đích xây dựng một quy trình định lượng nhằm đảm bảo chất lượng mỹ phẩm và đông dược,<br /> đồng thời làm căn cứ để đánh giá chất lượng của mỹ phẩm và thuốc đông dược.<br /> Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Tối ưu hóa quy trình định lượng chì trên mẫu giả định, sử dụng<br /> máy quang phổ hấp thu nguyên tử HITACHI Zeeman Z – 2000.<br /> Kết quả và bàn luận: Xây dựng được quy trình định lượng chì trong đông dược và mỹ phẩm bằng<br /> phương pháp quang phổ hấp thu nguyên tử có giới hạn định lượng là 0,2 ppm. Quy trình định lượng đã được<br /> đánh giá với độ đặc hiệu, độ lặp lại cao (RSD < 2,0%), và độ đúng cao (tỷ lệ phục hồi nằm trong khoảng cho phép<br /> 90,0 – 107,0%). Miền giá trị của quy trình định lượng đông dược là 0,2 – 4,0 ppm, quy trình định lượng mỹ<br /> phẩm là 0,2 – 1,0 ppm. Tiến hành định lượng các mẫu thử theo quy trình đã xây dựng chúng tôi thu được kết<br /> quả như sau: 8 mẫu thử đông dược có hàm lượng chì nhỏ hơn giới hạn định lượng của phương pháp, 1 mẫu có<br /> hàm lượng chì 2,18 ppm. Với mỹ phẩm, 14 mẫu thử có hàm lượng chì nhỏ hơn giới hạn định lượng của phương<br /> pháp.<br /> Kết luận: Phương pháp phổ hấp thu nguyên tử có độ nhạy cao, dễ áp dụng, dễ thực hiện trong định lượng<br /> kim loại nặng, đặc biệt là chì. Quy trình đã được đánh giá có tính đặc hiệu, độ chính xác và độ đúng cao, đáp ứng<br /> đầy đủ yêu cầu của một quy trình định lượng trong kiểm nghiệm dược phẩm. Đạt các yêu cầu về tính phù hợp,<br /> an toàn, hiệu quả và tối ưu.<br /> <br /> Từ khóa: Định lượng chì, Pb, quang phổ hấp thu nguyên tử, AAS<br /> OPTIMIZATION OF LEAD QUANTIFICATION PROCEDURE IN TRADITIONAL MEDICINES &<br /> COSMETICS BY ATOMIC ABSORPTION SPECTROMETRY METHOD<br /> Le Ngoc Dinh, Vinh Dinh * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 18 - Supplement of No 2 - 2014: 198 - 202<br /> <br /> ABSTRACT<br /> Introduction: Nowadays, herbal medicines and cosmetics are commonly used. However, they are still not<br /> being well administrated and controlled. The purpose of this assay is to optimize a quantification procedure to<br /> ensure the quality of traditional medicines and cosmetics, to contribute to quality assessment of traditional<br /> medicines and cosmetics.<br /> Materials and methods: Lead (Pb) quantification procedure was optimized in spiked samples, using atomic<br /> absorption spectrometer HITACHI Zeeman Z – 2000.