Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Luật kinh tế: Pháp luật về nợ đọng bảo hiểm xã hội, qua thực tiễn tại huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:26

Thêm vào BST

Báo xấu

2
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của đề án nhằm đề xuất các giải pháp góp phần hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả áp dụng pháp luật về giảm nợ đọng bảo hiểm xã hội ở nước ta nói chung, tại huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình nói riêng.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Luật kinh tế: Pháp luật về nợ đọng bảo hiểm xã hội, qua thực tiễn tại huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình

ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT ---------- HOÀNG THANH BÌNH PHÁP LUẬT VỀ NỢ ĐỌNG BẢO HIỂM XÃ HỘI, QUA THỰC TIỄN TẠI HUYỆN MINH HOÁ, TỈNH QUẢNG BÌNH TÓM TẮT ĐỀ ÁN THẠC SĨ LUẬT KINH TẾ Mã số: 8380107 NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: 1. TS. TRẦN TIẾN HẢI 2. TS. HOÀNG THỊ HẢI YẾN THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2024
Công trình được hoàn thành tại: Trường Đại học Luật, Đại học Huế Người hướng dẫn khoa học: 1. TS. Trần Tiến Hải 2. TS. Hoàng Thị Hải Yến Phản biện : TS. Nguyễn Sơn Hà Đề án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm Đề án Thạc sĩ Luật Kinh tế họp tại: Trường Đại học Luật Vào ngày...........tháng 9 năm 2024 Trường Đại học Luật, Đại học Huế
MỤC LỤC MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................ 1 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn ........................................ 2 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................. 3 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu................................................................... 4 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu .............................................. 4 6. Những đóng góp mới của luận văn ................................................................. 5 7. Kết cấu của luận văn ...................................................................................... 6 CHƯƠNG 1. MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN PHÁP LUẬT VỀ NỢ ĐỌNG BẢO HIỂM XÃ HỘI ........................................................................................ 7 1.1. Khái quát pháp luật về nợ đọng bảo hiểm xã hội .................................... 7 1.1.1. Khái niệm về bảo hiểm xã hội và nợ đọng bảo hiểm xã hội ...................... 7 1.1.2. Khái niệm, đặc điểm của pháp luật về nợ đọng bảo hiểm xã hội ............... 8 1.1.3. Nội dung cơ bản của pháp luật về nợ đọng bảo hiểm xã hội ..................... 9 1.2. Các yếu tố tác động đến áp dụng pháp luật về nợ đọng bảo hiểm xã hội ..... 9 1.2.1. Yếu tố về đường lối chính sách của Đảng, hệ thống pháp luật của Nhà nước ................................................................................................................... 9 1.2.2. Yếu tố về ý thức pháp luật và văn hóa pháp lý .......................................... 9 1.2.3. Yếu tố về hiệu quả hoạt động quản lý nhà nước...................................... 10 Tiểu kết Chương 1............................................................................................ 10 CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VÀ THỰC TIỄN THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ NỢ ĐỌNG BẢO HIỂM XÃ HỘI TẠI HUYỆN MINH HOÁ, TỈNH QUẢNG BÌNH .......................................................................... 11 2.1. Thực trạng pháp luật về nợ đọng bảo hiểm xã hội ................................ 11 2.1.1. Quy định pháp luật về nợ đọng bảo hiểm xã hội ..................................... 11 2.1.2. Đánh giá quy định của pháp luật về nợ đọng bảo hiểm xã hội ................ 11 2.2. Thực tiễn thực hiện pháp luật về nợ đọng bảo hiểm xã hội tại huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình .......................................................................... 12
