Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Luật hiến pháp và hành chính: Tư vấn pháp luật cho người yếu thế trên địa bàn tỉnh Long An

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:24

Thêm vào BST

Báo xấu

11
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn "Tư vấn pháp luật cho người yếu thế trên địa bàn tỉnh Long An" được hoàn thành với mục tiêu nhằm tìm hiểu trách nhiệm của các cơ quan nhà nước có liên quan đến hoạt động này; phân tích đánh giá các báo cáo chuyên môn thực tế hằng năm của Sở tư pháp, của Ủy ban về tình hình tư vấn pháp luật và trợ giúp pháp lý cho người yếu thế từ đó đề xuất các phương hướng, giải pháp hoan thiện tư vấn pháp luật cho người yếu thế trên địa bàn tỉnh Long An.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Luật hiến pháp và hành chính: Tư vấn pháp luật cho người yếu thế trên địa bàn tỉnh Long An

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA LÊ UY CHINH TƯ VẤN PHÁP LUẬT CHO NGƯỜI YẾU THẾ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH LONG AN Chuyên ngành: LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH Mã số: 8 38 01 02 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2023
Công trình được hoàn thành tại: HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA Người hướng dẫn khoa học: TS. PHẠM QUANG HUY Phản biện 1: PGS.TS. HUỲNH VĂN THỚI Phản biện 2: TS. NGUYỄN PHÚ QUẢNG Luận văn được bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia Địa điểm: Phòng họp 206, Nhà A - Hội trường bảo vệ luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia Số: 10 - Đường 3/2 - Quận 10 – TP. Hồ Chí Minh Thời gian: Vào hồi 09h30 – 11h00, Ngày 17 tháng 3 năm 2024 Có thể tìm hiểu luận văn tại Thư viện Học viện Hành chính Quốc gia hoặc trên trang Web Ban QLĐT Sau đại học, Học viện Hành chính Quốc gia
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Tư vấn pháp luật cho người yếu thế là một vấn đề xã hội mang tính cấp thiết; là mối quan tâm lớn của Đảng, các cơ quan quản lý Nhà nước, các tổ chức chính trị xã hội. Đảng và Nhà nước đã áp dụng nhiều chủ trương chính sách mới, xây dựng nhiều đề án và giải pháp trong hoạt động tư pháp nhằm giúp đỡ đối tượng người yếu thế. Nhiều năm qua, bên cạnh trợ giúp pháp lý thì tư vấn pháp luật cho người yếu thế ở nước ta đã và đang một góp một phần vai trò trong công cuộc xây dựng nhà nước pháp quyền đòi hỏi tính thượng tôn pháp luật; yêu cầu mọi công dân Việt Nam sống và làm việc theo Hiến pháp và Pháp luật. Chính vì còn nhiều vấn đề cần làm rõ cho phù hợp và đồng bộ thực tế tại từng địa phương, cụ thể là tại tỉnh Long An _ nơi tôi đang làm việc về lĩnh vực này, để làm tôn lên những ý nghĩa thực sự của tư vấn pháp luật cho người yếu thế mang lại; tôi đã chọn đề tài“ Tư vấn pháp luật cho người yếu thế trên địa bàn tỉnh Long An” để thực hiện Luận văn tốt nghiệp thạc sĩ chuyên ngành Luật Hiến pháp và Luật hành chính. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Tình hình nghiên cứu về các vấn đề tư vấn pháp luật cho người yếu thế không còn mới; nhiều nghiên cứu của các cơ quan, tổ chức và cá nhân đã công bố dưới nhiều hình thức như công trình khoa học, luận văn tốt nghiệp, bài viết chuyên sâu… Tuy các nghiên cứu đã tiếp cận và đưa ra nhiều lý luận pháp lý ở nhiều khía cạnh nhưng chưa đề cập cụ thể công tác tư vấn pháp 1
