Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Kinh tế: Vai trò nhà nước trong mở rộng quyền tự chủ của các trường đại học công lập Việt Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:12

Thêm vào BST

Báo xấu

4
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Kinh tế "Vai trò nhà nước trong mở rộng quyền tự chủ của các trường đại học công lập Việt Nam" được nghiên cứu với mục tiêu: Hệ thống hoá những vẫn đề lý luận về quản lý nhà nước đối với các trường đại học và việc mở rộng quyền tự chủ của các trường đại học; Phân tích thực trạng vấn đề phân giao quyền tự chủ cho các trường đại học nước ta giai đoạn vừa qua (2000-2010); Đề xuất những kiến nghị và giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả việc mở rộng quyền tự chủ cho các trường đại học nước ta trong giai đoạn tới (2011-2020).

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Kinh tế: Vai trò nhà nước trong mở rộng quyền tự chủ của các trường đại học công lập Việt Nam

1 2 PH N M ð U Theo nghiên c u c a Anderson và Richard Johnson (1998), m c ñ t ch c a trư ng ñ i h c ph thu c vào các ñi u ki n kinh t - xã h i, chính tr , văn hoá và 1. Tính c p thi t c a ñ tài truy n th ng qu n lý ñ i h c. Các tác gi ch ra nh hư ng c a Chính ph có th d a S nghi p giáo d c nư c ta nói chung, ho t ñ ng c a các trư ng ñ i h c Vi t Nam vào quy n l p pháp ho c quy n hành pháp liên quan ñ n kh năng tài chính. nh nói riêng trong nh ng năm v a qua ñã ñ t ñư c nh ng thành t u to l n, ñ c bi t là v hư ng c a Chính ph "ñi u khi n t xa" b ng cách s d ng quy n l c tài chính là ph quy mô và s lư ng; ñã góp ph n không nh vào vi c ñào t o ra ngu n nhân l c ch t bi n trong các qu c gia kh o sát. Trong nghiên c u các tác gi xem xét cơ ch t ch lư ng cao cho ñ t nư c. ð i ngũ cán b gi ng d y và qu n lý các trư ng ñ i h c ñã có và vai trò c a chính ph ñ i v i các trư ng ñ i h c liên quan ñ n nhi u v n ñ . nh ng bư c phát tri n vư t b c c v s lư ng và cơ c u. Nhưng trư c các ñòi h i c a Vi t Nam quy n t ch ñ i h c ñã ñư c quy ñ nh trong các văn b n mang tính th i kỳ ñ i m i h i nh p và phát tri n có tính toàn c u và xu th phát tri n theo hư ng pháp quy c a nhà nư c: Ngh ñ nh 10/2002/Nð-CP v ñ i m i cơ ch qu n lý tài chính ch t lư ng ñòi h i ngày m t nâng cao, các trư ng ñ i h c còn nhi u công vi c ph i làm, các ñơn v s nghi p có thu; Ngh quy t 14/2005/NQ-CP c a Chính ph v ñ i m i căn ñ c bi t ph i phát huy hơn n a tính t ch và sáng t o c a mình. Văn ki n ð i h i ñ i b n và toàn di n giáo d c ñ i h c Vi t Nam giai ño n 2006 - 2020; Ngh ñ nh s bi u toàn qu c l n th X c a ð ng tháng 4 năm 2006 cũng ñã kh ng ñ nh: Ph i ñ i m i 43/2006/Nð-CP c a Chính ph v quy ñ nh quy n t ch , t ch u trách nhi m v th c h th ng giáo d c ñ i h c và sau ñ i h c g n ñào t o v i s d ng, tr c ti p ph c v hi n nhi m v , t ch c b máy, biên ch và tài chính v i các ñơn v s nghi p công l p; chuy n ñ i cơ c u lao ñ ng, phát tri n nhanh ngu n nhân l c ch t lư ng cao, nh t là Thông tư liên t ch s 07/2009/TTLT-BGDðT-BNV ngày 15/4/2009 c a B Giáo d c và chuyên gia ñ u ngành (Văn ki n trang 96). C t lõi c a v n ñ ñ i m i chính là vi c m ðào t o và B N i v hư ng d n th c hi n quy n t ch , t ch u trách nhi m v th c r ng quy n t ch cho các trư ng ñ i h c ñúng như Ngh quy t Trung ương 4 Khoá V hi n nhi m v t ch c b máy, biên ch ñ i v i ñơn v s nghi p công l p giáo d c và ñã kh ng ñ nh. Vì v y, ñ tài “Vai trò nhà nư c trong m r ng quy n t ch c a các ñào t o; ði u 60 Lu t Giáo d c năm 2010 v quy n t ch và t ch u trách nhi m c a trư ng ñ i h c công l p Vi t Nam” có m t ý nghĩa h t s c b c thi t c v lý lu n và trư ng ñ i h c; Quy t ñ nh 58/2010/Qð-TTg c a Th tư ng Chính ph v ði u l th c ti n mà nghiên c u sinh hy v ng góp m t ph n nh làm rõ m t s v n ñ ñ t ra c a trư ng ñ i h c. Các văn b n trên m i ch ñưa ra ñư c các ñ nh hư ng l n mang tính ch vi c nghiên c u. ñ o; ch chưa ñưa ra ñư c các cơ ch khoa h c và th c t ñ giúp cho các trư ng ñ i 2. T ng quan nh ng công trình nghiên c u liên quan ñ n ñ tài lu n án h c th c hi n t t quy n t ch c a mình. Các tranh cãi, h i th o bàn lu n v quy n t Vi c nghiên c u v quy n t ch ñ i h c ñư c các tác gi nư c ngoài quan tâm r t ch ñ i h c hi n nay ch y u là ñi vào các ki n ngh tháo g các v n ñ th c hi n c th . nhi u nh ng năm g n ñây. Như tác gi Nguy n Danh Nguyên g i ý m t s gi i pháp cho l trình th c hi n t Van Vught (1994), ñã ñưa ra hai mô hình qu n lý nhà nư c ñ i v i các trư ng ñ i ch t i các trư ng ñ i h c công l p trong b i c nh hi n nay; tác gi ðào Văn Khanh h c. Mô hình "ki m soát nhà nư c" và "giám sát nhà nư c" ñ xem xét m i quan h ñ su t hư ng ñi cho ñ i m i qu n tr ñ i h c Vi t Nam; tác gi Lê ð c Ng c bàn v này. Mô hình "ki m soát nhà nư c" thư ng th y các nư c Châu Á và Châu Âu v n quy n t ch và trách nhi m xã h i c a các cơ s giáo d c ñ i h c; tác gi Mai Ng c có s can thi p khá sâu c a Nhà nư c. Theo mô hình này nhà nư c ñóng vai trò quan Cư ng ñ c p ñ n t ch tài chính các trư ng ñ i h c công l p Vi t Nam hi n nay tr ng trong vi c quy t ñ nh h th ng giáo d c ñ i h c, t c Nhà nư c ki m soát g n như và ñưa ra m t s gi i pháp v t ch tài chính cho nh ng năm t i v.v. Vì v y, nư c t t c các ho t ñ ng c a h th ng giáo d c ñ i h c. B giáo d c quy ñ nh các ñi u ki n ta vi c nghiên c u quy n t ch ñ i h c v n còn r t nhi u v n ñ ph i gi i quy t. ðó c n thi t, chương trình gi ng d y, b ng c p, h th ng thi c , tuy n d ng, b nhi m chính là nh ng v n ñ c n quan tâm và là cơ s cho nhi u nghiên c u trong giai ño n nhân s v.v. M c ñích quan tr ng t các quy ñ nh chi ti t c a Nhà nư c là nh m tiêu t i c a ngành ñ i h c. chu n hoá b ng c p qu c gia mà ch y u là do Nhà nư c c p thay vì cơ s giáo d c ñ i 3. M c tiêu nghiên c u h c. Còn mô hình "giám sát nhà nư c", s tác ñ ng/can thi p c a nhà nư c thư ng - H th ng hoá nh ng v n ñ lý lu n v qu n lý nhà nư c ñ i v i các trư ng ñ i không cao. Nhà nư c không can thi p sâu vào cơ s giáo d c ñ i h c thông qua các h c và vi c m r ng quy n t ch c a các trư ng ñ i h c. quy ñ nh chi ti t và ki m soát ch t ch như mô hình nhà nư c ki m soát mà tôn tr ng - Tham kh o m t s kinh nghi m nư c ngoài trong vi c phân c p qu n lý và m quy n t ch c a các trư ng và khuy n khích kh năng t qu n lý và ch u trách nhi m. r ng quy n t ch cho các trư ng ñ i h c. ði n hình như các nư c Anh, M , Australia nơi mà s can thi p c a nhà nư c ñ i v i - Phân tích th c tr ng v n ñ phân giao quy n t ch cho các trư ng ñ i h c nư c các trư ng ñ i h c là ít nh t. ta giai ño n v a qua (2000 - 2010). V n ñ ñư c các h c gi , các nư c tranh cãi r t nhi u là v quy n t ch ñ i h c - ð xu t nh ng ki n ngh và gi i pháp nh m nâng cao hi u qu vi c m r ng c n có nh ng n i dung nào? Căn c nào ñ ñưa ra các n i dung này? ð th c hi n các quy n t ch cho các trư ng ñ i h c nư c ta trong giai ño n t i (2011- 2020). n i dung t ch này c n ph i có nh ng ñi u ki n nào? v.v. 4. ð i tư ng và ph m vi nghiên c u: Theo Per Nyborg (2003), t ch ñ i h c liên quan ñ n v n ñ như m i quan h gi a - Lu n án t p trung nghiên c u các v n ñ lý lu n và th c ti n v vai trò c a nhà nhà nư c và t ch c, gi a t ch v h c thu t và s tham gia c a các ñ i di n trong các nư c trong vi c m r ng quy n t ch c a các trư ng ñ i h c Vi t Nam nói chung, c a ban lãnh ñ o bên ngoài, gi a trư ng ñ i h c và các khoa. T tr ñ i h c ngày nay khó có các trư ng ñ i h c công l p nói riêng. th tư ng tư ng ñư c n u không có cơ ch t ch và t do h c thu t. M t nhân t quan - ði sâu phân tích th c tr ng vi c xác ñ nh cơ s khoa h c hình thành lu n c vi c tr ng c a cơ ch t ch là s tham gia c a sinh viên. M t hình th c qu n lý m i ñang m r ng quy n t ch cho các trư ng ñ i h c công l p nư c ta giai ño n (2000 - 2010) ñư c gi i thi u nhi u nư c. và m t s bài h c kinh nghi m có liên quan c a m t s nư c ngoài.
