Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Văn học Việt Nam: Đặc điểm nghệ thuật nhóm sử thi Dăm Giông

ĐẠI HỌC HUÊ<br /> TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC<br /> ------------------------NGUYỄN TIẾN DŨNG<br /> <br /> ĐẶC ĐIỂM NGHỆ THUẬT<br /> NHÓM SỬ THI DĂM GIÔNG<br /> <br /> Chuyên ngành: Văn học Việt Nam<br /> Mã số: 62 22 01 21<br /> <br /> LUẬN ÁN TIẾN SĨ VĂN HỌC VIỆT NAM<br /> <br /> HUẾ - 2016<br /> <br /> Luận án đƣợc hoàn thành tại Khoa Ngữ văn, Trƣờng Đại học Khoa<br /> học - Đại học Huế.<br /> Ngƣời hƣớng dẫn khoa học:<br /> 1. TS. Hồ Quốc Hùng, Trƣờng ĐHSP TP. Hồ Chí Minh<br /> 2. PGS. TS. Hoàng Thị Huế, ĐHSP – Đại học Huế<br /> Phản biện 1:...........................................................................................<br /> Phản biện 2:...........................................................................................<br /> Phản biện 3:...........................................................................................<br /> Luận án đƣợc bảo vệ tại Hội đồng chấm luận án cấp Đại học Huế<br /> họp tại ...................................................................................................<br /> Vào hồi ...... giờ ....... ngày ..... tháng ...... năm 2016<br /> Có thể tìm hiểu luận án tại thƣ viện:<br /> - Thƣ viện Quốc gia Việt Nam<br /> - Thƣ viện Trƣờng Đại học Khoa học - Đại học Huế<br /> <br /> 1<br /> <br /> MỞ ĐẦU<br /> 1. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI<br /> Trong số 30 sử thi của ngƣời Bahnar mới sƣu tầm, xuất bản<br /> trong Dự án Điều tra sưu tầm, bảo quản, biên dịch và xuất bản kho<br /> tàng sử thi Tây Nguyên từ 2001-2007, có 26 sử thi nói về nhân vật<br /> Dăm Giông. Hiện nay, những sử thi này đang tồn tại và lƣu truyền<br /> trong cộng đồng ngƣời Bahnar ở tỉnh Gia Lai và Kon Tum.<br /> Tuy nhiên, đến nay chƣa có nhiều công trình nghiên cứu về 26<br /> sử thi nói trên. Trong khi đó, có rất nhiều vấn đề đặt ra cần đƣợc<br /> nghiên cứu nhƣ: thể loại, nghệ thuật diễn xƣớng, đặc điểm nội dung,<br /> nghệ thuật của nhóm sử thi Dăm Giông,…<br /> Những vấn đề trên đã thúc đẩy chúng tôi tiến hành việc nghiên<br /> cứu đề tài: Đặc điểm nghệ thuật nhóm sử thi Dăm Giông.<br /> 2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU<br /> Nghiên cứu một cách có hệ thống 26 văn bản sử thi Bahnar<br /> mang tên Dăm Giông và môi trƣờng diễn xƣớng của nó, nhằm xác<br /> định đặc điểm nghệ thuật của nhóm sử thi Dăm Giông.<br /> Qua đó, phát hiện những tƣơng đồng và dị biệt của nhóm sử thi<br /> này với sử thi khu vực Đông Nam Á và sử thi thế giới.<br /> 3. ĐỐI TƢỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU<br /> 3.1. Đối tƣợng nghiên cứu<br /> Văn bản 26 sử thi Bahnar về ngƣời anh hùng Dăm Giông đã nêu<br /> (Phụ lục i).<br /> 3.2. Phạm vi nghiên cứu<br /> - Đặc điểm nghệ thuật của nhóm sử thi Dăm Giông; Tập trung<br /> vào các yếu tố: kết cấu nhóm sử thi, nhân vật trung tâm, hệ thống<br /> nhân vật tái xuất hiện, hệ thống motif, không gian nghệ thuật.<br /> - Phạm vi điền dã: 02 tỉnh Gia Lai và Kon Tum.