Ảnh hưởng của thời gian sử dụng EDTA trên cấu trúc ngà chân răng trong sửa soạn ống tủy: Nghiên cứu với kính hiển vi điện tử quét

Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 2 * 2014<br /> <br /> ẢNH HƯỞNG CỦA THỜI GIAN SỬ DỤNG EDTA<br /> TRÊN CẤU TRÚC NGÀ CHÂN RĂNG TRONG SỬA SOẠN ỐNG TỦY:<br /> NGHIÊN CỨU VỚI KÍNH HIỂN VI ĐIỆN TỬ QUÉT<br /> Nguyễn Thị Bảo Trâm*, Phan Ái Hùng**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: khảo sát ảnh hưởng của thời gian sử dụng EDTA trên cấu trúc ngà răng trong sửa soạn ống tủy<br /> với kính hiển vi điện tử quét.<br /> Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu thực hiện trong labo theo phương pháp mù đơn, so sánh nhóm, thực<br /> hiện trên 32 răng trước trên của người đã nhổ. Các răng được sửa soạn và bơm rửa với các dung dịch EDTA<br /> 15% (của Mỹ và tự pha) theo các nhóm sau: 1, 5, 10 phút và nhóm chứng (sửa soạn với dung dịch NaOCl 2,5%).<br /> Chân răng được chuẩn bị để khảo sát với kính hiển vi điện tử quét.<br /> Kết luận: Cả hai loại dung dịch EDTA đều có hiệu quả làm sạch thành ống tủy chân răng ở 1/3 cổ và 1/3<br /> giữa ống tủy. Nhưng cả hai dung dịch này đều không hiệu quả ở 1/3 chóp.<br /> Từ khóa: chất chelat, EDTA, dung dịch bơm rửa, lớp mùn.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> THE EFFECT OF APPLICATION TIME OF EDTA ON INTRACANAL STRUCTURE DURING ROOT<br /> CANAL PREPARATION: AN SEM ANALYSIS<br /> Nguyen Thi Bao Tram, Phan Ai Hung<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 18 - Supplement of No 2 - 2014: 210 - 215<br /> Objective: The aim of this in vitro study was to verify the influence of irrigation time with<br /> ethylenediaminetetraacetic acid solutions (EDTA) on intracanal smear layer removal under the scanning electron<br /> microscope (SEM).<br /> Materials and method: Thirty-two extracted human permanent incisive teeth with single straight root<br /> canals were included. The root canals of the teeth were instrumented and, at the end of preparation, were irrigated<br /> with 5 mL of 15% EDTA, for 1 min (group 1), for 5 min (group 2), and for 10 min (group 3). Finally, followed by<br /> 5 mL of distilled water. Two EDTA solution were used (1 commercial product and 1 experiment product). The<br /> canals of teeth in group 7 (control) received only 5 mL of 2.5% NaOCl. The teeth were sectioned longitudinally<br /> and prepared for an SEM. The dentinal wall of cervical, middle and apical thirds was graded according to the<br /> amount of debris and smear layer remaining on the walls. The results were analysed using the Mann-Whitney<br /> test.<br /> Conclusion: Canal irrigation with both of EDTA solutions for 1 - 5 min were equally effective in removing<br /> the smear layer from the canal walls of straight roots at the cervical and middle thirds. But these solutions were<br /> not effective at the apical thirds.