Vận dụng nguyên tắc thống nhất lý luận với thực tiễn của triết học Mác xít việc máy tính

Chia sẻ: Tulip_12 Tulip_12 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:17

Thêm vào BST

Báo xấu

89
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

XHHCN không phải chỉ là kết quả một chiều xã hội tác động đối với cá nhân, mà còn là kết quả cá nhân tích cực tham gia đời sống xã hội. "Bản thân xã hội sản xuất ra con người với tư cách là con người như thế nào thì con người cũng sản xuất ra xã hội như thế" (Mac). Nội dung, cơ chế của quá trình XHHCN thay đổi tuỳ theo cấu trúc kinh tế - xã hội của xã hội trong những thời đại lịch sử cụ thể....

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Vận dụng nguyên tắc thống nhất lý luận với thực tiễn của triết học Mác xít việc máy tính

-1- BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC SÖ PHAÏM KYÕ THUAÄT TP. HCM ----------------- TRAÀN HUY CÖÔØNG VAÄN DUÏNG NGUYEÂN TAÉC THOÁNG NHAÁT LYÙ LUAÄN VÔÙI THÖÏC TIEÃN CUÛA TRIEÁT HOÏC MAÙC-XÍT TRONG VIEÄC SÖÛ DUÏNG MAÙY VI TÍNH LAØM COÂNG CUÏ HOÅ TRÔÏ DAÏY HOÏC TAÏI TRÖÔØNG TRUNG HOÏC XAÂY DÖÏNG TPHCM (Tieåu luaän Trieát hoïc chöông trình CH vaø NCS khoâng chuyeân Trieát) TP. HCM - 2006
-2- PHAÀN MÔÛ ÑAÀU Daïy vaø hoïc laø moät quaù trình ñoøi hoûi söï töông taùc giöõa ngöôøi daïy vaø ngöôøi hoïc. Thoâng qua quaù trình töông taùc ngöôøi daïy coù theå ñaùnh giaù söï hoïc taäp cuûa hoïc sinh vaø ngöôøi hoïc coù theå ñaùnh giaù ñöôïc kieán thöùc maø mình coù theå ñaït ñöôïc qua töøng muïc tieâu. Nhö vaäy, vieäc phaùt huy tính tích cöïc hoïc taäp ôû ngöôøi hoïc laø vaán ñeà baét buoäc ñoái vôùi vieäc choïn moät phöông phaùp giaûng daïy ñeå quaù trình daïy vaø hoïc ñaït keát quaû toái öu. Maùy vi tính laø moät coâng cuï ñöôïc söû duïng roäng raõi nhaát hieän nay bôûi tính ña daïng vaø höõu duïng cuûa noù. Hieän nay trong giaùo duïc maùy vi tính laø moät phaàn khoâng theå thieáu trong vieäc hoå trôï quaù trình daïy vaø hoïc bôûi tính höõu duïng trong vieäc taïo höùng thuù, tích cöïc ôû ngöôøi hoïc. Tuy nhieân, vieäc söû duïng maùy vi tính trong vieäc hoå trôï quaù trình daïy vaø hoïc hieän nay coøn nhieàu baát caäp vaø chöa ñaït ñöôïc hieäu quaû cao laø do ngöôøi söû duïng chöa thoáng nhaát giöõa lyù luaän vaø thöïc tieãn – moät nguyeân taéc cô baûn cuûa trieát hoïc maùc-xít trong phöông phaùp daïy hoïc cuûa mình laøm cho maùy vi tính thay vì laø moät coâng cuï hoå trôï tích cöïc ñaõ trôû thaønh moùn ñoà trang söùc khoâng hôn khoâng keùm. Ñeå laøm roû hieäu quaû söû duïng maùy vi tính trong giaûng daïy taïi Tröôøng Trung Hoïc Xaây Döïng TPHCM, ngöôøi nghieân cöùu vôùi söï taän tình höôùng daãn cuûa Tieán Só Vuõ Tình ñaõ thöïc hieän tieåu luaän naøy nhaèm goùp moät phaàn nhoû trong vieäc nhaän thöùc vieäc söû duïng maùy vi tính trong quaù trình daïy vaø hoïc. Boá cuïc tieåu luaän goàm 3 chöông. Trong ñoù, Chöông 1, giôùi thieäu toùm taét veà tieåu söû taùc giaû cuûa trieát hoïc maùc-xít; Chöông 2, trình baøy nguyeân taéc thoáng nhaát giöõa lyù luaän vaø thöïc tieãn trong trieát hoïc maùc-xít; Chöông 3, aùp duïng nguyeân taéc naøy vaøo vieäc söû duïng maùy vi tính laøm coâng cuï hoã trôï quaù trình daïy vaø hoïc taïi tröôøng Trung hoïc xaây döïng TPHCM.
-3- Chöông 1 SÔ LÖÔÏC TIEÅU SÖÛ TAÙC GIAÛ TRIEÁT HOÏC MAÙC-XÍT Trieát hoïc Maùc laø söï keá thöøa nhöõng thaønh töïu vó ñaïi cuûa tö töôûng trieát hoïc töø thôøi coå ñaïi cho ñeán cuoái theá kyû VIII – ñaàu theá kyû XIX. Söï saùng taïo ra chuû nghóa duy vaät bieän chöùng vaø chuû nghóa duy vaät lòch söû laø moät cuoäc caùch maïng thöïc söï trong trieát hoïc. Ñoái vôùi Maùc vaø AÊngghen, nghieân cöùu trieát hoïc khoâng phaûi laø muïc ñích töï thaân maø nhaèm giaûi quyeát nhöõng nhieäm vuï thöïc tieãn cuûa nhaân loaïi ñaët ra. Chuû nghóa Maùc laø söï thoáng nhaát chaët cheõ veà maët noäi dung cuûa tö töôûng trieát hoïc vôùi caùc maët kinh teá – chính trò vaø xaõ hoäi – chính trò cuûa theá giôùi quan coäng saûn chuû nghóa. Muïc ñích cao nhaát cuûa chuû nghóa Maùc laø ñeà ra vaø luaän chöùng veà lyù luaän vieäc giaûi phoùng nhaân loaïi ñang bò aùp böùc. Maùc ñaõ töøng khaúng ñònh : “Caùc nhaø trieát hoïc tröôùc ñaây chæ bieát giaûi thích theá giôùi baèng nhieàu caùch khaùc nhau. Song vaán ñeà cô baûn laø ôû choå caûi taïo theá giôùi”1. Trieát hoïc Maùc ra ñôøi, thöïc chaát laø moät cuoäc caùch maïng trong trieát hoïc, Maùc vaø AÊngghen ñaõ thöïc hieän xuaát saéc nhu caàu lyù luaän cuûa lòch söû ñaët ra. Leânin nhaán maïnh : “Taát caû thieân taøi cuûa Maùc chính laø ôû choå oâng ñaõ giaûi ñaùp ñöôïc nhöõng vaán ñeà maø tö töôûng tieân tieán cuûa loaøi ngöôøi ñaët ra”2. CAÙC MAÙC (Karl Marx 1818 – 1883) Caùc Maùc laø ngöôøi saùng laäp ra chuû nghóa coäng saûn khoa hoïc (cuøng vôùi AÊngghen), nhaø lyù luaän, nhaø chính trò, ngöôøi thaày vaø ngöôøi laõnh ñaïo cuûa phong traøo coâng nhaân theá giôùi, ngöôøi toå chöùc vaø laø linh hoàn cuûa Quoác teá thöù nhaát. Caùc Maùc sinh ngaøy 5 thaùng 5 naêm 1818 ôû Treves, moät nhaùnh cuûa soâng Rhein cuûa nöôùc Ñöùc. Maùc sinh ra trong moät thôøi kyø chuyeån tieáp vó ñaïi cuûa lòch söû, töø neàn vaên minh noâng nghieäp sang neàn vaên minh coâng nghieäp, söï chuyeån bieán ñoù taïo neân moät söï ñaûo loän lôùn veà theá giôùi quan cuûa oâng. 1 C.Maùc vaø Ph. AÊngghen (1995), Toaøn taäp, NXB. Chính trò quoác gia, Haø Noäi, Taäp 3, Trang 12 2 V.I Leânin (1980), Toaøn taäp, NXB. Tieán boä, Maùtcôva, Taäp 23, Trang 49
