intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Viêm gan - Biết để sống tốt hơn: Chương 5 - Viêm gan siêu vi D

Chia sẻ: Tu Tu | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:18

Thêm vào BST
Báo xấu
103
lượt xem 14
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nội dung chương 5: Khái quát về bệnh viêm gan siêu vi D, vài đặc điểm của siêu vi D, xác định bệnh viêm gan siêu vi D, diễn tiến của bệnh viêm gan siêu vi D, Diễn tiến của bệnh viêm gan siêu vi D.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Viêm gan - Biết để sống tốt hơn: Chương 5 - Viêm gan siêu vi D

  1. CHÖÔNG V VIEÂM GAN SIEÂU VI D I. Khaùi quaùt veà beänh vieâm gan sieâu vi D Sieâu vi vieâm gan D – hay Delta – laø moät loaïi sieâu vi coù caáu truùc ñôn sô, khoâng toaøn veïn. Vì theá, sieâu vi D khoâng töï mình gaây beänh vieâm gan maø phaûi “hôïp taùc” vôùi sieâu vi vieâm gan B. Töông töï nhö beänh vieâm gan sieâu vi B, beänh vieâm gan sieâu vi D laây lan qua ñöôøng maùu vaø caùc hoaït ñoäng tình duïc, khoâng laây qua thöùc aên, nöôùc uoáng. Vì laø moät daïng sieâu vi gaây beänh “aên theo”, neân sieâu vi D chæ laây lan cho nhöõng ai chöa coù khaùng theå choáng sieâu vi vieâm gan B maø thoâi. Vì theá neáu ñaõ ñöôïc mieãn nhieãm ñoái vôùi vieâm gan B thì cuõng xem nhö mieãn nhieãm ñoái vôùi vieâm gan D. Tuy nhieân, tính chaát “aên theo” cuûa beänh vieâm gan sieâu vi D khoâng deã coi thöôøng chuùt naøo. Tuøy theo thôøi ñieåm bò nhieãm beänh vaø moái töông quan vôùi sieâu vi vieâm gan B, beänh coù theå trôû neân raát 153
  2. Vieâm gan – Bieát ñeå soáng toát hôn nguy hieåm vaø coù khaû naêng ñöa ñeán töû vong trong moät thôøi gian ngaén. Cho tôùi nay, cuøng vôùi beänh vieâm gan sieâu vi C, beänh vieâm gan sieâu vi D ñöôïc xem laø nhöõng sieâu vi gaây vieâm gan nguy hieåm nhaát, vôùi khaû naêng taøn phaù laù gan raát nhanh choùng. II. Vaøi ñaëc ñieåm cuûa sieâu vi D Sieâu vi vieâm gan D ñöôïc Rizzetto khaùm phaù ra vaøo naêm 1977. Ñaây laø moät loaïi vi khuaån coù caáu truùc raát ñôn sô töông töï nhö caùc loaøi sieâu vi thöïc vaät (viroid hoaëc virusoid). Vì theá, chuùng ñöôïc xem laø moät loaïi sieâu vi “khoâng troïn veïn”. Khi sinh tröôûng ñôn ñoäc, chuùng khoâng ñuû khaû naêng gaây beänh. Tuy nhieân, vôùi söï hieän dieän ñoàng thôøi cuûa sieâu vi vieâm gan B trong maùu, chuùng coù theå seõ trôû neân raát hung haõn vaø coù khaû naêng “hôïp taùc” vôùi sieâu vi vieâ m gan B ñeå taøn phaù caùc teá baøo gan moät caùch cöïc kyø nhanh choùng. Noùi moät caùch khaùc, khi xuaát hieän ñoàng thôøi vôùi sieâu vi vieâm gan B, sieâu vi vieâm gan D seõ chuyeån ñoåi vai troø cuûa mình töø moät nhieãm theå RNA “khoâng hoàn” thaønh moät trong nhöõng sieâu vi gaây vieâm gan nguy hieåm nhaát cho nhaân loaïi. 154