<br /> Key words: chelating agent, EDTA, irrigating solutions, smear layer<br /> <br /> * Học viên Cao học 2010-2012- Khoa RHM- Đại học Y Dược TP. HCM<br /> ** Bộ môn Răng trẻ em- Khoa RHM- Đại học Y Dược TP. HCM<br /> Tác giả liên lạc: ThS Nguyễn Thị Bảo Trâm ĐT: 0983970710 Email: ntbt79@yahoo.com<br /> <br /> 210<br /> <br /> Chuyên Đề Răng Hàm Mặt<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 2 * 2014<br /> MỞ ĐẦU<br /> Vi khuẩn còn tồn tại trong ống tủy sau điều<br /> trị là nguyên nhân chính của thất bại nội nha(10).<br /> Theo Peters và cộng sự (2001), có đến hơn 35%<br /> diện tích thành ống tủy không được dụng cụ<br /> chạm tới(4). Điều này càng nhấn mạnh tầm quan<br /> trọng của việc sử dụng các dung dịch bơm rửa<br /> để làm sạch và khử khuẩn tất cả các vùng của<br /> thành ống tủy.<br /> Có nhiều loại dung dịch bơm rửa nhưng<br /> không có dung dịch bơm rửa nào hòa tan được<br /> cả hai thành phần hữu cơ và vô cơ của lớp<br /> mùn(7,8). Vì vậy, các tác giả đề nghị sử dụng phối<br /> hợp dung dịch NaOCl với EDTA để loại bỏ lớp<br /> mùn, làm sạch thành ống tủy nhằm tạo thuận lợi<br /> cho giai đoạn trám bít ống tủy sau này(1,2,3,9).<br /> Phần lớn các nhà thực hành lâm sàng<br /> thường xuyên sử dụng dung dịch NaOCl để<br /> bơm rửa ống tủy nhưng lại hay quên sử dụng<br /> dung dịch EDTA. Với mong muốn điều chế<br /> dung dịch EDTA có giá thành rẻ hơn nhưng<br /> vẫn có hiệu quả tương đương với các sản<br /> phẩm EDTA được bán trên thị trường, cùng<br /> với sự hỗ trợ của Bộ môn Hóa vô cơ – Khoa<br /> Hóa và Công nghệ thực phẩm – Đại học Bách<br /> Khoa TP.HCM, dung dịch EDTA 15% được<br /> điều chế theo công thức của Nygaard-Þstby<br /> (1957). Dung dịch EDTA 15% thử nghiệm này<br /> được tạm đặt tên là dung dịch EDTA 15%<br /> (pha). Dung dịch EDTA 15% của Miltex, Mỹ<br /> được sử dụng để so sánh hiệu quả làm sạch<br /> ống tủy với dung dịch EDTA 15% (pha).<br /> Hơn nữa, hiện nay không có sự thống nhất<br /> về thời gian sử dụng dung dịch EDTA để đạt<br /> hiệu quả tốt nhất trên lâm sàng.<br /> <br /> Mục tiêu của nghiên cứu<br /> Mục tiêu tổng quát: Khảo sát ảnh hưởng của<br /> thời gian sử dụng EDTA trên cấu trúc ngà răng<br /> trong sửa soạn ống tủy, nghiên cứu in vitro.<br /> <br /> Mục tiêu cụ thể<br /> 1. So sánh hiệu quả làm sạch giữa các phần<br /> ba chân răng của dung dịch EDTA 15% (Mỹ) và<br /> <br /> Chuyên Đề Răng Hàm Mặt<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> hiệu quả làm sạch giữa các phần ba chân răng<br /> của dung dịch EDTA 15% (pha) với thời gian<br /> bơm rửa 1 phút, 5 phút và 10 phút.<br /> 2. So sánh hiệu quả làm sạch ống tủy chân<br /> răng của dung dịch EDTA 15% (Mỹ) giữa các<br /> khoảng thời gian 1 phút, 5 phút, 10 phút.<br /> 3. So sánh hiệu quả làm sạch ống tủy chân<br /> răng của dung dịch EDTA 15% (pha) giữa các<br /> khoảng thời gian 1 phút, 5 phút, 10 phút .