2.2.1. Tình hình thực hiện bảo hiểm xã hội trong các doanh nghiệp trên địa bàn huyện Minh Hóa .............................................................................................. 12 2.2.2. Kết quả đạt được trong thực hiện pháp luật về nợ đọng bảo hiểm xã hội 13 2.2.3. Khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn thực hiện pháp luật về nợ đọng bảo hiểm xã hội ...................................................................................................... 13 2.2.4. Nguyên nhân của những vướng mắc....................................................... 13 Tiểu kết Chương 2 ........................................................................................... 14 CHƯƠNG 3. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VÀ NÂNG CAO \ HIỆU QUẢ THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ NỢ ĐỌNG BẢO HIỂM XÃ HỘI ............... 15 3.1. Giải pháp hoàn thiện pháp luật về nợ đọng bảo hiểm xã hội ................ 15 3.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật về nợ đọng bảo hiểm xã hội tại huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình............................................... 16 3.2.1. Giải pháp chung ..................................................................................... 16 3.2.2. Giải pháp cụ thể ..................................................................................... 16 Tiểu kết Chương 3 ........................................................................................... 17 KẾT LUẬN..................................................................................................... 18 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................... 19
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Bảo hiểm xã hội là một trụ cột chính của hệ thống an sinh xã hội, góp phần thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội, bảo đảm ổn định chính trị - xã hội và phát triển kinh tế - xã hội. Cùng với công cuộc đổi mới đang diễn ra trên khắp các lĩnh vực, chính sách bảo hiểm xã hội cũng từng bước được sửa đổi, bổ sung để phù hợp với sự phát triển chung của nền kinh tế - xã hội. Trong quá trình sản xuất kinh doanh các chủ sử dụng lao động nói chung, các doanh nghiệp nói riêng cơ bản thực hiện nghiêm túc việc đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp chính đáng của người lao động. Tuy nhiên, cũng có nhiều doanh nghiệp cố tình không đóng bảo hiểm xã hội cho người sử dụng lao động với nhiều lý do khác nhau như một số doanh nghiệp không có khả năng đóng bảo hiểm xã hội vì tình hình sản xuất, kinh doanh, tiêu thụ hàng hóa của doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn, khó thực hiện đúng quy định của Luật bảo hiểm xã hội đối với người lao động;... Tình trạng nợ đọng Bảo hiểm xã hội đang là một trong những vấn đề bức xúc hiện nay, làm ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của người lao động. Huyện Minh Hoá là huyện biên giới của tỉnh Quảng Bình có điều kiện tự nhiên đa dạng, có nhiều tiềm năng về khí hậu, đất đai, thực vật nhưng việc khai thác các tiềm năng phục vụ phát triển kinh tế (nông, lâm nghiệp và du lịch) vẫn chưa tương xứng với điều kiện sẵn có, thiếu sự động bộ và sự nhất quán. Trên địa bàn huyện Minh Hoá hiện 1
