Xây dựng mô hình đào tạo nghề đa dạng, hiệu quả cho phụ nữ và em gái dân tộc thiểu số ở các xã đặc biệt khó khăn của tỉnh Quảng Ninh

Tạp chí Nghiên cứu Dân tộc KHOA HỌC, GIÁO DỤC VÀ CÔNG NGHỆ<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> XÂY DỰNG MÔ HÌNH ĐÀO TẠO NGHỀ ĐA DẠNG, HIỆU<br /> QUẢ CHO PHỤ NỮ VÀ EM GÁI DÂN TỘC THIỂU SỐ Ở CÁC<br /> XÃ ĐẶC BIỆT KHÓ KHĂN CỦA TỈNH QUẢNG NINH (*)<br /> Bùi Thúy Phượng(1) - Ngô Quang Sơn(2)<br /> <br /> P<br /> hụ nữ dân tộc thiểu số sống ở nông thôn có vai trò hết sức quan trọng đối với sự phát<br /> triển nông nghiệp, nông thôn nói riêng và trong sự phát triển chung của đất nước. Nhưng<br /> trong thực tế hiện nay phụ nữ dân tộc thiểu số ở nông thôn còn gặp nhiều cản trở, sự đóng góp<br /> của chị em so với nam giới nông thôn và phụ nữ đô thị còn nhiều hạn chế. Chính vì vậy, cần quan<br /> tâm hợp lý đến phụ nữ dân tộc thiểu số nông thôn trong đó có đào tạo nghề, giải quyết việc làm.<br /> Từ khóa: Mô hình đào tạo nghề, phụ nữ và em gái dân tộc thiểu số, xã đặc biệt khó khăn,<br /> Quảng Ninh.<br /> <br /> 1. Đặt vấn đề nghiệp, nông thôn, trong phát triển nguồn nhân<br /> Vấn đề dân tộc là một trong những vấn đề lực của đất nước, nhưng phụ nữ DTTS nông<br /> hết sức quan trọng đã được Đảng và Nhà nước ta thôn còn gặp nhiều khó khăn so với nam giới<br /> đặc biệt quan tâm trong những năm đổi mới vừa nông thôn và phụ nữ đô thị. Chính vì vậy, cần có<br /> qua. Nghị quyết Đại hội lần thứ VIII đã khẳng những quan tâm hợp lý đến phụ nữ DTTS nông<br /> định: “Vấn đề dân tộc có vị trí chiến lược lớn, thôn.<br /> thực hiện bình đẳng, đoàn kết, tương trợ giữa các Dạy nghề đóng vai trò quan trọng trong<br /> dân tộc trong đổi mới công nghiệp hóa và hiện việc nâng cao chất lượng của lực lượng lao động<br /> đại hóa đất nước. Hơn 30 năm đổi mới, Đảng và nữ, tạo cơ hội tìm kiếm được việc làm có thu<br /> Nhà nước ta đã ban hành nhiều chính sách, nhằm nhập ổn định, góp phần giảm nghèo và nâng cao<br /> thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội vùng dân tộc vị thế của phụ nữ trong gia đình và ngoài xã hội.<br /> thiểu số (DTTS) và miền núi, rút ngắn khoảng Năm 2010, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề<br /> cách giàu nghèo, tri thức giữa các dân tộc và án 295 “Hỗ trợ phụ nữ học nghề, tạo việc làm giai<br /> giữa các vùng miền trong cả nước. Nghị quyết đoạn 2020-2015”. Nghiên cứu giải quyết vấn đề<br /> Hội nghị lần thứ bảy Ban chấp hành Trung ương đào tạo nghề dành cho phụ nữ DTTS nông thôn<br /> Đảng khóa IX đã nêu rõ 5 quan điểm về Công ngày càng có ý nghĩa đặc biệt sâu sắc.