Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Quản lý giáo dục: Quản lí xây dựng môi trường học tập ở các trường trung học cơ sở tại thành phố Hồ Chí Minh

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:27

Thêm vào BST

Báo xấu

3
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Quản lý giáo dục "Quản lí xây dựng môi trường học tập ở các trường trung học cơ sở tại thành phố Hồ Chí Minh" được nghiên cứu với mục đích: Trên cơ sở hệ thống hóa cơ sở lí luận về xây dựng MTHT và quản lí xây dựng MTHT, đánh giá thực tiễn xây dựng MTHT và quản lí xây dựng MTHT ở các trường trung học cơ sở tại TP.HCM, đề tài đề xuất các biện pháp cần thiết, khả thi nhằm góp phần nâng cao hiệu quả công tác quản lí xây dựng MTHT ở các trường trung học cơ sở tại TP.HCM.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Quản lý giáo dục: Quản lí xây dựng môi trường học tập ở các trường trung học cơ sở tại thành phố Hồ Chí Minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH VÕ CAO LONG QUẢN LÍ XÂY DỰNG MÔI TRƯỜNG HỌC TẬP Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Chuyên ngành : Quản lý Giáo dục Mã số : 62140114 TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Thành phố Hồ Chí Minh - Năm 2024
Công trình được hoàn thành tại: TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH -------------------------- Người hướng dẫn khoa học: 1. TS. Nguyễn Đức Danh. 2. PGS.TS Nguyễn Thị Thúy Dung. Phản biện 1: PGS.TS. Bùi Văn Hồng Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM Phản biện 2: PGS.TS. Trần Văn Đạt Trường ĐH An Giang – ĐHQG TP.HCM Phản biện 3: PGS.TS. Dương Minh Quang Trường ĐH KHXH&NV – ĐHQG TP.HCM Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấp Trường họp tại: Trường Đại học Sư phạm thành phố Hồ Chí Minh Vào lúc……giờ……ngày……tháng……năm 2024 Có thể tìm hiểu luận án tại: - Thư viện Quốc gia Việt Nam - Thư viện Đại học Sư phạm TP.HCM - Thư viện Khoa học Tổng hợp TP.HCM
1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Một là, xuất phát từ tầm quan trọng của việc xây dựng MTGD nói chung, MTHT nói riêng trong CTGDPT 2018. Mục tiêu của CTGDPT 2018 khẳng định: “Giáo dục trung học cơ sở nhằm củng cố và phát triển kết quả của giáo dục tiểu học; bảo đảm cho học sinh có học vấn phổ thông nền tảng, hiểu biết cần thiết tối thiểu về kỹ thuật và hướng nghiệp để tiếp tục học trung học phổ thông hoặc chương trình giáo dục nghề nghiệp”. CTGDPT 2018 đặt ra cho các trường THCS những yêu cầu với trách nhiệm cao hơn trong tổ chức, quản lí các hoạt động giáo dục trong đó có quản lí xây dựng MTHT cho HS ở trường trung học cơ sở. Việc xây dựng MTHT tốt đẹp, thuận lợi cho hoạt động học tập của HS nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho HS vượt qua khó khăn tâm lí lứa tuổi để học tập và phát triển nhân cách tốt đẹp. Do đó, việc xây dựng MTHT an toàn, lành mạnh, thân thiện ở trường trung học cơ sở càng trở nên cần thiết. Hai là, xuất phát từ quan điểm của Đảng và Nhà nước về xây dựng MTGD nói chung và MTHT nói riêng trong giai đoạn hiện nay. Những năm qua, công tác xây dựng MTGD trong nhà trường nói chung và xây dựng MTHT nói riêng luôn được các cấp, các ngành quan tâm, chú trọng qua việc khẳng định trong một số văn bản pháp lí quan trọng của Nhà nước và của ngành Giáo dục, như Nghị định số 80/2017/NĐ-CP ngày 17/7/2017 của Chính phủ Quy định về MTGD an toàn, lành mạnh, thân thiện, phòng, chống bạo lực học đường (Chính phủ, 2017); Quyết định số 1299/QĐ-TTg ngày 3/10/2018 của Thủ tướng chính phủ phê duyệt Đề án “Xây dựng văn hóa ứng xử trong trường học giai đoạn 2018 - 2025” (Thủ tướng chính phủ, 2018); Thông tư số 06/ TT- BGDĐT của Bộ GD-ĐT Quy định quy tắc ứng xử trong cơ sở giáo dục mầm non, cơ sở giáo dục phổ thông và cơ sở giáo dục thường xuyên (Bộ GD-ĐT, 2019). Ba là, xuất phát từ nhận thức về xây dựng MTGD mà cụ thể là MTHT trong giai đoạn hiện nay. TP.HCM là thành phố lớn nhất Việt Nam xét về quy mô dân số, là một trong những trung tâm văn hóa, giáo dục quan trọng của cả nước. Trong thời gian vừa qua, các trường trung học cơ sở của TP.HCM đã quan tâm đến xây dựng MTHT cho HS, nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục, đảm bảo điều kiện thuận lợi để phát triển phẩm chất và năng lực HS. Như vậy, đề tài giải quyết một vấn đề về quản lí xây dựng MTHT tại các trường trung học cơ sở Thành phố Hồ Chí Minh đặt trong bối cảnh đổi mới giáo dục. Vì thế, việc xây dựng MTHT tốt đẹp cho HS trong trường trung học cơ sở càng trở nên
2 cấp thiết. Từ những lí do trên, tác giả chọn nghiên cứu đề tài: “Quản lí xây dựng MTHT ở các trường trung học cơ sở tại Thành phố Hồ Chí Minh” cho luận án khoa học giáo dục, chuyên ngành QLGD của bản thân. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở hệ thống hóa cơ sở lí luận về xây dựng MTHT và quản lí xây dựng MTHT, đánh giá thực tiễn xây dựng MTHT và quản lí xây dựng MTHT ở các trường trung học cơ sở tại TP.HCM, đề tài đề xuất các biện pháp cần thiết, khả thi nhằm góp phần nâng cao hiệu quả công tác quản lí xây dựng MTHT ở các trường trung học cơ sở tại TP.HCM. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu: Xây dựng MTHT ở trường trung học cơ sở. 3.2. Đối tượng nghiên cứu: Quản lí xây dựng MTHT ở trường trung học cơ sở tại TP.HCM. 4. Phạm vi nghiên cứu Phạm vi nghiên cứu của luận án được xác định như sau: 4.1. Giới hạn nội dung: Đề tài tập trung nghiên cứu về thực trạng xây dựng MTHT và quản lí xây dựng MTHT ở trường trung học cơ sở tại TP.HCM; đề xuất các biện pháp quản lí xây dựng MTHT ở trường trung học cơ sở tại TP.HCM. Chủ thể quản lí: Hiệu trưởng các trường trung học cơ sở. 4.2. Giới hạn về khách thể khảo sát Thu thập số liệu khảo sát về xây dựng MTHT đối với đối tượng là CBQL, GV, LLKTNT, CMHS của 12 trường trung học cơ sở công lập tại TP.HCM là 966 người. Thu thập số liệu khảo sát về quản lí xây dựng MTHT ở trường trung học cơ sở đối với đối tượng là CBQL, GV, LLKTNT, CMHS của 12 trường trung học cơ sở công lập tại TP.HCM là 966 người. 