  3. Vaøi ñaëc ñieåm cuûa sieâu vi D Ngöôøi ta hieän ñaõ nhaän daïng ñöôïc ít nhaát laø 3 kieåu loaïi gen (genotype) khaùc nhau cuûa sieâu vi vieâm gan D. Sieâu vi D1 ñöôïc tìm thaáy khaép nôi treân theá giôùi, sieâu vi D2 ñöôïc tìm ra taïi Ñaøi Loan, sieâu vi D3 ñöôïc tìm thaáy nhieàu nhaát ôû Chaâu Myõ Latin. Sieâu vi D2 ít gaây beänh hôn hai loaïi kia, vaø sieâu vi D3 ñöôïc xem laø nguy hieåm nhaát. Söï hôïp taùc phuï thuoäc giöõa sieâu vi vieâm gan D vôùi sieâu vi vieâm gan B ñöôïc theå hieän raát roõ trong caùch thöùc “hoaït ñoäng” cuûa chuùng. Sieâu vi vieâm gan D ñaõ lôïi duïng lôùp “voû boïc” kieân coá cuûa chaát khaùng nguyeân HBsAg laøm “aùo giaùp” baûo veä cho chính mình. Khoâng coù chaát HBsAg “xaøi chung” cuûa sieâu vi vieâm gan B, chuùng khoâng theå naøo xaâm nhaäp ñöôïc vaøo teá baøo gan, vaø ngay caû neáu nhö sinh tröôûng ñöôïc trong caùc teá baøo gan, chuùng cuõng seõ khoâng coù khaû naêng truyeàn nhieãm vaø lan traøn töø teá baøo naøy sang teáâ baøo kia. Noùi moät caùch deã hieåu, sieâu vi vieâm gan D gioáng nhö moät “vieân ñaïn”, caàn phaûi keát hôïp vôùi “caây suùng” laø sieâu vi vieâm gan B môùi coù ñöôïc khaû naêng taøn phaù cô theå ngöôøi beänh. Do söï “phuï thuoäc” cuûa sieâu vi vieâm gan D vaøo sieâu vi vieâm gan B, neân beänh vieâm gan D coù theå noùi laø moät kieåu beänh truyeàn nhieãm “coù ñieàu kieän”. Ñieàu ñoù coù nghóa laø, beänh chæ nguy hieåm ñoái vôùi 155
  4. Vieâm gan – Bieát ñeå soáng toát hôn nhöõng ai ñang hoaëc seõ maéc beänh vieâm gan B maø thoâi. Noùi moät caùch khaùc, beänh chæ laây lan vôùi nhöõng ai chöa coù khaùng theå choáng laïi sieâu vi vieâm gan B. Nhöõng ngöôøi ñaõ coù khaû naêng mieãn nhieãm ñoái vôùi beänh vieâm gan B seõ khoâng phaûi laø ñoái töôïng nhaém ñeán cuûa beänh vieâm gan sieâu vi D nöõa. Tuy vaäy, theo öôùc ñoaùn hieän nay, vôùi khoaûng 300 trieäu ngöôøi ñang bò vieâm gan B treân toaøn theá giôùi thì con ñöôøng “laøm aên” cuûa sieâu vi D vaãn ñang raát laø “phaùt ñaït”, vôùi khoaûng 5% soá ngöôøi ñoù ñaõ bò chuùng taán coâng. Noùi caùch khaùc, hieän coù khoaûng 15 trieäu ngöôøi ñang maéc caû hai chöùng beänh vieâm gan sieâu vi B vaø vieâm gan sieâu vi D. Nhöõng noã löïc ngaên ngöøa beänh vieâm gan sieâu vi B vì theá tröïc tieáp laøm giaûm ñi soá ngöôøi bò nhieãm sieâu vi D. Tuy nhieân, cho ñeán nay “thaønh quaû” cuûa loaïi sieâu vi naøy vaãn raát ñaùng lo ngaïi, vôùi tyû leä nhieãm beänh töông ñoái cao, töø 1.4% ñeán 8.0% tuøy theo töøng nôi treân theá giôùi. Phuï thuoäc vaøo sieâu vi B, neân tyû leä naøy cuõng laø cao nhaát ôû caùc nöôùc ngheøo vaø chaäm tieán. Vì beänh laây lan chuû yeáu qua ñöôøng maùu, neân coù khoaûng töø 20% ñeán 53% nhöõng ngöôøi chích ma tuùy, 156
