Ý nghĩa các thuyết và định luật trong chương trình hóa học phổ thông

Chia sẻ: Van Trieu Trieu | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:9

Thêm vào BST

Báo xấu

419
lượt xem 87
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Các thuyết và định luật là cơ sở lý thuyết chủ đạo trong việc nghiên cưu các chất và sự biến đổi của chúng

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Ý nghĩa các thuyết và định luật trong chương trình hóa học phổ thông

Ý nghĩa các thuyết và định luật trong chương trình hóa học phổ thông Thư Hai, 06/09/2010, 09:54 CH | Lượt xem: 65 Các thuyết và định luật là cơ sở lý thuyết chủ đạo trong việc nghiên cưu các chất và sự biến đổi của chúng I. Thuyết hóa học Cac lý thuyêt quan trong cua chương trinh hoa hoc phổ thông được lựa ́ ́ ̣ ̉ ̀ ́ ̣ chon tương ưng vơi cac nguyên tăc xây dựng chương trinh và được ̣ ́ ́ ̀ phân bố và săp xêp liên tuc trong chương trinh. Sự phân bố cac thuyêt – ́ ́ ̣ ̀ ́ ́ ́ đinh luât ở đâu chương trinh hoăc phân đâu cua cac lơp câp hoc đã thể hiên sự phat triên liên ̣ ̣ ̀ ̀ ̣ ̀ ̀ ̉ ́ ́ ̣ ̣ ́ ̉ tuc cua cac thuyêt và vai trò chủ đao cua chung .Môi lý thuyêt sau, được dựa trên cơ sở cua ̣ ̉ ́ ́ ̣ ̉ ́ ̃ ́ ̉ cac kiên thưc lý thuyêt trươc đó và ngay cang phat triên giup kham phá sâu săc câu truc cua ́ ́ ́ ̀ ̀ ́ ̉ ́ ́ ́ ́ ́ ̉ cac chât và cac môi liên hệ nhân quả giưa thanh phân câu tao và tinh chât cua cac chât. ́ ́ ́ ́ ̀ ̀ ́ ̣ ́ ́ ̉ ́ ́ 1. Thuyêt nguyên tử – phân tử: Đây là cơ sở lý thuyêt cua giai đoan đâu nghiên cưú Hoa ́ ́ ̉ ̣ ̀ ́ hoc. Nôi dung cơ ban cua hoc thuyêt cung đã được hinh thanh trong chương trinh vât lý (lơp ̣ ̣ ̉ ̉ ̣ ́ ̃ ̀ ̀ ̀ ̣ 7). Trong Hoa hoc cac khai niêm nên tang, cơ ban cua hoc thuyêt nay được khăng đinh và ́ ̣ ́ ́ ̣ ̀ ̉ ̉ ̉ ̣ ́ ̀ ̉ ̣ hinh thanh môt cach chăc chăn trên cơ sở thực nghiêm khoa hoc. Khi đưa vao chương trinh ̀ ̀ ̣ ́ ́ ́ ̣ ̣ ̀ ̀ nôi dung cua hoc thuyêt nguyên tư –phân tư cổ điên đã được bổ sung băng cac yêu tố cua ̣ ̉ ̣ ́ ̉ ̀ ́ ́ ̉ cac khai niêm hiên đai về câu tao cac chât. Đây là tiên đề cho viêc trinh bay lý thuyết chủ ́ ́ ̣ ̣ ̣ ́ ̣ ́ ́ ̀ ̣ ̀ ̀ đao cua chương trinh phổ thông trung hoc. ̣ ̉ ̀ ̣ Ví dụ 1: *Vân dung thuyêt nguyên tư lơp 8 có thể hinh thanh cho học sinh khai niêm nguyên tố hoa ̣ ̣ ́ ̀ ̀ ́ ̣ ́ ̣ hoc. Ví dụ 2: * Vân dung thuyêt câu tao nguyên tư lơp 10 hinh thanh khai niêm đông vi. ̣ ̣ ́ ́ ̣ ̀ ̀ ́ ̣ ̀ ̣ ́ Cho cac nguyên tư có kí hiêu : ̣ a/ Xac đinh số e, p, n, trong nguyên tư cac nguyên tố đo. ́ ̣ ́ ́ b/ Cac nguyên tư cua cung môt nguyên tố có số khôi giông nhau không? Vì sao? ́ ̉ ̀ ̣ ́ ́ c/ Về măt câu tao, cac nguyên tư cua cung môt nguyên tố có đăc điêm gì giông, khac nhau? ̣ ́ ̣ ́ ̉ ̀ ̣ ̣ ̉ ́ ́ d/ Cac nguyên tư cua cac nguyên tố trên được goi là đông vị vơi nhau. Vây thế nao là đông ́ ̉ ́ ̣ ̀ ̣ ̀ ̀ vị ?