<br /> tác dân tộc, trong đó có quan điểm thứ ba: “Phát 2. Điều tra, khảo sát và phân tích kết quả<br /> triển toàn diện chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội<br /> và an ninh - quốc phòng trên địa bàn vùng dân Nhóm nghiên cứu đã chọn 02 huyện ở mức<br /> tộc và miền núi; gắn tăng trưởng kinh tế với giải trung bình về phát triển kinh tế - xã hội; mỗi<br /> quyết các vấn đề xã hội, thực hiện tốt chính sách huyện chọn 02 xã (trong đó, một xã có điều kiện<br /> dân tộc; quan tâm phát triển, bồi dưỡng nguồn kinh tế phát triển và một xã có điều kiện kinh<br /> nhân lực,…” tế rất khó khăn). Mỗi xã chọn 01 trường THCS,<br /> 01 Trung tâm học tập cộng đồng; mỗi huyện<br /> Phụ nữ DTTS sống ở nông thôn có vai trò chọn 01 Trường PTDTNT, 01 Trung tâm giáo<br /> hết sức quan trọng đối với sự phát triển nông dục, hướng nghiệp và dạy nghề. Tổng cộng điều<br /> Bài báo là sản phẩm khoa học của Đề tài nghiên cứu cơ<br /> (*) tra, khảo sát ở 04 xã trong 02 huyện, 04 trường<br /> bản trong khoa học xã hội và nhân văn của Quỹ phát triển THCS, 04 Trung tâm học tập cộng đồng, 02<br /> Khoa học và Công nghệ Quốc gia: Nghiên cứu mô hình<br /> đào tạo nghề cho phụ nữ dân tộc thiểu số các xã đặc biệt<br /> Trung tâm giáo dục, hướng nghiệp và dạy nghề,<br /> khó khăn khu vực Tây Nam Bộ, VI2.1-2013.1 02 Trường PTDTNT. Cỡ mẫu: Mỗi trường học,<br /> Ngày nhận bài: 12/2/2017. Ngày phản biện: 20/2/2017. Ngày duyệt đăng: 6/3/2017<br /> (1)<br /> Trường Đào tạo Cán bộ Nguyễn Văn Cừ, tỉnh Quảng Ninh Số 17 - Tháng 3 năm 2017<br /> (2)<br /> Học viện Dân tộc; e-mail: ngoquangson@cema.gov.vn<br /> Tạp chí Nghiên cứu Dân tộc KHOA HỌC, GIÁO DỤC VÀ CÔNG NGHỆ<br /> <br /> cơ sở giáo dục sử dụng 100 mẫu phiếu cho học chuyên môn kỹ thuật mong muốn được học nghề<br /> sinh nữ DTTS; mỗi xã sử dụng 150 mẫu phiếu để tìm việc làm có chuyên môn kỹ thuật. Nhóm<br /> cho phụ nữ DTTS. Tổng cộng số phiếu khảo sát phụ nữ DTTS từ 40 đến 44 tuổi có nhu cầu học<br /> là 1.800 phiếu, trong đó có 1.200 phiếu cho học nghề để chuyển đổi việc làm vì không còn đất<br /> sinh nữ DTTS ở các trường học và cơ sở giáo sản xuất nông nghiệp,...<br /> dục, 600 phiếu cho phụ nữ DTTS ở 04 xã.<br /> Những nhóm chiếm tỷ lệ thấp gồm nhóm<br /> Đồng thời sẽ tiến hành phỏng vấn sâu một dưới 20 tuổi và nhóm trên 50 tuổi. Nhóm phụ<br /> số đối tượng để có thêm thông tin khách quan. nữ DTTS nông thôn trên 50 tuổi ít có nhu cầu<br /> 2.1. Nhận thức về nhu cầu học nghề của học nghề ở độ tuổi này. Nhóm phụ nữ dưới 20<br /> phụ nữ dân tộc thiểu số nông thôn ở các xã đặc tuổi ít có nhu cầu học nghề. Ưu tiên của nhóm<br /> biệt khó khăn tỉnh Quảng Ninh này là: Tiếp tục học phổ thông, sau đó sẽ thi đại<br /> học; nhóm đã thôi học muốn tìm việc làm, có thu<br /> Những yếu tố và yêu cầu chuyển dịch cơ nhập ngay.<br /> cấu kinh tế tạo ra sự chuyển dịch rất lớn đối<br /> với lao động nữ DTTS ở nông thôn, từ dịch + Trình độ học vấn: Có 87,6% phụ nữ<br /> chuyển kỹ năng đến dịch chuyển nghề nghiệp, DTTS nông thôn có nhu cầu học nghề trong mẫu<br /> dịch chuyển nơi sinh sống. Có một số xu hướng khảo sát đã tốt nghiệp THCS trở lên, đủ điều<br /> chuyển dịch sau: kiện tuyển sinh học nghề ở các cấp trình độ sơ<br /> cấp nghề, trung cấp nghề và cao đẳng nghề. Tuy<br /> - Chuyển dịch kỹ năng: Từ nông dân sản nhiên vẫn còn tới 12,7% phụ nữ DTTS nông thôn<br /> xuất truyền thống sang nông dân sản xuất hiện đại; mới chỉ tốt nghiệp tiểu học và chưa tốt nghiệp<br /> - Chuyển dịch nghề nghiệp: Từ lao động tiểu học, nhóm này chỉ đủ điều kiện tham gia các<br /> nông nghiệp (nông dân) sang lao động phi nông khoá dạy nghề thường xuyên dưới 3 tháng.