luật cho người yếu thế; tư vấn pháp luật chỉ là một trong ba hình thức trợ giúp pháp lý được quy định tại khoản 2 Điều 27 Luật Trợ giúp pháp lý 2017 và các hoạt động tư vấn được quy định tại khoản 1 Điều 32 của Luật này. Vì thế luận văn tốt nghiệp của em sẽ tập trung nghiên cứu các quy định pháp luật về TVPL cho người yếu thế. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu Mục đích: Nghiên cứu các quy định của pháp luật về tư vấn pháp luật cho người yếu thế; tìm hiểu trách nhiệm của các cơ quan nhà nước có liên quan đến hoạt động này; phân tích đánh giá các báo cáo chuyên môn thực tế hằng năm của Sở tư pháp, của Ủy ban về tình hình tư vấn pháp luật và trợ giúp pháp lý cho người yếu thế từ đó đề xuất các phương hướng, giải pháp hoan thiện tư vấn pháp luật cho người yếu thế trên địa bàn tỉnh Long An. Nhiệm vụ: Luận văn thực hiện nghiên cứu, phân tích và đánh giá các khái niệm, đặc điểm, nguyên tác, mục đích của tư vấn pháp luật cho người yếu thế. Trên cở sở các nghiên cứu, phân tích đó sẽ đề xuất các phương hướng, giải pháp thực hiện tư vấn pháp luật cho người yếu thế tốt nhất. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: 4.1. Đối tượng nghiên cứu: Là các quy định pháp luật về tư vấn pháp luật cho người yếu thế; tham khảo các báo cáo chuyên môn về thực hiện tư vấn pháp 2
luật của các cơ quan nhà nước quản lý trong lĩnh vực tư vấn pháp luật cho người yếu thế ở tỉnh Long An. 4.2. Phạm vi nghiên cứu: - Phạm vi về không gian: luận văn phân tích thực trạng công tác thực hiện tư vấn pháp luật cho người yếu thế trên địa bàn tỉnh Long An. - Phạm vi về thời gian: Phân tích đánh giá thực trạng thực hiện tư vấn pháp luật cho người yếu thế giai đoạn 2018 - 2023 - Về nội dung đề tài: phân tích các vấn đề lý luận và thực trạng công tác tư vấn pháp luật cho người yếu thế trên địa bàn tỉnh Long An, từ đó đề xuất giải pháp để hoàn thiện pháp luật và thực hiện pháp luật về tư vấn pháp luật cho người yếu thế trên địa bàn tỉnh Long An. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp luận: Luận văn dựa trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử, học thuyết Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh cũng như các quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng và các chính sách pháp luật của Nhà nước. 5.2. Phương pháp nghiên cứu: Luận văn áp dụng các phương pháp khảo sát tài liệu, phân tích, tổng hợp các tài liệu báo cáo chuyên môn của các tổ chức đã báo cáo Sở Tư pháp, UBND tỉnh để đánh giá thực trạng thực hiện TVPL cho người yếu thế giai đoạn 2018-2023. 3
6. Ý nghĩa thực tiễn của luận văn - Ý nghĩa khoa học: Luận văn là công trình nghiên cứu làm rõ thêm những vấn đề lý luận về thực hiện tư vấn pháp luật cho người yếu thế; làm nguồn tài liệu tham khảo cho việc nghiên cứu chuyên ngành Luật Hiến pháp và Luật Hành chính - Ý nghĩa thực tiễn: Từ những phân tích, đánh giá toàn diện thực trạng thực hiện pháp luật về tư vấn pháp luật cho người yếu thế trên địa bàn tỉnh Long An; từ đó chỉ ra những ưu điểm, hạn chế và nguyên nhân trong công tác tư vấn pháp luật cho người yếu thế trên địa bàn. Đồng thời, đề xuất những phương hướng có giá trị tham khảo với các cơ quan chức năng liên quan trong việc hoàn thiện các quy định pháp luật để thực hiện hiệu quả công tác này trong thời gian tới. 7. Kết cấu của luận văn: Kết cấu luận văn gồm 4 phần: mở đầu, nội dung, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo; riêng phần nội dung chia thành 3 chương: - Chương 1: Cơ sở lý luận và pháp lý về tư vấn pháp luật cho người yếu thế trên địa bàn tỉnh long An. - Chương 2: Thực trạng tư vấn pháp luật cho người yếu thế trên địa bàn tỉnh Long An. - Chương 3: Phương hướng, giải pháp hoàn thiện tư vấn pháp luật cho người yếu thế trên địa bàn tỉnh Long An. 4
CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ VỀ TƯ VẤN PHÁP LUẬT CHO NGƯỜI YẾU THẾ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH LONG AN 1. 1. Khái niệm, đặc điểm, nguyên tắc, mục đích của tư vấn pháp luật cho người yếu thế 1.1.1 Khái niệm tư vấn pháp luật cho người yếu thế Khái niệm tư vấn pháp luật Tư vấn pháp luật là một nghề được nhà nước tổ chức thực hiện và giám sát bởi các cơ quan chức năng; người hành nghề tư vấn phải đáp ứng các điều kiện mà nhà nước quy định, tham gia các khóa đào tạo nghiệp vụ….; là việc sử dụng trình độ hiểu biết pháp luật sâu rộng đưa ra những ý kiến về một vấn đề cụ thể nào đó có liên quan đến pháp luật; những ý kiến này mang tính tham khảo nhưng người yêu cầu nên thực hiện để giải quyết vấn đề của mình vì đó là những kiến thức được đúc kết từ hành nghề luật. Người tư vấn pháp luật phải thỏa điều kiện khoản 1 Điều 17 Luật TGPL 2017 hoặc Nghị định số 77/2008/NĐ-CP. Khái niệm người yếu thế Người yếu thế là cách hiểu chỉ những chủ thể có những trường hợp khó khăn, thiệt thòi về thể chất, tinh thần, điều kiện kinh tế… Điều 7 Luật TGPL(2017) quy định những nhóm người được TGPL; tuy nhiên không phải người nào được TGPL đều là người yếu thế, trong thực tế khó phân biệt rõ đâu là người yếu thế trong nhóm người được TGPL theo chính sách pháp luật nhưng trong phạm vi của luận văn này chúng ta tạm hiểu nhóm người này là người yếu thế, vì được hưởng những đặc quyền chính sách pháp luật của nhà nước giành cho. 5
Khái niệm tư vấn pháp luật cho người yếu thế: Tư vấn pháp luật cho NYT được xem là việc đóng góp ý kiến, giải đáp những vấn đề pháp luật được NYT hỏi đến; là sự khuyên bảo cho người yêu cầu trước khi đưa ra quyết định cho một vấn đề pháp luật nào đó; tổ chức pháp luật hay người có trình độ chuyên môn cao, hiểu biết pháp luật sâu rộng đưa ra những ý kiến của mình về một vấn đề pháp luật liên quan. Ý kiến tư vấn mà NYT nên thực hiện theo bởi đó là những đúc kết kiến thức về quy định của pháp luật 1.1.2 Đặc điểm tư vấn pháp luật cho người yếu thế Tư vấn pháp luật cho NYT là hoạt động xã hội thể hiện trách nhiệm của Nhà nước đối với mọi công dân nhằm giúp nâng cao hiểu biết pháp luật, ý thức tôn trọng và chấp hành nghiêm chỉnh pháp luật giúp NYT có thể nhận được những hỗ trợ về mặt pháp lý như mọi người bình thường, giúp họ tiếp cận được công lý, quyền được nhờ người khác bào chữa để bảo vệ những thiệt hại về vật chất, tinh thần của mình… 1.1.3 Nguyên tắc tư vấn pháp luật cho người yếu thế Tư vấn pháp luật cho người yếu thế phải đảm bảo đúng pháp luật, có trách nhiệm về nội dung đã tư vấn, vì vậy đòi hỏi người tư vấn phải là người có chuyên môn hoặc kiến thức pháp luật và hội đủ những yếu tố do pháp luật quy định; đáp ứng đủ các điều kiện pháp luật quy định đối với người tư vấn. Người tư vấn cần thực hiện đúng quy tắc nghề nghiệp 1.1.4 Mục đích tư vấn pháp luật cho người yếu thế Tư vấn pháp luật cho người yếu thế nhằm thực hiện nhiều mục tiêu quan trọng đã được Nhà nước đề ra trong công cuộc cải cách tư pháp những năm qua; kết quả hướng tới Nhà nước pháp quyền xã hội 6