4.3. Giới hạn về địa bàn nghiên cứu Đề tài nghiên cứu được thực hiện ở 12 trường trung học cơ sở công lập thuộc 6 quận, huyện trên địa bàn TP.HCM bao gồm Quận 1, Quận 3, Quận 10, Quận Phú Nhuận, Quận Tân Phú và Huyện Bình Chánh. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu - Hệ thống hóa cơ sở lí luận của xây dựng MTHT và quản lí xây dựng MTHT ở trường trung học cơ sở. - Đánh giá thực trạng về xây dựng MTHT và quản lí xây dựng MTHT ở trường trung học cơ sở tại TP.HCM. - Đề xuất, khảo nghiệm các biện pháp quản lí và thực nghiệm nhằm đánh giá tính cần thiết, khả thi biện pháp quản lí xây dựng MTHT ở trường
3 trung học cơ sở tại TP.HCM. 6. Giả thuyết khoa học Quản lí xây dựng MTHT tại các trường trung học cơ sở tại TP.HCM đã đạt được một số mặt tích cực về công tác lập kế hoạch và tổ chức. Tuy nhiên, công tác này còn hạn chế trong công tác chỉ đạo và kiểm tra. Nếu hệ thống hóa đầy đủ cơ sở lí luận về quản lí xây dựng MTHT ở trường trung học cơ sở, đánh giá đúng thực trạng quản lí xây dựng MTHT các trường trung học cơ sở tại TP.HCM thì nghiên cứu đề xuất được các biện pháp cần thiết, khả thi nhằm cải tiến công tác quản lí xây dựng MTHT tại các trường trung học cơ sở này. Mặt khác, nếu tiến hành thực nghiệm các biện pháp quản lí thì sẽ đánh giá được tính hiệu quả của các biện pháp đã đề xuất. 7. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu 7.1. Phương pháp luận Đề tài luận án được nghiên cứu dựa trên các quan điểm tiếp cận: Tiếp cận hệ thống; Tiếp cận phát triển; Tiếp cận hoạt động; Tiếp cận sư phạm tương tác; Tiếp cận theo chức năng quản lí. 7.2. Phương pháp nghiên cứu Luận án sử dụng kết hợp các nhóm phương pháp: - Nhóm phương pháp nghiên cứu lí luận. - Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi; Phương pháp phỏng vấn; Phương pháp thực nghiệm. - Nhóm phương pháp xử lí số liệu 8. Đóng góp mới của luận án 8.1. Về lí luận Đề tài hệ thống hóa và xây dựng một số vấn đề lí luận về xây dựng MTHT và quản lí xây dựng MTHT ở trường trung học cơ sở. Trình bày kết quả nghiên cứu lí luận về quản lí xây dựng MTHT cho HS ở trường trung học cơ sở: xác định các khái niệm; phân tích các nội dung của xây dựng MTHT; phân tích các chức năng quản lí của hiệu trưởng đối với từng nội dung của hoạt động này. 8.2. Về thực tiễn Đề tài làm rõ thực trạng MTHT, xây dựng MTHT, quản lí xây dựng MTHT ở trường trung học cơ sở tại TP.HCM và các yếu tố ảnh hưởng đến quản lí của hiệu trưởng về xây dựng MTHT ở trường trung học cơ sở tại TP.HCM.. 9. Cấu trúc, bố cục của luận án Ngoài phần Mở đầu, kết luận, khuyến nghị, danh mục các công trình đã công bố, tài liệu tham khảo và phụ lục; luận án gồm 3 chương sau:
4 Chương 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÍ XÂY DỰNG MÔI TRƯỜNG HỌC TẬP Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ 1.1. Tổng quan nghiên cứu về quản lí xây dựng môi trường học tập 1.1.1. Những nghiên cứu về xây dựng môi trường học tập Các tác giả nước ngoài như: Pavlov và Skinner; Denomme và Roy; Durkheim; Grubaugh và Houston; Suwanwong; Khamcot và Thepprasit; Hall, Roach và Roy; Hood-Smith và Leffingwell; Visser… Trong nước có các công trình của Bùi Thị Mùi; Trần Đức Minh; Nguyễn Thị Tín và Phạm Duy Hưng; Kiều Thị Bích Thủy và Nguyễn Trí; Vũ Thị Sơn; Đặng Thị Thuý Hằng … đã nghiên cứu các vấn đề về xây dựng môi trường học tập. Hầu hết các tác giả tập trung nghiên cứu về xây dựng MTHT nhấn mạnh đến vai trò của MTHT là yếu tố tham gia trực tiếp đến QTDH ảnh hưởng đến chất lượng học tập của người học, giúp người học kết nối và tương tác với GV và lẫn nhau, khuyến khích người học tập và phát triển mọi mặt của bản thân. Các nghiên cứu cũng đề cập đến các yếu tố của MTHT, bao gồm yếu tố vật chất và yếu tố tinh thần. Việc xây dựng MTHT ở trường học có các nội dung được xác định cụ thể gắn với các nội dung của xây dựng trường học thân thiện. 1.1.2. Những nghiên cứu về quản lí xây dựng môi trường học tập Các tác giả Engelsa, Hottona, Devosb, Bouckenoogheb và Aelterman; Caganaga; Mejía; Wirussawa, Tesaputa và Duangpaeng… Trong nước có các công trình của Nguyễn Thị Mỹ Lộc; Trần Thị Ngọc Phương; Lê Đức Quảng… đã đề cập đến tầm quan trọng của quản lí xây dựng MTHT trong trường học; trong đó, nhấn mạnh vai trò quan trọng của CBQL giáo dục nói chung và người hiệu trưởng nói riêng trong quản lí hoạt động này. Các nghiên cứu cũng tập trung phân tích các nội dung quản lí xây dựng MTHT trong trường học nhưng chưa thật nhiều; trong đó, đề cập chủ yếu đến các khía cạnh như vai trò của Hiệu trưởng nhà trường, quản lí cảnh quan, quản lí các mối quan hệ, phong cách giảng dạy của GV; quản lí các lực lượng tham gia xây dựng MTHT trong trường học. 1.1.3. Những vấn đề chưa được nghiên cứu Nhìn chung số lượng bài viết, nghiên cứu đa phần là xây dựng MTHT nói chung, ít nghiên cứu về xây dựng MTHT ở các trường trung học cơ sở và đề cập đến sự cần thiết phải xây dựng MTHT trong trường trung học cơ sở. Mỗi tác giả đề cập một số khía cạnh, yếu tố của MTHT; tuy nhiên, còn ít công trình nghiên cứu một cách toàn diện và đầy đủ các yếu tố và nội dung xây dựng MTHT ở trường học nói chung và trường trung học cơ sở nói riêng.