<br /> nghiệp ở nông thôn;<br /> + Nhận thức, hiểu biết của phụ nữ DTTS<br /> - Chuyển dịch nghề nghiệp và nơi làm nông thôn về học nghề và hệ thống chính sách<br /> việc: Từ lao động nông nghiệp hoặc lao động dạy nghề: Trong những năm qua, chính quyền<br /> phi nông nghiệp ở nông thôn trở thành lao động địa phương và Hội Liên hiệp Phụ nữ các cấp đã<br /> công nghiệp tại các khu công nghiệp, dịch vụ ở có nhiều nỗ lực trong tuyên truyền cho người<br /> nông thôn; dân nói chung và phụ nữ DTTS nông thôn nói<br /> - Chuyển dịch nghề nghiệp và nơi sinh sống: riêng về dạy nghề.<br /> Từ lao động nông thôn chuyển thành lao động công + Phụ nữ DTTS nông thôn có chuyển biến<br /> nghiệp, dịch vụ ở các đô thị (mới và cũ). trong hiểu biết, nhận thức về việc học nghề còn<br /> Từ các xu hướng này cho thấy, để đạt được thấp: Mặc dù đã được tuyên truyền, phổ biến<br /> mục tiêu đề ra, nhu cầu về đào tạo nói chung nhưng họ chưa thực sự tin tưởng việc học nghề<br /> và đào tạo nghề cho lao động nữ DTTS nông sẽ giúp họ thay đổi được tương lai. Học nghề<br /> thôn là rất lớn. Kết quả điều tra qua mẫu phiếu, vẫn là lựa chọn cuối cùng đối với nhóm phụ nữ<br /> kết hợp với ý kiến thu nhận được từ các cuộc DTTS nông thôn trẻ không thể thi đỗ vào đại học,<br /> toạ đàm, phỏng vấn sâu tại 04 xã cho thấy thực cao đẳng. Phần lớn chị em vẫn cho rằng “chỉ có<br /> trạng nhận thức và nhu cầu học nghề của phụ nữ hai con đường chính là thoát ly học đại học, cao<br /> DTTS nông thôn như sau: đẳng; hoặc ở địa phương làm nông nghiệp, làm<br /> công nhân khu công nghiệp, kinh doanh, làm<br /> + Nhóm phụ nữ DTTS nông thôn có nhu<br /> nghề truyền thống,… không đi học nghề vẫn làm<br /> cầu học nghề: Nhóm phụ nữ DTTS từ 20 đến 24<br /> được những việc này”.<br /> tuổi và nhóm phụ nữ DTTS từ 40 đến 44 tuổi<br /> chiếm tỷ trọng cao nhất, tương ứng là 22,7% và 2.2. Định hướng nghề nghiệp, tư vấn học<br /> 20,5%. Nhóm phụ nữ DTTS từ 20 đến 24 tuổi nghề cho phụ nữ dân tộc thiểu số nông thôn ở<br /> mới vào thị trường lao động, chưa có trình độ các xã đặc biệt khó khăn tỉnh Quảng Ninh<br /> <br /> Số 17 - Tháng 3 năm 2017 19<br /> Tạp chí Nghiên cứu Dân tộc KHOA HỌC, GIÁO DỤC VÀ CÔNG NGHỆ<br /> <br /> Việc định hướng lựa chọn nghề nghiệp, tư biến, chế tạo”, cụ thể là chế biến lương thực-thực<br /> vấn học nghề cho phụ nữ DTTS nông dân đóng phẩm, sơ chế sản phẩm nông-lâm-thuỷ sản sau<br /> vai trò quan trọng cho việc chuẩn bị gia nhập/tái thu hoạch,… lý do để phụ nữ DTTS nông thôn<br /> gia nhập/dịch chuyển/di chuyển trong thị trường lựa chọn học những nghề này để chế biến các<br /> lao động. Có đến 62,7% phụ nữ DTTS nông thôn sản phẩm nông-lâm-ngư nghiệp của hộ gia đình<br /> trong mẫu khảo sát đã tự định hướng được nghề mình, làm gia tăng giá trị sản phẩm, tăng thu<br /> nghiệp cho bản thân, chia ra những người đủ khả nhập, giảm dần tình trạng bán sản phẩm thô với<br /> năng tự quyết định; những người không có khả lợi nhuận thấp. Phụ nữ DTTS nông thôn muốn<br /> năng tự quyết định, nhưng không tìm được sự hỗ tạo thành chuỗi giá trị sản phẩm nông nghiệp,...