chủ nghĩa, một nhà nước có nền tư pháp công bằng anh minh đối với tất cả công dân; việc người yếu thế cần được bảo vệ là thể hiện trách nhiệm của Nhà nước đối với tất cả công dân. 1.2. Cấu thành tư vấn pháp luật cho người yếu thế 1.2.1 Chủ thể tư vấn pháp luật cho người yếu thế Chủ thể yêu cầu tư vấn pháp luật là người được trợ giúp pháp lý theo quy định tại Điều 7 Luật Trợ giúp pháp lý, bao gồm 14 nhóm người; nhóm người rơi vào tình trạng bất lợi trong việc tham gia vào các quyền và lợi ích cơ bản của mình trong cuộc sống. Họ có thể là người cao tuổi, người khuyết/tàn tật, phụ nữ độc thân, trẻ em, người nghèo đang sinh sống trong điều kiện kinh tế khó khăn, người lao động, người già neo đơn, người dân tộc thiểu số….đang gặp vướng mắc trong các vụ việc liên quan đến pháp luật cần được tư vấn hoặc trợ giúp pháp lý. 1.2.2 Nội dung tư vấn pháp luật cho người yếu thế Tư vấn pháp luật cho người yếu thế là một trong ba hình thức của trợ giúp pháp lý; tư vấn pháp luật cho người yếu thế là việc tư vấn viên hoặc trợ giúp viên sẽ hướng dẫn, trình bày các văn bản quy định pháp luật liên quan đến vướng mắc của người yếu thế, đưa ra các ý kiến nhằm giúp giải quyết các sự việc hoặc sẽ hướng dẫn họ soạn thảo văn bản liên quan để thực hiện theo trình tự thủ tục quy định của cơ quan nhà nước trong các vụ việc tranh chấp. khiếu nại; hướng dẫn giúp các bên hòa giải, thương lượng thống nhất hướng giải quyết vụ việc. 1.2.3 Hình thức tư vấn pháp luật cho người yếu thế Tư vấn pháp luật cho người yếu thế chủ yếu bằng hình thức tư vấn bằng lời nói và tư vấn bằng văn bản. 7
Đối với các vụ việc đơn giản, gặp mặt trực tiếp thì áp dụng hình thức tư vấn bằng lời nói. Tư vấn viên sẽ nghe trình bày vụ việc và những vấn đề pháp luật, những thắc mắc của người cần tư vấn; sau đó người tư vấn sẽ trao đổi mọi thông tin liên quan cần thiết, giải đáp pháp luật, hướng dẫn người cần tư vấn xử sự đúng pháp luật; cung cấp dịch vụ pháp lý cho người yêu cầu. Đối với các vụ việc mà người tư vấn viên chưa thể đưa ra những tư vấn chính xác do sự việc cần phải nghiên cứu kỹ luật thì thực hiện bằng hình thức văn bản để thể hiện tính chính xác … 1.3. Trách nhiệm của nhà nước trong tư vấn pháp luật cho người yếu thế 1.3.1 Trách nhiệm của các cơ quan nhà nước cấp trung ương Cơ quan quản lý nhà nước cấp trung ương cần phải tham mưu các báo cáo và đề xuất liên quan đến các công tác tư pháp, đặc biệt là tư vấn pháp luật cho người yếu thế, từ đó đưa ra những định hướng chỉ đạo đúng để công tác thực hiện đạt hiệu quả tốt nhất. Đối với trách nhiệm của các cơ quan nhà nước cấp trung ương trong tư vấn pháp luật cho người yếu thế còn có nhiệm vụ đảm bảo thực hiện quyền con người, quyền công dân và bảo đảm mọi công dân đều bình đẳng trước pháp luật; đây là trách nhiệm lớn nhất đã được nêu rõ trong Hiến pháp. 1.3.2 Trách nhiệm của các cơ quan nhà nước ở địa phương Các cơ quan quản lý nhà nước cấp địa phương cần xây dựng kế hoạch kiểm tra, thanh tra đối với các cơ quan tổ chức đang hoạt động trong lĩnh vực này; từ đó có những kết luận đánh giá đúng đắn báo cáo chính xác lên cấp trung ương. Trong những vấn đề liên quan 8
đến hoạt động của các trung tâm tư vấn pháp luật thì vấn đề tài chính để các trung tâm hoạt động cũng quan trọng cần được chú ý nhất. Tài chính là yếu tố quan trọng ảnh hưởng lớn đến quá trình hoạt động của các trung tâm tư vấn pháp luật trên địa bàn; theo quy định tại Điều 9 Nghị định 77/2008/NĐ-CP thì Trung tâm tư vấn pháp luật không có nguồn kinh phí cấp từ ngân sách nhà nước mà phải tự thu tự chi cho các hoạt động của mình hoặc có thể kêu gọi nguồn từ một tổ chức trong nước hoặc ngoài nước tài trợ. Điều này gây hạn chế phát triển và đòi hỏi người làm công tác này phải thực sự yêu nghề. Trong công cuộc cải cách tư pháp; xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa thì các cơ quan quản lý nhà nước, kể cả cấp trung ương và cấp địa phương cũng cần nhìn nhận vấn đề này là vấn đề chung và cần có những chủ trương chỉ đạo hoặc xây dựng những quy chế chính sách tài chính để hỗ trợ cho các trung tâm duy trì hoạt động chứ không để các trung tâm tư vấn pháp luật thuộc các Hội, Đoàn phải tự xoay xở như hiện nay. 9