5 Đa số các nghiên cứu đều dừng lại ở việc đề cập khái quát về xây dựng MTHT và quản lí xây dựng MTHT, chưa đi sâu phân tích toàn diện và đầy đủ các thành tố của MTHT, các nội dung xây dựng MTHT và khía cạnh khác nhau trong nội dung quản lí xây dựng MTHT. Ngoài yếu tố CBQL và hiệu trưởng, chưa có những nghiên cứu đề cập đến các yếu tố khách quan và chủ quan khác ảnh hưởng đến quản lí xây dựng MTHT trong nhà trường. Một số tác giả tập trung nghiên cứu về quản lí xây dựng MTHT ở trường đại học, cao đẳng, trung học phổ thông, tiểu học. Mặt khác, chưa có nhiều công trình nghiên cứu một cách toàn diện và đầy đủ tất cả các nội dung quản lí, chưa đưa ra những biện pháp quản lí xây dựng MTHT ở các trường trung học cơ sở một cách khoa học, hiệu quả. 1.1.4. Những vấn đề kế thừa và phát triển Trong phạm vi giới hạn của luận án, sẽ tiến hành nghiên cứu tập trung những vấn đề được đặt ra từ mục tiêu nghiên cứu của luận án: Thứ nhất, tìm hiểu các nghiên cứu liên quan đến xây dựng MTHT và quản lí xây dựng MTHT ở các trường trung học cơ sở, xây dựng cơ sở lí luận về MTHT ở trường trung học cơ sở, xây dựng MTHT ở trường trung học cơ sở và quản lí xây dựng MTHT ở các trường trung học cơ sở. Thứ hai, luận án đề xuất quan điểm nghiên cứu xây dựng MTHT ở trường trung học cơ sở cần được tiếp cận theo chức năng của công tác quản lí của hiệu trưởng trong nhà trường, bao gồm: Lập kế hoạch xây dựng MTHT; Tổ chức xây dựng MTHT; Lãnh đạo xây dựng MTHT; Kiểm tra xây dựng MTHT. Bên cạnh đó, luận án cũng quan tâm nghiên cứu đến việc quản lí các điều kiện tổ chức xây dựng MTHT ở trường trung học cơ sở và các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lí xây dựng MTHT ở trường trung học cơ sở của hiệu trưởng. 1.2. Các khái niệm cơ bản 1.2.1. Môi trường Môi trường là tập hợp tất cả yếu tố tự nhiên và xã hội xung quanh con người, có ảnh hưởng tới con người và tác động qua lại với các hoạt động sống của con người như: không khí, ánh sáng, âm thanh, sinh vật, xã hội loài người,… 1.2.2. Môi trường học tập Môi trường học tập là toàn bộ các yếu tố vật chất, không gian và thời gian, tình cảm và tinh thần - nơi người học đang sinh sống và học tập, có ảnh hưởng trực tiếp, gián tiếp đến sự hình thành nhân cách của người học trong quá trình học tập. 1.2.3. Môi trường học tập của học sinh trung học cơ sở
6 Môi trường học tập của học sinh trung học cơ sở là toàn bộ các yếu tố vật chất, không gian và thời gian, tình cảm và tinh thần - nơi HS lứa tuổi từ 11 đến 15 tuổi đang sinh sống và học tập, có ảnh hưởng trực tiếp, gián tiếp đến sự hình thành nhân cách của HS trung học cơ sở trong quá trình học tập. MTHT của HS trung học cơ sở bao gồm MTHT ở gia đình, MTHT ở nhà trường và MTHT xã hội. 1.2.4. Xây dựng môi trường học tập ở trường trung học cơ sở Xây dựng môi trường học tập ở trường trung học cơ sở là những công việc mà trường trung học cơ sở thực hiện nhằm xây dựng toàn bộ các yếu tố vật chất, không gian và thời gian, tình cảm và tinh thần bên trong trường trung học cơ sở, đảm bảo cho HS từ lớp 6 đến lớp 9 được học tập với nội dung, phương pháp và hình thức theo chương trình, phù hợp với lứa tuổi trung học cơ sở, phát triển toàn diện nhân cách theo mục tiêu của cấp học. 1.2.5. Quản lí xây dựng môi trường học tập ở trường trung học cơ sở 1.2.5.1. Quản lí Quản lí là hệ thống những tác động có ý thức của chủ thể quản lí đến đối tượng quản lí, thông qua lập kế hoạch, tổ chức, lãnh đạo, kiểm tra công việc của các thành viên trong tổ chức và sử dụng mọi nguồn lực sẵn có của tổ chức để đạt những mục tiêu của tổ chức. 1.2.5.2. Quản lí xây dựng môi trường học tập ở trường trung học cơ sở Quản lí xây dựng môi trường học tập cho học sinh ở trường trung học cơ sở là hệ thống những tác động có ý thức của chủ thể quản lí trường trung học cơ sở đến toàn bộ việc xây dựng môi trường học tập cho học sinh trong trường, thông qua lập kế hoạch, tổ chức, lãnh đạo, kiểm tra công việc của các thành viên trong nhà trường và sử dụng mọi nguồn lực sẵn có của nhà trường để đạt được mục tiêu của xây dựng môi trường học tập cho học sinh ở trường trung học cơ sở. 1.3. Xây dựng môi trường học tập ở trường trung học cơ sở 1.3.1. Môi trường học tập ở trường trung học cơ sở 1.3.1.1. Vai trò của môi trường học tập đối với học sinh trung học cơ sở Theo tác giả Trần Quốc Thành (2012), môi trường học tập có ảnh hưởng quan trọng đến hoạt động học tập của học sinh trung học cơ sở bao gồm: - Môi trường học tập ảnh hưởng đến mục đích, động cơ học tập của HS trung học cơ sở. - Môi trường học tập ảnh hưởng đến phương pháp học tập của HS trung học cơ sở.
