Vai trò của địa phương trong việc hướng tới chính quyền kiến tạo, trách nhiệm và giải trình - điển hình tại thành phố Đà Nẵng

Kinh tế - Xã hội Đà Nẵng<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Vai trò của địa phương trong việc hướng tới chính quyền kiến tạo,<br /> trách nhiệm và giải trình - Điển hình tại thành phố Đà Nẵng<br /> ? Nguyễn Phú Thái*<br /> <br /> <br /> <br /> T<br /> hời gian gần đây, khái niệm “nhà nước kiến<br /> tạo”, “chính phủ kiến tạo”, “chính quyền<br /> kiến tạo” thường xuyên được đề cập<br /> trong những văn bản của các cấp chính<br /> quyền và được bàn luận sôi nổi trên các phương tiện<br /> thông tin đại chúng. Vậy nhà nước kiến tạo là gì? Nhà<br /> nước kiến tạo có những đặc điểm nào? Vì sao cần xây<br /> dựng nhà nước kiến tạo trong điều kiện tiếp tục đẩy<br /> mạnh công cuộc đổi mới và tích cực, chủ động hội<br /> nhập quốc tế hiện nay?<br /> Theo một số công trình nghiên cứu, khái niệm<br /> “nhà nước kiến tạo phát triển” được đưa ra lần đầu<br /> gắng, nỗ lực không chỉ của riêng trung ương mà còn<br /> tiên vào năm 1982 bởi giáo sư người Mỹ, Chalmers<br /> của tất cả các địa phương, trong đó, mỗi chính quyền<br /> Ashby Johnson, theo đó: “Nhà nước kiến tạo phát triển<br /> địa phương phải là một chính quyền kiến tạo.<br /> là một mô hình quản lý trong đó nhà nước đề ra các<br /> chính sách mang tính định hướng phát triển, tạo môi 1. Một số thành công, hạn chế của thành phố<br /> trường và điều kiện cho các thành phần kinh tế phát Đà Nẵng trong việc hướng tới chính quyền kiến<br /> huy mọi tiềm năng trong môi trường cạnh tranh và hội tạo, trách nhiệm và giải trình<br /> nhập quốc tế; tăng cường giám sát để phát hiện các mất<br /> Trong thời gian qua, cùng với nhiều địa phương<br /> cân đối có thể xảy ra, bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô”.<br /> trong cả nước, thành phố Đà Nẵng đã có nhiều cố<br /> Nhà nước kiến tạo có nhiều đặc điểm, trong đó gắng, nỗ lực trong việc nâng cao vai trò kiến tạo và<br /> có một số đặc trưng cơ bản như: (1) Bên cạnh việc phục vụ của các cấp chính quyền. Thành phố đã thực<br /> thực thi các chính sách đã có sẵn, nhà nước tập trung hiện nhiều cách thức, giải pháp nhằm xây dựng chính<br /> ưu tiên cho việc xây dựng chính sách, quy hoạch, kế quyền kiến tạo, trách nhiệm, giải trình và đạt được<br /> hoạch; (2) Chuyển việc cung ứng dịch vụ hành chính một số thành công nhất định:<br /> công từ cơ chế “xin - cho” sang chế độ phục vụ; (3)<br /> - Một là, công tác xây dựng, ban hành và thực thi<br /> Định hướng, tạo điều kiện để các chủ thể ngoài công<br /> chính sách, quy hoạch, kế hoạch… của thành phố<br /> lập tham gia cung cấp và nâng cao chất lượng dịch<br /> được đổi mới theo hướng ngày càng tăng cường sự<br /> vụ công; (4) Nâng cao trách nhiệm giải trình; (5) Tạo<br /> tham gia của các chủ thể khác trong xã hội (người<br /> điều kiện thuận lợi để mọi chủ thể phát huy tối đa<br /> dân, doanh nghiệp, chuyên gia, nhà khoa học…). Đặc<br /> năng lực; (6) Hỗ trợ thị trường phát triển năng động,<br /> biệt, một số ý tưởng, góp ý của người dân và doanh<br /> sáng tạo.