2. Thuyêt electron: phân bố ở phân đâu chương trinh lơp 10 phổ thông trung hoc để nghiên ́ ̀ ̀ ̀ ̣ cưu hoc thuyêt câu tao nguyên tư – liên kêt hoa hoc. Cơ sở lý thuyêt electron về câu tao cac ̣ ́ ́ ̣ ́ ́ ̣ ́ ́ ̣ ́ chât được nghiên cưu môt cach chi tiêt và đây đu. Cac vân đề về liên kêt hoa hoc được ́ ̣ ́ ́ ̀ ̉ ́ ́ ́ ́ ̣ nghiên cưu trên cơ sở thuyêt câu tao nguyên tư vơi cac khai niêm cơ lượng tư lam rõ trang ́ ́ ̣ ́ ́ ̣ ̀ ̣ thai electron trong nguyên tư và cơ chế tao thanh cac liên kêt hoa hoc. Nôi dung cơ ban cua ́ ̣ ̀ ́ ́ ́ ̣ ̣ ̉ ̉ hoc thuyêt electron được vân dung để nghiên cưu sự phụ thuôc cua tinh chât cac chât vao ̣ ́ ̣ ̣ ̣ ̉ ́ ́ ́ ́ ̀ câu tao cac đơn chât và hợp chât hoa hoc. Cac bươc nghiên cưu nay cung được vân dung ́ ̣ ́ ́ ́ ́ ̣ ́ ̀ ̃ ̣ ̣ trong viêc nghiên cưu cac chât hưu cơ. ̣ ́ ́ Ví dụ 1: Vì sao cac Haloghen được coi là cac phi kim điên hinh? ́ ́ ̉ ̀ - Cac nguyên tư haloghen có 7e ở lơp ngoai cung ns 2np5 dễ nhân thêm 1 e tao ra ion X- có ́ ̀ ̀ ̣ ̣ câu hinh bên vưng cua khí hiêm. ́ ̀ ̀ ̉ ́ - Cac nguyên tư halogen dễ tao ra 1 liên kêt công hoá trị do : ́ ̣ ́ ̣ • Vỏ e gân bao hoa. ̀ ̃ ̀ • Độ âm điên lơn. ̣ → Halogen là cac phi kim điên hinh. ́ ̉ ̀ Ví dụ 2: Nguyên nhân nao lam cho cac halogen có tinh chât lý hoc giông nhau ? ̀ ̀ ́ ́ ́ ̣ ́ - Do sự tơng tự nhau về câu tao nguyên tư cua cac halogen : có 7 e ở lơp ngoai cung. ́ ̣ ̉ ́ ̀ ̀ - Ơ cả 3 trang thai răn, long, khí cac halogen đêu gôm nhưng phân tư X 2 , 2 nguyên tư liên ̣ ́ ́ ̉ ́ ̀ ̀ ̀ kêt vơi nhau băng 1 liên kêt. ́ ̀ ́ Ví dụ 3: Vì sao ngoai mưc oxi hóa -1 , cac halogen (trư F) con thể hiên cac mưc oh +1, +3 , ̀ ́ ̀ ̣ ́ +5, +7 . - Do Flo có độ âm điên lơn nhât và không có phân lơp nd nên Flo chỉ thể hiên số oxi hóa là - ̣ ́ ̣ 1 trong cac hợp chât. ́ ́ - Con cac nguyên tố con lai đêu có phân lơp nd trông, khi bị kich thich, nhưng electron căp ̀ ́ ̀ ̣ ̀ ́ ́ ́ ̣ đôi trong nguyên tư Cl, Br, I lên mưc nd, lam số electron tham gia tao thanh liên kêt công ̀ ̣ ̀ ́ ̣ hoá trị đên 3,5 hoăc 7 → có số oxi hoá dương và le. ́ ̣ ̉ 3. Lý thuyêt về phan ưng hoa hoc : Đây là lý thuyêt về cac quá trinh hoa hoc được nghiên ́ ̉ ́ ̣ ́ ́ ̀ ́ ̣ cưu ở hoc kì 2 lơp 10 phổ thông trung hoc: ban chât cua phan ưng hoa hoc được nghiên cưu ̣ ̣ ̉ ́ ̉ ̉ ́ ̣ sâu và được giai thich băng sự phá vơ liên kêt giưa cac nguyên tư trong phân tư cac chât ́ ́ ̀ ́ ́ ́ ́ tham gia phan ưng và tao thanh liên kêt mơi để tao ra phân tư chât mơi. Cac qui luât nhiêt ̉ ̣ ̀ ́ ̣ ́ ́ ̣ ̣ hoa được nghiên cưu về măt năng lượng cua phan ưng hoa hoc. Đông hoc phan ưng hoa hoc ́ ̣ ̉ ̉ ́ ̣ ̣ ̣ ̉ ́ ̣ được nghiên cưu ở mưc độ kinh nghiêm. ̣ Ví dụ : Khi giang day phan ưng: H 2 + O2 → 2H2O ̉ ̣ ̉ - Giao viên dựa vao thuyêt phan ưng hoá hoc chỉ rõ cho hoc sinh thây ban chât cua phan ưng ́ ̀ ́ ̉ ̣ ̣ ́ ̉ ́ ̉ ̉ là sự phá huỷ liên kêt trong phân tư H2 và O2 tao thanh cac nguyên tư H và O sau đó hinh ́ ̣ ̀ ́ ̀
thanh liên kêt mơi : Liên kêt giưa môt nguyên tư O kêt hợp vơi hai nguyên tư H tao thanh ̀ ́ ́ ̣ ́ ̣ ̀ phân tư H2O. →Giao duc thế giơi quan cho hoc sinh : “vât chât không tự sinh ra cung không tự mât đi mà ́ ̣ ̣ ̣ ́ ̃ ́ chỉ chuyên hoá tư dang nay sang dang khac”. ̉ ̣ ̀ ̣ ́ 4. Thuyêt câu tao cac hơp chât hưu cơ : Thuyêt câu tao hoa hoc hưu cơ được băt đâu tư ́ ́ ̣ ́ ́ ́ ́ ̣ ́ ̣ ́ ̀ cac nôi dung cơ ban cua thuyêt But lê rôp và được mở rông băng cac quan điêm cua thuyêt ́ ̣ ̉ ̉ ́ ́ ́ ̣ ̀ ́ ̉ ̉ ́ electron và câu truc không gian. Nôi dung cua hoc thuyêt giup nghiên cưu câu truc cua cac ́ ́ ̣ ̉ ̣ ́ ́ ́ ́ ̉ ́ loai hợp chât hưu cơ và là cơ sở để giai thich cac chât hưu cơ, anh hưởng giưa cac nguyên ̣ ́ ̉ ́ ́ ́ ̉ ́ tư trong phân tư. Thuyêt câu tao gôm cac hợp chât hưa cơ được nghiên cưu ở phân đâu cua ́ ́ ̣ ̀ ́ ́ ̀ ̀ ̉ hoa hoc hưu cơ lơp 11 hoc kỳ 2. ́ ̣ ̣ Dựa trên 3 luân điêm cua thuyêt câu tao cac hợp chât hưu cơ cua Bút lê rốp có thể giai thich ̣ ̉ ̉ ́ ́ ̣ ́ ́ ̉ ̉ ́ ́ ́ ̀ cac vân đê. Ví dụ 1: Ưng vơi công thưc phân tư C 2H6O ta có 2 chât có câu tao khac nhau => tinh chât ́ ́ ̣ ́ ́ ́ hoá hoc khac nhau. ̣ ́ Ví dụ 2: Thanh phân phân tư khac nhau và câu tao hoá hoc khac nhau => tinh chât hoá hoc ̀ ̀ ́ ́ ̣ ̣ ́ ́ ́ ̣ ́ khac nhau : + Phụ thuôc vao số lượng cac nguyên tư. ̣ ̀ ́ C4H10 : Chât khí . ́ ́ ̉ C5H12 : Chât long. + Phụ thuôc vao ban chât cac nguyên tư. ̣ ̀ ̉ ́ ́ CH4 : Chât khi, dễ chay. ́ ́ ́ ́ ̉ ́ CCl4 : Chât long, không chay. Ví dụ 3: Vân dung sự anh hưởng qua lai trong cac nguyên tư trong phân tư phenol. Giai ̣ ̣ ̉ ̣ ́ ̉ thich vì sao phenol phan ưng được vơi NaOH con C2H5OH thing phan ưng. ́ ̉ ̀ ̀ ̉ Do gôc _C6H5 rut điên tư lam cho nguyên tư H trong nhom –OH cua C 6H5OH linh đông dễ ́ ́ ̣ ̀ ́ ̉ ̣ tach ra do đó C6H5OH có tinh axit và phan ưng vơi NaOH. ́ ́ ́ ̉ Ví dụ 4: Vân dung sự khac nhau về câu tao để giai thich môt số tinh chât vât lý như: ̣ ̣ ́ ́ ̣ ̉ ́ ̣ ́ ́ ̣ So sanh nhiêt độ sôi cua C2H5OH và CH3COOH. ́ ̣ ̉