7 - Môi trường học tập ảnh hưởng đến kết quả học tập của HS trung học cơ sở. 1.3.1.2. Môi trường vật chất cho học sinh học tập ở trường trung học cơ sở Môi trường vật chất cho học sinh học tập ở trường trung học cơ sở là không gian diễn ra hoạt động học tập của học sinh, gồm có: - Tòa nhà, sân bãi, cảnh quan nhà trường; - Phòng học, phòng chức năng; - Phương tiện, thiết bị phục vụ học tập của học sinh (bảng, bàn ghế, máy móc,…); - Các tiện ích phục vụ hoạt động học tập của học sinh (ứng dụng công nghệ thông tin, sử dụng các phần mềm trong dạy học, tra cứu thông tin,...). 1.3.1.3. Môi trường tinh thần cho học sinh học tập ở trường trung học cơ sở Môi trường tinh thần cho học sinh học tập ở trường trung học cơ sở gồm có: - Các mối quan hệ giao tiếp ứng xử trong nhà trường: giữa giáo viên với học sinh; giữa các thành viên khác trong tập thể sư phạm với HS; giữa học sinh với học sinh, giữa nhà trường - gia đình - xã hội…; - Các yếu tố thuộc về giáo viên: phong cách, phương pháp giảng dạy của giáo viên; - Các yếu tố tâm lí thuộc về học sinh: động cơ, nhu cầu, hứng thú, tính tích cực học tập của học sinh … 1.3.2. Xây dựng môi trường vật chất và môi trường tinh thần cho học sinh học tập ở trường trung học cơ sở 1.3.2.1. Sự cần thiết của xây dựng môi trường học tập ở trường trung học cơ sở Việc xây dựng môi trường học tập tốt đẹp cho học sinh trong trường trung học cơ sở càng trở nên cần thiết, thể hiện ở các khía cạnh: xây dựng môi trường cho học sinh ở trường trung học cơ sở đảm bảo các điều kiện vật chất thuận lợi cho học sinh học tập; xây dựng môi trường học tập cho học sinh ở trường trung học cơ sở đảm bảo các điều kiện tinh thần thuận lợi cho học sinh học tập; xây dựng MTHT cho HS ở trường trung học cơ sở góp phần hình thành động cơ học tập đúng đắn, phương pháp học tập hiệu quả, ảnh hưởng đến kết quả học tập. 1.3.2.2. Xây dựng môi trường vật chất ở trường trung học cơ sở Việc xây dựng môi trường vật chất trong trường học nói chung và trường trung học cơ sở nói riêng cần được quan tâm thực hiện một cách
8 nghiêm túc, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho học sinh học tập: Đầu tư, trang bị, bảo quản tòa nhà, sân bãi, cảnh quan nhà trường; Đầu tư, trang bị, bảo quản phòng học, phòng chức năng; Đầu tư, trang bị, bảo quản phương tiện, thiết bị phục vụ học tập của học sinh; Đầu tư, trang bị, bảo quản các tiện ích phục vụ học tập của học sinh. 1.3.2.3. Xây dựng môi trường tinh thần ở trường trung học cơ sở Việc xây dựng môi trường tinh thần cho học sinh yên tâm học tập ở trường trung học cơ sở với những lực lượng tham gia là giáo viên, học sinh, các thành viên khác trong tập thể sư phạm cùng với việc xây dựng các mối quan hệ giữa nhà trường với gia đình và xã hội: Xây dựng các mối quan hệ tốt đẹp trong nhà trường (mối quan hệ giữa giáo viên và học sinh; mối quan hệ giữa các thành viên khác trong tập thể sư phạm với học sinh; mối quan hệ giữa học sinh với học sinh; mối quan hệ giữa nhà trường với gia đình và xã hội); Xây dựng phong cách và phương pháp giảng dạy của giáo viên tạo môi trường học tập thuận lợi cho học sinh; Giáo dục học sinh về nhu cầu, động cơ, hứng thú, tính tích cực học tập. 1.3.3. Các điều kiện xây dựng môi trường học tập ở trường trung học cơ sở - Điều kiện về nhân lực, - Điều kiện về cơ sở vật chất, - Điều kiện về tài chính. 1.4. Quản lí xây dựng môi trường học tập ở trường trung học cơ sở 1.4.1. Tầm quan trọng của quản lí xây dựng môi trường học tập ở trường trung học cơ sở Đánh giá tầm quan trọng của MTHT đối với HS, việc quản lí giúp nhà trường xây dựng MTHT cho HS một cách đồng bộ, khoa học, đúng quy định trong phạm vi toàn trường: Việc quản lí giúp nhà trường chủ động về mặt thời gian và chủ động về các nguồn lực, dự phòng được các tình huống phát sinh trong quá trình thực hiện; Việc quản lí giúp đảm bảo được sự phối hợp giữa các cá nhân và bộ phận trong quá trình thực hiện; Việc quản lí giúp nhà trường phát hiện các sai sót và kịp thời điều chỉnh trong quá trình thực hiện. 1.4.2. Chức năng quản lí xây dựng môi trường học tập ở trường trung học cơ sở Quản lí xây dựng MTHT cho HS ở trường trung học cơ sở là toàn bộ các hoạt động trường trung học cơ sở triển khai để đạt được mục tiêu của xây dựng MTHT cho HS trong nhà trường. Để quản lí xây dựng MTHT cho HS ở trường trung học cơ sở một cách hiệu quả, trên cơ sở các thành tố của xây dựng MTHT, nhà quản lí thự hiện các chức năng quản lí sau: Lập kế
9 hoạch xây dựng MTHT ở trường trung học cơ sở; Tổ chức xây dựng MTHT ở trường trung học cơ sở; Chỉ đạo xây dựng MTHT ở trường trung học cơ sở; Kiểm tra xây dựng môi trường học tập ở trường trung học cơ sở. 1.4.3. Quản lí các điều kiện thực hiện xây dựng môi trường học tập ở trường trung học cơ sở - Quản lí nguồn nhân lực, - Quản lí cơ sở vật chất, - Quản lí tài chính. 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lí xây dựng môi trường học tập ở trường trung học cơ sở Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lí xây dựng môi trường học tập ở trường trung học cơ sở báo gồm các yếu tố khách quan (Yếu tố thuộc về thể chế, chính sách; Sự chỉ đạo và giám sát của cấp trên đối với trường; Cơ sở vật chất - kĩ thuật dạy học của trường; Môi trường kinh tế - xã hội địa phương) và các yếu tố chủ quan (Năng lực quản lí của hiệu trưởng và cán bộ quản lí của trường; Nhận thức của giáo viên và các lực lượng khác trong nhà trường; Nhận thức của học sinh). Kết luận Chương 1