-4- Naêm 1835, Maùc vaøo hoïc Luaät ôû tröôøng ñaïi hoïc Bon vaø qua moät naêm chuyeån sang hoïc ôû tröôøng ñaïi hoïc Beùclin. ÔÛ ñaây, oâng nghieân cöùu lòch söû vaø trieát hoïc. Taùc phaåm khoa hoïc ñaàu tieân cuûa oâng laø luaän aùn Tieán só : “Söï khaùc nhau giöõa trieát hoïc töï nhieân cuûa Ñeàmoâcrit vaø trieát hoïc töï nhieân cuûa EÂpiquya, ñöôïc baûo veä naêm 1841. Naêm 1844, ôû Pari, Maùc gaëp vaø quen vôùi AÊngghen – moät nhaø xaõ hoäi chuû nghóa Ñöùc, ngöôøi maø sau naøy cuøng oâng hôïp taùc chaët cheõ. Tình baïn giöõa Maùc vaø AÊngghen thaät vó ñaïi vaø caûm ñoäng. Cuoäc caùch maïng thaùng 3 naêm 1848 noå ra ôû Ñöùc thaát baïi, Maùc bò truïc xuaát khoûi nöôùc Ñöùc, phaûi ñi löu vong. Naêm 1849, oâng sang Pari, sau ñoù sang Luaân Ñoân. Ngaøy 14 thaùng 3 naêm 1883, Maùc thieáp ñi vaø töø traàn ngay treân gheá töïa, nôi oâng ñaõ ngoài laøm vieäc suoát nhöõng thaùng naêm ñau oám cuoái ñôøi, höôûng thoï 65 tuoåi. Caùc Maùc ñöôïc an taùng taïi nghóa trang High Gate, Luaân Ñoân. AÊNGGHEN (Friedrich Engels 1820 – 1895) AÊngghen sinh ngaøy 28 thaùng 11 naêm 1820 taïi thaønh phoá Beùcmeân, Ñöùc. OÂng laø moät ngöôøi ñeïp trai, taøi hoa, thoâng minh, lòch söï, laø moät hoïc sinh gioûi toaøn dieän vaø phi thöôøng. Naêm 17 tuoåi, oâng ñaõ ñoïc vieát thoâng thaïo 15 ngoaïi ngöõ. Naêm 1842, oâng sang Anh vaø vieát taùc phaåm ñaàu tieân : “Tình caûnh giai caáp caàn lao Anh”. Naêm 1844, AÊngghen trôû veà Ñöùc, doïc ñöôøng oâng gaëp Maùc ôû Pari, töø ñoù baét ñaàu moät tình baïn vaø tình ñoàng chí laâu daøi. Hai oâng cuøng nhau tham gia toå chöùc bí maät “Lieân ñoaøn nhöõng ngöôøi coäng saûn” vaø ñöôïc phaân coâng vieát “Tuyeân ngoân cuûa Ñaûng coäng saûn” (xuaát baûn naêm 1848. Thaùng 3 naêm 1848 khi cuoäc caùch maïng buøng noå ôû Ñöùc, AÊngghen vaø Maùc töø Pari trôû veà nöôùc, thaønh laäp baùo tænh Reânani môùi. AÊngghen coøn tröïc tieáp tham gia ñaáu tranh caùch maïng. Caùch maïng thaát baïi, AÊngghen bò caàm tuø vaø bò truïc xuaát, oâng troán sang Thuïy Só roài ñi Anh. Sau khi Maùc maát naêm 1883, AÊngghen hoaøn chænh vaø xuaát baûn quyeån 2 vaø quyeån 3 trong boä Tö baûn cuûa Maùc. OÂng coøn nghieân cöùu nhöõng vaán ñeà quan troïng nhaát cuûa quan nieäm duy vaät lòch söû, khoa hoïc töï nhieân nhöõng taùc phaåm noåi tieáng cuûa oâng nhö : “Choáng Ñuyrinh”, “Bieän chöùng töï nhieân”, “Luùtvích Phôbach vaø söï caùo chung cuûa neàn trieát hoïc coå ñieån Ñöùc”…Cho ñeán cuoái ñôøi, oâng vaãn tích cöïc
-5- hoaït ñoäng, ñaáu tranh khoâng khoan nhöôïng choáng chuû nghóa cô hoäi vaø vaïch ñöôøng chæ loái cho phong traøo coâng nhaân quoác teá ñang khoâng ngöøng lôùn maïnh. AÊngghen maát taïi Luaân Ñoân ngaøy 5 thaùng 8 naêm 1895, sau 5 thaùng bò beänh naëng, höôûng thoï 75 tuoåi. LEÂNIN (Vladimir lich Ulyanov Leùnine 1870 – 1924) Leânin laõnh tuï thieân taøi cuûa caùch maïng voâ saûn Nga, ngöôøi saùng laäp ra Ñaûng coäng saûn Lieân Xoâ vaø nhaø nöôùc xaõ hoäi chuû nghóa ñaàu tieân trong lòch söû theá giôùi. Leânin sinh ngaøy 22 thaùng 4 naêm 1870 ôû Simbirsk, Nga. Naêm 1893, Leânin chuyeån ñeán soáng ôû Peâteùcbua. OÂng trôû thaønh ngöôøi laõnh ñaïo caùc nhoùm maùc- xít ôû ñaây vaø laø nhaø lyù luaän baäc thaày veà chuû nghóa Maùc. Naêm 1895, Leânin tham gia xuaát baûn tôø baùo bí maät “Söï nghieäp coâng nhaân”, vieäc naøy khieán oâng bò baét vaø bò ñi ñaøy ôû Xibiri 3 naêm. Ñaàu naêm 1903, Leânin trôû thaønh laõnh tuï cuûa nhöõng ngöôøi Boânseâvich. Sau khi caùch maïng 1905 – 1907 thaát baïi, Leânin phaûi ra nöôùc ngoaøi. Ngaøy 7 thaùng 11 naêm 1917, Caùch maïng xaõ hoäi chuû nghóa thaùng Möôøi Nga thaéng lôïi, Leânin ñöôïc cöû ñöùng ñaàu chính phuû, oâng ñaõ ñöa nöôùc Nga Xoâ vieát ra khoûi chieán tranh ñeá quoác vôùi Ñöùc. Cuoái naêm 1922, oâng oám naëng vaø maát taïi laøng Gorki ngoaïi oâ Maùcxcôva ngaøy 21 thaùng 1 naêm 1924 Trieát hoïc maùc-xít do Maùc vaø AÊngghen saùng laäp, sau ñoù ñöôïc Leânin phaùt trieån theâm, treân cô sôû tieáp thu moät caùch coù pheâ phaùn nhöõng di saûn quyù baùu trong lòch söû phaùt trieån tö töôûng nhaân loaïi. Trieát hoïc maùc-xít laø ñænh cao cuûa tri thöùc nhaân loaïi, laø theá giôùi quan vaø phöông phaùp luaän khoa hoïc giuùp con ngöôøi nhaän thöùc vaø caûi taïo theá giôùi.
