zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Y Tế - Sức Khoẻ

» Y khoa - Dược

Viêm gan - Biết để sống tốt hơn: Chương 8 - Viêm gan và vấn đề dinh dưỡng

Chia sẻ: Tu Tu | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:26

Báo xấu

129
lượt xem 17
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Dinh dưỡng đóng một vai trò cực kỳ quan trọng trong việc bảo trì sức khỏe của chúng ta. Người bị bệnh viêm gan cần một dinh dưỡng đặc biệt tùy theo bệnh trạng của mỗi cá nhân. Nhiều loại thuốc có thể hại đến tế bào gan, nên người bị viêm gan cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng bất cứ một loại thuốc nào. Chương này sẽ trình bày về các vấn đề dinh dưỡng của viêm gan, mời các bạn cùng tham khảo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Viêm gan - Biết để sống tốt hơn: Chương 8 - Viêm gan và vấn đề dinh dưỡng

CHÖÔNG VIII VIEÂM GAN VAØ VAÁN ÑEÀ DINH DÖÔÕNG I. Vaán ñeà dinh döôõng Trong moïi ñieàu kieän söùc khoûe, vaán ñeà dinh döôõng luoân ñoùng moät vai troø cöïc kyø quan troïng ñoái vôùi taát caû chuùng ta. Cho duø laø khoâng coù beänh taät gì, nhöng neáu khoâng coù moät cheá ñoä dinh döôõng hôïp lyù, seõ khoâng theå duy trì ñöôïc söùc khoûe moät caùch toát ñeïp vaø laâu daøi. Nhöõng ngöôøi khoâng may maéc beänh vieâm gan, nhaát laø vieâm gan ñaõ chuyeån sang maïn tính, laø nhöõng ngöôøi “duø muoán duø khoâng” cuõng phaûi chaáp nhaän mang trong ngöôøi moät caên beänh “laâu daøi”. Ñoái vôùi nhöõng ngöôøi naøy, moät cheá ñoä dinh döôõng thích hôïp caøng coù yù nghóa quan troïng hôn nöõa. Raát nhieàu loaïi thuoác ñieàu trò beänh coù theå gaây toån haïi ñeán caùc teá baøo gan, neân ngöôøi bò vieâm gan caàn tham khaûo yù kieán baùc só ñieàu trò tröôùc khi duøng baát cöù moät loaïi thuoác naøo. Ngay caû caùc loaïi 203
Vieâm gan – Bieát ñeå soáng toát hôn döôïc thaûo tuy vaãn thöôøng ñöôïc xem laø raát an toaøn, nhöng trong moät soá tröôøng hôïp vaãn coù theå gaây ra nhöõng taùc haïi nhaát ñònh. Khi gan baét ñaàu bò chai, thaäm chí moät soá thöùc aên, thöùc uoáng raát thoâng duïng haøng ngaøy cuõng coù theå trôû thaønh nhöõng ñoäc toá taùc haïi tröïc tieáp ñeán gan. Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, khoa hoïc veà dinh döôõng ñaõ loâi cuoán ñöôïc söï chuù yù cuûa nhieàu ngöôøi, vaø cuõng chöùng toû ñöôïc taàm quan troïng khoâng gì thay theá ñöôïc trong vieäc duy trì ñieàu kieän söùc khoûe cho cô theå. Maëc duø chuùng ta khoâng phuû nhaän quan ñieåm “aên ñeå soáng” thay vì laø “soáng ñeå aên”, nhöng muoán soáng moät cuoäc soáng ñuùng nghóa, vui töôi, khoûe maïnh, chuùng ta nhaát thieát khoâng theå coi thöôøng vieäc aên uoáng ñuùng caùch. Ñoái vôùi ngöôøi ñaõ bò vieâm gan, ñieàu naøy caøng trôû neân cöïc kyø quan troïng. Tuy nhieân, “noùi deã hôn laøm”. Ngoaøi nhöõng hieåu bieát nhaát ñònh veà caùc loaïi dinh döôõng, ngöôøi muoán aên ñuùng caùch coøn caàn phaûi coù moät yù chí cöông quyeát vaø kieân trì ñeå thöïc hieän ñuùng theo nhöõng hieåu bieát cuûa mình. Nhieàu ngöôøi aên raát ñuùng “kieåu”, nhöng chöa chaéc ñaõ ñuùng “caùch”. Caùc moùn 204