3 4 - ð xu t m t s gi i pháp qu n lý nhà nư c nh m m r ng quy n t ch c a các CHƯƠNG 1 trư ng ñ i h c công l p nư c ta giai ño n 2011-2020. CƠ S LÝ LU N VÀ KINH NGHI M QU C T V 5. Tư li u và phương pháp nghiên c u VAI TRÒ C A NHÀ NƯ C TRONG VI C M R NG QUY N * Tư li u nghiên c u T CH C A CÁC TRƯ NG ð I H C - Các tài li u có liên quan ñ n ñ tài ngoài nư c. - Các tài li u, s li u v v n ñ giao quy n t ch ñ i h c Vi t Nam. * Phương pháp nghiên c u Trong chương này, lu n án ñ c p ñ n 3 n i dung chính: - Lu n án s d ng các phương pháp tri t h c Mác - Lênin k t h p v i các quan 1.1. QUY N T CH C A CÁC TRƯ NG ð I H C ñi m c a ð ng, các thành t u c a khoa h c qu n lý và các phương pháp truy n th ng 1.1.1. Khái ni m quy n t ch ñ i h c c a khoa h c xã h i ñ nghiên c u, gi i quy t v n ñ , bao g m: 1.1.1.1. quy n t ch và v n ñ phân c p - S d ng phương pháp ñi u tra ch n m u (m u bao g m 182 trư ng ñ i h c công M i m t th c th xã h i (t ch c, cá nhân) v i tư cách là các pháp nhân (ho c th l p trong c nư c) nh m kh o sát m c ñ quy n t ch c a các trư ng ñ i h c công l p. nhân) ñ u có các quy n và nghĩa v ñư c nhà nư c và xã h i xác l p, th hi n thông - S d ng phương pháp phân tích h th ng ñ phân tích n i dung quy n t ch và qua m c tiêu trong (m c tiêu riêng) c a th c th ñó. s c n thi t m r ng quy n t ch ñ i h c, ñi u ki n th c hi n quy n t ch ñ i h c. Quy n (ho c quy n t ch ) là gi i h n t mình làm ch l y mình; là m c ñ và ph m Phân tích h th ng qu n lý nhà nư c ñ i v i trư ng ñ i h c và ch ra vai trò nhà nư c vi ñư c phép x s , không b ai chi ph i (trong khuôn kh ñư c quy ñ nh c a quy n). ñ i v i vi c m r ng quy n t ch ñ i h c. Quy n t ch luôn g n li n v i nghĩa v là m c ñ ph m vi x s c n ph i có - S d ng phương pháp th ng kê ñ ñánh giá s tương quan gi a các bi n s . tương ng v i quy n ñã nh n ñư c. Phương pháp ñánh giá ñ rút ra nh ng thành t u, t n t i vư ng m c và t ng k t nh ng Quy n t ch là h qu t t y u c a mô hình qu n lý xã h i theo phương th c phân v n ñ nhà nư c c n kh c ph c nh m nâng cao quy n t ch ñ i h c. c p. Còn phân c p qu n lý xã h i là mô hình phân chia th b c các ch c năng, nhi m v , 6. Câu h i nghiên c u quy n h n qu n lý xã h i c a nhà nư c trong b máy công quy n c a mình. - Quy n t ch ñ i h c là gì? nó có vai trò gì trong s phát tri n c a các nhà 1.1.1.2. Quy n t ch c a các trư ng ñ i h c trư ng? vì sao c n ph i m r ng quy n t ch ñ i h c? Quy n t ch c a trư ng ñ i h c là phương th c th c hi n vi c y quy n qu n lý, - N i dung t ch ñ i h c là gì? ch rõ m i quan h gi a các trư ng ñ i h c và Nhà nư c, m i quan h này r t ña d ng - ð th c hi n quy n t ch ph i có nh ng ñi u ki n nào? ph thu c vào s phát tri n c th c a m i nư c, vào ñ c ñi m, văn hoá, truy n th ng - Nhà nư c c n làm gì trong vi c m r ng quy n t ch ñ i h c? m i qu c gia, ñ c bi t là tùy thu c vào khung pháp lý hi n hành, xu th phát tri n c a 7. Ý nghĩa khoa h c và th c ti n c a lu n án th i ñ i và s c i cách giáo d c ñ i h c c a nhà nư c. - Lu n án nghiên c u h th ng các v n ñ lý lu n v qu n lý nhà nư c ñ i v i các Quy n t ch c a trư ng ñ i h c là quy n t qu n lý các công vi c c a nhà trư ng trư ng ñ i h c và quy n t ch ñ i v i các trư ng ñ i h c. theo ñúng lu t pháp c a nhà nư c và thông l c a xã h i, c a qu c t . - ði sâu phân tích th c tr ng v n ñ phân c p qu n lý và m r ng quy n t ch 1.1.2. Nguyên t c phân giao quy n t ch ñ i h c trong các trư ng ñ i h c nư c ta giai ño n (2000 - 2010). Quy n t ch ñ i h c v th c ch t là k t qu c a phương th c phân quy n qu n lý - ðúc rút kinh nghi m v căn c khoa h c l a ch n các gi i pháp qu n lý nhà nư c ñ i h c c a nhà nư c cho các trư ng ñ i h c. ðó là vi c nhà nư c cho các trư ng ñ i trong vi c m r ng quy n t ch ñ i h c m t s nư c ngoài ñ rút ra bài h c kinh h c t ra các quy t ñ nh và th c hi n các quy t ñ nh qu n lý, ñ ng th i ph i t ch u trách nghi m cho Vi t Nam. nhi m v k t qu c a các quy t ñ nh này trong ph m vi cho phép c a nhà nư c (quy n - ð xu t các căn c khoa h c và các gi i pháp, ki n ngh trong vi c phân c p và t ch ); trong khi nhà nư c v n ph i ch u trách nhi m cu i cùng trư c xã h i v ho t m r ng quy n t ch cho các trư ng ñ i h c nư c ta giai ño n 2011 - 2020. ñ ng ñ i h c. 8. K t c u c a lu n án Vi c phân giao quy n t ch ñ i h c tuỳ thu c vào r t nhi u y u t và khi phân Ngoài ph n m ñ u, k t lu n, ph l c và tài li u tham kh o, lu n án g m 3 chương: giao quy n t ch ñ i h c, nhà nư c ph i tuân th các nguyên t c khách quan, khoa h c Chương 1: Cơ s lý lu n và kinh nghi m qu c t v vai trò c a nhà nư c trong vi c c a qu n lý sau: m r ng quy n t ch c a các trư ng ñ i h c 1.1.2.1. Nguyên t c 1: B o ñ m m i quan h tương tác gi a nhà nư c và các trư ng ñ i h c. Chương 2: Th c tr ng vai trò nhà nư c trong m r ng quy n t ch c a các 1.1.2.2. Nguyên t c 2: B o ñ m m i quan h tương tác gi a trong và ngoài nư c trư ng ñ i h c công l p Vi t Nam giai ño n 2000 - 2010 1.1.2.3. Nguyên t c 3: B o ñ m m i quan h tương tác gi a qu c t và ñ c ñi m văn Chương 3: M t s gi i pháp qu n lý nhà nư c nh m m r ng quy n t ch c a hoá, chính tr , kinh t c a m i nư c. các trư ng ñ i h c công l p Vi t Nam giai ño n 2011 - 2020 1.1.2.4. Nguyên t c 4: B o ñ m m i quan h tương tác liên thông gi a n i b ngành giáo d c ñào t o và các b , ngành, ñ a phương. 1.1.2.5. Nguyên t c 5: B o ñ m m i quan h cân b ng v quy n và nghĩa v . 1.1.2.6. Nguyên t c 6: G n quy n t ch v i v n ñ trách nhi m xã h i. 1.1.2.7. Nguyên t c 7: Công b ng, công khai, có phân lo i.
5 6 1.1.3. N i dung quy n t ch c a các trư ng ñ i h c 1.1.3.5. T ch v ho t ñ ng khoa h c và công ngh (Q5) Quy n t ch c a các trư ng ñ i h c th hi n m i quan h quy n l c gi a Nhà T ch v ho t ñ ng khoa h c và công ngh là các trư ng ñ i h c ñư c quy n xây nư c và các trư ng ñ i h c d a trên m i tương quan gi a năng l c qu n lý t p trung c a d ng k ho ch ho t ñ ng khoa h c và công ngh như: Xây d ng ñ nh hư ng, k ho ch nhà nư c và năng l c t ch u trách nhi m c a các nhà trư ng; t ch cao ñ ng nghĩa v i hàng năm, trung h n và dài h n v ho t ñ ng khoa h c và công ngh c a trư ng; ch m c ñ can thi p th p c a Nhà nư c vào các công vi c c a các trư ng ñ i h c. N i dung ñ ng ñăng ký tham gia tuy n ch n, ñ u th u, ký k t h p ñ ng ho c các hình th c khác quy n t ch c a các trư ng ñ i h c còn tuỳ thu c vào ñi u ki n và hoàn c nh c a m i theo quy ñinh c a pháp lu t; t xác ñ nh các nhi m v khoa h c và công ngh c p qu c gia ñ c ñi m truy n th ng dân t c, th ch xã h i. Nhưng nhìn chung quy n t ch trư ng. ðư c quy n xây d ng các vi n, trung tâm nghiên c u và phát tri n, các cơ s ñ i h c bao g m 6 lĩnh v c cơ b n sau: s n xu t th nghi m, các doanh nghi p khoa h c và công ngh ; ph i h p v i các t ch c 1.1.3.1. T ch v h c thu t (Q1) khoa h c và công ngh , các ñơn v s nghi p, các cơ s s n xu t kinh doanh d ch v t T ch v h c thu t là trư ng ñ i h c ñư c quy n xác ñ nh nhi m v cơ b n c a ch c các ho t ñ ng khoa h c và công ngh ; h p tác khoa h c và công ngh v i nư c trư ng v nghiên c u và gi ng d y, gi i thi u ho c ch m d t chương trình ñ i h c, quy t ngoài và các t ch c qu c t theo quy ñ nh c a pháp lu t; t ch c các ho t ñ ng nghiên ñ nh cơ c u và n i dung c a chương trình ñ i h c, vai trò và trách nhi m ñ i v i vi c c u khoa h c và phát tri n công ngh c a ngư i h c; t ch c các h i ngh khoa h c và b o ñ m ch t lư ng các chương trình và b ng c p. công ngh , tham d các gi i thư ng khoa h c và công ngh trong nư c và qu c t . 1.1.3.2. T ch v tài chính (Q2) 1.1.3.6. T ch trong quan h qu c t (Q6) T ch v tài chính là trư ng ñ i h c ñư c quy n quy t ñ nh ho t ñ ng tài chính T ch trong quan h qu c t là các trư ng ñ i h c ñư c quy n ch ñ ng thi t l p c a nhà trư ng bao g m các ho t ñ ng thu, chi, qu n lý và phân ph i k t qu ho t ñ ng các m i quan h h p tác, ký các văn b n ghi nh , tho thu n v ñào t o, khoa h c và tài chính, huy ñ ng v n, qu n lý các qu chuyên d ng, qu n lý tài s n, qu n lý n ph i công ngh v i các trư ng ñ i h c, các t ch c giáo d c, khoa h c và công ngh nư c tr c a nhà trư ng, và các ho t ñ ng tài chính khác theo quy ñ nh c a pháp lu t. ngoài; m i chuyên gia nư c ngoài ñ n gi ng d y và trao ñ i kinh nghi m theo các quy M c ñ t ch tài chính c a các trư ng t i ñâu tuỳ thu c vào cơ ch phân c p tài ñ nh c a nhà nư c; t ch c h i ngh , h i th o qu c t theo các quy ñ nh c a nhà nư c. chính cho phép c a nhà nư c. Quy n t ch 1.1.3.3. T ch v t ch c, nhân s (Q3) ñ ih c T ch v t ch c, nhân s là trư ng ñ i h c ñư c quy n thi t l p cơ c u b máy, tuy n d ng ho c sa th i cán b c a trư ng. T ch t ch c nhi u nư c hi n nay cho phép các trư ng ñ i h c ñư c quy n quy t ñ nh thành l p ho c bãi b các khoa, phòng, ban, b môn, các chuyên ngành ñào t o, ban hành và bãi b các n i quy, quy ñ nh trong n i b trư ng. T ch v nhân s trư ng ñ i h c ph i ñư c quy n b u ban lãnh ñ o nhà H c Tài T Tuy n Khoa Quan thu t chính ch c sinh h c h trư ng, b nhi m và mi n nhi m cán b t phó hi u trư ng tr xu ng. ðư c quy n (Q1) (Q2) nhân ñào công qu c quy t ñ nh t t c các ch c danh khoa h c và sư ph m thu c ph m vi c a trư ng mình s t o ngh t theo ñúng tiêu chu n c a trư ng và quy ñ nh c a Nhà nư c. ðư c s p x p, phân công (Q3) (Q4) (Q5) (Q6) gi ng viên, công ch c, viên ch c theo năng l c t ng ngư i phù h p v i v trí công tác ñòi h i c a trư ng. ðư c m i th nh gi ng, ho c h p ñ ng nghiên c u khoa h c và các Sơ ñ 1.2: 6 quy n t ch cơ b n c a trư ng ñ i h c h p ñ ng thuê, khoán b ng kinh phí ñư c c p và kinh phí t có. ðư c quy t ñ nh m i 1.1.4. S c n thi t m r ng quy n t ch ñ i h c c a nhà nư c chuyên gia nư c ngoài ñ n làm vi c chuyên môn, c viên ch c c a ñơn v ñi công tác, 1.1.4.1.T ng quan v nhà nư c h c t p nư c ngoài theo ñúng quy ñ nh c a pháp lu t. Nhà nư c là m t thi t ch quy n l c chính tr , là cơ quan th ng tr giai c p c a 1.1.3.4. T ch v tuy n sinh và ñào t o (Q4) nhóm l i ích xã h i (m t giai c p ho c m t nhóm giai c p) này ñ i v i m t ho c toàn b T ch v tuy n sinh và ñào t o là các trư ng ñ i h c ñư c quy n quy t ñ nh các các giai c p khác, ñ ng th i còn là cơ quan công quy n cung ng các d ch v công và hình th c tuy n và s lư ng tuy n phù h p v i ñi u ki n c a trư ng và quy ñ nh c a hàng hoá công c ng cho xã h i ñ duy trì và phát tri n xã h i mà Nhà nư c ñó qu n lý Nhà nư c; m các ngành ñào t o ñ i h c và chuyên ngành ñào t o sau ñ i h c ñã có trư c các Nhà nư c khác và trư c l ch s . trong danh m c ngành ñào t o c a nhà nư c; xây d ng chương trình ñào t o, k ho ch Nhà nư c có hai thu c tính cơ b n: thu c tính giai c p và thu c tính xã h i. Hai gi ng d y và h c t p cho các ngành ñào t o c a trư ng trên cơ s quy ñ nh c a Nhà thu c tính này g n bó v i nhau, nương t a vào nhau và bi n ñ i không ng ng cùng v i nư c; t ch c biên so n, duy t và th m ñ nh các giáo trình theo chuyên ngành và các s phát tri n ho c kìm hãm c a xã h i. tài li u gi ng d y, h c t p c a trư ng; ñư c quy t ñ nh m u văn b ng, ch ng ch và t Nhà nư c ra ñ i d a trên cơ s c a quy n l c xã h i, nó ñư c chia thành các ch c c p văn b ng, ch ng ch cho nh ng ngư i ñư c trư ng ñào t o khi có ñ các ñi u quy n: (1) L p ý, l p ngôn (áp ñ t tư tư ng, chu n m c, ni m tin v.v.. cho xã h i); (2) L p hi n, l p pháp, (3) Hành pháp, (4) Tư pháp, (5) Chi m h u, s d ng, b o v lãnh th ki n theo quy ñ nh c a Nhà nư c. qu c gia.
