Bài giảng Các quy luật phát triển tâm lý ở trẻ khuyết tật

Chia sẻ: Lavie Lavie | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:41

Thêm vào BST

Báo xấu

136
lượt xem 12
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng Các quy luật phát triển tâm lý ở trẻ khuyết tật bao gồm những nội dung về sự phát triển đặc thù về chất của trẻ khuyết tật, vai trò hai mặt của khuyết tật cơ thể; tương quan giữa khuyết tật trí tuệ và khuyết tật vận động;... Mời các bạn tham khảo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Các quy luật phát triển tâm lý ở trẻ khuyết tật

Các quy luật phát triển tâm lý ở trẻ khuyết tật
I. Söï phaùt trieån ñaëc thuø veà chaát: Caùc quaù trình phaùt trieån cuûa treû khuyeát taät laø söï ña daïng voâ cuøng cuûa caùc hình thöùc phaùt trieån taâm lyù ngöôøi (Söï bieán ñoåi veà chaát töø hình thöùc naøy sang hình thöùc khaùc, ngoân ngöõ cuûa treû khieám thính vaø tö duy cuûa treû trì ñoän (imbecile) laø caùc chöùc naêng khaùc veà chaát so vôùi ngoân ngöõ vaø tö duy cuûa treû bình thöôøng ).
II. Vai troø hai maët cuûa khuyeát taät cô theå trong söï phaùt trieån taâm lyù vaø söï hình thaønh nhaân caùch cuûa treû: Moïi khuyeát taät ñeàu taïo ra nhöõng kích thích cho vieäc hình thaønh söï buù ñaép. Quaù trình buø ñaép – thay theá, xaây choàng, boå xung cho ñuû trong söï phaùt trieån vaø trong haønh vi cuûa treû. (söï suy giaûm chöùc naêng laøm xuaát hieän nhöõng caáu truùc môùi, ñeán löôït mình nhöõng caáu truùc laøm boäc loä phaûn öùng cuûa nhaân caùch ñoái vôùi khuyeát taät-“khuyeát taät – caûm giaùc khoâng hoaøn thieän – söï buø ñaép”)(Söï buø ñaép cuõng nhö taát caû caùc quaù trình khaéc phuïc vaø cuoäc ñaáu tranh ñeàu coù theå keát thuùc ôû hai thaùi cöïc: chieán thaéng vaø thaát baïi, giöõa caùc thaùi cöïc laø caùc möùc ñoä khaùc nhau cuûa böôùc quaù ñoä töø cöïc naøy sang cöïc kia).
III. Tương quan giữa khuyết tật trí tuệ và vận động:
IV. Có cả hai dạng: trí tuệ nhận thức(lý luận) và trí tuệ hành động:
V. Cả hai bình diện phát triển – tự nhiên và văn hóa không trùng nhau và không đan quyện vào nhau. (ở trẻ bình thương cả hai tuyến biến đổi đều hội tụ (convergent), tương tác cái này với cái kia và về bản chất tạo thành chuỗi duy nhất của Ơû trẻ khuyết tật sự hình thành nhân cách mang tính sinh lý – xã hội. sự đan kết này không quan sát được; cả hai tuyến này ít nhiều tách rời nhau rõ ràng. Nguyên nhân gây ra sự tách rời này là khuyết tật của cơ thể.
VI. Tồn tại quy luật phát triển chung.
b. Phân loại của tổn thương phát triển và rối loạn phát triển . • Tổn thương trí tuệ (trẻ chậm phát triển trí tuệ): • Khái niệm “Chậm phát triển trí tuệ” trong tâm lý học đặc biệt của Nga được hiểu như sự tổn thương trầm trọïng (bền vững) hoạt động nhận thức do tổn thương cục bộ về mặt cấu tạo của não bộ.
Theo DSM. IV(tài liệu chẩn đoán và thống kê các bệnh về tâm thần của quốc tế) và AAMR (hiệp hội về thiểu năng trí tuệ của Hoa kỳ) thì trẻ chậm phát triển trí tuệ có các tiêu chí sau: • a) Chức năng hoạt động trí tuệ dưới mức trung bình đáng kể. IQ = 70 hay thấp hơn. Với trẻ sơ sinh thì dựa vào sự đánh giá của ý tế về chức năng hoạt động của hệ thần kinh. Chức năng đó ở mức dưới trung bình. • b) Suy yếu hoặc tổn thương chức năng thích ứng (chức năng điều khiển của tâm lý – một trong ba chức năng cơ bản của tâm lý người ). Có nghĩa là tính hiệu quả trong sự đáp ứng những tiêu chuẩn phải có theo lứa tuổi, theo nền văn minh của một nước nào đó ở ít nhất hai trong số các lĩnh vực sau: giao tiếp, tự phục vụ, sinh hoạt trong gia đình, Các kỹ năng hòa nhập xã hội, sử dụng những nguồn vật chất trong cộng đồng, tự định hướng, làm việc, thư giãn, tự vệ, kỹ năng học tập… • c) Thời gian phát bệnh trước 16 tuổi.