10 Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÍ XÂY DỰNG MÔI TRƯỜNG HỌC TẬP TẠI CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ TẠI TP.HCM 2.1. Khái quát khảo sát thực trạng 2.1.1. Mục đích khảo sát: Đánh giá thực trạng quản lí xây dựng MTHT ở các trường trung học cơ sở tại TP.HCM để làm cơ sở cho việc đề xuất các biện pháp cải tiến thực trạng quản lí xây dựng MTHT ở trường trung học cơ sở tại TP.HCM. 2.1.2. Nội dung khảo sát - Thực trạng xây dựng MTHT tại các trường trung học cơ sở tại TP.HCM; - Thực trạng quản lí xây dựng MTHT tại các trường trung học cơ sở tại TP.HCM. - Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lí xây dựng MTHT ở trường trung học cơ sở tại TP.HCM. 2.1.3. Mẫu khảo sát và địa bàn khảo sát Nghiên cứu chọn mẫu theo phương pháp phi xác xuất với mẫu là 966 người bao gồm 65 CBQL, 638 GV, 156 LLKTNT, 107 CMHS từ 12 trường THCS công lập tại 6 quận, huyện ở TP.HCM. 2.1.4. Phương pháp khảo sát - Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi: khảo sát 966 người, trong đó gồm 65 CBQL, 638 GV, 156 LLKTNT, 107 CMHS được chọn từ 12 trường trung học cơ sở công lập của 6 quận/huyện tại TP.HCM nhằm nghiên cứu thực trạng xây dựng MTHT tại các trường trung học cơ sở tại TP.HCM; Thực trạng quản lí xây dựng MTHT tại các trường trung học cơ sở tại TP.HCM; Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lí xây dựng MTHT ở trường trung học cơ sở tại TP.HCM. - Phương pháp phỏng vấn: thực hiện phỏng vấn sau: 12 CBQL, 24 GV và 12 LLKTNT để bổ sung cứ liệu cho phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi. - Cách thức xử lí số liệu khảo sát: sử dụng phần mềm SPSS 20 để xử lí các số liệu thu được từ phương pháp điều tra bằng bảng hỏi. Phương pháp thống kê mô tả được sử dụng kết hợp với thống kê suy diễn, bao gồm tính điểm trung bình, độ lệch chuẩn từ đó đánh giá về thực trạng xây dựng MTHT và quản lí xây dựng MTHT cho HS ở các trường trung học cơ sở tại TP.HCM. Riêng về phân tích khác biệt trung bình của biến nhiệm vụ (CBQL, GV, LLKTNT và CMHS): dùng kiểm định Levene (L) để kiểm nghiệm khác biệt phương sai; kiểm nghiệm ANOVA (F) và Welch để kiểm
11 định khác biệt trung bình cùng hậu kiểm Scheffe và Tamhane’s để kiểm định sự khác biệt có ý nghĩa về ý kiến đánh giá giữa các cặp đối tượng. 2.2. Thực trạng xây dựng môi trường học tập ở các trường trung học cơ sở tại TP.HCM 2.2.1. Thực trạng môi trường học tập ở các trường trung học cơ sở tại TP.HCM 2.2.1.1. Thực trạng nhận thức về vai trò của môi trường học tập đối với học sinh trung học cơ sở Kết quả khảo sát cho thấy đa số CBQL, GV, LLKTNT và CMHS hoàn toàn đồng ý về sự ảnh hưởng của MTHT đối với HS trung học cơ sở (ĐTBC = 4,41). Kết quả đánh giá này phản ánh được CBQL, GV, LLKTNT và CMHS đã có nhận thức rõ về vai trò của MTHT đối với HS trung học cơ sở. Trong quá trình học tập tại trường, MTHT có tác động trực tiếp đến mục đích, động cơ học tập của HS, là cơ sở để HS xác định phương pháp học tập phù hợp với năng lực của bản thân, từ đó HS sẽ đạt được kết quả học tập mong muốn. 2.2.1.2. Thực trạng môi trường vật chất ở các trường trung học cơ sở tại TP.HCM. Đánh giá chung từ kết quả thu thập và qua việc trao đổi phỏng vấn CBQL, GV và nhân viên, có thể thấy được rằng: nhà trường đã đảm bảo được cơ bản các điều kiện vật chất phục vụ nhu cầu học tập cho HS. Điều này khẳng định, đa số các đối tượng được nghiên cứu cho rằng tòa nhà, sân bãi, cảnh quan nhà trường; phòng ốc; phương tiện, thiết bị phục vụ học tập cho HS; các tiện ích phục vụ hoạt động học tập của HS các trường trung học cơ sở TP.HCM được nghiên cứu là khá phù hợp, tuy nhiên ở mỗi yếu tố của MTVC, các đối tượng đều có những nhận định khác nhau, các trường chưa thực sự được trang bị đầy đủ về phòng ốc, cơ sở vật chất phục vụ cho các nhu cầu khác nhau của HS như tư vấn tâm lí, giải trí,… các yếu tố của MTVC chưa được quan tâm đúng mức. 2.2.1.3. Thực trạng môi trường tinh thần tại các trường trung học cơ sở ở TP.HCM Qua kết quả thu được, nghiên cứu nhận thấy Ban giám hiệu các trường luôn quan tâm đến việc tạo hưng phấn, phấn khởi, vui vẻ cho GV, HS trong sinh hoạt, giảng dạy; GV không tạo áp lực, luôn khuyến khích và tạo động lực giúp các em cố gắng trong học tập, phát huy sáng tạo, khơi dậy tiềm năng trong quá trình học tập; HS trường có sự đoàn kết, gắn bó qua các hoạt động của nhà trường, khuyến khích GV luôn sáng tạo trong dạy học. Việc tạo môi trường tinh thần trong MTHT tại nhà trường sẽ góp phần giúp các
12 hoạt động giáo dục trong nhà trường được diễn ra thuận lợi. Tuy nhiên, qua phỏng vấn các đối tượng có thể thấy tuy MTTT trong nhà trường đã được đầu tư quan tâm nhưng trên thực tế bị chi phối và ảnh hưởng rất nhiều từ phía gia đình, điều này ảnh hưởng không nhỏ trong việc tạo hứng thú, động cơ, nhu cầu học tập của HS. 2.2.2. Thực trạng xây dựng môi trường học tập ở các trường trung học cơ sở tại TP.HCM 2.2.2.1. Thực trạng nhận thức về sự cần thiết của xây dựng môi trường học tập ở trường trung học cơ sở Việc xây dựng MTHT cho HS là một hoạt động không thể thiếu trong nhà trường, góp phần thúc đẩy nhu cầu học tập, xây dựng các mối quan hệ, đáp ứng các điều kiện học tập để giúp HS phát huy khả năng, năng lực của bản thân. Việc xây dựng MTHT tốt sẽ giúp GV phát huy được các kỹ năng tổ chức và điều khiển các hoạt động dạy học, lãnh đạo; tăng cường đạo đổi mới phương pháp dạy học. Đồng thời cũng là điều kiện để xây dựng đội ngũ cán bộ, giáo viên, nhân viên có trình độ, phẩm chất và năng lực chuyên môn đáp ứng những yêu cầu đổi mới giáo dục một cách toàn diện. Mặt khác, xây dựng MTHT đảm bảo các điều kiện về vật chất và tinh thần sẽ giúp HS thích ứng với MTHT mới, phù hợp với đặc điểm tâm sinh lí của lứa tuổi trung học cơ sở, phát huy tối đa tiềm năng của bản thân, góp phần hình thành động cơ học tập và phương pháp học tập để đạt được kết quả tốt nhất. 2.2.2.2. Thực trạng xây dựng môi trường vật chất ở các trường trung học cơ sở tại TP.HCM Khảo sát thực trạng xây dựng MTVC ở trường trung học cơ sở cho thấy các nhà trường đã quan tâm đến việc xây dựng môi trường vật chất tạo điều kiện thuận lợi về tòa nhà, sân bãi, phòng ốc, đầu tư trang thiết bị học tập, các tiện ích để giáo viên và học sinh có thể phát huy năng lực trong công tác giảng dạy và học tập góp phần nâng cao chất lượng giáo dục trong nhà trường, hướng đến thực hiện việc dạy học phát triển năng lực học sinh. Tuy thu được kết quả khả quan nhưng bên cạnh đó, việc xây dựng MTVC thực tế vẫn còn khá nhiều hạn chế, chủ yếu tập trung về việc trang bị các trang thiết bị ở các phòng chức năng, chưa chú trọng các tiện ích phục vụ cho nhu cầu học tập của HS. Một số đơn vị còn khó khăn về sân bãi, chưa xây dựng được nhiều phòng chức năng và đặc biệt là khó khăn về nguồn tài chính để thực hiện sửa chữa, tu bổ các điều kiện của MTVC. Việc này ảnh hưởng không nhỏ đến việc xây dựng MTHT nói chung và MTVC nói riêng, chưa thực sự đáp ứng được nhu cầu học tập của HS.