-6- Chöông 2 THOÁNG NHAÁT GIÖÕA LYÙ LUAÄN VAØ THÖÏC TIEÃN – MOÄT TRONG NHÖÕNG NGUYEÂN TAÉC CÔ BAÛN CUÛA TRIEÁT HOÏC MAÙC-XÍT Hoà Chí Minh vieát : “Thoáng nhaát giöõa lyù luaän vaø thöïc tieãn laø moät nguyeân taéc caên baûn cuûa chuû nghóa Maùc – Leânin. Thöïc tieãn khoâng coù lyù luaän daãn ñöôøng thì thaønh thöïc tieãn muø quaùng. Lyù luaän maø khoâng coù lieân heä vôùi thöïc tieãn laø lyù luaän suoâng”1. Nhö vaäy, thoáng nhaát lyù luaän vôùi thöïc tieãn nghóa laø : Moïi hoaït ñoäng thöïc tieãn phaûi coù lyù luaän daãn ñöôøng vaø moïi hoaït ñoäng lyù luaän phaûi laáy thöïc tieãn laøm cô sôû, ñoäng löïc, muïc ñích vaø laø nôi kieåm tra lyù luaän ñuùng hay sai. 2.1 Quan ñieåm maùc-xít veà thöïc tieãn vaø moái quan heä bieän chöùng giöõa lyù luaän vaø thöïc tieãn 2.1.1 Phaïm truø thöïc tieãn Tröôùc Maùc, phaïm truø thöïc tieãn ñaõ ñöôïc caùc nhaø trieát hoïc duy vaät vaø caùc nhaø trieát hoïc duy vaät ñeà caäp ñeán, tuy möùc ñoä ñeà caäp coù khaùc nhau nhöng Tröôùc Maùc chöa coù nhaø Trieát hoïc naøo thaáy ñöôïc vai troø cuûa thöïc tieãn, Maùc ñaõ chæ roõ : “Khuyeát ñieåm chuû yeáu, töø tröôùc cho ñeán nay cuûa moïi chuû nghóa duy vaät (keå caû chuû nghóa duy vaät cuûa Feuerbach) laø khoâng thaáy döôïc vai troø cuûa thöïc tieãn”2. Phôbaùch, nhaø trieát hoïc duy vaät lôùn nhaát tröôùc Maùc, tuy coù ñeà caäp ñeán thöïc tieãn, song oâng khoâng thaáy ñöôïc thöïc tieãn nhö laø hoaït ñoäng vaät chaát caûm tính, coù tính naêng ñoäng cuûa con ngöôøi. Do ñoù, oâng ñaõ coi thöôøng hoaït ñoäng thöïc tieãn, khoâng hieåu ñöôïc vai troø, yù nghóa cuûa thöïc tieãn ñoái vôùi vieäc nhaän thöùc vaø caûi taïo theá giôùi. Ñoái vôùi oâng chæ coù hoaït ñoäng lyù luaän môùi laø quan troïng, môùi laø hoaït ñoäng ñích thöïc cuûa con ngöôøi. Caùc nhaø duy taâm tuy ñaõ thaáy ñöôïc maët naêng ñoäng, saùng taïo trong hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi nhöng laïi hieåu thöïc tieãn nhö laø hoaït ñoäng tinh thaàn chöù khoâng hieåu noù nhö laø hoaït ñoäng hieän thöïc, hoaït ñoäng vaät chaát caûm tính cuûa con ngöôøi. Khi ñeà caäp ñeán “yù nieäm thöïc tieãn“, Heâghen, nhaø trieát hoïc duy taâm lôùn nhaát tröôùc Maùc ñaõ coù tö töôûng hôïp lyù saâu saéc laø : Baèng thöïc tieãn , chuû theå töï “nhaân ñoâi“ mình, ñoái töôïng hoùa baûn thaân trong quan heä vôùi theá giôùi beân ngoaøi. Nhöng vôùi quan ñieåm duy taâm neân oâng chæ giôùi haïn thöïc tieãn ôû yù nieäm. Ñoái vôùi Heâghen, thöïc tieãn laø moät “suy lyù loâgic“. 1 Boä Giaùo Duïc vaø Ñaøo Taïo (2001), Trieát hoïc, NXB. Chính trò quoác gia, Haø Noäi, Taäp 3, Trang 66 2 Boä Giaùo Duïc vaø Ñaøo Taïo (2001), Trieát hoïc, NXB. Chính trò quoác gia, Haø Noäi, Taäp 3, Trang 52
-7- Keá thöøa nhöõng yeáu toá hôïp lyù vaø khaéc phuïc nhöõng thieáu soùt trong quan ñieåm cuûa caùc nhaø trieát hoïc tröôùc mình veà thöïc tieãn, Maùc vaø AÊngghen ñaõ ñem laïi moät quan nieäm ñuùng ñaén, khoa hoïc veà thöïc tieãn vaø vai troø cuûa thöïc tieãn ñoái vôùi nhaän thöùc cuõng nhö ñoái vôùi söï toàn taïi vaø phaùt trieån cuûa xaõ hoäi loaøi ngöôøi. Vôùi vieäc ñöa phaïm truø thöïc tieãn vaøo lyù luaän cuûa mình. Maùc vaø AÊngghen ñaõ thöïc hieän moät böôùc chuyeån bieán caùch maïng trong lyù luaän noùi chung vaø trong lyù luaän nhaän thöùc noùi rieâng. Leânin nhaän xeùt raèng : “Quan ñieåm veà ñôøi soáng, veà thöïc tieãn phaûi laø quan ñieåm thöù nhaát vaø cô baûn cuûa lyù luaän veà nhaän thöùc“1. Vaäy, thöïc tieãn laø gì ? Maùc ñònh nghóa : “Thöïc tieãn laø nhöõng hoaït ñoäng vaät chaát caûm tính, coù muïc ñích, coù tính lòch söû - xaõ hoäi cuûa con ngöôøi, nhaèm caûi taïo töï nhieân vaø xaõ hoäi“2. Nhö vaäy, thöïc tieãn khoâng phaûi bao goàm toaøn boä hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi, maø chæ laø nhöõng hoaït ñoäng vaät chaát caûm tính cuûa con ngöôøi, thöïc tieãn khoâng phaûi laø nhöõng hoaït ñoäng tinh thaàn, hoaït ñoäng lyù luaän...Trong hoaït ñoäng thöïc tieãn, con ngöôøi phaûi söû duïng caùc phöông tieän, coâng cuï vaät chaát, söùc maïnh vaät chaát cuûa mình taùc ñoäng vaøo töï nhieân, xaõ hoäi ñeå caûi taïo laøm bieán ñoåi chuùng phuø hôïp vôùi nhu caàu cuûa mình. Baèng hoaït ñoäng thöïc tieãn, con ngöôøi laøm bieán ñoåi baûn thaân söï vaät trong hieän thöïc, töø ñoù laøm cô sôû ñeå bieán ñoåi hình aûnh cuûa söï vaät trong nhaän thöùc. Do ñoù, hoaït ñoäng thöïc tieãn laø hoaït ñoäng coù tính naêng ñoäng, saùng taïo, laø hoaït ñoäng ñoái töôïng hoùa, laø quaù trình chuyeån hoùa caùi tinh thaàn thaønh caùi vaät chaát. Hoaït ñoäng thöïc tieãn laø quaù trình töông taùc giöõa