Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Y tế công cộng: Xây dựng vụ đánh giá hiệu quả mô hình đào tạo chuyển giao kỹ thuật của Bệnh viện đa khoa tỉnh Hòa Bình đối với bệnh viện tuyến huyện

Chia sẻ: Hoa La Hoa | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:28

Thêm vào BST

Báo xấu

132
lượt xem 19
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Y tế công cộng "Xây dựng vụ đánh giá hiệu quả mô hình đào tạo chuyển giao kỹ thuật của Bệnh viện đa khoa tỉnh Hòa Bình đối với bệnh viện tuyến huyện" do Trương Quý Dương thực hiện nhằm mục tiêu mô tả thực trạng nhu cầu và khả năng cung cấp dịch vụ khám chữa bệnh nội trú của hai bệnh viện đa khoa huyện Kim Bôi và Tân Lạc, tỉnh Hoà Bình (2006-2008); xây dựng và đánh giá hiệu quả bước đầu mô hình đào tạo chuyển giao kỹ thuật của bệnh viện đa khoa tỉnh nhằm nâng cao năng lực khám chữa bệnh cho bệnh viện tuyến huyện. Sau đây là bản tóm tắt của luận án.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận án Tiến sĩ Y tế công cộng: Xây dựng vụ đánh giá hiệu quả mô hình đào tạo chuyển giao kỹ thuật của Bệnh viện đa khoa tỉnh Hòa Bình đối với bệnh viện tuyến huyện

1 Bé gi¸o dôc vμ ®μo t¹o - bé y tÕ viÖn vÖ sinh dÞch tÔ trung −¬ng ---------------------- tr−¬ng quý d−¬ng x©y dùng vμ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ m« h×nh ®μo t¹o chuyÓn giao kü thuËt cña bÖnh viÖn ®a khoa tØnh hoμ b×nh ®èi víi bÖnh viÖn tuyÕn huyÖn Chuyªn ngμnh : Y tÕ c«ng céng M· sè : 62 72 03 01 TãM T¾T luËn ¸n tiÕn sÜ y TÕ C¤NG CéNG
2 hμ néi - 2011 C«ng tr×nh nμy ®−îc hoμn thμnh t¹i ViÖn vÖ sinh dÞch tÔ trung −¬ng H−íng dÉn khoa häc: 1) GS.TS. §Æng §øc Phó 2) PGS.TS. TrÞnh Hång S¬n Ph¶n biÖn 1: Ph¶n biÖn 2: Ph¶n biÖn 3: LuËn ¸n sÏ ®−îc b¶o vÖ tr−íc Héi ®ång chÊm LuËn ¸n cÊp ViÖn t¹i ViÖn VÖ sinh dÞch tÕ Trung −¬ng vμo håi giê ngμy th¸ng n¨m 2012 Cã thÓ t×m hiÓu LuËn ¸n t¹i: - Th− viÖn Quèc gia - Th− viÖn ViÖn VÖ sinh dÞch tÔ trung −¬ng
3 BHYT : Bảo hiểm y tế BN : Bệnh nhân BS : Bác sĩ BV : Bệnh viên BVĐK : Bệnh viện Đa khoa CBYT : Cán bộ Y tế CĐT : Chỉ đạo tuyến CKI, CKII : Chuyên khoa I, chuyên khoa II CSSK : Chăm sóc sức khỏe ĐT : Đào tạo GB : Giường bệnh KCB : Khám, chữa bệnh NKQ : Nội khí quản PKĐK : Phòng khám đa khoa SK : Sức khoẻ SS : Sơ sinh TB : Trung bình TS : Tổng số TYT : Trạm y tế XN : Xét nghiệm
4 ĐẶT VẤN ĐỀ Một trong những vấn đề cấp bách của ngành y tế Việt Nam hiện này là hệ thống khám chữa bệnh vẫn còn những khó khăn, bất cập như: Phân bố hệ thống bệnh viện chưa cân đối, đặc biệt là tuyến điều trị cuối cùng chủ yếu tập trung tại các thành phố lớn; Có sự chênh lệch về chất lượng khám chữa bệnh giữa tuyến trên và tuyến dưới; Trình độ chuyên môn của cán bộ y tế nhất là tuyến cơ sở chưa đáp ứng được với nhu cầu của nhân dân... Tình hình trên không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng chăm sóc người bệnh, còn làm cho các bệnh viện tuyến trên luôn phải gánh chịu tình trạng quá tải bệnh nhân ở mức độ ngày càng căng thẳng hơn. Bệnh viện đa khoa tỉnh Hoà Bình có nhiệm vụ KCB cho nhân dân trong tỉnh, đối tượng đến KCB tại BV chủ yếu là đồng bào các dân tộc thiểu số, nghèo. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, BV lu«n trong t×nh tr¹ng qu¸ t¶i, c«ng suÊt sö dông gi−êng bÖnh cao (125-150%). T×nh trạng các BV tuyến huyện chuyển BN lên BVĐK tỉnh và BN vượt tuyến chiếm tỷ lệ cao. Một trong những nguyên nhân là trình độ chuyên môn của CBYT, khả năng đáp ứng nhu cầu KCB của các BV tuyến huyện còn nhiều hạn chế. Từ lý do trên, chúng tôi nghiên cứu đề tài với hai mục tiêu: 1. Mô tả thực trạng nhu cầu và khả năng cung cấp dịch vụ khám chữa bệnh nội trú của hai bệnh viện đa khoa huyện Kim Bôi và Tân Lạc, tỉnh Hoà Bình (2006-2008). 