Tóm tắt luận văn Thạc sĩ Y tế công cộng: Thực trạng sử dụng rượu bia và một số yếu tố liên quan ở sinh viên trường Cao đẳng Y Dược Hồng Đức, thành phố Hồ Chí Minh, năm 2020

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:12

Thêm vào BST

Báo xấu

43
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn mô tả thực trạng sử dụng rượu bia của sinh viên trường Cao đẳng Y dược Hồng Đức, thành phố Hồ Chí Minh năm 2020; phân tích một số yếu tố liên quan đến hành vi sử dụng rượu bia của sinh viên trường Cao đẳng Y dược Hồng Đức, thành phố Hồ Chí Minh.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tóm tắt luận văn Thạc sĩ Y tế công cộng: Thực trạng sử dụng rượu bia và một số yếu tố liên quan ở sinh viên trường Cao đẳng Y Dược Hồng Đức, thành phố Hồ Chí Minh, năm 2020

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG ------------*------------ CAO THỊ VÂN THỰC TRẠNG SỬ DỤNG RƯỢU BIA VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN Ở SINH VIÊN TRƯỜNG CAO ĐẲNG Y DƯỢC HỒNG ĐỨC, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH, NĂM 2020 LUẬN VĂN THẠC SỸ Y TẾ CÔNG CỘNG HÀ NỘI - NĂM 2020
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG KHOA KHOA HỌC SỨC KHỎE BỘ MÔN Y TẾ CÔNG CỘNG ------------*----------- CAO THỊ VÂN THỰC TRẠNG SỬ DỤNG RƯỢU BIA VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN Ở SINH VIÊN TRƯỜNG CAO ĐẲNG Y DƯỢC HỒNG ĐỨC, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH, NĂM 2020 LUẬN VĂN THẠC SỸ Chuyên ngành Y tế Công cộng Mã số: 8720701 Người hướng dẫn khoa học: TS.BS. VÕ THỊ KIM ANH HÀ NỘI - NĂM 2020
i LỜI CẢM ƠN Với lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo sau Đại học, Bộ môn Y tế công cộng cùng các thầy giáo, cô giáo Trường Đại học Thăng Long đã trang bị kiến thức cho tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu tại trường để hoàn thành luận văn này. Tôi xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc tới TS.BS Võ Thị Kim Anh người cô đã tận tình hướng dẫn, truyền đạt cho tôi những kiến thức và kinh nghiệm quý báu, những chỉ dẫn vô cùng quan trọng trong suốt quá trình học tập và thực hiện luận văn. Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu Trường Cao đẳng Y dược Hồng Đức, phòng Công tác Học sinh – Sinh viên và tập thể cán bộ Khoa điều dưỡng đã tạo điều kiện cho tôi trong quá trình thu thập số liệu. Cuối cùng, xin gửi lời cảm ơn tới gia đình, người thân và bạn bè, những người luôn ở bên tôi, động viên, chia sẻ, dành cho tôi những điều kiện tốt nhất để tôi yên tâm học tập và nghiên cứu. TPHCM, ngày 28 tháng 11 năm 2020 Học viên Cao Thị Vân
ii LỜI CAM ĐOAN Kính gửi: - Phòng Đào tạo Sau đại học Trường Đại học Thăng Long - Bộ môn Y tế công cộng Trường Đại học Thăng Long - Hội đồng chấm luận văn tốt nghiệp Tên tôi là: Cao Thị Vân – Học viên lớp Cao học YTCC K7, chuyên ngành Y tế công cộng Trường Đại học Thăng Long. Tôi xin cam đoan: - Đây là luận văn do tôi thực hiện dưới sự hướng dẫn của TS. BS Võ Thị Kim Anh - Các số liệu trong luận văn này là do tôi trực tiếp thu thập và kết quả trình bày trong luận văn là hoàn toàn trung thực, chính xác, chưa có ai công bố dưới bất kỳ hình thức nào. Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về lời cam đoan này. TP HCM,ngày 28 tháng 11 năm 2020 Học viên Cao Thị Vân