Dinh döôõng cho ngöôøi vieâm gan aên caàu kyø, toán nhieàu coâng söùc, vöøa phaûi cheá bieán coâng phu vöøa ñoøi hoûi nhieàu nguyeân lieäu khoù tìm, raát coù theå seõ laøm cho caùc tay ñaàu beáp kyø cöïu phaûi thaùn phuïc, nhöng chöa haún ñaõ toát cho söùc khoûe hoaëc coù theå mang laïi moät hieäu quaû dinh döôõng töông öùng. Ngöôïc laïi, caùc cheá ñoä aên uoáng kieâng khem, “haønh xaùc”, thöôøng cuõng khoâng mang laïi söùc khoûe toát cho cô theå. Ñieàu quan troïng laø chuùng ta caàn bieát nhöõng moùn aên naøo neân “kieâng khem”, hoaëc thaäm chí “caám cöûa”, vaø nhöõng moùn aên naøo neân aên, cho duø chuùng coù theå raát ñôn sô, giaûn dò. Cung caáp vöøa ñuû dinh döôõng cho cô theå vaø traùnh xa caùc chaát ñoäc haïi laø nguyeân taéc chính trong vieäc choïn löïa moät cheá ñoä dinh döôõng thích hôïp cho moãi ngöôøi. II. Dinh döôõng cho ngöôøi vieâm gan 1. Ñoâi ñieàu caàn bieát Thoâng thöôøng, khi cô theå chuùng ta ñang khoûe maïnh, duø coù aên uoáng moät caùch “böøa baõi” cuõng chæ 205
Vieâm gan – Bieát ñeå soáng toát hôn gaây ra moät vaøi haäu quaû xaáu khoâng ñaùng keå. Tuy nhieân, vaán ñeà dinh döôõng trôû neân voâ cuøng quan troïng khi gan ñaõ bò vieâm, khoâng coøn toát nhö xöa. Vì theá, ngöôøi beänh vieâm gan caàn coù moät cheá ñoä dinh döôõng ñaûm baûo thích hôïp vôùi theå traïng cuûa mình. Tuy nhieân, tröôùc khi ñi vaøo cuï theå caùc cheá ñoä dinh döôõng cho ngöôøi vieâm gan, chuùng ta caàn baøn qua moät vaøi quan ñieåm veà vaán ñeà dinh döôõng noùi chung. Chuyeän aên uoáng töø xöa nay voán laø chuyeän “saùt söôøn” trong cuoäc soáng haøng ngaøy, neân moãi ngöôøi trong chuùng ta ñeàu ít nhieàu ñaõ coù moät soá hieåu bieát nhaát ñònh veà dinh döôõng. Moät phaàn trong nhöõng hieåu bieát ñoù ñoâi khi hoïc ñöôïc qua truyeàn khaåu, qua söï trao ñoåi tieáp xuùc trong ñôøi soáng. Coù nhöõng ñieàu coù theå ñuùng, moät soá khaùc coù theå hoaøn toaøn sai, nhöng ñaëc ñieåm chung cuûa daïng kieán thöùc naøy laø thöôøng chæ “nghe noùi” vaø “laøm theo” maø ít khi coù ñöôïc moät söï chöùng minh cuï theå, khoa hoïc. Nhöõng ñieàu truyeàn mieäng cho nhau ñoù thöôøng laø ñaõ xuaát phaùt töø xa xöa, theá heä naøy truyeàn qua theá heä khaùc, vaø khoâng ai ñaët vaán ñeà xaùc ñònh laïi tính ñuùng ñaén cuûa noù. Chuùng ñöôïc lan truyeàn trong coäng ñoàng chuû yeáu qua nhöõng lôøi “khuyeân baûo” raát 206
Dinh döôõng cho ngöôøi vieâm gan chí tình daønh cho nhau. Laâu ngaøy, chuùng tích luõy nôi kieán thöùc cuûa moãi ngöôøi vaø trôû thaønh nhöõng ñieàu raát “töï nhieân”, khoâng caàn xeùt laïi. Moät vaøi lôøi khuyeân ñaïi loaïi nhö neân “aên rau maù” khi thaáy trong ngöôøi noùng naûy, coù theå ñöôïc xaùc ñònh laïi vaø thaáy laø hoaøn toaøn ñuùng ñaén, vì noù ñöôïc ñuùc keát töø kinh nghieäm thöïc tieãn ñaõ töøng quan saùt thaáy. Nhöõng lôøi khuyeân nhö theá laø höõu ích vaø giuùp chuùng ta choïn löïa ñöôïc nhöõng moùn aên thích hôïp. Tuy nhieân, cuõng coù nhöõng ñieàu ngöôïc laïi, khoâng phuø hôïp vôùi nhöõng hieåu bieát veà khoa hoïc dinh döôõng hieän nay cuûa chuùng ta. Nhöõng ñieàu aáy neáu khoâng xeùt kyõ maø tin theo, coù theå gaây haïi cho cô theå nhieàu hôn laø coù lôïi. Chaúng haïn kieåu lôøi khuyeân nhö “aên tim boå tim, aên gan boå gan... ” maø ta raát thöôøng nghe nhieàu ngöôøi noùi. Ñaëc bieät laø trong nhöõng tröôøng hôïp cô theå ñang coù beänh thì laïi caøng phaûi deø daët hôn vôùi nhöõng lôøi khuyeân loaïi naøy. Thöùc aên thöùc uoáng haøng ngaøy, vôùi moät söï choïn löïa hôïp lyù vaø ñuùng möùc, coù theå goùp phaàn hoã trôï cho quaù trình trò lieäu cuûa chuùng ta. Ngöôïc laïi, chuùng cuõng coù theå gaây khoù khaên khoâng ít cho nhöõng tieán trieån trong vieäc ñieàu trò. 207
