Học kỳ 2 năm học 2008 -2009 Độc quyền
1
Chương 3
Sức mạnh thị trường: Độc quyền bán
2Nguyễn Thuý Hằng
Các nội dung
zĐộc quyền bán là gì?
zNguồn gốc của độc quyền bán
zĐo lường sức mạnh độc quyền
zChi phí xã hội do sức mạnh độc quyền
zKiểm soát độc quyền
3Nguyễn Thuý Hằng
Ôn lại thị trường cạnh tranh hoàn hảo
zCác giả định
Sản phẩm đồng nhất
Số lượng lớn người mua và người bán
Thông tin hoàn hảo
Chi phí giao dịch bằng không
zHệquả
Doanh nghiệp là người chấp nhận giá: P = LMC = LAC
Lợi nhuận thông thường hay lợi nhuận kinh tế= 0 trong
dài hạn
4Nguyễn Thuý Hằng
Ôn lại thị trường cạnh tranh hoàn hảo
Q
PThị trường
DS
Q0
P0
Q
PDoanh nghiệp
P0D = MR = P
q0
LACLMC
5Nguyễn Thuý Hằng
Độc quyền bán
1. Một người bán - nhiều người mua
2. Sản phẩm duy nhất (không sản phẩm thay thế
gần)
3. Rào cản khi gia nhập
6Nguyễn Thuý Hằng
z3 nguyên nhân tạo nên rào cản:
Sởhữu nguồn tài nguyên quan trọng.
Chính phủcho phép một công ty độc quyền sản xuất
một vài sản phẩm nào đó
Chi phí sản xuất. (độc quyền tựnhiên) .
Rào cản
Học kỳ 2 năm học 2008 -2009 Độc quyền
2
7Nguyễn Thuý Hằng
Mục tiêu, giới hạn và quyết định của
nhà độc quyền bán
zMục tiêu?
zGiới hạn:
Chi phí
zCông nghệsản xuất
zGiá đầu vào
Nhu cầu thị trường
zQuyết định
Giá bán
Sản lượng
8Nguyễn Thuý Hằng
Quyết định của nhà độc quyền bán
zĐường cầu trước doanh nghiệp là đường
cầu thị trường
zĐường cầu của doanh nghiệp độc quyền
tuân theo quy luật cầu
zĐường doanh thu biên MR nằm dưới đường
cầu hay MR<P. Vì sao?
zNguyên tắc tối đa hoá lợi nhuận: MR =MC
9Nguyễn Thuý Hằng
Tổng doanh thu, doanh thu biên và
doanh thu bình quân
Giá Lượng Tổng doanh
Thu (TR)
Doanh thu
Biên (MR)
Doanh thu
bq (AR)
Giảsử đường cầu thị trường đối với nhà độc
quyền: P = 6 - Q
10Nguyễn Thuý Hằng
Doanh thu bình quân và doanh thu biên
Sản lượng
1234567
0
1
2
3
$ /đơn vị
sản lượng
4
5
6
7
Doanh thu bình quân (Cầu)
Doanh thu biên
11Nguyễn Thuý Hằng
Lợi nhuận giảm
P1
Q1
Lợi nhuận
giảm
MC
AC
Sản lượng
$/sản lượng
D = AR
MR
P*
Q*
Quyết định cung của nhà độc quyền bán
P2
Q2
Tối đa hoá lợi nhuận
MR =MC
12Nguyễn Thuý Hằng
Các quan sát doanh nghiệp độc
quyền bán và cạnh tranh
zĐộc quyền bán
zMR <P
zTối đa hoá lợi nhuận:
MR =MC
zQuyết định giá
zGiá được định như
thếnào?
zCạnh tranh
zMR =P
zTối đa hoá lợi nhuận:
MC =P
zChấp nhận giá
zGiá theo giá thị
trường
Học kỳ 2 năm học 2008 -2009 Độc quyền
3
13Nguyễn Thuý Hằng
Q
PQ
Q
R
MR ∆
∆
=
∆
∆
=)(
.1
Quy tắc định giá đơn giản
⎟
⎠
⎞
⎜
⎝
⎛∆
∆
⎟
⎠
⎞
⎜
⎝
⎛
=
⎟
⎟
⎠
⎞
⎜
⎜
⎝
⎛
∆
∆
⎟
⎠
⎞
⎜
⎝
⎛
+=
∆
∆
+=
P
Q
Q
P
E
Q
P
P
Q
PP
Q
P
QPMR
Thus
d
.3
.2
Do đó
TR
⎟
⎟
⎠
⎞
⎜
⎜
⎝
⎛
+=
=
⎟
⎠
⎞
⎜
⎝
⎛∆
∆
⎟
⎠
⎞
⎜
⎝
⎛
d
d
E
PPMR
E
Q
P
P
Q
1
.5
1
.4
14Nguyễn Thuý Hằng
()
D
D
D
E
MC
P
EP
MCP
MC
E
PP
11
1
1
MCM
R
wheremaximize
d
is
+
=
−=
−
=
⎥
⎦
⎤
⎢
⎣
⎡
+
=
π
Quy tắc định giá đơn giản
Lợi nhuận tối đa khi
6.
7.
8.
15Nguyễn Thuý Hằng
()
12$
75.
9
4
1
1
9
94
1
1
9
==
−
+
=
=−=
⎟
⎠
⎞
⎜
⎝
⎛
+
=
.