<br /> trợ, tư vấn bên ngoài (nhóm phụ nữ DTTS nông nghề may cũng được một số ít phụ nữ DTTS<br /> thôn nghèo, trình độ thấp,… ). nông thôn ở vùng thuần nông, nghèo, thiếu việc<br /> làm lựa chọn nhằm tìm việc làm ở khu công<br /> Hơn 47,5% phụ nữ DTTS nông thôn trong<br /> nghiệp hoặc tự mở cửa hàng may tại cộng đồng.<br /> mẫu khảo sát đã được định hướng nghề nghiệp<br /> Hiện tại nghề may không còn hấp dẫn do thu<br /> từ cán bộ địa phương, đặc biệt từ cán bộ Hội Liên<br /> nhập không cao, thời gian làm việc kéo dài, bình<br /> hiệp Phụ nữ, các Trung tâm hướng nghiệp, dạy<br /> quân trên 10 giờ/ngày.<br /> nghề, Trung tâm giáo dục thường xuyên, Trung<br /> tâm học tập cộng đồng, thông qua các buổi họp, Các nghề thuộc lĩnh vực “phục vụ cá nhân,<br /> sinh hoạt đoàn thể, cán bộ địa phương đã tích cực công cộng” như: Nấu ăn, chăm sóc sắc đẹp,<br /> trao đổi, cung cấp thông tin, tư vấn nghề nghiệp dịch vụ chăm sóc gia đình,… được 17% phụ nữ<br /> cho phụ nữ DTTS nông thôn. DTTS nông thôn trong mẫu khảo sát lựa chọn.<br /> Lý do phụ nữ DTTS nông thôn chọn nghề này<br /> Trong thời đại kỹ thuật số, phương tiện<br /> vì dễ dàng tự mở kinh doanh như dịch vụ nấu<br /> thông tin đại chúng hiện đại như Tivi, đài, báo,<br /> cỗ thuê cho các cơ quan, tổ chức, trường học, hộ<br /> Internet,… phát triển mạnh từ thành thị tới nông<br /> gia đình,… mở cửa hàng ăn uống, mở cửa hàng<br /> thôn đã tạo thuận lợi cho phụ nữ DTTS nông<br /> làm tóc,… hoặc ra thành thị làm giúp việc hộ<br /> thôn tiếp cận được thông tin giúp định hướng<br /> gia đình, chăm sóc người ốm,… học nghề này<br /> nghề nghiệp. Có 32,3% phụ nữ DTTS nông thôn<br /> do không đòi hỏi cao về trình độ học vấn nên dễ<br /> trong mẫu điều tra tại các tỉnh đã tìm hiểu thông<br /> học, dễ tiếp thu do công việc rất gần gũi với công<br /> tin từ các kênh này để tự định hướng nghề nghiệp việc hàng ngày của phụ nữ DTTS nông thôn.<br /> cho bản thân. Cha mẹ và những nguời thân trong<br /> gia đình vẫn có vị trí nhất định trong định hướng 2.4. Trình độ đào tạo cho phụ nữ dân tộc<br /> nghề nghiệp cho phụ nữ DTTS nông thôn (tương thiểu số nông thôn tỉnh Quảng Ninh<br /> ứng là 17,7% và 14%). Sơ cấp nghề, học nghề ngắn hạn dưới 3<br /> 2.3. Nhu cầu về nghề của phụ nữ dân tộc tháng là lựa chọn của nhiều phụ nữ DTTS nông<br /> thiểu số nông thôn tỉnh Quảng Ninh thôn trong mẫu khảo sát (tương ứng là 49,2% và<br /> 41,7%). Lý do họ lựa chọn đào tạo nghề ngắn<br /> Nghề được nhiều phụ nữ DTTS nông hạn và sơ cấp vì không yêu cầu trình độ tuyển<br /> thôn trong mẫu khảo sát lựa chọn (52,6%) vẫn sinh đầu vào, phù hợp với nhóm phụ nữ DTTS<br /> thuộc lĩnh vực sản xuất nông-lâm-thuỷ sản như: nông thôn có trình độ học vấn thấp; thời gian<br /> Kỹ thuật trồng trọt, kỹ thuật chăn nuôi