Vieâm gan – Bieát ñeå soáng toát hôn Noùi moät caùch khaùi quaùt nhaát, ñeå choïn löïa moät cheá ñoä dinh döôõng thích hôïp, chuùng ta caàn quan taâm ñeán caû hai maët: 1. Veà chaát, caàn phaûi cung öùng cho cô theå ñaày ñuû nhöõng gì caàn thieát ñeå coù theå toàn taïi vaø phaùt trieån toát. 2. Veà löôïng, caàn phaûi giöõ möùc vöøa phaûi, ñaùp öùng ñuû möùc caàn thieát cuûa cô theå laø toát. AÊn quaù nhieàu, duø laø nhöõng thöùc aên laønh maïnh cuõng khoâng coù lôïi. Ngöôïc laïi, aên quaù ít taát nhieân seõ khoâng ñuû ñeå nuoâi döôõng cô theå. Caàn ñieàu chænh möùc aên theo vôùi theå traïng cuûa töøng ngöôøi. Noùi chung, thöïc phaåm chöùa ñöïng nhöõng döôõng chaát cô baûn nhö: chaát ñaïm (protein), chaát boät ñöôøng (carbon hydrate, sugar), chaát môõ (fat, cholesterol), sinh toá (vitamin), caùc nguyeân toá vi löôïng (trace element), chaát xô (fiber)... theo nhöõng tyû leä khaùc nhau. Tuøy theo tuoåi taùc, troïng löôïng, ngheà nghieäp cuõng nhö sinh hoaït vaø giôùi tính, chuùng ta caàn moãi ngaøy töø 30 ñeán 35 kilocalori (kcal) cho moãi kilogram troïng löôïng cô theå. 208
Dinh döôõng cho ngöôøi vieâm gan Veà chaát ñaïm (protein) chuùng ta caàn töø 1 ñeán 1,5 gram cho moãi kilogram troïng löôïng cô theå trong moät ngaøy. Noùi moät caùch khaùc, neáu moät ngöôøi lôùn naëng khoaûng 70 kilogram, caàn phaûi aên töø 2.100 ñeán 2.450 kcal vaø töø 70 ñeán 90 gram chaát ñaïm moãi ngaøy. Tuy moãi gram chaát môõ (chaát beùo) chöùa nhieàu naêng löôïng hôn chaát ñöôøng, chaát boät hoaëc chaát ñaïm, nhöng chuùng ta neân duøng chaát môõ (chaát beùo) caøng ít caøng toát. Toång soá naêng löôïng trong ngaøy khoâng neân nhieàu hôn 30% döôùi daïng môõ. Veà tính ña daïng cuûa thöïc phaåm vaø khaû naêng cung caáp naêng löôïng khaùc nhau cuûa chuùng, chuùng ta coù theå nhìn thaáy qua moät vaøi phaân tích sau ñaây: – Trong 90 gram thòt boø coù 21 gram chaát ñaïm; 15 gram chaát môõ; 6,4 gram môõ baûo hoøa (saturated fat), 77 mg cholesterol, cung caáp khoaûng 240 calori. – Trong 90 gram thòt gaø coù 20 gram chaát ñaïm; 1 gram chaát môõ; 0,3 gram môõ baûo hoøa (saturated fat), 55 mg cholesterol, cung caáp khoaûng 140 calori. – Trong 90 gram thòt heo coù 14 gram chaát ñaïm; 18,2 gram chaát môõ; 6,8 gram môõ baûo hoøa 209