2. Xây dựng và đánh giá hiệu quả bước đầu mô hình đào tạo chuyển giao kỹ thuật của bệnh viện đa khoa tỉnh nhằm nâng cao năng lực khám chữa bệnh cho bệnh viện tuyến huyện. * Những đóng góp mới của luận án: Đã xác định được thực trạng nhu cầu KCB nội trú của nhân dân hai huyện Kim Bôi và Tân Lạc là cao, trong khi khă năng cung cấp dịch vụ KCB nội trú của BVĐK huyện còn nhiều hạn chế về năng lực chuyên môn. Để BV tuyến huyện đáp ứng được nhu cầu KCB ngày càng cao của nhân dân trên địa bàn huyện. Điểm nổi bật của luận án là đã xây dựng và can thiệp mô hình BVĐK tỉnh đào tạo chuyển giao kỹ thuật nhằm nâng cao năng lực KCB cho BVĐK huyện tập trung vào một số lĩnh vực chăm sóc sơ sinh thiết yếu, ngoại chấn thương (mổ kết xương), ngoại sản (mổ đẻ, mổ các bệnh lý tử cung, buồng trứng), gây mê hồi sức, hồi sức cấp cứu. Hiệu quả sau can thiệp: Thời gian điều trị bình quân (ngày)/1BN giảm. Số lượt BN điều trị nội trú, số ca phẫu thuật, thủ thuật đều tăng rõ rệt; tỷ lệ BN chuyển tuyến, vượt tuyến... giảm rõ rệt; năng lực chăm sóc sơ sinh, mổ kết xương, mổ đẻ, mổ các bệnh lý ngoại khoa tử cung, buồng trứng đươc nâng cao. * Bố cục của luận án: Luận án gồm 149 trang (kết quả có 35 bảng, 2 biểu đồ, 1 hình). Luận án kết cấu thành 4 chương: Đặt vấn đề 2 trang; Chương 1 - Tổng quan 38 trang; Chương 2 - Đối tượng và phương pháp nghiên cứu 24 trang; Chương 3 - Kết quả
5 nghiên cứu 39 trang; Chương 4 - Bàn luận 45 trang; Kết luận 2 trang và Kiến nghị 1 trang; Tài liệu tham khảo: 117 tài liệu (84 tiếng Việt, 33 tiếng Anh), trong đó có 76 tài liệu (65%) công bố từ 2005 trở lại đây. Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU 1.1. Thực trạng nhu cầu và khả năng cung cấp dịch vụ KCB nội trú của hệ thống BV Việt Nam. Theo định nghĩa của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO): “Bệnh viện là một bộ phận không thể tách rời của một tổ chức xã hội và y tế, chức năng của nó là chăm sóc sức khoẻ toàn diện cho nhân dân, cả phòng bệnh và chữa bệnh; dịch vụ ngoại trú của bệnh viện phải vươn tới cả gia đình và môi trường cư trú. BV còn là trung tâm đào tạo cán bộ y tế và nghiên cứu xã hội học”. 1.1.1. Đặc điểm, vai trò, chức năng, nhiệm vụ của BV ở Việt Nam Hệ thống BV Việt Nam đã hình thành và phát triển được hơn 100 năm trong những điều kiện khác nhau về kinh tế, xã hội, chính trị và luôn có những đóng góp quan trọng trong sự nghiệp bảo vệ và CSSK nhân dân. Tuy nhiên, hệ thống BV nước ta còn bộc lộ một số tồn tại cần khắc phục như phân bố giường bệnh chưa cân đối giữa các vùng; số giường bệnh bình quân tính trên 10.000 dân còn thấp,...dẫn đến hiện tượng quá tải ở các BV. Hầu hết các BV đều có công suất sử dụng giường bệnh quá cao (103- 120%), trong đó BV tuyến Trung ương (>120%) và BV tuyến tỉnh và huyện là >110%. Ngày điều trị nội trú bình quân chung là 7-14 ngày. * Chức năng, nhiệm vụ của bệnh viện: Bệnh viện là cơ sở KCB có chức năng KCB và CSSK cho người bệnh. Nhiệm vụ: - Khám chữa bệnh là chức năng chính, dịch vụ KCB có thể chia thành nhiều loại khác nhau: chẩn đoán và điều trị, nội trú và ngoại trú,.. trong đó điều trị nội trú là chức năng thiết yếu nhất. - Đào tạo cán bộ: BV là cơ sở thực hành để đào tạo CBYT, đào tạo nhiều chuyên ngành như bác sỹ đa khoa và chuyên khoa, y tá, điều dưỡng, nữ hộ sinh, kỹ thuật viên y học,… BV tuyến trên có trách nhiệm đào tạo chuyển giao kỹ thuật cho Bv tuyến dưới thông qua hệ thống chỉ đạo tuyến. - Chỉ đạo tuyến - Hỗ trợ hệ thống y tế: Hệ thống các BV được tổ chức theo tuyến kỹ thuật. Tuyến trên có trách nhiệm chỉ đạo kỹ thuật tuyến dưới. Ngoài ra, BV còn phải thực hiện nhiều nhiệm vụ quan trọng khác như: Nghiên cứu khoa học; Phòng bệnh; Hợp tác quốc tế; Quản lý kinh tế,… 1.1.2. Phân tuyến kỹ thuật trong KCB Hệ thống bệnh viện (BV) Việt Nam được chia thành 3 tuyến: BV tuyến quận/huyện; BV tuyến tỉnh/thành phố; BV tuyến Trung ương. Phân tuyến kỹ thuật trong KCB nhằm mục tiêu định hướng đầu tư cơ sở hạ tầng và phát triển chuyên môn kỹ thuật và phân cấp điều trị nhằm tăng hiệu quả hoạt động của BV.