gia súc, học nghề ngắn, phù hợp với phụ nữ DTTS nông<br /> gia cầm, nuôi trồng thuỷ sản,…. Nhóm phụ nữ thôn đã có gia đình, con nhỏ có thể vừa học vừa<br /> DTTS nông thôn này muốn gắn bó với sản xuất làm, không phải đi học xa, chi phí ít; có nhiều<br /> nông nghiệp, tuy nhiên họ mong muốn thay đổi chính sách, chương trình/dự án hỗ trợ học nghề<br /> kỹ thuật sản xuất, áp dụng khoa học kỹ thuật để miễn phí; chương trình, nội dung học nghề ngắn<br /> có năng suất, hiệu quả kinh tế cao hơn. gọn, sát với thực tiễn, dễ áp dụng và áp dụng<br /> Nghề được 40,5% phụ nữ DTTS nông vào công việc được ngay. Nhận thức về học<br /> thôn mong muốn được học thuộc lĩnh vực “chế nghề còn hạn chế, tâm lý “trọng bằng cấp” cũng<br /> <br /> 20 Số 17 - Tháng 3 năm 2017<br /> Tạp chí Nghiên cứu Dân tộc KHOA HỌC, GIÁO DỤC VÀ CÔNG NGHỆ<br /> <br /> còn ảnh hưởng nhiều đến sự lựa chọn của phụ học nghề tại xã. Những vùng thuần nông như địa<br /> nữ DTTS nông thôn về cấp đào tạo nghề. Tỷ lệ bàn khảo sát, 95,5% phụ nữ DTTS nông thôn chỉ<br /> phụ nữ DTTS nông thôn có nhu cầu học nghề muốn được học nghề ngay tại xã. Tham gia hình<br /> trình độ trung cấp và cao đẳng nghề tương ứng thức học nghề này, các phụ nữ DTTS nông thôn<br /> là 18,2% và 5,8%. Nhóm này đa số ở nhóm tuổi không phải thu xếp công việc gia đình, không bị<br /> 25 trở xuống, rất ít chị ở nhóm tuổi 25-35, có xáo trộn lớn trong đời sống, sinh hoạt. Vì vậy,<br /> trình độ học vấn từ THCS trở lên. Hiện nay, phụ nhiều phụ nữ DTTS nông thôn sẽ có cơ hội được<br /> nữ DTTS nông thôn có đặc điểm như đã lập gia học nghề, cải thiện việc làm.<br /> đình, có con nhỏ, trung tuổi, ở vùng nghèo, vùng<br /> 3. Nghiên cứu xây dựng mô hình đào tạo<br /> DTTS rất “ngại ngần” khi nói đến trường cao<br /> nghề cho phụ nữ dân tộc thiểu số nông thôn<br /> đẳng hay trung cấp nghề.<br /> tỉnh Quảng Ninh<br /> 2.5. Hình thức đào tạo cho phụ nữ dân<br /> Dạy nghề cho lao động nữ DTTS nông<br /> tộc thiểu số nông thôn tỉnh Quảng Ninh<br /> thôn vừa có ý nghĩa kinh tế, vừa có ý nghĩa xã<br /> Hình thức đào tạo được nhiều phụ nữ hội và nhân văn sâu sắc. Chính vì vậy, phải tổ<br /> DTTS nông thôn lựa chọn nhất là kèm cặp, chức dạy nghề thiết thực với bà con nông dân,<br /> truyền nghề 48,5% và bồi dưỡng, cập nhật kiến vừa đạt được hiệu quả kinh tế - xã hội. Do tính<br /> thức, kỹ năng nghề 34,9%. Nhóm phụ nữ DTTS đặc thù của lao động nông thôn, việc đào tạo<br /> nông thôn trung tuổi, phụ nữ DTTS nông thôn, nghề cho lao động nông thôn cần phải có những<br /> phụ nữ DTTS nông thôn có trình độ thấp, phụ cách thức tổ chức phù hợp với từng nhóm đối<br /> nữ DTTS ở các làng nghề truyển thống rất ưa tượng. Để xây dựng được các mô hình dạy nghề<br /> thích loại hình đào tạo này vì phù hợp với khả phù hợp, theo chúng tôi phải triển khai những<br /> năng tiếp thu, năng lực của họ. Có 22,7% phụ nữ hoạt động như:<br /> DTTS nông thôn có nhu cầu học nghề chính quy,<br /> - Trước hết, cần phải triển khai các hoạt<br /> tập trung. Phần lớn là nhóm phụ nữ DTTS