Vieâm gan – Bieát ñeå soáng toát hôn (saturated fat), 62 mg cholesterol, cung caáp khoaûng 275 calori. Ngoaøi ra, moãi moät ngaøy chuùng ta caàn phaûi aên khoaûng töø 20 ñeán 30 gram chaát xô (fiber). Chaát xô coù nhieàu trong traùi caây vaø rau. Moät soá beänh nhaân coù theå coù trieäu chöùng “sình buïng” khi aên quaù nhieàu chaát xô. Ñeå traùnh phaûn öùng naøy, chuùng ta coù theå taêng soá löôïng traùi caây vaø rau moät caùch töø töø. Moät vaøi thöùc aên coù nhieàu chaát xô ñöôïc phaân tích haøm löôïng nhö sau ñaây: – Moät laùt baùnh myø chöùa 2 gram chaát xô. – Moät traùi cam chöùa 3 gram chaát xô. – Moät cuû caø-roát chöùa 0,45 gram chaát xô. – Moät traùi chuoái chöùa 2 gram chaát xô. – Moät cheùn côm chöùa 1,5 gram chaát xô. – Moät cheùn ñaäu ñoû chöùa 5,5 gram chaát xô. – Moät cheùn ñaäu ñen chöùa 5,5 gram chaát xô. – Moät cheùn gaïo löùc chöùa 5,5 gram chaát xô. – Moät cuû khoai taây chöùa 5,5 gram chaát xô. – Moät traùi xoaøi chöùa 6 gram chaát xô. 210
Dinh döôõng cho ngöôøi vieâm gan Phaàn lôùn caùc loaïi rau thoâng thöôøng nhö rau muoáng, rau deàn, caûi cuùc... ñeàu chöùa raát nhieàu chaát xô. 2. Vôùi ngöôøi vieâm gan caáp tính Noùi chung, ngöôøi bò vieâm gan caáp tính neân aên thaønh nhieàu böõa, thay vì moät böõa aên quaù nhieàu. Traùnh nhöõng thöùc aên khoù tieâu vôùi nhieàu gia vò, daàu môõ. Neân uoáng nhieàu nöôùc, duøng nöôùc aám toát hôn nöôùc quaù laïnh. Tuyeät ñoái khoâng duøng ñeán caùc loaïi röôïu, bia... duø chæ laø raát ít. Ngoaøi cheá ñoä aên thích hôïp, ngöôøi beänh coøn phaûi nghæ ngôi thöôøng xuyeân vaø traùnh laøm vieäc quaù naëng nhoïc. Neân söû duïng nhöõng phöông phaùp vaät lyù trò lieäu nheï nhaøng nhö xoa boùp ñeå laøm thuyeân giaûm nhöõng trieäu chöùng khoù chòu, tröôùc khi buoäc phaûi duøng ñeán thuoác men. Neáu phaûi duøng thuoác, neân haïn cheá ôû möùc caøng ít caøng toát. Trong luùc bò vieâm gan caáp tính, beänh nhaân coù theå bò ñau buïng, tieâu chaûy, buoàn noân vaø oùi möûa, töông töï nhö nhöõng côn caûm cuùm, ñau ñöôøng ruoät hay ngoä ñoäc thöùc aên. Neáu noân oùi trôû neân traàm troïng hôn hoaëc tieáp tuïc keùo daøi, caàn phaûi vaøo beänh 211
Vieâm gan – Bieát ñeå soáng toát hôn vieän ñeå ñöôïc chaêm soùc thích hôïp tröôùc khi kieät söùc vì maát quaù nhieàu nöôùc. Ngöôïc laïi, neáu chæ ôû möùc khoù chòu trong ngöôøi thì coù theå ñieàu trò taïi nhaø. Trong tröôøng hôïp naøy, neân duøng caùc thöùc aên nheï, khoâng daàu môõ, ít gia vò. Thöôøng neân aên nhieàu hôn vaøo buoåi saùng, khi cô theå coøn töông ñoái khoûe maïnh. Vaøo xeá chieàu cô theå beänh nhaân vieâm gan caáp tính thöôøng meät moûi hôn, neân deã buoàn noân. Ñeå traùnh bò ñaày buïng, khoù chòu hoaëc buoàn noân sau moãi böõa aên, neân aên hôi ít laïi, ñöøng aên quaù no. Nghóa laø neân aên thaønh nhieàu böõa, moãi laàn moät ít. Moät soá baùc só cho raèng ngöôøi beänh vieâm gan caáp tính neân coù cheá ñoä aên nhieàu naêng löôïng (calories) hôn so vôùi luùc chöa bò beänh. Naêng löôïng naøy raát caàn thieát trong vieäc hoài phuïc nhöõng teá baøo gan noùi rieâng vaø toaøn cô theå noùi chung. Nguyeân taéc chung khi söû duïng thuoác trong giai ñoaïn naøy laø chæ neân uoáng thuoác trong tröôøng hôïp thaät caàn thieát maø thoâi. Ñoù laø khi caùc trieäu chöùng beänh coù theå vöôït quaù söùc chòu ñöïng cuûa beänh nhaân. Tuy nhieân, trong baát cöù tröôøng hôïp naøo cuõng traùnh duøng quaù lieàu caùc loaïi thuoác coù theå haïi ñeán gan, chaúng haïn nhö Tylenol (Acetaminophen)... 212