6 - Tuyến tỉnh/thành phố: Các cơ sở KCB cung cấp các dịch vụ KCB với các kỹ thuật chuyên khoa, chuyên ngành, đáp ứng hầu hết nhu cầu KCB của nhân dân trên địa bàn,...tỉnh, thành phố. - Tuyến huyện/quận: Các cơ sở KCB cung cấp các dịch vụ KCB nội trú với các kỹ thuật cơ bản, giải quyết một số cấp cứu và bệnh tật thông thường từ tuyến cộng đồng chuyển đến hoặc từ các TYT cơ sở chuyển lên. 1.1.3. Thực trạng về cung cấp dịch vụ y tế đáp ứng nhu cầu KCB của nhân dân * Tổ chức cung cấp dịch vụ khám chữa bệnh: Các BV Nhà nước vẫn đóng vai trò chủ đạo trong cung ứng dịch vụ KCB nội trú. Tính TB có 24 giường bệnh/10.000 dân. Từ năm 2002, số giường bệnh/10.000 dân đã có xu hướng tăng lên. Số giường BV, năm 2010 đạt 20,5 giường/10.000 dân, cao hơn trung bình của các nước thu nhập thấp (12) và thu nhập trung bình (16), cao hơn In-đô-nê- xia (6), Phi-lip-pin (13), Ma-lai-xia (18), nhưng thấp hơn Thái Lan (22) và Trung Quốc (22). Các BV đã tăng khả năng cung ứng dịch vụ KCB. Trong năm 2009 toàn ngành đã thực hiện được hơn 2 triệu phẫu thuật (từ loại 3 trở lên), tăng 8% so với năm 2008. Tổng số kỹ thuật lâm sàng mới được thực hiện tại các BV đạt 3062 lượt (tăng 27,3%), tổng số kỹ thuật cận lâm sàng mới được triển khai đạt 2481 lượt (tăng 52,2%). * Khả năng tiếp cận và mức độ sử dụng dịch vụ KCB của người dân: Về tình hình nhập viện, giai đoạn 2002-2006, trung bình cứ 100 người dân có khoảng 9 lượt nhập BV công để KCB nội trú/năm. Trong 2 năm (2008, 2009), tỷ số này đã tăng lên 12 lượt/100 dân. Tỷ lệ này khá cao so với các nước trên thế giới như Mỹ (11,7), Ca-na-đa (7,8), Xin-ga-po (9,39), là những nước có dân số già hơn, có tỷ lệ mắc bệnh mạn tính cao hơn. Tỷ lệ nhập viện điều trị tại BV Nhà nước của người dân tộc thiểu số (53,5%) thấp hơn so với người Kinh (85,9%). 1.1.4. Những thách thức đối với BV trong cung cấp dịch vụ KCB - Số lượng nhân lực y tế cho lĩnh vực KCB còn thiếu so với định mức biên chế và nhu cầu thực tế. Định mức CBYT trong lĩnh vực KCB được tính theo Thông tư liên tịch số 08/2007/TTLT-BYT-BNV. Ph©n bè nh©n lùc y tÕ kh«ng ®Òu gi÷a c¸c vïng, miÒn, gi÷a n«ng th«n vμ thμnh thÞ, ®Æc biÖt lμ miÒn nói, vïng s©u, vïng xa thiÕu CBYT trÇm träng, kho¶ng c¸ch chÊt l−îng dÞch vô KCB gi÷a c¸c vïng miÒn cã sù kh¸c biÖt râ rÖt, Nguồn nhân lực y tế vốn không đủ về số lượng lại đang có sự dịch chuyển bất hợp lý theo 3 xu hướng từ vùng khó khăn sang vùng có điều kiện kinh tế - xã hội phát triển hơn. Vì vậy thiếu nhân lực y tế là tình trạng phổ biến tại các cơ sở y tế tuyến dưới, nhất là ở nông thôn, vùng sâu, vùng xa. - Mô hình bệnh tật đang có nhiều thay đổi: Mô hình bệnh tật ở nước ta hiện nay đan xen giữa các bệnh lây nhiễm và không lây nhiễm. - Quá tải BV ngày càng trầm trọng: Hiện nay, số giường bệnh của nước ta mới đạt 17 giường bệnh/10.000 dân, thấp hơn nhiều một số nước trong khu vực. Việc 2-3 người bệnh chung một giường là tình trạng rất phổ biến ở nhiều BV tuyến tỉnh, nhất là tuyến Trung ương công suất giường bệnh lên tới 120-160%...
7 1.2. Mô hình BV tham gia đào tạo chuyển giao kỹ thuật và cung cấp dịch vụ KCB cho cơ sở y tế tuyến dưới 1.2.1. Trên thế giới ë hÇu hÕt c¸c n−íc t− b¶n ph¸t triÓn, BV cung dÞch vô KCB néi tró th−êng lμ cña t− nh©n. C¸c BV th−êng c¹nh tranh víi nhau ®Ó thu hót BN nh»m thu håi vèn vμ sinh lêi cao. Do ®ã, viÖc c¸c BV t− nh©n lín cã uy tÝn tæ chøc ®μo t¹o chuyÓn giao kü thuËt cho c¸c BV tuyÕn d−íi (c¸c BV nhá) chØ diÔn ra theo ®¬n ®Æt hμng cã tÝnh chÊt hîp ®ång “mua, b¸n” chø kh«ng cã c¸c quy ®Þnh b¾t buéc nh− ë ViÖt Nam. Tuy nhiªn, c¸c BV t− nh©n l¹i th−êng hay cã c¸c ch−¬ng tr×nh ®μo t¹o hç trî chuyªn m«n kü thuËt cho c¸c c¬ së y tÕ t¹i céng ®ång vμ trùc tiÕp tham gia c¸c ho¹t ®éng ch¨m sãc søc khoÎ céng ®ång 1.2.2. Mô hình bệnh viện tuyến trên về hỗ trợ bệnh viện tuyến dưới nhằm nâng cao chất lượng KCB ở Việt Nam §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng qúa t¶i cho BV tuyÕn trªn, Bé Y tÕ ®· ban hμnh Q§ 1816/2008/Q§-BYT phª duyÖt ®Ò ¸n “Cö c¸n bé chuyªn m«n lu©n phiªn tõ BV tuyÕn trªn vÒ hç trî c¸c BV tuyÕn d−íi nh»m n¨ng cao chÊt l−îng KCB” (gäi t¾t lμ ®Ò ¸n 1816), víi 3 môc tiªu: (1) N©ng cao chÊt l−îng KCB cña BV