Bài giảng Quản trị sản xuất và dịch vụ: Chương 4 - Nguyễn Văn Minh

Chia sẻ: Gdfb Gdfb | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:11

Thêm vào BST

Báo xấu

82
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nội dung chính của chương 4 Quản trị dự trữ trong Quản trị sản xuất và dịch vụ trình bày khái quát chung về quản trị dự trữ. Quản trị dự trữ là quản trị quá trình bảo đảm mức dự trữ tối ưu về nguồn lực đáp ứng kịp thời nhu cầu sản xuất, thỏa mãn yêu cầu của khách hàng và giảm tối đa chi phí.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Quản trị sản xuất và dịch vụ: Chương 4 - Nguyễn Văn Minh

QU N TR S N XU T & D CH V QU N TR D TR TS. NGUY N VĂN MINH 098 311 8969, minhnv@ftu.edu.vn nguyenvm2002@gmail.com Hà N i, 2009 CHƯƠNG V. QU N TR D TR N I DUNG CHÍNH I. Khái quát chung II. Các phương pháp qu n tr d tr cơ b n III. B o hi m d tr © Nguy n Văn Minh, T ch c s n xu t 2 Hà n i, 2006-2007. I. KHÁI QUÁT CHUNG 1. Khái ni m Qu n tr d tr là qu n tr quá trình b o m m c d tr t i ưu v ngu n l c áp ng k p th i nhu c u s n xu t, th a mãn yêu c u c a khách hàng và gi m t i a chi phí d tr cho DN. 2. Ch c năng c a qu n tr d tr áp ng y , chính xác các yêu c u s n xu t v nguyên v t li u. B o m ngu n d tr quá trình s n xu t di n ra liên t c, hi u qu thông qua vi c t o ngu n d tr t i ưu (bufer). Ngăn ng a kh năng c n ki t ngu n l c SX vì các lý do b t kh kháng. Ngăn ng a nh ng bi n ng b t thư ng lên giá thành s n ph m (tích tr , phòng trư t giá). Gi m t i a chi phí s n xu t thông qua vi c t i ưu hóa chi phí d tr . © Nguy n Văn Minh, T ch c s n xu t 3 Hà n i, 2006-2007. 1
I. KHÁI QUÁT CHUNG 3. Chi phí d tr 4 nhóm chi phí cơ b n 1. Chi phí t hàng (ordering cost) Là chi phí th c hi n ơn hàng: Chi phí l p, g i, nh n ơn t hàng; Chi phí nh n hàng: v n chuy n, b c d …; CP giao nh n, ki m tra ch t lư ng hàng hóa; CP thanh quy t toán lô hàng; Nh ng chi phí này thư ng ư c tính chung theo t ng lô hàng. T l thu n v i s l n t và nh n hàng, t l ngh ch v i s lư Tng c s n xuph m trong m t ơn 4 © Nguy n Văn Minh, ch s n t Hà n i, 2006-2007. hàng. I. KHÁI QUÁT CHUNG 3. Chi phí d tr 2. Chi phí duy trì d tr (t n tr , lưu kho) Là chi phí liên quan n vi c gi và b o qu n hàng hóa trong kho trong m t kho ng th i gian xác nh. CP thuê kho, bãi; CP d ch v lưu kho, CP b o qu n hàng hóa; CP phát sinh trong quá trình b o qu n; CP liên quan n hàng hóa: b o hi m, thu , kh u hao; CP cơ h i do v n ng trong hàng d tr . Chi phí này t l thu n v i s lư ng hàng hóa d tr . V n : gi m chi phí t n tr thì nên t hàng nhi u l n v i s lư ng ít, inhưng làm như th l i T ưu © Nguy làm tăng chi phí T chhàng. t n Văn Minh, c s n xu 5 Hà n i, 2006-2007. I. KHÁI QUÁT CHUNG 3. Chi phí d tr 3. Chi phí phát sinh do không ngu n hàng d tr Là chi phí xu t hi n trong trư ng h p c u vư t cung (m t khách hàng vì không áp ng k p, nhu c u). Chi phí lo i này khó ánh giá và mang tính ch quan. 4. Chi phí mua hàng Là chi phí mua m t lư ng hàng m i. Tuy nhiên chi phí này không liên quan nhi u n các mô hình d tr . © Nguy n Văn Minh, T ch c s n xu t 6 Hà n i, 2006-2007. 2