<br /> Result and discussion: Developing and validating lead quantification procedure using atomic absorption<br /> spectrometry method. Limit of quan tification of this method is 0.2 ppm. Quantification procedure is validated<br /> with selectivity, precision (RSD < 2%), and accuracy (the mean recoveries in the range of 90.0-107.0% of the<br /> expected values). Linearity of response are 0.2 – 4 ppm and 0.2 – 1 ppm to traditional medicines and cosmetics,<br /> respectively. Quantification results of collected samples showed that 8 herbal drugs have content of Pb less than<br /> * Khoa Dược, Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh<br /> Tác giả liên lạc: PGS.TS. Vĩnh Định ĐT: 0903639586<br /> <br /> 198<br /> <br /> Email: npvdinh@yahoo.com<br /> <br /> Chuyên Đề Dược Học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 2 * 2014<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> limit of quantification, 1 herbal drug has Pb concentration of 2.18 ppm, 14 cosmetic samples have Pb content<br /> below LOQ.<br /> Keyword: Determination of plomb, Pb, Atomic absorption spectrometry, AAS<br /> 14 mẫu mỹ phẩm đều là KEM DƯỠNG<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> TRẮNG DA<br /> Do tính chất đặc thù của đông dược và mỹ<br /> Máy quang phổ AAS Hitachi Zeeman Z –<br /> phẩm, chúng đều được sử dụng trong một thời<br /> 2000,<br /> gian dài hơn so với dược phẩm, liều lượng lớn<br /> Phương pháp<br /> nên việc quản lý chất lượng cũng cần có những<br /> yêu cầu đặc biệt chặt chẽ. Cho đến nay, có rất ít<br /> Tạo mẫu giả định:<br /> những tiêu chuẩn quốc gia trong kiếm soát chất<br /> Đông dược: chọn chế phẩm “Hoạt huyết<br /> lượng đối với hai mặt hàng mỹ phẩm và đông<br /> dưỡng não” của TRAPHACO thêm chì chuẩn,<br /> dược (TCVN 6971 – 2001 về dầu gội đầu, TCVN<br /> xử lý mẫu theo quy trình đề nghị (A), tỉ lệ thu<br /> 5861 – 1994 về phấn rôm …). Với đông dược chỉ<br /> hồi trung bình trên 6 mẫu là 92,32% (RSD =<br /> có một ít chuyên luận trong DĐVN IV(0).<br /> 1,82%). Do đó chọn quy trình A để tiến hành<br /> Do vậy, vấn đề nghiên cứu và xây dựng tiêu<br /> chuẩn chất lượng cho các mặt hàng này là rất<br /> cấp thiết. Một trong những chỉ tiêu quan trọng<br /> và chưa được kiểm soát kỹ lưỡng hiện nay là chỉ<br /> tiêu về kim loại nặng chì (Pb).<br /> Trong bài báo này chúng tôi giới thiệu<br /> phương pháp xây dựng quy trình định lượng Pb<br /> trong đông dược và mỹ phẩm bằng quang phổ<br /> AAS với sự hỗ trợ của phần mềm tối ưu hóa<br /> JMP 4.0 (4) (Viện nghiên cứu S.A.S).<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG- PHƯƠNG PHÁP NGHIÊNCỨU<br /> Nguyên liệu<br /> Dung dịch chì chuẩn Merck (Mỹ)<br /> ppm.<br /> <br /> 1000 ± 2<br /> <br /> 9 mẫu đông dược: Thuốc bột gia truyền<br /> “CAM HÀNG BẠC" (SĐK: V37 – H12 – 10, Lô<br /> SX: 211011), Tiêu thực “HIỆU CON HƯƠU”<br /> (Nhân Phong Đường – TP. HCM), MẬT ONG<br /> NGHỆ VIÊN (Cơ sở sản xuất Long Khánh – TP.