  5. Vaøi ñaëc ñieåm cuûa sieâu vi D nhaát laø trong ñieàu kieän duøng chung kim chích, vaø töø 48% ñeán 80% nhöõng ngöôøi maéc beänh huyeát höõu (hemophilia)1 ñaõ vaø ñang maéc vaøo caû hai caên beänh beänh vieâm gan sieâu vi B vaø sieâu vi D. Ngay nhö taïi Hoa Kyø laø moät trong nhöõng nôi coù tyû leä nhieãm beänh vieâm gan B thaáp nhaát theá giôùi, moãi naêm cuõng coù chöøng 7.500 ngöôøi bò nhieãm sieâu vi D. Khaùng nguyeân HbsAg hieän dieän trong maùu nhöõng ngöôøi coù beänh vieâm gan sieâu vi B döôøng nhö coù khaû naêng thu huùt sieâu vi vieâm gan D moät caùch maõnh lieät vaø thuùc ñaåy söï taêng tröôûng cuûa chuùng moät caùch raát nhanh choùng. Vì theá, chæ caàn moät soá raát ít sieâu vi vieâm gan D cuõng coù theå truyeàn beänh töø ngöôøi naøy sang ngöôøi khaùc moät caùch deã daøng. Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, vieäc chuûng ngöøa beänh vieâm gan sieâu vi B ñöôïc môû roäng cho moïi ñoái töôïng trong xaõ hoäi. Yeáu toá tích cöïc naøy ñaõ goùp phaàn ñaùng keå trong vieäc laøm cho soá ngöôøi bò nhieãm sieâu vi vieâm gan D ngaøy caøng giaûm nhanh. Tuy khoâng laây lan maïnh qua caùc hoaït ñoäng tình duïc – vôùi tyû leä khaù thaáp – nhöng nguy cô maéc beänh khi giao hôïp vôùi ngöôøi bò nhieãm sieâu vi D 1 Moät chöùng beänh laøm cho beänh nhaân raát deã chaûy maùu. 157
  6. Vieâm gan – Bieát ñeå soáng toát hôn cuõng caàn phaûi chuù yù. Toát nhaát vaãn phaûi laø “phoøng beänh hôn chöõa beänh”. Nhöõng ngöôøi chích ma tuùy laø “con moài” beùo bôû cho söï laây lan cuûa sieâu vi D, nhaát laø khi hoï duøng chung kim chích. Taïi Ñaøi Loan chaúng haïn, hôn 90% beänh nhaân vieâm gan B bò laây töø vieäc chích ma tuùy ñaõ cuøng luùc nhieãm beänh vieâm gan D. Nhöõng ngöôøi naøy cuõng raát deã nhieãm vi khuaån HIV. III. Xaùc ñònh beänh vieâm gan sieâu vi D 1. Xeùt nghieäm maùu Töông töï nhö nhöõng beänh vieâm gan do sieâu vi khaùc, xeùt nghieäm maùu vaãn laø phöông phaùp chính xaùc vaø duy nhaát trong vieäc xaùc ñònh beänh vieâm gan sieâu vi D. Keát quaû xeùt nghieäm maùu neáu cho thaáy nhieãm theå HDV-RNA taêng cao, hoaëc khaùng nguyeân HDAg döông tính, laø nhöõng daáu hieäu nhieãm sieâu vi D. Tuy nhieân, trong moät soá tröôøng hôïp khi teá baøo gan ñaõ bò taøn phaù quaù naëng neà, khaùng nguyeân HDAg coù theå seõ trôû thaønh aâm tính. Vì theá, ñeå xaùc ñònh beänh vieâm gan D trong soá nhöõng beänh nhaân ñaõ bò vieâm gan B – nghóa laø coù keát quaû HbsAg 158