I. KHÁI QUÁT CHUNG 4. H th ng qu n tr d tr Ph i tr l i hai câu h i chính t hàng khi nào? S lư ng bao nhiêu? Có hai h th ng qu n tr d tr cơ b n: Tái t o d tr nh kỳ theo th i gian, v i s lư ng khác nhau – mô hình P; Tái t o d tr theo s lư ng không ph thu c vào th i gian – mô hình Q. © Nguy n Văn Minh, T ch c s n xu t 7 Hà n i, 2006-2007. I. KHÁI QUÁT CHUNG 4. H th ng qu n tr d tr Q Q Q1 Q2 Q3 Q1 Q2 Q3 Q0 t1 t2 t3 t1 t2 t3 t1=t2=t3; Q1≠Q2≠Q3 Q1=Q2=Q3; t1≠t2≠t3 Mô hình P Mô hình Q © Nguy n Văn Minh, T ch c s n xu t 8 Hà n i, 2006-2007. I. KHÁI QUÁT CHUNG 5. Hi u qu ho t ng c a h th ng qu n tr d tr qu n tr d tr hi u qu DN c n quan tâm hơn: D báo nhu c u; Ki m soát th i gian th c hi n ơn hàng; Ki m soát, t i ưu hóa chi phí d tr , chú tr ng chi phí t hàng và chi phí lưu kho. i v i DNNVV áp d ng hình th c ki m tra nh kỳ, tái t o d tr theo th i gian; Áp d ng hình th c qu n tr d tr ơn gian: thùng hai ngăn. S d ng mã s , mã v ch qu n tr d tr . Tìm hi u th c t qu n tr d tr DN. © Nguy n Văn Minh, T ch c s n xu t 9 Hà n i, 2006-2007. 3
II. Các phương pháp qu n tr d tr cơ b n Phương pháp A-B-C Mô tái t o d tr theo s lư ng (Ecomic Order Quality model – EOQ) Mô hình EOQ - tái t o d tr liên t c Mô hình EOQ – kh u tr theo s lư ng. © Nguy n Văn Minh, T ch c s n xu t 10 Hà n i, 2006-2007. 2.1. Phương pháp A-B-C Là phương pháp phân lo i hàng d tr thành các nhóm khác nhau (A,B,C) d a vào giá tr hàng hóa d tr hàng năm c a t ng lo i hàng ư c qui thành ti n. Giá tr hàng hóa d tr hàng năm c a m t lo i hàng ư c tính b ng tích s gi a giá bán 1 vsp v i s lư ng d tr hàng năm c a lo i hàng ó. Phân tích A-B-C d a trên nguyên t c 20-80 c a Pareto (nhà kinh t h c Italy, TK 19). 20% KH -> 80% l i nhu n -> Th trư ng m c tiêu 20% SP -> 80% doanh thu -> CL phát tri n SP 20% hàng d tr -> 80% giá tr hàng d tr c a DN. 20/80 PARETO PHÁT TRI N CÓ TR NG TÂM © Nguy n Văn Minh, T ch c s n xu t 11 Hà n i, 2006-2007. SƠ MINH H A K THU T A-B-C Giá tr hàng d tr Nhóm A Cao, 80 Nhóm B TB, 20 Nhóm C Th p,10 20 60 90 S lư ng d tr © Nguy n Văn Minh, T ch c s n xu t 12 Hà n i, 2006-2007. 4
2.2. Mô hình t hàng kinh t cơ b n Economic Order Quality model – EOQ Là mô hình tái t o d tr theo s lư ng – cho phép xác nh s lư ng d tr t i ưu v i chi phí th p nh t có th mà v n m b o DN ho t ng hi u qu . Gi thi t c a mô hình: Nhu c u bi t trư c và không i; Nhu c u phân b u trong; Th i gian th c hi n ơn hàng bi t trư c và không i; ơn hàng c a các l n t hàng u như nhau; Ch tính hai lo i chi phí cơ b n: CP t hàng và chi phí lưu kho; Tính toán ch v i 1 lo i hàng hóa. © Nguy n Văn Minh, T ch c s n xu t 13 Hà n i, 2006-2007. 