<br /> nghiệp được thành phố nghiên cứu và triển khai thực<br /> Nhà nước kiến tạo được xây dựng đòi hỏi sự cố hiện trong thực tế (ý tưởng tổ chức Lễ hội pháo hoa;<br /> *<br /> TS., Viện Nghiên cứu Phát triển Kinh tế - Xã hội Đà Nẵng.<br /> <br /> 2 Phaùt trieån Kinh teá - Xaõ hoäi<br /> Ñaø Naüng<br />  Kinh tế - Xã hội Đà Nẵng<br /> <br /> <br /> ý tưởng hình thành con đường hoa sim tại Khu Bảo công dân, tổ chức đối với chất lượng cung ứng dịch<br /> tồn thiên nhiên Sơn Trà; ý tưởng đặt nắp cống hình cá vụ hành chính công được thực hiện thường xuyên,<br /> tại một số tuyến đường để chặn rác, ngăn mùi hôi và bằng nhiều hình thức (các cơ quan tự thực hiện khảo<br /> đảm bảo mỹ quan đô thị…). sát; khảo sát độc lập; khảo sát trực tuyến). Kết quả<br /> khảo sát tạo thêm cơ sở thực tiễn để chính quyền<br /> - Hai là, công tác cung ứng dịch vụ hành chính công<br /> thành phố thực hiện những giải pháp nhằm phục vụ<br /> đã chuyển mạnh từ cơ chế “xin - cho” sang chế độ<br /> người dân và doanh nghiệp ngày càng tốt hơn.<br /> phục vụ người dân và doanh nghiệp.<br /> - Ba là, công tác định hướng, tạo điều kiện để các<br /> + Mô hình một cửa hiện đại được triển khai tại<br /> chủ thể ngoài công lập tham gia cung cấp dịch vụ công<br /> Trung tâm Hành chính thành phố, toàn bộ 7/7 UBND<br /> được quan tâm thực hiện và mang lại hiệu quả.<br /> quận, huyện (không tính UBND huyện Hoàng Sa) và<br /> 52/56 UBND phường/xã, góp phần tiết kiệm được Kể từ khi trở thành đơn vị hành chính trực thuộc<br /> nhiều thời gian, công sức và kinh phí cho người dân và Trung ương năm 1997, thành phố đã quan tâm thực<br /> doanh nghiệp khi sử dụng dịch vụ hành chính công. hiện công tác xã hội hóa dịch vụ công. Bằng nhiều<br /> chính sách ưu đãi, chính quyền thành phố đã đạt<br /> + Thành phố đã triển khai 253 dịch vụ công trực<br /> được một số thành công nhất định trong việc giảm<br /> tuyến cấp độ 3 và cấp độ 4; triển khai dịch vụ chuyển<br /> áp lực chi tiêu của ngân sách thành phố nhưng vẫn<br /> phát nhanh kết quả giải quyết thủ tục hành chính<br /> đảm bảo nâng cao chất lượng cung ứng dịch vụ công.<br /> theo địa chỉ yêu cầu cho công dân, tổ chức; thực hiện<br /> cơ chế liên kết trong giải quyết thủ tục hành chính Hiện nay, trên địa bàn thành phố hiện có 07 bệnh<br /> về cấp giấy phép đăng ký kinh doanh có điều kiện viện ngoài công lập, 10 văn phòng công chứng tư<br /> giữa các sở, ngành nhằm nâng cao chất lượng phục nhân, hệ thống các cơ sở giáo dục - đào tạo ngoài<br /> vụ người dân và doanh nghiệp. công lập được đầu tư, xây dựng đồng bộ từ mầm<br /> non đến đại học và sau đại học. Bên cạnh đó, các dịch<br /> + Công tác khảo sát, đánh giá mức độ hài lòng của<br /> vụ công khác như xử lý rác thải, văn hóa, thể thao…<br /> ngày càng nhận được nhiều sự quan tâm, đầu tư của<br /> khu vực tư nhân.