Dinh döôõng cho ngöôøi vieâm gan Noùi chung, ña soá trieäu chöùng cuûa beänh vieâm gan caáp tính do caùc loaïi sieâu vi vieâm gan gaây ra thöôøng chæ keùo daøi töø vaøi ngaøy cho ñeán vaøi tuaàn. Moät khi gan bình phuïc, coù theå aên uoáng trôû laïi nhö bình thöôøng maø khoâng phaûi kieâng cöû gì caû. 3. Vôùi ngöôøi vieâm gan maïn tính Noùi chung, ngöôøi vieâm gan maïn tính neân tieáp tuïc aên uoáng moät caùch bình thöôøng, traùnh nhöõng sôï seät, kieâng khem khoâng caàn thieát. Nguy cô ñaàu tieân ñaët ra cho beänh nhaân vieâm gan maïn tính laø raát deã bò thieáu dinh döôõng. Vì theá, ñeå ñaûm baûo söï haáp thuï cuûa cô theå cuõng nhö taïo ra caûm giaùc ngon mieäng caàn thieát, ngöôøi beänh neân thay ñoåi nhieàu loaïi thöùc aên khaùc nhau. Caàn traùnh aên daàu môõ vaø caùc chaát beùo. Neân aên nhieàu rau vaø traùi caây ñeå coù ñuû sinh toá vaø chaát xô. Neân aên nhieàu chaát ñaïm (protein), nhaát laø chaát ñaïm töø thöïc vaät. Coù theå caàn phaûi uoáng theâm thuoác boå, nhöng neân traùnh caùc loaïi thuoác coù chöùa nhieàu chaát saét. Tuyeät ñoái khoâng duøng ñeán caùc loaïi röôïu, bia. Beänh nhaân vieâm gan maïn tính trong nhöõng giai ñoaïn ñaàu thöôøng vaãn tieáp tuïc caûm thaáy raát khoûe khaén. Söï haáp thuï vaø tieâu hoùa thöùc aên chöa 213
Vieâm gan – Bieát ñeå soáng toát hôn gaëp baát cöù moät trôû ngaïi naøo. Tuy nhieân, khi beänh trôû neân naëng hôn, heä thoáng tieâu hoùa yeáu daàn. Vì theá, ngöôøi bò vieâm gan maïn tính veà laâu daøi taát yeáu seõ bò thieáu dinh döôõng, cho duø cô theå beân ngoaøi vaãn coù daùng veû khoûe maïnh nhö xöa. Noùi moät caùch khaùc, ngöôøi vieâm gan maïn tính khoâng neân aên uoáng kieâng khem moät caùch khoâng caàn thieát. Caàn phaûi aên uoáng thaät ñaày ñuû vôùi nhieàu loaïi thöïc phaåm khaùc nhau, thay ñoåi moãi ngaøy, ñeå cung caáp cho cô theå nhöõng chaát boå, chaát ñaïm caàn thieát. Neân uoáng boå sung moãi ngaøy moät vieân ña sinh toá (multivitamin). Ngoaøi thuoác boå thoâng thöôøng, caàn duøng theâm thiamine vaø folic acid, nhaát laø nhöõng ngöôøi bò vieâm gan vì uoáng röôïu bia quaù nhieàu trong moät thôøi gian quaù laâu. a. Caùc loaïi röôïu, bia Caùc loaïi röôïu, bia laø keû thuø raát nguy hieåm ñoái vôùi gan. Vôùi ngöôøi bình thöôøng, uoáng röôïu bia laâu ngaøy gaây ra vieâm gan. Vôùi ngöôøi ñaõ vieâm gan, uoáng röôïu bia caøng thuùc ñaåy nhanh tieán trình xô gan, chai gan vaø thaäm chí ñöa ñeán ung thö gan. Nhieàu nghieân cöùu ñaõ chæ ra raèng vieäc uoáng caùc loaïi röôïu bia thaùi quaù seõ laøm cho beänh vieâm gan 214
Dinh döôõng cho ngöôøi vieâm gan sieâu vi, nhaát laø vieâm gan sieâu vi C, phaùt trieån nhanh choùng vaø trôû neân traàm troïng hôn. Vì theá beänh nhaân seõ giaûm tuoåi thoï nhieàu hôn so vôùi nhöõng ngöôøi cuõng bò vieâm gan maø khoâng uoáng röôïu. Vì theá, moät trong nhöõng lôøi khuyeân toát nhaát cho caùc beänh nhaân vieâm gan maïn tính laø ñöøng bao giôø duøng ñeán caùc loaïi röôïu bia, bôûi vì ñieàu ñoù khoâng khaùc gì “chaâm daàu vaøo löûa”. b. Chaát saét Trong cô theå chuùng ta, gan laø cô quan chöùa ñöïng raát nhieàu chaát saét. Gan cuûa ngöôøi bò nhieãm sieâu vi vieâm gan C coù khuynh höôùng giöõ chaát saét nhieàu hôn möùc bình thöôøng. Khi haøm löôïng chaát saét trong cô theå taêng leân quaù cao, nhieàu boä phaän khaùc nhau nhö tim, tuïy taïng vaø gan ñeàu seõ bò toån thöông. Hôn nöõa, taùc duïng cuûa thuoác ñieàu trò Interferon coù theå seõ giaûm ñi raát nhieàu neáu cô theå cuûa beänh nhaân coù quaù nhieàu chaát saét. Vì theá, beänh nhaân bò vieâm gan C vôùi löôïng saét cao trong maùu, nhaát laø khi gan ñaõ bò chai, neân traùnh uoáng thuoác boå coù chaát saét. Cuõng neân traùnh caùc loaïi thöïc phaåm chöùa 215