TIỂU KẾT CHƯƠNG 1 Việc tìm hiểu nghiên cứu các vấn đề cơ sở lý luận và pháp lý liên quan về tư vấn pháp luật cho người yếu thế giúp hiểu và nắm bắt được các kiến thức pháp luật liên quan, các chính sách xã hội áp dụng cho đối tượng người yếu thế; những lý luận này giúp chúng ta cái nhìn tổng quát nhất về ý nghĩa quan trọng của hoạt động tư vấn pháp luật cho người yếu thế mang lại; từ đó phân tích đúng thực trạng và đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả tư vấn pháp luật cho người yếu thế. Nội dung chương 1 giúp chúng ta hiểu rõ công tác tư vấn pháp luật cho người yếu thế là một chính sách thể thể hiện trách nhiệm của Nhà nước đối với công dân nhằm đảm bảo cho những đối tượng chính sách, người nghèo, người yếu thế nhận được những sự hỗ trợ về mặt pháp lý nhằm bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của họ; nó khẳng định sự quan tâm của Nhà nước đối với các đối tượng yếu thế trong việc tiếp cận công lý, góp phần đảm bảo quyền công dân, quyền con người được thực hiện đồng thời cũng thể hiện cam kết của Nhà nước trong việc bảo về quyền và lợi ích hợp pháp của “người yếu thế” trong xã hội. Chương này chủ yếu tập trung phân tích làm rõ khái niệm tư vấn pháp luật cho người yếu thế; phân tích vai trò, ý nghĩa và tầm quan trọng của công tác tư vấn pháp luật cho người yếu thế; xác định các chủ thể, các yếu tố tác động đến việc triển khai tư vấn pháp luật cho người yếu thế ... để trên cơ sở những lý luận đó làm rõ thực trạng tư vấn pháp luật cho người yếu thế ở địa bàn tỉnh Long An ở chương 2 và đưa ra các phương hướng, giải pháp ở chương 3. 10
CHƯƠNG 2 THỰC TRẠNG TƯ VẤN PHÁP LUẬT CHO NGƯỜI YẾU THẾ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH LONG AN 2.1. Thực trạng chủ thể tư vấn pháp luật cho người yếu thế trên địa bàn tỉnh Long An Đội ngũ người thực hiện trợ giúp pháp lý và tư vấn pháp luật còn hạn chế về kiến thức chung; có thể giỏi về lĩnh vực này nhưng lại hạn chế về lĩnh vực khác mà yêu cầu giải đáp thắc mắc của người dân thì vô tận; hệ thống văn bản pháp luật của Việt Nam rất nhiều, được cập nhật thường xuyên bản thân người làm luật cũng không thể nào nhớ hết nỗi cùng lúc; hoặc như có thể giỏi về chuyên môn nhưng lại bị hạn chế về công nghệ, giao tiếp hay các lĩnh vực khác … ví dụ như tình trạng áp dụng công nghệ thông tin vào công việc hiện nay, cán bộ nhân sự lớn tuổi giỏi kiến thức năng lực pháp luật nhưng lại hạn chế sử dụng vi tính, công nghệ và ngược lại nhân sự trẻ thì giỏi công nghệ nhưng kinh nghiệm giải quyết xử lý vụ việc pháp luật chưa nhiều… 2.2 Thực trạng nội dung tư vấn pháp luật cho người yếu thế trên địa bàn tỉnh Long An Thời gian qua, các Trung tâm Tư vấn pháp luật trên địa bàn tỉnh luôn thực hiện đúng trách nhiệm được giao, đảm bảo tuân thủ đúng pháp luật, không có vụ việc sai phạm nào xảy ra dẫn đến khiếu nại, tố cáo của công dân. Ngoài việc xây dựng các quy trình, quy định, hướng dẫn chi tiết giúp cho công tác hỗ trợ người dân dễ dàng thuận tiện; bên cạnh 11