2.2. Mô hình t hàng kinh t cơ b n Mô hình t ng quát T c xu t Q hàng Qmax i m t hàng Qmin Th i t0 t1 t2 t, Th i i m gian nh n © Nguy n Văn Minh, T ch c s n xu t 14 hàng n i, 2006-2007. Hà 2.2. Mô hình t hàng kinh t cơ b n G i: Q: s lư ng SP trong m t ơn hàng H: chi phí lưu kho tính trên 1 vsp S: chi phí t hàng c a 1 ơn hàng D: nhu c u d tr trong th i gian t. Yêu c u: 1. Tính chi phí lưu kho –CLK 2.Tính chi phí t hàng – C H 3.Tìm giá tr Q t i ưu cho 1 l n t hàng chi phí d tr là bé nh t? T c tìm Q CDT = CLK +C H -> min © Nguy n Văn Minh, T ch c s n xu t 15 Hà n i, 2006-2007. 5
2.2. Mô hình t hàng kinh t cơ b n 1. Tính chi phí lưu kho – CLK CLK Ta có: CLK =Q/2 .H CLK = QTB.H =H/2 .Q = (Qmax+Qmin)/2.H = Q/2.H (1) Trong ó: QTB – lư ng d tr trung bình trong th i gian t; Qmax – lư ng d tr t i a (Qmax=Q) Qmin – lư ng d tr t i thi u (Qmin = 0). Q © Nguy n Văn Minh, T ch c s n xu t 16 Hà n i, 2006-2007. 2.2. Mô hình t hàng kinh t cơ b n 2. Tính chi phí t hàng – C C H H Ta có: C H = D/Q.S (2) C =1/Q . DS Trong ó: D nhu c u d H tr trong th i gian t; S – chi phí t 1 ơn hàng D/Q ? S lư ng ơn hàng Q/D.T? Th i gian 1 kỳ t hàng (T – th i gian làm vi c trong giai Q o n kh o sát) © Nguy n Văn Minh, T ch c s n xu t 17 Hà n i, 2006-2007. 2.2. Mô hình t hàng kinh t cơ b n 3.Tìm Q* t i ưu CDT Ta có: CDT = CLK + C H (1)&(2) suy ra: CDT CDT =Q/2 .H+D/Q .S = H/2 .Q +1/Q.DS Qua th ta th y CDT t giá min khi (CDT)’Q=0 và (CDT)’’Q>0. Hay chính là: H/2 – DS/Q22 DS =0 => Q * = H (3) Q* Q © Nguy n Văn Minh, T ch c s n xu t 18 Hà n i, 2006-2007. 6
2.2. Mô hình t hàng kinh t cơ b n Ví d Doanh nghi p A trong năm t i s bán ư c kho ng 9600 sp. Chi phí lưu kho cho 1 vsp lo i này/1năm là $16, chi phí m t l n t hàng d tính là $75. DN làm vi c 288ngày/năm. 1. Tính s lư ng t hàng t i ưu Q*. 2. DN c n t hàng bao nhi u l n trong 1 năm? 3. Kho ng th i gian gi a 2 l n t hàng là bao nhiêu? Gi i Ta có: D=9600; H=$16; S=$75; T=288 Q* = √2DS/H= √2.9600.75/16=300 sp. S l n t hàng = D/Q*=9600/300=32 l n. Chu kỳ t hàng = Q*/D.T=300/9600.288=9 ngày © Nguy n Văn Minh, T ch c s n xu t 19 Hà n i, 2006-2007. 2.3. Mô hình EOQ – tái t o d tr liên t c Mô hình t ng quát Trên th c t quá trình s n xu t (nh p kho) thư ng di n ra ng th i v i quá trình cung ng tiêu dùng (xu t kho), nên hàng d tr ư c tái t o liên t c. Xem mô hình minh h a. Nh p, Xu t xu t Qp p Qmax (p-u)/p u Hàng d tr t © Nguy n Văn Minh, T ch c s n xu t 20 Hà n i, 2006-2007. 2.3. Mô hình EOQ – tái t o d tr liên t c G i: QP – s lư ng hàng nh p kho (s n xu t) trong 1 chu kỳ d tr ; Qmax – s lư ng hàng d tr t i a; p–t nh p kho (s n xu t); u–t c xu t kho (t c tiêu dùng); H, S, D – như bài trư c. Tìm giá tr Qp t i ưu (nh p kho ho c s n xu t) chi phí d tr là nh nh t? Chi phí t hàng trong trư ng h p này ư c xem như là chi phí chu n b s n xu t (b o dư ng máy móc, v n hành, thay th công c s n xu t – cho 1 lô hàng d tr . © Nguy n Văn Minh, T ch c s n xu t 21 Hà n i, 2006-2007. 7