Vieâm gan – Bieát ñeå soáng toát hôn nhieàu chaát saét nhö thòt, gan, huyeát... Ñaây laø lyù do vì sao aên gan chaúng nhöõng khoâng “boå gan” maø coøn coù theå laøm haïi cho gan nhieàu hôn. Neân traùnh naáu aên baèng noài saét, vì moät soá phaân töû saét coù theå tan vaøo thöùc aên. Khi caàn chöùa ñöïng thöùc aên, neân duøng caùc loaïi hoäp baèng nhöïa hoaëc thuûy tinh, traùnh duøng nhöõng hoäp baèng kim loaïi noùi chung. c. Chaát beùo, chaát môõ Caùc chöùng beänh nhö beùo phì (obesity), beänh môõ cao hoaëc beänh tieåu ñöôøng thöôøng daãn ñeán gan hoùa môõ (fatty liver). Tình traïng naøy neáu keùo daøi, gan coù theå seõ bò vieâm. Nhöõng ngöôøi rôi vaøo tröôøng hôïp naøy neáu giaûm bôùt troïng löôïng cô theå hoaëc giaûm löôïng cholesterol thì seõ toát hôn cho gan. Vì theá, beänh nhaân bò vieâm gan neân taäp theå duïc ñeàu ñaën vaø giaûm bôùt caùc thöùc aên coù nhieàu chaát beùo, cholesterol, ñöôøng. Vì beänh beùo phì (obesity) laø moät caên beänh coù tính caùch maïn tính, kinh nieân (chronic disorder) neân nhöõng ngöôøi quaù maäp caàn ñöôïc theo doõi kyõ löôõng vaø neân aùp duïng moät cheá ñoä aên giaûm caân ñaëc bieät. Caàn chuù yù laø neáu aên uoáng khoâng ñuùng caùch, hoï coù theå seõ bò thieáu dinh döôõng moät caùch 216
Dinh döôõng cho ngöôøi vieâm gan traàm troïng maëc duø beân ngoaøi coù veû nhö raát “maäp maïp”. Noùi moät caùch toång quaùt, muoán giaûm troïng löôïng cô theå thì phaûi theo moät cheá ñoä aên cung caáp soá calori ít hôn möùc bình thöôøng. Taäp theå duïc laø moät phöông thöùc giuùp taêng cao soá naêng löôïng tieâu thuï moãi ngaøy, ñoàng thôøi cuõng giuùp cho cô theå chuùng ta ñöôïc khoûe khoaén vaø ít beänh taät hôn. Tuøy theo caùch thöùc taäp theå duïc, cô theå seõ tieâu thuï ñi moät soá naêng löôïng thaëng dö. Caùc chaát môõ, chaát beùo noùi chung ñeàu cung caáp moät soá naêng löôïng doài daøo hôn caùc loaïi thöïc phaåm khaùc, vì vaäy caàn haïn cheá toái ña neáu nhö baïn ñang trong ñieàu kieän muoán giaûm caân. d. Chaát ñaïm Chaát ñaïm töø ñoäng vaät ñöôïc tìm thaáy raát nhieàu trong caùc loaïi caù, thòt, toâm... Chaát ñaïm thöïc vaät coù nhieàu trong caùc loaïi ñaäu nhö ñaäu xanh, ñaäu naønh... Chaát ñaïm (protein) ñoùng moät vai troø quan troïng vaø caàn thieát trong vieäc baûo trì vaø taêng tröôûng caùc baép thòt. Chaát ñaïm cuõng giuùp cô theå chöõa beänh vaø hoài söùc. Ngöôøi bò beänh gan caàn aên uoáng ñaày ñuû chaát ñaïm ñeå giuùp teá baøo gan taêng tröôûng vaø hoài 217
