ĐẠI HỌC HUẾ
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM
TRẦN THỊ KIM TUYỀN
TỔ CHỨC DẠY HỌC HỢP TÁC NHÓM
VỚI SỰ HỖ TRỢ CỦA PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC HIỆN ĐẠI
TRONG DẠY HỌC CHƯƠNG “MẮT VÀ CÁC DỤNG CỤ QUANG HỌC”
VẬT LÍ 11 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
Chuyên ngành: Lý luận và phƣơng pháp dạy học bộ môn Vật lí
Mã số: 60140111
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THEO ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC PGS. TS. LÊ CÔNG TRIÊM
Thừa Thiên Huế, năm 2017
i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các số liệu và
kết quả nghiên cứu ghi trong luận văn là trung thực, được các đồng tác giả cho phép
sử dụng và chưa từng được công bố trong bất kỳ một công trình nào khác.
Họ tên tác giả
TRẦN THỊ KIM TUYỀN
ii
LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình học tập và nghiên cứu hoàn thành luận văn, tôi luôn nhận
được sự giúp đỡ tận tình quý báu của Quý thầy cô giáo, bạn bè và gia đình. Tôi xin
trân trọng gửi lời cảm ơn sâu sắc đến:
- Ban Giám Hiệu Truờng Ðại học Sư phạm Huế, Phòng Đào tạo Sau đại
học, Khoa Vật lí, Quý thầy, cô đã tận tình giảng dạy trong suốt quá trình học tập,
nghiên cứu và hoàn thành luận văn tốt nghiệp.
- Ban Giám Hiệu Truờng Ðại học An Giang, Phòng Đào tạo, đã tạo điều
kiện tốt trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn tốt nghiệp.
- Ban Giám hiệu, Quý thầy cô giáo tổ Vật lí Trường THPT Ung Văn Khiêm
và Trường THPT Võ Thành Trinh tỉnh An Giang đã tạo điều kiện, giúp đỡ tôi trong
quá trình thực nghiệm sư phạm.
- PGS. TS. Lê Công Triêm_ người hướng dẫn khoa học, đã tận tình giúp đỡ,
động viên tôi trong quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn.
- TS. Trần Văn Thạnh_ người đã hướng dẫn và giúp đỡ tôi rất nhiều trong
quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn.
- Cuối cùng, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đến gia đình, bạn bè thân hữu đã
dành tình cảm, động viên và giúp đỡ tôi học tập, nghiên cứu để hoàn thành luận
văn này.
Trong quá trình làm luận văn còn nhiều hạn chế về thời gian cũng như năng
lực cá nhân. Do đó, luận văn không tránh khỏi những thiếu sót. Tôi rất mong nhận
được những ý kiến đóng góp từ hội đồng bảo vệ luận văn, cũng như từ các đồng
nghiệp để luận văn được hoàn chỉnh hơn.
Huế, tháng 08 năm 2017
Trần Thị Kim Tuyền
iii
MỤC LỤC
Trang
Trang phụ bìa ............................................................................................................... i
Lời cam đoan ............................................................................................................... ii
Lời cảm ơn ................................................................................................................ iii
MỤC LỤC ................................................................................................................... 1
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ......................................................................... 4
DANH MỤC CÁC BẢNG, HÌNH.............................................................................. 5
MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 6
1. Lý do chọn đề tài ..................................................................................................... 6
2. Lịch sử nghiên cứu đề tài ........................................................................................ 8
3. Mục tiêu đề tài ....................................................................................................... 10
4. Giả thuyết khoa học .............................................................................................. 10
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ............................................................................................ 10
6. Đối tượng nghiên cứu ............................................................................................ 10
7. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................................... 10
8. Phương pháp nghiên cứu đề tài ........................................................................................... 10
9. Đóng góp của đề tài ............................................................................................... 11
10. Cấu trúc của luận văn .......................................................................................... 12
NỘI DUNG .............................................................................................................. 13