2.3. Mô hình EOQ – tái t o d tr liên t c Gi i: Qp/p=t’? Ta co : •Th i gian s n xu t (nh p kho) Qp/u = t? QMAX p −u C LK = H = QP H •Th i gian 1 chu kỳ d tr 2 2p D C H = QP S Suyra : p −u D C DT = C LK + C H = QP 2p H + QP S ' p −u C DT  min khi (C ) → DT Q p =0→ 2p H − Q12 DS = 0 P 2 2 DS p hay 2 DS p hay Q = p H • p −u → Q p = H • p −u ( 4) © Nguy n Văn Minh, T ch c s n xu t 22 Hà n i, 2006-2007. 2.3. Mô hình EOQ – tái t o d tr liên t c Ví d DN B s n xu t chơi tr em (ô-tô) c n 48000 bánh xe nh a l p r p/1năm. DN t s n xu t linh ki n này công su t 800sp/1ngày. Chi phí lưu kho/1sp/1năm là $1. Chi phí chu n b s n xu t là $45/1 chu kỳ s n xu t. DN làm vi c 240 ngày/năm và quá trình xu t xư ng ô-tô nh a di n ra liên t c trong năm. Yêu c u: 1. Xác nh kh i lư ng SX t i ưu bánh xe cho 1 chu kỳ SX. 2. Xác nh giá tr chi phí d tr t i thi u. 3. Xác nh chu kỳ tái t o d tr t i ưu. 4. Xác nh th i gian s n xu t t i ưu (kỳ SX) © Nguy n Văn Minh, T ch c s n xu t 23 Hà n i, 2006-2007. 2.3. Mô hình EOQ – tái t o d tr liên t c Gi i: Ta có: D=48000; S=$45; H=$1; p=800sp/ngày; u=48000/240=200sp/ngày. 1. Qp=√2DS/H . √p/(p-u)= √(2.48000.45)/1 . √800/(800-200)= 2400sp. 2. CDT = Qmax/2 . H + D/Qp . S = Qp.(p-u)/2p . H + D/Qp . S = 1800/2 .1 + 48000/2400 . 45=1800$ 3. t=Qp/u = 2400/200=12 ngày. 4. t’ = Qp/p = 2400/800 = 3 ngày. K t lu n: ???? S lư ng s n xu t t i ưu cho 1 chu kỳ d tr là 2400sp, ư c sx trong 3 ngày và sau 12 thì l i kh i ng s n xu t 1 l n. Môi năm DN s có 20 tái t o d tr liên t c. © Nguy n Văn Minh, T ch c s n xu t 24 Hà n i, 2006-2007. 8
2.4. Mô hình EOQ – kh u tr theo s lư ng (Quantity Discount Models) khuy n khích tiêu dùng nhi u DN áp d ng chính sách gi m giá theo s lư ng mua hàng. Nhi m v c a ngư i mua là ph i xác nh ư c s lư ng t hàng t i ưu v a th a hư ng l i ích do gi m giá mà không làm tăng t ng giá tr chi phí d tr . T ng chi phí d tr trong trư ng h p này ư c tính như sau: CDT = CLK + C H + CMH T c: C = Q H + D S + PD DT 2 Q trong ó : P - giá 1 vsp C n xác nh Q0 CDT = min? ng d ng mô hình EOQ gi i © Nguy n Văn Minh, T ch c s n xu t 25 Hà n i, 2006-2007. Sơ bi u di n CLK c nh/ vsp, không tính theo giá tr mua hàng C, 1) CDT có tính CMH 3) P CDT chưa tính CMH CLK C H 2) Q0 Q EOQ, Q0 Q 4) CLK tính t l v i % giá tr mua hàng CLK1 P1 P2 CLK2 P3 CLK3 C H Q0 Q © Nguy n Văn Minh, T ch c s n xu t Q01 Q02 Q03 26Q Hà n i, 2006-2007. 2.4. Mô hình EOQ – kh u tr theo s lư ng Ví d 1. DN có nhu c u s d ng 816SP/năm s n STT S lư ng mua Giá, $ xu t. Chi phí t hàng ư c tính b ng $12/sp/năm, chi hàng, chi c phí lưu kho tương ng là 1 1-49 20 4$/sp/năm. B ng giá c a nhà 2 50-79 18 cung c p xem b ng. Xác nh s lư ng mua hàng 3 80-99 17 t i ưu chi phí d tr là 4 Trên 100 16 th p nh t? Gi i: Trư ng h p CLK c nh tính trên ơn v sp, không theo giá tr mua hàng. Ta có: D=816sp/năm; S=$12; H=$4 Bư c 1. Tính Q0 =√2.816.12/4=70sp. Bư c 2. Vì s lư ng t hàng t i ưu không i theo giá mua hàng nên ta ch c n ch n 3 ơn giá có s lư ng l n hơn Q0 so sánh. Bư c 3. Tính giá tr CDT70, 80,100 CDT70= 14968; CDT80=14154; CDT100=14354 Bư c 4. Ch n Q0 = 80sp. © Nguy n Văn Minh, T ch c s n xu t 27 Hà n i, 2006-2007. 9