Vieâm gan – Bieát ñeå soáng toát hôn phuïc nhanh choùng. Tuøy theo tuoåi taùc, troïng löôïng, ngheà nghieäp cuõng nhö neà neáp hoaït ñoäng haøng ngaøy vaø giôùi tính, beänh nhaân coù theå caàn töø 1 ñeán 1,5 gram chaát ñaïm moãi ngaøy cho moãi kilogram troïng löôïng cô theå. Coù ngöôøi cho raèng beänh nhaân vieâm gan caàn phaûi traùnh chaát ñaïm, khoâng ñöôïc aên quaù nhieàu thòt, nhaát laø loøng ñoû tröùng gaø. Ñieàu naøy thaät ra chæ ñuùng khi gan bò chai quaù naëng maø thoâi. Khi beänh trôû neân naëng hôn, khaû naêng baøi tieát chaát maät cuûa gan giaûm daàn. Thieáu chaát maät, söï tieâu hoùa vaø haáp thuï daàu môõ trôû neân khoù khaên hôn. Beänh nhaân coù theå bò sình buïng, khoù chòu hoaëc tieâu chaûy. Caùc loaïi sinh toá (vitamin) tan trong môõ nhö sinh toá A, sinh toá D, sinh toá E ... seõ khoâng haáp thuï ñöôïc nhö möùc ñoä thoâng thöôøng. Vì theá neáu khoâng ñöôïc boå sung theâm sinh toá D vôùi möùc ñoä töø 5.000 ñeán 8.000 IU moãi ngaøy cuøng vôùi calcium, xöông cuûa ngöôøi beänh coù theå seõ xoáp hôn vaø deã gaãy hôn. Beänh nhaân cuõng neân duøng theâm sinh toá A töø 10.000 ñeán 25.000 IU moãi ngaøy vaø sinh toá E töø 50 ñeán 400 IU moãi ngaøy. Moät soá baùc só cuõng khuyeân neân uoáng theâm sinh toá C chöøng 100 mg moãi ngaøy. Neáu khaû naêng tieâu hoùa chaát beùo, chaát môõ giaûm traàm troïng hôn, beänh nhaân vieâm gan B maïn tính coù theå caàn uoáng theâm moät soá thuoác nhö Kuzyme HP, Creon 20 ... 218
Dinh döôõng cho ngöôøi vieâm gan 4. Vôùi ngöôøi chai gan, ung thö gan Trong nhöõng tröôøng hôïp chai gan hoaëc ung thö gan, khaû naêng hoaït ñoäng cuûa gan ñaõ bò suy giaûm raát nhieàu. Gan khoâng coøn cung caáp cho cô theå ñaày ñuû caùc chaát hoùa hoïc caàn thieát vaø chaát ñaïm. Ngoaøi ra, khaû naêng loaïi boû chaát ñoäc, chaát caën baõ cuõng maát daàn. AÙp suaát tónh maïch cöûa taêng cao, vì theá raát deã bò phuø thuûng. Nöôùc öù ñoïng trong cô theå laøm cho buïng sình tröôùng. Beänh nhaân thöôøng ñau buïng tieâu chaûy, ñi caàu ra maùu hoaëc ñoâi khi oùi ra maùu. Buïng ñau laâm raâm, khoâng bieát ñoùi, thöùc aên trôû neân voâ vò. Do ñoù, vaán ñeà dinh döôõng vaøo giai ñoaïn naøy caàn phaûi ñöôïc theo doõi moät caùch kyõ löôõng vôùi söï giaùm saùt chaët cheõ cuûa baùc só. Ngöôøi bò chai gan chæ neân aên döôùi 2 gram muoái moãi ngaøy, nghóa laø ít hôn moät muoãng caø pheâ. AÊn quaù maën, nöôùc seõ öù ñoïng trong cô theå, sinh ra coå tröôùng, phuø thuûng... Vì theá, ña soá beänh nhaân ñeàu phaûi uoáng theâm thuoác lôïi tieåu. Trong giai ñoaïn naøy, beänh nhaân rôi vaøo moät “voøng luaån quaån” khoâng loái thoaùt. Uoáng quaù ít nöôùc, cô theå seõ bò khoâ khan, aùp suaát maùu xuoáng thaáp vaø daãn ñeán choùng maët, nhöùc ñaàu... Nhöng uoáng quaù nhieàu nöôùc, cô theå seõ bò phuø thuûng. Khoâng uoáng thuoác lôïi tieåu, nöôùc seõ öù ñoïng laïi trong buïng (coå tröôùng), gaây ra khoù thôû. Uoáng 219
Vieâm gan – Bieát ñeå soáng toát hôn nhieàu thuoác lôïi tieåu, caùc chaát ñieän giaûi (electrolytes) bò maát thaêng baèng seõ gaây ra nhöõng haäu quaû khoâng keùm phaàn tai haïi. Ñeå traùnh beänh loaïn trí gaây ra töø chai gan (hepatic encephalopathy), beänh nhaân neân giaûm thieåu chaát ñaïm töø ñoäng vaät nhö thòt, caù, tröùng, söõa... Khoâng neân duøng quaù 0,8 gram chaát ñaïm töø ñoäng vaät cho moãi kilogram troïng löôïng moãi ngaøy. Chaát ammonia töø ñaïm cuûa ñoäng vaät neáu taêng quaù cao seõ laøm beänh nhaân trôû neân meät moûi, buoàn nguû, thieáu minh maãn, keùm