<br /> HCM), VI THỐNG KIM ĐỞM (Vạn An dược<br /> hãng – Bình Dương, SĐK: V149 – H12 – 10), VỊ<br /> THỐNG TÁN (Cơ sở YDHCT Nguyễn Minh Trí<br /> – TP. HCM, SĐK: V1621 – H12 – 10) KIM TIỀN<br /> THẢO (Công ty CPDP OPC, Lô SX: 12005), ĐẠI<br /> TRÀNG HOÀN P/H (Đông Dược Phúc Hưng Hà Nội, SĐK: V826 – H12 – 10, Lô SX: 080112),<br /> BÀI THẠCH (Công ty CP Dược DANAPHA, Số<br /> lô SX: 201111), BỔ THẬN DƯƠNG (Công ty<br /> CPDP OPC, Lô SX: 120051)<br /> <br /> Chuyên Đề Dược Học<br /> <br /> khảo sát và tối ưu hóa thành quy trình định<br /> lượng Pb trong đông dược.<br /> Mỹ phẩm: dựa trên mẫu trắng có Abs =<br /> 0,0001, thêm chì chuẩn, xử lý mẫu theo quy trình<br /> đề nghị (B), tỉ lệ thu hồi trung bình trên 6 mẫu là<br /> 92,20% (RSD = 0,48%). Do đó chọn quy trình B<br /> để tiến hành khảo sát và tối ưu hóa thành quy<br /> trình định lượng Pb trong mỹ phẩm.<br /> Khảo sát sự thay đổi tỉ lệ thu hồi của mẫu giả<br /> định được so sánh với mẫu chì chuẩn đối chiếu<br /> khi lần lượt thay đổi từng điều kiện xử lý mẫu<br /> trong phương pháp xử lý mẫu khô – ướt kết<br /> hợp.<br /> Phương pháp xử lý mẫu đề nghị (3):<br /> A: cân chính xác khoảng 2 g mẫu cho vào<br /> chén nung 40 ml, đun trên bếp điện cho đến<br /> than đen, để nguội. Thêm 2 ml magnesi nitrat<br /> 50% và 2 ml acid nitric 40%. Trộn đều, đun<br /> trên bếp điện đến cắn khô. Sau đó nung ở 450<br /> °C / 3 giờ. Hòa cắn với 5 ml acid hydrocloric<br /> 20%. Đun nhẹ trên bếp điện để hòa tan cắn.<br /> Lọc qua giấy lọc vào bình định mức 20 ml,<br /> tráng chén nung và giấy lọc bằng nước cất 2<br /> lần, bổ sung nước đến vạch.<br /> B: nghiền mịn chế phẩm, cân khoảng 2g chế<br /> phẩm cho vào chén nung 40ml. Thêm vào chén<br /> nung 1ml dung dịch Pb chuẩn 20ppm được pha<br /> loãng từ dung dịch chuẩn gốc Pb 1000 ± 2mg/L.<br /> Tiếp tục thêm vào chén 2 ml HNO3 45% và 2 ml<br /> <br /> 199<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 2 * 2014<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> magnesi nitrat 40%. Trộn đều, đậy bằng giấy lọc<br /> không tro, đun trên bếp điện đếp than đen. Tiếp<br /> tục nung ở 550°C trong 3 giờ.<br /> Lần lượt thay đổi các yếu tố:<br /> Nồng độ magnesi nitrat (%): 20, 30, 40, 50, 60<br /> Nồng độ acid nitric (%): 30, 40, 45, 50, 60, 65<br /> (acid đậm đặc)<br /> Nhiệt độ vô cơ hóa (°C): 400, 450, 500, 550<br /> Thời gian (giờ): 3, 4, 5<br /> Từ sự thay đổi của tỉ lệ thu hồi được tính<br /> toán qua kết quả đo độ hấp thu trên quang phổ<br /> AAS(2), lựa chọn các điều kiện riêng rẽ của từng<br /> yếu tố ứng với tỉ lệ thu hồi lớn nhất.<br /> Tiến hành các thực nghiệm với các điều<br /> kiện đã được thiết kế bằng phần mềm JMP 4.0<br /> (Xử dụng mô hình thí nghiệm Box – Behnken<br /> trong thiết kế thí nghiệm). Xử lý số liệu bằng<br /> phần mềm.<br /> <br /> Điều kiện phân tích<br /> Bước sóng: 283,3 nm; tốc độ dòng khí<br /> acetylen: 2 L/phút; cường độ đèn, 7,5 mA; Tốc<br /> độ khí nén: 15 L/phút; độ rộng khe: 1,3 nm; chiều<br /> cao ngọn lửa: 7,5 mm.