intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Kinh tế: Hoàn thiện các điều kiện để thực hiện chính sách tiền tệ theo khuôn khổ lạm phát mục tiêu tại Việt Nam

Chia sẻ: Tathimu Tathimu | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:265

134
lượt xem
24
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận án với các mục tiêu nghiên cứu: hệ thống hóa cơ sở luận về chính sách tiền tệ (khái niệm, hệ thống mục tiêu, các kênh truyền tải Chính sách tiền tệ, các khuôn khổ chính sách tiền tệ trong lịch sử…) và Chính sách lạm phát mục tiêu (khái niệm, đặc điểm, ưu điểm, hạn chế, các trụ cột cơ bản, các phiên bản của Chính sách lạm phát mục tiêu), nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế để đưa ra được các điều kiện/nhóm điều kiện và các chỉ tiêu đo lường áp dụng Chính sách lạm phát mục tiêu,... Mời các bạn cùng tham khảo.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Kinh tế: Hoàn thiện các điều kiện để thực hiện chính sách tiền tệ theo khuôn khổ lạm phát mục tiêu tại Việt Nam

  1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO        NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT  NAM HỌC VIỆN NGÂN HÀNG ­­­­­­­­­­­­­­­oOo­­­­­­­­­­­­­­ NGUYỄN THỊ HIỀN HOÀN THIỆN CÁC ĐIỀU KIỆN ĐỂ THỰC HIỆN  CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ THEO KHUÔN KHỔ  LẠM PHÁT MỤC TIÊU TẠI VIỆT NAM LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ
  2. HÀ NỘI, 2015 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO        NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT  NAM HỌC VIỆN NGÂN HÀNG ­­­­­­­­­­­­­­­oOo­­­­­­­­­­­­­­ NGUYỄN THỊ HIỀN HOÀN THIỆN CÁC ĐIỀU KIỆN ĐỂ THỰC HIỆN  CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ THEO KHUÔN KHỔ  LẠM PHÁT MỤC TIÊU TẠI VIỆT NAM CHUYÊN NGÀNH: TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG MàSỐ: 62.34.02.01 LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ    Người hướng dẫn khoa học: 1. PGS.TS. Tô Kim Ngọc
  3. 2. TS. Nguyễn Thị Kim Thanh HÀ NỘI – 2015
  4. i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, tư  liệu được sử dụng trong chuyên đề có nguồn gốc rõ ràng, trung thực.  Tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm lời cam đoan trên.         Người cam đoan NCS. Nguyễn Thị Hiền
  5. ii MỤC LỤC
  6. iii MỤC LỤC  MỞ ĐẦU                                                                                                                      ..................................................................................................................      1  CHƯƠNG 1                                                                                                                ............................................................................................................       19  CƠ SỞ LUẬN VỀ CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ VÀ ĐIỀU KIỆN CẦN THIẾT ĐỂ   19   ÁP DỤNG KHUÔN KHỔ CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ LẠM PHÁT MỤC TIÊU          19 .....      1.1. CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ VÀ KHUÔN KHỔ CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ THEO   LẠM PHÁT MỤC TIÊU                                                                                             .........................................................................................       19  1.1.1. Những nội dung cơ bản về chính sách tiền tệ                                                 .............................................       19  1.1.2. Khuôn khổ chính sách tiền tệ theo lạm phát mục tiêu                                     .................................       34 1.2. ĐIỀU KIỆN ĐỂ ÁP DỤNG CHÍNH SÁCH LẠM PHÁT MỤC TIÊU VÀ CHỈ   TIÊU ĐO LƯỜNG                                                                                                     .................................................................................................       53  1.2.1. Mức độ độc lập về thể chế của Ngân hàng Trung ương                                ............................       53  1.2.2. Năng lực của Ngân hàng Trung ương                                                              ..........................................................       58  1.2.3. Hệ thống thị trường tài chính lành mạnh                                                         .....................................................       64  1.2.4. Cấu trúc kinh tế phù hợp                                                                                  ..............................................................................       72 1.3. KINH NGHIỆM CỦA CÁC NƯỚC TRÊN THẾ GIỚI TRONG VIỆC HOÀN  THIỆN CÁC ĐIỀU KIỆN ÁP DỤNG KHUÔN KHỔ CHÍNH SÁCH LẠM PHÁT   MỤC TIÊU VÀ BÀI HỌC CHO VIỆT NAM                                                            ........................................................       78  1.3.1. Đối với mức độ độc lập thể chế của Ngân hàng Trung ương                        ....................       78  1.3.2. Đối với vấn đề năng lực Ngân hàng Trung ương                                            ........................................       80  1.3.3. Đối với vấn đề sự lành mạnh của hệ thống tài chính                                     .................................       