tuyÕn d−íi, ®Æc biÖt lμ miÒn nói, vïng s©u, vïng xa thiÕu CBYT; (2) Gi¶m t×nh tr¹ng qu¸ t¶i cho c¸c BV tuyÕn trªn, ®Æc biÖt lμ BV tuyÕn Trung −¬ng; (3) ChuyÓn giao c«ng nghÖ kü thuËt vμ §T t¹i chç nh»m n©ng cao tay nghÒ cho CBYT tuyÕn d−íi. ViÖc cö c¸n bé chuyªn m«n lu©n phiªn tõ BV tuyÕn trªn ®Õn hç trî c¸c BV tuyÕn d−íi nh»m n©ng cao chÊt l−îng KCB cã ý nghÜa quan träng trong c«ng t¸c b¶o vÖ, ch¨m sãc, n©ng cao SK nh©n d©n, tiÕn tíi sù c«ng b»ng trong CSSK t¹i c¸c vïng, miÒn trong c¶ n−íc; ®ång thêi cã t¸c dông §T nguån c¸n bé t¹i chç cã tr×nh ®é chuyªn m«n ®¸p øng ®−îc nhu cÇu KCB cña nh©n d©n t¹i ®Þa ph−¬ng. KÕt qu¶ ®i lu©n phiªn trong néi bé c¸c tØnh/ thμnh phè: Cã 31/41 tØnh ®· cã kÕ ho¹ch triÓn khai lu©n phiªn c¸n bé hç trî tuyÕn huyÖn, 26/41 ®· cã kÕ ho¹ch cö c¸n bé xuèng hç trî TYT x·. §· cã 464 l−ît c¸n bé ®−îc cö xuèng hỗ trî 186 BV/PK§K huyÖn, 543 l−ît c¸n bé ®−îc cö xuèng hç trî 452 TYT x·. 1.2.3. Một số nghiên cứu việc thực hiện luân phiên cán bộ hỗ trợ tuyến dưới nhằm nâng cao chất lượng KCB Grobler và cộng sự nghiên cứu “Giải pháp nhằm tăng tỷ lệ CBYT làm việc ở nông thôn và vùng ít có dịch vụ y tế”, năm 1996 – 2007 cho thấy kết quả của việc cử cán bộ y tế về làm việc tại các vùng nông thôn. Henderson và Tulloch (1998-2007), nghiên cứu “Các chính sách nhằm khuyến khích và giữ chân CBYT ở các nước châu Á và Thái Bình Dương”. Lehmann và cộng sự “Các chính sách nhằm thu hút CBYT công tác ở nông thôn thuộc vùng xa tại các nước thu nhập thấp và trung bình” năm 1997 – 2007, cho thấy luân phiên cán bộ tại các nước đang phát triển là cần thiết. Lê Quang Cường, Vũ Thị Minh Hạnh và cộng sự (2009) thực hiện "Nghiên cứu 9 tháng triển khai thực hiện nhằm đề xuất các giải pháp hoàn thiện Đề án 1816", cho thấy việc thực hiện Đề án 1816, sự cần thiết phải có các giải pháp để nhằm đảm bảo sự bền vững và hiệu quả của Đề án.
8 Chương 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.1. Đối tượng, chất liệu, địa điểm, thời gian nghiên cứu 2.1.1. Đối tượng nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Toàn bộ BN vào điều trị nội trú có đầy đủ hồ sơ bệnh án tại hai BVĐK Kim Bôi và Tân Lạc từ năm 2006 – 2010 (tổng số 86.381 lượt BN). Nhóm CBYT trực tiếp tham gia và cung cấp dịch vụ đào tạo (ĐT) nâng cao năng lực KCB của BVĐK tỉnh Hoà Bình. Nhóm cán bộ lãnh đạo các BV, các khoa, phòng và cán bộ, nhân viên y tế được cử đi đào tạo, chuyển giao kỹ thuật của các BVĐK huyện. 2.1.2. Chất liệu nghiên cứu - Hồ sơ bệnh án của tất cả các BN chuyển tuyến, vượt tuyến từ BVĐK Kim Bôi và Tân Lạc lên BVĐK tỉnh Hoà Bình từ năm 2006 – 2010. - Các báo cáo tổng hợp phân tích số liệu liên quan đến hoạt động KCB, hoạt động đào tạo, CĐT của phòng KHTH, Phòng CĐT và một số phòng, ban có liên quan của BVĐK tỉnh Hòa Bình trong các năm 2006-2010. - Các báo cáo về KCB nội trú và hoạt động chuyên môn hàng năm của hai BVĐK nghiên cứu trong 5 năm (2006 - 2010). 2.1.3. Địa điểm, thời gian nghiên cứu - Địa điểm nghiên cứu: Tại BVĐK tỉnh Hoà Bình và hai BVĐK huyện Kim Bôi và Tân Lạc tỉnh Hoà Bình. - Thời gian nghiên cứu: Nghiên cứu trong 5 năm. Trong đó: Nghiên cứu mô tả (01/2006–12/2008); Nghiên cứu can thiệp (01/2009–12/2010). 2.2. Phương pháp nghiên cứu 2.2.1. Thiết kế nghiên cứu Thiết kế nghiên cứu mô tả cắt ngang, kết hợp nghiên cứu định lượng với định tính, phân tích số liệu thứ cấp và nghiên cứu can thiệp có so sánh trước sau (không có nhóm chứng). 2.2.2. Nghiên cứu mô tả thùc tr¹ng nhu cÇu vμ kh¶ n¨ng cung cÊp dÞch vô KCB néi tró cña BVĐK huyÖn - Chọn có chủ đích hai BVĐK tuyến huyện (BVĐK huyện Kim Bôi và Tân Lạc) với tiêu chí là có số lượt và tỷ lệ BN chuyển tuyến, vượt tuyến và có tỷ lệ BN chuyển tuyến có chẩn đoán khác biệt với BVĐK tỉnh Hoà Bình cao. - Các chỉ số chính mô tả thực trạng nhu cầu và khả năng cung cấp dịch vụ KCB nội trú của BVĐK huyện: Số lượt KCB TB/1000 dân/năm; Một số đặc điểm cá nhân (dân tộc, độ tuổi, điều kiện kinh tế, thẻ BHYT,...); Tỷ lệ BN chuyển tuyến, vượt tuyến, các bệnh có tỷ lệ chuyển tuyến cao, tỷ lệ BN có chẩn đoán khác biệt giữa tuyến trên và tuyến dưới; Tỷ lệ sử dụng giường; ngày điều trị TB; Tỷ lệ thực hiện các kỹ thuật theo quy định...