<br /> 4. So sánh hiệu quả làm sạch ống tủy chân<br /> răng giữa hai dung dịch EDTA 15% (Mỹ) và<br /> dung dịch EDTA 15% (pha) trong 1 phút, 5 phút,<br /> 10 phút.<br /> <br /> VẬT LIỆU -PHƯƠNGPHÁP NGHIÊNCỨU<br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> Nghiên cứu được thực hiện trên 32 răng đã<br /> nhổ với tiêu chí chọn mẫu như sau:<br /> Răng cửa và răng nanh vĩnh viễn hàm trên<br /> của người, mới nhổ, một chân, một ống tủy<br /> thẳng, đóng chóp hoàn toàn, chưa điều trị nội<br /> nha và ống tủy không bị vôi hóa, chân răng và<br /> chóp răng còn nguyên vẹn, không nứt gãy.<br /> Xác định bằng chụp phim quanh chóp, chụp<br /> tại bộ môn Tia X, khoa Răng Hàm Mặt – Đại học<br /> Y Dược thành phố Hồ Chí Minh.<br /> <br /> Vật liệu nghiên cứu<br /> Dung dịch bơm rửa Hyposol (NaOCl 3%)<br /> (Ấn Độ).<br /> Dung dịch EDTA 15% (Miltex, Mỹ).<br /> Dung dịch EDTA 15% được điều chế theo<br /> công thức của Nygaard-Þstby (1957).<br /> <br /> Phương tiện nghiên cứu<br /> Trâm K-files (MANI.INC, Nhật Bản) số 10<br /> đến số 80.<br /> Kim bơm rửa Parcan (þ 0,50 x 40mm)<br /> (Septodont, Pháp).<br /> Hiển vi điện tử quét (JSM-6480 LV, JEOL,<br /> Nhật Bản).<br /> <br /> 211<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 2 * 2014<br /> <br /> Thiết kế nghiên cứu<br /> Nghiên cứu thực nghiệm trong labo (in<br /> vitro) theo phương pháp mù đơn, so sánh nhóm.<br /> <br /> Nhóm 7: Bơm rửa 5ml dung dịch NaOCl<br /> 2,5%, là nhóm chứng.<br /> - Sau đó các mẫu chân răng được rửa bằng<br /> <br /> Tiến trình thực hiện nghiên cứu<br /> <br /> 5ml nước cất, tiếp đến lau khô bằng côn giấy vô<br /> <br /> Giai đoạn 1: chọn răng, làm sạch và bảo quản<br /> <br /> trùng.. Tách dọc chân răng thành 2 nửa bằng<br /> <br /> răng<br /> Giai đoạn 2: sửa soạn và bơm rửa ống tủy<br /> - Các chân răng đều được chuẩn hóa với<br /> chiều dài 15mm.<br /> - Xác định chiều dài làm việc: 14,5mm.<br /> - Các chân răng được chôn trong khối cao su<br /> nặng.<br /> - Sửa soạn ống tủy với phương pháp bước<br /> lùi: dùng trâm K sửa soạn phần ba chóp ống tủy<br /> chân răng tới số 50, bước lùi đến trâm số 80. Bơm<br /> rửa mỗi răng 2ml dung dịch NaOCl 2,5% sau<br /> mỗi lần rút trâm.<br /> - Sau đó các mẫu răng được rửa lại bằng 5ml<br /> nước và lau khô bằng côn giấy.<br /> - 32 mẫu chân răng được mã hóa và chia<br /> ngẫu nhiên thành 6 nhóm thực nghiệm, mỗi<br /> nhóm 5 răng. Một nhóm chứng gồm 2 răng,<br /> không bơm rửa dung dịch EDTA, chỉ bơm rửa<br /> với dung dịch NaOCl 2,5%.<br /> Nhóm 1: Bơm rửa 5ml dung dịch EDTA 15%<br /> (Mỹ) trong 1 phút.<br /> Nhóm 2: Bơm rửa 5ml dung dịch EDTA 15%<br /> (Mỹ) trong 5 phút.<br /> Nhóm 3: Bơm rửa 5ml dung dịch EDTA 15%<br /> (Mỹ) trong 10 phút.<br /> Nhóm 4: Bơm rửa 5ml dung dịch EDTA 15%<br /> (pha) trong 1 phút.