Vấn đề thực hiện quyền tư pháp theo pháp luật Việt Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

39
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Quyền tư pháp cùng với quyền lập pháp và quyền hành pháp tạo thành quyền lực thống nhất của Nhà nước được quy định tại khoản 3 Điều 2 và khoản 1 Điều 102 Hiến pháp năm 2013. Lần đầu tiên trong lịch sử lập hiến ở nước ta, quyền tư pháp và cơ quan thực thi quyền tư pháp được quy định rõ. Tuy nhiên, khái niệm về quyền tư pháp vẫn chưa được định nghĩa hoặc giải thích một cách chính thống. Vì vậy, chúng ta chỉ xác định quyền tư pháp trên cơ sở các quy định hiện hành trong các văn bản luật như Luật Tổ chức Tòa án, các luật về tố tụng. Bài viết này đề cập đến một số vấn đề về quyền tư pháp theo pháp luật Việt Nam hiện hành

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Vấn đề thực hiện quyền tư pháp theo pháp luật Việt Nam

HOÏC VIEÄN TÖ PHAÙP VẤN ĐỀ THỰC HIỆN QUYỀN TƯ PHÁP THEO PHÁP LUẬT VIỆT NAM Trần Hồng Tình1 Tóm tắt: Quyền tư pháp cùng với quyền lập pháp và quyền hành pháp tạo thành quyền lực thống nhất của Nhà nước được quy định tại khoản 3 Điều 2 và khoản 1 Điều 102 Hiến pháp năm 2013. Lần đầu tiên trong lịch sử lập hiến ở nước ta, quyền tư pháp và cơ quan thực thi quyền tư pháp được quy định rõ. Tuy nhiên, khái niệm về quyền tư pháp vẫn chưa được định nghĩa hoặc giải thích một cách chính thống. Vì vậy, chúng ta chỉ xác định quyền tư pháp trên cơ sở các quy định hiện hành trong các văn bản luật như Luật Tổ chức Tòa án, các luật về tố tụng. Bài viết này đề cập đến một số vấn đề về quyền tư pháp theo pháp luật Việt Nam hiện hành. Từ khóa: Quyền tư pháp, Hiến pháp, Quốc hội, Tòa án, Viện kiểm sát, Cơ quan điều tra. Nhận bài: 05/10/2016; Hoàn thành biên tập:25/11/2016; Duyệt đăng: 20/12/2016 Implementation of judicial authorities under the Law of Vietnam Abstract: That judicial power with legislative and executive powers forms unified power of the State is stipulated in Clause 3 of Article 2 and Clause 1 of Article 102 of the Constitution 2013. It is the first time in the constitutional history in Vietnam, the judicial authority and enforcement of judicial authority are clearly defined. However, the judicial power has not yet been defined or explained orthodoxly. So, the judicial authorities are defined based on the current provisions in the legislation such as the Law on Organization of Courts, the procedural laws. This paper refers to some issues of judicial power under the current laws of Vietnam. Keywords: Judicial power, The Constitution, The National Assembly, The Court, Procuratorate, The Investigation Agency. Received: Oct 05th, 2016; Editingcompleted: Nov 25th, 2016; Accepted for publication: Dec 20 th, 2016. 