81  1.3.4. Đối với vấn đề về cơ cấu kinh tế                                                                   ...............................................................       81  1.3.5. Bài học kinh nghiệm cho Việt Nam                                                                 .............................................................       84  KẾT LUẬN CHƯƠNG 1                                                                                           .......................................................................................       87  CHƯƠNG 2                                                                                                                ............................................................................................................       89  THỰC TRẠNG ĐIỀU HÀNH CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ CỦA                                  ..............................       89 VIỆT NAM GIAI ĐOẠN 2005 ĐẾN NAY VÀ ĐIỀU KIỆN ÁP DỤNG KHUÔN   KHỔ CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ THEO LẠM PHÁT MỤC TIÊU                               ...........................       89 2.1. THỰC TRẠNG ĐIỀU HÀNH CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ  CỦA VIỆT NAM  GIAI ĐOẠN 2005 ­ 2014 VÀ KHẢ  NĂNG ÁP DỤNG KHUÔN KHỔ  CHÍNH 
  7. iv  SÁCH TIỀN TỆ THEO LẠM PHÁT MỤC TIÊU                                                      ..................................................       89  2.1.1. Khái quát bối cảnh kinh tế Việt Nam giai đoạn 2005 – 2014                         ....................       89 2.1.2. Đặc điểm điều hành chính sách tiền tệ ở Việt Nam giai đoạn 2005 đến nay                                                                                                                                    91 .................................................................................................................................     2.1.3. Sự cần thiết đổi mới phương thức điều hành chính sách tiền tệ sang khuôn   khổ Chính sách lạm phát mục tiêu                                                                           .......................................................................       127 2.2. ĐÁNH GIÁ ĐIỀU KIỆN VÀ MỨC ĐỘ  ĐÁP  ỨNG ĐIỀU KIỆN TRONG   VIỆC ÁP DỤNG KHUÔN KHỔ CHÍNH SÁCH LẠM PHÁT MỤC TIÊU Ở VIỆT    NAM                                                                                                                          ......................................................................................................................       130  2.2.1. Về mức độ độc lập của Ngân hàng Trung ương                                           .....................................       130  2.2.2. Về độ lành mạnh của hệ thống tài chính                                                       ...................................................       134  2.2.3. Về năng lực của Ngân hàng Trung ương                                                       ...................................................       148  2.2.4. Về cấu trúc kinh tế                                                                                         .....................................................................................       159  KẾT LUẬN CHƯƠNG 2                                                                                         .....................................................................................       172  CHƯƠNG 3                                                                                                              ..........................................................................................................       174  GIẢI PHÁP VÀ LỘ TRÌNH HOÀN THIỆN CÁC ĐIỀU KIỆN CHO                     ................       174  KHUÔN KHỔ CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ THEO LẠM PHÁT MỤC TIÊU              .........       174  Ở VIỆT NAM TRONG GIAI ĐOẠN TỚI                                                               ...........................................................       174 3.1. DỰ  BÁO CÁC NHÂN TỐ   ẢNH HƯỞNG HOẠT  ĐỘNG NGÂN HÀNG    VIỆT NAM GIAI ĐOẠN TỪ NAY ĐẾN NĂM 2020                                              .........................................       174  3.1.1. Bối cảnh quốc tế và khu vực                                                                         .....................................................................       174  3.1.2. Bối cảnh trong nước                                                                                       ...................................................................................       181 3.2. QUAN ĐIỂM, ĐỊNH HƯỚNG THỰC HIỆN CƠ CHẾ ĐIỀU HÀNH CHÍNH  SÁCH TIỀN TỆ  THEO KHUÔN KHỔ  CHÍNH SÁCH LẠM PHÁT MỤC TIÊU   Ở VIỆT NAM                                                                                                           .......................................................................................................       190  3.2.1. Quan điểm                                                                                                       ...................................................................................................       190  3.2.2. Định hướng                                                                                                     .................................................................................................       191 3.3. HỆ  THỐNG  GIẢI PHÁP NHẰM  HOÀN  THIỆN  CÁC ĐIỀU  KIỆN  CẦN  THIẾT ĐỂ  THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ  THO KHUÔN KHỔ  CHÍNH   SÁCH LẠM PHÁT MỤC TIÊU TẠI VIỆT NAM                                                    ................................................       194 3.3.1. Giải pháp nâng cao tính độc lập, cam kết và trách nhiệm giải trình của  