Chƣơng 1. CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA VIỆC TỔ CHỨC DẠY HỌC HỢP TÁC
NHÓM VỚI SỰ HỖ TRỢ CỦA PHƢƠNG TIỆN DẠY HỌC HIỆN ĐẠI
TRONG DẠY HỌC VẬT LÍ PHỔ THÔNG ....................................................... 13
1.1. Cơ sở lí luận về hoạt động nhận thức của học sinh .................................................... 13
1.1.1. Khái niệm về nhận thức .................................................................................. 13
1.1.2. Phát triển năng lực nhận thức của học sinh trong dạy học vật lí .................... 14
1.2. Cơ sở lí luận của việc tổ chức dạy học hợp tác nhóm ............................................... 16
1.2.1. Khái niệm hợp tác ........................................................................................... 16
1.2.2. Khái niệm dạy học hợp tác nhóm ................................................................... 16
1.2.3. Đặc điểm dạy học hợp tác nhóm ..................................................................... 17
1
1.2.4. Ưu điểm của dạy học hợp tác nhóm ................................................................ 17
1.2.5. Các kiểu hợp tác nhóm .................................................................................... 18
1.2.6. Các cách thành lập nhóm hợp tác ................................................................... 22
1.2.7. Cấu trúc của một tiết học nhóm ...................................................................... 24
1.2.8. Thực trạng của DH HTN với sự hỗ trợ của PTDH hiện đại trong DH vật lí..25
1.2.9. Vai trò của dạy học HTN trong DH vật lí.......................................................27
1.3. Phương tiện dạy học hiện đại.............................................................................27
1.3.1. Khái niệm về phương tiện dạy học hiện đại ................................................... 27
1.3.2. Đặc điểm của phương tiện dạy học hiện đại ................................................... 28
1.3.3. Vai trò của phương tiện dạy học hiện đại ....................................................... 29
1.3.4. Sự cần thiết của sự hỗ trợ của PTDH hiện đại trong DH HTN.......................32
1.4. Quy trình tổ chức dạy học HTN với sự hỗ trợ của PTDH hiện đại ................... 34
1.4.1. Sơ đồ quy trình tổ chức dạy học HTN với sự hỗ trợ của PTDH hiện đại ....... 34
1.4.2. Mô tả quy trình tổ chức dạy học HTN với sự hỗ trợ của PTDH hiện đại ....... 35
1.5. Kết luận chương 1 .............................................................................................. 37
Chƣơng 2. XÂY DỰNG VÀ VẬN DỤNG QUY TRÌNH TỔ CHỨC DẠY
HỌC HỢP TÁC NHÓM VỚI SỰ HỖ TRỢ CỦA PHƢƠNG TIỆN DẠY
HỌC HIỆN ĐẠI TRONG DẠY HỌC CHƢƠNG “MẮT VÀ CÁC DỤNG CỤ
QUANG HỌC” ....................................................................................................... 39
2.1. Đặc điểm của chương “Mắt và các dụng cụ quang học” ................................... 39
2.1.1. Đặc điểm và nhiệm vụ của chương “Mắt và các dụng cụ quang học” ........... 39
2.1.2. Cấu trúc và chuẩn kiến thức kĩ năng của chương “Mắt và các dụng cụ
quang học” ................................................................................................................ 40
2.1.3. Lựa chọn kiến thức có thể sử dụng dạy học hợp tác nhóm ............................. 42
2.2. Các bước thiết kế bài dạy học Vật lí sử dụng dạy học hợp tác nhóm với sự hỗ
trợ của phương tiện dạy học hiện đại ........................................................................ 44
2.2.1. Xác định mục tiêu bài học ............................................................................... 44
2.2.2. Xác định hình thức tổ chức HTN, kiểu nhóm hợp tác và PT hỗ trợ ............... 45
2.2.3. Chuẩn bị hệ thống tư liệu hỗ trợ ..................................................................... 45
2.2.4. Phân loại và lựa chọn kiến thức phù hợp với PPDH hợp tác nhóm................ 46
2
2.2.5. Thiết kế các hoạt động của GV và hoạt động tương ứng của HS ................... 47
2.2.6. Xác định các hình thức củng cố và vận dụng kiến thức.................................. 47
2.3. Thiết kế một số bài dạy học chương “Mắt và các dụng cụ quang học” có sử
dụng phương pháp dạy học HTN với sự hỗ trợ của PTDH hiện đại ........................ 48
2.3.1. Giáo án số 1 ..................................................................................................... 48
2.3.2. Giáo án số 2 ..................................................................................................... 63