<br /> - Bốn là, trách nhiệm giải trình của chính quyền<br /> thành phố đối với người dân và doanh nghiệp ngày<br /> càng được chú trọng thực hiện.<br /> + Lãnh đạo thành phố đã công khai số điện thoại<br /> và địa chỉ email để tiếp nhận những ý kiến, phản ánh<br /> của tổ chức, công dân và giao cho các cơ quan, đơn vị<br /> liên quan giải trình, giải quyết và thông báo kết quả<br /> thực hiện cho tổ chức, công dân.<br /> + Thành phố thường xuyên tổ chức các Hội nghị<br /> đối thoại với cộng đồng doanh nghiệp. Tại các diễn<br /> đàn này, lãnh đạo thành phố và các cơ quan, đơn vị<br /> liên quan lắng nghe những phản hồi, kiến nghị của<br /> doanh nghiệp; đồng thời thực hiện trách nhiệm giải<br /> trình, tháo gỡ những thắc mắc, khó khăn của cộng<br /> đồng doanh nghiệp trong quá trình sản xuất, kinh<br /> doanh trên địa bàn thành phố.<br /> + Thành phố đã đa dạng hóa các kênh tiếp nhận<br /> những phản ánh, góp ý của tổ chức và công dân bằng<br /> các hình thức mới như qua ứng dụng “Góp ý” tại địa<br /> chỉ gopy.danang.gov.vn; qua số điện thoại đường dây<br /> nóng 0511.3881888 hoặc 0511.1022;…<br /> <br /> Phaùt trieån Kinh teá - Xaõ hoäi<br /> Ñaø Naüng<br /> 3<br /> Kinh tế - Xã hội Đà Nẵng<br /> <br /> <br /> Đây là những hình thức, công cụ quan trọng để cư…); kỹ năng hành chính, thái độ phục vụ người<br /> nâng cao khả năng tương tác giữa chính quyền với dân, doanh nghiệp của một bộ phận cán bộ, công<br /> người dân và doanh nghiệp. Qua việc đối thoại, tiếp chức, viên chức chưa tốt, chưa mang lại sự hài lòng<br /> nhận những phản ánh và góp ý của công dân, tổ chức, cho công dân, tổ chức trong quá trình sử dụng dịch<br /> chính quyền thành phố sẽ có thêm cơ sở thực tiễn để vụ hành chính công (theo kết quả khảo sát mức độ<br /> đề xuất, thực hiện các giải pháp nhằm tiếp tục nâng hài lòng của tổ chức, công dân đối với dịch vụ hành<br /> cao vai trò kiến tạo và phục vụ trong thời gian tới. chính công do Viện Nghiên cứu Phát triển Kinh tế - Xã<br /> hội Đà Nẵng thực hiện qua các năm).<br /> - Năm là, công tác hỗ trợ doanh nghiệp được thành<br /> phố đặc biệt chú trọng. - Công tác xã hội hóa dịch vụ công mặc dù đã<br /> được thành phố quan tâm, tạo điều kiện và có nhiều<br /> Thành phố đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách<br /> thành tích đáng kể nhưng vẫn chưa đáp ứng được<br /> thiết thực, cụ thể nhằm tạo ra môi trường tốt nhất<br /> yêu cầu đặt ra, ngân sách thành phố vẫn là nguồn<br /> cho doanh nghiệp phát triển. Các chính sách hỗ trợ<br /> đầu tư chính trong việc cung cấp các dịch vụ công<br /> doanh nghiệp được thành phố thực hiện một cách<br /> cho xã hội.