  8. v  Ngân hàng Nhà nước                                                                                                ............................................................................................       194  3.3.2. Giải pháp để nâng cao năng lực của Ngân hàng Trung ương                        ....................       206 3.3.3. Giải pháp xây dựng và tạo lập hệ thống tài chính ổn định và thị trường tài   chính phát triển                                                                                                         .....................................................................................................       213  3.3.4. Giải pháp hoàn thiện cấu trúc nền kinh tế phù hợp                                      ..................................       228  3.3.5. Đề xuất lộ trình hoàn thiện các điều kiện                                                     .................................................       237  KẾT LUẬN CHƯƠNG 3                                                                                         .....................................................................................       240  KẾT LUẬN                                                                                                               ...........................................................................................................       241  MỞ ĐẦU                                                                                                                      ..................................................................................................................      1  CHƯƠNG 1                                                                                                                ............................................................................................................       19  CƠ SỞ LUẬN VỀ CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ VÀ ĐIỀU KIỆN CẦN THIẾT ĐỂ   19   ÁP DỤNG KHUÔN KHỔ CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ LẠM PHÁT MỤC TIÊU          19 .....      1.1. CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ VÀ KHUÔN KHỔ CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ THEO   LẠM PHÁT MỤC TIÊU                                                                                             .........................................................................................       19  1.1.1. Những nội dung cơ bản về chính sách tiền tệ                                                 .............................................       19  1.1.2. Khuôn khổ chính sách tiền tệ theo lạm phát mục tiêu                                     .................................       34 1.2. ĐIỀU KIỆN ĐỂ ÁP DỤNG CHÍNH SÁCH LẠM PHÁT MỤC TIÊU VÀ CHỈ   TIÊU ĐO LƯỜNG                                                                                                     .................................................................................................       53  1.2.1. Mức độ độc lập về thể chế của Ngân hàng Trung ương                                ............................       53  1.2.2. Năng lực của Ngân hàng Trung ương                                                              ..........................................................       58  1.2.3. Hệ thống thị trường tài chính lành mạnh                                                         .....................................................       64  1.2.4. Cấu trúc kinh tế phù hợp                                                                                  ..............................................................................       72 1.3. KINH NGHIỆM CỦA CÁC NƯỚC TRÊN THẾ GIỚI TRONG VIỆC HOÀN  THIỆN CÁC ĐIỀU KIỆN ÁP DỤNG KHUÔN KHỔ CHÍNH SÁCH LẠM PHÁT   MỤC TIÊU VÀ BÀI HỌC CHO VIỆT NAM                                                            ........................................................       78  1.3.1. Đối với mức độ độc lập thể chế của Ngân hàng Trung ương                        ....................       78  1.3.2. Đối với vấn đề năng lực Ngân hàng Trung ương                                            ........................................       80  1.3.3. Đối với vấn đề sự lành mạnh của hệ thống tài chính                                     .................................       81  1.3.4. Đối với vấn đề về cơ cấu kinh tế                                                                   ...............................................................       81  1.3.5. Bài học kinh nghiệm cho Việt Nam                                                                 .............................................................       84  KẾT LUẬN CHƯƠNG 1                                                                                           .......................................................................................       87