P
MCE
Assume
E
MC
P
d
d
Quy tắc định giá đơn giản
Với
Ví dụ
16Nguyễn Thuý Hằng
Giá cả
zGiá cả độc quyền so sánh với giá cạnh
tranh:
Độc quyền
zP > MC
zGiá cảlớn hơn MC một khoản phụthuộc vào độ
co giãn của cầu
Cạnh tranh hoàn hảo
zP = MC
zCầu hoàn toàn co giãn, vì vậyP=MC
17Nguyễn Thuý Hằng
Sản lượng cung của độc quyền bán
zỞthị trường cạnh tranh hoàn hảo,
đường cung thị trường được quyết định
bởi đường chi phí biên
zĐối với thị trường độc quyền, sản lượng
được quyết định bởi đường chi phí biên
và hình dạng đường cầu
Không có đường cung trong thị trường độc
quyền
18Nguyễn Thuý Hằng
Cầu dịch chuyển
zSựdịch chuyển của đường cầu không
tạo ra các mức giá và lượng tương ứng
với đường cung
zSựdịch chuyển của đường cầu làm:
Giá thay đổi, sản lượng không đổi
Sản lượng đổi, giá không đổi
Giávàsản lượng thay đổi
Học kỳ 2 năm học 2008 -2009 Độc quyền
4
19Nguyễn Thuý Hằng
D2
MR2
D1
MR1
Sựdịch chuyển của đường cầu
Quantity
MC
$/Q
P2
P1
Q1= Q2
Sựdịch chuyển
đường cầu làm
giá thay đổi
nhưng sản
lượng không
đổi
20Nguyễn Thuý Hằng
D1
MR1
Sựdịch chuyển của đường cầu
MC
$/Q
MR2
D2
P1= P2
Q1Q2Quantity
Sựdịch chuyển
của cầu dẫn
đến thay đổi về
lượng nhưng
cùng mức giá
21Nguyễn Thuý Hằng
$/Q
Quantity
Sựdịch chuyển của đường cầu
D2
D1
MR1 MR2
MC
P2
P1
Cầu tăng làm:
-Giá tăng
-Sản lượng tăng
22Nguyễn Thuý Hằng
Tác động của thuế đối với nhà độc quyền
Q
$/Q
MC
D = AR
MR
Q0
P0MC + t
t
P
∆
Giá tăng :
P0 to P1> thuế
Q1
P1
23Nguyễn Thuý Hằng
Tác động của thuế
zTrong thị trường cạnh tranh, một mức
thuế đơn vịlàm cho giá tăng một lượng ít
hơn thuế: cảnhà sản xuất và người tiêu
dùng đều phải chịu thuế
zĐối với thị trường độc quyền, giá có thể
tăng lên một lượng lớn hơn mức thuế
zĐể quyết định tác động của thuế:
t = thuếcụthể
MC = MC + t
24Nguyễn Thuý Hằng
Hãng có nhiều nhà máy
zĐối với nhiều công ty, sản xuất được
thực hiện ởhai hay nhiều nhà máy mà
tại đó chi phí hoạt động khác nhau
zCông ty phải quyết định mức sản lượng
của từng nhà máy cần phải sản xuất là
bao nhiêu
1. Sản lượng phải được chia cho mỗi nhà
máy sao cho MC như nhau ởmỗi nhà máy
2. Sản lượng được chọn ởMR=MC. Lợi
nhuận tối đa khi MR=MC ởmỗi nhà máy.
Học kỳ 2 năm học 2008 -2009 Độc quyền
5
25Nguyễn Thuý Hằng
Hãng có nhiều nhà máy
zChúng ta có thểchỉra bằng đại số
Q1and C1là sản lượng và chi phí sản xuất
của nhà máy 1
Q2and C2là sản lượng và chi phí sản xuất
của nhà máy 2
QT= Q1+ Q2là tổng sản lượng
Lợi nhuận là:
π
= PQT–C
1(Q1) – C2(Q2)
26Nguyễn Thuý Hằng
Hãng có nhiều nhà máy
zHãng có thể tăng sản lượng từmỗi nhàmáy
đến khi lợi nhuận tăng thêm từmỗi đơn vị
sản lượng cuối cùng bằng không.
zĐặt lợi nhuận tăng thêm từsản lượng tại
nhà máy 1 = 0
1
1
1
1
11
0
0
)(
MCMR
MCMR
Q
C
Q
PQ
Q
T
=
=−
=
∆
∆
−
∆
∆
=
∆
∆
π
27Nguyễn Thuý Hằng
Hãng có nhiều nhà máy
zChúng ta có thểlàm tương tựcho nhà máy 2
zDo đó, chúng ta có thểthấy công ty nên nên
chọn sản xuất sao cho
MR = MC1= MC2
zChúng ta có thểminh hoạbằng đồ thị
MR = MCTcho tổng sản lượng sản xuất
Điểm này chỉra MR cho mỗi nhà máy
Khi MR cắtMC
1và MC2chỉra mức sản lượng của
mỗi nhà máy
28Nguyễn Thuý Hằng
Sản xuất của 2 nhà máy
Q
$/Q
D = AR
MR
MC1MC2
MCT
MR*
Q1Q2QT
P*
29Nguyễn Thuý Hằng
Đo sức mạnh độc quyền
zCó thể đo lường sức mạnh độc quyền
bằng sựchênh lệch giữa giá lớn hơn chi
phí biên
zChỉsốLerner
L = (P - MC)/P
zGiá trịL càng lớn (giữa 0 and 1) sức mạnh độc
quyền càng lớn
L có thểtrình bày bằng Ed
zL = (P - MC)/P = -1/Ed
chỉsố Lerner do Abba Lerner đưa ra năm 1934
30Nguyễn Thuý Hằng
Độ co giãn của cầu
và sức mạnh độc quyền
P*
MR
D
$/Q
Quantity
MC
Q*
P*-MC
Cầu càng co giãn,
Sức mạnh độc quyền càng giảm
D
MR
$/Q
Quantity
MC
Q*
P*
P*-MC