<br /> đồng bộ, gồm: Cải thiện môi trường đầu tư, sản xuất,<br /> kinh doanh; đẩy mạnh cải cách hành chính; hỗ trợ - Công tác tiếp thu, giải trình của chính quyền<br /> mặt bằng sản xuất, kinh doanh; hỗ trợ về tài chính, thành phố đối với những phản ánh, kiến nghị của<br /> tín dụng; hỗ trợ đổi mới thiết bị công nghệ; hỗ trợ người dân và doanh nghiệp tuy đã có những chuyển<br /> thông tin, xúc tiến mở rộng thị trường, xúc tiến du biến tích cực nhưng vẫn còn nhiều hạn chế, chưa<br /> lịch, trợ giúp đào tạo nguồn nhân lực; thành lập Vườn nhận được sự đánh giá cao của công dân (thể hiện ở<br /> ươm doanh nghiệp thành phố Đà Nẵng… trục nội dung “Trách nhiệm giải trình với người dân”<br /> trong Chỉ số PAPI của thành phố Đà Nẵng năm 2015<br /> Nhìn chung, những nỗ lực, cố gắng của chính<br /> có điểm số thấp nhất trong giai đoạn 2012 - 2015);<br /> quyền thành phố trong việc xây dựng chính quyền<br /> kiến tạo, trách nhiệm, giải trình bước đầu đã được<br /> người dân và doanh nghiệp đánh giá cao. Do đó, thời<br /> gian qua Đà Nẵng luôn thuộc nhóm các địa phương<br /> dẫn đầu và có kết quả tốt về các chỉ số: Chỉ số Hiệu<br /> quả Quản trị và Hành chính công - PAPI (5 năm liên<br /> tiếp thuộc top các địa phương dẫn đầu), Chỉ số Cải<br /> cách hành chính - PAR Index (xếp thứ nhất 4 năm liên<br /> tiếp từ năm 2012 - 2015), Chỉ số Năng lực cạnh tranh<br /> cấp tỉnh - PCI (xếp thứ nhất 6/11 năm), Chỉ số Sẵn<br /> sàng ứng dụng công nghệ thông tin - ICT Index (xếp<br /> thứ nhất 7/10 năm).<br /> Tuy nhiên, bên cạnh một số thành công đạt được,<br /> công tác xây dựng chính quyền kiến tạo, trách nhiệm<br /> và giải trình của thành phố Đà Nẵng vẫn còn nhiều<br /> tồn tại, hạn chế:<br /> - Công tác phối hợp giữa các sở, ngành trong một<br /> số lĩnh vực quản lý nhà nước còn gặp khó khăn, vướng<br /> mắc (như quản lý nhà nước về hạ tầng kỹ thuật đô<br /> thị giữa ngành xây dựng và giao thông vận tải; quản<br /> lý an toàn vệ sinh thực phẩm giữa ngành y tế, nông<br /> nghiệp phát triển nông thôn và công thương…).<br /> - Việc cung ứng một số dịch vụ hành chính công<br /> vẫn còn rườm rà, phức tạp, gây ra nhiều khó khăn cho<br /> người dân và doanh nghiệp (lĩnh vực đất đai, tái định<br /> <br /> <br /> 4 Phaùt trieån Kinh teá - Xaõ hoäi<br /> Ñaø Naüng<br />  Kinh tế - Xã hội Đà Nẵng<br /> <br /> <br /> - Thứ tư, nâng cao chất lượng cung ứng dịch vụ<br /> hành chính công cho người dân và doanh nghiệp,<br /> chuyển từ cơ chế “xin - cho” sang chế độ phục vụ; lấy<br /> sự hài lòng của người dân, doanh nghiệp làm thước<br /> đo chính nhằm đo lường khả năng kiến tạo và phục<br /> vụ của chính quyền các cấp.<br /> - Thứ năm, tạo mọi điều kiện thuận lợi để các chủ<br /> thể ngoài công lập tham gia cung cấp và nâng cao<br /> chất lượng dịch vụ công cho xã hội; góp phần giảm<br /> áp lực đầu tư lên ngân sách địa phương và nâng cao<br /> chất lượng dịch vụ.<br /> - Thứ sáu, tăng cường đối thoại, nâng cao trách<br /> một số cơ quan, đơn vị chưa thật sự nghiêm túc trong nhiệm giải trình của chính quyền các cấp đối với<br /> việc tiếp nhận, xử lý và trả lời góp ý, kiến nghị của người dân và doanh nghiệp.<br /> công dân, tổ chức. - Thứ bảy, xây dựng các cơ chế, chính sách để hỗ<br /> 2. Đề xuất, kiến nghị nhằm nâng cao vai trò trợ doanh nghiệp phát huy tối đa năng lực, sự sáng<br /> kiến tạo của chính quyền địa phương trong thời tạo trong môi trường cạnh tranh và hội nhập quốc tế.