13 2.2.2.3. Thực trạng về xây dựng môi trường tinh thần ở các trường trung học cơ sở tại TP.HCM Các trường đã xây dựng được MTTT với đầy đủ các yếu tố về các mối quan hệ trong nhà trường giữa các lực lượng tham gia vào quá trình giáo dục. Trong đó, tập trung nhiều nhất vào xây dựng các yếu tố thuộc về GV và các mối quan hệ trong nhà trường nhưng đẩy mạnh việc giáo dục các yếu tố thuộc về HS. Qua kết quả phỏng vấn, nghiên cứu đã ghi nhận được một số khó khăn và hạn chế của việc xây dựng MTTT trong nhà trường như HS còn thụ động, GV trẻ thì thiếu kinh nghiệm, kĩ năng trong xử lí các tình huống sư phạm trong khi GV lớn tuổi lại bảo thủ, gặp khó khăn trong giao tiếp thân thiện với HS;… 2.2.2.4. Thực trạng các điều kiện thực hiện xây dựng MTHT ở trường trung học cơ sở tại TP.HCM Ngoài MTVC và MTTT, các điều kiện về cơ sở vật chất và tài chính là những yếu tố rất quan trọng góp phần hỗ trợ tích cực cho xây dựng MTHT trong nhà trường. Cơ sở vật chất và nguồn tài chính cũng là yếu tố có ảnh hưởng đến xây dựng MTHT cho HS. Bởi hoạt động học tập của HS sẽ không mang lại được hiệu quả cao nếu GV và HS đều phải học trong MTHT thiếu thốn về cơ sở vật chất cần phải được bảo đảm. Tuy ghi nhận được kết quả đánh giá khá cao từ khảo sát nhưng qua phỏng vấn chưa ghi nhận được nhiều ý kiến về thực trạng các điều kiện CSVC và các điều kiện về tài chính vì các nội dung này thường được nhà trường thực hiện lồng ghép trong kế hoạh nhà trường, chưa thể hiện cụ thể thành hoạt động riêng biệt. 2.3. Thực trạng quản lí xây dựng môi trường học tập ở các trường trung học cơ sở tại TP.HCM 2.3.1. Thực trạng nhận thức về tầm quan trọng của quản lí xây dựng môi trường học tập ở các trường trung học cơ sở tại TP.HCM CBQL, GV, CMHS nhận thức khá tốt về tầm quan trọng của việc quản lí xây dựng MTHT cho HS. Đây là nhiệm vụ, đồng thời cũng là cách thức để hiệu trưởng hoàn thành nhiệm vụ quản lí trường học và công tác giáo dục của mình. 2.3.2. Thực trạng lập kế hoạch xây dựng môi trường học tập ở các trường trung học cơ sở tại TP.HCM 2.3.2.1. Thực trạng lập kế hoạch xây dựng môi trường vật chất ở các trường trung học cơ sở tại TP.HCM Hiệu trưởng của các trường trung học cơ sở được nghiên cứu đã chú trọng trong việc lập kế hoạch xây dựng MTVC cho HS theo mục tiêu đã định. Các đối tượng khảo sát đánh giá cao việc hiệu trưởng đã thực hiện tốt
14 hơn các nội dung quản lí đó là: Lập kế hoạch đầu tư, trang bị tòa nhà, sân bãi, cảnh quan nhà trường; Lập kế hoạch đầu tư, trang bị phòng học, phòng chức năng, thư viện, thiết bị; Lập kế hoạch đầu tư, trang bị phương tiện, thiết bị phục vụ học tập của HS; Lập kế hoạch đầu tư, trang bị các tiện ích phục vụ học tập của HS. Tuy nhiên, trong quá trình phỏng vấn sâu với các hiệu trưởng về công tác lãnh đạo trong việc xây dựng MTVC, nghiên cứu đã nhận thấy một số khó khăn mà các trường đang gặp phải liên quan đến đầu tư, trang bị và bảo quản phòng học, phòng chức năng, thư viện và thiết bị. Nguyên nhân chủ yếu của các khó khăn này liên quan đến hạn chế về nguồn tài chính để hỗ trợ cho việc thực hiện đầu tư và trang bị. Do đó, các nhà trường chưa thể chủ động xây dựng và trang bị đầy đủ các phương tiện, đặc biệt là các phòng chức năng cần thiết. 2.3.2.2. Thực trạng lập kế hoạch xây dựng môi trường tinh thần ở các trường trung học cơ sở tại TP.HCM Các đối tượng được khảo sát hoàn toàn đồng ý với thực trạng hiệu trưởng các trường trung học cơ sở TP.HCM được nghiên cứu đã thực hiện tốt nội dung quản lí lập kế hoạch xây dựng MTTT ở trường trung học cơ sở (ĐTBC = 4,34). Tuy nhiên, khi thực hiện phỏng vấn đối tượng hiệu trưởng về nội dung này, chúng tôi nhận thấy các trường chưa đề cập đến việc lập kế hoạch để xây dựng MTTT mà chỉ chú trọng đến nội dung xây dựng về phương pháp giảng dạy cho GV được lồng ghép vào kế hoạch năm học hoặc kế hoạch chuyên môn của nhà trường. 2.3.3. Thực trạng tổ chức thực hiện xây dựng môi trường học tập ở các trường trung học cơ sở tại TP.HCM 2.3.3.1. Thực trạng tổ chức thực hiện xây dựng môi trường vật chất ở các trường trung học cơ sở tại TP.HCM Thực trạng tổ chức nhân sự thực hiện xây dựng MTVC cho HS tại các trường trung học cơ sở TP.HCM được nghiên cứu của hiệu trưởng được đa số đối tượng hoàn toàn đồng ý với nội dung mà đề tài tiến hành khảo sát. Kết quả nghiên cứu này đã chỉ ra rằng, hiệu trưởng tại các trường trung học cơ sở được nghiên cứu đã rất chú trọng tới việc tổ chức nhân sự thực hiện xây dựng các yếu tố của MTVC phù hợp tại trường mình. Qua phỏng vấn các hiệu trưởng về nội dung này, chúng tôi cũng ghi nhận được việc tổ chức nhân sự cho từng yếu tố của MTVC chỉ được thực hiện theo sự phân công nhiệm vụ của Hiệu trưởng, theo vị trí việc làm trong nhà trường. Chưa phân công cụ thể các nội dung của MTVC. 2.3.3.2. Thực trạng tổ chức thực hiện xây dựng môi trường tinh thần ở các trường trung học cơ sở tại TP.HCM
