Bài giảng học về môn Môi trường và con người

Chia sẻ: Minh Long | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:0

Thêm vào BST

Báo xấu

235
lượt xem 111
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Theo luật BVMT:" Môi trường bao gồm các yếu tố tự nhiên và các yếu tố vật chất nhân tạo quan hệ mật thiết với nhau, bao quanh con người có ảnh hưởng tới đời sống sản xuất, sự tồn tại và phát triển của con người và thiên nhiên"

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng học về môn Môi trường và con người

M«i tr−êng vµ con ng−êi Më ®Çu §Þnh nghÜa MT: Theo LuËt BVMT: “M«i tr−êng bao gåm c¸c yÕu tè tù nhiªn v c¸c yÕu tè vËt chÊt nh©n t¹o quan hÖ mËt thiÕt víi nhau, bao quanh con ng−êi cã ¶nh h−ëng tíi ®êi sèng s¶n xuÊt, sù tån t¹i v ph¸t triÓn cña con ng−êi v thiªn nhiªn “. Th nh phÇn m«i tr−êng l c¸c yÕu tè t¹o th nh m«i tr−êng: - MT x héi (gåm c¸c quan hÖ x héi)v - MT tù nhiªn, gåm c¸c yÕu tè vËt lý ho¸ häc: kh«ng khÝ n−íc ®Êt ©m thanh ¸nh s¸ng, lßng ®Êt, nói rõng, s«ng hå, biÓn, sinh vËt, c¸c hÖ sinh th¸i c¸c khu d©n c−, khu s¶n xuÊt, khu b¶o tån thiªn nhiªn, danh lam th¾ng c¶nh di tÝch lÞch sö v c¸c h×nh th¸i sinh vËt kh¸c. Con ng−êi còng l mét th nh phÇn cña m«i tr−êng, nh−ng con ng−êi l trung t©m l chñ thÓ m«i tr−êng . M«i tr−êng nãi chung cã ba chøc n¨ng chÝnh: - M«i tr−êng l n¬i ( kh«ng gian) sinh c− cña c¸c lo i sinh vËt, trong ®ã con ng−êi l trung t©m ; - M«i tr−êng cung cÊp mäi ®iÒu kiÖn cho sù sèng ë trªn mÆt ®Êt, sù sèng cña con ng−êi. -M«i tr−êng l n¬i tiÕp nhËn c¸c chÊt th¶i tõ mäi ho¹t ®éng ®êi sèng v s¶n xuÊt cña con ng−êi th¶i ra. M«i tr−êng kh«ng nh÷ng cã chøc n¨ng tiÕp nhËn chÊt th¶i m cßn cã kh¶ n¨ng ph©n huû c¸c chÊt th¶i tù l m s¹ch m«i tr−êng.
HÖ sinh th¸i (Systemecology) §Þnh nghÜa: HÖ sinh th¸i l hÖ thèng t¸c ®éng t−¬ng hç gi÷a c¸c sinh vËt víi m«i tr−êng v« sinh, l mét hÖ chøc n¨ng, ®−îc m« t¶ nh− mét thùc thÓ kh¸ch quan, x¸c ®inh chÝnh x¸c trong kh«ng gian v thêi gian. HÖ sinh th¸i ®« thÞ (HST§T) - §Þnh nghÜa: “ HÖ sinh th¸i ®« thÞ l mét hÖ thèng chøc n¨ng ®« thÞ nh− l m viÖc, sinh ho¹t v nghØ ng¬i, ®−îc cÊu tróc theo kh«ng gian v thêi gian theo mét quy luËt nhÊt ®Þnh, trong ®ã con ng−êi ®ãng vai trß quan träng v quyÕt ®Þnh nhÊt”. B¶n chÊt cña HST§T: Chèng tiÕng ån, chèng « nhiÔm MT, chèng tai n¹n giao th«ng, b¶o vÖ c¶nh quan thiªn nhiªn, b¶o vÖ di tÝch v¨n ho¸, c¸c c«ng tr×nh kiÕn tróc, sö dông n¨ng l−îng kh«ng ®éc h¹i, ...
