Tóm tắt luận văn thạc sĩ: Phát triển bền vững ngành thủy sản thành phố Đà Nẵng đến năm 2020

Chia sẻ: Dfg Dfg | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:26

Thêm vào BST

Báo xấu

183
lượt xem 43
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Hệ thống hóa những vấn đề lý luận và thực tiễn về phát triển thủy sản bền vững. Phân tích thực trạng phát triển thủy sản thành phố Đà Nẵng. Đưa ra hệ thống giải pháp phát triển bền vững ngành thủy sản thành phố Đà Nẵng đến năm 2020.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt luận văn thạc sĩ: Phát triển bền vững ngành thủy sản thành phố Đà Nẵng đến năm 2020

1 B GIÁO D C VÀ ĐÀO T O Đ I H C ĐÀ N NG TR N TH THƠM PHÁT TRI N B N V NG NGÀNH TH Y S N THÀNH PH ĐÀ N NG Đ N NĂM 2020 Chuyên ngành: Kinh t phát tri n Mã s : 60.31.05 TÓM T T LU N VĂN TH C SĨ KINH T Đà N ng – Năm 2011
2 Công trình ñư c hoàn thành t i Đ I H C ĐÀ N NG Ngư i hư ng d n khoa h c: Ti n sĩ. Nguy n Thanh Liêm Ph n bi n 1:…………………………………………………………. Ph n bi n 2………………………………………………………….. Lu n văn s ñư c b o v t i H i ñ ng ch m lu n văn t t nghi p th c sĩ kinh t h p t i Đ i H c Đà N ng vào ngày…….tháng 5 năm 2011 Có th tìm hi u lu n văn t i: - Trung tâm Thông tin – H c li u, Đ i h c Đà N ng - Thư vi n trư ng Đ i h c Kinh t , Đ i h c Đà N ng
3 PH N M Đ U 1. Tính c p thi t c a ñ tài Trong vòng hai th p niên g n ñây, thu s n ñang vươn lên như m t ngành nông nghi p ch l c c a Vi t Nam trong vi c t o ra ngo i t t ho t ñ ng xu t kh u, c i thi n ñ i s ng c a ngư dân, nông dân nuôi tr ng thu s n. Tuy nhiên, ngành thu s n cũng ñang ñ i ñ u v i nh ng thách th c không h nh . Đà N ng là ñô th lo i I tr c thu c Trung ương, là trung tâm kinh t , chính tr c a khu v c mi n Trung. V i l i th có b bi n dài kho ng 70 km, có v nh nư c sâu, v i các c a ra bi n v i di n tích ngư trư ng kho ng 15.000km2....Ngoài ra Đà N ng cũng có nhi u vùng nuôi cá nư c ng t t p trung như Hòa Khương, Hòa Phong…Ngành th y s n ñã và ñang chi m m t v trí quan tr ng trong cơ c u kinh t nông, lâm th y s n nói riêng và kinh t c a thành ph nói chung. N m trong b i c nh chung c a c nư c, ngành th y s n c a Đà N ng cũng g p ph i không ít thách th c.Vi c xây d ng ñ nh hư ng và tìm gi i pháp phát tri n b n v ng cho ngành th y s n thành ph là r t c n thi t và c p bách. T nh ng v n ñ nêu trên, tôi ñã l a ch n ñ tài “Phát tri n b n v ng ngành Th y s n thành ph Đà N ng ñ n năm 2020” ñ hoàn thành lu n văn t t nghi p c a b n thân. 2. M c tiêu nghiên c u - H th ng hóa nh ng v n ñ lý lu n và th c ti n v phát tri n th y s n b n v ng. - Phân tích th c tr ng phát tri n th y s n thành ph Đà N ng. - Đưa ra h th ng các gi i pháp phát tri n b n v ng ngành th y s n thành ph Đà N ng ñ n năm 2020. 3. Phương pháp, ñ i tư ng và ph m vi nghiên c u 3.1. Phương pháp nghiên c u - V n d ng ch nghĩa Mác – Lênin làm n n t ng nghiên c u.