7 8 Nhà nư c là ch th qu n lý xã h i l n nh t, qu n lý c a nhà nư c mang tính ña chi u. Nhà nư c th c s là m t t ch c ñ c bi t, ñó là m t t ch c mang tính bao trùm c a c xã h i, khác h n các t ch c xã h i khác. V R Nhà nư c t n t i là m t t t y u khách quan c a l ch s phát tri n xã h i, cho b i các C nhi m v mà nhà nư c ph i th c hi n mà không m t cá nhân, m t t ch c nào có th thay th ñư c. ðó chính là các ch c năng c a nhà nư c. Ch c năng c a nhà nư c là t p h p t t c các nhi m v mà nhà nư c ph i thay m t xã h i ñ th c hi n, nó mang tính ñ nh hư ng, vĩ mô là ch y u. 1.1.4.2. Nhà nư c trong n n kinh t th trư ng Trong n n kinh t th trư ng, ch c năng cơ b n c a nhà nư c trong qu n lý xã h i M là ch c năng qu n lý t m vĩ mô, chi n lư c; không ph i là các ch c năng c th mang tính tác nghi p c a các phân h bên dư i, các t ch c, các cá nhân. Sơ ñ 1.3: H th ng k t n i các nhân t c a m t trư ng ñ i h c 1.1.4.3. M r ng quy n t ch ñ i h c a- V i s m nh to l n c a giáo d c ñào t o nói chung, c a h th ng các trư ng ñ i ð u vào c a m t trư ng ñ i h c bao g m: h c nói riêng, ñòi h i ph i huy ñ ng ñư c trí tu và tâm huy t c a c xã h i, ñ c bi t c a V1- Ngu n l c tài chính (ñã ñ c p Q2) toàn b các nhà giáo, các nhà qu n lý c a các trư ng ñ i h c trong c nư c. V2- Ngu n nhân l c (ñã ñ c p Q3) Ch có m r ng quy n t ch cho các trư ng ñ i h c, thì nhà nư c m i có th t p V3- Ngu n tuy n sinh (ñã ñ c p Q4) trung gi i quy t các v n ñ mang t m chi n lư c, qu c gia; m i có th phát huy ñư c t i V4- Nhu c u ñư c h c v i ch t lư ng cao c a xã h i (ñã ñ c p Q4) ña tính t ch u trách nhi m trư c xã h i, tính sáng t o c a b n thân và c a toàn b các V5- Các v n ñ xã h i n y sinh c n nhà trư ng góp s c gi i quy t (ñã ñ c p Q5) nhà khoa h c c a các trư ng ñ i h c. V6- Kh năng ti p nh n môi trư ng thông tin trong và ngoài nư c (ñã ñ c p Q4, b- Trong cơ ch th trư ng, m t xu th khách quan, t t y u c a m i qu c gia hi n Q5, Q6). nay, các trư ng ñ i h c là các cơ s cung ng d ch v ñào t o, giáo d c cho xã h i. Các ð u ra c a m t trư ng ñ i h c bao g m: cơ s này cũng ñòi h i ph i có s thi ñua, c nh tranh ñ t n t i và phát tri n trong và R1- S ngư i h c ra trư ng ñư c s d ng và hi u qu làm vi c c a h ñem l i l i ngoài nư c. Do ñó, nhà nư c không th làm thay công vi c c a nhà trư ng b ng cách ích cho xã h i (ñã xét Q4,Q5,Q6) qu n lý mang tính tác nghi p c a th i kỳ k ho ch hoá t p trung bao c p; mà ph i ch p R2- Danh ti ng c a nhà trư ng t o ra, bao g m: (1) Các công trình, bài báo, ñ tài nh n m t cơ ch qu n lý m c a, c nh tranh m r ng quy n t ch cho các trư ng ñ i nghiên c u khoa h c ph c v xã h i và nhà nư c, (2) H th ng các giáo trình, chương h c trong khuôn kh ñ nh hư ng phát tri n và lu t pháp c a nhà nư c. trình gi ng d y, (3) ð i ngũ các nhà khoa h c hàng ñ u (ñã ñ c p Q1, Q3, Q4, Q5, Q6). c- M r ng quy n t ch ñ i h c là m t xu th c a xã h i phát tri n. Cùng v i s R3- C a c i v t ch t mà nhà trư ng t o ra ñóng góp cho xã h i (ti n b c, tác ñ ng phát tri n kinh t mang tính h i nh p, c nh tranh, toàn c u; vi c ñào t o ñ i h c nh m phát tri n s n xu t, xã h i - ñã xét Q2) cung ng ngu n nhân l c ch t lư ng cao cho n n kinh t m i nư c, ñ ng th i cũng cho Môi trư ng c a m t trư ng ñ i h c bao g m: c các nư c khác trên th gi i. Ngu n nhân l c này ph i làm ch ñư c các phương ti n M1- Cơ ch ràng bu c vĩ mô c a B ch qu n (ñã xét Q1, Q2, Q3, Q4, Q5, Q6). và công c làm vi c mà nhân lo i ñã t o ra và ñang ñư c s d ng ph c p kh p hành M2- Cơ ch ràng bu c vĩ mô c a các B , t nh thành ph có kh năng tác ñ ng ñ n nhà tinh. Cho nên ch t lư ng ñào t o ñ i h c ph i ñáp ng các ñòi h i chung c a b c ñ i h c trư ng (tài chính, ñ i ngo i, an ninh, các UBND t nh, thành ph v.v; ñã xét Q2, Q3, Q6). c a m i nư c. M3- Công lu n xã h i ñ i v i nhà trư ng. d- M r ng quy n t ch ñ i h c: là phương th c tương thích c a ñ c trưng nhà nư c trong th i ñ i ngày nay, ñó là nhà nư c nh , quy n l c l n. Là nhà nư c nh , thì M4- Kh năng giao lưu (thu phát) ti p nh n, x lý thông tin, các lu ng tư duy khoa nhà nư c ch có th th c hi n các ch c năng qu n lý vĩ mô h th ng giáo d c ñào t o và h c, trình ñ khoa h c công ngh c a nư c ngoài. (ñã xét Q6) ñ i h c; còn các ch c năng qu n lý t m c th mang tính tác nghi p ph i trao l i cho các Phương th c trao quy n t ch ñ i h c chính là cơ ch cho phép c a nhà nư c ñ i c p dư i theo m t khung pháp lý khoa h c và chu n xác. v i các trư ng ñ i h c, thông qua cơ ch v n hành c a các nhà trư ng. Là quy n t ch 1.1.5. Phương th c trao quy n t ch ñ i h c cho phép mà các trư ng có th khai thác t i ña k t h p gi a các y u t ñ u vào, ñ u ra, Phương th c trao quy n t ch ñ i h c là m c ñ cho phép t ch ñ i v i các y u môi trư ng ñ ñ t ñư c m c tiêu ho t ñ ng c a mình (ñã xét Q1, Q2, Q3, Q4, Q5, Q6). t chi ph i tr c ti p ñ n s t n t i và ho t ñ ng c a các trư ng ñ i h c. M i m t trư ng ð qu n lý nhà nư c ñ i v i các trư ng ñ i h c dư i giác ñ h th ng k t n i các ñ i h c là m t th c th , m t t bào t o nên h th ng ñ i h c c a m t nư c. M i th c th nhân t , thư ng di n ra 4 phương th c qu n lý ho c 4 mô hình qu n lý sau: này là m t h th ng ñ ng v i các m c tiêu ph i ñ t (cho b i các ñ u ra - cái g i là “s n - Phương th c 1, nhà nư c ki m soát sát sao m i nhân t V, M, C; b o ñ m m i ph m” cung ng cho xã h i). ð có ñư c s n ph m mong mu n, các nhà trư ng c n quy ñ nh ñư c các nhà trư ng th c hi n theo ñúng chu n m c quy ñ nh theo hư ng k ph i có các y u t ñ u vào, môi trư ng và cơ ch (C) cho phép k t h p các y u t (ñ u ho ch hóa t p trung hy v ng k t qu ñ u ra (R) s ñáp ng yêu c u mà nhà nư c mong vào V, ñ u ra R, môi trư ng M). ñ i (ðây là mô hình ñư c g i dư i tên: Mô hình nhà nư c ki m soát).
9 10 - Phương th c 2, Nhà nư c ch ki m soát ñ u ra, còn các nhân t khác V, M, C ñ ch ki m soát quy n l c, t o môi trư ng c nh tranh bình ñ ng và không can thi p vào cho các trư ng t ch u trách nhi m (ðây là mô hình ñư c g i dư i tên: Mô hình nhà các công vi c c th c a nhà trư ng. nư c giám sát). Th hai, v phía các trư ng ñ i h c ñã có ñ năng l c t ch và s n sàng ñón - Phương th c 3, nhà nư c ñ xã h i, ngư i s d ng “s n ph m” c a các trư ng ñ i nh n ñ th c hi n s phân c p cao nh t c a nhà nư c cho mình; ñem l i hi u l c, h c t ñánh giá theo hư ng ti p c n th trư ng, thông qua vi c ti p nh n và s d ng ngư i hi u qu qu n lý nhà trư ng cao nh t theo s phân c p c a nhà nư c. Ch ng h n các h c sau khi ra trư ng v làm vi c, còn các nhân t khác (V, M, C) ñ cho các trư ng t trư ng ñ i h c c n ph i có h i ñ ng trư ng ñ nh ng quy t ñ nh ñưa ra là vì l i ích ch u trách nhi m (ðây là mô hình ñư c g i dư i tên: Mô hình t ch ñ i h c tuy t ñ i). c ng ñ ng ch không vì l i ích c a nhà trư ng ho c m t th l c nào ñó. H i ñ ng - Phương th c 4, t h p hai phương th c 1 và 3 l i (phương th c h n h p). trư ng là h i ñ ng quy n l c bao g m c sinh viên và các ñ i di n bên ngoài ch 1.1.5.1. Tiêu th c ñánh giá hi u qu m c ñ trao quy n t ch ñ i h c không ch là các ñ i di n bên trong nhà trư ng. Ngoài ra, trư ng ñ i h c c n ph i Vi c l a ch n phương th c trao quy n t ch ñ i h c m i nư c tùy thu c vào r t ñ m b o trách nhi m xã h i, bao g m trách nhi m bên trong và trách nhi m bên nhi u y u t , c ch quan (phía nhà nư c), c khách quan (phía các trư ng), c môi ngoài t c là trách nhi m ñ i v i chính nhà trư ng và trách nhi m ñ i v i c xã h i trư ng (xã h i, xu th phát tri n ñ i h c th gi i). Nhưng suy t i cùng là ph i nh m ñ t nói chung. ñ n m c tiêu qu n lý ñ i h c ñ t ra c a nhà nư c, c a xã h i (m c tiêu ngoài c a các 1.2. VAI TRÒ NHÀ NƯ C ð I V I M R NG QUY N T CH C A CÁC trư ng ñ i h c); cũng như m c tiêu riêng, c th c a t ng trư ng ñ i h c (m c tiêu trong TRƯ NG ð I H C c a các trư ng ñ i h c). Do ñó, tiêu th c ñánh giá hi u qu m c ñ trao quy n t ch 1.2.1. Qu n lý nhà nư c ñ i v i các trư ng ñ i h c ñ i h c c a nhà nư c cho các trư ng; chính là các ch tiêu ph n h i tác ñ ng c a m c 1.2.1.1. Khái ni m ñ trao quy n ñ i v i các m c tiêu c n ñ t c a nhà nư c, c a xã h i và c a môi trư ng. Theo cách hi u thông thư ng: Qu n lý nhà nư c ñ i v i các trư ng ñ i h c (trong 1.1.5.2. Căn c l a ch n m c ñ tiêu th c v quy n t ch ñ i h c (QTCðH). nư c) là s tác ñ ng có t ch c và b ng pháp quy n c a nhà nư c lên các trư ng ñ i h c Như ñã xét trên ñó là tính ch u trách nhi m, tính hi u qu và tính hi u l c. T c là nh m t o ra ngu n nhân l c ch t lư ng cao và b o ñ m cho s phát tri n b n v ng c a ñ t nó l thu c vào các m i quan h tương quan ch t ch gi a 4 nhóm nhân t V, R, M, C nư c, c a dân t c cho hi n t i và mai sau. c a các nhà trư ng và các c p nhà nư c. 1.2.1.2. Ch c năng qu n lý nhà nư c ñ i v i các trư ng ñ i h c Ch c năng qu n lý nhà nư c ñ i v i các trư ng ñ i h c như cách thư ng hi u là Căn c l a ch n tiêu t p h p t t c các nhi m v mà nhà nư c ph i làm ñ qu n lý ngành ñ i h c và ph c v th c QTCðH m c tiêu ñào t o ngu n nhân l c ch t lư ng cao cho xã h i. Bao g m: a- Xác ñ nh quan ñi m, ñư ng l i, chi n lư c và l trình phát tri n các trư ng ñ i h c. b- Ban hành h th ng pháp lu t có liên quan ñ n s t n t i, v n hành, phát tri n c a Tính ch u Tính hi u Tính hi u các trư ng ñ i h c. trách qu l c c- T o môi trư ng thu n l i cho các trư ng ñ i h c phát tri n. nhi m d- Th c hi n t t công tác ki m tra, ki m soát các ho t ñ ng c a các trư ng ñ i h c và công tác h tr c a các