Bài giảng kinh tế môi trường: Bài 3. Kinh tế học về ô nhiễm - Mức ô nhiễm tối ưu - Phùng Thanh Bình

Chia sẻ: Le Linh Lan | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:21

Thêm vào BST

Báo xấu

92
lượt xem 13
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nếu xem người tối đa hóa lợi nhuận cũng là người tối hiệu hóa chi phí thì: Khi biến quyết định là sản lượng, thì chi phí giảm ô nhiễm biên = lợi nhuận biên bị mất (giả định là giảm ô nhiễm chỉ bằng cách giảm sản lượng); Khi biến quyết định là chi phí, thì MAC chính là chi phí giảm ô nhiễm biên với phương pháp tối thiểu chi phí

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng kinh tế môi trường: Bài 3. Kinh tế học về ô nhiễm - Mức ô nhiễm tối ưu - Phùng Thanh Bình

Kinh teá Moâi tröôøng Baøi giaûng 3 KINH TEÁ HOÏC VEÀ OÂ NHIEÃM Chuû ñeà 1: Möùc oâ nhieãm toái öu © PHUØNG THANH BÌNH 2006 Ñeà cöông ñeà nghò: Xaùc ñònh oâ nhieãm toái öu söû duïng coâng ngheä giaûm oâ nhieãm: A. Muïc tieâu cuûa kieåm soaùt oâ nhieãm B. Chi phí giaûm oâ nhieãm bieân (MAC) C. Chi phí thieät haïi bieân (MDC) D. Möùc oâ nhieãm toái öu E. Nhaân toá aûnh höôûng möùc oâ nhieãm toái öu F. YÙ nghóa öùng duïng trong kieåm soaùt oâ nhieãm Phuï luïc: Xaùc ñònh oâ nhieãm toái öu khi giaû ñònh raèng giaûm saûn löôïng laø caùch duy nhaát giaûm oâ nhieãm Lecture 3.1: Mức ô nhiễm tối ưu 1
Xöû lyù oâ nhieãm toát hôn laø chaúng laøm gì caû, nhöng … [ ngaên ngöøa oâ nhieãm laø caùch toát nhaát ñeå coù moät haønh tinh xanh. (Miller 1993: 15) LÖU YÙ: • Neáu xem ngöôøi toái ña hoùa lôïi nhuaän cuõng laø ngöôøi toái hieäu hoùa chi phí thì: • Khi bieán quyeát ñònh laø saûn löôïng, thì chi phí giaûm oâ nhieãm bieân = lôïi nhuaän bieân bò maát (giaû ñònh laø giaûm oâ nhieãm chæ baèng caùch giaûm saûn löôïng) • Khi bieán quyeát ñònh laø chi phí, thì MAC chính laø chi phí giaûm oâ nhieãm bieân vôùi phöông phaùp toái thieåu chi phí (caùch naøy ñöôïc uûng hoä hôn) Lecture 3.1: Mức ô nhiễm tối ưu 2
Xaùc ñònh möùc oâ nhieãm toái öu khi söû duïng coâng ngheä giaûm oâ nhieãm (döïa vaøo MAC vaø MDC) (Identification of optimal polution when using abatement technology) A. Muïc tieâu cuûa kieåm soaùt oâ nhieãm • Döôùi goác ñoä kinh teá thì vaán ñeà oâ nhieãm chæ coù yù nghóa khi löôïng phaùt thaûi vöôït quaù khaû naêng haáp thuï cuûa moâi tröôøng • Coù söï ñaùnh ñoåi giöõa chaát löôïng moâi tröôøng vaø oâ nhieãm, nghóa laø oâ nhieãm moâi tröôøng phaûi ñöôïc coi laø moät chi phí (lôïi ích vaø chi phí) Lecture 3.1: Mức ô nhiễm tối ưu 3
A. Muïc tieâu cuûa kieåm soaùt oâ nhieãm • Muïc tieâu cuûa kieåm soaùt oâ nhieãm laø toái thieåu hoùa toång chi phí phaùt thaûi (Total Waste Disposal Cost) (sau ñaây seõ goïi laø chi phí oâ nhieãm), chi phí oâ nhieãm goàm 2 thaønh phaàn: • Chi phí kieåm soaùt (Control Cost)/giaûm (Abatement Cost) oâ nhieãm: Chi phí cho caùc noã löïc kieåm soaùt oâ nhieãm öùng vôùi moät loaïi coâng ngheä nhaát ñònh • Chi phí thieät haïi do oâ nhieãm (Damage Cost): Chi phí thieät haïi do thaûi chaát thaûi chöa qua xöû lyù ra moâi tröôøng Chi phí oâ nhieãm = Chi phí kieåm soaùt + Chi phí thieät haïi A. Muïc tieâu cuûa kieåm soaùt oâ nhieãm • Vaán ñeà kinh teá quan taâm laø toái thieåu chi phí oâ nhieãm, vôùi yeâu caàu phaûi nhaän bieát ñaày ñuû söï ñaùnh doåi giöõa chi phí giaûm oâ nhieãm vaø chi phí thieät haïi. Theo quan ñieåm kinh teá, baát kyø khoaûn ñaàu tö cho coâng ngheä kieåm soaùt oâ nhieãm seõ chæ coù yù nghóa neáu vaø chæ neáu xaõ hoäi ñöôïc buø ñaép laïi baèng caùc lôïi ích töø vieäc traùnh ñöôïc caùc thieät haïi moâi tröôøng nhôø vieäc ñaàu tö naøy mang laïi Lecture 3.1: Mức ô nhiễm tối ưu 4