  7. Xaùc ñònh beänh vieâm gan sieâu vi D döông tính –thöôøng caàn phaûi xeùt nghieäm tìm khaùng theå choáng sieâu vi vieâm gan D, HDV-Ab (Hepatitis D Virus-Antibody), nhaát laø khaùng theå “caáp tính” anti-HD IgM. Thoâng thöôøng, ngay caû khi beänh ñaõ thaønh maïn tính, chaát khaùng theå naøy vaãn tieáp tuïc döông tính trong moät thôøi gian raát laâu. Haøm löôïng khaùng theå naøy caøng cao thì möùc ñoä taøn phaù cuûa laù gan coù khaû naêng caøng naëng neà hôn. Moät trong nhöõng xeùt nghieäm maùu quan troïng trong vieäc ñieàu trò beänh vieâm gan sieâu vi D laø xeùt nghieäm HBeAg. Khaùng nguyeân naøy cho bieát sieâu vi vieâm gan B ñang sinh soâi naåy nôû moät caùch nhanh choùng, taïo ñieàu kieän cho sieâu vi vieâm gan D phaùt trieån thuaän lôïi vaø coù ñuû “naêng löïc” taán coâng. Nhöõng beänh nhaân vôùi khaùng nguyeân HBeAg döông tính, neáu bò laây theâm beänh vieâm gan D thöôøng seõ gaëp raát nhieàu nguy hieåm. Beänh vieâm gan deã chuyeån bieán thaønh aùc tính vaø ñöa ñeán töû vong. 2. Sieâu aâm gan Sieâu aâm gan cuõng laø moät phöông phaùp giuùp cho baùc só ñieàu trò coù theâm nhöõng thoâng tin höõu ích veà beänh traïng. Tuy nhieân, nhöõng thoâng tin naøy khoâng ñuû ñeå xaùc ñònh beänh vieâm gan sieâu vi D. 159
  8. Vieâm gan – Bieát ñeå soáng toát hôn IV. Dieãn tieán cuûa beänh vieâm gan sieâu vi D Trieäu chöùng cuûa beänh vieâm gan sieâu vi D cuõng thay ñoåi phuï thuoäc vaøo möùc ñoä thöông toån cuûa gan do sieâu vi vieâm gan B gaây ra. Neáu sieâu vi vieâm gan B ñaõ “khai chieán” vaø ñang taøn phaù caùc teá baøo gan, sieâu vi vieâm gan D cuõng seõ “huøa theo”. Neáu sieâu vi vieâm gan B “chieán baïi” vaø bò heä thoáng mieãn nhieãm cuûa cô theå tieâu dieät, sieâu vi vieâm gan D cuõng seõ “cheát theo”. Vì nhö chuùng ta ñaõ bieát, ña soá beänh nhaân vieâm gan B khoâng caàn chöõa trò cuõng coù khaû naêng töï laønh beänh, neân chæ vôùi moät thieåu soá keùm may maén thì beänh môùi tieáp tuïc phaùt trieån vaø daãn ñeán chai gan. Trong nhöõng tröôøng hôïp khoâng may ñoù, cuõng gioáng nhö vieâm gan B vaø C, sieâu vi vieâm gan D coù theå gaây ra vieâm gan caáp tính vaø sau ñoù cuõng coù theå chuyeån sang vieâm gan maïn tính. 1. Vieâm gan sieâu vi D caáp tính Khi bò nhieãm sieâu vi D, ngöôøi beänh coù theå rôi vaøo moät trong hai tröôøng hôïp. Coù theå ñoàng thôøi bò nhieãm caû hai loaïi sieâu vi B vaø sieâu vi D, thöôøng goïi laø ñoàng nhieãm (coinfection), hoaëc ñaõ nhieãm sieâu vi vieâm gan B tröôùc moät thôøi gian roài môùi nhieãm sieâu 160
  9. Dieãn tieán cuûa beänh vieâm gan sieâu vi D vi vieâm gan D, hay thöôøng goïi laø boäi nhieãm (superinfection). Trong caû 2 tröôøng hôïp naøy, vôùi söï “tieáp söùc” cuûa sieâu vi vieâm gan D, caùc teá baøo gan cuûa beänh nhaân vieâm gan sieâu vi B seõ bò taøn phaù moät caùch nhanh choùng hôn, nhaát laø trong tröôøng hôïp boäi nhieãm. a. Ñoàng nhieãm (coinfection) Beänh vieâm gan sieâu vi D thöôøng gaây ra nhöõng trieäu chöùng töông töï nhö beänh vieâm gan B. Vì cuøng luùc