Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Kinh tế: Hoàn thiện chính sách thương mại nhằm phát triển xuất khẩu bền vững sản phẩm da giầy của Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> <br /> BỘ CÔNG THƢƠNG<br /> <br /> VIỆN NGHIÊN CỨU THƢƠNG MẠI<br /> <br /> NGUYỄN THỊ PHƢỢNG<br /> <br /> HOÀN THIỆN CHÍNH SÁCH THƢƠNG MẠI<br /> NHẰM PHÁT TRIỂN XUẤT KHẨU BỀN VỮNG<br /> SẢN PHẨM DA GIẦY CỦA VIỆT NAM<br /> <br /> Chuyên ngành: Kinh doanh thƣơng mại<br /> Mã số: 62.34.01.21<br /> <br /> TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ<br /> <br /> Hà Nội – 2015<br /> <br /> CÔNG TRÌNH ĐƢỢC HOÀN THÀNH TẠI<br /> VIỆN NGHIÊN CỨU THƢƠNG MẠI – BỘ CÔNG THƢƠNG<br /> <br /> Người hướng dẫn khoa học:<br /> 1. PGS.TS. Nguyễn Văn Lịch<br /> Viện Nghiên cứu Thƣơng mại<br /> 2. PGS.TS. Nguyễn Xuâng Quang<br /> ĐH Kinh tế Quốc dân<br /> <br /> Luận án sẽ đƣợc bảo vệ trƣớc Hội đồng chấm luận án cấp Viện<br /> Họp tại Viện Nghiên cứu Thƣơng mại - Bộ Công Thƣơng<br /> Địa chỉ: 46 Ngô Quyền - Hà Nội.<br /> Vào hồi .... giờ .... ngày .... tháng ..... năm 201....<br /> <br /> Có thể tìm hiểu luận án tại:<br /> <br /> 1. Thƣ viện quốc gia Hà Nội<br /> 2. Thƣ viện Viện Nghiên cứu Thƣơng mại<br /> <br /> 1<br /> ̉<br /> PHẦN MƠ ĐẦU<br /> 1. Tính cấp thiết của đề tài<br /> Phát triển bền vững là sự phát triển dựa trên sự giải quyết hài hòa<br /> mối quan hệ kinh tế - xã hội - môi trƣờng, giữa lợi ích trƣớc mắt và lợi ích<br /> lâu dài, giữa tự nhiên và con ngƣời. Phát triển bền vững đang là vấn đề<br /> thời sự mang tính toàn cầu, là mục tiêu của các chính sách phát triển quốc<br /> gia và quốc tế. Việt Nam đang chuyển mạnh sang xây dựng nền kinh tế thị<br /> trƣờng đầy đủ và tham gia hội nhập quốc tế sâu rộng, việc xây dựng và<br /> thực thi các chính sách phát triển quốc gia, trong đó có chính sách thƣơng<br /> mại (CSTM) phải nhằm mục tiêu phát triển bền vững đất nƣớc.<br /> Ngành công nghiệp da giầy có vai trò quan trọng trong phát triển<br /> nền kinh tế quốc dân nhằm đảm bảo nhu cầu tiêu dùng trong nƣớc và xuất<br /> khẩu, có điều kiện mở rộng thƣơng mại quốc tế và mang lại nhiều nguồn<br /> thu cho đất nƣớc. Việt Nam đã trở thành quốc gia xuất khẩu da giầy lớn<br /> thứ ba thế giới năm 2014. KNXK da giầy lớn, tốc độ tăng trƣởng cao. Tuy<br /> đạt đƣợc sự tăng trƣởng cả về quy mô và kim ngạch, nhƣng chất lƣợng và<br /> hiệu quả hoạt động xuất khẩu da giầy vẫn còn yếu kém về nhiều mặt.<br /> Để phát triển xuất khẩu (PTXK) hàng hóa nói chung, sản phẩm da<br /> giầy nói riêng trong những năm qua, Việt Nam đã xây dựng và đổi mới<br /> CSTM. CSTM tạo thuận lợi cho nhập khẩu nguyên phụ liệu sản xuất da<br /> giầy xuất khẩu và hỗ trợ, khuyến khích xuất khẩu sản phẩm da giầy. Tuy<br /> nhiên, CSTM còn nhiều hạn chế, bất cập ảnh hƣởng đến PTXK bền vững<br /> sản phẩm da giầy.