2.4. Kết luận chương 2 .............................................................................................. 77
Chƣơng 3. THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM .............................................................. 78
3.1. Mục đích và nhiệm vụ của thực nghiệm sư phạm ............................................. 78
3.1.1. Mục đích của thực nghiệm sư phạm ............................................................... 78
3.1.2. Nhiệm vụ của thực nghiệm sư phạm ............................................................... 78
3.2. Đối tượng và nội dung của thực nghiệm sư phạm ............................................. 78
3.2.1. Đối tượng của thực nghiệm sư phạm .............................................................. 78
3.2.2. Nội dung của thực nghiệm sư phạm ............................................................... 78
3.3. Phương pháp thực nghiệm sư phạm ................................................................... 79
3.3.1. Chọn mẫu thực nghiệm sư phạm .................................................................... 79
3.3.2. Tiến trình thực nghiệm sư phạm ..................................................................... 80
3.3.3. Quan sát giờ học .............................................................................................. 80
3.3.4. Thăm dò ý kiến GV và HS .............................................................................. 81
3.4. Kết quả thực nghiệm sư phạm............................................................................ 81
3.4.1. Đánh giá định tính ........................................................................................... 81
3.4.2. Đánh giá định lượng ........................................................................................ 82
3.4.3. Kiểm định giả thuyết thống kê ........................................................................ 87
3.5. Kết luận chương 3 .............................................................................................. 87
KẾT LUẬN .............................................................................................................. 89
TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................... 92
PHỤ LỤC
3
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
STT Viết tắt Viết đầy đủ
ĐC Đối chứng 1
DH Dạy học 2
ĐTDĐ Điện thoại di động 3
GV Giáo viên 4
HS Học sinh 5
HTN Hợp tác nhóm 6
7 MVT Máy vi tính
PPDH Phương pháp dạy học 8
PT Phương tiện 9
10 PTDH Phương tiện dạy học
11 QTDH Quá trình dạy học
SGK Sách giáo khoa 12
THPT Trung học phổ thông 13
TN Thí nghiệm 14
TNg Thực nghiệm 15
TNSP Thực nghiệm sư phạm 16
4
DANH MỤC CÁC BẢNG, HÌNH
Trang
BẢNG
Bảng 3.1. Phân bố điểm số (Xi) của của hai nhóm TNg và ĐC ................................ 82
Bảng 3.2. Bảng phân phối tần suất các điểm số (Xi) của bài kiểm tra sau TNg ................ 83
Bảng 3.3. Bảng phân phối tần suất luỹ tích .............................................................. 84
Bảng 3.4. Bảng phân phối theo loại học lực của HS ................................................ 84
Bảng 3.5. Bảng phân phối tỉ lệ theo loại học lực của HS ......................................... 84
Bảng 3.6. Các tham số thống kê của bài kiểm tra sau TNg ...................................... 85
HÌNH
Hình 1.1. Mô hình hợp tác nhóm kiểu mảnh ghép .................................................... 19
Hình 1.2. Mô hình hợp tác nhóm kiểu khăn trải bàn ................................................ 20
Hình 1.3. Mô hình hợp tác nhóm kiểu sơ đồ tư duy ................................................. 21
Hình 3.1. Biểu đồ phân bố điểm của hai nhóm TNg và ĐC ..................................... 83
Hình 3.2. Đồ thị phân phối tần suất .......................................................................... 83
Hình 3.3. Đồ thị phân phối tần suất .......................................................................... 84
Hình 3.4. Biểu đồ phân loại học lực HS của hai nhóm TNg và ĐC ......................... 85
5
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Chúng ta đang sống trong thời kì nền kinh tế thế giới đang chuyển dần sang
nền kinh tế tri thức. Vai trò của giáo dục trong xã hội ngày càng được nâng lên và
được coi là quốc sách của nhiều quốc gia trên thế giới trong đó có Việt Nam. Thế kỉ
XXI là kỉ nguyên của tri thức, của sự hợp tác, liên kết. Sự phát triển của mỗi quốc
gia gắn liền với sự phát triển của toàn nhân loại. Một đất nước không thể phát triển
nếu có một nền giáo dục lạc hậu, không thể hội nhập với bạn b quốc tế nếu không
biết hợp tác.