chuû theå vaø khaùch theå, trong ñoù, chuû theå höôùng vaøo vieäc caûi taïo khaùch theå, treân cô sôû nhaän thöùc khaùch theå. Vì vaäy, thöïc tieãn trôû thaønh khaâu trung gian noái lieàn yù thöùc con ngöôøi vôùi theá giôùi beân ngoaøi. Nhö vaäy, thöïc tieãn coù vai troø laø cô sôû, ñoäng löïc, muïc ñích vaø laø nôi kieåm tra lyù luaän ñuùng hay sai. 2.1.1 Söï thoáng nhaát giöõa lyù luaän vaø thöïc tieãn Moái quan heä giöõa lyù luaän vaø thöïc tieãn laø moät trong nhöõng vaán ñeà cô baûn cuûa chuû nghóa Maùc – Leânin noùi chung vaø cuûa lyù luaän nhaän thöùc maùcxít noùi rieâng. Quaùn trieät moái quan heä ñoù coù yù nghóa quan trong ñoái vôùi nhaän thöùc khoa hoïc vaø hoaït ñoäng thöïc tieãn caùch maïng. Theo quan ñieåm duy vaät bieän chöùng, nhaän thöùc laø quaù trình con ngöôøi phaûn aùnh moät caùch bieän chöùng theá giôùi khaùch quan treân cô sôû thöïc tieãn lòch söû – xaõ hoäi. Nhaän thöùc khoâng coù saún, baát di baát dòch, maø laø quaù trình phaûn aùnh hieän thöïc khaùch quan vaøo boä oùc con ngöôøi moät caùch naêng ñoäng, saùng taïo, bieän chöùng. Ñoù 1 Boä Giaùo Duïc vaø Ñaøo Taïo (2001), Trieát hoïc, NXB. Chính trò quoác gia, Haø Noäi, Taäp 3, Trang 54 2 Boä Giaùo Duïc vaø Ñaøo Taïo (2001), Trieát hoïc, NXB. Chính trò quoác gia, Haø Noäi, Taäp 3, Trang 54
-8- laø quaù trình ñi töø caùi khoâng bieát ñeán bieát, töø bieát ít ñeán bieát nhieàu, töø noâng ñeán saâu, töø khoâng ñaày ñuû vaø khoâng chính xaùc trôû thaønh ñaày ñuû vaø chính xaùc hôn. Quaù trình nhaän thöùc cuûa con ngöôøi vaø loaøi ngöôøi noùi chung traûi qua hai giai ñoaïn laø nhaän thöùc caûm tính vaø nhaän thöùc lyù tính. Nhaän thöùc caûm tính laø giai ñoaïn ñaàu cuûa quaù trình nhaän thöùc, laø söï phaûn aùnh tröïc tieáp, cuï theå, sinh ñoäng hieän thöïc khaùch quan vaøo caùc giaùc quan cuûa con ngöôøi. Nhaän thöùc caûm tính bao goàm caùc hình thöùc laø caûm giaùc, tri giaùc, vaø bieåu töôïng. Nhaän thöùc lyù tính hay tö duy tröøu töôïng laø giai ñoaïn cao cuûa nhaän thöùc, noù laø söï phaûn aùnh tröøu töôïng, khaùi quaùt vaø giaùn tieáp hieän thöïc. Nhaän thöùc lyù tính ñöôïc hình thaønh töø nhöõng taøi lieäu do nhaän thöùc caûm tính ñem laïi vaø ñöôïc theå hieän döôùi caùc hình thöùc laø khaùi nieäm, phaùn ñoaùn vaø suy luaän. Neáu nhaän thöùc caûm tính môùi döøng laïi ôû caùi beà ngoaøi, chöa phaân bieät ñöôïc caùi rieâng vaø caùi chung, baûn chaát vaø hieän töôïng..., thì nhaän thöùc lyù tính coù theå giuùp ta ñi saâu vaøo nhöõng moái lieân heä baûn chaát, phoå bieán, taát nhieân, beân trong cuûa söï vaät, do ñoù nhaän thöùc söï vaät saâu saéc hôn vaø ñaày ñuû hôn. Söï phaùt trieån cuûa nhaän thöùc loaøi ngöôøi taát yeáu daãn ñeán söï xuaát hieän cuûa lyù luaän. Lyù luaän laø saûn phaåm cuûa söï phaùt trieån cao cuûa nhaän thöùc, ñoàng thôøi theå hieän nhö laø trình ñoä cao cuûa nhaän thöùc. Theo Hoà Chí Minh : “Lyù luaän laø söï toång keát nhöõng kinh nghieäm cuûa loaøi ngöôøi, laø söï toång hôïp nhöõng tri thöùc veà töï nhieân vaø xaõ hoäi tích luõy laïi trong quaù trình lòch söû“1. Xeùt veà baûn chaát, lyù luaän laø moät heä thoáng nhöõng tri thöùc ñöôïc khaùi quaùt töø thöïc tieãn, phaûn aùnh nhöõng moái quan heä baûn chaát, nhöõng tính qui luaät cuûa theá giôùi khaùch quan. Lyù luaän ñöôïc hình thaønh khoâng phaûi töø beân ngoaøi thöïc tieãn maø laø trong moái lieân heä vôùi thöïc tieãn. Giöõa lyù luaän vaø thöïc tieãn coù moái lieân heä thöïc bieän chöùng vôùi nhau, taùc ñoäng qua laïi nhau, trong ñoù thöïc tieãn giöõ vai troø quyeát ñònh. Leânin nhaän xeùt : “Thöïc tieãn cao hôn nhaän thöùc (lyù luaän) vì noù coù öu ñieåm khoâng nhöõng cuûa tính phoå bieán, maø caû cuûa tính hieän thöïc tröïc tieáp“2. Nhö vaäy, trong quaù trình hoaït ñoäng thöïc tieãn, trí tueä con ngöôøi ñöôïc phaùt trieån, ñöôïc naâng cao daàn cho ñeán luùc coù lyù luaän, khoa hoïc. Song baûn thaân lyù luaän, khoa hoïc khoâng coù muïc ñích töï thaân. Lyù luaän, khoa hoïc ra ñôøi chính vì vaø chuû yeáu vì chuùng caàn thieát cho hoaït ñoäng thöïc tieãn cuûa con ngöôøi. Thöïc tieãn laø muïc ñích cuaûn nhaän thöùc, lyù luaän. Nhaän thöùc, lyù luaän sau khi ra ñôøi phaûi quay veà phuïc vuï thöïc tieãn, höôùng daãn, chæ ñaïo thöïc tieãn, phaûi bieán thaønh hoaït ñoäng cuûa quaàn chuùng. Lyù luaän, khoa hoïc chæ coù yù nghóa thöïc söï khi chuùng ñöôïc vaän duïng vaøo thöïc tieãn, caûi taïo thöïc tieãn phuïc vuï muïc tieâu phaùt trieån noùi chung. 1 Boä Giaùo Duïc vaø Ñaøo Taïo (2001), Trieát hoïc, NXB. Chính trò quoác gia, Haø Noäi, Taäp 3, Trang 58 2 Boä Giaùo Duïc vaø Ñaøo Taïo (2001), Trieát hoïc, NXB. Chính trò quoác gia, Haø Noäi, Taäp 3, Trang 59