M«i tr−êng v con ng−êi: L mét m«n khoa häc nghiªn cøu mèi quan hÖ hai chiÒu gi÷a m«i tr−êng v con ng−êi, nh»m ph¸t hiÖn ®Çy ®ñ c¸c quy luËt t¸c ®éng qua l¹i gi÷a con ng−êi v m«i tr−êng, t×m ra c¸c gi¶i ph¸p b¶o vÖ m«i tr−êng v t i nguyªn thiªn nhiªn hîp lý, h−íng dÉn con ng−êi ho¹t ®éng v h nh vi th©n thiÖn víi m«i tr−êng, ®¶m b¶o cho sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng. 2. Ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi Ph¸t triÓn kinh tÕ - x héi, th−êng gäi t¾t l "ph¸t triÓn", l qu¸ tr×nh n©ng cao ®iÒu kiÖn sèng vÒ vËt chÊt v tinh thÇn cña con ng−êi. Ph¸t triÓn l xu thÕ tù nhiªn cña mçi c¸ nh©n con ng−êi hoÆc céng ®ång c¸c con ng−êi. Ph¸t triÓn bÒn v÷ng: Ph¶i ®¹t ®−îc 3 tiªu chÝ: - Th©n thiÖn víi m«i tr−êng (kh«ng th¶i c¸c chÊt ®éc h¹i ra MT), - §¹t ®−îc hiÖu qu¶ kinh tÕ, - Mang l¹i lîi Ých cho x héi.
Néi dung m«n häc: - Ch−¬ng I: ¤ nhiÔm m«i tr−êng xung quanh (ngo i nh ) v t¸c h¹i cña « nhiÔm m«i tr−êng . - Ch−¬ng II: M«i tr−êng khÝ hËu x©y dùng - Ch−¬ng III: M«i tr−êng trong nh - Ch−¬ng IV: M«i tr−êng ¸nh s¸ng - Ch−¬ng V: M«i tr−êng tiÕng ån - Ch−¬ng VI: M«i tr−êng n−íc, ChÊt th¶i r¾n, MT ®Êt...
Ch−¬ng I ¤ nhiÔm m«i tr−êng xung quanh (ngoµi nhµ) vµ T¸c h¹i cña « nhiÔm m«i tr−êng 1.1. Nguån th¶i « nhiÔm m«i tr−êng kh«ng khÝ - Giao th«ng vËn t¶i - C¸c c¬ së c«ng nghiÖp - C¸c nguån « nhiÔm kh¸c : sinh ho¹t, thiªn nhiªn.
B¶ng 1.1 L−îng th¶i c¸c chÊt « nhiÔm MT kh«ng khÝ to n cÇu n¨m 1982 C¸c chÊt « nhiÔm chÝnh, triÖu tÊn Nguån g©y « nhiÔm Cã Bôi SOx HC NOx 1. Giao th«ng vËn t¶i : - Xe «t« ch¹y x¨ng 53,5 0,5 0,2 13,8 6,0 - Xe «t« ch¹y dÇu diezel 0,2 0,3 0,1 0,4 0,5 - M¸y bay 2,4 0,0 0,0 0,3 0,0 - T u ho¶ v c¸c lo¹i kh¸c 2,0 0,4 0,5 0,6 0,8 Céng 58,1 1,2 0,8 15,1 7,3 2. §èt nhiªn liÖu : - Than 0,7 7,4 18,3 0,2 3,6 - DÇu x¨ng 0,1 0,3 3,9 0,1 0,9 - KhÝ ®èt tù nhiªn 0,0 0,2 0,0 0,0 4,1 - Gç, cñi 0,9 0,2 0,0 0,4 0,2 Céng 1,7 8,1 22,2 0,7 8,8 3. Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt 8,8 6,8 6,6 4,2 0,2 c«ng nghiÖp 4. Xö lý chÊt th¶i r¾n 7,1 1,0 0,1 1,5 0,5 5. Ho¹t ®éng kh¸c : - Ch¸y rõng 6,5 6,1 0,0 2,0 1,1 - §èt c¸c chÊt n«ng nghiÖp 7,5 2,2 0,0 1,5 0,3 - §èt r¸c th¶i b»ng than 1,1 0,4 0,5 0,2 0,2 - H n nèi x©y dùng 0,2 0,1 0,0 0,1 0,0 Céng 15,3 8,7 0,5 7,7 1,5 Tæng céng to n bé 90 25,7 30,2 29,1 18,7