Theo sự phân loại bệnh, thương vong và nguyên nhân chết của tổ chức quốc tế lần thứ 9 (MKB – 9) có các nhóm sau đây được nêu tên: • a) Sự chậm phát triển trí tuệ ở mức debilement (trẻ chậm phát triển trí tuệ ở mức tương đối nhẹ, ít trầm trọng; • b) Sự chậm phát triển trí tuệ ở mức imbecilement (trẻ chậm phát triển trí tuệ tương đối nặng, khá trầm trọng); • c) Sự chậm phát triển trí tuệ ở mức idiotement (trẻ chậm phát triển trí tuệ rất nặng và rất trầm trọng).
• Theo sự phân loại hiện đại trên cơ sở nghiên cứu chẩn đoán tâm lý, sự chậm phát triển trí tuệ được phân thành 4 loại: loại nhẹ (IQ = 40~69), loại thường (IQ = 35~49), loại nặng (IQ = 20~34), loại trầm trọng (IQ < 20)(MKB 10).
Trẻ chậm phát triển tâm ly • Chậm phát triển tâm lý thường ở dạng lệch phát triển cá thể “có giới hạn”, thể hiện ở dạng kìm hãm tốc độ chín muồi của các chức năng tâm lý khác nhau. Nhìn chung trạng thái này đặc trưng bởi tính phân tán về mặt thời gian của sự xuất hiện những rối loạn (lệch lạc) và những khác biệt căn bản về mức độ biểu hiện của những rối loạn đó, về mặt dự đoán hậu quả của chúng. Những rối loạn như thế có thể do cả nguyên nhân sinh học, cả nguyên nhân xã hội và có thể do các phương án phối hợp giữa hai nguyên nhân đó.
Theo sự phân loại nguyên nhân rối loạn phát triển có các phương án sau: a) Chậm phát triển tâm lý dạng phát sinh mặc định (nguyên nhân sinh học); b) Chậm phát triển tâm lý dạng phát sinh tâm lý (nguyên nhân xã hội); c) Chậm phát triển tâm lý dạng phát sinh hỗn hợp (kết hợp cả nguyên nhân sinh học và nguyên nhân xã hội); d)Chậm phát triển tâm lý có nguồn gốc khuyết tật cơ thể (tổn thương thực thể).
Khiếm thị • a) Mù (trẻ mù cảm giác ánh sáng và mù còn chút thị giác – thị lực ở mắt tốt hơn từ 0.01-0.04 vis); • b) Nhìn kém (trẻ có thị lực ở mắt nhìn tốt hơn khi đeo kính (0,05 - 0.2, và tiến tới 0.3 - 0.4 vis) khi bị những tổn thương trầm trọng các chức năng thị giác hoặc khi bị bệnh tiến triển hoặc mãn tính. Lác và lòa (thị lực 0.4 vis).
Khiếm thính • a) Điếc rất nặngï (mức 4)(trẻ có mức thính lực trung bình ở tai nghe rõ hơn là 85 – 90 DB) (decibel); • b) Điếc nặng (mức 3) (trẻ có thính lực ở tai nghe rõ hơn là 71- 85 DB); • c) Điếc trung bình (mức 2) (trẻ có thính lực ở tai nghe rõ hơn là 41- 70 DB); • d) Điếc nhẹ (mức1) (trẻ có thính lực ở tai nghe rõ hơn là 20 - 40 DB); • e) Điếc muộn (trẻ bị mất thính lực trước 3 - 4 tuổi và muộn hơn, còn duy trì ngôn ngữ do mất thính lực muộn).
Trẻ khó khăn vận động • Những tổn thương vận động do nhiều lý do: • a) Bệnh hệ thần kinh: • Bại não sơ sinh; • Bại liệt trẻ em. • b) Bị tật cơ quan vận động bẩm sinh: • Trật khớp đùi bẩm sinh; • Vẹo cổ; • Chân vòng kiềng và các dạng dị tật bàn chân; • Dị tật cột sống; • Teo hoặc dị tật chi; • dị tật ngón tay; • chứng đau khớp (rối loạn bẩm sinh).
Các bệnh mắc phải và chấn thương vận động • Chấn thương tủy sống; • Viêm đa khớp; • Bệnh ở mô xương như lao xương, bứu xương, viêm xương – tủy. • Nhiễm bệnh xương lâu dài như rối loạn sụn, còi xương. • Khi bị bệnh bẩm sinh, nhiễm bệnh khi nhỏ, bị thương các cơ quan vận động thì trẻ đều có những khó khăn vận động. Tật vận động là chủ đạo trong bức tranh bệnh tật của trẻ (các chức năng vận động bị chậm phát triển hoặc tổn thương, hoặc bị tiêu diệt).
Khó khăn ngôn ngữ • a) Tổn thương ngôn ngữ có hệ thống (mất hoặc tật nặng ngôn ngữ khi còn thính giác và tiền đề phát triển trí tuệ; tổn thương ngôn ngữ do tổn thương định khu ở bán cầu não trái đối với người thuận tay phải và có sự rối loạn lâu dài các hoạt động ngôn ngữ);
b) Toån thöông caáu truùc vaø chöùc naêng cuûa cô quan ngoân ngöõ (laép -ngoïng do khuyeát taät cô quan phaùt aâm, ngoïng do phaân boá khoâng ñeàu thaàn kinh ôû cô quan phaùt aâm, ngoïng khi coøn thính giaùc bình thöôøng vaø duy trì söï phaân boá thaàn kinh ôû cô quan phaùt aâm)
c) Tổn thương đọc và viết (rối loạn chữ viết và rối loạn hình vẽ); d) Tổn thương nhịp điệu – tốc độ của ngôn ngữ (nói lắp); g) Tổn thương động cơ của ngôn ngữ (im lặng).