Trong những năm qua, Đảng và nhà nước ta đ thực hiện nhiều chủ trương,
chính sách để đổi mới, làm hiện đại hóa nền giáo dục theo hướng tiếp cận các nền
giáo dục tiên tiến thế giới nhưng ph hợp với thực ti n, văn hóa Việt Nam. Nghị
quyết hội nghị lần thứ IV (khóa VII, 1993), hội nghị lần III (khóa VIII, 1997) của
Ban chấp hành Trung ương Đảng cộng sản Việt Nam đ chỉ r : “Mục tiêu giáo dục -
đào tạo phải hướng vào đào tạo những con người lao động tự chủ, sáng tạo, có năng
lực giải quyết những vấn đề thường gặp...” và mục tiêu của chương trình mới là “góp
phần hình thành và phát triển các phẩm chất, phong cách lao động khoa học, biết lao
động hợp tác, có ý chí và thói quen tự học thường xuyên”, và nhấn mạnh “Từng
bước áp dụng các phương pháp tiên tiến và phương tiện hiện đại vào quá trình dạy
học...”[1]. Các quan điểm đó được thể chế hóa trong điều 28 mục 2 của luật giáo dục
(1998) quy định: “...Phương pháp giáo dục phổ thông phải phát huy tính tích cực, tự
giác, chủ động sáng tạo của học sinh (HS), ph hợp với đặc điểm của từng lớp học,
môn học, bồi dư ng phương pháp tự học, khả năng làm việc theo nhóm, r n luyện kĩ
năng vận dụng kiến thức vào thực ti n, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui,
hứng thú học tập cho HS”[15]. Mục tiêu nêu trên cũng được khẳng định trong Chiến
lược giáo dục 2011 - 2020 của Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành kèm theo quyết định
số 711/QĐ-TTg ngày 13/6/2012 của thủ tướng chính phủ: “Đổi mới căn bản toàn
diện nền giáo dục theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa, hội
nhập quốc tế, thích ứng với nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Chất
6
lượng giáo dục được nâng cao một cách toàn diện, gồm: giáo dục đạo đức, kỹ năng
sống, năng lực sáng tạo, năng lực thực hành, năng lực ngoại ngữ và tin học…”[3].
Như vậy, đổi mới phương pháp dạy học hiện nay ở trường phổ thông là tổ
chức cho HS được học tập trong hoạt động và b ng hoạt động một cách tích cực.
Dạy học hợp tác nhóm là một trong những xu hướng phát triển mới có nhiều
ưu điểm và hiệu quả cao của giáo dục thế kỷ XXI. Dạy học hợp tác nhóm góp phần
thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện, nó không chỉ giúp cho người học nắm vững
kiến thức mà còn phát triển năng lực giao tiếp và khả năng hợp tác - một trong những
phẩm chất cần thiết quan trọng của con người mới trong giai đoạn hiện nay [4].
Những nghiên cứu so sánh kết quả học tập của học sinh cho thấy r ng, những
trường học đạt kết quả dạy học đặc biệt tốt là những trường có áp dụng tốt phương
pháp dạy học hợp tác theo hình thức dạy học nhóm [11]. Trong học HTN, HS nhận
ra được sức mạnh đoàn kết trong giải quyết các vấn đề. Học HTN đích thực luôn
khuyến khích sự tương tác giữa HS với HS và thiết lập mối quan hệ sâu sắc giữa
các thành viên của nhóm.
Học hợp tác với việc tổ chức học theo nhóm luôn tạo được không khí sôi nổi,
các HS nhút nhát, yếu kém thường ít phát biểu trong lớp s có môi trường động viên
để tham gia xây dựng bài. HS học được cách lắng nghe ý tưởng của người khác,
thảo luận và phản bác, đưa ra ý kiến và chấp nhận những phê bình có tính xây dựng
từ bạn b và cảm thấy thoải mái khi phạm phải sai sót. HS có cơ hội thực hành các
kỹ năng trí tuệ bậc cao như kỹ năng sáng tạo, phân tích, tổng hợp và đánh giá. Các
em cũng thực hành các kỹ năng thông thường như khả năng c ng làm việc và giao
tiếp với nhau.