<br /> Nhóm 5: Bơm rửa 5ml dung dịch EDTA 15%<br /> (pha) trong 5 phút.<br /> Nhóm 6: Bơm rửa 5ml dung dịch EDTA 15%<br /> (pha) trong 10 phút.<br /> <br /> 212<br /> <br /> nhau, chọn ngẫu nhiên một nửa chân răng để<br /> chuẩn bị mẫu quan sát dưới hiển vi điện tử quét.<br /> - Các mẫu răng được quan sát dưới hiển vi<br /> điện tử quét với độ phóng đại X350. Chụp ảnh 9<br /> ảnh trên mỗi mẫu chân răng tại 3 vị trí: cách<br /> chóp chân răng 2mm, 6mm, 10mm. Mỗi vị trí<br /> chụp 3 hình.<br /> <br /> Phương pháp đánh giá và thu thập số liệu<br /> Tiêu chuẩn đánh giá mức độ mảnh vụn và<br /> lớp mùn trong nghiên cứu dựa vào bảng thang<br /> điểm của Gambarini và Laszkiewicz (2002):<br /> <br /> Mảnh vụn<br /> 1: thành ống tủy sạch chỉ có rất ít mảnh vụn.<br /> 2: có vài khối nhỏ mảnh vụn.<br /> 3: có nhiều khối mảnh vụn, ít hơn 50% thành<br /> ống tủy bị bao phủ.<br /> 4: hơn 50% thành ống tủy bị mảnh vụn bao<br /> phủ.<br /> 5: hoàn toàn hoặc gần như hoàn toàn thành<br /> ống tủy bị bao phủ bởi mảnh vụn.<br /> <br /> Lớp mùn<br /> 1: không có lớp mùn, miệng ống ngà trống<br /> rỗng.<br /> 2: một số lượng nhỏ của lớp mùn, một số ống<br /> ngà mở.<br /> 3: lớp mùn đồng nhất bao phủ hầu hết thành<br /> ống tủy, chỉ có một ít ống ngà mở.<br /> 4: toàn bộ thành ống tủy được bao phủ bởi<br /> lớp mùn đồng nhất, không có ống ngà nào mở.<br /> 5: một lớp mùn dày, đồng nhất bao phủ toàn<br /> bộ thành ống tủy.<br /> <br /> Chuyên Đề Răng Hàm Mặt<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 18 * Phụ bản của Số 2 * 2014<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> KẾT QUẢ<br /> Bảng 1: Hiệu quả làm sạch lớp mùn tại các phần ba chân răng của các nhóm bơm rửa dung dịch EDTA 15%<br /> (Mỹ)<br /> Nhóm<br /> <br /> Vị trí<br /> <br /> 1. EDTA<br /> (Mỹ,1 phút)<br /> 2. EDTA<br /> (Mỹ,5 phút)<br /> 3. EDTA<br /> (Mỹ,10 phút)<br /> <br /> Trong cùng một nhóm<br /> <br /> Giữa các nhóm EDTA-Mỹ<br /> <br /> 1/3 chóp<br /> 1/3 giữa<br /> 1/3 cổ<br /> 1/3 chóp<br /> 1/3 giữa<br /> 1/3 cổ<br /> 1/3 chóp<br /> 1/3 giữa<br /> <br /> Nhóm<br /> 1<br /> 1<br /> 1<br /> 2<br /> 2<br /> 2<br /> 3<br /> 3<br /> <br /> Vị trí<br /> 1/3 giữa<br /> 1/3 cổ<br /> 1/3 chóp<br /> 1/3 giữa<br /> 1/3 cổ<br /> 1/3 chóp<br /> 1/3 giữa<br /> 1/3 cổ<br /> <br /> p<br /> 0,000*<br /> 0,514<br /> 0,000*<br /> 0,042*<br /> 0,264<br /> 0,000*<br /> 0,002*<br /> 0,289<br /> <br /> Nhóm<br /> 2<br /> 2<br /> 2<br /> 3<br /> 3<br /> 3<br /> 1<br /> 1<br /> <br /> Vị trí<br /> 1/3 chóp<br /> 1/3 giữa<br /> 1/3 cổ<br /> 1/3 chóp<br /> 1/3 giữa<br /> 1/3 cổ<br /> 1/3 chóp<br /> 1/3 giữa<br /> <br /> p<br /> 0,006*<br /> 0,694<br /> 0,069<br /> 0,056<br /> 0,836<br /> 0,169<br /> 0,000*<br /> 0,000*<br /> <br /> 1/3 cổ<br /> <br /> 3<br /> <br /> 1/3 chóp<br /> <br /> 0,003*<br /> <br /> 1<br /> <br /> 1/3 cổ<br /> <br /> 0,000*<br /> <br /> Kiểm định Mann-Whitney; * P