tập trung 39 doanh nghiệp, đa số là những doanh nghiệp có quy mô nhỏ, thuộc khối xây dựng, thi công cơ giới, xây lắp, cầu đường... trước tình hình khó khăn trong sản xuất kinh doanh, tỷ lệ nợ bảo hiểm xã hội đã diễn ra thường xuyên và ở mức cao. Việc nợ bảo hiểm xã hội gần như xảy ra trên toàn bộ các doanh nghiệp, từ doanh nghiệp lớn đến doanh nghiệp nhỏ. Bảo hiểm xã hội huyện Minh Hoá cũng đã thực thi những biện pháp nhằm giảm tỷ lệ nợ đọng bảo hiểm xã hội nhưng tình trạng nợ đọng bảo hiểm xã hội của các doanh nghiệp vẫn chưa chấm dứt. Do đó, học viên đã chọn đề tài: “Pháp luật về nợ đọng bảo hiểm xã hội, qua thực tiễn tại huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình” làm đề án Thạc sĩ Luật Kinh tế tại Trường Đại học Luật, Đại học Huế. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn Đã có nhiều công trình nghiên cứu, bài viết có liên quan đến nợ đọng bảo hiểm xã hội như một số công trình nghiên cứu như sau: Thứ nhất, các luận văn, luận án Luận văn: Nguyễn Duy Tẩn (2020) “Chế độ bảo hiểm xã hội bắt buộc qua thực tiễn tại tỉnh Kon Tum” Luận văn thạc sĩ luật học, Trường Đại học Luật Huế. Luận án Tiến sĩ: Mai Thị Dung (2019) “Quản lý thu bảo hiểm xã hội đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài”, Luận án tiến sĩ kinh tế, Trường Đại học Thương Mại. Luận án Tiến sĩ: Lâm Văn Đoan (2021) “Sự tham gia bảo hiểm xã hội của người lao động trong doanh nghiệp ngoài nhà nước ở Hà Nội”, Luận án Tiến sĩ Xã hội học, Học viện Khoa học xã hội. 2
Thứ hai, các bài nghiên cứu liên quan đến đề án - Bài viết, Nguyễn Thế Mạnh (2022), Bảo đảm Quỹ Bảo hiểm xã hội cân đối trong dài hạn, Quỹ Bảo hiểm y tế cân đối hằng năm, gắn với quản lý và sử dụng hiệu quả, trách nhiệm, đúng quy định, Tạp chí Cộng sản, năm 2022. - Bài viết, Trương Thị Tuyết (2024) “Vấn đề nợ đọng bảo hiểm và giải pháp tháo gỡ” Cổng Thông tin điện tử Đảng bộ Hà Tĩnh. Các công trình nghiên cứu đã đề cập ở trên, có thể thấy, hiện nay chưa có một công trình nghiên cứu chuyên sâu các vấn đề pháp lý về nợ đọng bảo hiểm xã hội. Do đó việc tác giả lựa chọn đề tài để nghiên cứu mang tính mới và không trùng lặp với các công trình trước đó. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Mục đích nghiên cứu của đề án nhằm đề xuất các giải pháp góp phần hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả áp dụng pháp luật về giảm nợ đọng bảo hiểm xã hội ở nước ta nói chung, tại huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình nói riêng. 3.2. Nhiệm vụ - Hệ thống cơ sở lý luận pháp luật về bảo hiểm xã hội và nợ đọng bảo hiểm xã hội; Phân tích, đánh giá pháp luật hiện hành về nợ đọng bảo hiểm xã hội; từ đó chỉ ra những ưu điểm và hạn chế. - Đánh giá thực tiễn thực hiện pháp luật về nợ đọng bảo hiểm xã hội tại huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình; từ đó chỉ ra những tồn tại, bất cập và nguyên nhân phát sinh; Đề xuất được giải pháp hoàn thiện 3
pháp luật và nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật về xử lý nợ đọng bảo hiểm xã hội, qua thực tiễn tại huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu - Đề án nghiên cứu về lý luận pháp luật về nợ đọng bảo hiểm xã hội. - Đề án nghiên cứu về pháp luật Việt Nam về nợ đọng bảo hiểm xã hội. - Đề án nghiên cứu về thực tiễn thực hiện pháp luật về nợ đọng bảo hiểm xã hội tại huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình. 4.2. Phạm vi nghiên cứu Phạm vi nội dung: Đề án nghiên cứu pháp luật về nợ đọng bảo hiểm xã hội. Phạm vi không gian: Đề án nghiên cứu trên tại địa bàn huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình; Phạm vi thời gian: Các số liệu, các vụ việc trong thực tiễn được nghiên cứu trong giai đoạn từ năm 2020 đến năm 2023 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp luận nghiên cứu Để làm rõ các vấn đề nghiên cứu, đề án đã sử dụng phương pháp luận nghiên cứu là chủ nghĩa Mác - Lê Nin về duy vật biện chứng và duy vật lịch sử. 5.2. Phương pháp nghiên cứu Các phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong đề án như sau: - Chương 1, tác giả sử dụng phương pháp phân tích, tổng hợp; 4