1. Quyền tư pháp theo pháp luật Việt Nam hoạt động nhằm thực hiện chức năng riêng của Nội dung cơ bản của thuyết tam quyền mình, không làm ảnh hưởng tới hoạt động của phân lập là sự phân chia ba nhánh quyền lực, các cơ quan khác. Quyền lực giữa các cơ quan trong đó lập pháp là biểu hiện ý chí chung của này cân bằng nhau, không có loại quyền lực quốc gia, thuộc về toàn thể nhân dân, được trao nào vượt trội, lớn hơn quyền lực nào. Các cơ cho hội nghị đại biểu nhân dân là Quốc hội. quan quyền lực giám sát, kiềm chế, đối trọng Hành pháp là việc thực hiện luật pháp được và chế ước lẫn nhau, để không một cơ quan thiết lập. Tư pháp là để xử lý những hành vi vi nào có khả năng lạm quyền. phạm pháp luật và giải quyết xung đột giữa các Từ nguồn gốc hình thành trong học thuyết cá nhân. Các thẩm phán được lựa chọn từ dân tam quyền phân lập thì quyền tư pháp là quyền và khi xử án chỉ tuân theo pháp luật. Ba nhánh xét xử, được thực hiện thông qua cơ quan có quyền lực (lập pháp, hành pháp, tư pháp), do chức năng xét xử là Tòa án. Đây là quyền áp ba cơ quan khác nhau nắm giữ để không một dụng các quy định của pháp luật có liên quan để cá nhân hay tổ chức nào nắm trọn vẹn quyền xác định rõ quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm, hậu lực nhà nước. Điển hình như ở Mỹ, Nghị viện quả pháp lý của các bên tham gia tranh chấp dựa nắm quyền lập pháp, Chính phủ, Tổng thống trên những tình tiết khách quan của vụ việc. nắm quyền hành pháp, Tòa án nắm quyền tư Quyền tư pháp gắn với Tòa án và chỉ Tòa án là pháp. Hoạt động của các cơ quan quyền lực cơ quan duy nhất có chức năng thực hiện quyền công có sự chuyên môn hóa, mỗi cơ quan chỉ tư pháp, vì vậy, Tòa án còn được gọi là cơ quan 1 Thạc sỹ, Công ty luật Nhân dân Hà Nội 14
Soá thaùng 1/2017 - Naêm thöù Möôøi Hai tư pháp và chỉ Tòa án mới là cơ quan tư pháp. Đó các thủ tục tố tụng hình sự, thủ tục tố tụng dân là quan niệm phổ quát chung nhất được thừa sự, thủ tục tố tụng hành chính, Cơ quan điều nhận một cách rộng rãi trên thế giới hiện nay. tra, Viện kiểm sát nhân dân, Tòa án nhân dân , Riêng ở Việt Nam, như chúng ta đều biết, Cơ quan thi hành án đều thực hiện quyền tư quyền tư pháp cùng với quyền lập pháp và quyền pháp theo những mức độ khác nhau. Việc thực hành pháp tạo thành quyền lực thống nhất của hiện quyền tư pháp của Tòa án gắn liền với Nhà nước,Tại khoản 3 Điều 2 và khoản 1 Điều chức năng xét xử và chỉ thực hiện khi và chỉ 102 Hiến pháp năm 2013 quy định:“Quyền lực khi xét xử chứ không bao trùm cả chức năng nhà nước là thống nhất, có sự phân công, phối điều tra, chức năng công tố và chức năng kiểm hợp, kiểm soát giữa các cơ quan nhà nước trong sát hoạt động tư pháp. Hoạt động thực hiện việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp, tư quyền tư pháp của Tòa án nhân dân chỉ xảy ra pháp.”; “Tòa án nhân dân là cơ quan xét xử của khi vụ việc được chuyển đến Tòa án xem xét, nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thực giải quyết và hoàn toàn độc lập với hoạt động hiện quyền tư pháp.”. điều tra của cơ quan điều tra, hoạt động thực Như vậy, Lần đầu trong lịch sử lập hiến ở hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư nước ta, quyền tư pháp và cơ quan thực thi pháp của Viện kiểm sát. Do vậy, quyền tư pháp được quy định rõ. Tuy nhiên, Quyền tư pháp được hiểu là tập hợp những khái niệm về quyền tư pháp vẫn chưa được hoạt động cụ thể do cơ quan tư pháp thực hiện định nghĩa hoặc giải thích một cách chính trong tố tụng tư pháp, liên quan trực tiếp đến thống. Quyền tư pháp vì vậy, chúng ta chỉ xác việc giải quyết vụ án, các tranh chấp