-9- Vai troø cuûa thöïc tieãn ñoái vôùi nhaän thöùc, lyù luaän coøn theå hieän ôû choå thöïc tieãn laø tieâu chuaån cuûa chaân lyù. Maùc vieát : “Vaán ñeà tìm hieåu xem tö duy cuûa con ngöôøi coù theå ñaït tôùi chaân lyù khaùch quan khoâng, hoaøn toaøn khoâng phaûi laø moät vaán ñeà lyù luaän maø laø moät vaàn ñeà thöïc tieãn. Chính trong thöïc tieãn con ngöôøi phaûi chöùng minh chaân lyù...“1 Tuy nhieân, vieäc coi troïng thöïc tieãn khoâng coù nghóa laø coi nheï lyù luaän, haï thaáp vai troø cuûa lyù luaän. Khoâng theå döøng laïi ôû nhöõng kinh nghieäm thu nhaän ñöôïc töø tröïc tieáp töø thöïc tieãn maø phaûi naâng leân thaønh lyù luaän. Kinh nghieäm vaø lyù luaän laø hai trình ñoä khaùc nhau cuûa nhaän thöùc, ñoàng thôøi thoáng nhaát laïi vôùi nhau, chuùng boå sung cho nhau, giaû ñònh laãn nhau, thaâm nhaäp vaø chuyeån hoùa laãn nhau. Tri thöùc kinh nghieäm laø tri thöùc chuû yeáu thu nhaän töø quan saùt vaø thí nghieäm. Tri thöùc kinh nghieäm naûy sinh moät caùch tröïc tieáp töø thöïc tieãn. Coù hai loaïi tri thöùc kinh nghieäm laø : 1) Tri thöùc kinh nghieäm thoâng thöôøng (tieàn khoa hoïc) thu ñöôïc töø nhöõng quan saùt haøng ngaøy trong cuoäc soáng vaø lao ñoäng saûn xuaát; vaø 2) Tri thöùc kinh nghieäm khoa hoïc thu nhaän ñöôïc töø nhöõng thí nghieäm khoa hoïc. Trong söï phaùt trieån cuûa xaõ hoäi, hai loaïi tri thöùc kinh nghieäm naøy ngaøy caøng xaâm nhaäp laãn nhau. Tri thöùc kinh nghieäm giôùi haïn ôû lónh vöïc caùc söï kieän, mieâu taû, phaân loaïi caùc döõ lieäu thu nhaän ñöôïc töø quan saùt vaø thí nghieäm. Tri thöùc kinh nghieäm ñaõ mang tính tröøu töôïng vaø khaùi quaùt song môùi laø böôùc ñaàu vaø coøn haïn cheá. Lyù luaän laø moät trình ñoä cao hôn veà chaát so vôùi kinh nghieäm. Tri thöùc lyù luaän laø tri thöùc khaùi quaùt töø tri thöùc kinh nghieäm, noù toàn taïi trong heä thoáng caùc khaùi nieäm, phaïm truø, quy luaät cuûa lyù luaän noùi chung. Töø kinh nghieäm nhöng khoâng phaûi moïi lyù luaän ñeàu tröïc tieáp xuaát phaùt töø kinh nghieäm. Do tính ñoäc laäp töông ñoái cuûa noù, lyù luaän coù theå ñi tröôùc nhöõng döõ kieän kinh nghieäm. Tuy nhieân, ñieàu ñoù vaãn khoâng laøm maát ñi moái lieân heä giöõa lyù luaän vaø kinh nghieäm. Khaùc vôùi kinh nghieäm, lyù luaän mang tính tröøu töôïng vaø khaùi quaùt cao, nhôø ñoù, noù ñem laïi söï hieåu bieát saâu saéc veà baûn chaát, tính taát nhieân, tính quy luaät cuûa caùc söï vaät, hieän töôïng khaùch quan. Nhaän thöùc lyù luaän laø nhaän thöùc höôùng vaøo naém baét caùi baûn chaát, quy luaät cuûa söï vaät. Do ñoù, theo Maùc : “Nhieäm vuï cuûa nhaän thöùc lyù luaän laø ñem quy söï vaän ñoäng beà ngoaøi chæ bieåu hieän trong hieän töôïng veà söï vaän ñoäng beân trong thöïc söï“2. Vì vaäy, phaûi coi troïng lyù luaän, nhöng khoâng cöôøng ñieäu vai troø lyù luaän, coi thöôøng thöïc tieãn, taùch rôøi lyù luaän khoûi thöïc tieãn. Ñieàu ñoù cuõng coù nghóa, phaûi quaùn trieät nguyeân taéc thoáng nhaát giöõa lyù luaän vaø thöïc tieãn trong nhaän thöùc khoa 1 Boä Giaùo Duïc vaø Ñaøo Taïo (2001), Trieát hoïc, NXB. Chính trò quoác gia, Haø Noäi, Taäp 3, Trang 61 2 Boä Giaùo Duïc vaø Ñaøo Taïo (2001), Trieát hoïc, NXB. Chính trò quoác gia, Haø Noäi, Taäp 3, Trang 65
- 10 - hoïc vaø hoaït ñoäng caùch maïng. Hoà Chí Minh vieát : “Thoáng nhaát giöõa lyù luaän vaø thöïc tieãn laø moät nguyeân taéc caên baûn cuûa chuû nghóa Maùc-Leânin. Thöïc tieãn khoâng coù lyù luaän höôùng daãn thì thaønh thöïc tieãn muø quaùng. Lyù luaän maø khoâng lieân heä vôùi thöïc tieãn laø lyù luaän suoâng“1. 2.2 Pheâ phaùn beänh kinh nghieäm vaø beänh giaùo ñieàu Vieäc vi phaïm nguyeân taéc thoáng nhaát giöõa lyù luaän vaø thöïc tieãn thöôøng daãn ñeán hai sai laàm cöïc ñoan laø beänh kinh nghieäm vaø beänh giaùo ñieàu. Ñaïi hoäi VII cuûa Ñaûng ta ñaõ ñeà ra nhieäm vuï phaûi xaây döïng phöông phaùp tö duy khoa hoïc. Choáng chuû nghóa kinh nghieäm, chuû nghóa giaùo ñieàu. Beänh kinh nghieäm laø khuynh höôùng tö töôûng tuyeät ñoái hoùa kinh nghieäm, coi thöôøng lyù luaän khoa hoïc, khueách ñaïi vai troø thöïc tieãn ñeå haï thaáp vai troø lyù luaän. Ngöôøi maéc beänh kinh nghieäm thöôøng thoõa maõn vôùi voán kinh nghieäm baûn thaân, ngaïi hoïc lyù luaän, khoâng chòu naâng cao trình ñoä lyù luaän, coi thöôøng khoa hoïc kyõ thuaät, coi thöôøng giôùi trí thöùc, thieáu nhìn xa trong roäng, deã baûo thuû trì treä. Nhö vaäy, söï yeáu keùm veà lyù luaän laø moät nguyeân nhaân tröïc tieáp vaø raát quan troïng cuûa beänh kinh