15 Thực trạng việc thực hiện nội dung quản lí tổ chức thực hiện xây dựng MTTT của các trường trung học cơ sở TP.HCM của hiệu trưởng được đa số các đối tượng hoàn toàn đồng ý với thực trạng mà đề tài tiến hành khảo sát. Kết quả nghiên cứu này đã chỉ ra rằng, hiệu trưởng tại các trường trung học cơ sở được nghiên cứu đã quan tâm và thực hiện có hiệu quả công tác tổ chức nhân sự xây dựng MTTT cho HS. Tuy nhiên, thông qua trao đổi phỏng vấn, tác giả đã ghi nhận được một số khó khăn thực tế, nhất là thực trạng việc tổ chức nhân sự, cụ thể là GV khi tham gia vào quá trình xây dựng MTTT. Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến công tác tổ chức xây dựng MTHT của hiệu trưởng vì GV là lực lượng chính tham gia vào các hoạt động của nhà trường. 2.3.4. Thực trạng lãnh đạo xây dựng môi trường học tập ở các trường trung học cơ sở TP.HCM 2.3.4.1. Thực trạng lãnh đạo xây dựng môi trường vật chất ở các trường trung học cơ sở tại TP.HCM Các đối tượng nghiên cứu mà đề tài tiến hành khảo sát hoàn toàn đồng ý với thực trạng thực hiện các nội dung lãnh đạo xây dựng MTVC cho HS và ĐTB của từng nội dung có độ chênh lệch không đáng kể. Phỏng vấn sâu các hiệu trưởng về công tác lãnh đạo trong việc xây dựng MTVC, các trường còn gặp khó khăn về đầu tư trang bị, bảo quản phòng học, phòng chức năng, thư viện, thiết bị. Nguyên nhân chủ yếu có liên quan đến nguồn tài chính để hỗ trợ thực hiện đầu tư, trang bị còn hạn chế. Nhà trường chưa chủ động xây dựng và trang bị các phương tiện, đặc biệt là các phòng chức năng. 2.3.4.2. Thực trạng lãnh đạo xây dựng môi trường tinh thần ở các trường trung học cơ sở tại TP.HCM Qua kết quả khảo sát, hiệu trưởng tại các trường trung học cơ sở được nghiên cứu đã thực hiện tốt vai trò lãnh đạo trong việc xây dựng các nội dung quản lí MTTT. Cả 4 nội dung được xem xét đều được đánh giá mức độ thực hiện khá cao. Kết quả này cũng chỉ ra rằng, hiệu trưởng tại các trường trung học cơ sở tuy đã quan tâm đến công tác chỉ đạo trong việc xây dựng MTGD đáp ứng nhu cầu tinh thần cho HS nhưng chưa thực sự nhận được sự đánh giá cao từ phía GV. 2.3.5. Thực trạng kiểm tra xây dựng môi trường học tập ở các trường trung học cơ sở tại TP.HCM 2.3.5.1. Thực trạng kiểm tra xây dựng môi trường vật chất tại các trường trung học cơ sở TP.HCM Đánh giá kết quả khảo sát, hiệu trưởng tại các trường trung học cơ sở được nghiên cứu rất chú trọng công tác kiểm tra thực trạng đầu tư, trang bị
16 tòa nhà, sân bãi, phòng ốc. Tuy nhiên hiệu trường cũng cần chú ý nhiều hơn nữa trong việc thực hiện đồng đều các nội dung trong việc công tác kiểm tra này sao cho tất cả các nội dung trong công tác kiểm tra MTVC đều phải đạt được mức độ thực hiện cao hơn nữa. 2.3.5.2. Thực trạng kiểm tra xây dựng môi trường tinh thần ở các trường trung học cơ sở tại TP.HCM Các đối tượng tiến hành khảo sát hoàn toàn đồng ý với thực trạng hiệu trưởng thực hiện tốt nội dung quản lí kiểm tra, đánh giá việc xây dựng MTTT tại các trường trung học cơ sở. Kết quả này khẳng định hiệu trưởng tại các trường trung học cơ sở được nghiên cứu đã quan tâm đến công tác kiểm tra việc xây dựng các yếu tố tinh thần. Tuy nhiên, khi thực hiện phỏng vấn, các đối tượng chưa nêu rõ thực trạng kiểm tra môi trường tinh thần tại đơn vị, chủ yếu các phản hồi tập trung đến việc đánh giá thực trạng của xây dựng MTTT, chưa có những tiêu chí hoặc nội dung cụ thể trong việc tổ chức kiểm tra việc xây dựng MTTT tại các trường trung học cơ sở. 2.3.6. Thực trạng quản lí các điều kiện thực hiện xây dựng môi trường học tập ở các trường trung học cơ sở tại TP.HCM Phân tích công tác quản lí các điều kiện hỗ trợ xây dựng MTHT cho HS tại các trường trung học cơ sở, kết quả tổng hợp từ khảo sát cho thấy đa số các đối tượng được khảo sát hoàn toàn đồng ý với thực trạng quản lí cơ sở vật chất và tài chính của hiệu trưởng. Tuy nhiên qua phỏng vấn CBQL, nhận được ý kiến chung về việc các trường gặp khó khăn trong công tác quản lí tài chính hỗ trợ cho xây dựng MTHT vì kinh phí thực hiện chủ yếu được trích từ ngân sách hoặc vận động hỗ trợ từ CMHS và lệ thuộc vào kinh phí hỗ trợ từ cấp trên sau khi khảo sát. 2.4. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lí xây dựng môi trường học tập ở trường trung học cơ sở tại TP.HCM Tất cả các yếu tố đều rất ảnh hưởng đến quản lí của Hiệu trưởng quản lí xây dựng môi trường học tập ở trường trung học cơ sở, trong đó yếu tố về năng lực quản lí của hiệu trưởng và CBQL là cao nhất và yếu tố môi trường kinh tế - xã hội địa phương là thấp nhất. Kết luận chương 2