ngành, các ñ a phương có tác ñ ng ñ n các ho t ñ ng c a các Sơ ñ 1.4: Căn c l a ch n m c ñ tiêu th c v quy n t ch ñ i h c trư ng ñ i h c, t ng k t các thành t u và kinh nghi m phát tri n. X lý các sai ph m trong các ho t ñ ng ñ i h c; tìm ki m các cơ h i các m i quan h ñ i ngo i giúp cho 1.1.6. ði u ki n th c hi n quy n t ch ñ i h c ngành ñ i h c phát tri n nhanh chóng, n ñ nh. ð th c hi n quy n t ch ñ i h c ph i có s phân ñ nh r ch ròi gi a quy n qu n lý, giám sát c a Nhà nư c (qu n lý vĩ mô) và quy n qu n tr ñ i h c c a các trư ng ñ i 4 ch c năng qu n lý h c (qu n lý vi mô). ð làm ñư c ñi u này nhi u ý ki n tranh lu n cho r ng c n có hai nhà nư c ñ i v i các ñi u ki n sau: trư ng ñ i h c Th nh t, v phía Nhà nư c th y ñã ñ n lúc c n ph i t p trung vào ch c năng qu n lý vĩ mô c a ngành ñ i h c (v ch ñư ng l i, ch trương, chi n lư c, môi trư ng lu t pháp, các m i quan h v i các lĩnh v c ho t ñ ng khác c a nhà nư c); t c là nhà nư c ch c n t p trung vào m c ñích qu n lý t o môi trư ng n ñ nh vĩ mô cho s phát tri n T ch c T o môi Ki m tra, c a các trư ng ñ i h c. Nhà nư c ch c n th c hi n nhi m v ñ nh hư ng và ñ ra chi n ð nh hư ng (lu t pháp) trư ng ki m soát, lư c cho phát tri n giáo d c, xây d ng l trình tăng quy n t ch cho các trư ng ñ i h c, (h tr ) ñi u ch nh ban hành các chu n m c thi t y u c a các trư ng ñ i h c (chu n m c hành chính, tài chính, các chu n m c h c thu t), ti n hành công tác t ch c ki m ñ nh ch t lư ng ñ i Sơ ñ 1.5: Các ch c năng qu n lý c a nhà nư c ñ i v i các trư ng ðH h c và ki m toán tài chính ñ c l p, ñ m b o ñi u ph i ngu n l c hi u qu , thi t k cơ
11 12 1.2.1.3. Nguyên t c qu n lý nhà nư c ñ i v i các trư ng ñ i h c chính sách phát tri n giáo d c Nh t B n. trong t t c các giai ño n phát tri n c a giáo ð qu n lý các trư ng ñ i h c nhà nư c thư ng th c hi n theo các nguyên t c nh t d c Nh t B n t th i Minh Tr cho ñ n nay t t c các ch trương, ñư ng l i và chính ñ nh, ñó là các ràng bu c khách quan, khoa h c mang tính quy lu t mà nhà nư c thông sách phát tri n giáo d c ñ u ñư c th ch hoá b ng lu t pháp: t các ñ o lu t v ph c p qua B Giáo d c và ñào t o ph i th c hi n, bao g m: giáo d c cho ñ n các ñ o lu t v t ch c cơ c u h th ng giáo d c và m các lo i hình * Nguyên t c k t h p qu n lý theo ngành và qu n lý theo lãnh th . trư ng, giáo viên... Chính nh h th ng các ñ o lu t này mà các m c tiêu cơ b n c a * Nguyên t c t p trung dân ch trong qu n lý các trư ng ñ i h c chính sách giáo d c ñư c th c hi n nh t quán và ñ t ñư c nhi u k t qu t t. * Nguyên t c hi u qu , hi u l c: ð n tháng 4 năm 2004, t t c các trư ng ñ i h c qu c gia Nh t ñ u chuy n ñ i * Nguyên t c h i nh p: thành công ty ñ i h c qu c gia. T c là theo mô hình t ch ñ i h c tuy t ñ i. Theo Lu t * Nguyên t c pháp ch xã h i ch nghĩa: Công ty ñ i h c qu c gia, các quy ñ nh v ngân sách và nhân s s ñư c bãi b nh m * Nguyên t c công b ng, công khai, minh b ch: giúp tăng cư ng c nh tranh và b o ñ m tính t ch c a m i trư ng. Thay ñ i l n nh t v 1.2.2. Vai trò c a nhà nư c trong vi c m r ng quy n t ch cho các trư ng ñ i h c nhân s là t p th nhân viên c a trư ng không còn là công ch c n a và không còn l Vai trò c a nhà nư c trong vi c m r ng quy n t ch c a các trư ng ñ i h c công thu c vào nhà nư c. Nhà nư c ch còn ch c năng ñánh giá ch t lư ng, thành l p và ñóng l p nư c ta là quy n c a nhà nư c trong vi c l a ch n phương th c th c hi n các ch c c a trư ng ñ i h c và cung c p ngu n ngân sách c n thi t cho m i công ty ñ i h c qu c năng qu n lý c a mình ñ i v i các trư ng ñ i h c nói chung, các trư ng ñ i h c công l p gia d a trên ñánh giá c a bên th ba. Thay ñ i l n nh t v qu n lý n i b là các công ty xét dư i góc ñ quy n t ch cho phép. ñ i h c qu c gia có H i ñ ng qu n tr , H i ñ ng nghiên c u và giáo d c. Trong ñó Ch Nói m t cách khác, vai trò c a nhà nư c trong vi c m r ng quy n t ch c a các t ch h i ñ ng qu n tr là ngư i có quy n l c cao nh t. trư ng ñ i h c công l p nói riêng (các trư ng ñ i h c nói chung) là vi c nhà nư c t 1.3.3. T ch ñ i h c các nư c Châu Âu mình l a ch n phương th c qu n lý ñ i h c công l p nào liên quan ñ n m c ñ t ch U ban Châu Âu và m t s lư ng ñáng k các chính ph Châu Âu ñã công nh n nhi u hay ít cho các trư ng ñ i h c công l p: phương th c 1 (Mô hình nhà nư c ki m s c n thi t trao quy n t ch cho các trư ng ñ i h c. Tuy nhiên, m c ñ t ch ñ i h c soát); phương th c 2 (Mô hình nhà nư c giám sát); phương th c 3 (Mô hình t ch ñ i còn tuỳ thu c vào ñi u ki n hoàn c nh c a m i qu c gia và không có m t mô hình lý h c tuy t ñ i); phương th c 4 (t h p các phương th c 1, 3). tư ng c a quy n t ch ñ i h c cho t t c các nư c, mà là m t t p h p các nguyên t c cơ B n phương th c qu n lý ñã xét liên quan tr c ti p ñ n 6 n i dung v quy n t ch b n các y u t c u thành quan tr ng c a quy n t ch . Chính vì v y, s can thi p c a c a các trư ng ñ i h c. Nhà nư c vào các trư ng ñ i h c cũng có nhi u hình th c và m c ñ khác nhau. M r ng quy n t ch các trư ng ñ i h c là m t xu th khách quan c a s phát Nghiên c u ñã cho th y v n còn m t s lư ng l n các qu c gia không trao ñ tri n, là m t ñòi h i c a cu c s ng xã h i. ðây là phương th c qu n lý ñ i h c phù h p quy n t ch cho các trư ng ñ i h c, do ñó ñã h n ch s th c thi nhi m v và phát tri n v i cơ ch qu n lý chung c a xã h i trong quá trình phát tri n kinh t toàn c u mang tính c a các trư ng ñ i h c. h i nh p và c nh tranh ph m vi khu v c và th gi i. Căn c cho vi c m r ng quy n 1.3.4. T ch ñ i h c Argentina t ch cho các trư ng ñ i h c là tính ch u trách nhi m, tính hi u qu và tính hi u l c c a C i cách giáo d c ñ i h c Argentina th i kỳ 1970-2003 h u như là m t n c hai phía nhà nư c và các trư ng ñ i h c. ðây là m t quá trình di n ra theo các bư c b n c a mô hình giáo d c ñ i h c M . Nhà nư c th c hi n vi c tư nhân hóa các xác ñ nh, mà nhà nư c ph i th c hi n trư c xã h i và ngành ñ i h c. trư ng. Khuynh hư ng tư nhân hoá giáo d c ñ i h c v i h th ng các trư ng ñ i 1.3. KINH NGHI M QU C T TRONG VI C NHÀ NƯ C M R NG QUY N h c tư th c phát tri n r m r cùng quy mô s lư ng sinh viên ngày càng l n, vai trò T CH ð I H C qu n lý c a nhà nư c ñ i v i giáo d c ñ i h c gi m t i m c th p nh t, như ng bư c 1.3.1. T ch ñ i h c Hoa Kỳ cho tính t tr cao ñ c a nhà trư ng ñ i h c. Nhưng k t qu thu l i h t s c h n ch , Là m t qu c gia ñi n hình theo cơ ch phi t p trung hoá, phân c p, phân quy n k c ch t lư ng ñào t o l n kh năng xin vi c c a ngư i h c sau khi t t nghi p ra m nh cho chính quy n ñ a phương các bang và các qu n. Trên th c t , B giáo d c ch trư ng. Argentina ñã bu c ph i ñi u ch nh m c ñ t ch c a các trư ng ñ i h c trong ch u trách nhi m v các chương trình ñ c bi t như nhóm dân t c thi u s , giáo d c cho các khuôn kh ñ nh ch xác ñ nh cho phép. ngư i tàn t t, mà không th c hi n ch c năng qu n lý nhà nư c m t cách tr c ti p và 1.3.5. Nh ng kinh nghi m rút ra nh m m r ng quy n t ch cho các trư ng ñ i toàn di n ñ i v i toàn b h th ng giáo d c liên bang. Vi c qu n lý h th ng giáo d c h c Vi t Nam thu c v m i bang. Chính quy n bang cũng ch qu n lý giáo d c ñ i h c m t ph n, b ng Qua nghiên c u m t s nư c trên th gi i, có th rút ra m t s kinh nghi m cho vi c ñ u tư m t kho n kinh phí và c m t ngư i ñ i di n tham gia H i ñ ng qu n tr c a h th ng GDðH Vi t Nam như sau: các trư ng ñ i h c công. Các trư ng này g n như hoàn toàn t tr , có quy n t ch r t * Ph i hình thành m t h th ng giáo d c theo hư ng phi t p trung hóa cao trong qu n lý m i m t ho t ñ ng c a nhà trư ng trong khuôn kh pháp lu t (Lu t * Ph i tôn tr ng các quy lu t c a th trư ng và có ý th c khai thác chúng Liên bang và Lu t c a t ng bang). Các trư ng tư th c, quy n t ch c a nó còn l n hơn * Ph i hình thành m t môi trư ng c nh tranh lành m nh v uy tín, ch t lư ng nhi u. Hoa Kỳ, quy n t ch cao nh t là các trư ng ñ i h c ñ nh hư ng nghiên c u, gi a các trư ng ñ i h c th p nh t là các trư ng cao ñ ng c ng ñ ng. * Yêu c u các trư ng ñ i h c ph i thành l p H i ñ ng trư ng và ñưa vào ho t ñ ng 1.3.2. T ch ñ i h c Nh t B n * C n ñ u tư tài chính nhi u hơn n a cho các trư ng ñ i h c Qu n lý giáo d c b ng pháp lu t. ðây là tư tư ng cơ b n ñư c th hi n rõ trong * Không ñư c áp d ng m t cách d p khuôn, máy móc b t c m t mô hình ñ i h c nào