pháp luật, định được trên cơ sở các quy định hiện hành hướng tới mục đích giải quyết các vụ án, tranh trong các văn bản luật như luật tổ chức Tòa án, chấp một cách khách quan, đúng đắn và các các luật về tố tụng. Xoay quanh nội dung cơ hoạt động liên quan đến thi hành các phán bản này, hiện nay có các nhóm quan điểm sau: quyết của Tòa án mà các hoạt động đó thuộc Một là: Quyền tư pháp được hiểu là hoạt về Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Tòa án và động xét xử của Tòa án và những hoạt động cơ quan thi hành án. của các cơ quan, tổ chức khác trực tiếp liên Ba là: Nói đến tư pháp là nói đến lĩnh vực quan đến hoạt động xét xử của Tòa án, nhằm hoạt động xét xử của Tòa án và ngược bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, pháp chế, trật lại.Theo GS.TS Nguyễn Đăng Dung, “Tư tự pháp luật, quyền và lợi ích hợp pháp của pháp là một lĩnh vực quyền lực nhà nước, công dân, lợi ích của Nhà nước và xã hội. Theo được thực hiện thông qua hoạt động phân xử quan điểm này, quyền tư pháp được thực hiện và phán xét tính đúng đắn, tính hợp pháp của không chỉ bởi cơ quan xét xử (tòa án), mà cả các hành vi, các quyết định pháp luật khi có Viện kiểm sát nhân dân, cơ quan điều tra và các sự tranh chấp về các quyền và lợi ích giữa cơ quan trợ giúp tư pháp, như: Luật sư, Công các chủ thể pháp luật”2. chứng, Giám định, Tư vấn pháp luật. Điều đó Theo đó, quyền tư pháp trước hết là quyền được khẳng định tại Nghị quyết 08-NQ/TW xét xử, quyền kiểm tra, đánh giá, kết luận về ngày 02/01/2002 và Nghị quyết 49-NQ/TW tính hợp pháp và có căn cứ của các quyết định, ngày 02/6/2005 của Bộ Chính trị về chiến lược hành vi tố tụng do các cơ quan tư pháp thực cải cách tư pháp đến năm 2020. hiện trong suốt quá trình tố tụng và thi hành Hai là: Quyền tư pháp là quyền mà Nhà bản án, quyết định của Tòa án. nước giao cho các cơ quan có thẩm quyền xem Tuy nhiên, chỉ riêng trong lĩnh vực tố tụng xét, giải quyết các vụ án hình sự, dân sự, hành hình sự, BLTTHS năm 2015 (có hiệu lực thi chính, kinh doanh, thương mại, lao động,… hành từ ngày 01/7/2016) vẫn quy định các Cơ theo trình tự, thủ tục tố tụng tư pháp, bao gồm quan điều tra, Viện kiểm sát có thẩm quyền ban 2 Sách chuyên khảo “Thể chế tư pháp trong Nhà nước pháp quyền”, NXB Tư pháp, 2004, trang 11. 15
HOÏC VIEÄN TÖ PHAÙP hành các quyết định có liên quan đến việc hạn Như vậy, ở Việt Nam không có sự phân chia chế quyền con người, quyền công dân, trong quyền lực, vì vậy quyền tư pháp và cơ quan tư đó, đặc biệt là các quyền về tự do thân thể, nhà pháp ở Việt Nam có nhiều nét đặc thù so với ở, đồ vật, thư tín, bắt, tạm giữ, tạm giam, khám nhiều quốc gia trên thế giới. xét nhà ở. Chẳng hạn, theo quy định tại các Hiện nay, chưa có một văn bản pháp luật điểm a, b khoản 1 Điều 113 BLTTHS năm của Việt Nam chính thức xác định khái niệm 2015: Những người sau đây có quyền ra lệnh, tư pháp, cơ quan tư pháp gồm những cơ quan quyết định bắt bị can, bị cáo để tạm giam: nào, nhưng điều này đã được thể hiện qua chủ Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng Cơ quan điều trương của Đảng nêu trong các Nghị quyết về tra các cấp. Trường hợp này, lệnh bắt phải cải cách