<br /> <br /> KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN<br /> Tối ưu hóa điều kiện xử lý mẫu đông dược<br /> Khảo sát các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình<br /> xử lý mẫu theo quy trình A:<br /> Bảng 1: Kết quả khảo sát ảnh hưởng của các yếu tố<br /> đến tỉ lệ thu hồi<br /> Yếu tố Nhiệt<br /> độ<br /> khảo<br /> sát<br /> (°C)<br /> Nhiệt độ 400<br /> 450<br /> 500<br /> 550<br /> Thời<br /> 450<br /> gian<br /> 450<br /> 450<br /> Acid<br /> 450<br /> nitric<br /> 450<br /> 450<br /> 450<br /> 450<br /> <br /> 200<br /> <br /> Thời<br /> gian<br /> (giờ)<br /> 3<br /> 3<br /> 3<br /> 3<br /> 3<br /> 4<br /> 5<br /> 3<br /> 3<br /> 3<br /> 3<br /> 3<br /> <br /> Acid<br /> nitric<br /> (%)<br /> 40<br /> 40<br /> 40<br /> 40<br /> 40<br /> 40<br /> 40<br /> 30<br /> 40<br /> 45<br /> 50<br /> 65<br /> <br /> Magie<br /> nitrat<br /> (%)<br /> 50<br /> 50<br /> 50<br /> 50<br /> 50<br /> 50<br /> 50<br /> 50<br /> 50<br /> 50<br /> 50<br /> 50<br /> <br /> Abs<br /> <br /> Tỉ lệ<br /> thu hồi<br /> (%)<br /> <br /> 0,0104<br /> 0,0112<br /> 0,0117<br /> 0,012<br /> 0,0112<br /> 0,0117<br /> 0,011<br /> 0,0108<br /> 0,0114<br /> 0,0112<br /> 0,011<br /> 0,0111<br /> <br /> 83,87<br /> 90,32<br /> 94,35<br /> 96,77<br /> 90,32<br /> 94,35<br /> 88,71<br /> 87,10<br /> 91,94<br /> 90,32<br /> 88,71<br /> 89,52<br /> <br /> Yếu tố Nhiệt<br /> độ<br /> khảo<br /> sát<br /> (°C)<br /> Mg nitrat 450<br /> 450<br /> 450<br /> 450<br /> 450<br /> Chuẩn<br /> <br /> Thời<br /> gian<br /> (giờ)<br /> 3<br /> 3<br /> 3<br /> 3<br /> 3<br /> <br /> Acid<br /> nitric<br /> (%)<br /> 40<br /> 40<br /> 40<br /> 40<br /> 40<br /> <br /> Magie<br /> nitrat<br /> (%)<br /> 20<br /> 30<br /> 40<br /> 50<br /> 60<br /> <br /> Abs<br /> <br /> Tỉ lệ<br /> thu hồi<br /> (%)<br /> <br /> 0,0105<br /> 0,0109<br /> 0,0116<br /> 0,0116<br /> 0,0115<br /> 0,0124<br /> <br /> 84,68<br /> 87,90<br /> 93,55<br /> 93,55<br /> 92,74<br /> <br /> Có thể nhận thấy yếu tố nồng độ acid nitric<br /> ảnh hưởng không đáng kể lên tỉ lệ thu hồi.<br /> Tiến hành bố trí ma trận tối ưu hóa yếu tố<br /> nhiệt độ, thời gian và nồng độ magie nitrat như<br /> sau:<br /> Bảng 2: Mã hóa các yếu tố khảo sát<br /> <br /> Nhiệt độ<br /> Thời gian<br /> Mg nitrate<br /> <br /> Các mức của các yếu tố khảo sát<br /> -1<br /> 0<br /> 1<br /> 500<br /> 550<br /> 600<br /> 3<br /> 4<br /> 5<br /> 40<br /> 50<br /> 60<br /> <br /> Bảng 3: Kết quả các thử nghiệm<br /> STT<br /> <br /> Mã TN<br /> <br /> Abs<br /> <br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> 4<br /> 5<br /> 6<br /> 7<br /> 8<br /> 9<br /> 10<br /> 11<br /> 12<br /> 13<br /> 14<br /> 15<br /> <br /> --0<br /> -0-0+<br /> -+0<br /> 0-0-+<br /> 000<br /> 000<br /> 000<br /> 0+0++<br /> +-0<br /> +0+0+<br /> ++0<br /> <br /> 0,0515<br /> 0,0526<br /> 0,0520<br /> 0,0525<br /> 0,0524<br /> 0,0529<br /> 0,0529<br /> 0,0533<br /> 0,0531<br /> 0,0528<br /> 0,0518<br /> 0,0533<br /> 0,0535<br /> 0,0526<br /> 0,0522<br /> <br /> Chuẩn đối<br /> chiếu<br /> 0,0566<br /> 0,0566<br /> 0,0566<br /> 0,0566<br /> 0,0566<br /> 0,0566<br /> 0,0566<br /> 0,0566<br /> 0,0566<br /> 0,0566<br /> 0,0566<br /> 0,0566<br /> 0,0566<br /> 0,0566<br /> 0,0566<br /> <br /> Tỉ lệ thu hồi<br /> (%)<br /> 90,99<br /> 92,93<br /> 91,87<br /> 92,76<br /> 92,58<br /> 93,46<br /> 93,46<br /> 94,17<br /> 93,82<br /> 93,29<br /> 91,52<br /> 94,17<br /> 94,52<br /> 92,93<br /> 92,23<br /> <br /> Sử dụng mô hình Box – Behnken trên 15<br /> điều kiện vô cơ hóa mẫu, tiến hành các thí<br /> nghiệm với các điều kiện đã được thiết kế, sử<br /> dụng công cụ DOE (Design Of Experiment) cho<br /> kết quả tối ưu hóa như sau:<br /> Điều kiện vô cơ hóa tối ưu dự đoán cho các<br /> mẫu đông dược và mỹ phẩm lần lượt là: 600 oC;<br /> 3,5 giờ; Mg(NO3)2 45% với tỉ lệ thu hồi dự đoán<br /> 94,32%,<br /> <br /> Chuyên Đề Dược Học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 2 * 2014<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Hình 1: Kết quả tối ưu hóa điều kiện vô cơ hóa mẫu đông dược theo quy trình A<br /> hành các thí nghiệm với các điều kiện đã được<br /> Kiểm tra lại kết quả tối ưu hóa bằng cách<br /> thiết kế, sử dụng công cụ DOE (Design Of<br /> chuẩn bị 6 mẫu giả định, thêm vào mỗi mẫu 1ml<br /> Experiment) cho kết quả tối ưu hóa điều kiện vô<br /> dung dịch Pb chuẩn 20 ppm, Tiến hành vô cơ<br /> cơ hóa mẫu mỹ phẩm theo quy trình B như sau:<br /> hóa theo các điều kiện dự đoán. Đo độ hấp thu<br /> cho kết quả tỉ lệ thu hồi là 93,75 ± 1,23%.<br /> <br /> Tối ưu hóa điều kiện xử lý mẫu mỹ phẩm<br /> Tương tự, sử dụng mô hình Box – Behnken<br /> trên 15 điều kiện vô cơ hóa mẫu mỹ phẩm, tiến<br /> <br /> Điều kiện vô cơ hóa tối ưu dự đoán cho các<br /> mẫu đông dược và mỹ phẩm lần lượt là: 550 oC;<br /> 3,0 giờ; Mg(NO3)2 40% với tỉ lệ thu hồi dự đoán<br /> 94,46%,<br /> <br /> Hình 2: Kết quả tối ưu hóa điều kiện vô cơ hóa mẫu mỹ phẩm theo quy trình B<br /> <br /> Chuyên Đề Dược Học<br /> <br /> 201<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 2 * 2014<br /> <br /> Đánh giá quy trình phân tích<br /> Tiến hành đánh giá hai quy trình phân tích<br /> với kết quả như sau:<br /> Quy trình định lượng chì trong đông dược:<br /> Đạt các chỉ tiêu về tính đặc hiệu, độ lặp lại (RSD<br /> = 0,123%), độ đúng (tỷ lệ thu hồi nằm trong<br /> khoảng cho phép 90 – 107%), miền giá trị (0,2 – 4<br /> ppm), giới hạn định lượng (LOQ) là 0,2 ppm,<br /> Quy trình định lượng chì trong mỹ phẩm:<br /> Đạt các chỉ tiêu về tính đặc