13 14 K t lu n chương 1 2.1.3. Nhi m v và quy n h n c a trư ng ñ i h c Vai trò c a nhà nư c trong vi c m r ng quy n t ch c a các trư ng ñ i h c là Nhi m v và quy n h n c a trư ng ñ i h c Vi t Nam ñư c quy ñ nh t i ði u 5, m t quá trình th c hi n các ch c năng qu n lý nh m nâng cao quy n t ch cho các ði u l trư ng ñ i h c năm 2010 (ban hành theo Quy t ñ nh s 58/2010/Qð-TTg ngày trư ng ñ i h c. Cơ s cho vi c th c hi n quy n t ch ñ i h c là ph i có cơ ch và các 22 tháng 9 năm 2010 c a Th tư ng Chính ph ). căn c pháp lý phù h p, ñ các trư ng ñ i h c th c thi nhi m v m t cách chu n xác và 2.2. TH C TR NG V QUY N T CH C A CÁC TRƯ NG ð I H C CÔNG hi u qu . Tuy nhiên qu n lý nhà nư c ñ i v i các trư ng ñ i h c ph thu c vào nhi u L P VI T NAM y u t nh hư ng. Tăng cư ng nh ng y u t nh hư ng tích c c trong n i b các trư ng 2.2.1. V t ch h c thu t ñ i h c cũng như các y u t môi trư ng bên ngoài là ñi u ki n ñ ñ t ñư c m c tiêu Hi n nay, theo Thông tư liên t ch s 07/TTLT, B Giáo d c và ðào t o ñã cho qu n lý các trư ng ñ i h c. phép trư ng ñ i h c ñư c quy n xây d ng k ho ch và phê duy t k ho ch ho t ñ ng Nh ng kinh nghi m c a các nư c trên th gi i cho th y, trao quy n t ch cho các hàng năm c a ñơn v ; quy ñ nh các bi n pháp c th và ch u trách nhi m t ch c th c trư ng ñ i h c là t t y u và nh ng thành công mà các trư ng ñ t ñư c t vi c trao quy n hi n phù h p v i lĩnh v c chuyên môn, kh năng c a ñơn v theo quy ñ nh c a pháp lu t. này. Không có m t mô hình lý tư ng c a quy n t ch ñ i h c. Vì v y, vi c trao quy n Bên c nh ñó, ði u l trư ng ñ i h c năm 2010 cho phép các trư ng ñư c m ngành ñào t ch cho các trư ng ñ i h c mu n thành công ph i căn c vào ñi u ki n kinh t , chính t o. Nhưng trong quá trình tri n khai th c hi n quy n t ch này, các trư ng ñ i h c tr , xã h i c th c a m i nư c và năng l c c a các trư ng ñ i h c. th y còn nhi u h n ch , vư ng m c. a- V các tiêu chu n ñ u vào c a sinh viên, gi i thi u ho c ch m d t chương trình CHƯƠNG 2 ñào t o, xác ñ nh cơ c u và n i dung c a chương trình ñào t o, m c ñ t ch m c TH C TR NG VAI TRÒ NHÀ NƯ C TRONG M R NG QUY N không cao. Th c t hi n nay vi c thi ñ u vào các trư ng ñ i h c b ng môn gì v n do T CH C A CÁC TRƯ NG ð I H C CÔNG L P VI T NAM B Giáo d c và ðào t o quy ñ nh. Trư ng ch có quy n xác ñ nh ñi m ñ u vào d a trên GIAI ðO N 2000 - 2010 ñi m sàn do B quy ñ nh và ph i báo cáo k t qu v i B . Ngoài ra, theo quy ch ch có ð i h c Qu c gia ñư c quy n th c hi n gi ng d y b t c chương trình ñào t o nào trong Chương này , lu n án ñ c p ñ n 3 n i dung l n: danh m c ngành ñào t o c a Nhà nư c và thí ñi m c nh ng chương trình không có 2.1. T NG QUAN V H TH NG CÁC TRƯ NG ð I H C VI T NAM trong danh m c nhà nư c, còn các trư ng mu n m ngành ñào t o thì ph i l a ch n m t 2.1.1. Phân lo i các trư ng ñ i h c nư c ta hi n nay trong các ngành ñã có trong danh m c ngành ñào t o c a nhà nư c. Còn các ngành ñào - Theo ði u 2, ði u l trư ng ñ i h c năm 2003 và ði u 44 c a Lu t Giáo d c năm t o không có trong danh m c ngành ñào t o c a nhà nư c thì các trư ng ph i ñ xu t v i 1998. Trư ng ñ i h c Vi t Nam trong h th ng giáo d c qu c dân ñư c t ch c theo B Giáo d c và ðào t o cho phép. các lo i hình trư ng sau ñây: Trư ng ñ i h c công l p, trư ng ñ i h c bán công, trư ng b- Phương pháp, hình th c ñào t o, ki m tra ch t lư ng, tiêu chu n t t nghi p, ñ i h c dân l p, trư ng ñ i h c tư th c. m c ñ c l p, t ch mà nhà nư c và B ch qu n cho phép các trư ng và ñ i ngũ cán b - Còn theo ði u 48, Lu t Giáo d c năm 2010, trư ng ñ i h c Vi t Nam trong h gi ng d y r t cao. M i giáo viên g n như ñư c t ý l a ch n phương th c gi ng d y c a th ng giáo d c qu c dân ñư c t ch c g p thành 3 lo i hình sau: Trư ng ñ i h c công riêng mình; nhưng do kinh phí và th i gian ñ u tư cho công vi c này quá h n h p; nên l p, trư ng ñ i h c dân l p, trư ng ñ i h c tư th c. nói chung phương pháp, hình th c gi ng d y chưa có s bi n ñ i ñ t bi n, ch y u là 2.1.2. N i dung quy n t ch c a trư ng ñ i h c N i dung quy n t ch c a trư ng ñ i h c nư c ta ch y u v n xoay quanh 6 phương pháp thuy t trình, ñ c tho i. m t: h c thu t, tài chính, t ch c nhân s , tuy n sinh, khoa h c công ngh , quan h qu c c- V phương ti n, ngu n l c gi ng d y, nghiên c u; M c ñ t ch r t cao vì nhà t ñã ñư c c th hoá trong các văn b n sau: nư c quá thi u ngu n l c (ti n c a, thi t b , phòng thí nghi m, thư vi n, máy tính v.v), các nhà trư ng và m i giáo viên ph i t xoay x l y ñ làm vi c. a. Lu t Giáo d c năm 2010. ðây là b lu t ñư c áp d ng chung cho h th ng d- V ho t ñ ng ñào t o, b i dư ng ñ i ngũ cán b giáo viên; Theo ñi u tra c a giáo d c nói chung và có các ñi u quy ñ nh riêng cho các trư ng ñ i h c. N i dung chúng tôi m c ñ t ch c a các trư ng ñ i h c và c a các cán b giáo viên là r t cao; quy n t ch c a trư ng ñ i h c ñư c ghi rõ t i ði u 60 c a lu t này. e- v quan ñi m, nh n th c, phương pháp ñánh giá k t qu làm vi c; M c ñ t b. ði u l trư ng ñ i h c năm 2010. ði u l ñư c áp d ng chung cho các trư ng ch trong n i dung này r t cao, t i m c nó chưa hình thành ñư c m t chu n m c t m ñ i h c. Trong ñó ði u 6 quy ñ nh trư ng ñ i h c ñư c quy n t ch và ch u trách th i nào ñó ñ các trư ng và m i cán b nhân viên các trư ng d a vào ñó ñ t ñánh giá nhi m xã h i v quy ho ch, k ho ch phát tri n trư ng, t ch c các ho t ñ ng ñào t o, ch t lư ng làm vi c c a mình ñ i v i xã h i khoa h c và công ngh , tài chính, quan h qu c t , t ch c và nhân s . 2.2.2. V t ch tài chính c. Ngh ñ nh 43/2006/Nð-CP. Hi n nay, quy n t ch , t ch u trách nhi m v qu n Trong 10 năm qua 2000 - 2010 Nhà nư c, B Giáo d c và ðào t o ñã có nhi u ch lý tài chính c a các trư ng ñ i h c công l p ñang th c hi n theo Ngh ñ nh này. trương, ngh quy t t ng bư c m r ng quy n t ch tài chính cho các trư ng ñ i h c d. Thông tư liên t ch s 07/2009/TTLT-BGDðT-BNV. Hi n nay, quy n t ch , t công l p. Năm 2005, B Giáo d c và ðào t o ñã trao quy n t ch v tài chính cho 5 ch u trách nhi m v th c hi n nhi m v , t ch c b máy, biên ch c a các trư ng ñ i trư ng ñ i h c, trong ñó có Vi n ñ i h c M Hà N i ñư c t ch tài chính trong vi c h c công l p ñang th c hi n theo thông tư này. t b o ñ m toàn b kinh phí chi thư ng xuyên. 4 trư ng còn l i ñư c quy n t ch tài
15 16 chính m t ph n trong vi c ñ m b o kinh phí chi thư ng xuyên. Tr hai ð i h c Qu c h n. V sa th i cán b , giáo viên có 22% ý ki n ñi u tra cho các trư ng ñã có ñ y ñ gia ñư c Chính ph giao ngân sách, do Qu c h i thông qua và có quy n t ch r t quy n h n và 30% ý ki n cho các trư ng tương ñ i có quy n. V c cán b , công ch c, cao trong lĩnh v c này. viên ch c ñi công tác, h c t p nư c ngoài có 56% ý ki n ñi u tra cho các trư ng ñã có Theo k t qu nghiên c u c a NCS v m t s n i dung c a t ch tài chính cho ñ y ñ quy n h n và 38% ý ki n cho các trư ng tương ñ i có quy n. V b nhi m, c t th y: V quy n quy t ñ nh m c thu h c phí có 20% ý ki n ñi u tra cho các trư ng ñ i ch c các trư ng, phó khoa, phòng, trung tâm có 70% ý ki n ñi u tra cho các trư ng ñã h c có ñ y ñ quy n, 42% ý ki n cho các trư ng tương ñ i có quy n, 20% ý ki n cho có ñ y ñ quy n h n và 20% ý ki n cho các trư ng tương ñ i có quy n. các trư ng có ít quy n và 18% ý ki n ñi u tra cho các trư ng không có quy n. Th c Hi n nay, quy n t ch v t ch c, qu n lý, nhân s v n còn t n t i m t s v n ñ t n i dung này là, hi n nay B Giáo d c và ðào t o v n ñang quy ñ nh m c tr n h c c n ph i ñư c hoàn thi n ti p ñ b o ñ m tính công b ng, công khai, khoa h c c a các phí, m c thu h c phí các trư ng m y năm g n ñây không có thay ñ i quá l n. Vi c quy ñ nh v m t t ch c. Ch ng h n như vi c có không ít cán b giáo viên các trư ng trư ng mu n tăng h c phí ph i xin phép B , n u B cho phép thì m i ñư c tăng. V ñ i h c khi ñư c h i ñ u cho không th ñánh ñ ng H i ñ ng nhà trư ng (c a trư ng m c thu t các ho t ñ ng d ch v . N i dung này ñã ñư c Ngh ñ nh 43 cho phép qu c l p) v i H i ñ ng qu n tr (c a trư ng tư th c, trư ng 100% v n nư c ngoài, trư ng ñư c quy n quy t ñ nh các kho n thu, m c thu theo h p ñ ng v i các t ch c, trư ng liên k t v i nư c ngoài) b i vì nó thi u h t vai trò c a xã h i, c a nhà nư c trong cá nhân trong và ngoài nư c theo nguyên t c b o ñ m ñ bù ñ p chi phí và có tích các H i ñ ng qu n tr này. Ho c nên chăng vi c ch p nh n hi u trư ng m t trư ng ñ i lũy. Theo k t qu ñi u tra thì có 46% ý ki n cho r ng các trư ng ñã có ñ y ñ quy n h c hãy trao cho H i ñ ng nhà trư ng ñ m nh n (mà t l thành viên c a H i ñ ng nhà h n, 44% ý ki n cho các trư ng tương ñ i có quy n. V quy ñ nh m c lương cho trư ng ch nên có t 40-45% s thành viên là ngư i c a trư ng) v.v. Vi c chi tr lương ngư i lao ñ ng có 10% ý ki n ñi u tra cho các trư ng ñã có ñ y ñ quy n h n, 36% ý cho cán b , giáo viên các trư ng v n ph i tính theo h s lương cơ b n do nhà nư c quy ki n cho các trư ng tương ñ i có quy n, 20% ý ki n cho các trư ng có ít quy n và ñ nh. Tr ð i h c Qu c gia là t quy t ñ nh không theo thang b ng. Vì v y, ñã gây khó 34% ý ki n cho các trư ng không có quy n. Vi c quy ñ nh m c lương hi n nay cho khăn cho các trư ng trong vi c nâng cao thu nh p cho ngư i lao ñ ng và thu hút các các trư ng công l p v n d a trên h s lương ñư c quy ñ nh theo ng ch, b c c a nhà gi ng viên cũng như các nhà khoa h c gi i v làm vi c cho nhà trư ng. nư c và còn ph thu c vào ngân sách nhà nư c c p cho hàng năm. Vì v y, gây r t 2.2.4. V t ch tuy n sinh và ñào t o nhi u khó khăn cho các trư ng. V mua trang thi t b ph c v ñào t o, chi xây d ng ðây là m t n i dung v quy n t ch ñ i h c v n th c hi n theo phương th c quy cơ b n, Theo Ngh ñ nh 43 thì các trư ng t b o ñ m chi phí ho t ñ ng, trư ng t ñ nh c ng, mang tính b t bu c, pháp l nh c a nhà nư c ñ i v i các trư ng ñ i h c. Trên b o ñ m m t ph n chi phí ho t ñ ng, tùy theo t ng lĩnh v c và kh năng c a ñơn v , th c t hi n nay, B Giáo d c và ðào t o ñang n m gi và ch ñ o công tác tuy n sinh. ñư c: Quy t ñ nh mua s m tài s n, ñ u tư xây d ng cơ s v t ch t t qu phát tri n Vì v y, các trư ng ñ i h c trong c nư c ñang b ph thu c nhi u khâu như: B quy ho t ñ ng s nghi p, v n huy ñ ng, theo quy ho ch ñư c c p có th m quy n phê ñ nh ngày t ch c kỳ thi tuy n sinh trong c nư c, vi c phát hành h sơ ñăng ký d thi duy t. Theo k t qu ñi u tra, v mua trang thi t b ph c v ñào t o có 58% ý ki n cho c a thí sinh và vi c nh n h sơ. B phân ph i ch tiêu tuy n sinh cho các trư ng ñ i h c. r ng trư ng có ñ y ñ quy n, 30% ý ki n cho các trư ng tương ñ i có