tư pháp và thông qua cách thức tổ được Viện kiểm sát cùng cấp phê chuẩn trước chức bộ máy nhà nước cùng với các hoạt động khi thi hành; thực thi quyền lực nhà nước. Nghị quyết số 08- b) Viện trưởng, Phó Viện trưởng Viện kiểm NQ/TW ngày 02/01/2002 của Bộ Chính trị về sát nhân dân và Viện trưởng,Phó Viện trưởng một số nhiệm vụ trọng tâm công tác tư pháp Viện kiểm sát quân sự các cấp; trong thời gian tới (Nghị quyết số 08-NQ/TW) Tương tự như vậy, theo quy định tại khoản lần đầu tiên tiếp cận khái niệm tư pháp và cơ 1 Điều 193 BLTTHS năm 2015, những người quan tư pháp dưới góc độ đường lối chính sách có thẩm quyền quy định tại khoản 1 Điều 113 của Đảng về công tác tư pháp. Theo đó, nội Bộ luật này, có quyền ra lệnh khám xét (khám dung của công tác tư pháp và cơ quan tư pháp xét người, khám xét chỗ ở, nơi làm việc, địa có phạm vi rất rộng, từ điều tra, truy tố, xét xử điểm, phương tiện , thu giữ thư tín, điện đến thi hành án. tín,…). Trong khi các quyền này có ảnh Nghị quyết 49-NQ/TW ngày 02/6/2005 của hưởng lớn đến quyền con người, quyền công Bộ Chính trị về Chiến lược cải cách tư pháp dân, thì lại chưa được Quốc hội giao cho Tòa đến năm 2020 (Nghị quyết 49-NQ/TW) tiếp án với tư cách là cơ quan thực hiện quyền tư tục chỉ ra hệ thống các cơ quan tư pháp mà pháp phán quyết hoặc kiểm tra việc ra phán trọng tâm là Tòa án nhân dân thực hiện quyền quyết để bảo vệ quyền con người, quyền cơ xét xử; Viện kiểm sát thực hành quyền công tố bản của công dân. và kiểm sát hoạt động tư pháp; các cơ quan Trên thực tế, quyền tư pháp ở Việt Nam có điều tra thực hiện nhiệm vụ điều tra trong tố nghĩa rộng hơn nhiều, xuất phát từ đặc điểm tổ tụng hình sự và các cơ quan thi hành án. chức bộ máy quyền lực nhà nước. Ở Việt Nam, Ngoài những cơ quan tư pháp kể trên, Nghị tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân. quyết 08-NQ/TW đề cập đến hoạt động luật sư, Nhân dân sử dụng quyền lực nhà nước thông cảnh sát tư pháp, tổ chức giám định, hoạt động qua Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp là công chứng, thống kê tư pháp với tư cách là các những cơ quan đại diện cho ý chí và nguyện hoạt động bổ trợ tư pháp; Nghị quyết số 49- vọng của nhân dân, do nhân dân bầu ra và chịu NQ/TW xác định nhiệm vụ hoàn thiện các chế trách nhiệm trước nhân dân3 trong đó Quốc hội định bổ trợ tư pháp này như một hoạt động quan là cơ quan quyền lực cao nhất. Suốt thời kỳ trọng trong công tác tư pháp và hoàn thiện các xây dựng và phát triển đất nước từ năm 1945, chế định bổ trợ tư pháp là một khâu quan trọng Quốc hội, Hội đồng nhân dân và các cơ quan trong công tác cải cách tư pháp. nhà nước đều tổ chức và hoạt động theo Như vậy, theo các nghị quyết của Bộ Chính nguyên tắc tập trung dân chủ, “quyền lực nhà trị, các cơ quan tư pháp của Việt Nam gồm cơ nước là thống nhất, có sự phân công và phối quan điều tra, cơ quan kiểm sát, cơ quan xét xử hợp giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực và cơ quan thi hành án. Theo đó công tác tư hiện các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp”. pháp hay hoạt động tư pháp gồm hoạt động 3 Điều 4 Hiến pháp năm 1959, Điều 6 Hiến pháp năm 1980, Điều 6 Hiến pháp năm 1992. 16