B. Chi phí giaûm oâ nhieãm Phía cung dòch vuï giaûm oâ nhieãm (chi phí xaõ hoäi cuûa vieäc giaûm oâ nhieãm) Chi phí giaûm oâ nhieãm laø caùc khoaûn tieàn xaõ hoäi chi tröïc tieáp nhaèm caûi thieän chaát löôïng moâi tröôøng (kieåm soaùt oâ nhieãm). Noùi caùch khaùc, ñoù laø caùc khoaûn chi phí ñeå giaûm löôïng chaát thaûi thaûi ra moâi tröôøng hay giaûm noàng ñoä chaát thaûi: nhö chi mua thieát bò xöû lyù chaát thaûi, oáng khoùi, töôøng caùch aâm, chi phí thöïc thi Chi phí xaõ hoäi cuûa giaûm oâ nhieãm bao goàm hai phaàn: Chi phí giaûm oâ nhieãm cuûa caùc chuû theå gaây oâ nhieãm Chi phí thöïc thi vaø giaùm saùt cuûa chính phuû B. Chi phí giaûm oâ nhieãm Chi phí kieåm soaùt (giaûm) oâ nhieãm bieân (MCC, MAC: Marginal pollution Control Cost, Marginal pollution Abatement Cost, vaø sau ñaây seõ thoáng nhaát duøng kyù hieäu MAC) taêng theo chaát löôïng moâi tröôøng hay caùc hoaït ñoäng laøm saïch moâi tröôøng Vì caùc möùc chaát löôïng moâi tröôøng cao hôn ñoøi hoûi phaûi ñaàu tö cho caùc coâng ngheä toán keùm hôn Phaân bieät chi phí kieåm soaùt oâ nhieãm bieân vaø toång chi phí kieåm soaùt oâ nhieãm Lecture 3.1: Mức ô nhiễm tối ưu 5
B. Chi phí giaûm oâ nhieãm $ $ MAC MAC 200 50 0 5 20 0 10 15 (a) Löôïng chaát thaûi thaûi ra (E) (b) Löôïng chaát thaûi ñöôïc laøm saïch (A) B. Chi phí giaûm oâ nhieãm Ñoà thò (a) vaø (b) laø hai caùch khaùc nhau ñeå theå hieän baèng ñoà thò chi phí giaûm oâ nhieãm bieân. Moät soá ñieåm löu yù: Hai ñoà thò truyeàn taûi cuøng moät khaùi nieäm, nhöng khaùc nhau ôû ñôn vò tính treân truïc hoaønh ÔÛ ñoà thò (a), chi phí bieân cuûa ñôn vò thöù 20 = 0, soá naøy (20) theå hieän toång soá ñôn vò chaát thaûi ñang ñöôïc xem xeùt xöû lyù. Caû hai cuøng ño löôøng chi phí bieân Chi phí laø $200 khi soá löôïng thaûi ra laø 5 Nghóa laø noù ño löôøng chi phí laøm saïch hay chi phí kieåm soaùt ñôn vò chaát thaûi thöù 15 ÔÛ caû hai tröôøng hôïp, MAC taêng theo möùc ñoä caûi thieän chaát löôïng moâi tröôøng (xem ñoà thò (b)) Lecture 3.1: Mức ô nhiễm tối ưu 6
B. Chi phí giaûm oâ nhieãm Chi phí giaûm oâ nhieãm phuï thuoäc vaøo raát nhieàu yeáu toá nhö coâng ngheä kieåm soaùt oâ nhieãm, khaû naêng chuyeån ñoåi nhaäp löôïng, nguoàn phaùt thaûi, möùc taùi cheá, coâng ngheä saûn xuaát, … Löu yù: Ñoái vôùi moãi nguoàn gaây oâ nhieãm, khoâng coù söï khaùc bieät giöõa chi phí tö nhaân vaø chi phí xaõ hoäi Nhöng khi xeùt toång hôïp, thì toång chi phí xaõ hoäi cuûa vieäc giaûm oâ nhieãm seõ baèng toång chi phí giaûm oâ nhieãm tö nhaân + chi phí thöïc thi vaø giaùm saùt cuûa chính phuû B. Chi phí giaûm oâ nhieãm Moät soá daïng cô baûn $ (a) $ (b) $ (c) Löôïng phaùt thaûi Löôïng phaùt thaûi Löôïng phaùt thaûi Lecture 3.1: Mức ô nhiễm tối ưu 7