4 - Phương pháp l ch s , phương pháp mô t , phương pháp nghiên c u tương quan k t h p v i các k thu t so sánh, th ng kê, d báo. 3.2. Đ i tư ng và ph m vi nghiên c u 3.2.1. Đ i tư ng nghiên c u Ngành th y s n thành ph Đà N ng bao g m các lĩnh v c khai thác, nuôi tr ng, ch bi n và tiêu th th y s n. Xem xét nh ng y u t có liên quan ñ n phát tri n th y s n (ngu n l c lao ñ ng, v n, khoa h c – công ngh , tài nguyên môi trư ng, cơ ch chính sách và t ch c qu n lý...) và vi c s d ng các ngu n l c ñó ph i trên quan ñi m phát tri n b n v ng v kinh t , xã h i và môi trư ng. 3.2.2. Ph m vi nghiên c u - N i dung: ñ tài ch t p trung nghiên c u m t s n i dung v phát tri n b n v ng ngành th y s n thành ph Đà N ng. - V m t không gian: ñ tài ch nghiên c u các n i dung trên t i thành ph Đà N ng. - Th i gian: các gi i pháp ñ xu t trong lu n văn có ý nghĩa ñ n năm 2020 4. T ng quan các ñ tài có liên quan 5. B c c và n i dung nghiên c u Chương 1.: M t s v n ñ lý lu n v phát tri n b n v ng th y s n. Chương 2. Đánh giá th c tr ng phát tri n b n v ng ngành th y s n thành ph Đà N ng trong nh ng năm qua Chương 3. M t s gi i pháp phát tri n b n v ng ngành th y s n thành ph Đà N ng ñ n năm 2020. CHƯƠNG I M T S V N Đ LÝ LU N V PHÁT TRI N B N V NG NGÀNH TH Y S N 1.1. T ng quan v phát tri n b n v ng th y s n 1.1.1. Phát tri n
5 Phát tri n là m t quá trình v n ñ ng ñi ph i là m t quá trình lâu dài, luôn thay ñ i và s thay ñ i ñó theo hư ng ngày càng hoàn thi n. Khái ni m phát tri n cũng ñư c lý gi i như m t quá trình thay ñ i theo hư ng hoàn thi n v m i m t c a n n kinh t như: kinh t , xã h i, môi trư ng và th ch trong m t th i gian nh t ñ nh. 1.1.2. Khái ni m v phát tri n b n v ng Khái ni m v PTBV ñang ph bi n nh t ñư c trình bày trong báo cáo “Tương lai c a chúng ta” c a H i ñ ng th gi i v môi trư ng và phát tri n (WCED) năm 1987: “PTBV là s phát tri n mà v a ñáp ng ñư c nhu c u c a th h hi n t i mà không làm t n h i ñ n các th h tương lai trong vi c ñáp ng các yêu c u c u c a h , ñ ng th i còn t o ñi u ki n và b o ñ m cho các th h có cu c s ng t t hơn”. PTBV là ñư ng l i, quan ñi m c a Đ ng, chính sách c a Nhà nư c ta trong th i kỳ ñ y m nh CNH, HĐH ñ t nư c. Ngh quy t Đ i h i VIII c a Đ ng ta ñã kh ng ñ nh: “Phát tri n b n v ng là s phát tri n kinh t v i t c ñ tăng trư ng cao, liên t c trong th i gian dài nhưng s phát tri n y ph i trên cơ s n ñ nh kinh t - xã h i, b o v tài nguyên môi trư ng, s phát tri n trong hi n t i ph i t o ti n ñ cho s phát tri n trong tương lai” 1.1.3. Phát tri n b n v ng th y s n Phát tri n phát tri n ngành th y s n theo hư ng b n v ng là quá trình phát tri n ñ ng b , h p lý, hài hoà gi a các lĩnh v c: khai thác, nuôi tr ng và ch bi n, d ch v th y h i s n; có s TTKT ngày càng cao và n ñ nh g n li n v i vi c phát tri n cơ s h t ng xã h i, t o vi c làm, nâng cao ñ i s ng v t ch t, tinh th n, nâng cao trình ñ dân trí, văn minh c a nhân dân; n ñ nh xã h i, an ninh, qu c phòng; b o v ngu n l i th y h i s n; phòng ch ng thiên tai; c i thi n và nâng cao ch t lư ng môi trư ng c a ñ a phương, khu v c có ho t ñ ng s n xu t kinh doanh th y s n.
6 1.2. N i dung c a Phát tri n b n v ng 1.2.1. Phát tri n b n v ng v kinh t B n v ng v kinh t : b o ñ m phát tri n kinh t nhanh và duy trì t c ñ y trong m t th i gian dài. Ngành th y s n ñư c coi là phát tri n b n v ng ph i ñ t ñư c các yêu c u sau ñây: có t c ñ tăng trư ng GDP cao và n ñ nh; GDP/ñ u ngư i c a ngành cao và thư ng xuyên tăng lên; có cơ c u GDP h p lý, các phân ngành, thành t c a GDP ph i n ñ nh và phát tri n ñ làm cho t ng GDP c a ngành n ñ nh và tăng lên; tránh ñư c s suy thoái và ñình tr trong tương lai, tránh ñ l i gánh n ng n n n cho th h mai sau. 1.2.2. Phát tri n b n v ng v xã h i Xã h i b n v ng là m t xã h i có n n kinh t tăng trư ng nhanh, ñi ñôi v i công b ng và ti n b xã h i, chính tr n ñ nh và qu c phòng an ninh ñư c ñ m b o. Đ i s ng