1 .2 . C ¸ c c h Ê t « n h iÔ m m « i t r − ê n g k h « n g k h Ý v t ¸ c h ¹ i c ñ a c h ó n g B ¶ n g 1 .2 . T ¸ c d ô n g b Ö n h lý c ñ a m é t s è h î p c h Ê t k h Ý ® é c h ¹ i ® è i v í i sø c k h o Î co n n g − ê i C h Ê t k h Ý « n h iÔ m N g u å n p h ¸ t s in h T ¸ c d ô n g b Ö n h lý ® è i v í i n g − ê i T õ p h © n ly c ¸ c c h Ê t d Ç u , m ì G © y b u å n p h iÒ n , c¸ u g ¾ t, l m 1. A n®ehyt v g ly x e rin b » n g p h − ¬ n g ¶ n h h − ë n g ® Õ n b é m ¸ y h « h Ê p p h ¸ p n h iÖ t 2 . A m o n ia c Q u ¸ tr ×n h h o ¸ h ä c ® Ó s ¶ n G © y v iª m tÊ y ® − ê n g h « h Ê p (N H 3) x u Êt ph ©n ® ¹m , s¬ n h ay th u è c n æ Q u ¸ t r × n h h n n è i s ¾ t t h Ð p L m g i ¶ m h å n g c Ç u tr o n g m ¸ u , 3 . A s in ( A s H 3) h o Æ c q u ¸ tr×n h s ¶ n x u Ê t q u e t¸ c h ¹ i th Ë n , g © y m ¾ c b Ö n h v n g (A se n h y ® ru a ) h n cã chøa a x it asen d a ( a rs e n ic ) G i¶ m b í t k h ¶ n ¨ n g l− u c h u y Ó n 4 .C a c b o n o x it è n g x ¶ k h Ý x e m ¸ y , « t « , è n g o x i t ro n g m ¸ u , g © y b Ö n h t im (C ã ) k h ã i ® è t th a n m ¹ c h v c ã th Ó g © y tö v o n g T È y v ¶ i s î i v c ¸ c q u ¸ tr ×n h G © y n g u y h ¹ i ® è i v í i to n b é 5 . C lo h o ¸ h ä c t− ¬ n g tù ®−êng h« hÊp v m ¾t K h ã i p h u n ra tõ c¸ c lß c h Õ G © y t¸ c h ¹ i ® è i v í i tÕ b o th Ç n 6 . H y ® ro x y a n it b iÕ n h o ¸ c h Ê t, m ¹ k im lo ¹ i k in h , ® a u ® Ç u v l m k h « h ä n g , m ê m ¾t T i n h l u y Ö n d Ç u k h Ý, k h ¾ c G © y m Ö t m á i to n t h © n , v i ª m 7 . H y ® ro f lo ru a k Ýn h b » n g a x it, s¶ n x u Ê t d a , g © y b Ö n h v Ò th Ë n v x − ¬ n g (H F ) a lu m in iu m v p h © n b ã n , s ¶ n x u Ê t s n h s ø , g è m , t h u û ti n h C « n g n g h iÖ p h o ¸ c h Ê t v M ï i g i è n g n h − m ï i tr ø n g t h è i, 8 . H y ® ro su lf u a tin h lu y Ö n n h iª n liÖ u c ã g © y b u å n n « n , g © y k Ýc h th Ýc h (H 2S) n h ù a ® − ê n g , c « n g n g h iÖ p m ¾ t v h ä n g cao su , p h ©n b ã n 9 . N it ¬ o x i t è n g x ¶ k h ã i c ñ a « t« , x e m ¸ y , G © y b Ö n h p h