nông<br /> động điều tra, khảo sát nhu cầu sử dụng nhân lực<br /> thôn trẻ đang học ở các trường PTDTNT THCS<br /> qua lao động, qua đào tạo nghề trong các ngành<br /> và PTDTNT THPT, có trình độ học vấn đạt tiêu<br /> kinh tế, vùng kinh tế và từng địa phương. Việc<br /> chuẩn tuyển sinh của các trường nghề (tốt nghiệp<br /> “nắm” nhu cầu phải đi trước một bước và phải<br /> THCS, THPT). Họ thực sự mong muốn có cơ<br /> triển khai thường xuyên với quy mô và mức độ<br /> hội thay đổi nghề nghiệp, cải thiện cuộc sống; họ<br /> chấp nhận học xa nhà, chấp nhận chương trình khác nhau để kịp thời bổ sung những thông tin<br /> học tập khó khăn, nhiều thách thức hơn. nhu cầu về những nghề mới với quy mô và trình<br /> độ phù hợp. Nhu cầu sử dụng lao động chính là<br /> 2.6. Địa điểm đào tạo cho phụ nữ dân tộc “đầu ra” của đào tạo, qua đó có thể biết được cần<br /> thiểu số nông thôn tỉnh Quảng Ninh đào tạo những nghề gì và với trình độ nào.<br /> Một trong những điểm cần chú ý khi tổ - Thứ hai, đồng thời với việc nắm thông tin<br /> chức các khoá dạy nghề cho phụ nữ DTTS nông về nhu cầu sử dụng lao động, cần thiết phải khảo<br /> thôn là họ không muốn đi học xa nhà. Trong mẫu sát nhu cầu học nghề của đối tượng, nghĩa là cần<br /> điều tra, chỉ có 6% phụ nữ DTTS nông thôn có có sự phân nhóm đối tượng để tổ chức các khoá<br /> nhu cầu học nghề ở tỉnh khác do muốn được học đào tạo cho phù hợp. Do đặc thù của sản xuất ở<br /> ở trường nghề có uy tín, hoặc do tin tưởng sự nông thôn là có thể sử dụng lao động từ rất trẻ<br /> giới thiệu của người thân, quen. 94% còn lại chỉ cho đến sau độ tuổi lao động (theo quy định của<br /> mong muốn được học nghề trong địa bàn tỉnh, pháp luật lao động). Vì vậy, có thể có những đối<br /> huyện, xã đang sinh sống (cùng xã, cùng huyện, tượng chỉ có thể tham gia được các khoá đào tạo<br /> trong tỉnh). ngắn hạn, nhưng cũng có nhóm đối tượng (ví dụ<br /> Nhóm phụ nữ DTTS nông thôn đã có gia nữ DTTS từ 16 - 24 tuổi) có thể và có điều kiện<br /> đình, nhóm trên 35 tuổi đa số mong muốn được tham gia các khoá đào tạo dài hạn. Mặt khác, cần<br /> <br /> Số 17 - Tháng 3 năm 2017 21<br /> Tạp chí Nghiên cứu Dân tộc KHOA HỌC, GIÁO DỤC VÀ CÔNG NGHỆ<br /> <br /> thiết phải phân các nhóm đối tượng trên trình độ gia vào quá trình đào tạo; mặt khác có thể tạo cơ<br /> học vấn. Đối với những người có trình độ học hội cho người học được tham gia vào quá trình<br /> vấn thấp, họ có thể theo học các khoá dạy nghề sản xuất của doanh nghiệp từ khi còn học và sau<br /> ngắn hạn. khi học nghề xong là có thể làm việc được ngay<br /> với nghề nghiệp của mình.<br /> - Thứ ba, đối với nhóm đối tượng nữ DTTS<br /> nông dân đào tạo để có thể làm nông nghiệp hiện Theo chúng tôi, trước mắt cần phải tổ chức<br /> đại, do đặc thù của sản xuất nông nghiệp, người đào tạo thí điểm cho các nhóm đối tượng, với<br /> DTTS nông dân làm việc theo mùa vụ, nên các hình thức và phương thức đào tạo khác nhau để<br /> khoá đào tạo cần gắn với việc vừa học vừa làm tìm ra được những mô hình đào tạo phù hợp nhất<br /> việc của người nông dân, hoặc phải lựa chọn thời đối với các nhóm đối tượng lao động nữ nông<br /> gian nông nhàn của người DTTS để tổ chức các dân người DTTS khác nhau để từ đó có kinh<br /> khoá học cho phù hợp. nghiệm nhân rộng ra tất cả các vùng, miền trong<br /> cả nước.