- Chương 2, tác giả sử dụng phương pháp lịch sử để khái quát quá trình hình thành và phát triển của pháp luật về nợ đọng bảo hiểm xã hội ở Việt Nam; - Chương 3, tác giả sử dụng phương pháp phân tích, tổng hợp để đưa ra định hướng, giải pháp hoàn thiện pháp luật về nợ đọng bảo hiểm xã hội và thực hiện pháp luật về nợ đọng bảo hiểm xã hội tại huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình. 6. Những đóng góp mới của luận văn 6.1. Ý nghĩa khoa học của đề án Đề án đã nghiên cứu một cách có hệ thống những vấn đề lý luận pháp luật về nợ đọng bảo hiểm xã hội; đề án đã phân tích và đánh giá một cách hệ thống thực trạng pháp luật về nợ đọng bảo hiểm xã hội và thực tiễn thực hiện tại huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình; đề án đã đề ra được những phương hướng và giải pháp, cụ thể để khắc phục những hạn chế, bất cập của pháp luật về nợ đọng bảo hiểm xã hội và nâng cao hiệu quả hạn chế nợ đọng bảo hiểm xã hội tại huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình trong thời gian tới. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn của đề án Đề án là một trong những nguồn tài liệu có giá trị tham khảo đối với các nhà nghiên cứu, những người làm công tác trong lĩnh vực pháp luật, những người tham gia giảng dạy, học tập tại các cơ sở giáo dục đào tạo chuyên ngành luật cũng như các cơ quan quản lý nhà nước. 5
7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo thì đề án có kết cấu thành 3 chương như sau: Chương 1. Một số vấn đề lý luận pháp luật về nợ đọng bảo hiểm xã hội Chương 2. Thực trạng pháp luật và thực tiễn thực hiện pháp luật về nợ đọng bảo hiểm xã hội huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình Chương 3. Giải pháp hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả thực hiện về nợ đọng bảo hiểm xã hội 6
CHƯƠNG 1 MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN PHÁP LUẬT VỀ NỢ ĐỌNG BẢO HIỂM XÃ HỘI 1.1. Khái quát pháp luật về nợ đọng bảo hiểm xã hội 1.1.1. Khái niệm về bảo hiểm xã hội và nợ đọng bảo hiểm xã hội 1.1.1.1. Khái niệm về bảo hiểm xã hội Bảo hiểm xã hội là sự đảm bảo thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập đối với người lao động khi họ gặp phải những biến cố làm giảm hoặc mất khả năng lao động, mất việc làm trên cơ sở hình thành và sử dụng một quỹ tiền tệ tập trung nhằm đảm bảo đời sống cho người lao động và gia đình họ góp phần bảo đảm an toàn xã hội. 1.1.1.2. Khái niệm nợ đọng bảo hiểm xã hội Nợ đọng bảo hiểm xã hội là khoản tiền đóng thiếu hoặc chậm đóng của các doanh nghiệp, tổ chức sử dụng lao động cho các khoản phí của các chế độ bảo hiểm xã hội đã được pháp luật của mỗi quốc gia quy định. Việc nợ đọng bảo hiểm xã hội ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người lao động, sự an toàn của quỹ bảo hiểm xã hội và hệ thống an sinh của mọi quốc gia. 1.1.1.3. Tác động của nợ đọng bảo hiểm xã hội Tình trạng doanh nghiệp nợ đọng bảo hiểm xã hội ảnh hưởng nghiêm trọng tới quyền lợi của người lao động. Việc nợ đọng bảo hiểm xã hội tạo ra những tác động tiêu cực, có thể tạo ra những thiệt hại về kinh tế cũng như hậu quả phi kinh tế có 7