tænh taùo... Vaø neáu naëng hôn seõ loaïn trí, hoân meâ baát tænh. Maët khaùc, ngöôøi ta nhaän thaáy chaát ñaïm töø thöïc vaät nhö ñaäu naønh vaø caùc cheá phaåm töø ñaäu naønh deã tieâu hôn vaø coù theå traùnh ñöôïc nhöõng haäu quaû cuûa beänh loaïn trí. Coù theå aên töø 10 ñeán 80 gram chaát ñaïm thöïc vaät moãi ngaøy. Ngöôøi bò chai gan neân aên rau quaû nhieàu hôn aên thòt. AÊn nhieàu rau coøn coù theå giuùp choáng taùo boùn. Khi bò taùo boùn, caùc ñoäc toá – trong ñoù coù chaát ammonia – seõ ñöôïc baøi tieát töø vi truøng trong ruoät giaø moät caùch nhanh choùng hôn. Ngoaøi ra, aên nhieàu chaát xô coøn coù theå giuùp beänh tieåu ñöôøng ñöôïc thuyeân giaûm. Trung bình, ngöôøi beänh caàn ñi ñaïi tieän ít nhaát 2 ñeán 3 laàn moãi ngaøy. Ñieàu naøy caøng cho thaáy söï quan troïng cuûa 220
Dinh döôõng cho ngöôøi vieâm gan rau vaø traùi caây trong vieäc trò beänh noùi chung vaø beänh vieâm gan noùi rieâng. Khi ñi caàu nhieàu laàn trong ngaøy, phaân trong ruoät giaø seõ bò ñöa ra ngoaøi moät caùch kòp thôøi tröôùc khi bò leân men bôûi vi khuaån. Khi bò taùo boùn, caùc ñoäc toá baøi tieát töø vi khuaån coù theå ñi thaúng vaøo maùu, laøm teâ lieät teá baøo oùc cuûa ngöôøi bò chai gan. Ngöôøi ta cuõng nhaän thaáy raèng caùc loaïi söõa chua vaø söõa hoaëc chaát men Lactobacillus acidophi- lus neáu söû duïng moät caùch thích hôïp coù theå giuùp hoùa giaûi chaát ammonia. Ngoaøi cheá ñoä dinh döôõng bình thöôøng, ngöôøi bò chai gan coù theå caàn phaûi söû duïng ñeán moät soá caùc loaïi thuoác boå nhö: – Sinh toá A: 10.000 ñeán 25.000 IU moãi ngaøy – Sinh toá D: 5.000 ñeán 8.000 IU moãi ngaøy – Sinh toá E: 50 ñeán 400 IU moãi ngaøy – Sinh toá C: 100 mg moãi ngaøy – Calcium 1.000 ñeán 2.000 mg moãi ngaøy Ngoaøi ra, caàn duøng theâm moät vieân ña sinh toá (multivitamin), loaïi moãi ngaøy moät vieân vaø sinh toá K töø 2,5 ñeán 5 mg moãi ngaøy, caùc chaát khoaùng nhö magnesium glunate, zinc sulfate ... 221
Vieâm gan – Bieát ñeå soáng toát hôn °°° Toùm laïi, thöïc phaåm cho ngöôøi chai gan vaø ung thö gan trôû neân phöùc taïp hôn nhieàu so vôùi dinh döôõng cho ngöôøi chæ bò vieâm gan trong nhöõng giai ñoaïn ñaàu. Beänh nhaân chai gan maát daàn khaû naêng loaïi boû ñoäc toá trong cô theå neân raát deã bò ngoä ñoäc. Nhöõng loaïi thöùc aên thoâng thöôøng tröôùc ñaây, nay coù theå trôû thaønh chaát ñoäc vaø heát söùc nguy hieåm cho ngöôøi beänh neáu khoâng ñöôïc choïn löïa kyõ löôõng. Ngoaøi ra, caùch thöùc cuõng nhö giôø giaác aên uoáng cuõng phaûi thay ñoåi vì cô theå ngöôøi bò chai gan yeáu daàn. Ngöôøi beänh thöôøng caûm thaáy ueå oaûi, thieáu sinh löïc, aên khoâng ngon, buïng khoâng ñoùi, mieäng khoâng theøm aên, phaàn vì aên khoâng tieâu, phaàn vì coù caûm giaùc muøi vò thöùc aên trôû neân khoù chòu, lôïm gioïng buoàn noân. Beänh nhaân vì theá neáu khoâng ñöôïc chaêm soùc ñuùng caùch seõ ñi ñeán töû vong sôùm hôn. Sau ñaây laø moät vaøi phöông phaùp coù theå giuùp ngöôøi bò chai gan thoaûi maùi hôn trong vaán ñeà aên uoáng haèng ngaøy. 1. Neáu thaän hoaït ñoäng toát vaø chöa bò phuø thuûng hoaëc söng coå tröôùng, beänh nhaân 222

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.