æ i v b é m ¸ y h « (N O ) c « n g n g h Ö l m m Ò m h o ¸ h Ê p , tö v o n g d o b Ö n h h « h Ê p th a n 1 0 . P h o tg e n C « n g n g h iÖ p h o ¸ h ä c v G © y h o , b u å n p h iÒ n , n g u y h iÓ m (cacb o n nhuém ®èi víi ng−êi bÖnh phæi o x y c lo r u a ) 1 1 . S u lfu r¬ Q u ¸ tr×n h ® è t th a n v d Ç u , G © y tø c n g ù c , ® a u ® Ç u , n « n ( S O 2) khÝ m ö a , tö v o n g d o b Ö n h h « h Ê p 1 2 . T r o , m u é i, k h ã i T õ l ß ® è t ë m ä i n g n h c « n g G © y b Ö n h k h Ý t h ò n g , ® a u m ¾ t v n g h iÖ p v è n g x ¶ k h Ý c ñ a x e c ã th Ó g © y b Ö n h u n g th − cé
1. KhÝ l−u huúnh oxit. (Sulfur¬ (SO2) ®−îc xem l chÊt « nhiÔm quan träng nhÊt) B¶ng 1.3: L−îng l−u huúnh ph¸t ra tõ s¶n xuÊt, sinh ho¹t v do thiªn nhiªn s¶n sinh ra Nguån ph¸t sinh L−îng l−u huúnh (triÖu tÊn/n¨m) 1. §èt than 46 2. §èt v läc dÇu 13 3. LuyÖn ®ång 6 4. LuyÖn ch× v kÏm 1,3 Tæng sè l−îng do con ng−êi g©y ra 66 5. Do ph¶n øng sinh häc tõ mÆt ®Êt (H2S) 62 6. Do ph¶n øng sinh häc tõ mÆt biÓn (H2S) 27 7. Sulfat trong h¬i bôi n−íc biÓn 40 Tæng sè l−îng do thiªn nhiªn v con ng−êi 129 g©y ra - T¹o th nh m−a axÝt ®/kiÖn SO2 SO3 (1.1) SO3 + H2O → H2SO4. (1.4) Theo thèng kª cña Mü v Cana®a (1984) th× sè ng−êi bÞ chÕt bëi bÖnh phæi do « nhiÔm khÝ SO2 v sulfat chiÕm kho¶ng 2% tæng sè ng−êi chÕt ë ®« thÞ. KhÝ sulfur¬ g©y nguy h¹i ®èi víi vËt liÖu x©y dùng v c¸c lo¹i vËt liÖu kh¸c. Nång ®é SO2 chØ ®é 0,03 ppm ® g©y ¶nh h−ëng ®Õn sinh tr−ëng cña rau qu¶.
2. Hy®ro sulfua (H2S) 3. Cacbon oxit (CO) T¸c h¹i cña khÝ CO ®èi víi con ng−êi v ®éng vËt x¶y ra khi nã ho¸ hîp thuËn nghÞch víi hemoglobin (Hb) trong m¸u: HbO2 + CO HbCO + O2. (1.6) Hçn hîp hemoglobin víi CO l m gi¶m h m l−îng oxi l−u chuyÓn trong m¸u v nh− vËy tÕ b o con ng−êi sÏ thiÕu O2. C¸c triÖu chøng xuÊt hiÖn t−îng øng víi c¸c møc HbCO gÇn ®óng nh− sau: Møc HbCO HiÖn t−îng bÖnh lý 0,0 - 0,1 - Kh«ng cã triÖu chøng g× râ, nh−ng cã thÓ xuÊt hiÖn mét sè dÊu hiÖu cña stress sinh 0,1 - 0,2 lý; 0,2 - 0,3 - H« hÊp nÆng nhäc, khã kh¨n; 0,3 - 0,4 - §au ®Çu; 0,4 - 0,5 - L m yÕu c¬ b¾p; 0,5 - 0,6 - Søc khoÎ suy sôp, nãi rÝu l−ìi; 0,6 - 0,7 - BÞ co giËt, rèi lo¹n; ≥ 0,8 - H«n mª tiÒn ®Þnh; - Tö vong.
