Vấn đề phân công lao động xã hội - ĐH Kinh tế Quốc dân

Vấn đề phân công lao động xã hội<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Vấn đề phân công lao động<br /> xã hội<br /> Bởi:<br /> Đại Học Kinh Tế Quốc Dân<br /> <br /> <br /> Khái niệm phân công lao động xã hội<br /> <br /> Phân công lao động xã hội là việc chuyên môn hoá người sản xuất, mỗi người chỉ sản<br /> xuất một hoặc một vài sản phẩm nhất định, hay nói cách khác: Sự phân công lao động<br /> xã hội là cách điều chỉnh hạn chế một cách thích ứng những cá nhân vào những lĩnh vực<br /> nghề nghiệp đặc thù.<br /> <br /> Đặc điểm và tác dụng của việc phân công lao động xã hội<br /> <br /> Đặc điểm<br /> <br /> Tiền đề vật chất của sự phân công lao động trong xã hội là số lượng dân cư và mật độ<br /> dân số.phải có một mật độ dân số nào đó để có thể phát triển nột cách thuận lợi cho<br /> những giao dịch xã hội, cũng như để phối hợp các lực lượng nhờ thế mà năng xuất lao<br /> động tăng lên, khi số lượng công nhân tăng lên( do dân số tăng lên ) thì sức sản xuất của<br /> xã hội càng tăng lên theo tỷ lệ kép của sự tăng lên đó, nhân với hiệu quả của sự phân<br /> công lao động.<br /> <br /> Sự phân công lao động được hình thành khi có sự phân tán tư liệu sản xuất vào tay nhiều<br /> người sản xuất hàng hoá độc lập với nhau. Sự phân công lao động xã hội xâm nhập vào<br /> tất cả các lĩnh vực của xã hội và đạt những người sản xuất hàng hoá độc lập " đối diện "<br /> với nhau, những người này chịu sự tác động rất lớn của quy luật cạnh tranh.<br /> <br /> Cơ sở của mọi sự phân công ao động phát triển là lấy trao đổi hàng hoá làm mỗt giá và<br /> có sự tách rời giữa thành thị và nông thôn.<br /> <br /> Đối với sự phân công lao động có một quy tắc chung là :puyền lực càng ít chi phối sự<br /> phân công lao động trong xã hội bao nhiêu, thì sự phân sự phân công lao động trong<br /> xí nghiệp sản xuất ngày càng phát triển bấy nhiêu, và ở đấy nó lại càng phụ thuộc vào<br /> quyền lực của một cá nhân.<br /> <br /> <br /> <br /> 1/4<br /> Vấn đề phân công lao động xã hội<br /> <br /> <br /> Tác dụng<br /> <br /> Sự phân công lao động trong xã hội làm cơ sở chung cho mọi nền sản xuất hàng hoá,<br /> chính sự phân công lao động trong xã hội làm cho sức lao động trở thành hàng hoá.<br /> <br /> Sự phân công lao động đặt cơ sở cho việc hình thành những nghề nghiệp chuyên môn,<br /> những ngành chuyên môn nhằm nâng cao sức sản xuất.<br /> <br /> Sự phân công lao động theo vùng với ngành sản xuất chuyên môm hoá đặc trưng sẽ là<br /> yếu tố quyết định sự khai thác có hiệu quả và phát huy thế mạnh của vùng. Sự phân công<br /> lao động trong xã hội khi đã phát triển đến một trình độ nào đó thì sẽ dẫn đến sự phân<br /> công lao động ở tầm vi mô- các xí nghiệp, các hãng sản xuất - điều này làm cho các giai<br /> đoạn sản xuất ra sản phẩm bị chia nhỏ,sản phẩm được hoàn thiẹn về chất lượng, dễ dàng<br /> ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật .Sự phân công lao động áp dụng tiến bộ khoa học<br /> kỹ thuật làm việc sản xuất đi vào chuyên môn hoá, nâng cao tay ngề của người sản xuất,<br /> tăng năng suất lao động xã hội.<br /> <br /> Hướng phân công và việc thực hiện ở nước ta<br /> <br /> Khi sản xuất hàng hoá ra đời, phát triển đến mức cao điển hình là ở xã hội tư bản thì đòi<br /> hỏi sự phân công lao động sâu sắc để đi vào chuyên môn hoá cao, đáp ứng nhu cầu, yêu<br /> cầu của nền kinh tế thị trường, từ trước tới nay trong xã hội đã xuất hiện ba lần phân<br /> công lao đọng xã họi lớn :<br /> <br /> Chăn nuôi tách ra khỏi trồng trọt<br /> <br /> Xuất hiên nhiều ngành thủ công nghiệp<br /> <br /> Xuất hiện thương nghiệp<br /> <br /> ở nước ta muốn phát triển kinh tế hàng hoá phải phân công lại lao động xã hội cả trên<br /> mối quan hệ kinh tế quốc tế và trong nước.