iii MỤC LỤC DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ............................................................................. v DANH MỤC BẢNG ............................................................................................ vi DANH MỤC HÌNH ............................................................................................ vii ĐẶT VẤN ĐỀ ....................................................................................................... 1 CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN TÀI LIỆU ................................................................ 4 1.1. Tổng quan về sử dụng rượu bia.................................................................. 4 1.2. Tình hình sử dụng rượu bia và một số yếu tố liên quan ở sinh viên qua các nghiên cứu trên thế giới và Việt Nam ............................................... 12 1.3. Giới thiệu thang đo AUDIT ..................................................................... 15 1.4. Sơ lược về địa bàn nghiên cứu ................................................................. 17 CHƯƠNG 2 ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................... 19 2.1. Đối tượng nghiên cứu............................................................................... 19 2.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu ............................................................ 19 2.3. Thiết kế nghiên cứu .................................................................................. 19 2.4. Cỡ mẫu và phương pháp chọn mẫu ......................................................... 19 2.5. Phương pháp thu thập số liệu ................................................................... 21 2.6. Các biến số, chỉ số trong nghiên cứu ....................................................... 26 2.7. Tiêu chuẩn đánh giá sử dụng trong nghiên cứu ....................................... 29 2.8. Phương pháp phân tích số liệu ................................................................. 30 2.9. Sai số và biện pháp khắc phục ................................................................. 31 2.10. Đạo đức nghiên cứu ............................................................................... 31 CHƯƠNG 3 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ............................................................ 33 3.1. Một số đặc điểm của đối tượng nghiên cứu ............................................. 33 3.2. Tỷ lệ sử dụng rượu bia và một số dấu hiệu, triệu chứng liên quan đến hậu quả của sử dụng rượu bia của sinh viên .......................................................... 36 3.3. Một số yếu tố liên quan đến tỷ lệ sử dụng rượu bia của sinh viên .......... 47 CHƯƠNG 4 BÀN LUẬN ................................................................................... 55 4.1. Thực trạng sử dụng rượu bia ở sinh viên trường cao đẳng Y Dược Hồng
iv Đức năm 2020 ........................................................................................... 55 4.2. Một số yếu tố liên quan đến hành vi sử dụng rượu bia của sinh viên...... 62 4.3. Hạn chế của nghiên cứu ........................................................................... 66 KẾT LUẬN ......................................................................................................... 67 KIẾN NGHỊ ........................................................................................................ 69 TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................... PHỤ LỤC ................................................................................................................
v DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT TIẾNG VIỆT ĐVR: Đơn vị rượu KTC: Khoảng tin cậy SDRB: Sử dụng rượu bia TCYTTG: Tổ chức y tế thế giới THCS: Trung học cơ sở TIẾNG ANH AUDIT: Alcohol Use Disorders Identification Test (Thang đo mức độ sử dụng rượu bia) CDC: Center for Disease Control and Prevention (Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh) DSM.IV: Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders IV (Hiệp hội tâm thần Hoa Kỳ) FAS: Fetal Alcohol Syndrom (Hội chứng rượu bào thai) FASDs: Fetal Alcohol Spectrum Disorders (Hội chứng rối loạn phổ rượu ở thai nhi) GDP: Gross Domestic Product (Tổng sản phẩm quốc nội) HED: Heavy episodic drinking (Uống quá chén) HIV: Human Immunodeficiency Virus (Virus gây suy giảm miễn dịch) NIAAA: National Institute on Alcohol Abuse and Alcoholism (Viện nghiên cứu Quốc gia về lạm dụng và nghiện rượu Hoa Kỳ) WHO: World Health Organization (Tổ chức Y tế Thế giới)