  9. vi  CHƯƠNG 2                                                                                                                ............................................................................................................       89  THỰC TRẠNG ĐIỀU HÀNH CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ CỦA                                  ..............................       89 VIỆT NAM GIAI ĐOẠN 2005 ĐẾN NAY VÀ ĐIỀU KIỆN ÁP DỤNG KHUÔN   KHỔ CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ THEO LẠM PHÁT MỤC TIÊU                               ...........................       89 2.1. THỰC TRẠNG ĐIỀU HÀNH CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ  CỦA VIỆT NAM  GIAI ĐOẠN 2005 ­ 2014 VÀ KHẢ  NĂNG ÁP DỤNG KHUÔN KHỔ  CHÍNH   SÁCH TIỀN TỆ THEO LẠM PHÁT MỤC TIÊU                                                      ..................................................       89  2.1.1. Khái quát bối cảnh kinh tế Việt Nam giai đoạn 2005 – 2014                         ....................       89 2.1.2. Đặc điểm điều hành chính sách tiền tệ ở Việt Nam giai đoạn 2005 đến nay                                                                                                                                    91 .................................................................................................................................     2.1.3. Sự cần thiết đổi mới phương thức điều hành chính sách tiền tệ sang khuôn   khổ Chính sách lạm phát mục tiêu                                                                           .......................................................................       127 2.2. ĐÁNH GIÁ ĐIỀU KIỆN VÀ MỨC ĐỘ  ĐÁP  ỨNG ĐIỀU KIỆN TRONG   VIỆC ÁP DỤNG KHUÔN KHỔ CHÍNH SÁCH LẠM PHÁT MỤC TIÊU Ở VIỆT    NAM                                                                                                                          ......................................................................................................................       130  2.2.1. Về mức độ độc lập của Ngân hàng Trung ương                                           .....................................       130  2.2.2. Về độ lành mạnh của hệ thống tài chính                                                       ...................................................       134  2.2.3. Về năng lực của Ngân hàng Trung ương                                                       ...................................................       148  2.2.4. Về cấu trúc kinh tế                                                                                         .....................................................................................       159  KẾT LUẬN CHƯƠNG 2                                                                                         .....................................................................................       172  CHƯƠNG 3                                                                                                              ..........................................................................................................       174  GIẢI PHÁP VÀ LỘ TRÌNH HOÀN THIỆN CÁC ĐIỀU KIỆN CHO                     ................       174  KHUÔN KHỔ CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ THEO LẠM PHÁT MỤC TIÊU              .........       174  Ở VIỆT NAM TRONG GIAI ĐOẠN TỚI                                                               ...........................................................       174 3.1. DỰ  BÁO CÁC NHÂN TỐ   ẢNH HƯỞNG HOẠT  ĐỘNG NGÂN HÀNG    VIỆT NAM GIAI ĐOẠN TỪ NAY ĐẾN NĂM 2020                                              .........................................       174  3.1.1. Bối cảnh quốc tế và khu vực                                                                         .....................................................................       174  3.1.2. Bối cảnh trong nước                                                                                       ...................................................................................       181 3.2. QUAN ĐIỂM, ĐỊNH HƯỚNG THỰC HIỆN CƠ CHẾ ĐIỀU HÀNH CHÍNH  SÁCH TIỀN TỆ  THEO KHUÔN KHỔ  CHÍNH SÁCH LẠM PHÁT MỤC TIÊU   Ở VIỆT NAM                                                                                                           .......................................................................................................       190