v t ch t, tinh th n c a dân cư tham gia ho t ñ ng th y s n ngày càng nâng cao. 1.2.3. B n v ng v môi trư ng và tài nguyên thiên nhiên - B n v ng v môi trư ng c n ñ m b o các ch tiêu, ch c năng cơ b n là: + B n v ng v môi trư ng t nhiên ph i ñ m b o s lư ng và ch t lư ng trong s ch v ngu n nư c v lý hóa và sinh h c, c nh quan…Quá trình khai thác và s d ng không ñư c phép làm gi m s lư ng và ch t lư ng c a các y u t ñó dư i gi i h n cho phép theo tiêu chu n qu c gia và qu c t . + B n v ng v môi trư ng xã h i (dân s , ch t lư ng dân s , s c kh e, môi trư ng s ng, lao ñ ng h c t p c a con ngư i,…) không b các ho t ñ ng c a con ngư i làm ô nhi m, suy thoái và t n h i. - B n v ng v tài nguyên thiên nhiên c n ñ m b o: + Đ i v i các lo i tài nguyên tái t o ñư c, ch khai thác và s d ng trong gi i h n nh ng tài nguyên ñó ñư c khôi ph c l i v s lư ng và
7 ch t lư ng do thiên nhiên t o ra ho c b ng phương pháp thay th nhân t o. + Các lo i tài nguyên không tái t o ñư c, ch khai thác, s d ng ít hơn, b ng s lư ng và ch t lư ng do thiên nhiên t o ra ho c b ng phương pháp nhân t o thay th . 1.3. M t s ch tiêu ñánh giá tính b n v ng trong phát tri n th y s n 1.3.1 V kinh t 1.3.1.1. Các ch tiêu chung + T c ñ tăng trư ng GDP th y s n, + Đóng ghóp c a ngành th y s n vào tăng trư ng kinh t : t l GDP th y s n/GDP (%). + Các v n ñ v ñ u tư cho th y s n: T l ñ u tư cho th y s n/GDP (%); cơ c u các ngu n v n ñ u tư phát tri n th y s n; hi u su t s d ng v n (ICOR): H s ICOR ph n ánh ñ GDP tăng lên 1 ñ ng thì tiêu t n bao nhiêu ñ ng v n ñ u tư. 1.3.1.2. Các ch tiêu c th t ng lĩnh v c a. Lĩnh v c khai thác Các ch s v năng l c ñánh b t: s lư ng tàu, công su t tàu, lo i và s lư ng ngư c dung ñ khai thác, s n lư ng ñánh b t, năng su t ñánh b t trên m i ñơn v khai thác, thành ph n ñánh b t, s loài khai thác, ngư trư ng, cơ c u ngh khai thác, hình th c t ch c khai thác th y s n… b. Lĩnh v c nuôi tr ng Các ch tiêu s d ng di n tích ñ t ñai, năng su t, s n lư ng nuôi tr ng th y s n, các phương th c và mô hình nuôi tr ng th y s n. c. Lĩnh v c ch bi n, tiêu th , d ch v h u c n ngh cá Các v n ñ v công ngh ch bi n, th trư ng tiêu th , năng l c công ngh c a các cơ s ch bi n, hi n tr ng d ch v h u c n ngh cá (c ng bi n, ch th y s n, ngh d ch v ph tr …)
8 1.3.2. V xã h i - Các v n ñ liên quan ñ n ngư dân như: s lư ng ngư dân, h c v n c a ngư dân, v n c a ngư dân và thu nh p c a ngư dân. - Các v n ñ xã h i ngh cá như: Tình hình vi c làm, chăm sóc s c kh e, ñ i s ng văn hóa tinh th n, t i ph m, bình ñ ng gi i… 1.3.3. V sinh thái – môi trư ng - Các ch s v môi trư ng sinh thái như: tình hình tr lư ng ngu n l i, r n san hô, r ng ng p m n, tình hình ô nhi m môi trư ng và ña d ng sinh h c…. - Tình hình khai thác và s d ng ngu n tài nguyên th y h i s n. - Tình hình d ch b nh th y s n… 1.4. Các nhân t tác ñ ng t i phát tri n b n v ng thu s n 1.4.1. Nhóm nhân t thu c v ñi u ki n t nhiên Trong các nhân t thu c v ñi u ki n t nhiên thì ñ t ñai, m t nư c, ngu n l i, khí h u, th i ti t, … nh hư ng tr c ti p ñ n s phát tri n c a ngành th y s n, là ñi u ki n tiên quy t c a s n xu t th y s n. 1.4.2. Nhóm nhân t kinh t - k thu t - Nhân t v n: Đ phát tri n kinh t c a n n kinh t qu c dân nói chung và ngành th y s n nói riêng ñòi h i ph i có ngu n v n ñ u tư l n. - Nhân t th trư ng: Th trư ng v a là m c tiêu v a là ñ ng l c s n xu t nói chung và s n xu t th y s n nói riêng. - Nhân t khoa h c k thu t và công ngh : KH-CN gi vai trò h t s c quan tr ng, thúc ñ y và nâng cao trình ñ c a l c lư ng s n xu t.. 1.4.3. Nhóm nhân t ngu n l c xã h i Phát tri n ngành th y s n theo hư ng b n v ng là m t quá trình kinh t - xã h i di n ra trong nh ng hoàn c nh c th và ch u s tác ñ ng c a môi trư ng chính tr - xã h i nh t ñ nh. 1.4.4. Nhóm nhân t kinh t ñ i ngo i Trong th i ñ i hi n nay, kinh t ñ i ngo i ñư c xem là ñòn b y ñ phát tri n kinh t - xã h i c a m i qu c gia.