4. Hy®ro florua (HF) 5. Hy®ro clorua (HCl) 6. Hy®ro cacbon (HC) 7. Amoniac (NH3) 8. Nit¬ oxit(NOx) 9. Khãi quang ho¸ (Photochemical smog) (K/niÖm: l hçn hîp c¸c khÝ: Aldehyde, HC, O3 ...)
10. KhÝ ozon (O3) - Sinh ra tõ c¸c qu¸ tr×nh ®èt ch¸y nhiªn liÖu, g©y t¸c h¹i ®èi víi søc khoÎ con ng−êi nh− sau: TT O3 , T¸c h¹i PPm 1 0,2 Kh«ng cã t¸c dông g©y bÖnh râ rÖt; nh−ng ph¸ huû hoa mÇu 2 0,3 Mòi v häng bÞ kÝch thÝch, bÞ tÊy r¸t; ph¸ huû hoa mÇu m¹nh 3 0,3-1,0 MÖt mái, b¶i ho¶i sau 2 giê tiÕp xóc; 4 8,0 Nguy hiÓm ®èi víi phæi. - Ng−îc l¹i, tÇng ozon ®−îc xem l c¸i « b¶o vÖ lo i ng−êi v thÕ giíi ®éng vËt, tr¸nh khái tai ho¹ do bøc x¹ tö ngo¹i cña MÆt Trêi g©y ra, nã gi÷ vai trß quan träng ®èi víi khÝ hËu v sinh th¸i cña Tr¸i §Êt.
1.2.2. C¸c phÇn tö « nhiÔm bÐ nhá trong m«i tr−êng kh«ng khÝ v t¸c h¹i cña chóng (TSP) 1. C¸c sol khÝ v bôi l¬ löng C¸c sol khÝ r¾n hoÆc láng chøa trong khÝ quyÓn ®−îc liÖt v o c¸c phÇn tö « nhiÔm bÐ nhá trong m«i tr−êng kh«ng khÝ. Nã ®−îc h×nh th nh trong qu¸ tr×nh ng−ng tô v khuÕch t¸n. H¬i, khãi, s−¬ng mï còng l c¸c sol khÝ r¾n hay láng. B¶ng 1.5, §Æc tÝnh cña c¸c lo¹i bôi Bôi l¬ löng tæng sè (TSP) C¸c lo¹i bôi Bôi h« hÊp TSP Bôi nÆng (PM10) §−êng kÝnh ≤ 10 µm ≤ 100 µm > 100µm Nguån gèc ph¸t C¸c sol khÝ tõ thiªu C¸c sol khÝ tõ thiªu Bôi c«ng nghiÖp, sinh ®èt, GT, CN, SH ®èt, GT, CN, SH giao th«ng v bôi thiªn nhiªn... Tèc ®é trÇm l¾ng kho¶ng 4.10-5 m/s (trong tÝnh to¸n ≈ 0) §¸ng kÓ T¸c h¹i TSP, ®Æc biÖt PM10 : Bôi l¬ löng g©y thiÖt h¹i cho mét sè c«ng nghiÖp cÇn v« trïng nh− c«ng nghiÖp d−îc phÈm v c«ng nghiÖp thùc phÈm. Chóng còng ¶nh h−ëng ®Õn søc khoÎ con ng−êi nh− g©y bÖnh hen suyÔn, viªm cuèng phæi, bÖnh khÝ thòng v bÖnh viªm c¬ phæi.