  10. vii  3.2.1. Quan điểm                                                                                                       ...................................................................................................       190  3.2.2. Định hướng                                                                                                     .................................................................................................       191 3.3. HỆ  THỐNG  GIẢI PHÁP NHẰM  HOÀN  THIỆN  CÁC ĐIỀU  KIỆN  CẦN  THIẾT ĐỂ  THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ  THO KHUÔN KHỔ  CHÍNH   SÁCH LẠM PHÁT MỤC TIÊU TẠI VIỆT NAM                                                    ................................................       194 3.3.1. Giải pháp nâng cao tính độc lập, cam kết và trách nhiệm giải trình của    Ngân hàng Nhà nước                                                                                                ............................................................................................       194  3.3.2. Giải pháp để nâng cao năng lực của Ngân hàng Trung ương                        ....................       206 3.3.3. Giải pháp xây dựng và tạo lập hệ thống tài chính ổn định và thị trường tài   chính phát triển                                                                                                         .....................................................................................................       213  3.3.4. Giải pháp hoàn thiện cấu trúc nền kinh tế phù hợp                                      ..................................       228  3.3.5. Đề xuất lộ trình hoàn thiện các điều kiện                                                     .................................................       237  KẾT LUẬN CHƯƠNG 3                                                                                         .....................................................................................       240  KẾT LUẬN                                                                                                               ...........................................................................................................       241
  11. viii
  12. ix DANH MỤC CHỮ CÁI VIẾT TẮT Chữ   cái   viết  Tên   tiếng   anh   đầy  Tên tiếng Việt đầy đủ tắt đủ LPMT Lạm phát mục tiêu Inflation targeting (IT) NHTW Ngân hàng Trung Ương ECB Ngân hàng trung ương châu Âu IMF Quỹ tiền tệ quốc tế Inflation targeting  CSLPMT Chính sách lạm phát mục tiêu policy(ITP) CSTT Chính sách tiền tệ CSTK Chính sách tài khóa NHNN Ngân hàng nhà nước NHTM Ngân hàng thương mại  TTLNH Thị trường liên ngân hàng Chính   sách   mục   tiêu   giá   cả   linh  Flexible Price­level  PTL hoạt Targeting HĐTT Hội đồng Tiền tệ  MTLP Mục tiêu lạm phát BSP Ngân hàng trung ương Philippin CBC Ngân hàng trung ương Chile RBA Ngân hàng trung ương Úc TTLNH Thị trường liên ngân hàng
  13. x DANH MỤC SƠ ĐỒ , BẢNG, BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ  Sơ đồ 1.1: Mối quan hệ giữa công cụ, mục tiêu hoạt động,                                     .................................       22  mục tiêu trung gian, và mục tiêu cuối cùng của CSTT                                              ..........................................       22                                                                                                                                    22 .................................................................................................................................       Sơ đồ 1.1: Mối quan hệ giữa công cụ, mục tiêu hoạt động,                                    ................................       22  mục tiêu trung gian, và mục tiêu cuối cùng của CSTT                                              ..........................................       22  Sơ đồ 1.2: Cơ chế truyền dẫn thông qua lãi suất                                                      ..................................................       25  Sơ đồ 1.2: Cơ chế truyền dẫn thông qua lãi suất                                                      ..................................................       25  Sơ đồ 1.3: Cơ chế tác động gián tiếp qua kênh giá tài sản khác                               ...........................       28  Sơ đồ 1.3: Cơ chế tác động gián tiếp qua kênh giá tài sản khác                               ...........................       29  DANH MỤC BẢNG  Bảng 1.1: Mô hình 4x2 phân tích về đặc điểm hệ thống tài chính                           .......................       68  Bảng 1.2: Các chỉ số để phân tích độ lành mạnh tài khóa                                         .....................................       71  Bảng 1. 13: Các chỉ tiêu đánh giá mức độ đáp ứng của  CSLPMT                           .......................       75  Bảng 2.1:  Mục tiêu điều hành CSTT của Việt Nam qua các năm (2011 – 2015)   91   Bảng 2.2: Mục tiêu và thực hiện CSTT 2005 ­ 2014                                               ...........................................       103  Bảng 2.3:  Các bước điều chỉnh tỷ giá USD/VND qua hai giai đoạn                     .................       109  Bảng 2.4: Diễn biến cung tiền và tăng trưởng tín dụng 2004­2013                       ...................       122  Bảng 2.5: Chỉ số về mức độ độc lập của NHTW                                                   ...............................................       134  Bảng 2.6: Số lượng NHTM tại các nước                                                                ............................................................       136  Bảng 2.7: Các chỉ số phản ánh độ sâu thị trường tài chính 2005­2013                   ...............       141  Bảng 2.8: Thứ hạng phát triển thị trường tài chính Việt Nam và các chỉ tiêu         142 ...       cấu thành, 2009­2011                                                                                                ............................................................................................       142  Bảng 2.9: Xếp hạng chỉ số năng lực cạnh tranh của Việt Nam                             .........................       143