9 CHƯƠNG 2 TH C TR NG PHÁT TRI N B N V NG NGÀNH TH Y S N THÀNH PH ĐÀ N NG TRONG TH I GIAN QUA 2.1. Đi u ki n t nhiên, knih t , xã h i nh hư ng ñ n phát tri n b n v ng th y s n 2.1.1. Đi u ki n t nhiên 2.1.1.1. V trí ñ a lý: gi i h n lãnh th t i t a ñ ñ a lý: 15055’20” – 16014’10” ñ vĩ b c và 107018’30” – 108020’00” ñ Kinh Đông. 2.1.1.2. Đ a hình: Thành ph Đà N ng có ñ a hình tương ñ i ña d ng và ph c t p, v a có ñ ng b ng, v a có núi, vùng núi cao. 2.1.1.3. Khí h u th i ti t: Đà N ng là nơi chuy n ti p ñan xen gi a khí h u mi n B c và khí h u mi n Nam, ñư c chia làm hai mùa rõ r t là mùa mưa và mùa khô. 2.1.1.4. Tài nguyên thiên nhiên: bao g m tài nguyên nư c (02 con sông l n), tài nguyên m t nư c nuôi tr ng th y s n, tài nguyên bi n. 2.1.2. Tình hình phát tri n kinh t - xã h i thành ph Đà N ng 2.1.2.1. Tình hình kinh t : T ng s n ph m trong nư c (GDP) c a thành ph năm 2009 là 9.199,75 t ñ ng. T c ñ tăng trư ng kinh t bình quân giai ño n 2005 – 2009 là 10,21%. 2.1.2.2. Phát tri n cơ s h t ng: H th ng k t c u h t ng khá hoàn ch nh g m sân bay qu c t Đà N ng, c ng bi n nư c sâu Tiên Sa, các tuy n ñư ng qu c l 1A, 14 B, … 2.1.2.3. Dân s , lao ñ ng và vi c làm: T ng dân s c a thành ph tính ñ n th i ñi m 31/12/2009 là 901.140 là ngư i. Dân s trong ñ tu i lao ñ ng ñ n cu i năm 2009 kho ng g n 614 nghìn ngư i, chi m 68,10% t ng s dân. 2.1.3. Đánh giá ti m năng phát tri n ngành th y s n thành ph Đà N ng 2.1.3.1. Thu n l i: T ñ c ñi m ñi u ki n t nhiên, kinh t , xã h i và môi trư ng, cho th y Đà N ng có nh ng l i th v ti m năng ñ phát
10 tri n th y s n c nuôi tr ng, ch bi n, khai thác và xu t kh u như v trí ñ a lý, h th ng sông ngòi, có cơ s h t ng khá phát tri n. 2.1.3.2. Khó khăn: Thành ph Đà N ng n m trong khu v c th i ti t, khí h u có nh ng bi n ñ ng ph c, ngh cá thành ph v n trong tình tr ng s n xu t nh , rào c n thương m i qu c t … 2.2. Th c tr ng phát tri n b n v ng ngành th y s n thành ph Đà N ng trong th i gian qua 2.2.1. Th c tr ng phát tri n b n v ng th y s n v kinh t Đóng góp c a ngành th y s n thành ph Đà N ng vào t ng s n ph m trên ñ a bàn thành ph (GDP) t 2005-2009 chi m trên dư i 3%. Nhưng so v i ti m năng, ngành th y s n v n chưa có s phát tri n ñ t phá, do quy mô s n xu t còn nh l ; trình ñ , phương th c s n xu t còn l c h u. Trong cơ c u ngành nông nghi p, t tr ng c a th y s n cao nh t nhưng không n ñ nh qua các năm. Năm 2005 chi m 65,59%, ñ n năm 2007 tăng cao nh t là 67,95%, nhưng ñ n năm 2009 t tr ng gi m còn 62,1%. Như vây, cơ c u nông – lâm – th y s n chuy n d ch ñúng hư ng nhưng còn r t ch m và không n ñ nh. Trong cơ c u ngành th y s n, khai thác th y s n chi m t tr ng cao nh t và có xu hư ng ngàng càng gia tăng. Trong khi ñó, ngành d ch v chi m t tr ng th p và ngày càng gi m. Đi u này cho th y cơ c u ngành th y s n thành ph Đà N ng chuy n d ch chưa h p lý, khai thác th y s n v n chi m ưu th cao. Nhìn chung, h s ICOR ngành th y s n thành ph Đà N ng là khá th p. Đi u này ph n ánh l i th so c a lĩnh v c ñ u tư này. Tuy nhiên, h s này ñang có chi u hư ng gia tăng, m c tăng bình quân giai ño n 2005 – 2009 là 0,84%. Hi u su t s d ng v n c a các ngành khai thác, nuôi tr ng, ch bi n, d ch v th y s n cũng không gi ng nhau. Ngành nuôi tr ng th y s n có h s ICOR cao nh t: năm 2009 là 3,65 l n. M c dù h s ICOR c a ngành th y s n thành ph Đà N ng trong nh ng năm qua
11 là khá th p, tuy nhiên h s này có xu hư ng tăng. Đi u này th hi n hi u qu ñ u tư c a ngành có xu hư ng gi m 4.00 3.50 T l v n ñ u tư 3.00 ngành th y s n/GDP 2.50 T l v n ñ u tư 2.00 ngành khai thác/GDP 1.50 T l v n ñ u tư 1.00 ngành NTTS/GDP 0.50 0.00 T l v n ñ u tư ngành CB-DV/GDP Năm Năm Năm Năm Năm 2005 2006 2007 2008 2009 Bi u ñ 3: Hi u su t s d ng v n c a ngành th y s n 2.2.1.1. Đánh giá tính b n v ng trong khai thác, ñánh b t th y s n thành ph Đà N ng a. S n lư ng khai thác: Trong nh ng năm qua, s n lư ng khai thác có xu hư ng gi m d n, t c ñ gi m s n lư ng khai thác bình quân giai ño n 2005 – 2009 là 1,87%. Đây là xu hư ng tích c c, phù h p v i ch trương c a Đ ng và Nhà nư c nh m m c tiêu b o v ngu n l i th y s n. b. Phương ti n và năng su t