Soá thaùng 1/2017 - Naêm thöù Möôøi Hai điều tra, hoạt động truy tố, hoạt động xét xử và điều luật quy định về những vấn đề này. Có ý hoạt động thi hành án. Nếu ở nhiều nước, “Tư kiến cho rằng, Hiến pháp năm 2013 quy định pháp” là xét xử và cơ quan tư pháp là Tòa án Tòa án nhân dân là cơ quan thực hiện quyền tư thì ở Việt Nam, “Tư pháp” được hiểu theo pháp nhưng điều đó không khẳng định chỉ có nghĩa rộng là hoạt động bảo vệ pháp luật, trong Tòa án nhân dân là cơ quan duy nhất thực hiện đó hoạt động xét xử của Tòa án là trung tâm. quyền tư pháp hoặc quyền tư pháp ở Việt Nam Ngoài ra, còn có các hoạt động bổ trợ tư pháp có nghĩa rất rộng, không phải chỉ là quyền xét như luật sư, công chứng, đấu giá, giám định tư xử mà còn những quyền khác như quyền điều pháp. Sự khác biệt giữa nhận thức, quan niệm tra, quyền truy tố, quyền thi hành án. về tư pháp của Việt Nam và nhiều quốc gia trên Thật ra,với đặc điểm tổ chức các cơ quan thế giới, xuất phát từ sự khác nhau giữa cách nhà nước theo nguyên tắc tập trung thống nhất thức tổ chức và quản lý xã hội. Nhiều nước trên thì việc phân định một cách rõ ràng cơ quan tư thế giới tổ chức bộ máy quyền lực để quản lý pháp với các cơ quan khác liên quan đến hoạt xã hội theo học thuyết tam quyền phân lập, động tư pháp, dù chức năng, nhiệm vụ của các trong đó có sự phân chia quyền lập pháp, cơ quan đã được quy định trong Hiến pháp hoặc quyền hành pháp, quyền tư pháp; các quyền các văn bản pháp luật khác, cần thời gian để đạt này độc lập, cân bằng, có đối trọng và chế ước được sự thống nhất trong nhận thức, trong hoạt lẫn nhau nhằm tránh sự lạm quyền, sự độc động của các cơ quan liên quan đến tư pháp, phù quyền và độc tài; bảo đảm sự dân chủ, công hợp với tinh thần mới của Hiến pháp năm 2013, bằng, bảo đảm quyền và lợi ích của người dân tiếp cận được với quan niệm về quyền tư pháp được thực thi theo quy định của hiến pháp và của nhiều quốc gia trên thế giới. Việc hiểu đúng pháp luật. Việt Nam không theo học thuyết này về quyền tư pháp và cơ quan tư pháp trong bối mà tổ chức bộ máy nhà nước theo nguyên tắc cảnh Hiến pháp mới đã được ban hành không tập trung dân chủ, quyền lực nhà nước là thống phải chỉ là những vấn đề lý luận mà có tác động nhất và tập trung trong tay nhân dân; nhân dân trực tiếp tới định hướng cải cách tư pháp và việc trao cho người đại diện là các cơ quan nhà nước thực hiện Chiến lược cải cách tư pháp trong bối thực hiện quyền lực của mình, có sự phân công cảnh hội nhập quốc tế ngày nay. và phối hợp giữa các cơ quan nhà nước trong 2. Cơ quan thực hiện quyền tư pháp theo việc thực hiện quyền lực ấy là quyền lập pháp, quy định của pháp luật Việt Nam hiện hành. hành pháp, tư pháp. Vì không có sự phân chia Ở Việt Nam, việc tổ chức và thực hiện quyền lực, nên từ góc độ này thì ở Việt Nam quyền lực nhà nước là theo nguyên tắc quyền không có quyền tư pháp theo nghĩa mà nhiều lực nhà nước là tập trung thống nhất, không nước trên thế giới hiện nay đang quan niệm. phân chia nhưng có sự phân công, phối hợp Thực tế hiện nay có những cách hiểu khác giữa ba quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp. nhau về quyền tư pháp theo quy định