cô theå bò taán coâng bôûi 2 loaïi sieâu vi vieâm gan khaùc nhau neân nhöõng trieäu chöùng coù theå seõ naëng neà hôn vaø côn beänh caáp tính coù theå keùo daøi hôn. Theo keát quaû nghieân cöùu söï thay ñoåi phaân hoùa toá ALT trong maùu beänh nhaân, trong tröôøng hôïp beänh vieâm gan caáp tính ñoàng nhieãm sieâu vi B vaø D, thöôøng coù hai ñôït chuyeån bieán noái tieáp theo nhau. Laàn gia taêng phaân hoùa toá ALT thöù nhaát laø do vieâm gan caáp tính sieâu vi B gaây ra, laàn thöù hai tieáp theo sau ñoù laø do vieâm gan sieâu vi D gaây ra. Do ñoù, trong thöïc teá dieãn tieán cuûa beänh khi ñoàng nhieãm caû vieâm gan sieâu vi B vaø sieâu vi D, caùc trieäu chöùng ñieån hình cuûa beänh vieâm gan B seõ xuaát 161
  10. Vieâm gan – Bieát ñeå soáng toát hôn hieän tröôùc. Sau ñoù, khi beänh coù veû nhö ñang thuyeân giaûm thì nhöõng trieäu chöùng nhö vaøng da, ñau ñaàu, buoàn noân, choùng maët ... laïi baét ñaàu taùi phaùt. Ñaây laø taùc ñoäng gaây ra do söï “huøa theo” cuûa beänh vieâm gan sieâu vi D. Tuøy theo ñoä tuoåi vaø theå traïng khi bò nhieãm beänh, nhöõng trieäu chöùng coù theå raát roõ reät hoaëc chæ mô hoà. Beänh nhaân caøng ít tuoåi thì trieäu chöùng beänh caøng môø nhaït, beänh nhaân ñaõ tröôûng thaønh thì caùc trieäu chöùng coù theå seõ maõnh lieät, naëng neà hôn. Söï môø nhaït cuûa caùc trieäu chöùng beänh, tieác thay, khoâng phaûi laø daáu hieäu may maén. Bôûi vì chính nhöõng tröôøng hôïp naøy coù nguy cô chuyeån sang vieâm gan maïn tính nhieàu hôn. Treû sô sinh hoaëc caùc em beù coøn ít tuoåi thöôøng khoâng coù nhieàu trieäu chöùng trong giai ñoaïn vieâm gan caáp tính, nhöng sau ñoù thì ña soá chuyeån sang vieâm gan maïn tính. Ngöôïc laïi, nhöõng ngöôøi ñaõ tröôûng thaønh, vôùi heä thoáng mieãn nhieãm cuûa cô theå hoaøn chænh hôn, seõ phaûn öùng döõ doäi khi bò sieâu vi xaâm nhaäp, gaây ra nhöõng trieäu chöùng naëng neà, maõnh lieät hôn. Nhöng sau ñoù, khaû naêng tieâu dieät heát sieâu vi vaø khoûi beänh hoaøn toaøn laø raát cao, chæ moät soá raát ít chuyeån sang vieâm gan maïn tính. 162
  11. Dieãn tieán cuûa beänh vieâm gan sieâu vi D Nhaän xeùt naøy cho thaáy vieäc phaùt hieän beänh ôû nhöõng phuï nöõ ñang coù thai hoaëc trong ñoä tuoåi sinh ñeû laø raát quan troïng. Bôûi vì söï phaùt hieän beänh ôû caùc ñoái töôïng naøy seõ giuùp baûo veä an toaøn hôn cho caùc chaùu beù sô sinh tröôùc nguy cô nhieãm beänh raát cao vaø voâ cuøng nguy hieåm vì moái ñe doïa chuyeån sang vieâm gan maïn tính sau ñoù. b. Boäi nhieãm (Superinfetion) Boäi nhieãm laø tröôøng hôïp raát nguy hieåm. Vôùi söï phaùt trieån cuûa sieâu vi vieâm gan D trong moät cô theå ñang bò taán coâng bôûi sieâu vi vieâm gan B, beänh seõ trôû neân traàm troïng, vôùi nhöõng haäu quaû