Nhiêt độ sôi cua CH3COOH > C2H5OH. ̣ ̉ 5. Lý thuyêt sư điên ly : Lý thuyêt sự điên li có đong gop thực sự vao viêc nghiên cưu cac ́ ̣ ́ ̣ ́ ́ ̀ ̣ ́ chât điên li về măt cơ chế và qui luât phan ưng. Nó cho phep kham phá ban chât cua cac chât ́ ̣ ̣ ̣ ̉ ́ ́ ̉ ́ ̉ ́ ́ điên li, cac quá trinh điên li ,phat triên và khai quat cac kiên thưc về cac loai chât axit, bazơ ̣ ́ ̀ ̣ ́ ̉ ́ ́ ́ ́ ́ ̣ ́ lương tinh và chưng minh tinh tương đôi cua sự phân loai nay . Lý thuyêt nay đưa ra khả ́ ́ ́ ̉ ̣ ̀ ́ ̀ năng giai thich sự phụ thuôc tinh chât cua cac điên li vao thanh phân và câu tao cua chung ̉ ́ ̣ ́ ́ ̉ ́ ̣ ̀ ̀ ̀ ́ ̣ ̉ ́ ̉ ̉ ́ theo quan điêm cua thuyêt Prôton . Ví dụ 1: Dựa vao thuyêt về sự điên ly, dự đoan sự tôn tai cac nhom ion trong dung dich. ̀ ́ ̣ ́ ̀ ̣ ́ ́ ̣ a) HCO3- , K+ , Ca2+ , H+ b) HCO3 , Na+ , Ba2+ , OH- c) Fe2+ , Cl- , NO3- , S2- ̣ Trong 1 dung dich. a) Ion H+ nêu nhiêu thì không thể tôn tai cung vơi HCO3- vì xay ra phan ưng. ́ ̀ ̀ ̣ ̀ ̉ ̉ H+ + HCO3- → CO2 + H2O b) OH- không thể tôn tai cung vơi HCO32 - vì OH- + HCO3- → H2O + CO3 ̀ ̣ ̀ c) Fe+ không thể tôn tai cung vơi S2 - vì Fe+ + S2 - → FeS ! ̀ ̣ ̀ Ví dụ 2: Dự đoan phan ưng hoá hoc xay ra. ́ ̉ ̣ ̉ Về nguyên tăc Ag không phan ưng vơi cac dung dich axit loang nhưng Ag có khả năng đây ́ ̉ ́ ̣ ́ ̃ ̉ được H2 khoi axit HI vì tao AgI khó tan. ̉ ́ ̣ 2Ag + 2HI → 2AgI¯ + H2 Ví dụ 3: Vì sao HF tan vô han trong nươc nhưng tinh axit cua nó lai là axit yêu. ̣ ́ ́ ̉ ̣ ́ ́ Trong dung dich nươc . ̣ HF + H2O → H3O+ + F- Ka = 7,2 x 10-5 Ngoai quá trinh phân li kem cua HF gây nên chủ yêu bởi năng lượng liên kêt H – F rât ̀ ̀ ́ ̉ ́ ́ ́ lơn con có thêm quá trinh kêt hợp cua ion F vơi phân tư HF. ̀ ̀ ́ ̉ - F- + HF → HF2 K=5 → Ham lượng tương đôi cua H3O+ không đang kể → khi tac dung vơi NaOH hay ̀ ́ ̉ ́ ́ ̣ KOH thì HF tao ra muôi NaHF2 hay KHF2 . ̣ ́ Ví dụ 4:Tinh axit trong day tư HF → HI thay đôi như thế nao ? Nguyên nhân. ́ ̃ ̉ ̀
- Dung dich nươc cua cac Hidrô Halogenua là nhưng axit và được goi là axit halogen hidric ̣ ̉ ́ ́ ̣ ́ HX + H2O → H3O+ + X- Tinh axit trong day tăng HF < HCl < HBr < HI nguyên nhân là do tư F → I ban kinh ́ ́ ̃ ́ ́ nguyên tư tăng, độ xen phủ e cua cac nguyên tư H và halogen giam, vung xen phủ năm ở ̉ ́ ̉ ̀ ̀ khoang cach xa hat nhân nguyên tư halogen bị chăn manh hơn do số lơp e trung gian tăng → ̉ ́ ̣ ̣ ̣ năng lượng liên kêt H – X giam → khả năng tach H+ khi cac HX tan vao H2O tăng → tinh ́ ̉ ́ ́ ̀ ́ ́ axit tăng. II. Cac đinh luât hoa hoc cơ ban : ́ ̣ ̣ ́ ̣ ̉ Cac đinh luât hoa hoc được