  14. xi Bảng 2.10: Xếp hạng các chỉ số về phát triển thị trường tài chính trong tổng xếp  hạng về  năng lực cạnh tranh quốc gia 2014 – 2015 (xếp hạng/144 (điểm số/7))                                                                                                                                  145 ...............................................................................................................................      Bảng 2.11: Ngưỡng an toàn các chỉ tiêu nợ công của Việt Nam năm 2010            ........       146  Bảng 2.12: Kết quả huy động nợ công giai đoạn 2010­2015                                  .............................       147  Bảng 2.13:  Tình hình xuất, nhập khẩu của Việt Nam 2005­2014                         .....................       163  Bảng 2.14: Đánh giá mức độ sẵn sàng cho khuôn khổ CSTT theo LPMT              ..........       165  Bảng 3.1: Một số chỉ tiêu dự báo tại NHNN                                                           .......................................................       208  
  15. xii   DANH MỤC BIỂU ĐỒ  Biểu đồ 2.1: Tăng trưởng kinh tế của Việt Nam giai đoạn 2004 – 2014               ...........       107                                                                                                                                  107 ...............................................................................................................................                         Biểu đồ 2.2: Tỷ lệ lạm phát giai đoạn 2009 – 2014 (%)                      ..................       107  Biểu đồ 2.3: Diễn biến giá vàng và biến động tỷ giá trên thị trường tự do            108 .......       giai đoạn 2007 – 2014                                                                                               ...........................................................................................       108  Biểu đồ 2.4: Tốc độ huy động vốn ngoại tệ giai đoạn 2008­2014                         .....................       109  Nguồn: Vụ Dự báo thống kê tiền tệ ­ NHNN                                                         .....................................................       110  Biểu đồ 2.5: Cán cân thanh toán tổng thể                                                                ............................................................       110 Biểu   đồ   2.6:   Chênh   lệch   lãi   suất   huy   động    VND và USD                                                                                                             .........................................................................................................       111  Biểu đồ 2.7: Tổng phương tiện thanh toán và lạm phát giai đoạn 2006­2014   . .   115 .     Biểu đồ  2.8: Tỷ  trọng đóng góp các yếu tố  vào tăng trưởng Việt Nam BQ giai    đoạn 2006­2014                                                                                                        ....................................................................................................       117 Biểu đồ  2.8: Tỷ  trọng đóng góp các yếu tố  vào tăng trưởng Việt Nam BQ giai    đoạn 2006­2014                                                                                                        ....................................................................................................       117  Biểu đồ 2.9: Hệ số ICOR của Việt Nam giai đoạn 2006­2014                              ..........................       117  Biểu đồ 2.9: Hệ số ICOR của Việt Nam giai đoạn 2006­2014                              ..........................       117  ..............................................................................................................................                                                                                                                                 118       Biểu đồ 2.10: Cơ cấu dư nợ tín dụng theo lĩnh vực giai đoạn 2011 ­ 2014           .......       118  Biểu đồ 2.11: Lượng tiền cơ sở và mức tăng trưởng cung tiền từ 2006­2014        119 ...       Biểu đồ 2.12: Diễn biến tỉ giá VND/USD 2005 ­2014                                            ........................................       162                                                                                                                                  163 ...............................................................................................................................      Sơ đồ 1.1: Mối quan hệ giữa công cụ, mục tiêu hoạt động,                                     .................................       22  mục tiêu trung gian, và mục tiêu cuối cùng của CSTT                                              ..........................................       22