liên quan đến các hệ thống, chương trình bảo hiểm xã hội cũng như cuộc sống của người lao động. 1.1.1.4. Các tiêu chí đánh giá nợ đọng bảo hiểm xã hội - Các chỉ tiêu tuyệt đối; - Các chỉ tiêu tương đối. 1.1.2. Khái niệm, đặc điểm của pháp luật về nợ đọng bảo hiểm xã hội 1.1.2.1.Khái niệm pháp luật về nợ đọng bảo hiểm xã hội Pháp luật về nợ đọng bảo hiểm xã hội là hệ thống các quy tắc xử sự do cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành điều chỉnh quan hệ xã hội về các khoản tiền mà chủ sử dụng lao động đóng thiếu hoặc chậm đóng cho các cơ quan bảo hiểm mà theo quy định của pháp luật chủ sử dụng lao động phải đóng cho người lao động. 1.1.2.2. Đặc điểm pháp luật về nợ đọng bảo hiểm xã hội Thứ nhất, đặc điểm về việc xác định và quản lý nợ đọng, đó là pháp luật về nợ đọng bảo hiểm xã hội thường xác định rõ các loại nợ đọng bảo hiểm xã hội và quy định cách thức quản lý và giải quyết chúng. Thứ hai, về thời hạn và phí phạt, đó là pháp luật về nợ đọng bảo hiểm xã hội thường xác định thời hạn thanh toán cho các khoản nợ đọng bảo hiểm xã hội và các khoản phí phạt áp dụng trong trường hợp vi phạm thời hạn. Thứ ba, về biện pháp hỗ trợ và giảm giá, cụ thể pháp luật về nợ đọng bảo hiểm xã hội có thể cung cấp các biện pháp hỗ trợ và giảm giá cho những người gặp khó khăn trong việc thanh toán nợ đọng. 8
Thứ tư, về các biện pháp pháp lý. Thứ năm, về bảo vệ quyền lợi của người góp bảo hiểm, đó là pháp luật về nợ đọng bảo hiểm xã hội nhấn mạnh về việc bảo vệ quyền lợi của những người đóng bảo hiểm, đảm bảo rằng họ không bị tổn thất khi có nhu cầu sử dụng các dịch vụ bảo hiểm xã hội mà họ đã đóng phí. 1.1.3. Nội dung cơ bản của pháp luật về nợ đọng bảo hiểm xã hội Thứ nhất, các quy định về việc đóng bảo hiểm xã hội. Thứ hai, các quy định pháp luật điều chỉnh trực tiếp hoạt động xử lý việc nợ đọng bảo hiểm xã hội. 1.2. Các yếu tố tác động đến áp dụng pháp luật về nợ đọng bảo hiểm xã hội 1.2.1. Yếu tố về đường lối chính sách của Đảng, hệ thống pháp luật của Nhà nước Yếu tố về đường lối chính sách của Đảng và hệ thống pháp luật của Nhà nước có tác động lớn đến việc áp dụng pháp luật về nợ đọng bảo hiểm xã hội. 1.2.2. Yếu tố về ý thức pháp luật và văn hóa pháp lý Ý thức pháp luật của mỗi cá nhân và tổ chức đóng vai trò quan trọng trong việc tuân thủ pháp luật về nợ đọng bảo hiểm xã hội. Nếu mỗi cá nhân và tổ chức hiểu rõ và tôn trọng pháp luật, họ sẽ có xu hướng đóng bảo hiểm đúng hạn và tránh nợ đọng. Ý thức này cũng thể hiện qua việc tuân thủ các quy định và tham gia tích cực vào các biện pháp giải quyết nợ đọng khi cần thiết. 9
1.2.3. Yếu tố về hiệu quả hoạt động quản lý nhà nước Yếu tố về hiệu quả hoạt động quản lý nhà nước đóng vai trò quan trọng trong việc áp dụng pháp luật về nợ đọng bảo hiểm xã hội. Bởi vì, hoạt động quản lý nhà nước đảm bảo việc thi hành pháp luật về nợ đọng bảo hiểm xã hội được thực hiện một cách hiệu quả. Cơ quan quản lý nhà nước có trách nhiệm giám sát, kiểm tra và đánh giá hoạt động của các tổ chức và cá nhân liên quan đến bảo hiểm xã hội, đảm bảo rằng họ tuân thủ các quy định pháp luật và thực hiện các biện pháp nhằm ngăn chặn và giải quyết nợ đọng. Tiểu kết Chương 1 Những vấn đề về lý luận như đã trình bày ở trên có mối quan hệ chặt chẽ, có tác động qua lại lẫn nhau tạo nền tảng lý luận cho việc đánh giá thực trạng. Từ đó, đề ra các giải pháp hoàn thiện pháp luật, nâng cao hiệu quả áp dụng áp dụng pháp luật về nợ đọng bảo hiểm xã hội tại huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình trong thời gian tới. 10