quy n. V chi B quy ñ nh và ch ñ o hình th c ra ñ thi, vi c làm ñ thi. B quy ñ nh và ñi u hành xây d ng cơ b n có 32% ý ki n ñi u tra cho các trư ng có ñ y ñ quy n h n và 46% vi c t ch c thi và coi thi. B ch ñ o và ñi u hành vi c xây d ng ñi m chu n và vi c ý ki n cho các trư ng tương ñ i có quy n. Ngoài các kho n kinh phí ñư c ngân sách xét tuy n. V xây d ng chương trình ñào t o. Hi n nay, B Giáo d c và ðào t o v n c p phát theo hư ng tăng d n cho giáo d c và ñào t o, các trư ng b t ñ u có các ho t bu c t t c các ngành các trư ng ñ i h c ph i d y theo chương trình khung c a B . ñ ng có thu t d ch v nghiên c u, gi ng d y, s n xu t th nghi m, liên k t ñào t o Chương trình khung này chi m 70% kh i lư ng n i dung chương trình và các trư ng ch (trong nư c và ngoài nư c v.v), ñã góp ph n không nh t o môi trư ng s ng và làm ñư c t ch có 30% kh i lư ng n i dung còn l i. Vi c m ngành ñào t o m i trư ng vi c ñ y ñ cho ñ i ngũ cán b gi ng viên các trư ng. Nhưng ñây là nh ng bư c th ph i xin phép B . Bên c nh ñó, B Giáo d c và ðào t o cũng ñã trao quy n nhi u hơn nghi m, nên còn t n t i r t nhi u v n ñ c n ñư c ti p t c nghiên c u và gi i quy t. cho các trư ng ñ i h c trong m t s m t như: V xây d ng k ho ch gi ng d y qua 2.2.3. V t ch t ch c, qu n lý, nhân s ñi u tra có 66% ý ki n cho các trư ng ñã có ñ y ñ quy n h n. V vi c t ch c biên Theo Thông tư liên t ch s 07/TTLT và ði u l trư ng ñ i h c năm 2010. V i so n, duy t và th m ñ nh giáo trình có 70% ý ki n ñi u tra cho các trư ng ñã có ñ y ñ nh ng quy ñ nh cho th y m c ñ t ch c a các trư ng ñ i h c r t cao. V i k t qu ñi u quy n h n. V hình th c thi có 64% ý ki n ñi u tra cho các trư ng có ñ y ñ quy n tra c a NCS cũng cho th y m c ñ t ch lĩnh v c này là r t cao. V thành l p ho c h n. Nhìn chung m c ñ t ch v tuy n sinh và ñào t o c a các trư ng ñ i h c v n b i b các khoa, phòng, ban, b môn, chuyên ngành ñào t o có 50% ý ki n ñi u tra xã còn t n t i khá nhi u v n ñ mà nhà nư c c n ph i xem xét m r ng quy n t ch h i cho r ng trư ng có ñ y ñ quy n h n và có 36% ý ki n cho các trư ng tương ñ i có nhi u hơn n a, ñ các trư ng ch ñ ng trong vi c ñào t o ñáp ng nhu c u th trư ng quy n. V ban hành n i quy và quy ñ nh c a trư ng ñ i h c có 60% ý ki n ñi u tra cho và s h i nh p qu c t . các trư ng ñã có ñ y ñ quy n h n và 26% ý ki n cho các trư ng tương ñ i có quy n. 2.2.5. V t ch ho t ñ ng nghiên c u khoa h c V khen thư ng, k lu t ñ i v i công ch c, viên ch c có 70% ý ki n ñi u tra cho các ðây là m t n i dung t ch ñư c nhà nư c h t s c khuy n khích và ñã dành nh ng trư ng ñã có ñ y ñ quy n h n và 26% ý ki n cho các trư ng tương ñ i có quy n. V kho n ñ u tư không nh cho các trư ng ñ i h c. Nhưng cơ ch t ch c th c hi n còn t n tuy n d ng cán b , giáo viên có 68% ý ki n ñi u tra cho các trư ng ñã có ñ y ñ quy n t i không ít v n ñ c n ph i nghiên c u ñ gi i quy t có hi u qu hơn.
17 18 2.2.6. V t ch h p tác qu c t - Giáo d c là qu c sách hàng ñ u và coi ñ u tư cho giáo d c là ñ u tư cho phát tri n. ðây là m t n i dung t ch ñư c quy ñ nh r t c th trong ði u l trư ng ñ i h c - ð t con ngư i vào v trí trung tâm c a m i ch trương, chính sách và k năm 2010 (Chương V) và Thông tư liên t ch 07/TTLT (ði u 3), cho th y có m c ñ t ho ch phát tri n giáo d c trong s nghi p nâng cao dân trí, ñào t o nhân l c và b i ch r t l n, ñư c nhà nư c t o ñi u ki n thu n l i ñ cho các trư ng, các cán b gi ng dư ng nhân tài. viên các trư ng ñ i h c ñư c m r ng các m i quan h bên ngoài. Theo k t qu ñi u - Th c hi n dân ch hoá và bình ñ ng m i cơ h i trong giáo d c cho m i ngư i tra xã h i có 58% ý ki n cho các trư ng ñ i h c có ñ y ñ quy n trong ph i h p và v i phương châm "ð ng, Nhà nư c và toàn dân chăm lo cho giáo d c" và "dân bi t, h p tác trong lĩnh v c giáo d c, nghiên c u khoa h c v i các t ch c, cơ s giáo d c dân bàn, dân làm, dân ki m tra", ñ ng th i xây d ng m t Nhà nư c pháp quy n xã nư c ngoài. Nhưng do các h n ch hi n nay, quy n t ch này ít ñư c s d ng. h i ch nghĩa c a dân, do dân và vì dân trong giáo d c. 2.2.7. Các thành t u ñã ñ t ñư c - M r ng quy mô, nâng cao ch t lư ng toàn di n trong d y ch , d y ngư i và d y Sau 23 năm ñ i m i và 9 năm th c hi n Chi n lư c phát tri n giáo d c 2001- 2010, ngh ñ có ñư c ngu n nhân l c ch t lư ng cao phù h p v i quá trình ñòi h i c a s h th ng giáo d c ñ i h c ñã phát tri n rõ r t v quy mô, ña d ng v lo i hình trư ng và nghi p phát tri n kinh t - xã h i và ñ y m nh công nghi p hoá, hi n ñ i hoá ñ t nư c. hình th c ñào t o; bư c ñ u ñi u ch nh cơ c u h th ng, c i ti n chương trình, quy trình - ða d ng hoá giáo d c - ñào t o, ña phương hoá ngu n l c cho giáo d c theo ñào t o; ngu n l c xã h i ñư c huy ñ ng nhi u hơn và ñ t ñư c nhi u k t qu tích c c; hư ng xã h i hoá giáo d c và xây d ng xã h i h c t p, trong ñó m i ngư i dân ñ u có ch t lư ng ñào t o m t s ngành, m t s lĩnh v c t ng bư c ñư c c i thi n. H th ng cơ h i và ñi u ki n ñ h c su t ñ i. giáo d c ñ i h c ñã cung c p ngu n lao ñ ng ch y u có trình ñ cao ph c v s nghi p - ð i m i giáo d c ph i d a vào ngu n l c trong nư c là chính, ñ ng th i ph i bi t phát tri n kinh t - xã h i, quá trình công nghi p hoá, hi n ñ i hoá ñ t nư c, b o ñ m an huy ñ ng, khai thác t t nh t ngu n l c ngoài Nhà nư c và khu v c, qu c t . ninh qu c phòng và h i nh p kinh t qu c t . H th ng các văn b n qu n lý nhà nư c v - Tăng quy n t ch và tính trách nhi m cho t ng cơ s giáo d c, cho t ng cá nhân giáo d c ñ i h c ñã ñư c hoàn thi n ñáng k , ñã có nhi u mô hình các trư ng ñ i h c và giáo d c giúp m i ngư i nâng cao ñư c năng l c t l p nghi p, t làm giàu, t làm qu n lý t t, ñào t o ch t lư ng ngày càng cao, trình ñ qu n lý c a các cơ s giáo d c và ch cu c s ng c a mình góp ph n tích c c trong công cu c xây d ng nư c gi u, dân ñào t o cũng ñư c nâng lên m t bư c. m nh, xã h i công b ng văn minh. 2.2.8. Các t n t i vư ng m c - Kiên ñ nh s lãnh ñ o c a ñ ng trong ñ i m i giáo d c. S m ñưa giáo d c lên Ngoài nh ng thành công ñã ñ t ñư c, công tác ñ i m i qu n lý giáo d c ñ i h c t m cao m i theo hư ng gi gìn truy n th ng, b n s c dân t c và nhanh chóng hi n ñ i b ng vi c trao quy n t ch cho các trư ng ñ i h c v n còn nh ng t n t i mà theo t hoá giáo d c, m r ng quan h h p tác, ch ñ ng h i nh p v i khu v c và qu c t trong ñánh giá c a B ch qu n giáo d c ñào t o là: xu th toàn c u hoá. - Công tác qu n lý nhà nư c c a B Giáo d c và ðào t o ñ i v i các trư ng chưa 2.3.1.2. M c tiêu chi n lư c giai ño n 2009 - 2020 ñ i m i ñáng k ñ phù h p v i các quy lu t chi ph i ho t ñ ng c a h th ng giáo d c Trong vòng 20 năm t i, ph n ñ u xây d ng m t n n giáo d c Vi t Nam hi n ñ i, ñ i h c và ñòi h i c a phát tri n xã h i. Phương pháp qu n lý nhà nư c ñ i v i các khoa h c, dân t c, làm n n t ng cho s nghi p công nghi p hoá, hi n ñ i hoá, phát tri n trư ng ñ i h c m t m t còn t p trung, chưa có quy ch ph i h p v i các b , ngành, chưa b n v ng ñ t nư c, thích ng v i n n kinh t th trư ng ñ nh hư ng xã h i ch nghĩa, phân c p cho chính quy n ñ a phương, chưa t o ñ ñi u ki n ñ các cơ s ñào t o th c hư ng t i m t xã h i h c t p, có kh năng h i nh p qu c t . hi n quy n và trách nhi m t ch , m t khác không ñ kh năng ñánh giá th c ch t ho t 2.3.1.3. Quy ho ch m ng lư i các trư ng ñ i h c ñ ng và s ch p hành lu t pháp c a t t c các trư ng ñ i h c, không có kh năng ñánh Theo Quy t ñ nh s 121/2007/Qð-TTg v phê duy t Quy ho ch m ng lư i các giá ch t lư ng giáo d c c a toàn b h th ng. trư ng ñ i h c và cao ñ ng giai ño n 2006 - 2020. - Các y u kém v ch t lư ng ñào t o và hi u l c qu n lý nhà nư c v giáo d c ñ i 2.3.1.4. Ch th c a Th tư ng Chính ph v ñ i m i qu n lý giáo d c ñ i h c giai h c nh ng năm qua b t ngu n t s vi ph m các quy lu t chi ph i ho t ñ ng c a h ño n 2010 - 2012 th ng giáo d c ñ i h c và các thi u sót, khuy t ñi m công tác ñi u hành c th . Theo Ch th s 296/CT-TTg ngày 27 tháng 2 năm 2010 v ñ i m i qu n lý giáo 2.3. NHÀ NƯ C VI T NAM V I VI C M R NG QUY N T CH ð I H C d c ñ i h c giai ño n 2010 - 2012. Th tư ng Chính ph ch th : g n phát tri n ñ i h c 2.3.1. Quan ñi m, ñư ng l i phát tri n giáo d c và ñào t o v quy mô, s lư ng v i cơ c u và ch t lư ng, g n k t gi a B Giáo d c và ðào 2.3.1.1. Các quan ñi m ch ñ o phát tri n giáo d c t o v i các B ngành, t nh, thành ph , các ñoàn th và các doanh nghi p trong phát Tháng 12 năm 1986 v i phương châm "Nhìn th ng vào s th t, ñánh giá ñúng s tri n ñ i h c. th t, nói rõ s th t", ð i h i VI c a ð ng ñã ñ ra ñư ng l i ñ i m i toàn di n trong ñó có nh ng n i dung liên quan ñ n ñ i m i giáo d c. 2.3.1.5. Ngh quy t c a Ban cán s ð ng B Giáo d c và ðào t o Nhìn m t cách t ng th , ñư ng l i, chính sách ñ i m i c a ð ng và Nhà nư c ñ i Theo Ngh quy t s 05-NQ/BCSð ngày 06 tháng 01 năm 2010 c a Ban cán s v i giáo d c t năm 1986 ñ n nay g m r t nhi u n i dung phong phú, trong ñó có nh ng ð ng B Giáo d c và ðào t o v ñ i m i qu n lý giáo d c ñ i h c giai ño n 2010 - n i dung cơ b n sau: 2012. Quy ñ nh nhi m v ñ i m i như sau: (a) T ch c th o lu n trong toàn ngành và - ð i m i tư duy giáo d c t n n kinh t t p trung quan liêu bao c p sang n n kinh xã h i: "Làm gì ñ ñ m b o và nâng cao ch t lư ng ñào t o?", (b) Rà soát l i các ch t th trư ng ñ nh hư ng xã h i ch nghĩa. tiêu phát tri n giáo d c ñ i h c giai ño n 2010-2020, (c) ð i m i v ch t công tác qu n lý giáo d c ñ i h c.