9 2.2.3. Xây dựng mô hình đào tạo chuyển giao kỹ thuật tại BVĐK tỉnh Hoà Bình nhằm nâng cao năng lực KCB cho BVĐK tuyến huyện. * Căn cứ để xây dựng mô hình: - Các vào văn bản pháp lý có liên quan như: Quy chế BV; Quyết định số 1816/QĐ-BYT của Bộ Y tế; Quyết định của Bộ Y tế Ban hành quy định phân tuyến kỹ thuật và danh mục kỹ thuật trong KCB cho các BV; Thông tư của Bộ Y tế Quy định CBYT các cấp hàng năm phải tham gia các khoá ĐT liên tục… - Căn cứ vào kết quả điều tra thực trạng về nhu cầu và khả năng cung cấp dịch vụ KCB của BVĐK 2 huyện nghiên cứu. Nhu cầu ĐT nâng cao năng lực KCB của BVĐK huyện Kim Bôi và Tân Lạc. Trình độ chuyên môn và kỹ năng thực hành các dịch vụ kỹ thuật KCB của cán bộ y tế hai BVĐK huyện Kim Bôi và Tân Lạc; Năng lực ĐT chuyển giao kỹ thuật của BVĐK tỉnh Hoà Bình... * Nội dung xây dựng mô hình: Hoàn thiện mạng lưới chỉ đạo tuyến để quản lý, điều hành và tổ chức triển khai các họt động ĐT. Xây dựng chu trình quản lý ĐT và các bước cụ thể của chu trình ĐT; Các nội dung và hoạt động ĐT chuyển giao kỹ thuật; Các chỉ số đánh giá hiệu quả của mô hình… * Nội dung đào tạo chuyển giao kỹ thuật; Tập trung vào một số lĩnh vực như chăm sóc sơ sinh thiết yếu, mổ kết xương, mổ đẻ, mổ các bệnh lý ngoại khoa tử cung, buồng trứng để nâng cao chất lượng cấp cứu và điều trị cho bệnh nhân KCB tại BVĐK huyện. Hoạt động can thiệp chủ yếu của mô hình là BVĐK tỉnh tổ chức các khoá đào tạo chuyển giao kỹ thuật chủ yếu tại BVĐK tỉnh và một phần tại BVĐK huyện. - Các chỉ số đánh giá hiệu quả can thiệp: Đo lường lại các chỉ số đã điều tra thực trạng (trước can thiệp), so sánh trước- sau, một số chỉ số có tính chỉ số hiệu quả. Đánh giá bằng các kết quả theo dõi, đánh giá trong và sau đào tạo, kết hợp phỏng vấn, thảo luận nhóm với các đối tượng nghiên cứu... 2.2.4. Đánh giá trong nghiên cứu * Đánh giá nhân lực chuyên môn của BV: So víi ®Þnh møc biÕn chÕ tuyÕn 1: C¬ së KCB ®a khoa ®¹t tiªu chuÈn h¹ng III quy ®Þnh trong Th«ng t− sè 08/2007/TTLT-BYT-BNV ngμy 05/6/2007 cña liªn bé Bé Y tÕ-Bé Néi vô H−íng dÉn ®Þnh møc biªn chÕ sù nghiÖp trong c¸c c¬ së y tÕ Nhμ n−íc. * Đánh giá hoạt động chuyên môn của BVĐK huyện: Đánh giá các chỉ số như: Công suất sử dụng giường, thời gian điều trị bình quân (ngày), tỷ lệ BN chuyển tuyến, vượt tuyến, tỷ lệ BN có chẩn đoán khác biệt so với BV tuyến tỉnh… Theo tài liệu “Quản lý bệnh viện” của Bộ Y tế xuất bản năm 2001. Đánh giá khả năng thực hiện một số kỹ thuật trong khám chữa bệnh của BVĐK huyện theo “QuyÕt ®Þnh sè 23/2005/Q§-BYT cña Bé Y tÕ vÒ viÖc Quy ®Þnh ph©n tuyÕn kü thuËt vμ danh môc kü thuËt. Đánh giá kết quả điều trị chung, kết quả điều trị mổ kết xương, mổ đẻ, mổ các bệnh lý ngoại khoa tử cung, buồng trứng và kết quả cấp cứu, điều trị chăm sóc các bênh lý sơ sinh.