của Hiến Do vậy, việc quy định quyền tư pháp đã xuất pháp năm 2013. Rất nhiều vấn đề cần được tiếp phát từ nguyên tắc đó và được ghi nhận trong tục giải quyết như: Quyền tư pháp theo quy Hiến pháp năm 2013 là phù hợp với đặc thù về định của Hiến pháp năm 2013 có nội hàm thế thể chế chính trị, thực tế và truyền thống pháp nào? Quyền xét xử được giới hạn đến đâu và luật của Việt Nam. Như vậy, ở nước ta quyền có mối liên hệ thế nào với quyền điều tra, tư pháp thông qua hoạt động của nhiều cơ quan quyền truy tố, quyền thi hành án? Những cơ như Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Tòa án, quan được xác định là cơ quan tư pháp (theo chủ Cơ quan thi hành án và thiết chế bổ trợ tư pháp. trương, đường lối của Đảng, thể hiện qua các Quyền tư pháp chỉ là hoạt động xét xử của Tòa nghị quyết của Bộ Chính trị) nay có còn là cơ án có một số điểm chưa hợp lý sau: quan tư pháp theo quy định của Hiến pháp năm Một là, các quan điểm nói trên mới chỉ nói 2013 hay không? Hiện đang có các ý kiến, quan đến chức năng và thẩm quyền xét xử của Tòa điểm khác nhau, trong đó bao gồm cả cách hiểu án, mà chưa đề cập đến thẩm quyền nhiều mặt 17
HOÏC VIEÄN TÖ PHAÙP khác của cơ quan này, bởi lẽ, ở nhiều quốc gia Thứ hai, xử lý vi phạm hành chính; xem xét khác, ngoài hoạt động xét xử, Tòa án còn thực đề nghị của cơ quan quản lý nhà nước và quyết hiện nhiều hoạt động khác, như kiểm tra tính định áp dụng các biện pháp xử lý hành chính hợp pháp và tính có căn cứ của các quyết định liên quan đến quyền con người; quyền cơ bản mà cơ quan nhà nước và người có thẩm quyền của công dân theo quy định của pháp luật. giải thích, hướng dẫn, áp dụng pháp luật. Thứ ba, quyết định, giám sát việc thi hành Hai là, nhận thức về quyền tư pháp theo bản án, quyết định của Tòa án; phương diện chủ thể thực thi quyền tư pháp bao Thứ tư, trong quá trình xét xử vụ án, Tòa gồm cơ quan điều tra, Viện kiểm sát sẽ phân biệt án phát hiện và kiến nghị với cơ quan có thẩm được rõ ràng chức năng hành pháp và chức năng quyền xem xét sửa đổi, bổ sung hoặc hủy bỏ tư pháp. Các cơ quan điều tra, Viện kiểm sát về văn bản pháp luật trái với Hiến pháp, luật, nghị bản chất là cơ quan hành pháp và hoạt động của quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của các cơ quan này sẽ tham gia vào các vụ án hình UBTVQH; sự, trong khi đó, các vụ án không phải là hình sự Thứ năm, quyền kiểm soát việc thực hiện thì theo quy định của pháp luật nghĩa vụ chứng các hoạt động tư pháp. Hiến pháp đã xác định minh thuộc về các đương sự, nên các cơ quan Tòa án là cơ quan thực hiện quyền tư pháp, thì điều tra sẽ không xuất hiện và chức năng thực trong quá trình thực hiện quyền tư pháp mà hiện quyền kiểm sát hoạt động tư pháp của Viện trọng tâm là hoạt động xét xử, giải quyết các vụ kiểm sát lại càng rất mờ nhạt. việc thuộc thẩm quyền, các hoạt động của cơ Ba là, nếu coi chủ thể thực hiện quyền tư quan, tổ chức tiến hành tố tụng hoặc hỗ trợ cho pháp không chỉ là các cơ quan nhà nước mà còn tòa án trong việc thực hiện quyền tư pháp đều cả các tổ chức bổ trợ tư pháp, thì điều này dẫn phải chịu sự kiểm soát tư pháp của Toà án. đến, quyền tư pháp không còn được hiểu đúng