19 20 2.3.2. Vai trò nhà nư c v i vi c m r ng quy n t ch ñ i h c 2.3.3. T ng k t nh ng v n ñ nhà nư c c n kh c ph c nh m nâng cao quy n t ch 2.3.2.1. Giai ño n (1954 - 1986) ñ ih c Trong th i gian t 1954 ñ n năm 1975 phía B c h th ng giáo d c ñ i h c 2.3.3.1. Chưa th ch hóa ñư c các ch trương, ñ nh hư ng phát tri n ñ i h c phát tri n m nh, nhi u trư ng ñ i h c ñư c thành l p, ph n l n là các trư ng ñơn lĩnh R t nhi u v n ñ lý lu n cơ b n chưa ñư c làm rõ: Qu n lý vĩ mô ñ i h c là gì? Nó v c ho c ñơn ngành theo mô hình c a Liên Xô, song song v i các vi n nghiên c u ph i có b chu n m c nào (dư i d ng chu n m c ISO)? Qu n lý vĩ mô là chung cho m i n m bên ngoài các trư ng ñ i h c. Cũng vào giai ño n ñó phía Nam h th ng giáo trư ng m t cơ ch như nhau? hay có s phân bi t nào ñó? Qu n lý vi mô các trư ng ñ i d c ñ i h c cũng phát tri n nhanh, m t b ph n ti p t c ch u nh hư ng c a mô hình h c là gì? Chu n m c ph i có là gì? Quan h gi a qu n lý vĩ mô và vi mô ñ i h c ph i Pháp (tiêu bi u là Vi n ð i h c Sài Gòn), m t b ph n khác thành l p mu n hơn ch u như th nào cho v a phù h p v i s phát tri n ñ i h c trong nư c, v a b o ñ m s h i nh hư ng c a mô hình M (tiêu bi u là Vi n ð i h c C n Thơ và m t s trư ng ð i nh p qu c t ? Quy n t ch ñ i h c là gì? Căn c vào ñâu ñ th c hi n quy n t ch h c c ng ñ ng ñư c thành l p vào cu i giai ño n này). Sau khi th ng nh t ñ t nư c này? N i dung c a quy n t ch bao g m nh ng v n ñ nào? Trư ng ñ i h c ñ ng c p năm 1975 trên c lãnh th Vi t Nam, giáo d c ñ i h c ñư c xây d ng l i theo ki u qu c t là gì? mi n B c, các trư ng tư ñã t n t i mi n Nam trư c năm 1975 b gi i th , không có 2.3.3.2. Thi u s ph i h p gi a các b , ngành và ñ a phương các trư ng ngoài công l p. H th ng giáo d c ñ i h c th ng nh t theo mô hình Liên 2.3.3.3. Công tác thanh tra, ki m ñ nh ñ i h c còn nhi u b t c p Xô ñư c c ng c và phát tri n, t n t i cho ñ n cu i năm 1986. Trong giai ño n này K t lu n chương 2 giáo d c ñ i h c ch u nh hư ng sâu s c c a cơ ch k ho ch hoá t p trung, quy n t ch c a các trư ng ñ i h c g n như không có. Vi c trao quy n t ch cho các trư ng ñ i h c công l p t i nư c ta trong th i 2.3.2.2. Giai ño n (1987 - 2005) gian qua có th nói là chưa ñư c th c hi n m t cách tri t ñ và ñ y ñ b i các trư ng T ñ u năm 1987, Chính ph Vi t Nam quy t ñ nh t b mô hình kinh t k ñ i h c ñang ch u s giám sát quá ch t ch c a nhi u t ng l p qu n lý trong s chia ho ch hoá t p trung, chuy n sang n n kinh t th trư ng ñ nh hư ng xã h i ch nghĩa, nh l c a các B ch qu n khác nhau. Chính vì ñi u này, t nhi u năm qua, các b t ñ u th i kỳ ñ i m i. T ñó, cùng v i kinh t - xã h i, n n giáo d c ñ i h c Vi t trư ng ñ i h c b h n ch , m t ch ñ ng trong các ho t ñ ng, ñi u hành, qu n lý, Nam cũng có nhi u chuy n bi n. chuyên môn,... làm cho các trư ng không quan tâm ñ n trách nhi m xã h i, ch quan các trư ng ñ i h c ñã b t ñ u có quy n trong vi c tăng s lư ng ñào t o ngoài tâm ñ i phó v i nh ng gì Nhà nư c qu n lý, còn nh ng th liên quan ñ n nh ng ch tiêu Nhà nư c, áp d ng nhi u lo i hình ñào t o m i; tăng cư ng các ho t ñ ng ngư i mang l i l i ích cho nhà trư ng không ñư c quan tâm. Nói chung, quy n t nghiên c u khoa h c, ph c v s n xu t, các h p ñ ng ñào t o và d ch v ñ tăng ch và trách nhi m xã h i c a các trư ng không cao. ngu n thu, thu h c phí c a m t b ph n sinh viên; tách quá trình phân ph i kh i quá trình s n xu t, t c là nhà trư ng không ñ m nhi m phân công công tác cho sinh viên CHƯƠNG 3 t t nghi p như trư c ñây. V qu n lý ñào t o B cũng thay th vi c áp ñ t ngành M T S GI I PHÁP QU N LÝ NHÀ NƯ C NH M M R NG ngh và chương trình ñào t o cho các trư ng ñ i h c b ng cách ban b khung QUY N T CH C A CÁC TRƯ NG ð I H C CÔNG L P VI T NAM chương trình cho các lo i trư ng ñ i h c (Quy t ñ nh 2677, 2678/Qð-ðH năm GIAI ðO N 2011- 2020 1993). Ti p ñó là Lu t Giáo d c năm 1998, ði u l trư ng ñ i h c năm 2003 ñã m ra nhi u quy n t ch cho các trư ng ñ i h c, nh t là ñ i h c công l p. Trong chương này, lu n án ñ c p ñ n 3 n i dung l n: 2.3.2.3. Giai ño n 2006 ñ n nay 3.1. QUAN ðI M VÀ PHƯƠNG HƯ NG C A NHÀ NƯ C NH M NÂNG CAO Trong giai ño n này Nhà nư c ti p t c c ng c thêm quy n t ch c a các trư ng QUY N T CH ð I H C ñ i h c ñ nâng cao hơn n a hi u qu ho t ñ ng c a các trư ng ñ i h c, nh t là các ðây là m t ch trương ñúng ñ n ñã ñư c ñ ng và nhà nư c t ng bư c kh ng ñ nh trư ng ñ i h c công l p. trong quá trình chuy n ñ i cơ ch qu n lý t phương th c k ho ch hóa t p trung sang ð c th hoá quy n t ch c a các trư ng ñ i h c công l p, ngày 15 tháng 4 năm cơ ch th trư ng ñ nh hư ng xã h i ch nghĩa thông qua các ngh quy t và quy t ñ nh 2009, B Giáo d c - ðào t o và B N i v ñã ban hành Thông tư liên t ch s c a ð ng và nhà nư c t ð i h i VI tháng 12/1986 ñ n nay: Ngh quy t TW 4 khóa 07/2009/TTLT-BGDðT-BNV hư ng d n th c hi n quy n t ch , t ch u trách nhi m v VII; Ngh quy t Ban ch p hành TW 2 khóa VIII; Văn ki n H i ngh 6 Ban ch p hành th c hi n nhi m v , t ch c b máy, biên ch ñ i v i ñơn v s nghi p công l p giáo d c TW khóa IX và ñư c c th hóa b i: Chi n lư c phát tri n giáo d c 2001 – 2010; Ngh và ñào t o. Ti p ñó, ngày 22 tháng 9 năm 2010, Th tư ng Chính ph ban hành Quy t quy t 14/2005/NQ-CP c a Chính ph ; Lu t Giáo d c năm 2010, ði u l trư ng ñ i h c ñ nh s 58/2010/Qð-TTg v ði u l trư ng ñ i h c, quy ñ nh quy n t ch và trách năm 2010. nhi m xã h i c a trư ng ñ i h c v t ch c ho t ñ ng ñào t o, khoa h c và công ngh , N i dung quy n t ch ñ i h c cũng xoay quanh 6 v n ñ như ñã xét, nhưng ñi u tài chính, quan h qu c t , t ch c và nhân s . Quy t ñ nh này thay th Quy t ñ nh s quan tr ng c n ñư c th c hi n ti p theo là ñ m r ng quy n t ch cho các trư ng ñ i 153/2003/Qð-TTg. Nh có Thông tư và ði u l trư ng ñ i h c mà các trư ng ñ i h c h c trong giai ño n t i 2011 - 2020 nhà nư c c n ph i l a ch n phương th c th c hi n vi c trao quy n t ch ñ i h c như th nào? và theo nguyên t c nào là khoa h c, h p lý, ñã ch ñ ng hơn trong vi c tri n khai th c hi n nhi m v và ñ t k t qu cao. kh hi n; ñ t ñó có căn c ñưa các văn b n hư ng d n pháp lu t; các chu n m c c th
21 22 làm căn c khoa h c cho s phát tri n c a ngành ñ i h c, góp ph n t t nh t trong vi c ñào xác nh n k t qu làm vi c c a các nhà trư ng; không c n ph i quan tâm quá nhi u ñ n t o ngu n nhân l c ch t lư ng cao cho s nghi p xây d ng, phát tri n và b o v ñ t nư c. cơ c u ñ u vào, cơ ch t ch c, các m i quan h môi trư ng c a các trư ng ñ i h c. T t 3.2. M T S GI I PHÁP ð M R NG CÓ HI U QU QUY N T CH c các y u t này hãy tr l i cho các trư ng, h c n t ch và t gi i quy t các y u t ð IH C này; mà m c ràng bu c t i thi u ph i có là các chu n m c ñã xét. 3.2.1. Các gi i pháp vĩ mô ð th c hi n ñư c s k t h p trên, NCS xin ñ xu t các gi i pháp c th sau: Nhà nư c (thông qua B Giáo d c và ðào t o) c n t p trung làm t t nhi m v qu n 3.2.2.1. Gi i pháp 5: V khung chương trình ñào t o các ngành h c nên b o ñ m tính lý vĩ mô nhà nư c ñ i v i các trư ng ñ i h c, phân c p t i ña cho các trư ng ñ i h c. tương ñ ng qu c t . S ñ u tên các môn h c, th i lư ng các môn h c, các quy ñ nh t i Trong giai ño n s p t i (2011- 2020) khi ñ t nư c ñang chuy n ñ i sang m t n n thi u v phương ti n gi ng d y (thư vi n, di n tích phòng h c, di n tích ch n i trú, kinh t có trình ñ phát tri n trung bình; t c là nư c ta v ñi u ki n cơ s v t ch t k sân th d c, các ho t ñ ng ngo i khoá, m ng Internet v.v). thu t c a ngành ñ i h c chưa m c cao; trình ñ ñ i ngũ giáo viên chưa ñ t m c tương 3.2.2.2. Gi i pháp 6: B Giáo d c và ðào t o ph i có trách nhi m xây d ng và công ñương các nư c phát tri n; môi trư ng thông tin h i nh p m c trung bình; thì phương b các b khung chương trình ñào t o cho các ngành và chuyên ngành h c ñ i h c th c trao quy n t ch ñ i h c nên là phương th c k t h p. ð th c hi n ñư c phương c a ñ t nư c. th c trao quy n t ch h n h p, NCS xin ñ xu t các gi i pháp th c hi n sau: 3.2.1.1. Gi i pháp 1: Nhà nư c ph i xác ñ nh rõ ñ nh hư ng, chi n lư c phát tri n h 3.2.3. Các gi i pháp v quy n t ch t ch c, nhân s th ng giáo d c ñào t o c a ñ t nư c m t cách khoa h c, chu n xác; ñ làm căn c cho Nhà nư c c n th c hi n nghiêm ch nh các ñi u 58, 59, 60 c a Lu t Giáo d c ñã m i ho t ñ ng ti p theo c a các phân h thu c ngành ñ i h c. B Giáo d c và ðào t o ban hành. ði u 5, ñi u 6 (Chương II) và ñi u 7, ñi u 8 (Chương III) c a ði u l ph i phát huy s c m nh c a b n thân, ñó là cơ quan ñ u ngành nơi có nhi u thông tin trư ng ñ i h c. nh t, nơi có kh năng quan h ñ i ngo i nh t ñ hoàn thành ch c năng tham mưu tư v n Qua k t qu ñi u tra th c t , NCS xin ñ xu t các gi i pháp sau: cho nhà nư c. ði u quan tr ng hơn n a là các m c tiêu c th ñ t ra trong ñ nh hư ng, 3.2.3.1. Gi i pháp 7: C n ch nh s a l i m t s quy ñ nh c a H i ñ ng trư ng. chi n lư c ph i h t s c khoa h c, chu n xác và có tính kh thi. 3.2.3.2. Gi i pháp 8: Ph i tăng thêm quy n h n c a HðT, HðT ph i có trách nhi m 3.2.1.2. Gi i pháp 2: Nhà nư c c n ph i ban hành lu t pháp, th ch , văn b n chính trong vi c l a ch n và bãi mi n hi u trư ng. Quy trình l a ch n, bãi mi n hư ng d n thi hành lu t pháp, th ch qu n lý giáo d c ñào t o m t cách khoa h c và hi u trư ng nên ti n hành theo hình th c b u ch n công khai trong các nhà trư ng, chu n xác. sau ñó HðT s b phi u thông qua nh ng cá nhân nào có s phi u b u ch n công 3.2.1.3. Gi i pháp 3: Nhà nư c ph i t o môi trư ng thu n l i và h tr cho các khai quá 50%. trư ng ñ i h c phát tri n ñúng hư ng (Ngân sách, thông tin, ñào t o Hi u trư ng trư c 3.2.4. Các gi i pháp v quy n t ch tuy n sinh khi nh n nhi m v ). Nhà nư c và B Giáo d c và ðào t o cũng như các B , ngành, doanh nghi p, ñ a 3.2.1.4. Gi i pháp 4: Nhà nư c c n làm t t ch c năng ki m tra, ki m soát, ki m ñ nh, phương có trư ng ñ i h c c n th c hi n ñúng M c 2, ði u 60 c a Lu t Giáo d c, ði u 11 x p h ng các trư ng ñ i h c. c a ði u l trư ng ñ i h c ñã ñư c Nhà nư c ban hành. ð làm t t nhi m v này, B Giáo d c và ðào t o c n xây d ng m t b chu n m c ð th c hi n t t vi c trên, NCS xin ñ xu t 2 gi i pháp ñã ñư c nhi u ý ki n qua ñánh giá các trư ng ñ i h c (dư i d ng ch t lư ng ISO) ñ l y làm căn c th c hi n k t qu ñi u tra xã h i ñ xu t. ch c năng ki m tra. ð ng th i cũng c n tuy n ch n ñ i ngũ cán b công ch c ki m tra: 3.2.4.1. Gi i pháp 9: Lo i b vi c tuy n sinh như ñã làm trư c ñây sau khi ñã có B tiêu công tâm, trung th c, gi i ngh ñ hoàn thành ch c trách, nhi m v c a mình. chí xác ñ nh ch tiêu tuy n sinh (theo quy t c 3 chung: chung ñ , chung ngày, chung k t 3.2.2. Các gi i pháp v quy n t ch h c thu t qu và phân b ch tiêu t B Giáo d c và ðào t o). Nhà nư c nên s d ng k t h p hai phương th c 1 và 3 ñ qu n lý các trư ng ñ i h c. Theo phương th c 1, nhà nư c c n ph i ñưa ra các chu n m c (tương ñ ng gi a t 3.2.4.2. Gi i pháp 10: ð gi i pháp 9 ñư c th c hi n t t, thì gi i pháp 10 chính là gi i ch và trách nhi m xã h i) khoa h c, lư ng hoá ñ b o ñ m n u th c thi ñúng các chu n pháp B Giáo d c và ðào t o ph i nhanh chóng nghiên c u, l y ý ki n xã h i r ng rãi ñ m c này (cho b i lu t giáo d c, ñi u l trư ng ñ i h c v.v) thì các trư ng ñ i h c s có ban hành B tiêu chí xác ñ nh ch tiêu tuy n sinh. ñư c l trình phát tri n n ñ nh, nhanh chóng, ch t lư ng; nh m t o ra ngu n nhân l c 3.2.5. Gi i pháp 11: V quy n t ch khoa h c và công ngh ch t lư ng cao cho xã h i. Rõ ràng m t trư ng ñ i h c không có ñ s lư ng gi ng viên ðây ñang là m t y u kém nh t c a các trư ng ñ i h c nư c ta hi n nay. Do ñó, có ch t lư ng, không có ñ cơ s v t ch t k thu t ph c v gi ng d y, không có các theo NCS nhà nư c c n có ch tiêu mang tính b t bu c ñ các trư ng ñ i h c ph i công trình nghiên c u khoa h c ph i có m i năm, không có m c lương t i thi u ph i b o th c hi n. Cùng v i trào lưu phát tri n c a n n kinh t tri th c; r t nhi u trư ng ñ i ñ m cho gi ng viên vv thì trư ng ñó không th nào ho t ñ ng có hi u qu . h c có tên tu i trên th gi i có thu nh p t d ch v tư v n và nghiên c u khoa h c Theo phương th c 3: “S n ph m” c a các trư ng ñ i h c là ñ cho xã h i s d ng, công ngh hơn h n (ho c t i thi u là b ng) thu nh p t d ch v ñào t o. B Giáo d c cho nên hãy tr l i ch c năng ñánh giá k t qu này cho xã h i. Các trư ng t c p b ng, và ðào t o nên k t h p v i tiêu chí cho phép tuy n sinh ph i d a vào k t qu ho t t xây d ng và b o v thương hi u, danh ti ng c a mình. Thông qua ch c năng ki m tra, ñ ng nghiên c u. Qua th c t ñi u tra, h u như 98% các trư ng ñ i h c tư th c nư c ki m soát, x p h ng các trư ng ñ i h c, B Giáo d c và ðào t o s thay m t xã h i ñ ta hi n nay không h có ho t ñ ng nghiên c u khoa h c.
23 24 3.2.6. Gi i pháp 12: V quy n t ch quan h qu c t ðây cũng ñang là m t y u kém c a nhi u trư ng ñ i h c trong nư c. Nhà nư c nên K T LU N có các ch tiêu mang tính b t bu c ñ ràng bu c các trư ng và giúp các trư ng phát tri n ñi vào chi u sâu. Vai trò nhà nư c trong m r ng quy n t ch c a các trư ng ñ i h c nư c ta ñang 3.3. ðI U KI N TH C HI N CÁC GI I PHÁP là m t v n ñ quan tr ng và cơ b n ñ giúp cho các trư ng ñ i h c vươn lên trong giai 3.3.1. S quy t tâm c a nhà nư c ño n t i; ñ t ng bư c kh ng ñ nh vai trò c a các trư ng ñ i h c trong vi c ñào t o ngu n ð cho các gi i pháp trên ñư c th c hi n, v n ñ quan tr ng mang tính quy t nhân l c c p cao cho xã h i và tham gia nghiên c u giúp gi i quy t các v n ñ b c bách ñ nh là s quy t tâm c a các nhà lãnh ñ o ñ t nư c nói chung, các nhà lãnh ñ o B cho xã h i. ðây là m t v n ñ r t khó khăn và ph c t p ñư c m i nư c quan tâm nghiên Giáo d c và ðào t o nói riêng. M t th c t ñã ch ng minh, là r t nhi u năm qua, nhà c u, th nghi m, x lý. Do ñó ñ tài "Vai trò nhà nư c trong m r ng quy n t ch c a nư c luôn nh n th c ñư c v n ñ giáo d c ñào t o và khoa h c công ngh là qu c các trư ng ñ i h c công l p Vi t Nam" có ý nghĩa c v lý lu n và th c ti n. sách; nhưng quá trình tri n khai th c hi n l i g p không ít tr ng i khó khăn, c ch quan l n khách quan. N u nhà nư c, xã h i không b n b , không quy t tâm tháo g Nhưng do khuôn kh và kh năng có h n c a lu n án, NCS m i ch ñ t ñư c nh ng các khó khăn trên; ñ c bi t là các khó khăn v quan ñi m phân giao gi a quy n t k t qu nghiên c u khiêm t n sau: ch và trách nhi m xã h i cho các trư ng ñ i h c và các bi n pháp t ch c th c hi n 1. Lu n án ñã h th ng hóa ñư c nh ng v n ñ lý lu n v quy n t ch c a các c th , thì ngành ñ i h c khó có th hoàn thành s m nh c a mình trư c xã h i. trư ng ñ i h c và vai trò nhà nư c trong m r ng quy n t ch , t ch u trách nhi m c a 3.3.2. Nhà nư c c n dành các kho n chi ngân sách thích h p cho ñ i h c các trư ng ñ i h c. ð u tư cho giáo d c ñào t o nói chung, cho ñ i h c nói riêng, như H Ch T ch ñã nói: Vì l i ích 10 năm tr ng cây, vì l i ích trăm năm tr ng ngư i; là th ñ u tư lâu dài 2. Lu n án ñi sâu nghiên c u kinh nghi m c a m t s nư c trong vi c gi i quy t cho c hi n t i và tương lai. N u không ñ u tư cho giáo d c ñào t o thì các th h dân m i quan h gi a quy n t ch c a các trư ng ñ i h c và m i quan h gi a vai trò nhà t c Vi t Nam khó có th ñ ng v ng trư c các bi n ñ ng và th thách to l n c a l ch s . nư c v i các quy n t ch này (ñ làm rõ quy n t ch ñ i h c là gì? nó bao g m các 3.3.3. Nhà nư c c n th c hi n t t vi c xã h i hoá ñ i h c, b ng cách m r ng các n i dung nào? quan ñi m x lý các n i dung này? v.v). quan h h p tác ña phương t nư c ngoài; t n d ng công s c, ti n c a c a nhân dân c 3. Lu n án ñánh giá, phân tích th c tr ng v nh n th c và cách x lý m i quan h nư c và vi t ki u nư c ngoài. gi a vai trò nhà nư c trong m r ng quy n t ch c a các trư ng ñ i h c công l p nư c ta 3.3.4. Nhà nư c c n ñ i m i phương th c qu n lý nhà nư c ñ i v i ngành ñ i h c, giai ño n v a qua và hi n nay; ñã h th ng các ý ki n ña d ng v v n ñ quy n t ch c a c n phân bi t rõ ràng và g n k t h p lý gi a phương th c qu n lý vĩ mô nhà nư c v i các trư ng ñ i h c thông qua các h i th o, các ý ki n phát bi u, các phi u ñi u tra xã h i. phương th c qu n lý vi mô c a các trư ng ñ i h c. K t lu n chương 3 4. Lu n án m nh d n ñ xu t 12 gi i pháp c n thi t ph i x lý ñ góp ph n nâng cao ch t lư ng và hi u qu ñào t o ñ i h c nư c ta trong giai ño n t i (2011 - 2020). Quy n t ch c a các trư ng ñ i h c là v n ñ c t lõi ñ nâng cao ch t lư ng và hi u qu ho t ñ ng c a các trư ng ñ i h c, cũng gi ng như c i cách th t c hành chính Lu n án ñ c p ñ n các v n ñ còn m i v vai trò nhà nư c trong m r ng quy n t là c t lõi c a c i cách hành chính nư c ta hi n nay. Quy n t ch , t ch u trách nhi m ch c a các trư ng ñ i h c. N i dung nghiên c u h t s c r ng và ph c t p mà khuôn c a các trư ng ñ i h c luôn g n li n v i trách nhi m xã h i c a các nhà trư ng (thông kh lu n án và trình ñ c a nghiên c u sinh có h n cho nên khó có th tránh ñư c thi u qua lu t ñ nh và th ch qu n lý c a nhà nư c). sót. Nghiên c u sinh r t mong nh n ñư c ý ki n c a các th y cô, các nhà khoa h c và các b n ñ ng nghi p ñ lu n án ñư c hoàn thi n hơn. Nghiên c u sinh vô cùng bi t ơn các th y cô c a Khoa Khoa h c qu n lý trư ng ð i h c Kinh t Qu c dân, Vi n ðào t o Sau ñ i h c trư ng ð i h c Kinh t Qu c dân, Vi n ð i h c M Hà N i ñã t o thu n l i và giúp ñ ñ nghiên c u sinh hoàn thành lu n án./.