10 Ch−¬ng 3: KÕt qu¶ nghiªn cøu 3.1. Thùc tr¹ng nhu cÇu vμ kh¶ n¨ng cung cÊp dÞch vô KCB néi tró cña hai BV§K huyÖn Kim B«i vμ T©n L¹c tØnh Hoμ B×nh (2006-2008) 3.1.1. Thùc tr¹ng nhu cÇu kh¸m ch÷a bÖnh néi tró t¹i hai BV§K huyÖn Bảng 3.1. Nhu cầu khám chữa bệnh nội trú của bệnh nhân tại hai BVĐK Kim Bôi và Tân Lạc, tỉnh Hoà Bình trong 3 năm (2006-2008) Huyện Năm Chỉ số Kim Bôi Tân Lạc Dân số 109.958 74.549 2006 TS lượt BN KCB nội trú tại BVĐK huyện 7.124 6.359 Số lượt BN KCB nội trú TB/100 dân/năm 6,5 8,2 Dân số 111.295 75.455 2007 TS lượt BN KCB nội trú tại BVĐK huyện 9.673 6.357 Số lượt BN KCB nội trú TB/100 dân/năm 8,7 8,4 Dân số 112.647 76.372 2008 TS lượt BN KCB nội trú tại BVĐK huyện 10.777 8.859 Số lượt BN KCB nội trú TB/100 dân/năm 9,6 11,6 Số lượt số lượt BN KCB nội trú TB/100 dân/năm trong 3 năm (2006-2008) dao động trong khoảng từ 6,5 – 9,6 (Kim Bôi) và từ 8,2- 11,6 (Tân Lạc). * Mét sè ®Æc ®iÓm cña BN KCB néi tró t¹i hai BV: §a sè lμ d©n téc M−êng (86,42% ë Kim B«i vμ 78,40% ë T©n L¹c). §a sè ë nhãm tuæi lao ®éng, tõ 16-59 tuæi (61,0 - 66,90%). Trªn 50% BN cã thÎ BHYT. Trªn 70% BN thuéc diÖn nghÌo. B¶ng 3.6. BÖnh nh©n chuyÓn tuyÕn tõ hai bÖnh viÖn lªn BV§K tØnh Hoμ B×nh trong 3 n¨m (2006-2008) BV§K Kim B«i BV§K T©n L¹c ChØ sè 2006 2007 2008 TB 2006 2007 2008 TB Tæng sè l−ît BN 7.124 9.673 10.777 9.191 6.359 6.357 8.859 7.192 KCB néi tró Tæng sè l−ît BN 816 946 1369 1.044 232 371 572 392 chuyÓn tuyÕn Tû lÖ (%) l−ît BN 10,28 8,91 11,27 10,20 3,50 5,50 6,07 5,17 chuyÓn tuyÕn So s¸nh tû lÖ (%) Gi¶m 1,37% T¨ng T¨ng 2,0% T¨ng l−ît BN chuyÓn (p>0,05) 0,33% (p
11 §èi víi BV§K Kim B«i : Tû lÖ l−ît BN chuyÓn tuyÕn lªn BV§K tØnh Hoμ B×nh n¨m 2007 (10,28%) so víi 2006 (8,91) gi¶m 1,37% (p>0,05) vμ n¨m 2008 (11,27%) so víi 2007 (8,91%) t¨ng 2,36% (p
12 So víi ®Þnh møc biÕn chÕ tuyÕn 1: C¬ së KCB ®a khoa ®¹t tiªu chuÈn h¹ng III quy ®Þnh trong Th«ng t− sè 08/2007/TTLT-BYT-BNV cña liªn bé Bé Y tÕ-Bé Néi vô. C¶ 2 BV chØ ®¹t 50% ®Þnh møc quy ®Þnh. B¶ng 3.14. Tû lÖ c¬ cÊu bé phËn, chuyªn m«n cña 2 BV (n¨m 2007) BV§K BV§K Th«ng t− sè 08/2007 C¬ cÊu Kim B«i T©n L¹c /TTLT-BYT-BNV C¬ cÊu bé phËn L©m Sμng 64,80 75,00 60-65% CËn l©m sμng vμ D−îc 22,22 11,36 22-15% Qu¶n lý, hμnh chÝnh 12,98 13,64 18-20% C¬ cÊu chuyªn m«n B¸c sÜ/§iÒu d−ìng, hé sinh, y 1/2,25 1/3 1/3-1/3,5 sÜ, KTV. D−îc sÜ ®¹i häc/B¸c sÜ 0/13 1/3 1/8-1/15 §−îc sÜ ®¹i häc/DSTH 0/2 1/0,5 1/2-1/2,5 - BV§K Kim B«i cã c¬ cÊu ®¹t tû quy ®Þnh cña Th«ng t− 08; BV§K T©n L¹c cã c¬ cÊu cao ®èi víi l©m sμng vμ thÊp ®èi víi cËn l©m sμng, d−îc; C¬ cÊu qu¶n lý, hμnh chÝnh ë c¶ hai BV ®Òu thÊp so víi quy ®Þnh. Tû sè B¸c sÜ/®iÒu d−ìng, hé sinh, y sÜ, KTV cña BV§K T©n L¹c cã c¬ cÊu ®¹t tû sè 1/3 theo quy ®Þnh. Tû sè nμy ë BV§K Kim B«i lμ 1/2,25. C¸c chØ sè kh¸c ch−a ®¹t quy ®Þnh. 3.1.2.2. Ho¹t ®éng chuyªn m«n cña bÖnh viÖn B¶ng 3.15. Ho¹t ®éng chuyªn m«n cña hai bÖnh viÖn trong 3 n¨m (2006-2008) BV§K Kim B«i BV§K T©n L¹c ChØ sè 2006 2007 2008 X ± SD 2006 2007 2008 X ± SD Số giường bệnh 70 100 140 103±35 70 75 85 77±8 kế hoạch Công suất sử 151,4±7,8 144,2 134,3 106,9 124,6±19,3 151,4 143,6 159,2 dụng giường (%) Tổng số lượt BN 7124 9673 10777 9191±1874 6359 6357 8859 7192±1443 điều trị nội trú Tổng số ngày 36332 48365 53883 46193±8974 31795 38777 48724 39765±8508 điều trị nội trú Thời gian điều trị 5,1 5,0 5,0 5,03±0,06 6,0 6,1 5,5 5,9±0,3 bình quân (ngày) Tổng số xét 45362 48974 52187 48841±3414 33572 36721 45243 38512±6038 nghiệm Tổng số phẫu 597 624 679 436 512 587 512±76 633±42 thuật Tổng số ca thủ 243 291 285 219 265 287 273±26 257±35 thuật TS XN chẩn 2.871 3.248 3583 3.056 3.219 3427 3234±356 3.234±186 đoán hình ảnh