đưa vao chương trinh để giup cho quá trinh nghiên cưu cac qui ́ ̣ ̣ ́ ̣ ̀ ̀ ́ ̀ ́ luât chung và riêng biêt về câu tao chât và sự biên đôi cac chât. ̣ ̣ ́ ̣ ́ ́ ̉ ́ ́ 1. Đinh luât thanh phân không đôi : nghiên cưu thanh phân đinh lượng về câu truc phân tư ̣ ̣ ̀ ̀ ̉ ̀ ̀ ̣ ́ ́ cac chât , lam cơ sở dể xac đinh cac nguyên tố hoa hoc tao nên phân tư cac chât . tư số ́ ́ ̀ ́ ̣ ́ ́ ̣ ̣ ́ ́ nguyên tư cua cac nguyên tố có trong thanh phân cac chât là cơ sở để biêu diên, mô tả cac ̉ ́ ̀ ̀ ́ ́ ̉ ̃ ́ chât băng kí hiêu, công thưc hoa hoc cac chât. ́ ̀ ̣ ́ ̣ ́ ́ Đinh luât được nghiên cưu ở chương II lơp 8 PTTHCS. ̣ ̣ 2. Đinh luât bao toan khôi lương : Nghiên cưu qui luât bao toan khôi lượng cac chât trong ̣ ̣ ̉ ̀ ́ ̣ ̉ ̀ ́ ́ ́ phan ưng hoa hoc quá trinh biên đoi , vân đông cua vât chât : khôi lượng cac chât được bao ̉ ́ ̣ ̀ ́ ̉ ̣ ̣ ̉ ̣ ́ ́ ́ ́ ̀̉ toan chỉ có “thay đôi lai câu tao , sâp xêp lai cac nguyên tư để tao chât mơi”. Đinh luât lam ̀ ̉ ̣ ́ ̣ ́ ́ ̣ ́ ̣ ́ ̣ ̣ ̀ cơ sở cho viêc tinh toan đinh lượng cac chât trong phan ưng hoa hoc. ̣ ́ ́ ̣ ́ ́ ̉ ́ ̣ Ap dung đinh luât bao toan khôi lượng giai cac bai toan đinh lượng. ́ ̣ ̣ ̣ ̉ ̀ ́ ̉ ́ ̀ ́ ̣ Ví dụ 1: Để đôt chay hoan toan 4,45g chât hưu cơ A, ngươi ta phai dung hêt 4,2 lit O 2 . San ́ ́ ̀ ̀ ́ ̉ ̀ ́ ́ ̉ phâm chay gôm có 3,15g H2O và 3,92 lit hôn hợp N2 và CO2. Cac thể tich đo ở đktc. Xac ̉ ́ ̀ ́ ̃ ́ ́ ́ đinh CTPT cua chât A biêt tỉ khôi hơi cua A đôi vơi H 2 là 44,5. ̣ ̉ ́ ́ ́ ̉ ́ Theo đinh luât bao toan khôi lượng ta có : mA + mO2 - mH2O ̣ ̣ ̉ ̀ ́ = m N2 + m CO2 Tư đó đăt 1 phương trinh theo ̣ ̀ m + m N2 CO2 = 7,3 Tiêp tuc sư dung cac dư kiên con lai giai tiêp bai toan. ́ ̣ ̣ ́ ̣ ̀ ̣ ̉ ́ ̀ ́ 3. Đinh luât Avôgađgo : Xac đinh thể tich môt phân tư chât khí trong điêu kiên chuân . Đinh ̣ ̣ ́ ̣ ́ ̣ ́ ̀ ̣ ̉ ̣ luât giup cho viêc nghiên cưu đinh lượng quá trinh biên đôi chât khí trong điêu kiên chuân ̣ ́ ̣ ̣ ̀ ́ ̉ ́ ̀ ̣ ̉ và mở rông trong cac điêu kiên khac theo phương trinh trang thai cua chât khí . ̣ ́ ̀ ̣ ́ ̀ ̣ ́ ̉ ́ Ví dụ 1: khi lam bay hơi 15g chât B chiêm 1 thể tich băng thể tich cua 7g khí N 2 (đo cung ̀ ́ ́ ́ ̀ ́ ̉ ̀ điêu kiên). Tim khôi lượng mol phân tư khí B. ̀ ̣ ̀ ́