CHƯƠNG 2 THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VÀ THỰC TIỄN THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ NỢ ĐỌNG BẢO HIỂM XÃ HỘI TẠI HUYỆN MINH HOÁ, TỈNH QUẢNG BÌNH 2.1. Thực trạng pháp luật về nợ đọng bảo hiểm xã hội 2.1.1. Quy định pháp luật về nợ đọng bảo hiểm xã hội 2.1.1.1. Các quy định về việc đóng bảo hiểm xã hội - Các quy định về đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động; - Các quy định về thanh tra, giám sát việc đóng bảo hiểm xã hội. 2.1.1.2. Các quy định pháp luật điều chỉnh trực tiếp hoạt động xử lý việc nợ đọng bảo hiểm xã hội Ngày 01/3/2020, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 28/2020/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực lao động, bảo hiểm xã hội, đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng. Tùy vào từng hành vi vi phạm pháp luật về bảo hiểm xã hội mà mức xử phạt sẽ khác nhau. Đối với người lao động mức phạt từ 500.000 đồng cho đến cao nhất lên tới 2 triệu đồng với người lao động; đối với người sử dụng lao động lên tới 75 triệu đồng. 2.1.2. Đánh giá quy định của pháp luật về nợ đọng bảo hiểm xã hội 2.1.2.1. Ưu điểm của pháp luật - Thứ nhất, pháp luật về nợ đọng bảo hiểm xã hội được quy định tương đối toàn diện. Thứ hai, pháp luật về chế tài đối với hành vi pháp luật về nợ đọng bảo hiểm xã hội mang tính đa dạng. 11
Thứ ba, pháp luật về nợ đọng bảo hiểm xã hội mang tính cụ thể. 2.1.2.2. Hạn chế của pháp luật Thứ nhất, các văn bản quy định về chế tài đối với hành vi về nợ đọng bảo hiểm xã hội của các chủ thể sử dụng lao động nằm trong nhiều văn bản quy phạm pháp luật của các ngành luật khác nhau. Thứ hai,mức xử phạt đối với hành vi về nợ đọng bảo hiểm xã hội hiện nay là đang còn thấp chưa thật sự phù hợp, chưa đủ sức răn đe. Thứ ba,quy định của pháp luật chưa rõ ràng, cụ thể dẫn đến còn khó khăn trong việc khởi kiện doanh nghiệp nợ đọng bảo hiểm xã hội. 2.2. Thực tiễn thực hiện pháp luật về nợ đọng bảo hiểm xã hội tại huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình 2.2.1. Tình hình thực hiện bảo hiểm xã hội trong các doanh nghiệp trên địa bàn huyện Minh Hóa Số doanh nghiệp trên địa bàn huyện Minh Hoá không nhiều với tổng số 39 doanh nghiệp. Đa số các doanh nghiệp có quy mô nhỏ, bởi vì đây là một trong huyện nghèo của tỉnh Quảng Bình và cả nước và số doanh nghiệp phân bố cũng không đồng đều ở các xã, thị trấn trong huyện. Đứng đầu về số lượng doanh nghiệp phải kể đến thị trấn Quy Đạt với hơn 31 doanh nghiệp chiếm tới 79,49 % số doanh nghiệp tại các xã, thị trấn của huyện Minh Hoá, điều này có thể nhận thấy là do thị trấn Quy Đạt là một thị trấn có mật độ dân số, sự phát triển kinh tế rất mạnh của huyện Minh Hoá. Các xã còn lại với số doanh nghiệp là 8 chiếm tỷ lệ 20,51 %, do các xã này điều kiện kinh tế kém phát triển, dân cư thưa thớt so với các xã khác của huyện. 12
2.2.2. Kết quả đạt được trong thực hiện pháp luật về nợ đọng bảo hiểm xã hội 2.2.2.1. Tình hình thu bảo hiểm xã hội của toàn huyện Minh Hoá 2.2.2.2. Các chế tài xử phạt nhằm giảm tỷ lệ nợ đọng bảo hiểm xã hội 2.2.3. Khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn thực hiện pháp luật về nợ đọng bảo hiểm xã hội Thứ nhất, về thực hiện việc khởi kiện các đơn vị có nợ đọng bảo hiểm xã hội. Thứ hai, hành vi “gian dối” và “thủ đoạn khác” chưa được luận giải và cụ thể hóa tại Điều 216 BLHS năm 2015, do vậy gây khó khăn trong việc xử lý các chủ sử dụng lao động về Tội trốn đóng bảo hiểm xã hội. Thứ ba, khó khăn trong việc xác định đối tượng bị xử phạt hành chính trong lĩnh vực lao động, bảo hiểm xã hội. Thứ tư, về việc xử lý hành vi trốn đóng BHXH cho người lao động thực hiện trước 0 giờ 00 phút ngày 01/01/2018. 2.2.4. Nguyên nhân của những vướng mắc Thứ nhất, nguyên nhân chủ quan đầu tiên cần nhắc tới đó là từ phía các chủ sử dụng lao động. Thứ hai, về tính minh bạch của các chính sách về thu bảo hiểm xã hội. Thứ ba, cơ quan bảo hiểm xã hội thì công tác đôn đốc, thanh kiểm tra các đơn vị, doanh nghiệp nợ bảo hiểm xã hội chưa thực sự sâu sát. Thứ tư, quy định về mức lãi suất phạt chậm nộp bảo hiểm xã hội. 13