<br /> gian tới Trong giai đoạn đất nước ta đang tiếp tục đẩy<br /> Có thể nói, việc xây dựng chính quyền kiến tạo, mạnh công cuộc đổi mới và tích cực, chủ động hội<br /> trách nhiệm và giải trình đòi hỏi phải được thực hiện nhập quốc tế hiện nay, công tác xây dựng nhà nước<br /> một cách đồng bộ từ cấp Trung ương đến cấp cơ sở. kiến tạo nói chung, chính quyền kiến tạo nói riêng<br /> Từ thực tiễn tại thành phố Đà Nẵng cho thấy, đối với trở thành yêu cầu cấp thiết. Trong thời gian tới, với<br /> chính quyền địa phương, việc nâng cao vai trò kiến sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính<br /> tạo và phục vụ có thể được thực hiện bằng một số phủ, sự vào cuộc quyết tâm, nỗ lực của các Bộ, ngành<br /> công việc cụ thể như: Trung ương và chính quyền các địa phương, công tác<br /> xây dựng chính quyền kiến tạo sẽ phát huy những<br /> - Thứ nhất, tăng cường ứng dụng, sử dụng các<br /> thành công đã đạt được, khắc phục những tồn tại,<br /> công cụ theo dõi, đánh giá hiệu quả điều hành và<br /> hạn chế và sẽ có đóng góp ngày càng quan trọng vào<br /> quản trị (Chỉ số PAPI, Chỉ số PCI, Chỉ số PAR Index, Chỉ<br /> sự phát triển chung của đất nước cũng như các địa<br /> số ICT Index…) vào thực tiễn địa phương. Trên cơ sở<br /> phương.<br /> số liệu của các báo cáo chỉ số hằng năm, chính quyền<br /> các địa phương nên nghiên cứu, xây dựng một báo N.P.T.<br /> cáo của từng chỉ số cho địa phương mình để có thêm<br /> cơ sở lý luận và thực tiễn nhằm đề xuất, thực hiện các<br /> giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý, điều hành và vai<br /> trò kiến tạo, phục vụ của các cấp chính quyền trong<br /> thời gian tới.<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> - Thứ hai, tăng cường sự tham gia của người dân<br /> 1. Ủy ban nhân dân thành phố Đà Nẵng. 2015. Báo cáo<br /> và doanh nghiệp trong quá trình xây dựng, ban hành<br /> Sơ kết công tác cải cách hành chính nhà nước 05 năm đầu<br /> và thực thi chính sách (đa dạng hóa các kênh tiếp<br /> giai đoạn 2011 - 2015 và kế hoạch cải cách hành chính nhà<br /> nhận những góp ý, kiến nghị của người dân và doanh nước giai đoạn 2016 - 2020.<br /> nghiệp; trả tiền để mua các ý tưởng thiết thực, khả<br /> 2. Viện Nghiên cứu Phát triển Kinh tế - Xã hội Đà Nẵng.<br /> thi…).<br /> 2015. Báo cáo Sơ kết công tác khảo sát, đánh giá mức độ hài<br /> - Thứ ba, xây dựng bộ máy chính quyền gọn nhẹ, lòng của tổ chức, công dân đối với một số dịch vụ hành chính<br /> hoạt động linh hoạt; đẩy mạnh thực hiện cơ chế liên công trên địa bàn thành phố Đà Nẵng giai đoạn 2010 - 2015.<br /> kết giữa các cơ quan, đơn vị trong việc giải quyết thủ 3.http://bnews.vn/xay-dung-nha-nuoc-kien-tao-nha-<br /> tục hành chính cho người dân và doanh nghiệp. nuoc-khong-lam-thay-dan/20409.html<br /> <br /> Phaùt trieån Kinh teá - Xaõ hoäi<br /> Ñaø Naüng<br /> 5<br />