Không chỉ giúp học sinh thể hiện hết năng lực của mình, học tập hợp tác còn
giúp cho lớp học thành công hơn nhờ việc khuyến khích học sinh giúp đ lẫn nhau.
Trong phương pháp dạy học này, học sinh được khuyến khích không chỉ đưa ra kết
quả mà còn giải thích những ý tưởng hay kĩ năng để đạt được kết quả đó cho bạn b
c ng hiểu. Những học sinh chậm có thể hiểu lời giảng r hơn khi có bạn b “phiên
dịch” hộ “ngôn ngữ của giáo viên” thành “ngôn ngữ của tr em”. Ngay cả các học
sinh gi i cũng được lợi từ hoạt động này, vì mỗi lần giảng giải cho bạn hiểu cũng là
7
một lần các em hiểu bài kĩ hơn. Cuối c ng, vì trong học tập hợp tác nhóm tất cả học
sinh s c ng nhau làm việc, nên những học sinh yếu s không có cơ hội để giấu
khuyết điểm của mình, mà buộc phải tiến bộ b ng mọi cách.
Áp dụng phương pháp DH HTN ở phổ thông còn đáp ứng những lý do khách
quan ở nước ta hiện nay như: góp phần giải quyết sự bất cập trong việc thực hiện
nhiệm vụ của nhà trường trong hoàn cảnh mới, để đáp ứng yêu cầu đào tạo của xã
hội, để phù hợp với mục tiêu, định hướng đổi mới phương pháp dạy học (PPDH)
mà Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành. Chính vì vậy, việc vận dụng DH HTN trong
dạy học là hết sức cần thiết.
Trong quá trình đổi mới PPDH, việc ứng dụng PTDH hiện đại vào quá trình
dạy học có vai trò rất quan trọng, là điều kiện cơ bản để thực hiện đổi mới các
PPDH. Hơn nữa, vật lí học là một khoa học thực nghiệm. Vì vậy, trong quá trình
dạy học, GV cần tích cực dùng thí nghiệm và các phương tiện dạy học hiện đại khác
nhau nh m tái tạo quá trình tìm kiếm tri thức vật lí, kiểm chứng tính đúng đắn của
các định luật, giải thích các hiện tượng vật lí... nhờ đó trực quan hóa, kích thích
hứng thú học tập, làm tăng niềm tin vào khoa học cho học sinh. Tuy nhiên, trong
thực tế nhiều giáo viên bộ môn trong quá trình dạy học sử dụng các phương tiện dạy
học hiện đại một cách độc lập, vẫn chưa biết kết hợp với phương pháp dạy học nên
hiệu quả đạt được không cao.
Nhận thấy việc sử dụng phương pháp DH HTN kết hợp các PTDH hiện đại
trong quá trình dạy học có tác dụng tích cực hóa hoạt động nhận thức cho HS, đồng
thời nâng cao chất lượng dạy học Vật lí trong trường THPT, góp phần đạt mục tiêu
đổi mới Giáo dục. Do đó, Tổ chức dạy học hợp tác nhóm với sự hỗ trợ của
phƣơng tiện dạy học hiện đại trong dạy học chƣơng “Mắt và các dụng cụ
quang học” Vật lí 11 Trung học phổ thông được chọn làm đề tài nghiên cứu của
luận văn này.
2. Lịch sử nghiên cứu đề tài
Đ có rất nhiều công trình nghiên cứu vào những năm 1980 trở lại đây,
Chúng ta có thể kể đến các công trình nghiên cứu tiêu biểu như Brown và Palincsar
năm 1989, Rosenshine, Meister năm 1994, Slavin năm 1990 và Renkl năm 1995.
8
Các nghiên cứu này hướng vào xây dựng mô hình và chiến lược dạy học hợp tác
theo nhóm một cách có hiệu quả.
Bên cạnh đó, còn có một số tác phẩm đ đề cập đến việc dạy học theo hướng
đề cao vai trò chủ thể của học sinh, dạy học trong sự hợp tác nh m tăng cường tính
tích cực, tự lực của người học, như “phương pháp dạy và học hiệu quả” của Rogers.