13 * KÕt qu¶ ®iÒu trÞ t¹i hai BV trong 3 năm (2006-2008): Tû lÖ ®iÒu trÞ khái ë hai BV lÇ trªn 80%; tỷ lệ tử vong là 0,07%. * Khả năng thực hiện các dịch vụ kỹ thuật lâm sàng và cận lâm sàng cơ bản phân cho BV tuyến huyện. BVĐK Kim Bôi đã thực hiện được 212/289 (73,4%) dịch vụ; BVĐK Tân lạc đã thực hiện được 221/289 (76,5%) dịch vụ. C¶ hai BV ®Òu ®ñ c¸c dÞch vô kü thuËt cËn l©m sμng theo ph©n tuyÕn kü thuËt. * Kh¶ n¨ng ®¸p øng vÒ TTB l©m sμng, cËn l©m sμng phôc vô KCB cña hai BV huyÖn theo ph©n tuyÕn chuyªn m«n kü thuËt: C¸c TTB c¬ b¶n cÊp cøu, ®iÒu trÞ néi, ngo¹i khoa v TTB cËn l©m sμng ë c¶ hai BV ®Òu ®ñ theo ph©n tuyÕn kü thuËt. Ngo¹i trõ c¸c TTB hç trî ch¨m sãc s¬ sinh thiÕt yÕu ë 2 BV ®Òu kh«ng cã. 3.2. Xây dựng và đánh giá hiệu quả bước đầu mô hình đào tạo chuyển giao kỹ thuật của BVĐK tỉnh nhằm nâng cao năng lực KCB cho BV tuyến huyện 3.2.1. X©y dùng m« h×nh đào tạo chuyển giao kỹ thuật của BVĐK tỉnh nhằm nâng cao năng lực KCB cho BV tuyến huyện *Ho n thiÖn m¹ng l−íi C§T ®Ó qu¶n lý, ®iÒu hμnh vμ tæ chøc triÓn khai c¸c ho¹t ®éng §T: Mạng lưới CĐT được thiết lập từ Sở Y tế đến các TYT xã. BVĐK tỉnh có Phòng CĐT và Chi nhánh CĐT; BVĐK huyện có Tiểu ban CĐT. * Xây dựng chu trình quản lý ĐT: Xây dựng chu trình ĐT với 14 bước cụ thể, mỗi bước có công cụ thu thập thông tin cụ thể và sát với thực tế. * Hoạt động đào tạo chuyển giao kỹ thuật: BVĐK tỉnh Hoà Bình đã mở các khoá/lớp ĐT cho BS, điều dưỡng, kỹ thuật viên y học của hai BV tập trung vào một số lĩnh vực như: Chăm sóc sơ sinh thiết yếu, mổ kết xương, mổ đẻ, mổ các bệnh lý ngoại khoa tử cung, buồng trứng, hồi sức cấp cứu, gây mê hồi sức. 3.2.2. Đánh giá hiệu quả bước đầu của mô hình Bảng 3.20. Hoạt động chuyên môn của hai BV (trước - sau can thiệp) TB 3 năm TB 2 năm So sánh số lần (2006-2008) (2009-2010) (tăng, giảm) Chỉ số Kim Tân Kim Tân Kim Tân Lạc Bôi Lạc Bôi Lạc Bôi Số giường bệnh kế hoạch 103 77 135 93 Tăng Tăng Công suất sử dụng giường (%) 124,6 143,5 100,0 130,9 Giảm Giảm Tổng số lượt BN điều trị nội trú Tăng Tăng 9191 7192 10072 8544 1,1 1,19 Tổng số ngày điều trị nội trú Tăng Tăng 46193 39765 48832 44429 1,06 1,12 Thời gian điều trị bình quân Giảm 5,03 5,5 4,8 5,2 Giảm 0,3 (ngày) 0,23 Tổng số xét nghiệm Tăng Tăng 38512 48841 39.523 50472 1,03 1,03 Tổng số ca phẫu thuật Tăng Tăng 512 633 654 777 1,3 1,23 Tổng số ca thủ thuật Tăng Tăng 273 257 326 292 1,2 1,14 Tổng số XN chẩn đoán hình ảnh 3234 3234 6313 9246 Tăng 2,0 Tăng 2,86
14 Bảng 3.21. Bệnh nhân chuyển tuyến từ hai BV lên BVĐK tỉnh Hoà Bình TB 3 năm TB 2 năm So sánh số lần (2006-2008) (2009-2010) (tăng, giảm) Chỉ số Kim Tân Kim Tân Kim Tân Bôi (1) Lạc (2) Bôi (3) Lạc (4) Bôi Lạc Tổng số lượt BN điều trị nội trú 9.191 7.192 10.072 8.544 Tăng Tăng 1,10 1,19 Giảm Giảm Tổng số lượt BN chuyển tuyến 1.044 392 528 376 2,0 1,04 Tỷ lệ (%) lượt BN chuyển 10,2 5,17 5,24 4,40 Giảm Giảm tuyến 1,95 1,18 So sánh tỷ lệ (%) lượt BN Giảm Giảm chuyển tuyến 4,96% 0,77% Tổng số lượt BN chuyển tuyến từ 2 BV lên BVĐK tỉnh Hoà Bình giảm 2,0 lần và 1,04 lần. Tỷ lệ BN chuyển tuyến của 2 BV giảm 4,96% (p1-3
15 - Tỷ lệ chuyển tuyến TB của 2 năm (2009-2010) so với TB 3 năm (2006- 2008): Hồi sức cấp cứu giảm 1,6 lần (p
16 * KÕt qu¶ ®iÒu trÞ mét sè bÖnh lý cô thÓ t¹i hai BV (tr−íc sau can thiÖp) : B¶ng 3.28. KÕt qu¶ phÉu thuËt ngo¹i chÊn th−¬ng cña hai bÖnh viÖn BV§K Kim B«i BV§K T©n L¹c Tr−íc Tr−íc Sau CT Sau CT KÕt qu¶ phÉu thuËt CT CT (2009- p (2009- p (2006- (2006- 2010) 2010) 2008) 2008) BN ChÊn th−¬ng gÉy x−¬ng chi 185 137 257 168 trªn vμ chi d−íi cã chØ ®Þnh mæ kÕt (100) (100) (100) (100) x−¬ng (%) - Mæ kÕt x−¬ng (®ãng ®inh, nÑp vÝt) 0 123 0 157 (%) (89,78) - (93,45) - + Khái 123 157 (%) (100,0) - (100,0) - + BiÕn chøng 0 0 + Tö vong 0 0 - ChuyÓn BV§K tØnh 185 14 257 11 (100) (10,22)