Để giai bai toan nay giao viên hương dân hoc sinh ap dung hệ quả cua đinh luât Avôgadrô, ̉ ̀ ́ ̀ ́ ̃ ̣ ́ ̣ ̉ ̣ ̣ đó là trong cung điêu kiên tỉ lệ thể tich tương ưng vơi tỉ lệ số mol --> số mol cua 15g B băng ̀ ̀ ̣ ́ ̉ ̀ số mol cua 7g N2 --> giai tiêp bai toan. ̉ ̉ ́ ̀ ́ 4. Đinh luât tuân hoan cac nguyên tố hoa hoc : Nghiên cưu qui luât biên đôi tuân hoan tinh ̣ ̣ ̀ ̀ ́ ́ ̣ ̣ ́ ̉ ̀ ̀ ́ chât cac nguyên tố , cac hợp chât trong chu kỳ , nhom cua cac nguyên tố hoa hoc . Cung vơi ́ ́ ́ ́ ́ ̉ ́ ́ ̣ ̀ thuyêt electron xac đinh môi liên hệ giưa vị trí cac nguyên tố trong HTTH . qui luât biên đôi ́ ́ ̣ ́ ́ ̣ ́ ̉ tinh chât cac chât vơi câu tao nguyên tư , dang liên kêt hoa hoc cac chât . Trên cơ sở đó mà ́ ́ ́ ́ ́ ̣ ̣ ́ ́ ̣ ́ ́ dự đoan tinh chât cac chât, đinh hương cao sự nghiên cưu thực nghiêm cac chât và hinh ́ ́ ́ ́ ́ ̣ ̣ ́ ́ ̀ thanh kĩ năng dự đoan khoa hoc trong hoc tâp hoa hoc cho hoc sinh. ̀ ́ ̣ ̣ ̣ ́ ̣ ̣ III. Kết luận 1. Cac thuyêt – đinh luât hoa hoc giư vai trò cơ sở lý thuyêt cho toan bộ chương tư(nh , giup ́ ́ ̣ ̣ ́ ̣ ́ ̀ ́ cho viêc nghiên cưu cac vân đề cụ thể cua chương trinh hoa hoc. Sự nghiên cưu lý thuyêt – ̣ ́ ́ ̉ ̀ ́ ̣ ́ đinh luât có giá trị phương phap luân và quan trong ở tât cả cac giai đoan cua sự tông kêt, ̣ ̣ ́ ̣ ̣ ́ ́ ̣ ̉ ̉ ́ khai quat hoa kiên thưc. Sự tông kêt cac vân đề trên cơ sở lý thuyêt chủ đao tao điêu kiên ́ ́ ́ ́ ̉ ́ ́ ́ ́ ̣ ̣ ̀ ̣ phat triên tư duy lí thuyêt, môt phương phap nhân thưc , hoc tâp cơ ban cua bộ môn hoa ́ ̃ ́ ̣ ́ ̣ ̣ ̣ ̉ ̉ ́ ̣ hoc . 2. Cac thuyêt lam cơ sở cho sự nghiên cưu hoa hoc đêu đăt ở đâu chương trinh để giup cho ́ ́ ̀ ́ ̣ ̀ ̣ ̀ ̀ ́ viêc nghiên cưu cac vân đề cụ thể được dễ dang hơn . Môt số đinh luât, qui tăc hoc xen kẽ ̣ ́ ́ ̀ ̣ ̣ ̣ ́ ̣ vơi phân cụ thể nghiên cưu về cac chât nhưng vân đam bao vai trò chủ đao cua lí thuyêt : ̀ ́ ́ ̃ ̉ ̉ ̣ ̉ ́ được nghiên cưu trươc môt bươc lam cơ sở cho viêc giai thich , hiêu sâu về chât và sự biên ̣ ̀ ̣ ̉ ́ ̉ ́ ́ ̉ ̉ ́ đôi cua chung. 3. Thông qua viêc nghiên cưu cac thuyêt, đinh luât hoa hoc mà hinh thanh thế giơi quan khoa ̣ ́ ́ ̣ ̣ ́ ̣ ̀ ̀ hoc, cơ sở cua phep biên chưng. ̣ ̉ ́ ̣ (Tổng hợp) Nguyên tắc chung khi dạy các bài về thuyết và định luật trong chương trình Hóa học phổ thông Phương pháp D3H, Phương pháp dạy học | Chemistry Express | Tháng Tám 15, 2010 at 20:32 Các thuyết – định luật Hóa học giư vai trò cơ sở lý thuyết cho toàn bộ chương trình , giúp cho việc nghiên cưu các vấn đề cụ thể của chương trình hóa học. Tuy nhiên, để học sinh nắm được nội dung của các thuyết và định luật thật không hề đơn giản. Vì vậy, khi dạy các bài về thuyết và định luật, cần thực hiện các nguyên tắc sau Nguyên tăc 1. Khi day hoc về cac thuyêt và đinh luât Hoa hoc cơ ban cân xuât phat tư cac sự ́ ̣ ̣ ́ ́ ̣ ̣ ́ ̣ ̉ ̀ ́ ́ ́ kiên cụ thê, riêng lẻ có liên quan đên nôi dung hoc thuyêt, đinh luât để khai quat hoa, tim ra ̣ ̉ ́ ̣ ̣ ́ ̣ ̣ ́ ́ ́ ̀ ban chât chung hoăc quy luât được nêu ra trong nôi dung cơ ban cua hoc thuyêt đo. ̉ ́ ̣ ̣ ̣ ̉ ̉ ̣ ́ ́ Năm 1897 – Tư thí nghiêm cua Tôm-xơn đã phat hiên ra tia âm cực mà ban chât là chum cac ̣ ̉ ́ ̣ ̉ ́ ̀ ́ hat nhỏ bé mang điên tich âm goi là cac electron. ̣ ̣ ́ ̣ ́
Năm 1911 – Rơ-dơ-pho và cac công sự đã cho cac hat a băn phá môt lá vang mong và dung ́ ̣ ́ ̣ ́ ̣ ̀ ̉ ̀ man huynh quang đăt sau lá vang để theo doi đương đi cua hat α. ̀ ̀ ̣ ̀ ̃ ̉ ̣ Tư đó đi đên kêt luân nguyên tư có câu tao rông, cac e chuyên đông tao ra vỏ electron bao ́ ́ ̣ ́ ̣ ̃ ́ ̉ ̣ ̣ quanh hat mang điên tich dương có kich thươc nhỏ bé so vơi kich thươc nguyên tư, năm ở ̣ ̣ ́ ́ ́ ̀ tâm nguyên tư. Đó là hat nhân nguyên tư. ̣ Năm 1916 – Rơ-dơ-pho phat hiên ra môt loai hat mang điên tich goi là proton đó chinh là ion ́ ̣ ̣ ̣ ̣ ̣ ́ ̣ ́ dương H được ký hiêu băng chư P. + ̣ ̀ Năm 1932 – Chat-vich công tac viên cua Rơ-dơ-pho dung hat a băn phá 1 tâm kim loai Beri ̣ ́ ̉ ̀ ̣ ́ ́ ̣ mong phat hiên ra môt loai hat mơi có khôi lượng xâp xỉ khôi lượng cua proton nhưng ̉ ́ ̣ ̣ ̣ ̣ ́ ́ ́ ̉ không mang điên, được goi là hat nơtron (ký hiêu chư n). ̣ ̣ ̣ ̣ Tư cac sự kiên là nhưng thí nghiêm cua cac nhà bac hoc dân dân dân đên sự khai quat tim ra ́ ̣ ̣ ̉ ́ ́ ̣ ̀ ̀ ̃ ́ ́ ́ ̀ ban chât cua nôi dung thuyêt câu tao nguyên tư: ̉ ́ ̉ ̣ ́ ́ ̣ Thanh phân câu tao nguyên tư gôm: ̀ ̀ ́ ̣ ̀ - Hat nhân năm ở tâm cua nguyên tư gôm cac hat p, n. ̣ ̀ ̉ ̀ ́ ̣ - Vỏ electron cua nguyên tư gôm cac e chuyên đông xung quanh hat nhân. ̉ ̀ ́ ̉ ̣ ̣
- Cac đăc điêm cua cac loai hat (kich thươc, khôi lượng, điên tich…). ́ ̣ ̉ ̉ ́ ̣ ̣ ́ ́ ̣ ́ Nguyên tăc 2. Cân phai nêu rõ (phat biêu) môt cach chinh xac, khoa hoc nôi dung cua hoc ́ ̀ ̉ ́ ̉ ̣ ́ ́ ́ ̣ ̣ ̉ ̣ thuyêt hoăc đinh luât cân nghiên cưu. ́ ̣ ̣ ̣ ̀ Thí du: Bang tuân hoàn các nguyên tố hóa học. ̣ ̉ ̀ Khi nghiên cưu về đinh luât tuân hoan cac nguyên tố hoa hoc cân phai nghiên cưu sự biên ̣ ̣ ̀ ̀ ́ ́ ̣ ̀ ̉ ́ đôi tuân hoan câu hinh electron nguyên tư cac nguyên tố hoa hoc (Bang 2-1 trang 39 sach ̉ ̀ ̀ ́ ̀ ́ ́ ̣ ̉ ́ giao khoa lơp 10) và tư đó phai nêu rõ đinh luât tuân hoan phat biêu như sau: “Sự biên đôi ́ ̉ ̣ ̣ ̀ ̀ ́ ̉ ́ ̉ tuân hoan về câu hinh electron nguyên tư cua cac nguyên tố chinh là nguyên nhân cua sự ̀ ̀ ́ ̀ ̉ ́ ́ ̉ biên đôi tuân hoan về tinh chât cua cac nguyên