đó hàng năm, Sở tư pháp Long An đều thực hiện chương trình Tư pháp thông qua các công tác kiểm tra về tổ chức và hoạt động của các tổ chức hành nghề luật sư và trung tâm tư vấn pháp luật trên địa bàn tỉnh; mục đích thông qua việc kiểm tra tăng cường công tác quản lý Nhà nước về luật sư và tư vấn pháp luật trên địa bàn tỉnh; kịp thời phát hiện, chấn chỉnh, xử lý và kiến nghị xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật của tổ chức, cá nhân liên quan trong hoạt động hành nghề luật sư, tư vấn pháp luật. Công tác kiểm tra được tiến hành một cách khách quan, đúng quy định pháp luật và nội dung kế hoạch đảm bảo sự hoạt động bình thường của đơn vị kiểm tra. 2.3 Thực trạng hình thức tư vấn pháp luật cho người yếu thế trên địa bàn tỉnh Long An Về tổ chức, các Trung tâm tư vấn pháp luật được bố trí trụ sở riêng, được trang bị cơ sở vật chất cơ bản đầy đủ như: bàn ghế làm việc, máy vi tính, máy in, internet, tủ lưu hồ sơ … thuận lợi phục vụ cho tư vấn pháp luật. Đối với các cơ quan chủ quản cũng thường xuyên quan tâm và hỗ trợ kinh phí, tạo điều kiện thuận lợi cho các trung tâm tư vấn pháp luật hoạt động, thực hiện vai trò đại diện bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp cho thành viên của tổ chức mình nói riêng và người dân nói chung. Hội Luật gia tỉnh, Đoàn Luật sư tỉnh, Hội Luật gia các huyện, thành phố, Hội phổ biến và tham vấn pháp luật Việt Nam, Sở Tư pháp luôn tạo điều kiện cho các Trung tâm Tư vấn pháp luật hoạt động. Về hoạt động: thời gian qua các Trung tâm Tư vấn pháp luật trên địa bàn tỉnh luôn thực hiện đúng trách nhiệm được giao, đảm bảo tuân thủ đúng pháp luật, không có vụ việc sai phạm nào xảy ra dẫn đến khiếu nại, tố cáo của công dân. Công tác tổ chức điều hành 12
của các Trung tâm Tư vấn pháp luật khá chặt chẽ, lập sổ theo dõi các vụ việc tư vấn pháp luật, lưu trữ đầy đủ các phiếu yêu cầu tư vấn pháp luật của các đối tượng được tư vấn, sử dụng các loại biểu mẫu trong nghiệp vụ tư vấn pháp luật.Việc phối hợp giữa Sở Tư pháp và tổ chức chủ quản trong quản lý tổ chức, hoạt động của Trung tâm Tư vấn pháp luật cũng như quản lý đội ngũ thực hiện TVPL tại địa phương khá chặt chẽ, xử lý các khó khăn, vướng mắc về tư vấn pháp luật theo thẩm quyền luôn kịp thời, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động tư vấn có hiệu quả, tuân thủ đúng các quy định. 2.4 Thực trạng trách nhiệm của Chính quyền địa phương ở Long An trong tư vấn pháp luật cho người yếu thế Thực hiện trách nhiệm về TGPL và TVPL cho người yếu thế trên địa bàn tỉnh; UBND tỉnh đã phối hợp Sở Tư pháp ban hành nhiều chính sách pháp luật phù hợp với tình hình trên địa bàn; thực hiện các công tác xây dựng văn bản quy phạm pháp luật được thực hiện tốt trong phối hợp góp ý xây dựng văn bản theo quy định của Luật ban hành văn bản QPPL và các văn bản hướng dẫn thi hành; phối hợp rà soát, nghiên cứu nhằm phát hiện các vướng mắc, bất cập, mẫu thuẫn nhằm kiến nghị sửa đổi, bổ sung hoàn thiện pháp luật trong lĩnh vực QLNN về tư pháp. 13
TIỂU KẾT CHƯƠNG 2 Đây là chương quan trọng của luận văn, chương này phân tích các thực trạng đang tồn tại gây ảnh hưởng đến tư vấn pháp luật cho người yếu thế; những hạn chế như là sự hiểu biết của người yếu thế về việc được tư vấn pháp luật miễn phí; cách thực hiện các chính sách pháp luật đang ban hành; bộ máy nhân sự thực hiện... được thể hiện qua các số liệu báo cáo của Sơ Tư pháp. Chương 2 phân tích thực trạng về chủ thế, nội dung, hình thức và trách nhiệm tư vấn pháp luật cho người yếu thế tại địa phương; từ đó đưa ra phương hướng, giải pháp được đề cập ở chương 3. Các phương hướng đó là việc kiến nghị Ủy ban nhân dân tỉnh, Sở Tư pháp tỉnh kịp thời triển khai thực hiện các đề án tư pháp phù hợp với tình hình và điều kiện thực tiễn của địa phương; bảo đảm có trọng tâm, trọng điểm; có hiệu quả với kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Qua phân tích thấy được năng lực, trách nhiệm và hạn chế của những người tư vấn pháp luật và trợ giúp pháp lý; họ cũng đã cố gắng rất nhiều. Về thể chế, các văn bản quy phạm pháp luật đã ghi nhận đầy đủ quyền được trợ giúp pháp lý của người nghèo và các đối tượng chính sách, các đối tượng yếu thế. Nhà nước luôn cố gắng tạo ra các cơ chế pháp luật phù hợp để thực thi trên thực tế. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều khó khăn, bất cập và hạn chế là nguyên nhân gâytrở ngại đối với việc thực hiện quyền được trợ giúp pháp lý của người dân. Việc phân tích thực trạng thực tế của tư vấn pháp luật cho người yếu thế là cần thiết; từ đó, những người thực hiện tư vấn pháp luật có cơ sở đưa ra đề xuất các giải pháp phương hướng cụ thể lên các cấp lãnh đạo, các cơ quan liên quan để thực hiện tốt hơn, hiệu quả hơn công việc của mình; mang lại kết quả như nhà nước mong muốn. 14
CHƯƠNG 3 PHƯƠNG HƯỚNG, GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN TƯ VẤN PHÁP LUẬT CHO NGƯỜI YẾU THẾ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH LONG AN 3.1 Phương hướngtư vấn pháp luật cho người yếu thế trên địa bàn tỉnh Long An 3.1.1 Kiến nghị với UBND tỉnh Long An Kiến nghị UBND tỉnh trong thời gian tới tiếp tục chỉ đạo đối với các sở, ngành và địa phương tiếp tục quán triệt và thực hiện có hiệu quả Nghị định số 77/2008/NĐ-CP; củng cố nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò, trách nhiệm của cơ quan chủ quản trong việc quản lý tư vấn pháp luật của các Trung tâm tư vấn pháp luật và tăng cường sự quản lý nhà nước đối với tình hình tư vấn pháp luật. Tỉnh chỉ đạo các sở, ngành và địa phương trong tỉnh tập trung một số nội dung sau: - Tiếp tục tuyên truyền, phổ biến sâu rộng Nghị định số 77/2008/NĐ-CP và quy định pháp luật có liên quan về tư vấn pháp luật trong cơ quan, đơn vị và tổ chức, cá nhân trên địa bàn tỉnh. - Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, thống kê xác thực các số liệu báo cáo hoạt động của các Trung tâm trợ giúp pháp lý và trung tâm tư vấn pháp luật một cách kịp thời nhằm chấn chỉnh, xử lý những hạn chế đang tồn đọng tránh ảnh hưởng chung đến hoạt động tư pháp của tỉnh, góp phần đưa tư vấn pháp luật trên địa bàn tỉnh ngày càng phát triển theo cách tích cực có lợi cho mọi người dân. 15
3.1.2 Kiến nghị với Sở Tư pháp tỉnh Long An - Mở rộng trung tâm tư vấn pháp luật cho người yếu thế. - Tạo môi trường kết nối các tổ chức xã hội nhà nước kết hợp chặt chẽ với các tổ chức hoạt động không vì lợi nhuận tham gia vào các hoạt động phát triển xã trong lĩnh vực quyền con người và mọi người yếu thế đều được bảo vệ. - Đào tạo nguồn nhân lực kế thừa - Tư vấn pháp luật trong các khu vực xa trung tâm - Thống kê vụ việc đã được tư vấn pháp luật cho người đến yêu cầu 3.2 Giải pháp hoàn thiện tư vấn pháp luật cho người yếu thế 3.2.1. Hoàn thiện pháp luật Xây dựng và hoàn thiện chính sách pháp luật liên quan đến tư vấn pháp luật cho nhóm người yếu thế là một quá trình quan trọng và phức tạp đối với việc bảo vệ quyền và nghĩa vụ pháp lý của họ trong xã hội. Việc này đòi hỏi sự hợp tác của nhiều bên liên quan và nhu cầu liên tục cập nhật để đảm bảo tính hiệu quả và công bằng trong TVPL. 3.2.2. Kiện toàn tổ chức bộ máy và củng cố nguồn Việc tổ chức bộ máy và củng cố nguồn lực để tư vấn pháp luật cho người yếu thế là một mục tiêu quan trọng trong việc đảm bảo công lý và bảo vệ quyền của tất cả công dân. Quá trình này có thể đòi hỏi sự cam kết và công sức đáng kể, nhưng nó có thể có tác động lớn đối với việc cung cấp tư vấn pháp luật cho người yếu thế và đảm bảo công bằng công lý trong xã hội. 3.2.3. Nâng cao năng lực người thực hiện trợ giúp pháp lý và tư vấn pháp luật 16
Xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng nâng cao chất lượng tư vấn cho nguồn nhân lực tư vấn pháp luật và trợ giúp pháp lý tại địa phương hằng năm và dài hạn. Nghiên cứu, xây dựng hoặc sửa đổi một số quy định nhằm bảo đảm chế độ, chính sách cho người thực hiện tư vấn pháp luật và trợ giúp pháp lý của các tổ chức thực hiện như: quy tắc nghề nghiệp trợ giúp pháp lý và tư vấn pháp luật; chế độ khen thưởng cho người/tổ chức thực hiện giải quyết nhiều vụ việc hiệu quả. 3.2.4. Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính về trợ giúp pháp lý và tư vấn pháp luật Việc đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính về tư vấn pháp luật cần thực hiện theo hướng bảo đảm minh bạch, công khai và đơn giản hóa các thủ tục nhằm tạo thuận lợi cho tổ chức, cá nhân tham gia tư vấn pháp luật và người dân tiếp cận dịch vụ trợ giúp pháp lý, đặc biệt là ứng dụng công nghệ thông tin trong việc cung ứng dịch vụ công trực tuyến, hướng đến Chính phủ điện tử. Xây dựng Chính phủ điện tử, chúng ta cũng cần ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin trong quản lý nhà nước về tư pháp nói chung và trong hoạt động trợ giúp pháp lý và tư vấn pháp luật cho người yếu thế nói riêng, nhất là trong việc giám sát, đánh giá chất lượng và hiệu quả. 3.2.5 Tăng cường công tác thông tin, truyền thông về trợ giúp pháp lý và tư vấn pháp luật miễn phí cho người dân. Đổi mới công tác truyền thông tập trung về TGPL và TVPL, phổ biến quyền lợi và nghĩa vụ của người được TGPL, hệ thống tổ chức thực hiện TGPL sẵn có của nhà nước để nâng cao nhận thức của cán bộ, người dân và các đối tượng được TGPL về vai trò của TGPL. Ngoài ra đối với các huyện xã nghèo đặc biệt khó khăn là địa bàn vùng sâu vùng xa đi lại khó khăn nên bên cạnh việc tuyên truyền 17
về hoạt động trợ giúp pháp lý và tư vấn pháp luật miễn phí thông qua các phương tiện truyền thông phù hợp bằng tiếng Việt, tiếng dân tộc trên Đài truyền thanh xã để người dân có thể hiểu biết cụ thể hơn về tổ chức và hoạt động này.Lựa chọn nội dung phù hợp, đẩy mạnh các hoạt động truyền thông về TGPL với nhiều hình thức đa dạng như thông qua báo chí, phát thanh truyền hình, bảng thông tin, hộp tin, tờ rơi, tờ gấp về TGPL phù hợp với đặc thù từng vùng, tập quán từng địa phương, trình độ dân trí của người dân. Chú trọng truyền thông về quyền lợi và nghĩa vụ của người được TGPL, tổ chức TGPL để nâng cao hiểu biết của cán bộ, người dân và các đối tượng được TGPL về hoạt động TGPL. 3.2.6 Đổi mới nội dung và phương thức thực hiện trợ giúp pháp lý và tư vấn pháp luật Việc đổi mới nội dung và phương thức thực hiện trợ giúp pháp lý và tư vấn pháp luật là yếu tố quan trọng trong việc đảm bảo quyền lợi của người yếu thế. Từ việc tăng cường quyền tiếp cận TGPL cho đến việc sử dụng công nghệ và giáo dục để nâng cao nhận thức, các nỗ lực này đang giúp tạo ra một môi trường công bằng và công lý trong xã hội. Để thành công trong việc bảo vệ quyền con người và đảm bảo phiên tòa côngbằng, việc xây dựng đội ngũ tư vấn viên pháp luật và trợ giúp viên pháp lý có vai trò quan trọng không thể thiếu. 3.2.7 Tăng cường kiểm tra, giám sát đối với hoạt động trợ giúp pháp lý và tư vấn pháp luật Để đảm bảo tính độc lập và khách quan trong việc kiểm tra và giám sát, cần phải thiết lập một cơ quan độc lập chịu trách nhiệm giám sát tình hình tư vấn pháp luật. Cơ quan này không nên dưới sự kiểm soát của bất kỳ tổ chức hay cá nhân nào có lợi ích trong lĩnh 18