Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Luật học: Khởi tố vụ án hình sự theo yêu cầu của người bị hại trong tố tụng hình sự Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO<br /> TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP. HỒ CHÍ MINH<br /> <br /> NGUYỄN ĐỨC THÁI<br /> <br /> KHỞI TỐ VỤ ÁN HÌNH SỰ THEO YÊU CẦU CỦA<br /> NGƯỜI BỊ HẠI TRONG TỐ TỤNG HÌNH SỰ VIỆT NAM<br /> Chuyên ngành: Luật Hình sự và Tố tụng hình sự<br /> Mã số: 62380104<br /> <br /> HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:<br /> 1. TS. Võ Thị Kim Oanh<br /> 2. TS. Lê Thành Dương<br /> <br /> TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ LUẬT HỌC<br /> <br /> Công trình được hoàn thành tại: Trường Đại Học Luật<br /> thành phố Hồ Chí Minh<br /> <br /> Người hướng dẫn khoa học:<br /> 1. TS. Võ Thị Kim Oanh<br /> 2. TS. Lê Thành Dương<br /> <br /> Phản biện 1:<br /> Phản biện 2:<br /> Phản biện 3:<br /> <br /> Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm Luận án<br /> cấp Trường họp tại phòng …… Trường Đại học Luật thành<br /> phố Hồ Chí Minh, số 2 Nguyễn Tất Thành, Quận 4, vào hồi<br /> …… giờ …… phút, ngày …… tháng …… năm …………<br /> <br /> Có thể tìm hiểu Luận án tại Thư viện Trường Đại học<br /> Luật thành phố Hồ Chí Minh, số 2 Nguyễn Tất Thành, Quận 4<br /> hoặc Thư viện Khoa học Tổng hợp thành phố Hồ Chí Minh.<br /> <br /> 1<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> 1. Lý do lựa chọn đề tài<br /> Trong bất kỳ mô hình tố tụng hình sự và ở bất kỳ quốc gia<br /> nào, việc thực hiện nhiệm vụ đấu tranh phòng chống tội phạm,<br /> đồng thời tôn trọng và bảo vệ quyền con người trong tố tụng<br /> hình sự luôn phải được giải quyết hài hòa. Về nguyên tắc, khi<br /> xảy ra vụ án hình sự, cơ quan có thẩm quyền phải khởi tố vụ án,<br /> nhằm giữ nghiêm trật tự, kỷ cương, nhưng có khi việc khởi tố<br /> vụ án lại mang đến cho người bị hại những hậu quả không<br /> mong muốn. Do vậy trong một số trường hợp, pháp luật cho<br /> phép người bị hại quyết định có yêu cầu nhà nước xử lý người<br /> gây thiệt hại cho mình theo trình tự, thủ tục tố tụng hình sự hay<br /> không, để bảo vệ tốt nhất quyền và lợi ích hợp pháp của họ.<br /> Quy định khởi tố vụ án hình sự theo yêu cầu của người bị<br /> hại là cơ sở pháp lý quan trọng, đã và đang phát huy vai trò tích<br /> cực trong thực tiễn, góp phần quan trọng trong việc bảo vệ<br /> quyền và lợi ích hợp pháp của người bị hại. Tuy nhiên, sau một<br /> thời gian áp dụng, quy định này đã bộc lộ những vướng mắc,<br /> bất cập do chưa hợp lý và thiếu đồng bộ; chưa dự liệu và điều<br /> chỉnh hết các trường hợp xảy ra trong thực tiễn; chưa thực sự<br /> đáp ứng yêu cầu bảo vệ quyền con người trong tố tụng hình sự.<br /> Mặt khác, Việt Nam đang trong tiến trình cải cách tư pháp<br /> và xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN. Hoàn thiện quy định<br /> khởi tố vụ án hình sự theo yêu cầu của người bị hại là hết sức<br /> cần thiết nhằm bảo vệ có hiệu quả các quyền và lợi ích hợp<br /> pháp của người bị hại trong tố tụng hình sự.