  16. xiii                                                                                                                                    22 .................................................................................................................................       Sơ đồ 1.1: Mối quan hệ giữa công cụ, mục tiêu hoạt động,                                    ................................       22  mục tiêu trung gian, và mục tiêu cuối cùng của CSTT                                              ..........................................       22  Sơ đồ 1.2: Cơ chế truyền dẫn thông qua lãi suất                                                      ..................................................       25  Sơ đồ 1.2: Cơ chế truyền dẫn thông qua lãi suất                                                      ..................................................       25  Sơ đồ 1.3: Cơ chế tác động gián tiếp qua kênh giá tài sản khác                               ...........................       28  Sơ đồ 1.3: Cơ chế tác động gián tiếp qua kênh giá tài sản khác                               ...........................       29
  17. 1 MỞ ĐẦU            1. Lý do nghiên cứu Thực trạng biến động kinh tế  của Việt Nam trong vòng 20 năm qua cho  thấy những bằng chứng tiêu biểu về  tình trạng lạm phát cao cũng như  những  thành tựu đạt được trong quá trình nỗ lực chống lạm phát thông qua các giải pháp   điều hành chính sách tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Việt Nam. Nhìn  lại giai đoạn lạm phát phi mã với ba chữ  số  những năm 1976 ­1986; lạm phát  hơn 50% giai đoạn 1989 ­ 1991 với sự tàn phá nặng nề đẩy nền kinh tế rơi vào   vòng xoáy trì trệ, sản xuất đình đốn, đời sống nhân dân khó khăn. Đứng trước  hiện trạng trên, Chính phủ  Việt Nam đã đưa ra các giải pháp kinh tế  vĩ mô, đặc  biệt chỉ  đạo NHNN điều hành chính sách tiền tệ  có hiệu quả  để  kiềm chế  và   kiểm soát lạm phát. Với sự  cố gắng đó, lạm phát đã được đẩy lùi, năm 1995 ở  mức 12,9%, sau đó giảm xuống mức thấp nhất năm 2000 (­0,5%). Tuy nhiên năm  2004 đánh dấu sự trở lại lần thứ nhất của lạm phát cao sau khi đã ổn định trong  một thời gian dài trước đó, tỷ lệ lạm phát trong năm này là 9,5%, vượt xa so với   chỉ tiêu kế hoạch là 4­ 5%. Lạm phát tiếp tục biến động và tăng lên 12,7% năm  2007; tăng cao giai đoạn sau khủng hoảng tài chính với mức tăng lên tới 19,9%  trong năm 2008 và 18,13% năm 2011. Số liệu đánh giá kinh tế  6 tháng đầu năm  2011 của Ngân hàng Phát triển Châu Á cho thấy Việt Nam có mức tăng CPI tháng  6/2011 lên tới 20,8% so với cùng kỳ năm 2010, cao nhất trong 14 nước Đông Á và   gấp đôi so với nước đứng thứ 2 là Lào. Mặc dù từ năm 2012 đến nay cơ bản lạm   phát đã được kiềm chế ở dưới mức một con số, tuy nhiên cho dù lạm phát ở mức   thấp được duy trì lâu dài nhưng không có sự cam kết nào của NHNN về ổn định  giá cả  thì những kỳ  vọng về  tăng giá cả  luôn là tiềm  ẩn và có thể  quay trở  lại   gây  ảnh hưởng đến sự   ổn định và phát triển bền vững kinh tế  của Việt Nam.   Hơn thế nữa, quá trình điều hành chính sách của NHNN thời gian qua cũng gặp   nhiểu sức ép do cùng lúc phải đạt được nhiều mục tiêu như kiểm soát lạm phát,   hỗ trợ tăng trưởng, vừa ổn định lãi suất thị  trường vừa ổn định tỷ  giá, đảm bảo  
  18. 2 thanh toán, xử lý nợ xấu, hỗ trợ ngân sách nhà nước …Chính việc thực hiện quá   nhiều mục tiêu (mặc dù thời gian qua NHNN cũng đã có thứ  tự  ưu tiên giữa các  mục tiêu nhưng vẫn chịu nhiều sức ép và gặp khó khăn trong công tác xác định   mục tiêu ưu tiên) và giữa các mục tiêu điều hành của chính sách tiền tệ (CSTT)  cũng không được xác định một cách rõ ràng, chưa đảm bảo tính nhất quán giữa  mục tiêu ngắn hạn và dài hạn, các mục tiêu trung gian và mục tiêu cuối cùng đã   gây khó khăn và giảm tính hiệu quả trong điều hành CSTT thời gian qua, một số  quyết định của NHNN còn mang nặng tính hành chính... Vấn đề  này đặt ra cho Việt Nam tìm kiếm một cơ  chế  điều hành chính  sách tiền tệ cho phép kiểm soát lạm phát hiệu quả hơn, đảm bảo vừa kiềm chế  được lạm phát vừa tiếp tục giữ vững tăng trưởng ở mức hợp lý.  Nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế  cho thấy cơ  chế  điều hành chính sách  tiền tệ  trên cơ  sở  LPMT (CSLPMT) đã từng thành công  ở  một số  nền kinh tế  mới nổi với các điều kiện kinh tế vĩ mô có nhiều khó khăn. Một điều tất nhiên là   sẽ  không có một khuôn khổ  CSTT chung nào cho tất cả  các quốc gia, có thể   ở  quốc gia này là thành công nhưng khi áp dụng  ở  quốc gia khác lại là thất bại,  nguyên lý về  chính sách tiền tệ  chỉ  là duy nhất, sự  thành công còn phụ  thuộc  ở  “nghệ thuật điều hành” của NHTW. Tuy nhiên, với nhiều ưu điểm của CSLPMT   thì đây có thể là một lựa chọn hợp lý cho chính sách tiền tệ Việt Nam trong thời   gian tới, theo đó duy trì mức lạm phát hợp lý và ổn định trở thành mục tiêu hàng   đầu  của   chính   sách  tiền   tệ   để   đảm   bảo  ổn  định   kinh  tế   vĩ   mô.   Thủ   tướng  Nguyễn Tấn Dũng trong phiên trả lời chất vấn đại biểu Quốc hội tại kỳ họp thứ  2 Quốc hội khóa XIII nhấn mạnh trong thời gian tới sẽ  “chủ  động điều hành   thực hiện CSLPMT”. Dự thảo Chiến lược phát triển ngành Ngân hàng giai đoạn   2011 – 2020 cũng đã xác định việc từng bước thiết lập các điều kiện tiến tới   điều hành chính sách tiền tệ theo CSLPMT là một trong các giải pháp hàng đầu   nhằm đổi mới căn bản khuôn khổ  điều hành chính sách tiền tệ, nâng cao hiệu   quả hoạt động của NHNN.