2.4. Mô hình EOQ – kh u tr theo s lư ng Ví d 2. DN có nhu c u s d ng 4000sp/năm s n xu t. Chi phí t hàng ư c tính b ng $18, chi STT S lư ng mua Giá, $ phí lưu kho chi m 18% giá tr mua hàng. B ng giá c a nhà hàng, chi c cung c p xem b ng. 1 1-499 0,90 Xác nh s lư ng mua hàng t i ưu chi phí d tr là th p nh t? 2 500-999 0,85 3 Trên 1000 0,82 Gi i: Trư ng h p CLK t l v i giá tr mua hàng Ta có: I=18%=0,18=> H=0,18P; S=$18; D=4000. Bư c 1. Vì Q0 thay i theo s lư ng mua hàng nên ta ph i tính Q0,9=√2DS/IP0,9=942sp; Q0,85=970sp; Q0,82=988sp.-> Ý nghĩa? Bư c 2. i u ch nh s lư ng t hàng t i ưu phù h p v i quãng gi m giá. V i giá $0,9: ch n Q0,9=499sp; Q0,85=970sp; Q0,82=1000sp => Vì sao l i ch n như v y? Bư c 3. Tính giá tr CDT0,9, 0,85,0,82 sau ó so sánh CDT499=$3784,4; CDT970=$3548; CDT1000= $3426; Bư c 4. Ch n Q0,82 = 1000sp. © Nguy n Văn Minh, T ch c s n xu t 28 Hà n i, 2006-2007. 2.5. Xác nh th i i m t hàng tái t o d tr (ROP-reorder point) ROP=d.LT Trong ó: Q •d – nhu c u trong m t giai o n th i gian. •LT – th i gian th c M c nhu c u cao hi n ơn hàng d tr . nh t có th Ví d : M t ơn v s n xu t có M c nhu c u d tính nhu c u nh p ROP 2 vsp/ngày. Th i gian th c hi n ơn hàng là 7 ngày. Xác nh th i i m tái t o d tr . M c d tr ROP = 2x7= 14sp. d phòng (an toàn) KL.: Khi nào ngu n d tr ch còn 14sp thì b t t hàng Nh n hàng Th i gian LT u t © Nguy n Văn Minh, T ch c s n xu t 29 Hà n i, 2006-2007. III. D tr b o hi m M c d tr d phòng (an toàn) – là mưc d tr ư c d tính phòng ng a nh ng F(x) thay i th t thư ng c a nhu c u(Ss – safe stock). Xác su t Cách xác nh m c d tr an toan m o G i: hi m x- là s yêu c u trong kho ng th i gian b o M c áp hi m; thi u d ng nhu c u xBT – là giá tr trung bình c a x; tr Sn – i m t hàng (ROP); (Xác su t F(x) m t xác xu t c a c a i lư ng x; ngu n d tr ) Ss – là m c d tr an toàn; Kpv – xác xu t m c tin c y c a ngu n d tr . K (z) – h s c a ư ng phân b chu n (tra ROP SL d tr b ng) x Ss σLT - l ch chu n c a nhu c u Ta có: Sn Ss=Sn-x hay Ss=z. σLT Sn (ROP) = x+Ss 0 z σLT=√(xi-xTB)/n © Nguy n Văn Minh, T ch c s n xu t 30 Hà n i, 2006-2007. 10
III. B o hi m d tr Ví d : Kỳ Nhu c u (xi) |xi-x| (xi-x)2 Có s li u v tình hình tiêu th s n ph m qua các kỳ như 1 110 11 121 sau (xem b ng) 2 90 9 81 Xác nh m c d tr b o 3 112 13 169 hi m Ss v i xác su t Kpv là 4 88 11 121 50%, 80%, 90%, 98% 5 108 9 81 Kỳ Nhu c u, sp 6 85 14 196 1 110 593 67 769 2 90 Σ 3 112 Kpv, % =99; σLT =√769/6=11,3 σLT , XTB k (z) Ss=z. 4 88 sp 5 108 50 0 0 6 85 80 0,84 9,49 90 1,28 14,46 © Nguy n Văn Minh, T ch c s n xu t 31 98 2,05 23,17 Hà n i, 2006-2007. 11