nghieäm. Tuy nhieân, söï yeáu keùm veà lyù luaän khoâng chæ daãn ñeán beänh kinh nghieäm maø coøn daãn ñeán beänh giaùo ñieàu. Bieåu hieän tröôùc tieân cuûa Beänh giaùo ñieàu laø beänh saùch vôû, naém lyù luaän chæ döøng ôû caâu chöõ, hieåu lyù luaän moät caùch tröøu töôïng maø khoâng thaâu toùm ñöôïc thöïc chaát caùch maïng vaø khoa hoïc cuûa noù, naëng neà veà dieãn giaûi nhöõng gì ñaõ coù trong saùch vôû maø khoâng ñoái chieáu vôùi cuoäc soáng, thoaùt ly thöïc tieãn, tieáp nhaän nhöõng nguyeân lyù cuûa chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc moät caùch ñôn giaûn, phieán dieän mang tính chaát caûm tính, töø ñoù, bieán chuùng trôû thaønh nhöõng tín ñieàu vaø aùp duïng raäp khuoân. Ñeå khaéc phuïc söï yeáu keùm veà lyù luaän, tröôùc heát, phaûi coi troïng lyù luaän vaø coâng taùc lyù luaän, phaûi ñoåi môùi tö duy lyù luaän treân neàn taûng chuû nghóa Maùc – Leânin vaø tö töôûng Hoà Chí Minh, khaéc phuïc söï laïc haäu cuûa lyù luaän, thu heïp toái ña khoaûng caùch giöõa lyù luaän vaø thöïc tieãn. Phaûi ñoåi môùi vieäc nghieân cöùu lyù luaän vaø thöïc tieãn; töø boû loái nghieân cöùu kinh vieän, tö bieän; thöôøng xuyeân ñoái chieáu lyù luaän vôùi cuoäc soáng, keát hôïp lyù luaän vôùi thöïc tieãn, vaän duïng lyù luaän vaøo hoaøn caûnh thöïc teá moät caùch saùng taïo. 1 Boä Giaùo Duïc vaø Ñaøo Taïo (2001), Trieát hoïc, NXB. Chính trò quoác gia, Haø Noäi, Taäp 3, Trang 66
- 11 - Chöông 3 VAÄN DUÏNG NGUYEÂN TAÉC THOÁNG NHAÁT LYÙ LUAÄN VÔÙI THÖÏC TIEÃN CUÛA TRIEÁT HOÏC MAÙC-XÍT TRONG VIEÄC SÖÛ DUÏNG MAÙY VI TÍNH LAØM COÂNG CUÏ HOÅ TRÔÏ DAÏY HOÏC TAÏI TRÖÔØNG TRUNG HOÏC XAÂY DÖÏNG TPHCM 3.1 Lyù luaän cô baûn veà daïy vaø hoïc tích cöïc Tính tích cöïc laø moät phaåm chaát voán coù cuûa con ngöôøi trong ñôøi soáng xaõ hoäi. Khaùc vôùi ñoäng vaät, con ngöôøi khoâng chæ tieâu thuï nhöõng gì coù saún trong thieân nhieân maø coøn chuû ñoäng saûn xuaát ra nhöõng cuûa caûi vaät chaát caàn thieát cho söï toàn taïi phaùt trieån cuûa xaõ hoäi, saùng taïo ra neàn vaên hoùa ôû moãi thôøi ñaïi, chuû ñoäng caûi bieán moâi tröôøng töï nhieân, caûi taïo xaõ hoäi. Hình thaønh vaø phaùt trieån tính tích cöïc xaõ hoäi laø moät trong nhöõng nhieäm vuï chuû yeáu cuûa giaùo duïc, nhaèm ñaøo taïo nhöõng con ngöôøi naêng ñoäng, thích öùng vaø goùp phaàn phaùt trieån coäng ñoàng. Coù theå xem tính tích cöïc nhö laø moät ñieàu kieän, ñoàng thôøi laø moät keát quaû cuûa söï phaùt trieån nhaân caùch trong quaù trình giaùo duïc1. Tính tích cöïc hoïc taäp laø tính tích cöïc trong nhaän thöùc, ñaëc tröng ôû khaùt voïng hieåu bieát, coá gaéng trí tueä vaø nghò löïc cao trong quaù trình chieám lónh tri thöùc. Khaùc vôùi quaù trình nhaän thöùc trong nghieân cöùu khoa hoïc, quaù trình nhaän thöùc trong hoïc taäp khoâng nhaèm phaùt hieän nhöõng ñieàu loaøi ngöôøi chöa bieát maø nhaèm lónh hoäi nhöõng tri thöùc loaøi ngöôøi ñaõ tích luõy ñöôïc. Tuy nhieân, trong hoïc taäp ngöôøi hoïc cuõng phaûi “khaùm phaù“ ra nhöõng hieåu bieát môùi ñoái vôùi baûn thaân. Ngöôøi hoïc seõ thoâng hieåu, ghi nhôù nhöõng gì ñaõ naém ñöôïc qua hoaït ñoäng chuû ñoäng noå löïc cuûa chính mình. Tính tích cöïc nhaän thöùc trong hoaït ñoäng hoïc taäp lieân quan tröôùc heát vôùi ñoäng cô hoïc taäp. Ñoäng cô ñuùng taïo ra höùng thuù. Höùng thuù laø tieàn ñeà cuûa töï giaùc. Höùng thuù vaø töï giaùc laø hai yeáu toá taâm lyù taïo neân tính tích cöïc. Tính tích cöïc saûn sinh neáp tö duy ñoäc laäp. Suy nghó ñoäc laäp laø maàm moáng cuûa saùng taïo. Tính tích cöïc hoïc taäp bieåu hieän ôû nhöõng daáu hieäu nhö : Haêng haùi traû lôøi caùc caâu hoûi cuûa giaùo vieân, boå sung caùc caâu traû lôøi cuûa baïn, thích phaùt bieåu yù kieán cuûa mình tröôùc vaán ñeà neâu ra, hay neâu thaéc maéc, ñoøi hoûi giaûi thích caën keõ nhöõng vaán ñeà chöa ñuû roõ, chuû ñoäng vaän duïng kieán thöùc kyõ naêng ñaõ hoïc ñeå nhaän thöùc vaán ñeà môùi, taäp trung chuù yù vaøo vaán ñeà ñang hoïc; kieân trì hoaøn thaønh caùc baøi taäp, khoâng naûn loøng tröôùc nhöõng tình huoáng khoù khaên... 1 Traàn Baù Hoaønh (2003), Lyù luaän cô baûn veà daïy vaø hoïc tích cöïc, Döï aùn ñaøo taïo GV THCS, Trang 3