voâ cuøng tai haïi trong moät thôøi gian raát ngaén. Trong moät soá tröôøng hôïp, khi sieâu vi vieâm gan B ñang trong traïng thaùi “yeân nghæ” thuï ñoäng khoâng gaây toån haïi cho gan – tröôøng hôïp cuûa nhöõng ngöôøi laønh mang sieâu vi (healthy carriers) nhö ñaõ noùi tröôùc ñaây –, söï tieáp xuùc vôùi sieâu vi vieâm gan D seõ “ñaùnh thöùc” sieâu vi B vaø khôûi ñaàu cho moät giai ñoaïn taøn phaù caùc teá baøo gan moät caùch raát nhanh choùng, coù theå laø chæ trong moät thôøi gian töø 3 ñeán 5 naêm. 163
  12. Vieâm gan – Bieát ñeå soáng toát hôn Vì theá, tuy laø moät loaïi sieâu vi “khoâng troïn veïn”, nhöng vôùi khaû naêng “ñaùnh thöùc” sieâu vi vieâm gan B ñang “nguû say” thì sieâu vi D ñaõ trôû thaønh moät loaïi sieâu vi raát nguy hieåm. Vaø söï “hôïp taùc ” cuûa sieâu vi D vôùi sieâu vi B trong cuoäc chieán taøn phaù caùc teá baøo gan seõ caøng laøm cho caên beänh trôû neân cöïc kyø nghieâm troïng. 2. Vieâm gan sieâu vi D maïn tính Keát quaû khaûo saùt qua noàng ñoä ALT trong maùu beänh nhaân nhieãm sieâu vi D – vaø taát nhieân laø caû sieâu vi B – cho thaáy chaát men gan naøy thöôøng lieân tuïc gia taêng, ngay caû khi ñaõ coù nhöõng daáu hieäu phaûn öùng tích cöïc cuûa heä thoáng mieãn nhieãm trong cô theå. Hay noùi caùch khaùc, beänh coù raát nhieàu nguy cô chuyeån sang vieâm gan maïn tính. Ngöôøi ta phaùt hieän ra beänh vieâm gan sieâu vi D vaøo nhöõng naêm cuûa thaäp nieân 1970. Luùc ñoù, ngöôøi ta cho raèng sieâu vi vieâm gan D coù theå taøn phaù caùc teá baøo gan moät caùch raát nhanh choùng, khieán cho ña soá beänh nhaân seõ töû vong trong moät thôøi gian ngaén töø moät vaøi thaùng ñeán moät vaøi naêm. 164
  13. Dieãn tieán cuûa beänh vieâm gan sieâu vi D Tuy nhieân, theo nhöõng keát quaû khaûo saùt gaàn ñaây nhaát, söï tieán trieån cuûa beänh thay ñoåi moät caùch khaùc nhau tuøy theo töøng tröôøng hôïp nhieãm beänh. Khoaûng 15% beänh nhaân boäi nhieãm sieâu – vi vieâm gan D seõ phaùt beänh moät caùch cöïc kyø nhanh choùng, vaø gan seõ bò chai trong voøng 12 thaùng. – Khoaûng 15% beänh nhaân khaùc may maén hôn seõ hoaøn toaøn khoûi beänh. – Trong 70% beänh nhaân coøn laïi, tuy khaû naêng taøn phaù vaø thay ñoåi caáu truùc cuûa gan coù theå xaûy ra raát nhanh choùng, daãn ñeán chai gan chæ trong voøng moät vaøi naêm, nhöng beänh cuõng coù theå seõ “daäm chaân taïi choã” trong voøng 20 ñeán 30 naêm tröôùc khi “döùt ñieåm”. Neáu so vôùi beänh vieâm gan sieâu vi B thuaàn tuùy vaø vieâm gan sieâu vi C, beänh nhaân vieâm gan D seõ bò chai gan sôùm hôn khoaûng 10 ñeán 20 naêm. Khoaûng 40% beänh nhaân chai gan gaây ra bôûi sieâu vi vieâm gan D seõ bò ung thö gan trong voøng 12 naêm. Thoâng thöôøng nhöõng ngöôøi vieâm gan D vì laây qua ñöôøng tieâm chích ma tuùy seõ bò chai gan nhanh choùng hôn 165