1. Bôi ch× Ng−êi ta nghiªn cøu thÊy r»ng 30 -50% h¬i ch× ®−îc h« hÊp v o c¬ thÓ sÏ hÊp thô trong ng−êi, trong m¸u tuÇn ho n, do ®ã thë hÝt kh«ng khÝ cã bôi ch× lín sÏ bÞ ngé ®éc ch×. Møc ch× v o kho¶ng 20 - 40% µg trªn 100g m¸u (0,2 - 0,4 ppm) th× ch−a g©y t¸c h¹i g× ®¸ng kÓ, nh−ng nÕu h m l−îng ®ã lªn tíi 0,8 ppm th× sÏ ph¸t sinh bÖnh thiÕu m¸u, hång cÇu gi¶m râ rÖt v g©y rèi lo¹n ®èi víi thËn. TrÎ em v phô n÷ hÊp thô ch× rÊt m¹nh. §èi víi trÎ em, nång ®é ch× 0,6 ppm trong m¸u ® cã thÓ g©y ra ngé ®éc. 2. Bôi cña lß xim¨ng 3. Bôi sîi : b/a > 3 4. Bôi vi sinh vËt C¸c h¹t bôi hay c¸c sol khÝ v láng cã mang theo vi sinh vËt, vi trïng, vi khuÈn ®−îc gäi l bôi vi sinh vËt. Bôi vi sinh vËt cã ¶nh h−ëng trùc tiÕp ®Õn søc khoÎ con ng−êi, nhiÒu khi nã l nguyªn nh©n cña c¸c dÞch bÖnh vÒ ®−êng h« hÊp, bÖnh ®au m¾t v bÖnh ®−êng tiªu ho¸. ë c¸c n−íc hä kh«ng quan t©m ®Õn vÊn ®Ò n y, v× th«ng th−êng m«i tr−êng kh«ng khÝ cña hä kh«ng bÞ « nhiÔm bôi vi sinh vËt. Ng−îc l¹i, ë n−íc ta cÇn quan t©m vÊn ®Ò n y. Vi sinh vËt b¸m n o bôi kh«ng khÝ th−êng cã ba lo¹i: - Vi khuÈn, nh− l phÕ cÇu, tô cÇu v ng, trùc khuÈn lao, trùc khuÈn h¹ch, v.V... - Siªu vi khuÈn, nh− l vi khuÈn cóm,bÖnh sëi, ®Ëu mïa, quai bÞ, v.V... - NÊm mèc, v.v...
1.3. C¸c t¸c h¹i cña « nhiÔm m«i tr−êng kh«ng khÝ 1. T¸c h¹i ®èi víi søc khoÎ cña con ng−êi v ®éng vËt sèng trªn mÆt ®Êt B¶ng 1.5 ¶nh h−ëng cña « nhiÔm kh«ng khÝ ®èi víi søc khoÎ con ng−êi ë Khu c«ng nghiÖp Th−îng §×nh Tû lÖ % sè ng−êi m¾c bÖnh trªn tæng sè ng−êi §Þa ph−¬ng ®−îc kh¸m (X·, ph−êng, nh m¸y) Viªm phÕ Viªm mòi Ho th−êng Viªm h« qu¶n m·n dÞ øng xuyªn hÊp d−íi 1. C¸c n¬i bÞ « nhiÔm: - Th−îng §×nh 8,9 13,8 17,9 9,1 - Kh−¬ng §×nh 6,8 12,3 14,8 6,6 - Thanh Xu©n 5,9 15,0 13,9 13,6 - Nh©n ChÝnh 4,6 5,6 10,2 4,9 - Cao su Sao V ng 14,8 16,1 51,5 26,4 - X phßng 14,8 18,7 58,4 18,4 2. HÇu nh− kh«ng bÞ « nhiÔm 1,2 4,6 1,4 0,7 - §Þnh C«ng 2. T¸c h¹i ®èi víi thùc vËt 3 T¸c h¹i ®èi víi vËt liÖu