<br /> CSTM của Việt Nam thời gian qua đã không ngừng đƣợc đổi mới<br /> và hoàn thiện cho phù hợp với thể chế kinh tế thị trƣờng và cam kết hội<br /> nhập quốc tế. CSTM đã tác động tích cực tới PTXK của Việt Nam nói<br /> chung, xuất khẩu da giầy nói riêng. Tuy nhiên, vì nhiều nguyên nhân cả<br /> khách quan và chủ quan, CSTM nhằm PTXK bền vững sản phẩm da giầy<br /> đang bộc lộ những hạn chế và bất cập, ảnh hƣởng lớn đến việc thực hiện<br /> mục tiêu PTXK bền vững. Một trong những nguyên nhân chủ yếu dẫn tới<br /> PTXK sản phẩm da giầy thời gian qua chƣa bền vững bắt nguồn từ việc<br /> xây dựng và thực thi CSTM còn chƣa chú trọng tới mục tiêu PTXK bền<br /> vững. Vì vậy, cần đổi mới và hoàn thiện CSTM nhằm PTXK bền vững<br /> nói chung, sản phẩm da giầy nói riêng là nhiệm vụ cấp bách hiện nay.<br /> Xuất phát từ những lý do nêu trên, nghiên cứu sinh (NCS) đã<br /> lựa chọn vấn đề “Hoàn thiện chính sách thương mại nhằm phát<br /> triển xuất khẩu bền vững sản phẩm da giầy của Việt Nam” làm đề<br /> tài luận án tiến sĩ kinh tế của mình.<br /> <br /> 2<br /> 2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu của Luận án<br /> 2.1. Mục tiêu nghiên cứu<br /> Đề xuất các giải pháp hoàn thiện CSTM nhằm PTXK bền vững<br /> sản phẩm da giầy của Việt Nam.<br /> 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu<br /> - Làm rõ những vấn đề lý luận chung về CSTM, về xuất khẩu sản<br /> phẩm da giầy và CSTM tác động đến PTXK bền vững sản phẩm da giầy.<br /> - Nghiên cứu kinh nghiệm của một số nƣớc trên thế giới, đặc<br /> biệt là các nƣớc trong khu vực châu Á nhƣ Trung Quốc, Ấn Độ và<br /> Indonesia về việc hoàn thiện các CSTM nhằm PTXK bền vững sản<br /> phẩm da giầy.<br /> - Phân tích và đánh giá thực trạng phát triển xuất khẩu bền vững<br /> sản phẩm da giầy của Việt Nam giai đoạn 2004 - 2013, phân tích thực<br /> trạng chính sách thƣơng mại tác động đến phát triển xuất khẩu bền vững<br /> sản phẩm da giầy giai đoạn này. Qua đó, tìm ra đƣợc những thành tựu,<br /> hạn chế và nguyên nhân, xác định các yêu cầu cần phải điều chỉnh, bổ<br /> sung CSTM nhằm PTXK bền vững sản phẩm da giầy đến năm 2020.<br /> - Phân tích và đánh giá bối cảnh, nhu cầu PTXK bền vững sản<br /> phẩm da giầy, từ đó đƣa ra quan điểm, định hƣớng và các giải pháp, kiến<br /> nghị tiếp tục hoàn thiện CSTM nhằm PTXK bền vững sản phẩm da giầy.<br /> 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của Luận án<br /> 3.1. Đối tượng nghiên cứu<br /> Luận án nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn về hoàn thiện<br /> chính sách thƣơng mại nhằm phát triển xuất khẩu bền vững sản phẩm<br /> da giầy của Việt Nam.<br /> 3.2. Phạm vi nghiên cứu<br /> Về thời gian: Luận án nghiên cứu thực trạng chính sách thƣơng<br /> mại của Việt Nam nhằm phát triển xuất khẩu bền vững sản phẩm da<br /> giầy giai đoạn 2004 - 2013. Đây là giai đoạn ngành da giầy phát triển<br /> mạnh và đạt đƣợc những thành tích cao trong xuất khẩu, tạo ra nhiều<br /> việc làm và tăng thu nhập cho ngƣời lao động. Tuy nhiên, thực trạng<br /> phát triển xuất khẩu sản phẩm da giầy cũng bộc lộ những nhƣợc điểm,<br /> hạn chế và thiếu tính bền vững về mặt kinh tế, xã hội và môi trƣờng.