  14. Vieâm gan – Bieát ñeå soáng toát hôn so vôùi nhöõng beänh nhaân vieâm gan D vì laây lan qua nhöõng nguyeân nhaân khaùc. V. Ñieàu trò beänh vieâm gan sieâu vi D 1. Vieâm gan sieâu vi D caáp tính Vì vieâm gan D caáp tính deã trôû thaønh aùc tính, ngöôøi beänh caàn ñöôïc theo doõi moät caùch caån thaän. Tuy nhieân, tröø nhöõng tröôøng hôïp boäc phaùt raát nghieâm troïng, coøn thì ña soá ngöôøi beänh thöôøng khoâng caàn phaûi vaøo beänh vieän, coù theå ñöôïc ñieàu trò vaø theo doõi taïi nhaø. Khi beänh trôû thaønh aùc tính, ngöôøi beänh coù nhöõng trieäu chöùng cuûa loaïn trí nhö maát töï chuû, deã queân, noùi laûm nhaûm... Naëng hôn nöõa coù theå seõ hoân meâ, baát tænh ... Trong tröôøng hôïp maùu trôû neân quaù loaõng, ngöôøi beänh coù theå bò chaûy maùu cam, oùi ra maùu, phaân ñen nhö möïc, vaø da deã bò baàm tím. Ñaây laø nhöõng tröôøng hôïp caàn ñöa ngöôøi beänh vaøo beänh vieän ngay ñeå theo doõi vaø can thieäp kòp thôøi. Cô may soáng soùt cuûa nhöõng tröôøng hôïp naøy laø raát thaáp, bôûi vì gan coù theå bò taøn phaù moät caùch raát nhanh choùng vaø neáu khoâng ñöôïc gheùp gan, beänh nhaân seõ töû vong. 166
  15. Ñieàu trò beänh vieâm gan sieâu vi D 2. Vieâm gan sieâu vi D maïn tính Thuoác ñieàu trò vieâm gan sieâu vi D hieän nay thöôøng ñöôïc duøng laø Interferon-alfa. Thuoác ñöôïc duøng cho caû hai tröôøng hôïp vieâm gan D caáp tính vaø maïn tính. Tuy nhieân, ñoái vôùi giai ñoaïn vieâm caáp tính thì phaûn öùng cuûa cô theå laø chính, vaø vieäc theo doõi beänh traïng ñoùng vai troø quan troïng hôn. Vì theá, thuoác ñöôïc duøng chuû yeáu ñeå ñieàu trò khi beänh ñöôïc xaùc ñònh ñaõ chuyeån sang giai ñoaïn maïn tính. Trong khi ña soá beänh nhaân vieâm gan sieâu vi B coù theå seõ khoûi beänh maø khoâng caàn ñieàu trò, thì beänh vieâm gan sieâu vi D coù nhieàu khuynh höôùng chuyeån thaønh maïn tính vaø tieáp tuïc taøn phaù caùc teá baøo gan. Vì theá, sieâu vi vieâm gan D ñöôïc xem laø moät trong nhöõng sieâu vi vieâm gan taøn ñoäc vaø nguy hieåm nhaát, cuõng nhö “cöùng ñaàu” vaø khoù ñieàu trò nhaát. Thôøi gian ñieàu trò beänh vieâm gan sieâu vi D keùo daøi gaáp 5 laàn so vôùi vieâm gan sieâu vi B, vaø löôïng thuoác ñöôïc duøng phaûi nhieàu gaáp 2 laàn so vôùi ñieàu trò vieâm gan sieâu vi C. Lieàu löôïng thuoác ñieàu trò hieän nay thöôøng laø töø 5 ñeán 9 trieäu ñôn vò thuoác (unit) tieâm döôùi da moãi tuaàn ba laàn, hoaëc 5 trieäu ñôn vò thuoác moãi ngaøy, 167