vi DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1. Số lượng mẫu cần lấy ở mỗi khóa ...................................................... 21 Bảng 2.2. Các biến số trong nghiên cứu ............................................................. 26 Bảng 3.1. Một số đặc điểm dân số xã hội của đối tượng nghiên cứu ................. 33 Bảng 3.2. Một số đặc điểm về gia đình, bạn bè của sinh viên ............................ 35 Bảng 3.3. Mức độ sử dụng rượu bia của sinh viên ............................................. 37 Bảng 3.4. Tần suất và lượng sử dụng rượu bia của sinh viên ............................. 38 Bảng 3.5. Một số lý do sử dụng rượu bia của sinh viên ..................................... 39 Bảng 3.6. Nhóm biểu hiện về thể chất ................................................................ 40 Bảng 3.7. Biểu hiện lái xe ................................................................................... 42 Bảng 3.8. Biểu hiện liên quan đến học tập.......................................................... 43 Bảng 3.9. Biểu hiện liên quan đến quy định, luật pháp ...................................... 44 Bảng 3.10. Biểu hiện liên quan đến bạo lực ....................................................... 45 Bảng 3.11. Nhóm biểu hiện khác ........................................................................ 45 Bảng 3.12. Mỗi liên quan giữa môt số đặc điểm dân số xã hội liên quan đến hành vi sử dụng rượu bia của sinh viên .................................................... 47 Bảng 3.13. Nghề nghiệp và tình trạng hôn nhân của bố mẹ liên quan đến tỷ lệ sử dụng rượu bia ............................................................................................ 48 Bảng 3.14. Một số đặc điểm gia đình liên quan đến hành vi sử dụng rượu bia của sinh viên .................................................................................................... 49 Bảng 3.15. Yếu tố bạn bè liên quan đến tỷ lệ sử dụng rượu bia của sinh viên ... 50
vii DANH MỤC HÌNH Hình 1.1. Mô hình về mối liên hệ nhân quả giữa việc tiêu thụ rượu bia và hậu quả sức khỏe ................................................................................................ 11 Hình 1.2. Lượng tiêu thụ rượu trung bình mỗi quốc gia vào năm 2017 và % thay đổi so với năm 2010 .................................................................................... 12 Hình 1.3. Khung lý thuyết nghiên cứu ................................................................ 18 Hình 3.1. Tỷ lệ sinh viên sử dụng rượu bia......................................................... 36 Hình 3.2. Địa điểm thường được sử dụng để uống rượu bia .............................. 39
1 ĐẶT VẤN ĐỀ Lạm dụng rượu bia có rất nhiều tác hại đối với sức khỏe. Theo báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (TCYTTG), đây là yếu tố nguy cơ của 200 loại bệnh tật và chấn thương trong đó các bệnh chính là xơ gan, viêm tụy, rối loạn tâm thần, hội chứng ngộ độc rượu của thai nhi ở phụ nữ mang thai... [61]. Năm 2011, ước tính có khoảng 2,5 triệu ca tử vong mỗi năm liên quan đến rượu bia, con số đó tăng lên 3,3 triệu năm 2012, chiếm tỷ lệ 5,9% tổng số ca tử vong và 5,1% gánh nặng bệnh tật trên toàn thế giới [61]. Năm 2014, có khoảng 76 triệu người rối loạn tâm thần do sử dụng rượu [35]. Năm 2015, lạm dụng rượu bia góp phần gây ra gần 85 triệu số năm mất đi do bệnh tật và tử vong sớm (DALYs) [44]. Rượu bia cũng làm gia tăng nguy cơ mắc các bệnh ung thư: miệng, thanh quản, vùng mũi hầu họng, đại tràng [61]. Uống rượu bia quá mức còn gây ra mất ngủ, trầm cảm, suy giảm trí nhớ, làm cho con người dễ sa vào các hành vi nguy hại như: quan hệ tình dục không an toàn làm gia tăng nguy cơ lây nhiễm HIV, tiêm chích ma túy thậm chí là tự sát [60], [66]. Tại Mỹ, trung bình từ 2006-2010, đã có 88.129 trường hợp tử vong mỗi năm do sử dụng rượu bia quá mức, trong đó, những nguyên nhân chính gây tử vong là bệnh gan do rượu, tai nạn xe cộ, ngộ độc và tự sát [27]. Tại Áo, trong số những người mắc mới xơ gan hằng năm thì có 61,4% nam giới và 61% nữ giới đã sử dụng rượu bia trong thời gian dài [61]. Tại Úc, năm 2011, 70% người dân thừa nhận từng ảnh hưởng tiêu cực do người sử dụng rượu bia gây ra như: đập phá tài sản, bỏ bê vợ con, bạo lực gia đình [57]. Năm 2012, trong tổng số trường hợp tai nạn giao thông tại Hàn Quốc thì 25,6% nam giới và 3,6% nữ giới nói đã sử dụng rượu bia ở trước đó [61]. Năm 2017, Việt Nam tốn 4 tỷ đô la cho rượu bia, tiêu thụ khoảng 305 triệu lít rượu, tương đương 72 triệu lít cồn và gần 4,1 tỷ lít bia, tương đương 161 lít cồn, cao nhất Đông Nam Á và đứng thứ 3 Châu Á chỉ sau Trung Quốc (dân số gấp 14,5 lần) và Nhật Bản (dân số gấp 1,3 lần) [7], [8]. Sử dụng rượu bia là
2 nguyên nhân chính gây tai nạn giao thông tại Việt Nam, liên quan đến 70% vụ xô xát, gây gỗ, đâm chém nhau của đối tượng thanh thiếu niên từ thành thị đến nông thôn [20]. Theo một nghiên cứu năm 2008, tỷ lệ sử dụng rượu, bia trong lứa tuổi vị thành niên và thanh niên đã tăng gần 10% sau 5 năm (từ 51% năm 2003 lên 60% năm 2008), nếu chia theo giới thì 80% nam và ở 36,5% nữ là từng sử dụng rượu bia, trong số đó có 60,5% nam và 22% nữ cho biết đã từng say rượu, bia [2]. Lứa tuổi thanh thiếu niên là lứa tuổi có nhiều sự thay đổi về thể chất và tâm hồn, muốn chứng tỏ bản thân, thể hiện với bạn bè, do đó dễ bị sa ngã, ảnh hưởng những hành vi xấu từ xã hội, trong đó có việc sử dụng rượu bia [46]. Đối tượng này dễ nghiện rượu, bia hơn người lớn vì thiếu kiến thức về tác hại của rượu bia [50]. Ở sinh viên thì đây là giai đoạn học tập quan trọng trước ngưỡng cửa gia nhập xã hội, quyết định đội ngũ nhân lực y tế tương lai cho đất nước và tương lai của bản thân mỗi sinh viên nên càng phải quan tâm, kiểm soát việc sử dụng rượu bia chặt chẽ hơn nữa. Đặc biệt là ở thành phố Hồ Chí Minh nơi tập trung nhiều sinh viên từ các tỉnh lân cận sống xa gia đình và tới một môi trường mới, nơi có thể mang lại nhiều bạn bè mới, lối sống mới nhưng cũng có thể làm tăng hành vi nguy cơ mới đặc biệt uống rượu quá mức, do đó sinh viên đại học thường có khuynh hướng uống nhiều hơn so với những người cùng trang lứa không học đại học [31]. Việc uống rượu bia ở các sinh viên trường y cần được quan tâm vì họ sau này sẽ là những cán bộ y tế người chăm sóc sức khoẻ cho cộng đồng. Tuy nhiên điều đáng lo ngại là tỷ lệ sử dụng rượu bia ở sinh viên trường y rất cao. Tại Mỹ gần 78% sinh viên trường y đã sử dụng rượu bia [30], trong khi đó ở Việt Nam con số này là 65% [29]. Tuy nhiên, đa số các nghiên cứu gần đây chưa đánh giá mức độ sử dụng rượu bia ở sinh viên một cách tối ưu nhất. Trước thực tế sinh viên uống rượu ngày càng nhiều và thường xuyên, cần có nhiều hơn những nghiên cứu nhằm xác định rõ mức độ sử dụng rượu bia ở sinh viên và bộ công cụ AUDIT sẽ đáp ứng được tiêu chí đó [18], [58]. AUDIT là bộ công cụ do WHO xây dựng, có tính tin cậy cao, sử dụng được trên nhiều
3 đối tượng, nhiều quốc gia và đã được chuẩn hóa tại Việt Nam, ưu điểm của nó là xác định rõ bốn mức độ uống rượu dựa vào tổng điểm của 10 câu hỏi, từ đó có thể nhận diện được những sinh viên có nguy cơ cao. Chính vì vậy, tôi muốn thực hiện nghiên cứu “Thực trạng sử dụng rượu bia và một số yếu tố liên quan ở sinh viên trường Cao đẳng Y dược Hồng Đức năm 2020” sử dụng bộ công cụ AUDIT với mục tiêu: 1. Mô tả thực trạng sử dụng rượu bia của sinh viên trường Cao đẳng Y dược Hồng Đức, thành phố Hồ Chí Minh năm 2020. 2. Phân tích một số yếu tố liên quan đến hành vi sử dụng rượu bia của sinh viên trường Cao đẳng Y dược Hồng Đức, thành phố Hồ Chí Minh.