ñánh b t: Phân tích quy mô, công su t tàu thuy n, năng su t ñánh b t cho th y, m c dù trong nh ng năm qua, s lư ng tàu công su t l n liên t c tăng nhưng năng su t ñánh b t h u như không c i thi n, v n duy trì m c 0,5 t n/Cv. c. Cơ c u ngh khai thác : Trong th i gian qua, cơ c u ngh khai thác có s chuy n bi n ñáng k theo hư ng tích c c, gi m m nh các ngh khai thác c m, hu di t ngu n l i thu s n, tăng các ngh khai thác tuy n l ng, tuy n khơi có hi u qu kinh t cao. d. T ch c s n xu t và ngư trư ng khai thác - V t ch c s n xu t: Vi c gia tăng t c ñ cơ khí hóa, nâng cao năng l c ñi bi n và khai thác h i s n các tàu thuy n ñánh cá nh ng năm g n ñây th hi n m t cách rõ nét nh t quá trình chuy n ñ i tính ch t ngh cá nư c ta t m t ngh
12 cá truy n th ng, quy mô nh bư c ñ u sang ngh cá thương m i tính công nghi p, khai thác nh ng vùng bi n xa.. Bên c nh vi c chuy n d ch cơ c u tàu thuy n, cơ c u ngh , trong th i gian qua ngành ñã ph i h p v i chính quy n ñ a phương ti n hành hư ng d n bà con ngư dân t ch c l i s n xu t theo mô hình t , ñ i, có s liên k t, h tr trong khai thác, ñ m b o an toàn cho ngư i và phương ti n khi ho t ñ ng khai thác trên bi n. - V ngư trư ng khai thác: Ngư trư ng khai thác chính c a ngư dân thành ph Đà N ng là vùng bi n Đà N ng ñ n Qu ng Bình, H i Phòng, Trư ng Sa, Hoàng Sa và H i Nam. Tùy theo công su t c a tàu mà kho ng cách ngư trư ng dao ñ ng t 7 ñ n 300 h i lý. 2.2.1.2. Th c tr ng nuôi tr ng th y s n a. Di n tích, s n lư ng nuôi tr ng và ngư ng an toàn sinh h c:Nuôi tr ng th y s n c a Đà N ng trong nh ng năm qua có xu hư ng gi m v di n tích nhưng tăng s n lư ng. Ti m năng m t nư c nuôi tr ng th y s n c a thành ph là 2.227 ha. Trong khi ñó di n tích các lo i m t nư c nuôi ñ n năm 2009 m i ch 723 ha (chi m 32,46%). Như v y xét toàn b di n tích m t nư c nuôi tr ng th y s n thì ngành th y s n Đà N ng v n có ti m năng ñ ti p t c m r ng di n tích. b. Hình th c và ñ i tư ng nuôi tr ng th y s n - Tình hình nuôi nư c ng t: Tuy nhiên nuôi cá nư c ng t cũng ch d ng l i th trư ng trong nư c, khó có kh năng xu t kh u vì ñi u ki n di n tích m t nư c nuôi có nhi u h n ch . - Tình hình nuôi thu s n nư c l : Di n tích nuôi tôm sú không tăng nhi u do quy ho ch c a thành ph . - Tình hình nuôi thu s n nư c m n: Hi n nay, vùng bán ñ o Sơn Trà có 160 l ng nh chuyên nuôi nâng c p gi ng tôm hùm và nuôi thương ph m tôm hùm cùng v i m t s loài cá Mú, cá H ng… - S n xu t gi ng : Ngành s n xu t tôm sú gi ng t i thành ph Đà N ng ñư c xem là m t trong nh ng trung tâm s n xu t có uy tín cao.
13 Nh ng năm g n ñây, do tình hình phát tri n kinh t xã h i, các tr i gi ng ven bi n l n lư t b di d i, gi i to c. Ho t ñ ng khuy n ngư và khoa h c công ngh ph c v NTTS Ho t ñ ng khoa h c công ngh và khuy n ngư ñã góp ph n ñáng k vào vi c chuy n d ch cơ c u nuôi, các ñ i tư ng nuôi m i có giá tr kinh t cao ñã ñư c chuy n giao và nuôi ñ t hi u qu . 2.2.1.3. Đánh giá tính b n v ng c a ngành ch bi n và tiêu th th y s n thành ph Đà N ng a. Năng l c ch bi n th y s n - Ngu n nguyên li u: Nguyên li u ph c v cho ngành ch bi n ch y u là s n ph m t khai thác và nuôi tr ng. - H th ng cơ s ch bi n th y s n + Cơ s ch bi n h i s n: Nhìn chung ph n l n các cơ s ch bi n th y s n trên ñ a bàn thành ph Đà N ng ñ u ñ t tiêu chu n và ñư c phép xu t kh u th y s n vào m t s th trư ng l n. + Cơ s ch bi n b t cá, nư c m m: Nhìn chung các cơ s s n xu t ñ u có qui mô s n xu t nh , h gia ñình là chính. - Năng l c khoa h c công ngh : Công ngh ch bi n: th c tr ng công ngh ch bi n th y s n thành ph Đà N ng có trình ñ trung bình là 61%. b. Cơ c u s n ph m và th trư ng - Cơ c u s n ph m: Cá các lo i chi m t tr ng 56,4%; Tôm chi m t tr ng 18,8 %; M c chi m t tr ng 15,5 %; H i s n khô chi m t tr ng 4,2 %; H i s n chi m t tr ng 5,1%. - Cơ c u th trư ng tiêu th + Th trư ng xu t kh u: Cơ c u th trư ng xu t kh u th y s n c a thành ph Đà N ng t ng bư c ñư c m r ng và t p trung vào nh ng th trư ng l n như: Nh t, M , Hàn Qu c, EU và m t s th trư ng khác. + Th trư ng n i ñ a: Cùng v i s phát tri n m nh m c a ch bi n xu t kh u th y s n, ch bi n và tiêu th n i ñ a cũng ñang phát tri n.
14 2.2.1.4. K t c u h t ng và d ch v h u c n ngh cá a. K t c u h t ng: Bao g m c ng bi n, Âu thuy n trú bão và cơ s h t ng k thu t khu d ch v th y s n Th quang. b. D ch v h u c n ngh cá: phát tri n khá v i h th ng g m ch cá t i khu Âu thuy n Th Quang, cơ s ñóng s a tàu thuy n, cơ s cung c p nguyên li u… 2.2.2. Th c tr ng phát tri n b n v ng th y s n v xã h i 2.2.2.1 Phát tri n th y s n v i vi c tham gia gi i quy t các v n ñ xã h i ngh cá thành ph Đà N ng trong nh ng năm qua a. Phát tri n th y s n góp ph n tăng cư ng k t c u h t ng kinh t - xã h i, t o vi c làm, tăng thu nh p: S tăng nhanh c a tàu thuy n khai thác h i s n, s phát tri n và m r ng di n tích nuôi tr ng th y s n ñã t o ra ngu n nguyên li u ngày càng l n cho công nghi p ch bi n ñã t o công ăn vi c làm cho m t l c lư ng l n lao ñ ng. T ng s lao ñ ng th y s n c a thành ph Đà N ng năm 2005 là 12.500 lao ñ ng, ñ n năm 2009 là 5.780 lao ñ ng. Thu nh p bình quân ñ u ngư i c a lao ñ ng ngành th y s n trong nh ng năm qua có s tăng trư ng khá, góp ph n tăng thu nh p, n ñ nh cu c s ng nhân dân. Ch bi n, d ch v Nuôi tr ng - Đ i h c, cao ñ ng - Trung h c chuyên nghi p - Đào t o ngh Khai thác - Chưa qua ñào t o T ng 0 50 100 Bi u ñ 7: Cơ c u trình ñ ngu n nhân l c ngành th y s n năm 2009
15 b. Phát tri n th y s n góp ph n chuy n d ch cơ c u kinh t nông nghi p, nông thôn: Bên c nh vi c khai thác th y s n, nh ng năm g n ñây nông ngư dân ñã t n d ng l i th các vùng nư c ng t, nư c l , nư c m n ñ phát tri n nuôi tr ng th y s n, mang l i hi u qu kinh t l n hơn nhi u so v i s n xu t lúa và các ho t ñ ng ngành ngh khác. c. Phát tri n th y s n ghóp ph n xóa ñói gi m nghèo: Nh ng năm g n ñây, do có s m nh d n ñ u tư, m r ng quy mô s n xu t kinh doanh; bư c ñ u có chuy n ñ i tư duy làm ăn nên thu nh p c a h có s chuy n bi n ñáng k , ñ i s ng các h dân có nhi u kh i s c. d. Phát tri n th y s n ñã ghóp ph n t o ra bình ñ ng gi i, phát tri n c ng ñ ng dân cư ngh cá: Thông qua các chương trình, d án nuôi tr ng, khai thác, ch bi n th y s n, nhi u d án v chăm sóc s c kh e sinh s n cho ph n nông ngư dân cũng ñư c th c hi n 2.2.2.2 M t s v n ñ xã h i còn t n t i và n y sinh trong quá trình phát tri n th y s n M c dù ngành th y s n có tác ñ ng tích c c r t l n v m t xã h i ngh cá, nhưng nh ng r i ro cao c a ngành th y và nh ng mâu thu n v phân chia l i ích là nh ng thách th c ñ t ra ñ i v i vi c phát tri n b n v ng ngành th y s n.Trong nh ng năm qua, các d án ch nh trang ñô th c a thành ph ñã t o ra di n m o m i cho b m t ñô th . Tuy nhiên, cu c s ng c a nhân dân vùng bi n v n còn nhi u khó khăn, thi u tính n ñ nh. 2.2.3. Th c tr ng phát tri n b n v ng th y s n v tài nguyên – môi trư ng 2.2.3.1 nh hư ng c a ho t ñ ng th y s n ñ i v i môi trư ng và ngu n l i th y s n Trong lĩnh v c khai thác, ho t ñ ng ñánh b t t ñã ñ l i nh ng h u qu nghiêm tr ng: hơn 80% s lư ng h i s n ñư c ñánh b t vùng ven b ; t l các loài có giá tr cao gi m m nh, 80% r n san hô và c bi n có nguy cơ b tiêu di t… Nuôi tr ng th y s n phát tri n m t cách t
16 phát, thi u quy ho ch. Ch bi n th y s n, ch t th i c a các nhà máy ñã gây ô nhi m h lưu m t s sông ngòi và ven bi n… 2.2.3.2. Khai thác và s d ng ngu n tài nguyên th y h i s n - Nh n th c c a c ng ñ ng v b o v ngu n l i thu s n chưa cao, còn s d ng m t s phương ti n khai thác mang tính hu di t. - Đ u tư khai thác chưa h p lý, tàu thuy n công su t nh còn nhi u. - M t s loài thu s n nư c ng t gi m do tác ñ ng c a thu c tr sâu, nư c th i công nghi p và nư c th i sinh ho t, các hoá ch t và các kháng sinh có h i s d ng trong nuôi tr ng thu s n 2.2.3.3. D ch b nh, môi trư ng trong nuôi tr ng th y s n - Vi c phát tri n nuôi tr ng th y s n theo