Từ những phân tích nội hàm quyền tư theo nghĩa của một nhánh quyền lực trong pháp nêu trên, theo quan điểm của người viết, quyền lực Nhà nước của bộ máy Nhà nước. quyền tư pháp được hiểu: Quyền tư pháp là Theo quy định khoản 1 Điều 102 Hiến quyền lực nhà nước giao cho tòa án thực pháp năm 2013, như trên đã dẫn, việc cụ thể hiện, bao gồm trước hết là quyền xét xử và hóa nội hàm về quyền tư pháp, xác định chính giải quyết các việc khác theo quy định của danh Tòa là cơ quan thực hiện quyền tư pháp pháp luật; áp dụng, kiểm tra, hoặc hủy bỏ trong văn bản pháp luật là điều rất cần thiết, từ việc áp dụng các biện pháp cưỡng chế Nhà đó mới quy định đúng, đủ, chính xác chức nước hạn chế quyền con người, quyền công năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Tòa án, tạo cơ dân; áp dụng các biện pháp xử lý hành chính sở pháp lý cho Tòa án thực hiện có hiệu quả liên quan đến quyền con người, quyền cơ bản quyền tư pháp, góp phần xây dựng và hoàn của công dân theo quy định của pháp luật; thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. quyết định, giám sát việc thi hành bản án, Qua nghiên cứu, theo quan điểm của người quyết định của Tòa án; hướng dẫn thống nhất viết, nội hàm của quyền tư pháp được xác định áp dụng pháp luật; kiểm soát hoạt động tư bao gồm các lĩnh vực sau: pháp, hoạt động của cơ quan hành pháp theo Thứ nhất, quyền tư pháp là xét xử và giải cơ chế phân công, phối hợp và kiểm soát việc quyết các việc khác theo quy định của pháp thực hiện quyền lực nhà nước và các quyền luật; áp dụng, kiểm tra, hủy bỏ việc áp dụng khác bảo đảm để Tòa án thực thi quyền lực tư các biện pháp cưỡng chế Nhà nước hạn chế pháp theo quy định của pháp luật. quyền con người, quyền công dân đã được Hoạt động tư pháp là hoạt động của các cơ Hiến pháp và pháp luật quy định; kiểm tra, kết quan nhà nước bảo vệ pháp luật có trách nhiệm luận tính hợp pháp và có căn cứ của các hành duy trì, bảo vệ công lý và trật tự pháp luật, vi, quyết định tố tụng của cơ quan tố tụng, trong đó, Tòa án với chức năng hiến định là xét người tiến hành tố tụng. xử với vai trò trung tâm và thể hiện rõ nét nhất 18
Soá thaùng 1/2017 - Naêm thöù Möôøi Hai các đặc tính của quyền tư pháp. Hoạt động điều tham gia với chức năng kiểm sát hoạt động tư tra, hoạt động thực hành quyền công tố được pháp. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp việc thực hiện bởi các cơ quan hành pháp, bởi suy thực hiện chức năng công tố với chức năng cho cùng Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát về kiểm sát hoạt động tư pháp chưa rõ ràng, nghĩa bản chất thuộc cơ quan hành pháp, nên việc là lúc nào thì Viên kiểm sát thực hiện quyền sắp xếp các cơ quan này vào hệ thống các cơ công tố, khi nào thì Viện kiểm sát thực hiện quan tư pháp là không hợp lý, hơn nữa, theo quyền kiểm sát hoạt động xét xử của Toà án. khoản 1 Điều 107 Hiến pháp năm 2013: “Viện Cơ quan thi hành án với chức năng nhiệm kiểm sát nhân dân thực hành quyền công tố, vụ pháp luật quy định chỉ thi hành các phán kiểm sát hoạt động tư pháp”. Kiểm sát hoạt quyết của Tòa án, nên mang tính chất hành động tư pháp mà thực chất là kiểm sát hoạt chính tư pháp. Do đó, hoạt động