- 12 - Tính tích cöïc hoïc taäp ñaït nhöõng caáp ñoä töø thaáp leân cao nhö : 1) Baét chöôùc : Gaéng söùc laøm theo caùc maãu haønh ñoäng cuûa thaày, cuûa baïn...; 2) Tìm toøi : Ñoäc laäp giaûi quyeát vaán ñeà neâu ra, tìm kieám nhöõng caùch giaûi quyeát khaùc nhau veà moät vaán ñeà...; 3) Saùng taïo : Tìm ra caùch giaûi quyeát môùi, ñoäc ñaùo, höõu hieäu1. ÑOÄNG CÔ HÖÙNG THUÙ Töï giaùc Saùng taïo Tích cöïc Ñoäc laäp Sô ñoà daïy vaø hoïc tích cöïc Nhìn vaøo sô ñoà treân coù theå nhaän thaáy ñoäng cô hoïc taäp coù vai troø voâ cuøng quan troïng ñoái vôùi vieäc phaùt huy tính tích cöïc, töï giaùc, chuû ñoäng, saùng taïo cuûa hoïc sinh. Nhö vaäy, ñeå phaùt huy toái öu tính tích cöïc cuûa hoïc sinh thì vieäc söû duïng maùy vi tính coù theå giuùp giaùo vieân ñaït ñöôïc keát quaû toái öu. Nhöng, khoâng phaûi söû duïng maùy vi tính laø coù theå ñaït hieäu quaû toát hôn trong quaù trình truyeàn ñaït kieán thöùc ñeán hoïc sinh. Vaán ñeà laø söû duïng nhö theá naøo ñeå coù theå ñaït ñöôïc hieäu quaû, hieäu suaát toái öu. 3.2 Vaän duïng nguyeân taéc thoáng nhaát lyù luaän vôùi thöïc tieãn cuûa Trieát hoïc maùc-xít trong vieäc söû duïng maùy vi tính laøm coâng cuï hoå trôï daïy hoïc taïi Tröôøng Trung Hoïc Xaây Döïng TPHCM 1 Traàn Baù Hoaønh (2003), Lyù luaän cô baûn veà daïy vaø hoïc tích cöïc, Döï aùn ñaøo taïo GV THCS, Trang 4
- 13 - Phöông tieän truyeàn thoâng coù vai troø raát quan troïng trong vieäc truyeàn taûi thoâng tin ñeán ngöôøi nghe, vieäc choïn vaø söû duïng phöông tieän truyeàn thoâng coù vai troø quyeát ñònh ñeán vieäc löu tröõ thoâng tin ôû ngöôøi nghe. Sô ñoà döôùi ñaây ñaõ thoáng keâ khaû naêng löu giöõ thoâng tin1 : Ñoïc 5% Nghe 15% Nhìn 20% Nghe + Nhìn 25% Thaûo luaän 55% Thu nhaän kinh nghieäm baèng haønh ñoäng 75% Daïy laïi cho ngöôøi khaùc 95% Khaû naêng löu giöõ thoâng tin Nhìn vaøo sô ñoà ta coù theå thaáy vieäc choïn phöông tieän truyeàn thoâng vaø phöông phaùp daïy hoïc ñoùng vai troø raát quan troïng trong vieäc tieáp thu kieán thöùc ôû ngöôøi nghe. Neáu ngöôøi giaùo vieân choïn phöông phaùp laø thuyeát trình baèng lôøi noùi vaø ngöôøi hoïc taäp trung nghe thì chæ 15% thoâng tin maø ngöôøi giaùo vieân truyeàn ñaït ñöôïc löu giöõ laïi ôû ngöôøi nghe. Neáu giaùo vieân choïn phöông phaùp laø nghe – nhìn thì möùc ñoä löõu tröõ laø 25%. Nhöng vieäc söû duïng nhöõng hình veõ, moâ hình phuø hôïp vôùi nhöõng kieán thöùc caàn truyeàn ñaït gaëp nhieàu khoù khaên ôû khaâu chuaån bò, veõ laïi nhieàu laàn ñoøi hoûi ngöôøi giaùo vieân phaûi taäp luyeän ñeå veõ cho ñeïp vaø chính xaùc, ta coù theå khaéc phuïc ñieàu naøy baèng caùch söû duïng maùy vi tính laøm coâng cuï hoå trôï thay theá vieäc veõ hình, moâ phoûng seõ giuùp ngöôøi giaùo vieân tieát kieäm nhieàu thôøi gian vaø ñaõm baûo tính trung thöïc, chính xaùc cuûa hình aûnh. Nhöng nhö vaäy vaãn chöa hieäu quaû, 1 Traàn Baù Hoaønh (2003), Lyù luaän cô baûn veà daïy vaø hoïc tích cöïc, Döï aùn ñaøo taïo GV THCS, Trang 35
- 14 - bôûi noù chæ döøng ôû möùc gaây chuù yù ñeán hoïc sinh, ñoâi khi quaù gaây chuù yù laïi laøm maát ñi hoaït ñoäng hoïc ôû ngöôøi hoïc sinh. Vaán ñeà ñaët ra ôû ñaây laø söû duïng maùy vi tính nhö theá naøo ñeå ñaït hieäu quaû cao. Neáu ngöôøi giaùo vieân söû duïng maùy vi tính chæ ñeå trình chieáu nhöõng caâu, chöõ gioáng nhö trong saùch giaùo khoa thì chæ döøng ôû möùc hoå trôï giaùo vieân trong vieäc ghi cheùp, söû duïng nhö vaäy laø khoâng hieäu quaû. Vaán ñeà hoïc tích cöïc ñoøi hoûi hoïc sinh taäp trung chuù yù, chuû ñoäng vaän duïng, hay neâu thaéc maéc vaø khaùt khao hoïc. Do ñoù, khi söû duïng maùy vi tính laø coâng cuï hoå trôï thì phaûi ñaõm baûo nguyeân taéc ñoù laø khoâng laøm maát ñi hoaït ñoäng hoïc cuûa ngöôøi hoïc sinh, nghóa laø phaûi xaùc ñònh ñöôïc kieán thöùc maø ngöôøi hoïc sinh tieáp thu ñöôïc laø bao nhiu trong quaù trình hoïc. Muïc tieâu hoïc taäp 4 Vai troø giaùo vieân 1. Laëp laïi 4 3 1. Truyeàn ñaït 3 2 PPDH truyeàn thoáng 2. Gôïi môû ñoäng vieân 2 1 2. Phaùt bieåu laïi 1 3. Coá vaán, troïng taøi PPDH ñaøm thoaïi 1 4. Môø nhaït 3. Saùng taïo laïi 2 PPDH tích cöïc 4. Saùng taïo môùi 3 PPDH töï giaùo duïc 4 Vai troø cuûa hoïc sinh 1. Môø nhaït 2. Ñöôïc höôùng daãn 3. Ñöôïc khích leä 4. Ñöôïc giaûi phoùng SÔ ÑOÀ CHUNG VEÀ PHÖÔNG PHAÙP DAÏY HOÏC (JEAN VIAL, 1986) Ñænh cao cuûa vieäc söû duïng maùy vi tính laøm coâng cuï hoå trôï daïy hoïc ñoù laø xaây döïng caùc giaùo trình ñieän töû vaø giaûng daïy tröïc tuyeán, ñaây laø phöông phaùp daïy hoïc môùi coù theå thay theá phöông phaùp daïy hoïc truyeàn thoáng bôûi vai troø cuûa ngöôøi Thaày hieän nay trong vieäc daïy hoïc neân ñaët ôû vò trí ngöôøi höôùng daãn, daãn ñöôøng cho ngöôøi hoïc. Neáu aùp duïng thaønh coâng moâ hình naøy thì ngöôøi daïy vaø ngöôøi hoïc coù theå chuû ñoäng hôn trong vieäc choïn thôøi gian, khoâng gian, noäi dung kieán thöùc caàn tieáp thu chöù khoâng phaûi bò goø boù bôûi thôøi gian, khoâng gian vaø noäi dung tieáp thu nhö phöông phaùp daïy hoïc hieän nay.