17 0,66 – 1,22%. Sau can thiÖp, c¶ hai BV ®· mæ ®Î ®−îc 100% c¸c tr−êng hîp cã chØ ®Þnh vμ tû lÖ khái lμ 100%, kh«ng cã biÕn chøng, CSHQ ®¹t tõ 31,82 – 35,68%, p
18 B¶ng 3.33. KÕt qu¶ ®iÒu trÞ mét sè bÖnh lý s¬ sinh cña BV§K Kim B«i (tr−íc - sau can thiÖp) N¨m N¨m (2006 – 2008) (2009 – 2010) BÖnh lý TS bÖnh ChuyÓn TS bÖnh §iÒu trÞ ChuyÓn P2-5 lý BV§K lý khái BV§K (1) tØnh (2) (3) (4) tØnh (5) S¬ sinh non th¸ng 139 139 58 41 17 (%) (100,0) (100,0) (100,0) (70,70 (29,3)
19 lªn BV§K tØnh lμ 14 (21%). Sù kh¸c biÖt gi÷a 2 tû lÖ chuyÓn tuyÕn cã ý nghÜa thèng kª (p
20 nhiễm khuẩn mắt, viêm phổi, vàng da, sặc sữa,… cả bác sĩ và điều dưỡng đều lúng túng lo sợ, thậm chí khi được cử đi hộ tống các trường hợp bệnh cấp cứu nặng lên BVĐK tỉnh cũng lo ngại và thiếu tự tin trên đường vận chuyển… Việc tiên theo dõi tiên lượng bệnh nhất là các trường hợp bệnh nhi và bệnh lý sơ sinh nặng của các bác sĩ và điều dưỡng cũng rất khó khăn và căng thẳng, hay khi cần thực hiện một số kỹ thuật cấp cứu sơ sinh như: thủ thuật tiêm truyền tĩnh mạch ngoại biên (đặt cathette tĩnh mạch rốn, lấy máu động mạch lấy máu gót chân và đặt nội khí quản đặt sonde dạ dày…). Sau khi các kíp chuyên môn (bác sĩ, KTV, điều dưỡng) được đi đào tạo chuyển giao kỹ thuật từ BVĐK tỉnh Hoà Bình trở về hầu hết các trường hợp bệnh lý trên đều được xử trí cấp cứu, điều trị tốt tại BV chúng tôi. Hộp 5: Kết quả thảo luận nhóm cán bộ lãnh đạo BVĐK huyện Tân Lạc: «Trước đây, khi chưa được BVĐK tỉnh đào tạo nâng cao năng lực chuyên môn, các kỹ thuật như: y sĩ gây mê hồi sức không đặt được nội khí quản, không biết gây tê tuỷ sống… Sau khi được đào tạo, y sĩ gây mê hồi sức làm thành thạo kỹ thuật đặt nội, gây tê tuỷ sống ». «Trước đây, BV phải chuyển toàn bộ cấp cứu sơ sinh lên trên BVĐK tỉnh Hoà Bình (khoảng gần 50 cháu/năm) và còn chuyển các cháu đi với tư thế sai quy cách. Sau khi kíp bác sĩ và điều dưỡng được đi đào tạo chăm sóc sơ sinh tại BVĐK tỉnh Hoà Bình về đã giữ lại và cấp cứu thành công gần như toàn bộ cấp cứu sơ sinh, chỉ chuyển các cháu có cân nặng từ 1,3 kg trở xuống, từ 1,5 kg trở lên giữ lại điều trị và kết quả rất tốt không có tử vong ». Chương 4: BÀN LUẬN 4.1. Về thực trạng nhu cầu và khả năng cung cấp dịch vụ KCB nội trú của hai BVĐK huyện Kim Bôi và Tân Lạc (2006 – 2008) 4.1.1. Thùc tr¹ng nhu cÇu KCB néi tró t¹i hai BV§K Kim Béi vμ T©n L¹c Kết quả nghiên cứu của chúng tôi thấy: BVĐK Kim Bôi, tổng số lượt BN điều trị nội trú năm 2007 so với 2006 tăng 35,8%; năm 2008 so với 2007 tăng 11,4%. BVĐK Tân Lạc, tổng số lượt BN điều trị nội trú năm 2008 so vói 2006 và 2007 tăng 39,3%. Báo cáo của Bộ Y tế cho thấy tổng số lượt BN điều trị nội trú của 614 BV tuyến huyện năm 2008 so với 2006 tăng 36,8%. * Về số lượt BN điều trị nội trú tại BVĐK huyện so với dân số: Kết quả của chúng tôi thấy, số lượt BN điều trị nội trú trung bình/100 dân/năm, trong 3 năm (2006-2008) có xu hướng tăng dần, từ 6,5%; 8,7%; 9,6% ở BVĐK Kim Bôi và từ 8,2%; 8,4%; 11,6% ở BVĐK Tân Lạc. Báo cáo của Bộ Y tế cho thấy: Tình hình nhập viện điều trị nội trú của người dân (2002-2006), TB 9 lượt nhập BV công lập/100 dân (9%) để điều trị nội trú/năm. Trong 2 năm (2008, 2009), tỷ lệ này đã tăng lên 12%. Tỷ lệ này khá cao so với các nước trên thế giới, kể cả các nước phát triển như Mỹ (11,7%), Ca-na- đa (7,8%), Xin-ga-po (9,39%).