<br /> Về không gian: Luận án giới hạn nghiên cứu kinh nghiệm của<br /> nƣớc ngoài ở 3 quốc gia là Trung Quốc, Ấn Độ và In-đô-nê-xi-a để<br /> rút ra bài học cho Việt Nam trong việc hoàn thiện chính sách thƣơng<br /> mại nhằm phát triển xuất khẩu bền vững sản phẩm da giầy.<br /> Về nội dung: Luận án tập trung nghiên cứu chính sách thƣơng<br /> <br /> 3<br /> mại nhằm phát triển xuất khẩu bền vững sản phẩm da giầy, trọng tâm<br /> nghiên cứu là chính sách thƣơng mại nhằm phát triển xuất khẩu bền<br /> vững sản phẩm da giầy về kinh tế, đảm bảo mối quan hệ hài hòa với<br /> môi trƣờng và an sinh xã hội.<br /> 4. Cách tiếp cận và phƣơng pháp nghiên cƣu của Luận án<br /> ́<br /> 4.1. Cách tiếp cận<br /> Nghiên cứu CSTM nhằm PTXK bền vững sản phẩm da giầy<br /> trƣớc hết cần có cách tiếp cận hệ thống, nhìn nhận trong mối quan hệ<br /> thƣơng mại quốc tế. Điều này thật sự quan trọng trong bối cảnh hàng rào<br /> bảo hộ của các nƣớc nhập khẩu đang gia tăng và cạnh tranh xuất khẩu<br /> hàng hóa giữa các nƣớc ngày càng khốc liệt.Bên cạnh đó, cần có hƣớng<br /> nghiên cứu đi từ lý thuyết đến thực tiễn, sử dụng khung lý thuyết để<br /> phân tích và đánh giá thực tiễn, nhận diện các vấn đề mà thực tiễn đang<br /> đặt ra, đối chiếu tiến tới đề xuất các giải pháp tiếp tục hoàn thiện CSTM<br /> nhằm PTXK bền vững sản phẩm da giầy của Việt Nam.<br /> 4.2. Phương pháp nghiên cứu<br /> Luận án sử dụng các phƣơng pháp nghiên cứu:<br /> - Phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử:<br /> Dùng để khái quát hóa một cách cơ bản khung lý luận về chính sách<br /> thƣơng mại nhằm phát triển xuất khẩu bền vững sản phẩm da giầy.<br /> Trên cơ sở đó, Luận án đƣa ra khái niệm và xác định đƣợc nôi dung,<br /> khung phân tích của Luận án;<br /> - Thu thập thông tin, tư liệu, tài liệu về các nghiên cứu có liên<br /> quan: Luận án đã thu thập các thông tin, tƣ liệu từ các nghiên cứu có<br /> liên quan để có cơ sở tƣ liệu, thông tin phục vụ cho việc phân tích thực<br /> trạng phát triển xuất khẩu bền vững sản phẩm da giầy của Việt Nam;<br /> - Nhằm củng cố, cập nhật thêm những thông tin, số liệu sơ cấp<br /> phục vụ cho việc phân tích thực trạng tác động của chính sách thƣơng<br /> mại đến phát triển xuất khẩu bền vững sản phẩm da giầy, NCS sử dụng<br /> “Phương pháp điều tra, thu thập thông tin trực tiếp” thông qua việc<br /> gửi bảng câu hỏi, phỏng vấn trực tiếp cán bộ tại 250 doanh nghiệp sản<br /> xuất và xuất khẩu sản phẩm da giầy. Bảng câu hỏi ở Phụ lục 7. Kết quả<br /> điều tra đƣợc phân tích và trình bày ở Mục 2.2.2 thuộc Chƣơng 2.<br /> Phƣơng pháp điều tra giúp cho NCS có những đánh giá khách quan về<br /> tác động của chính sách thƣơng mại đối với phát triển xuất khẩu bền<br /> vững sản phẩm da giầy Việt Nam giai đoạn 2004 - 2013.<br /> - Phương pháp phân tích, thống kê, so sánh, tổng hợp, đây là<br /> phƣơng pháp mà NCS sử dụng để phân tích, so sánh nhằm khái quát<br /> <br />