<br /> <br /> 2<br /> <br /> 4. CƠ SỞ LÍ THUYẾT VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> 4.1. Cơ sở lí thuyết<br /> Sử dụng những lí luận cơ bản về folklore và kiến thức liên ngành<br /> của các nhà nghiên cứu trên thế giới và Việt Nam nhƣ V. Propp,<br /> E.M. Meletinski, Karl Marx, F. Angels, E. B. Tylor, James George<br /> Frazer, M. Lotman, Paul Guilletminet, Nguyễn Từ Chi,…<br /> 4.2. Phƣơng pháp nghiên cứu<br /> 4.2.1. Phƣơng pháp điền dã<br /> 4.2.2. Phƣơng pháp thống kê, phân tích<br /> 4.2.3. Phƣơng pháp so sánh, đối chiếu<br /> 5. ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN<br /> 5.1. Chứng minh các sử thi Bahnar mang tên Dăm Giông là những<br /> sử thi có nhiều mối liên hệ với nhau trong một cấu trúc nghệ thuật.<br /> 5.2. Nêu những đặc điểm nghệ thuật cơ bản của nhóm sử thi Dăm<br /> Giông: kết cấu nhóm sử thi, hệ thống nhân vật và các yếu tố nghệ<br /> thuật chủ yếu. Qua đó, góp phần định danh, xác định loại hình và đặc<br /> trƣng tộc ngƣời của nhóm sử thi.<br /> 6. CẤU TRÚC LUẬN ÁN:<br /> Ngoài phần mở đầu, kết luận và tài liệu tham khảo, luận án có<br /> 04 chƣơng. Tổng số trang: 203 (Phần mở đầu: 06 trang; Phần chính<br /> văn: 138 trang; Phần Công trình của tác giả và Tài liệu tham khảo:<br /> 12 trang; Chú thích: 15 trang; Phụ lục: 38 trang).<br /> Chương 1. Tổng quan tình hình nghiên cứu (21 trang)<br /> Giới thiệu tổng quan quá trình sƣu tầm, nghiên cứu sử thi Tây<br /> Nguyên, sử thi Bahnar và nhóm sử thi Dăm Giông, những thành tựu<br /> và những vấn đề tồn tại.<br /> Chương 2. Kết cấu nhóm sử thi Dăm Giông – nhìn từ góc độ<br /> diễn xướng (30 trang)<br /> Khái quát về tộc ngƣời Bahnar (chủ nhân của các h’mon) và đặc<br /> <br /> 3<br /> <br /> trƣng của h’mon. Những kiểu kết cấu tiêu biểu và đặc điểm của nó.<br /> Chương 3. Nhân vật Dăm Giông trong mối quan hệ với nhân<br /> vật tái xuất hiện và sử thi đơn (30 trang)<br /> Mô tả nhân vật Dăm Giông và nhân vật tái xuất hiện trong mối<br /> quan hệ với các sử thi đơn. Phân tích chức năng kiến tạo, diễn xƣớng<br /> sử thi và khả năng liên kết các sử thi.<br /> Chương 4. Hệ thống motif và không gian nghệ thuật trong nhóm<br /> sử thi Dăm Giông (47 trang)<br /> Trình bày hệ thống motif, không gian nghệ thuật và đặc điểm,<br /> vai trò của chúng trong việc kiến tạo, diễn xƣớng sử thi.<br /> CHƢƠNG 1<br /> TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU<br /> 1.1. TÌNH HÌNH SƢU TẦM, NGHIÊN CỨU SỬ THI<br /> 1.1.1. Tình hình sƣu tầm, nghiên cứu sử thi Tây Nguyên<br /> Những nhà nghiên cứu ngƣời Pháp là những ngƣời đầu tiên phát<br /> hiện, sƣu tầm và nghiên cứu sử thi Tây Nguyên. Họ cũng đã giới<br /> thiệu sử thi Tây Nguyên ra thế giới.<br /> Từ năm 1956 đến 1975, các nhà nghiên cứu Việt Nam đã có<br /> nhiều công trình khẳng định giá trị nội dung và nghệ thuật của sử thi.<br /> Sử thi Tây Nguyên đƣợc gọi với nhiều thuật ngữ khác nhau nhƣ:<br /> truyền thuyết, bài ca, trường ca, anh hùng ca, sử thi anh hùng,…<br /> Từ năm 1976 đến năm 2000, các công trình đều khẳng định giá<br /> trị to lớn của sử thi, cung cấp những lí luận cơ bản và thuật ngữ về sử<br /> thi nhƣ: sử thi anh hùng, sử thi dân gian, sử thi thần thoại, sử thi cổ<br /> sơ (archaic epic), sử thi cổ đại (antique epic).<br /> Từ năm 2001 đến nay, việc nghiên cứu sử thi Tây Nguyên tập<br /> trung vào việc xuất bản và giới thiệu các sử thi mới sƣu tầm. Tuy<br /> nhiên, chƣa có nhiều công trình chuyên sâu nghiên cứu về đặc điểm<br /> nghệ thuật của sử thi Bahnar.<br /> <br />