chi u sâu, s n xu t mang tính hàng hóa cao làm cho quá trình s n xu t ph i s d ng nhi u các lo i thu c, hóa ch t gây ô nhi m ngu n nư c, ô nhi m ñ t. - S suy gi m môi trư ng và h sinh thái làm nh hư ng l n ñ n s phát tri n nuôi tr ng th y s n và gi m kh năng ñ u tư. 2.3. M t s v n ñ rút ra t phân tích th c tr ng phát tri n b n v ng ngành th y s n thành ph Đà N ng nh ng năm qua 2.3.1. Kinh t Nhìn chung, tuy còn nhi u h n ch nhưng k t qu ho t ñ ng trong th i gian qua cho th y nh ng ñi m th hi n khá rõ nét trong ngành th y s n thành ph phù h p v i xu th phát tri n th y s n b n v ng, ñó là: - Trong nh ng năm qua, ngành th y s n có s tăng trư ng khá và ñóng góp n ñ nh cho tăng trư ng n n kinh t c a thành ph - Hi u su t s d ng v n c a ngành khá cao so v i các ñ a phương khác và c nư c. - S n lư ng khai thác c a thành ph trong th i gian qua có xu hư ng gi m d n. - Cơ c u ngh khai thác có s chuy n bi n ñáng k theo hư ng tích c c, gi m các ngh khai thác c m, tăng các ngh khai thác có hi u qu kinh t cao.
17 - Trong khai thác h i s n, tính ch t hàng hóa ñã th hi n rõ nét. Phương th c làm ăn riêng l ñang chuy n d n sang s n xu t có t ch c mang tính ch t t p trung hóa, chuyên môn hóa. - Nuôi tr ng th y s n c a Đà N ng trong nh ng năm qua có xu hư ng gi m v di n tích nhưng tăng s n lư ng. - Nhi u doanh nghi p ch bi n thu s n qui mô nh và v a ñã có nhi u c g ng ñ u tư ñ i m i thi t b công ngh . Bên c nh nh ng k t qu ñã ñ t ñư c phù h p v i xu hư ng phát tri n b n v ng, s phát tri n c a ngành th y s n thành ph trong nh ng năm qua v n còn ch a ñ ng nhi u y u t chưa b n v ng v m t kinh t , ñó là: - M c dù có m c ñ tăng trư ng khá, nhưng so v i ti m năng, ngành th y s n v n chưa có s phát tri n ñ t phá. - Cơ c u kinh t th y s n chuy n d ch ch m, k t c u h t ng ph c v ngh cá tuy có ñư c c i thi n, song chưa ñáp ng yêu c u phát tri n ñ i s ng, s n xu t. - Ngu n v n ñ u tư còn ít so v i nhu c u ñ phát tri n ngành th y s n, chưa ñ kh năng ñ u tư cho các các d án có quy mô - D ch v h u c n ngh cá ch y u ph c v trên b là chính, chưa m r ng cung c p trên bi n cho bà con ngư dân. 2.3.2. Xã h i - Nh ng ñóng ghóp tích c c c a ngành th y s n ñ i v i ñ i s ng xã h i c a nông ngư dân thành ph , th hi n xu hư ng phát tri n b n v ng v m t xã h i c a ngành: S phát tri n và m r ng di n tích nuôi tr ng th y s n ñã t o ra ngu n nguyên li u ngày càng l n cho công nghi p ch bi n ñã t o công ăn vi c làm cho m t l c lư ng l n lao ñ ng. - M t s v n ñ xã h i còn t n t i trong quá trình phát tri n th y s n, th hi n s thi u b n v ng c a ngành: L c lư ng lao ñ ng cho ngh cá ngày càng thi u và ngày càng gi m. Quá trình ñô th hóa ñã làm quy
18 mô di n tích s n xu t nông nghi p, di n tích nuôi tr ng thu s n b thu h p, m t b ph n nông ngư dân m t ñ t s n xu t g p khó khăn. 2.3.3. Tài nguyên, môi trư ng Tác ñ ng c a s n xu t th y s n ñ n môi trư ng ngày càng nghiêm tr ng, s c n ki t ngu n l i th y s n ñã ñ n m c báo ñ ng. So v i m c tiêu ñ ra và so v i nhu c u hi n nay v phát tri n ngành th y s n b n v ng và có trách nhi m nh ng vi c ñã làm ñư c chưa tương x ng. 2.4. Nguyên nhân c a vi c chưa b n v ng trong phát tri n ngành th y s n thành ph Đà N ng - Công tác quy ho ch nuôi tr ng chưa t o s chuy n bi n v ch t. - V v n, m c dù ñã có nhi u chính sách khuy n khích ñ u tư, nhưng do ngư i dân nh ng vùng có ti m năng phát tri n th y s n còn nghèo nên h không dám m nh d n ñ u tư v n, ho c ñ u tư th p, không hi u qu . - Ngư dân còn h n ch v trình ñ , thi u ki n th c nên vi c s d ng hóa ch t b a bãi làm nh hư ng ñ n ch t lư ng s n ph m. Trình ñ c a ñôi ngũ lái tàu, thuy n viên th p, ch y u d a vào kinh nghi m. - Ý th c b o v ngu n l i h i s n c a ngư dân ñ a phương còn th p. - Cơ s h t ng k thu t chưa ñáp ng ñư c nhu c u phát tri n. H th ng ph c v h u c n còn thi u. - Ch t lư ng con gi ng ñ t yêu c u chi m t l th p; vi c chuy n giao khoa h c - k thu t cho nông dân còn chú tr ng v s lư ng, mà xem nh ch t lư ng . CHƯƠNG 3 M T S GI I PHÁP PHÁT TRI N B N V NG NGÀNH TH Y S N THÀNH PH ĐÀ N NG Đ N NĂM 2020 3.1. Cơ h i và thách th c ñ i v i phát tri n b n v ng ngành th y s n thành ph Đà N ng