thi hành án động xét xử của Tòa án, là hình thức kiểm soát không thuộc phạm vi của quyền tư pháp và cơ quyền lực nhà nước, xuất phát từ nguyên tắc quan thi hành án không phải là cơ quan tư độc lập xét xử. Theo quy định tại khoản 1 Điều pháp. Ngoài ra, hoạt động của tổ chức luật sư, 4 Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân năm giám định, như tên gọi là hoạt động bổ trợ tư 2014: “ Kiểm sát hoạt động tư pháp là hoạt pháp, góp phần bảo vệ công lý, nhưng các hoạt động của Viện kiểm sát nhân dân để kiểm sát động này được tiến hành bởi các tổ chức, cá tính hợp pháp của các hành vi, quyết định của nhân bên ngoài, không được giao thực hiện cơ quan, tổ chức, cá nhân trong hoạt động tư quyền lực nhà nước, nên không coi là hoạt pháp, được thực hiện ngay từ khi tiếp nhận và động thực thi quyền tư pháp. giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến Trong khi đó, Tòa án là chủ thể thực hiện nghị khởi tố và trong suốt quá trình giải quyết quyền tư pháp một cách “tuyệt đối” nên tham vụ án hình sự; trong việc giải quyết vụ án hành gia trong mọi lĩnh vực để phân xử đưa ra phán chính, vụ việc dân sự, hôn nhân và gia đình, quyết bảo đảm sự công bằng, lẽ phải, bảo vệ kinh doanh, thương mại, lao động; việc thi công lý theo quy định của pháp luật. Trong điều hành án, việc giải quyết khiếu nại, tố cáo trong kiện đất nước ta đang xây dựng nền tư pháp hoạt động tư pháp; các hoạt động tư pháp khác phụng sự nhân dân, gần nhân dân, đáp ứng theo quy định của pháp luật.” Vấn đề đặt ra, những yêu cầu của nhân dân phải giải quyết kiểm soát quyền lực tư pháp thực hiện như thế nhanh chóng những tranh chấp, sự việc phát nào là hợp lý? Cách giải thích phù hợp với sinh để kịp thời bảo vệ quyền, lợi ích của người Hiến pháp hiện nay là quyền kiểm soát hoạt dân thì mức độ và phạm vi kiểm sát hoạt động động xét xử, được Quốc hội giao cho Viện xét xử, giải quyết các vụ việc khác của Tòa án kiểm sát với vai trò công cụ kiểm soát quyền cần được cụ thể hoá bằng văn bản pháp luật./. lực nhà nước nói chung, trong đó có quyền lực Tài liệu tham khảo tư pháp. Mà nếu như vậy, Viện kiểm sát phải Hiến pháp năm 1959; Hiến pháp năm 1980; độc lập với hoạt động xét xử, hoạt động tố tụng Hiến pháp năm 1992; Hiến pháp năm 2013. thì mới có thể kiểm sát hoạt động xét xử, kiểm Nguyễn Đăng Dung, Sách chuyên khảo sát hoạt động tố tụng, nghĩa là Viện kiểm sát “Thể chế tư pháp trong Nhà nước pháp phải đứng ngoài tư pháp, không phải là cơ quyền”, NXB Tư pháp, 2004. quan tư pháp. Mặt khác, cơ quan điều tra và Nghị quyết 49-NQ/TW ngày 02/6/2005 của Viện kiểm sát xuất hiện trong quan hệ tố tụng Bộ Chính trị về Chiến lược cải cách tư pháp trong từng lĩnh vực là khác nhau, cụ thể, trong đến năm 2020. 1 quan hệ tố tụng hình sự thì luôn luôn có sự Thạc sỹ, Công ty luật Nhân dân Hà Nội tham gia của các cơ quan này theo thẩm quyền 2 Sách chuyên khảo “Thể chế tư pháp trong Nhà pháp luật quy định, nhưng với lĩnh vực dân sự, nước pháp quyền”, NXB Tư pháp, 2004, trang 11. lao động, kinh doanh, thương mại. Cơ quan 3 Điều 4 Hiến pháp năm 1959, Điều 6 Hiến pháp điều tra không tham gia, còn Viện kiểm sát chỉ năm 1980, Điều 6 Hiến pháp năm 1992. 19