<br /> <br /> 2<br /> <br /> Cho đến nay, chưa có công trình nào nghiên cứu một cách<br /> có hệ thống về quy định khởi tố vụ án hình sự theo yêu cầu của<br /> người bị hại, mảng tri thức về đề tài này hiện còn hạn chế.<br /> Chính vì vậy, việc nghiên cứu một cách toàn diện và chuyên<br /> sâu về quy định khởi tố vụ án hình sự theo yêu cầu của người bị<br /> hại là yêu cầu khách quan và cần thiết, nhằm lý giải một cách<br /> khoa học những vấn đề lý luận và thực tiễn đặt ra hiện nay.<br /> Từ những lý do nêu trên, tác giả đã chọn đề tài: “Khởi tố<br /> vụ án hình sự theo yêu cầu của người bị hại trong tố tụng hình<br /> sự Việt Nam” làm Luận án Tiến sĩ luật học là có tính cấp thiết.<br /> 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu<br /> 2.1 Mục đích nghiên cứu<br /> Đề ra các giải pháp hoàn thiện quy định khởi tố vụ án hình<br /> sự theo yêu cầu của người bị hại, góp phần nâng cao hiệu quả<br /> áp dụng trong thực tiễn giải quyết các vụ án hình sự.<br /> 2.2 Nhiệm vụ nghiên cứu<br /> - Phân tích, đánh giá bản chất pháp lý, cơ sở lý luận và<br /> thực tiễn của việc hình thành quy định khởi tố vụ án hình sự<br /> theo yêu cầu của người bị hại trong tố tụng hình sự Việt Nam.<br /> - Phân tích và đánh giá quy định của pháp luật hiện hành<br /> về khởi tố vụ án hình sự theo yêu cầu của người bị hại; những<br /> khó khăn, vướng mắc, bất cập trong thực tiễn áp dụng?<br /> - Phân tích và đánh giá pháp luật tố tụng hình sự một số<br /> nước trên thế giới, rút ra những kinh nghiệm cho Việt Nam về<br /> quy định khởi tố vụ án hình sự theo yêu cầu của người bị hại.<br /> <br /> 3<br /> <br /> - Trên cơ sở đánh giá thực trạng ở Việt Nam và tiếp thu<br /> kinh nghiệm của các nước trên thế giới, đưa ra các giải pháp<br /> hoàn thiện pháp luật.<br /> 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu<br /> 3.1 Đối tượng nghiên cứu<br /> - Quy định khởi tố vụ án hình sự theo yêu cầu của người bị<br /> hại trong pháp luật tố tụng hình sự Việt Nam và pháp luật một<br /> số nước thế giới.<br /> - Đánh giá việc áp dụng quy định này trong thực tiễn có<br /> những khó khăn, vướng mắc, bất cập, tồn tại gì. Làm cơ sở cho<br /> việc đề ra các giải pháp hoàn thiện pháp luật.<br /> 3.2 Phạm vi nghiên cứu<br /> Luận án nghiên cứu những vấn đề lý luận về khởi tố vụ án<br /> hình sự theo yêu cầu của người bị hại trong pháp luật Việt Nam<br /> và một số nước trên thế giới, thực tiễn áp dụng quy định khởi tố<br /> vụ án hình sự theo yêu cầu của người bị hại tại Việt Nam.<br /> Phạm vi nghiên cứu về thời gian là các văn bản pháp luật<br /> có liên quan, chủ yếu là văn bản pháp luật tố tụng hình sự ban<br /> hành từ năm 1988 đến nay; số liệu giải quyết án được phân tích<br /> và đánh giá từ năm 2008 đến 2013.<br /> 4. Những điểm mới của luận án<br /> - Luận án đã làm rõ khái niệm khởi tố vụ án hình sự theo<br /> yêu cầu của người bị hại, cơ sở lý luận và thực tiễn của quy<br /> định khởi tố vụ án hình sự theo yêu cầu của người bị hại trong<br /> tố tụng hình sự Việt Nam.<br /> <br />