  16. Vieâm gan – Bieát ñeå soáng toát hôn trong moät thôøi gian trung bình laø töø 14 ñeán 16 thaùng. Do ñieàu trò nhieàu thuoác vaø quaù laâu, coù nhieàu beänh nhaân khoâng theå tieáp tuïc ñieàu trò vì bò quaù nhieàu phaûn öùng phuï, nhaát laø nhöõng trieäu chöùng beänh taâm thaàn. Ñaùng keå nhaát trong soá caùc phaûn öùng phuï laø taâm traïng buoàn phieàn, chaùn naûn vaø nhieàu khi coù yù ñònh töï töû. Nhöng ngay caû khi ñaõ raát “naëng tay” trong vieäc ñieàu trò ñeán nhö theá, vaãn chæ coù khoaûng 40 ñeán 70% beänh nhaân coù theå bình thöôøng hoùa caùc phaân toá hoùa ALT vaø AST maø thoâi. Ñieàu ñaùng tieác hôn nöõa laø coù khoaûng 60 ñeán 97% trong soá beänh nhaân ñöôïc ñieàu trò coù keát quaû toát nhöng seõ taùi phaùt beänh sau khi ngöng duøng thuoác. Vì theá, khi beänh trôû neân maïn tính, nguy cô chai gan vaø ung thö gan raát khoù loøng traùnh ñöôïc. VI. Phoøng ngöøa beänh vieâm gan sieâu vi D Hieän nay thuoác chuûng ngöøa sieâu vi D vaãn coøn ñang trong voøng nghieân cöùu. Maëc duø sieâu vi D chæ laây lan vaø taùc haïi moät caùch haïn cheá – phuï thuoäc vaøo sieâu vi B –, nhöng ngöôøi ta hy voïng neáu coù thuoác chuûng ngöøa sieâu vi D seõ giuùp ñaûm baûo an toaøn hôn cho nhöõng beänh nhaân ñaõ bò vieâm gan sieâu vi B maïn tính. 168
  17. Phoøng ngöøa beänh vieâm gan sieâu vi D Ñoái vôùi nhöõng ngöôøi laønh maïnh, vieäc phoøng ngöøa beänh vieâm gan sieâu vi B – cuï theå nhaát laø baèng caùch duøng thuoác chuûng ngöøa – laø phöông phaùp höõu hieäu nhaát ñeå phoøng ngöøa beänh vieâm gan sieâu vi D. Bôûi vì neáu khoâng coù sieâu vi B trong cô theå thì hoaøn toaøn khoâng sôï laây nhieãm sieâu vi D. Tuy nhieân, ñoái vôùi nhöõng ngöôøi ñaõ maéc beänh vieâm gan B vaø ñang ñieàu trò thì nguy cô maéc beänh vieâm gan sieâu vi D laø raát cao. Vì khoâng coù thuoác chuûng ngöøa daønh cho beänh vieâm gan sieâu vi D, neân nhöõng ngöôøi ñaõ mang sieâu vi B trong ngöôøi caàn phaûi heát söùc thaän troïng töï baûo veä mình tröôùc nguy cô boäi nhieãm sieâu vi D. Söï gaén lieàn giöõa sieâu vi B vaø sieâu vi D cho thaáy caùc bieän phaùp ñaõ aùp duïng ñoái vôùi sieâu vi B cuõng laø nhöõng bieän phaùp caàn ñeán ñeå phoøng ngöøa sieâu vi D. Haïn cheá ñieàu kieän laây lan cuûa sieâu vi trong moâi tröôøng vaø thaän troïng vôùi caùc tình huoáng coù theå daãn ñeán laây nhieãm, ñoàng thôøi tích cöïc phaùt hieän beänh caøng sôùm caøng toát ñeå traùnh voâ tình laây lan cho ngöôøi khaùc. Tieác thay, taïi caùc nöôùc ngheøo hoaëc ñang phaùt trieån, vieäc thöû maùu ñònh kyø ñeå phaùt hieän beänh chöa theå thöïc hieän ñöôïc moät caùch roäng khaép ñoái vôùi taát caû moïi ngöôøi. Vì theá maø caùc bieän phaùp vaø 169
  18. Vieâm gan – Bieát ñeå soáng toát hôn ñieàu kieän veä sinh caàn thieát ñeå choáng laây nhieãm qua ñöôøng maùu vaø caùc hoaït ñoäng tình duïc hieän nay vaãn laø lôøi khuyeân haøng ñaàu trong vieäc phoøng ngöøa beänh vieâm gan sieâu vi D. 170
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2