hiệu, độ lặp lại (RSD<br /> = 1,33%), độ đúng (tỷ lệ thu hồi nằm trong<br /> khoảng cho phép 90 – 107%), miền giá trị (0,2 – 1<br /> ppm), LOQ là 0,2 ppm,<br /> <br /> Định lượng chì trong mẫu thử<br /> Tiến hành định lượng chì trong mẫu thử thu<br /> thập được trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh,<br /> chúng tôi thu được kết quả như sau:<br /> Đông dược: 8/9 mẫu đông dược đem định<br /> lượng có hàm lượng chì nhỏ hơn giới hạn định<br /> lượng, 1/9 mẫu có hàm lượng chì là 2,18 ppm,<br /> Mỹ phẩm: 14 mẫu mỹ phẩm đem định<br /> lượng có hàm lượng chì dưới LOQ,<br /> <br /> KẾT LUẬN<br /> Sau khi khảo sát và lựa chọn phương pháp<br /> xử lý mẫu bằng cách kết hợp phương pháp xử lý<br /> mẫu khô – ướt, chúng tôi đã tiến hành khảo sát<br /> các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình xử lý mẫu,<br /> Tiến hành tối ưu hóa các điều kiện tìm được<br /> bằng phần mềm JMP 4,0, Từ đó, chúng tôi tìm ra<br /> được điều kiện xử lý mẫu tối ưu như sau:<br /> <br /> vào chén nung 40 ml, Đun trên bếp điện đến<br /> than đen, Thêm vào chén 2 ml acid nitric 45% và<br /> 2 ml magnesi nitrat 45%, Trộn đều, đậy bằng<br /> giấy lọc không tro, đun trên bếp điện đếp than<br /> đen, Nung ở 600 °C trong 3,5 giờ. Hòa tan cắn<br /> trong 5 ml acid hydroclorid 20%, Đun nhẹ trên<br /> bếp điện để hòa tan cắn. Lọc và tráng chén nung<br /> bằng nước cất 2 lần vào bình định mức 20 ml, Bổ<br /> sung nước đến vạch,<br /> Mẫu mỹ phẩm: cân khoảng 2 g chế phẩm cho<br /> vào chén nung 40 ml. Đun trên bếp điện đến<br /> than đen, Thêm vào chén 2 ml acid nitric 45% và<br /> 2 ml magnesi nitrat 40%. Trộn đều, đậy bằng<br /> giấy lọc không tro, đun trên bếp điện đếp than<br /> đen, Nung ở 550 °C trong 3 giờ. Hòa tan cắn<br /> trong 5 ml acid hydroclorid 20%. Đun nhẹ trên<br /> bếp điện để hòa tan cắn, Lọc và tráng chén nung<br /> bằng nước cất 2 lần vào bình định mức 20 ml. Bổ<br /> sung nước đến vạch, Nếu dịch lọc chưa trong thì<br /> lọc tiếp 1 lần nữa, bỏ 5 ml dịch lọc đầu,<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1.<br /> 2.<br /> 3.<br /> <br /> 4.<br /> <br /> Bộ Y tế (2009), Dược Điển Việt Nam 4, Hà Nội, PL – 38, 101,<br /> 117 – 118, 174 – 181,<br /> Võ Thị Bạch Huệ, Vĩnh Định (2008), Hóa phân tích tập 2, NXB<br /> Y Học, Hà Nội, 138-146,<br /> ASEAN standards (2005), ACM THA 05 Testing Method:<br /> Determination of heavy metal (Arsenic, Cadmium, Lead and<br /> Mercury),<br /> SAS Institute Inc (2008), JMP DOE Guide, Release 8: 115 – 126.<br /> <br /> Ngày nhận bài báo:<br /> <br /> 10.12.2012<br /> <br /> Ngày phản biện nhận xét bài báo: 25.12.2012<br /> Ngày bài báo được đăng:<br /> <br /> 10.03.2014<br /> <br /> Mẫu đông dược: cân khoảng 2 g chế phẩm cho<br /> <br /> 202<br /> <br /> Chuyên Đề Dược Học<br /> <br />