<br /> <br /> Đối với trong nước : tất yếu phải tiến hành phân công lao động xã hội trên phạm vi cả<br /> nước cũng như từng ngành, từng cơ sở. Sự phân công lao động xã hội trong quá trình<br /> chuyển sang cơ chế thị trường cần chú trọng các quy luật:<br /> <br /> Tỷ lệ và số tuyệt đối của lao động trong nông nghiệp giảm xuống, tỷ lệ và số tuyệt đối<br /> của lao động trong công nghiệp tăng lên .<br /> <br /> Tỷ lệ lao động trí óc ngày càng tăng lên và chiếm phần lớn trong tổng lao động xã hội .<br /> <br /> Tốc độ tăng lao động trong các ngành sản xuất phi vật chất ( dịch vụ, thương nghiệp ....)<br /> tăng nhanh hơn tốc độ tăng lao động trong các ngành sản xuất vật chất .<br /> <br /> 2/4<br /> Vấn đề phân công lao động xã hội<br /> <br /> <br /> Trong những năm trước mắt, ở nước ta hiện nay việc phân công lao động xã hội cần phải<br /> tiến hành trên tất cả các địa bàn. Tiến hành sắp xếp, phân bố lại chỗ hoặc chuyển một bộ<br /> phận từ nơi này sang nơi khác để xây dựng các vùng kinh tế mới. Tuy nhiên, chúng ta<br /> cần đặc biệt chú trọng ưu tiên cho việc sắp xếp, điều chỉnh lại chỗ vì điều đó cho phép<br /> từng địa phương, từng đơn vị cơ sở tự khai thác hết tiềm năng ,những thế mạnh sẵn có<br /> của đơn vị mình, đồng thời từng bước hình thành các cụm kinh tế - kỹ thuật - dịch vụ<br /> nông thôn cũng như ở thành thị.<br /> <br /> Đối với quốc tế : Để tham gia và phân công lại lao động xã hội cả trên mối quan hệ kinh<br /> tế quốc tế chúng ta cần hiểu rõ những đặc điểm và xu hướng hiện đại của nền kinh tế thế<br /> giới, đó là những đặc điểm sau:<br /> <br /> Nền kinh tế thế giới là một thể thồng nhất , bao gồm các nền kinh tế khu vực và quốc<br /> gia rất đa dạng , phát triển không đồng đều, chứa đựng nhiều mâu thuẫn.<br /> <br /> Dưới sự tác động của cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật hiện đại , đang diễn ra quá trình<br /> quốc tế hoá kinh tế , cụ thể là :<br /> <br /> Đẩy mạnh sự phân công lao động giữa các khu vực trên thế giới và giữa các quốc gia<br /> trong từng khu vực .<br /> <br /> Tăng cường hợp tác và nhất thể hoá kinh tế thế giới, đặc biệt là phạm vi từng khu vực<br /> <br /> Là một quốc gia phát triển , Việt Nam có những lợi thế can bản để có thể tham gia tích<br /> cực vào phân công lao động khu vực và quốc tế. Những lợi thế đó trước hết là :<br /> <br /> Vị trí địa lý thuận lợi : Nằm trong khu vực nhiệt đới gió mùa , tự nhiên Việt Nam rất<br /> phong phú và đa dạng , khác hẳn với các nước có cùng vĩ độ ở Tây á , Đông phi , Tây<br /> phi. Đặc điểm này có tác động sâu sắc đến cơ cấu, quy mô và hướng phát triển kinh tế -<br /> xã hội của Việt Nam . Việt Nam nằm ở rìa đông bán đảo Đông Dương , gần trung tâm<br /> Đông Nam á có vùng biển chủ quyền rộng lớn và giàu tiềm năng, dễ dàng phát triển<br /> kinh tế - thương mại, văn hoá và khoa học kỹ thuật với các nước trong khu vực và trên<br /> thế giới. Việt Nam nằm trong khu vực diễn ra các hoạt động sôi động nhất thế giới trước<br /> thế kỷ 21, các nước ASEAN mà Việt Nam là thành viên chính thức kể từ tháng 7/95<br /> đang ngày càng chiếm địa vị cao trong nền kinh tế thế giới/<br /> <br /> Việt Nam có nguồn tài nguyên phong phú và đa dạng.<br /> <br /> Nguồn tài nguyên nhân văn phong phú bao gồm bản thân con người và hệ thống giá trị<br /> do con người sáng tạo ra trong quá trình phát triển lịch sử dân tộc . Đường lối đổi mới<br /> và chính sách mở cửa do Đảng ta đề ra từ đại hội thứ sáu đã mang lại kết quả rất uan<br /> trọng , tạo ra môi trường thuận lợi để Việt Nam tham gia ngày càng tích cực vào phân<br /> công lao động trong khu vực và quốc tế , nhanh chóng hoà nhập vào thị trường quốc tế.<br /> <br /> <br /> <br /> 3/4<br /> Vấn đề phân công lao động xã hội<br /> <br /> <br /> Để nâng cao vai trò và vị trí của Việt Nam trong hệ thống phân công lao động khu vực<br /> quốc tế , đòi hỏi phát huy tinh thần tự lục tự cường và những lợi thế nói trên.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 4/4<br />