Thứ năm, việc quy định về chế tài xử phạt đối với các đơn vị nợ BHXH chưa đủ mạnh, mức xử phạt còn thấp, tính khả thi của các biện pháp chưa cao dẫn tới các doanh nghiệp còn trốn tránh lách luật, cố tình chây ỳ, chậm đóng BHXH. Thứ sáu, sự phối hợp của các cơ quan chức năng chưa được thực hiện đồng bộ và hiệu quả: chính sách BHXH chịu tác động, đan xen của nhiều chính sách khác như tiền lương, tiền công… Tiểu kết Chương 2 Trong Chương 2, tác giả đã phân tích, đánh giá thực trạng pháp luật hiện hành về nợ đọng bảo hiểm xã hội và Thực tiễn áp dụng pháp luật về nợ đọng bảo hiểm xã hội tại huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình. 14
CHƯƠNG 3 GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VÀ NÂNG CAO \ HIỆU QUẢ THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ NỢ ĐỌNG BẢO HIỂM XÃ HỘI 3.1. Giải pháp hoàn thiện pháp luật về nợ đọng bảo hiểm xã hội Thứ nhất, đề nghị Hội đồng thẩm phán Toà án nhân dân tối cao ban hành Nghị quyết, hoặc liên ngành tư pháp Trung ương ban hành Thông tư liên tịch hướng dẫn cụ thể việc xác định hành vi “gian dối hoặc bằng thủ đoạn khác” của người có nghĩa vụ đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động để không đóng hoặc không đóng đầy đủ theo quy định. Thứ hai, cơ quan nhà nước có thẩm quyền, mà cụ thể là Chính phủ cần quy định rõ hơn quy định tại Điều 38 của Nghị định số 28/2020/NĐ- CP về hình thức phạt tiền và một số nội dung liên quan đến hình thức phạt tiền nợ đọng BHXH. Thứ ba, đề nghị Nhà nước nên ban hành các văn bản quy định đối với các cơ quan quản lý nhà nước như: Kế hoạch Đầu tư, Lao động - Thương binh & Xã hội, ngành Thuế trong việc phải cung cấp thông tin về đơn vị đăng ký kinh doanh, số lao động làm việc, hay mức lương lao động được trả cho cơ quan bảo hiểm xã hội. Thứ tư, tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật trong lĩnh vực BHXH, pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực BHXH, đảm bảo tính đồng bộ và thống nhất. 15
3.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật về nợ đọng bảo hiểm xã hội tại huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình 3.2.1. Giải pháp chung Thứ nhất, tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy Đảng, chính quyền đối với vấn đề đóng bảo hiểm xã hội và nợ đọng bảo hiểm xã hội. Thứ hai, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật nhằm nâng cao nhận thức và ý thức pháp luật của các tổ chức, cá nhân có liên quan trong thực hiện việc đóng bảo hiểm xã hội và nợ đọng bảo hiểm xã hội. Thứ ba, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý đối với chủ sử dụng lao động nợ đọng bảo hiểm xã hội. Thứ tư, cần xây dựng cơ chế phối hợp giữa cơ quan bảo hiểm xã hội với các cơ quan Thuế. 3.2.2. Giải pháp cụ thể Thứ nhất, nâng cao chất lượng nhân lực làm công tác thu nợ bảo hiểm xã hội. Thứ hai, tăng cường sự phố hợp giữ cơ quan bảo hiểm xã hội với các cơ quan liên quan trong việc xử lý nợ đọng bảo hiểm xã hội. Thứ ba, cần tăng cường công tác thông tin tuyên truyền về quyền lợi và trách nhiệm góp phần nâng cao nhận thức cho người sử dụng lao động. Thư tư, cần nâng cao nhận thức cho người lao động để họ tự bảo vệ mình khi tổ chức sử dụng lao động nợ đóng bảo hiểm xã hội. 16