“Tiến tới một phương pháp sư phạm tương tác” của Jean - Marc Denommé &
Madeleyne Roy.
Những năm gần đây, David W.Johnson và Roger T. Johnson thuộc trường
Đại học Minnesota, Robert Slavin thuộc viện Johns Hopkins cùng với nhiều nhà
nghiên cứu khác đ phát triển giáo dục hợp tác thành một trong những phương pháp
dạy học hiện đại nhất hiện nay [6].
Dạy học hợp tác nhóm cũng được một số tác giả trong nước chọn làm đề tài
luận văn như:
Luận văn thạc sĩ “Nâng cao hiệu quả dạy học vật lí ở trường THPT thông
qua các biện pháp tổ chức hoạt động hợp tác nhóm” của Hồ Thị Bạch Phương, Huế
- 2007 đ trình bày cơ sở lí luận về dạy học hợp tác nhóm và nêu lên được một số
biện pháp nh m nâng cao hiệu quả dạy học qua việc tổ chức hoạt động hợp tác
nhóm cho HS.
Luận văn thạc sĩ “Thiết kế bài dạy học theo lí thuyết nhóm với sự hỗ trợ của
MVT trong dạy học phần động lực học Vật lí 10 THPT” của Tống Huy Hoàng, Huế
- 2009. Luận văn đ đề xuất quy trình thiết kế bài dạy học theo lí thuyết nhóm với
sự hỗ trợ của MVT.
Luận văn thạc sĩ Lê Khắc Thuận (2009), “Tổ chức hoạt động học tập theo
nhóm trong quá trình dạy học “phần điện và điện từ” Vật lí 11 nâng cao”. Luận văn
đ xây dựng các biện pháp tổ chức dạy học theo nhóm tại lớp.
Như vậy, các nhà nghiên cứu đ xây dựng cơ sở lí luận, quy trình tổ chức
dạy học của PPDH hợp tác nhóm và xem nó là PPDH rèn luyện kĩ năng làm việc
hợp tác, phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của người học. Bên cạnh đó,
nhiều tác giả trong nước đ tổng hợp, áp dụng vào dạy học và đạt được nhiều kết
quả khả quan. Tiếp nối những đề tài đi trước, luận văn tiếp tục nghiên cứu vấn đề
9
này một cách hệ thống, chi tiết và cụ thể hơn đồng thời sử dụng PTDH hiện đại hỗ
trợ trong DH HTN chương “Mắt và các dụng cụ quang học” Vật lí 11 THPT.
3. Mục tiêu đề tài
Đề xuất được quy trình tổ chức dạy học hợp tác nhóm trong dạy học Vật lí ở
trường THPT với sự hỗ trợ của phương tiện dạy học hiện đại.
4. Giả thuyết khoa học
Nếu đề xuất được quy trình tổ chức dạy học hợp tác nhóm với sự hỗ trợ của
phương tiện dạy học hiện đại và vận dụng vào dạy học chương “Mắt và các dụng cụ
quang học” Vật lí 11 thì có thể góp phần tích cực hóa hoạt động nhận thức của học
sinh, qua đó nâng cao chất lượng dạy học Vật lí ở trường phổ thông.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu về cơ sở lí luận về tâm lí học sư phạm.
- Nghiên cứu cơ sở lí luận về dạy học hợp tác nhóm.
- Nghiên cứu vai trò hỗ trợ của phương tiện dạy học hiện đại trong dạy học
hợp tác nhóm.
- Nghiên cứu chương trình của chương “Mắt và các dụng cụ quang học”.
- Thiết kế một số bài trong chương “Mắt và các dụng cụ quang học” theo hướng
tổ chức hoạt động dạy học hợp tác nhóm với sự hỗ trợ của phương tiện hiện đại.
- Tiến hành thực nghiệm sư phạm ở trường THPT để đánh giá kết quả và rút
ra kết luận.
6. Đối tƣợng nghiên cứu
Hoạt động dạy và học chương “Mắt và các dụng cụ quang học” có sự hỗ trợ
của phương tiện dạy học hiện đại.
7. Phạm vi nghiên cứu
Nghiên cứu các cách thức để tổ chức hoạt động dạy học hợp tác nhóm với sự
hỗ trợ của PTDH hiện đại trong dạy học chương “Mắt và các dụng cụ quang học”.