1.3.4. ¶nh h−ëng cña « nhiÔm m«i tr−êng ®èi víi khÝ hËu 1. T¨ng cao nhiÖt ®é 2. Gi¶m bøc x¹ MÆt trêi vµ t¨ng ®é m©y 3. L m suy gi¶m tÇng Ozon Trong tÇng b×nh l−u cña khÝ quyÓn c¸c khÝ Ozon (O3) ®−cî h×nh th nh nh− sau: O2 + bøc x¹ tö ngo¹i (Bxtn) → O + O ( 1.11a) O + O2 → O3 (1.11b) Ozon l¹i hÊp thô Bxtn v ph©n huû theo ph¶n øng sau : O3 + Bxtn → O2 + O 4 M−a axÝt Khi ®èt nhiªn liÖu (than, dÇu, x¨ng, khÝ ) sÏ s¶n sinh ra c¸c khÝ « nhiÔm SO2, NOx . C¸c khÝ « nhiÔm n y bay lªn kh«ng trung d−íi t¸c dông cña bøc x¹ mÆt trêi bÞ oxÝt ho¸ v ho¸ hîp víi h¬i n−íc ®Ó h×nh th nh c¸c axÝt, theo c¸c ph¶n øng sau: SO2 + O → SO3 ( 1.13a) SO3 + H2O → H2SO4 ( 1.13b) NO3 + H2O → HNO3 (1.14) (c¸c ph¶n øng x¶y ra trong ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh)
1.3.5 T¸c h¹i vÒ mÆt kinh tÕ cña « nhiÔm m«i tr−êng Thùc tÕ rÊt khã tr¶ lêi chÝnh x¸c vÒ gi¸ ph¶i tr¶ do « nhiÔm m«i tr−êng g©y ra lµ bao nhiªu? Hä −íc l−îng r»ng muèn gi¶m bít sè ng−êi chÕt v bÞ bÖnh tËt do « nhiÔm m«i tr−êng kh«ng khÝ g©y ra th× ph¶i gi¶m 50% møc ®é « nhiÔm kh«ng khÝ ë c¸c khu vùc th nh phè chÝnh ë Ên §é v chi phÝ cho viÖc n y mèi n¨m ph¶i mÊt 2,08 tû USD, hay l 4,5% tæng gi¸ trÞ kinh tÕ cña x héi. Hä cßn nãi r»ng chi phÝ ®ã ng y c ng t¨ng v cã thÓ lªn tíi 29 tû USD mçi n¨m. Cßn viÖc chi phÝ cho c¸c lÜnh vùc kiÓm tra, kiÓm so¸t « nhiÔm m«i tr−êng nãi chung th× chiÕm kho¶ng 1% tæng thu nhËp quèc d©n.
1.4. M« h×nh tÝnh khuyÕch t¸n chÊt « nhiÔm trong m«i tr−êng kh«ng khÝ. 1.4.1. Ph−¬ng tr×nh c¬ b¶n ®Ó tÝnh nång ®é chÊt « nhiÔm trong m«i tr−êng kh«ng khÝ. ∂C ∂C ∂C ∂C ∂ ∂C ∂ ∂C ∂ ∂C  + u  + v  + w  =  (σx ) +  (σy  ) +  (σz ) + α1C - α2C, (2.1) ∂t ∂x ∂y ∂z ∂x ∂x ∂y ∂y ∂z ∂z 1. M« h×nh thèng kª kinh nghiÖm dùa trªn c¬ së lý thuyÕt to¸n häc Gauss, cßn gäi l m« h×nh Gauss. 2. M« h×nh thèng kÕ thuû ®éng, hoÆc lý thuyÕt nöa thø nguyªn (cßn gäi l m« h×nh K - M« h×nh n y ®−îc gäi l m« h×nh Berliand. 3. M« h×nh sè trÞ, tøc l gi¶i ph−¬ng tr×nh vi ph©n (2.1) b»ng ph−¬ng ph¸p sè trÞ. H−íng n y ch−a ®¹t ®−îc kÕt qu¶ cô thÓ.
H×nh 3.3 M« h×nh luång khÝ thsØ tõ èng khãi NM
1.4.2. M« h×nh lan truyÒn chÊt « nhiÔm kh«ng khÝ cña Gauss:  1 y 2  1z−H2  1z+H2 M   Cxyz) = ( ,, exp−   exp−   +exp−    2πσσzU  2σy   2 σz    2 σz   , (2.2) y            2     2  M  1 H 1 y  C( x,y,0,H) = exp−    + −    πUσyσz    2  σz    2  σy   , (2.3)      1  H 2 (2.4) M C( x , 0 , 0 , H ) = exp −    πUσ yσ z  2  σz    
- Ph−¬ng ph¸p cña Mü, Ph¸p v Ên §é: Vs d   Tr − Tk   ∆Η = 1,5 + 2 , 68 .10 p . d  3  U   Tr   , (2.5)