- 15 - Nhìn vaøo sô ñoà chung veà phöông phaùp daïy hoïc cuûa Jean Vial, 19861. Ta coù theå deã daøng nhaän thaáy ñeå kích thích söï saùng taïo môùi thì caàn phaûi haïn cheá vai troø cuûa ngöôøi Thaày ôû möùc coá vaán, troïng taøi, höôùng daãn ñeå ngöôøi Hoïc Sinh ñöôïc khích leä, ñöôïc giaûi phoùng. Nhö vaäy, caùc giaùo trình ñieän töû vaø phöông phaùp giaûng daïy tröïc tuyeán phaûi thöïc hieän nhö theá naøo ñeå ñaït ñeán trình ñoä kích thích söï saùng taïo ôû ngöôøi hoïc. Vaán ñeà cuûa vieäc thöïc hieän caùc giaùo trình ñieän töû vaø giaûng daïy tröïc tuyeán hieän nay laø raát khaû thi khi maø maùy vi tính vaø internet hieän nay ñaõ ñöôïc phuû soùng haàu heát treân laõnh thoå Vieät Nam, caùi thieáu ôû ñaây chæ laø laøm theá naøo ñeå ñaùnh giaù moät giaùo trình ñieän töû coù thoáng nhaát giöõa lyù luaän trong phöông phaùp daïy hoïc vaø thöïc tieãn maø ngaønh ngheà, xaõ hoäi ñoøi hoûi hay khoâng? Neân vieäc xaây döïng moät boä tieâu chí ñaùnh giaù caùc giaùo trình ñieän töû hieän nay laø vaán ñeà caàn thieát ñeå coù theå aùp duïng phöông phaùp daïy hoïc tröïc tuyeán. Nhö vaäy, vaán ñeà thoáng nhaát giöõa lyù luaän vôùi thöïc tieãn trong vieäc söû duïng maùy vi tính laøm coâng cuï hoå trôï quaù trình daïy vaø hoïc seõ giuùp cho quaù trình truyeàn ñaït vaø tieáp thu kieán thöùc ñaït keát quaû toái öu. Qua ñoù, kích thích quaù trình saùng taïo môùi ñeå hình thaønh kyû naêng saùng taïo cuûa ngöôøi hoïc. Vaän duïng toát nguyeân taéc naøy seõ giuùp caùc giaùo vieân taïi Tröôøng Trung Hoïc Xaây Döïng ñaït ñöôïc keát quaû toái öu trong quaù trình daïy vaø hoïc, khaùc vôùi hình aûnh laø moùn ñoà trang söùc trong quaù trình daïy vaø hoïc. 1 1 Traàn Baù Hoaønh (2003), Lyù luaän cô baûn veà daïy vaø hoïc tích cöïc, Döï aùn ñaøo taïo GV THCS, Trang 36
- 16 - KEÁT LUAÄN Sau khi hoaøn thaønh tieåu luaän, ngöôøi nghieân cöùu nhaän thaáy vaán ñeà caàn ñöôïc giaûi quyeát hieän nay, ñoù laø ngöôøi söû duïng maùy vi tính laøm coâng cuï hoå trôï cho quaù trình daïy vaø hoïc chöa phaùt huy toái öu coâng duïng cuûa maùy vi tính laø do chöa thoáng nhaát giöõa lyù luaän caùc phöông phaùp daïy hoïc vaø thöïc tieãn maø ngaønh ngheà, xaõ hoäi ñoøi hoûi, ñaõ voâ tình laøm maát ñi quaù trình hoïc ôû ngöôøi hoïc sinh. Ñoù laø chöa ñeà caäp ñeán vaán ñeà, neáu phaùt huy toái öu coâng duïng cuûa maùy vi tính vaø internet seõ giuùp cho vieäc ñaøo taïo ñaït keát quaû cao hôn. Trong thôøi ñaïi hieän nay, thôøi ñaïi cuûa “Coâng ngheä thoâng tin“ thì moïi söï vaät hieän töôïng luoân vaän ñoäng, bieán ñoåi töøng phuùt, töøng giaây. Do ñoù, thôøi gian laø moät taøi saûn voâ giaù laïi caøng trôû neân voâ cuøng quan troïng vaø mang tính quyeát ñònh söï thaønh coâng hay thaát baïi. Vaäy taïi sao ? Chuùng ta nhöõng ngöôøi laøm coâng taùc giaùo duïc vaø ñaøo taïo laïi boù buoäc thôøi gian, khoâng gian vaø noäi dung cuûa ngöôøi hoïc vaø cuûa ngöôøi daïy. Taïi sao? Chuùng ta khoâng giaûi phoùng con ngöôøi khoûi nhöõng raøng buoäc ñoù ? vaø giaûi phoùng baèng caùch naøo ? Giaûi phoùng con ngöôøi laø vaán ñeà coát loõi trong trieát hoïc maùc-xít, hoïc thuyeát ñöôïc xaây döïng khoâng ngoaøi muïc ñích aáy. ÔÛ ñaây, vieäc söû duïng maùy vi tính laøm coâng cuï hoå trôï quaù trình daïy vaø hoïc coù khaû naêng giaûi phoùng con ngöôøi ra khoûi nhöõng raøng buoäc veà thôøi gian, khoâng gian vaø noäi dung kieán thöùc caàn tieáp thu theo phöông phaùp daïy hoïc truyeàn thoáng hay khoâng? Caâu traû lôøi laø hoaøn toaøn coù theå laøm ñöôïc. Phöông phaùp daïy vaø hoïc tröïc tuyeán hieän nay ñang ngaøy caøng phaùt trieån roäng khaép treân theá giôùi coù theå giaûi quyeát ñöôïc vaán ñeà naøy. Con ngöôøi thay vì bò ñoäng trong vieäc saép xeáp thôøi gian, khoâng gian do phaûi ñeán tröôøng, ñeán lôùp vaø boù buoäc bôûi noäi dung kieán thöùc phaûi tieáp thu trong moãi tieát giaûng. Thì nay, vôùi phöông phaùp daïy vaø hoïc tröïc tuyeán con ngöôøi coù theå chuû ñoäng trong vieäc choïn thôøi gian hoïc – hoïc khi naøo cuõng ñöôïc, khoâng gian hoïc – hoïc ôû ñaâu laø do ngöôøi hoïc choïn vaø noäi dung kieán thöùc phuø hôïp vôùi khaû naêng vaø ñieàu kieän cuûa mình – moãi ngöôøi coù khaû naêng vaø ñieàu kieän khaùc nhau neân khoâng theå tieáp thu moät khoái löôïng kieán thöùc nhö nhau. Qua ñoù, con ngöôøi seõ ñöôïc giaûi phoùng khoûi nhöõng raøng buoäc ñeå coù theå phaùt huy toái öu khaû naêng cuûa mình. Coù nhö vaäy, con ngöôøi môùi coù theå thích nghi vôùi cuoäc soáng cuûa thôøi ñaïi môùi, thôøi ñaïi “Coâng ngheä thoâng tin“, thôøi ñaïi “Kinh teá tri thöùc“.
- 17 - DANH MUÏC TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1. Boä Giaùo Duïc vaø Ñaøo Taïo (2001), Trieát hoïc, NXB. Chính trò quoác gia, Taäp 1, 2, 3, Haø Noäi. 2. Boä Giaùo Duïc vaø Ñaøo Taïo (2005), Giaùo Trình Trieát hoïc Maùc – Leânin, NXB. Chính trò quoác gia, Haø Noäi. 3. GS.TS TRAÀN BAÙ HOAØNH (2003), Lyù luaän cô baûn veà Daïy vaø Hoïc tích cöïc, Döï aùn ñaøo taïo giaùo vieân THCS, Haø Noäi.