<br /> - Thứ tư, mục tiêu dạy nghề cho lao động<br /> nữ DTTS nông dân là tạo cho họ có một nghề để Tài liệu tham khảo<br /> có thể tự tạo việc làm trong nông nghiệp (tăng 1. Thủ tướng Chính phủ nước Cộng hòa<br /> năng suất lao động) hoặc tìm được việc làm phi XHCN Việt Nam, Quyết định số 630/QĐ-TTg<br /> nông nghiệp (ở nông thôn hoặc ngoài nông thôn). ngày 29/5/2012 phê duyệt chiến lược dạy nghề<br /> Nói cách khác, dạy nghề cho lao động nữ DTTS thời kỳ 2011 - 2020;<br /> nông dân phải gắn với giải quyết việc làm cho<br /> người lao động. Theo chúng tôi, đây là vấn đề 2. Thủ tướng Chính phủ nước Cộng hòa<br /> cốt lõi đối với dạy nghề cho lao động nông thôn, XHCN Việt Nam, Quyết định số 1956/2009/<br /> nhất là đối với nhóm lao động cần phải chuyển QĐ-TTg ngày 27 tháng 11 năm 2009 phê duyệt<br /> sang làm trong lĩnh vực phi nông nghiệp, công Đề án đào tạo nghề cho lao động nông thôn giai<br /> nghiệp. Nếu không gắn được với việc làm, có đoạn 2011-2020;<br /> đầu ra thì người nữ DTTS nông dân sẽ không 3. Thủ tướng Chính phủ nước Cộng hòa<br /> tham gia học nghề nữa và nguồn lực xã hội sẽ bị XHCN Việt Nam, Quyết định số 295/QĐ-TTg<br /> lãng phí. Do đó, trong quá trình đào tạo nghề rất ngày 26 tháng 2 năm 2010 phê duyệt Đề án hỗ<br /> cần thiết có sự kết hợp chặt chẽ với các doanh trợ phụ nữ học nghề, tạo việc làm giai đoạn<br /> nghiệp, các cơ sở sản xuất để họ một mặt tham 2010-2015.<br /> <br /> <br /> <br /> ABSTRACT<br /> BUILDING MODELS OF DIVERSIFIED AND EFFECTIVE VOCATIONAL<br /> TRAINING FOR WOMEN AND GIRLS IN ETHNIC MINORITIES IN DIFFICULTY<br /> SPECIAL COMMUNES IN QUANG NINH PROVINCE<br /> Women in ethnic minorities living in rural areas play a very important role in agricultural and<br /> rural development, human resource development in the country, But women in ethnic minorities in<br /> rural areas have more difficulies in comparison to rural men and urban women. Vocational training<br /> plays an important role in improving the quality of the female workforce, creating opportunities<br /> for stable income, generating employment, contributing to poverty reduction and empowerment of<br /> women in the family and society. The study of a diverse and effective model of vocational training<br /> for ethnic minority women and girls in the extremely difficult communes of Quang Ninh province will<br /> have a particularly deep meaning in implementing gender equality, socio-economic development in<br /> the local areas in the current period.<br /> Keywords: Diverse and Effective Models of Vocational Training; Ethnic Minority Women<br /> and Girls; Extremely Difficult Communes; Quang Ninh Province.<br /> <br /> 22 Số 17 - Tháng 3 năm 2017<br />