17 Chương 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÍ XÂY DỰNG MÔI TRƯỜNG HỌC TẬP Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ TẠI TP.HCM 3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp: - Nguyên tắc đảm bảo tính mục đích; - Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn; - Nguyên tắc đảm bảo tính khoa học; - Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ; - Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi và hiệu quả. 3.2. Biện pháp quản lí xây dựng môi trường học tập các trường trung học cơ sở tại TP.HCM 3.2.1. Nhóm biện pháp về quản lí xây dựng môi trường học tập các trường trung học cơ sở 3.2.1.1. Biện pháp 1: Tăng cường công tác lập kế hoạch xây dựng môi trường học tập trong nhà trường - Mục đích của biện pháp: Việc lập kế hoạch nhằm xác định mục tiêu, nội dung hoạt động, các biện pháp cần thiết để xây dựng MTHT; đảm bảo cho xây dựng MTHT được thực hiện theo một quy trình chặt chẽ; xác định phương hướng cho hoạt động này trong những giai đoạn nhất định. - Nội dung của biện pháp: + Lập kế hoạch xây dựng các yếu tố của MTVC thể hiện qua việc đầu tư, trang bị các tiện ích phục vụ hoạt động học tập của HS, nhất là các tiện ích ngoài sân; xây mới, tăng cường bố trí các phòng chức năng; bổ sung các trang thiết bị phục vụ cho các hoạt động có liên quan đến phòng chức năng; đầu tư, tu sửa phòng ốc, tòa nhà, sân bãi. + Lập kế hoạch xây dựng các yếu tố của MTTT thể hiện qua việc chú trọng xây dựng mối quan hệ tốt đẹp giữa HS với HS, tổ chức các hoạt động tăng cường giao lưu học tập, các câu lạc bộ tạo điều kiện cho HS được học hỏi, trao đổi kiến thức và kinh nghiệm thực tế; chú trọng xây dựng động cơ, nhu cầu học tập cho HS; quan tâm công tác tư vấn học đường giúp HS giải tỏa những vướng mắc về vấn đề tâm lí lứa tuổi trung học cơ sở. - Cách thức thực hiện: + Hiệu trưởng chỉ đạo các bộ phận trong nhà trường rà soát yếu tố của MTVC và MTTT. Từ đó đề xuất các giải pháp góp phần xây dựng các yếu tố của MTVC và MTTT, tập trung xem xét, đánh giá các khía cạnh còn hạn chế để tập trung đầu tư xây dựng, xác định yêu cầu, mục tiêu và nội dung thực hiện cụ thể. 3.2.1.2. Biện pháp 2: Tăng cường tổ chức xây dựng MTHT ở các trường trung học cơ sở
18 - Mục đích của biện pháp: Việc tổ chức và phân công các bộ phận, cá nhân tham gia vào xây dựng MTHT nhằm xác định rõ kế hoạch hoạt động, những nội dung, nhiệm vụ phải được thực hiện, người thực hiện và cách thức thực hiện các nhiệm vụ xây dựng MTHT trong nhà trường. - Nội dung của biện pháp: Hiệu trưởng tổ chức thực hiện một cách đồng bộ, linh hoạt giữa khâu lập kế hoạch, tổ chức thành lập Ban chỉ đạo, tổ chức phân công phân nhiệm cụ thể, tổ chức thực hiện và tổng kết rút kinh nghiệm. - Cách thức thực hiện: Ngay từ đầu năm học, hiệu trưởng căn cứ vào mục tiêu, yêu cầu của kế hoạch để thành lập Ban chỉ đạo tổ chức xây dựng MTHT, trong đó phân công cụ thể cho từng thành viên của ban chỉ đạo phụ trách từng nội dung và biện pháp thực hiện; tham mưu việc triển khai thực hiện trong từng giai đoạn, thời gian của năm học. Mỗi bộ phận thực hiện đề cử người đứng đầu chịu trách nhiệm báo cáo tiến độ, theo dõi thực trạng tổ chức, đôn đốc từng cá nhân phối hợp thực hiện. 3.2.1.3. Biện pháp 3: Cải tiến công tác chỉ đạo xây dựng MTHT ở các trường trung học cơ sở - Mục đích của biện pháp: Tạo điều kiện để GV, HS và các lực lượng tham gia vào xây dựng MTHT giúp hoàn thiện các yếu tố của MTVC và MTTT; giúp CBQL và GV rèn luyện về lối sống, phẩm chất đạo đức, năng lực chuyên môn; giúp HS rèn luyện và phát huy năng lực nhằm tạo ra sự đồng thuận trong xây dựng MTHT, góp phần nhân rộng hoạt động trên địa bàn quận/ huyện, tạo sức lan tỏa và ảnh hưởng trong hoạt động quản lí các hoạt động trong nhà trường của hiệu trưởng. - Nội dung của biện pháp: Xây dựng các yếu tố của MTVC và MTTT thông qua công tác lập kế hoạch, phân công, tổ chức thực hiện và kiểm tra đánh giá;Tổ chức cho các trường trên địa bàn quận/ huyện tham quan, đánh giá, nhận xét, rút kinh nghiệm. - Cách thức thực hiện: Tổ chức rà soát thực trạng của MTVC và MTTT, đối chiếu với các yếu tố cần thiết của MTHT. Từ đó xây dựng kế hoạch thực hiện cho từng giai đoạn trong năm học; Phát động các phong trào thi đua xây dựng MTHT, khuyến khích các cá nhân, tổ chức đoàn thể và các lực lượng thường xuyên quan tâm đến công tác thực hiện, kiểm tra, đánh giá. 3.2.1.4. Biện pháp 4: Hoàn thiện công tác kiểm tra, đánh giá xây dựng MTHT ở trường trung học cơ sở - Mục đích của biện pháp: Nhằm đảm bảo các nhiệm vụ của xây dựng MTHT được thực hiện theo đúng mục tiêu, yêu cầu đã đặt ra một cách hiệu