tố́ đo”. Đó chinh là cơ sở cua đinh luât tuân ́ ̉ ̀ ̀ ́ ́ ̉ ́ ́ ́ ̉ ̣ ̣ ̀ ̀ hoan Men-đê-le-ep. Nguyên tăc 3. Tư nôi dung cua đinh luât hoc thuyêt cân chỉ ra cơ sở khoa hoc, ý nghia cua ́ ̣ ̉ ̣ ̣ ̣ ́ ̀ ̣ ̃ ̉ chung để giup hoc sinh hiêu, năm chăc nôi dung và vân dung trong viêc nghiên cưu cac vân ́ ́ ̣ ̉ ́ ́ ̣ ̣ ̣ ̣ ́ ́ đề cụ thê, giai quyêt cac vân đề hoc tâp đăt ra. ̉ ̉ ́ ́ ́ ̣ ̣ ̣ Thí du: Tư đinh luât tuân hoan và thuyêt electron cân chỉ ra cơ sở khoa hoc cua nôi dung ̣ ̣ ̣ ̀ ̀ ́ ̀ ̣ ̉ ̣ đinh luât đó là câu hinh electron sẽ quyêt đinh tinh chât cua cac chât và sự biên đôi tinh chât ̣ ̣ ́ ̀ ́ ̣ ́ ́ ̉ ́ ́ ́ ̉ ́ ́ cua cac chât và hợp chât cua chung. Tư đó thây được vai trò và ý nghia cua chung trong viêc ̉ ́ ́ ́ ̉ ́ ́ ̃ ̉ ́ ̣ vân dung xet về môi quan hệ giưa vị trí và câu tao, giưa vị trí và tinh chât, so sanh tinh chât ̣ ̣ ́ ́ ́ ̣ ́ ́ ́ ́ ́ hoa hoc cua môt nguyên tố vơi cac nguyên tố lân cân… ́ ̣ ̉ ̣ ́ ̣ Nguyên tăc 4. Cân cho hoc sinh vân dung nhưng nôi dung cua cac hoc thuyêt vao viêc ́ ̀ ̣ ̣ ̣ ̣ ̉ ́ ̣ ́ ̀ ̣ nghiên cưu cac trương hợp cụ thể khac nhau để hiêu sâu săc nôi dung cua no, hoan thiên – ́ ́ ̉ ́ ̣ ̉ ́ ̀ ̣ phat triên, mở rông pham vi ap dung cua no. ́ ̉ ̣ ̣ ́ ̣ ̉ ́ Thí du: Vân dung cac nguyên lý và quy tăc phân bổ electron trong nguyên tư để viêt câu hinh ̣ ̣ ̣ ́ ́ ́ ́ ̀ electron cua môt số nguyên tố trong phân nhom phụ như: Cu, Fe, Cr… (mở rông pham vi ap ̉ ̣ ́ ̣ ̣ ́ dung) để hiêu rõ hơn, sâu hơn về quy luât phân bố e. Cu: Z = 29 câu hinh e: 1s2 2s2 2p6 3s2 ̣ ̉ ̣ ́ ̀ 3p6 3d9 4s2 nhưng do phân lơp 3d9 rât dễ dang nhân 1e cua phân lơp 4s2 để tao thanh câu hinh ́ ̀ ̣ ̉ ̣ ̀ ́ ̀ 3d10 là câu hinh bên vưng nên câu hinh electron cua Cu là 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d10 4s1. ́ ̀ ̀ ́ ̀ ̉
Nguyên tăc 5. Cân tân dung cac kiên thưc lich sư hoa hoc để giup hoc sinh hiêu được nhưng ́ ̀ ̣ ̣ ́ ́ ̣ ́ ̣ ́ ̣ ̉ nôi dung khó cua phân lý thuyêt và giơi thiêu cach tư duy khoa hoc cua cac nhà hoa hoc để ̣ ̉ ̀ ́ ̣ ́ ̣ ̉ ́ ́ ̣ ren luyên phat triên tư duy sang tao cua hoc sinh. ̀ ̣ ́ ̉ ́ ̣ ̉ ̣ Thí du: Minh hoa như ở nguyên tăc 1. ̣ ̣ ́ Hoăc giơi thiêu lich sư về nhà bac hoc Men- đê- lê – ep (trang 55 – Sach giao khoa hoa hoc, ̣ ̣ ̣ ́ ̣ ́ ́ ́ ̣ lớp 10). Nguyên tăc 6. Tăng cương sư dung cac phương tiên trực quan: mô hinh, tranh ve, thí ́ ̣ ́ ̣ ̀ ̃ nghiêm, biêu bang… giup hoc sinh tiêp thu được dễ dang cac nôi dung cua cac thuyêt và ̣ ̉ ̉ ́ ̣ ́ ̀ ́ ̣ ̉ ́ ́ ̣ ̣ ́ đinh luât hoa hoc. ̣