8. Phƣơng pháp nghiên cứu đề tài
8.1. Phƣơng pháp nghiên cứu lý thuyết
- Nghiên cứu văn kiện của Đảng, Nhà nước cùng với các chỉ thị của bộ Giáo dục
và đào tạo về vấn đề đổi mới phương pháp dạy học hiện nay ở các cấp, các bậc học.
10
- Nghiên cứu cơ sở tâm lí học và cơ sở lí luận về dạy học hợp tác nhóm với
sự hỗ trợ của phương tiện dạy học hiện đại trong dạy học vật lí.
- Nghiên cứu đặc điểm chương “Mắt và các dụng cụ quang học”.
8.2. Phƣơng pháp điều tra
- Điều tra thông qua đàm thoại với giáo viên, học sinh để biết thực trạng vấn
đề học hợp tác nhóm của học sinh và vấn đề sử dụng các phương tiện dạy học hiện
đại trong quá trình dạy của giáo viên.
- Điều tra thăm dò ý kiến của học sinh để biết thái độ, ý thức của học sinh về
vấn đề học hợp tác nhóm.
8.3. Phƣơng pháp thực nghiệm sƣ phạm
- Tiến hành thực nghiệm sư phạm (TNSP) ở trường THPT để đánh giá hiệu
quả của việc dạy học hợp tác nhóm với sự hỗ trợ của phương tiện dạy học hiện đại.
8.4. Phƣơng pháp thống kê toán học
Sử dụng phương pháp thống kê mô tả và thống kê kiểm định để trình bày kết
quả thực nghiệm sư phạm và kiểm định giả thuyết thống kê về sự khác biệt trong
kết quả học tập của hai nhóm: đối chứng (ĐC) và thực nghiệm (TNg).
9. Đóng góp của đề tài
9.1. Về mặt lí thuyết
Làm sáng t cơ sở lí luận về vận dụng dạy học hợp tác nhóm với sự hỗ trợ của
phương tiện dạy học hiện đại trong dạy học chương “Mắt và các dụng cụ quang học”.
9.2. Về mặt thực tiễn
- Xác định hệ thống các kiến thức có thể tổ chức dạy học hợp tác nhóm ở nội
dung chương “ Mắt và các dụng cụ quang học” Vật lí 11 THPT với sự hỗ trợ của
phương tiện dạy học hiện đại, và xác định hình thức tổ chức cũng như các kiểu hoạt
động hợp tác nhóm trong giảng dạy vật lí.
- Thiết kế các cách tổ chức dạy học hợp tác nhóm với sự hỗ trợ của phương
tiện dạy học hiện đại ở chương trình Vật lí 11 nh m nâng cao hiệu quả nhận thức
cho học sinh.
- Đề tài s là nguồn tư liệu tham khảo về việc nghiên cứu sử dụng dạy học
hợp tác nhóm với sự hỗ trợ của phương tiện dạy học hiện đại trong dạy học chương
“Mắt và các dụng cụ quang học” Vật lí 11 THPT.
11
10. Cấu trúc của luận văn
Mở đầu (gồm 7 trang, từ trang 6 đến trang 12)
Nội dung (gồm 76 trang, từ trang 13 đến trang 88)
Chƣơng 1: Cơ sở khoa học của tổ chức dạy học hợp tác nhóm với sự hỗ
trợ của phƣơng tiện dạy học hiện đại trong dạy học Vật lí phổ thông (gồm 26
trang, từ trang 13 đến trang 38)
Chƣơng 2: Xây dựng và vận dụng quy trình tổ chức dạy học hợp tác
nhóm với sự hỗ trợ của phƣơng tiện dạy học hiện đại trong dạy học chƣơng
“Mắt và các dụng cụ quang học” (gồm 41 trang, từ trang 39 đến trang 77)
Chƣơng 3: Thực nghiệm sƣ phạm (gồm 13 trang, từ trang 78 đến trang 88)
Kết luận (gồm 3 trang, từ trang 89 đến trang 91)
Tài liệu tham khảo (gồm 3 trang, từ trang 92 đến trang 94)
Phụ lục
12