19 3.1.1. Cơ h i Vi t Nam ñã ra nh p WTO, ñây là cơ h i l n ñ m r ng th trư ng và c nh tranh bình ñ ng v i các nư c xu t kh u cùng các m t hàng th y s n; có ch trương, chính sách c a Thành U , HĐND và UBND thành ph v ñ y m nh công nghi p hoá, hi n ñ i hoá nông nghi p, nông thôn. 3.1.2. Thách th c 3.1.2.1. Thách th c v kinh t : Quá trình h i nh p và s c ép c nh tranh ñòi h i s n ph m nông lâm thu s n ph i ñ m b o v sinh an toàn th c ph m, ch t lư ng t t, giá thành h … 3.1.2.2. Thách th c v xã h i: Đ i s ng c a dân cư tham gia nuôi tr ng th y s n còn nghèo, thu hút lao th y s n nhi u khó khăn. 3.1.2.3. Thách th c v môi trư ng: Môi trư ng b bi n ñ i theo chi u hư ng x u, các h sinh thái bi n quan tr ng b suy thoái. 3.2. M t s ch trương c th liên quan ñ n phát tri n b n v ng ngành th y s n Vi t Nam 3.2.1. Kinh t : Ti p t c ñ y nhanh tăng trư ng kinh t th y s n g n v i công nghi p hóa - hi n ñ i hóa, phát tri n kinh t th y s n ph i xu t phát t l i th so sánh v tài nguyên thiên nhiên, ph i ñ t trong b i c nh h i nh p, g n ch t v i nhi m v ñ m b o an ninh, qu c phòng. 3.2.2. Xã h i: G n phát tri n kinh t th y s n v i c i thi n ñ i s ng c ng ñ ng lao ñ ng ngh cá và v i m c tiêu xóa ñói gi m nghèo cho các c ng ñ ng ngư i dân nông thôn. 3.2.3. Tài nguyên - môi trư ng: B o toàn các quá trình sinh thái quan tr ng ñ i v i phát tri n th y s n lâu dài. 3.3. Đ nh hư ng và m c tiêu phát tri n b n v ng ngành th y s n thanh ph Đà N ng ñ n năm 2020 3.3.1. D báo tình hình s n xu t, tiêu th th y s n và v n ñ môi trư ng tác ñ ng ñ n phát tri n b n v ng ngành th y s n thành ph Đà N ng ñ n năm 2020
20 3.3.1.1. M t s d báo v tình hình s n xu t và tiêu th th y s n Đà N ng a. Nguyên li u cho ch bi n: Ngu n nguyên li u cho ch bi n thu s n ch y u t s n ph m khai thác và nuôi tr ng, trong ñó s n lư ng khai thác chi m t tr ng l n. b. Cơ c u s n ph m ch bi n thu s n : D ki n ñ n năm 2015 có 18 nhà máy, công su t 70.000 t n, ñ n năm 2020 có 22 nhà máy, công su t 90.000 t n.. c. Nhu c u tiêu th th y s n c a th trư ng trong nư c: D báo dân s ñ n năm 2020 là 1.369.000 ngư i và các khu ñô th m i khu công nghi p, khu ch xu t hình thành s tr thành m t th trư ng tiêu th thu s n r ng l n. 3.3.1.2. D báo tác ñ ng c a môi trư ng ñ n phát tri n th y s n thành ph Đà N ng Vi t Nam nói chung và thành ph Đà N ng nói riêng ñư c coi là ñi m nóng v ña d ng sinh h c bi n. Đây là ñi u ki n thu n l i cho phát tri n kinh t thành ph nói chung và ngành th y s n nói riêng. Song do nhi u nguyên nhân, sau m t th i gian dài ch t p trung khai thác, ngu n l i th y s n, môi trư ng tài nguyên sinh v t bi n ñang có d u hi u suy gi m và ñi u này s ti p di n trong nh ng năm t i. 3.3.2. Đ nh hư ng phát tri n b n v ng ngành th y s n thành ph Đà N ng ñ n năm 2020 Phát huy l i th v thu s n, t o thành m t n n kinh t mũi nh n, vươn lên hàng ñ u trong khu v c, tăng cư ng năng l c và nâng cao hi u qu khai thác h i s n xa b ; tăng kim ng ch xu t kh u thu s n ưu tiên gi i quy t vi c làm cho nhân dân vùng ven bi n. 3.3.3. M c tiêu phát tri n b n v ng ngành th y s n thành ph Đà N ng ñ n năm 2020 3.3.3.1. M c tiêu kinh t : Ti p t c ñ y nhanh tăng trư ng g n v i Công nghi p hóa, hi n ñ i; phát tri n n n kinh t th y s n hàng hóa