  19. 3 Để  có thể  đưa những định hướng như  vậy trở  thành hiện thực, trước tiên   cần có sự lý giải đầy đủ về mặt lý thuyết khoa học để làm cơ sở cho từng bước  thay đổi trong điều hành chính sách tiền tệ của NHNN. Do vậy, Nghiên cứu sinh   lựa chọn chủ  đề  nghiên cứu “Hoàn thiện các điều kiện để  áp dụng việc điều   hành chính sách tiền tệ theo khuôn khổ LPMT tại Việt Nam ” làm đề tài nghiên  cứu cho luận án.  2. Tổng quan nghiên cứu Về các công trình nghiên cứu của các tác giả nước ngoài Đã có nhiều công trình nghiên cứu về CSLPMT, trong đó nhiều công trình   tập trung vào các nội dung cơ  bản của khuôn khổ  này bao gồm:  (i) khái niệm,  định nghĩa, và phân loại khuôn khổ CSLPMT; (ii) những điều kiện tiên quyết để  áp dụng hiệu quả  khuôn khổ  CSLPMT; (iii) so sánh những lợi thế/bất lợi của   việc áp dụng khuôn khổ  CSLPMT so với các mục tiêu truyền thống (tỷ  giá hối  đoái, cung tiền, v.v.); (iv) tác động của việc áp dụng khuôn khổ  CSLPMT đến  các biến số vĩ mô chính; (v) hiệu lực và hiệu quả của khuôn khổ  này trong việc  ứng phó với các cú sốc bất thường (ví dụ: cú sốc giá hàng hóa, cú sốc khủng  hoảng); (vi) kinh nghiệm thực tiễn của các quốc gia trong việc áp dụng khuôn   khổ CSLPMT và bài học rút ra; và (vii) các nội dung liên quan khác.  Lợi ích/bất lợi của khuôn khổ CSLPMT Trong giai đoạn hơn hai thập kỷ vừa qua, nhiều nước công nghiệp và các   nền kinh tế thị trường mới nổi áp dụng khuôn khổ  CSLPMT, dù có những biến  đổi cho phù hợp với thực tiễn của mình. Các nghiên cứu đều chỉ  ra lý do chung   để các nước đưa ra áp dụng khuôn khổ CSLPMT là khó khăn trong việc sử dụng  các neo danh nghĩa khác (mục tiêu tỷ giá và mục tiêu tiền tệ, trong khi các mục  tiêu thực như  tăng trưởng và thất nghiệp còn phụ  thuộc nhiều chính sách khác).  Quan trọng hơn, khuôn khổ này giúp neo kỳ vọng lạm phát của người dân và thị  trường thông qua một mục tiêu đơn giản có thể quan sát được, qua đó góp phần 
  20. 4 tăng hiệu quả hoạt động kinh tế và các chính sách điều hành khác. Mishkin (2000, 2001) đã chỉ ra các lợi ích chính của khuôn khổ CS LPMT,  như: (i) cho phép Ngân hàng Trung ương tập trung vào các vấn đề trong nước và  phản  ứng với các cú sốc tác động lên nền kinh tế; (ii) hiệu quả  tương đối dù  không cần có mối quan hệ  ổn định giữa cung tiền và lạm phát; và (iii) niềm tin   của công chúng và thị  trường vào mục tiêu mà Ngân hàng Trung ương theo đuổi,  do đó tăng tính minh bạch và trách nhiệm giải trình của CSTT.  Tuy vậy, nghiên cứu cũng chỉ  ra những bất lợi chính của khuôn khổ  CS  LPMT, bao gồm: (i) việc đánh đổi mục tiêu tăng trưởng và việc làm để đạt được   lạm phát ổn định; (ii) giảm trách nhiệm giải trình do lạm phát rất khó kiểm soát   và độ trễ chính sách dài; (iii) khuôn khổ CS LPMT không giúp loại bỏ được tính   lấn át của chính sách tài khóa; và (iv) khuôn khổ  này đòi hỏi tính linh hoạt trong   tỷ  giá hối đoái, thế  nhưng tỷ  giá hối đoái linh hoạt có thể  làm tăng bất  ổn tài  chính (ổn định lạm phát không nhất thiết đi kèm với môi trường vĩ mô/tài chính  ổn định). Theo Debelle (1999), những chỉ trích cho rằng mục tiêu chỉ hướng về lạm  phát của Ngân hàng Trung ương mà bỏ qua mục tiêu sản lượng và lao động là sai   lầm. Trên thực tế, như  ở Úc, khuôn khổ CS LPMT được thực hiện đủ  linh hoạt  để  có thể  đánh đổi ngắn hạn giữa sản lượng và lạm phát.  Ổn định lạm phát  trong trung hạn có thể vẫn được duy trì ngay cả khi cho phép những thay đổi lạm   phát ngắn hạn. Chính ở đây, biến động về sản lượng sẽ thấp hơn nhiều. Freedman và Otker­Robe (2010) thì nhận định rằng khuôn khổ  CS LPMT   cùng với một cơ chế tỷ giá thả  nổi sẽ  góp phần củng cố nhận thức của các tác  nhân kinh tế về rủi ro hai chiều trên thị trường ngoại hối. Theo đó, việc sử dụng   và phát triển các công cụ tự phòng ngừa sẽ  trở nên phổ  biến hơn, giúp giảm sai  lệch cơ cấu đồng tiền trên bảng tổng kết tài sản. Thị trường ngoại hối phát triển   hơn cũng sẽ  giúp các nền kinh tế  mới nổi điều hành CS LPMT giải quyết các   vấn đề tỷ giá.
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
3=>0