B. Chi phí giaûm oâ nhieãm $ MAC 2 MAC1 ≠ MAC2? a, b? MAC 1 c2 c1 a b 0 e e Löôïng phaùt thaûi (taán/naêm) B. Chi phí giaûm oâ nhieãm Toång hôïp chi phí giaûm oâ nhieãm bieân (töø caùc MAC cuûa töøng chuû theå gaây oâ nhieãm ñeán MAC thò tröôøng) Haøm MAC caù nhaân MAC toång hôïp Nguoàn A Nguoàn B MACA MAC B MACT w w w 5 10 16 20 5 7 12 20 10 17 28 40 Löôïng phaùt thaûi A Löôïng phaùt thaûi B Toång löôïng phaùt thaûi (taáân/tuaàn) (taáân/tuaàn) (taáân/tuaàn) Lecture 3.1: Mức ô nhiễm tối ưu 8
B. Chi phí giaûm oâ nhieãm Caùc chính saùch moâi tröôøng thöôøng nhaèm kieåm soaùt söï phaùt thaûi cuûa moät nhoùm caùc nguoàn gaây oâ nhieãm, chöù khoâng chæ nhöõng nguoàn gaây oâ nhieãm ñôn leû Taïi moãi möùc phí, coäng theo truïc hoaønh caùc ñöôøng chi phí giaûm oâ nhieãm bieân caù nhaân C. Chi phí thieät haïi Phía caàu dòch vuï giaûm oâ nhieãm (lôïi ích xaõ hoäi cuûa vieäc giaûm oâ nhieãm) Chi phí thieät haïi laø toång giaù trò baèng tieàn taát caû caùc thieät haïi do phaùt thaûi caùc chaát thaûi chöa qua xöû lyù ra moâi tröôøng. Chi phí thieät haïi ñeà caäp ñeán taát caû caùc taùc ñoäng baát lôïi maø nhöõng ngöôøi söû duïng moâi tröôøng phaûi gaùnh chòu do oâ nhieãm Thieät haïi coù theå bieåu hieän döôùi nhieàu caùch khaùc nhau, nhöng phaàn lôùn phuï thuoäc nhieàu vaøo soá löôïng vaø baûn chaát cuûa chaát thaûi chöa ñöôïc xöû lyù Lecture 3.1: Mức ô nhiễm tối ưu 9
C. Chi phí thieät haïi Nhaän daïng vaø öôùc tính chi phí thieät haïi do oâ nhieãm seõ phöùc taïp hôn trong tröôøng hôïp caùc chaát gaây oâ nhieãm coù tính laâu beàn nhö caùc kim loaïi ñoäc haïi (chì vaø thuûy ngaân), chaát phoùng xaï, hôïp chaát voâ cô (thuoác tröø saâu), … Chaát gaây oâ nhieãm caøng toàn taïi laâu beàn, thì caøng khoù ñaùnh giaù thieät haïi Chi phí thieät haïi ñöôïc nhaän daïng ôû caùc khía caïnh nhö thieät haïi ñeán caây coái, ñoäng vaät; myõ quan, xuoáng caáp caùc taøi saûn vaø haï taàng cô sôû; caùc aûnh höôûng nguy haïi ñeán söùc khoûe, … ÖÙôùc tính chi phí thieät haïi? (Phöông phaùp ñaùnh giaù giaù trò taøi nguyeân moâi tröôøng) C. Chi phí thieät haïi Haøm thieät haïi cho bieát moái quan heä giöõa löôïng phaùt thaûi vaø thieät haïi do do oâ nhieãm => OÂ nhieãm caøng nhieàu, chi phí thieät haïi caøng lôùn Coù hai daïng haøm thieät haïi: Haøm thieät haïi theo haøm löôïng oâ nhieãm Haøm thieät haïi theo noàng ñoä oâ nhieãm Coù nhieàu caùch theå hieän haøm thieät haïi, thoâng thöôøng söû duïng haøm thieät haïi bieân Lecture 3.1: Mức ô nhiễm tối ưu 10
C. Chi phí thieät haïi $ (a) Damages (b) Damages $ Emissions (lbs/year) Emissions (tons/year) (c) (d) Damages Damages $ $ Ambient concentration (ppm) Ambient concentration (ppm) C. Chi phí thieät haïi $ $ MDC MDC 500 125 0 10 15 0 5 20 (a) Löôïng chaát thaûi thaûi ra (E) (b) Löôïng chaát thaûi ñöôïc laøm saïch (A) Lecture 3.1: Mức ô nhiễm tối ưu 11
C. Chi phí thieät haïi Giaû ñònh chi phí thieät haïi laø moät haøm taêng theo löôïng phaùt thaûi (xem ñoà thò a). Ñoà thò (a) vaø (b) laø hai caùch theå hieän baèng ñoà thò khaùc nhau cuûa chi phí thieät haïi bieân (MDC), chæ khaùc ôû ñôn vò tính treân truïc hoaønh ÔÛ ñoà thò (a), ñöôøng chi phí thieät haïi ño löôøng chi phí xaõ hoäi baèng tieàn cuûa thieät haïi moâi tröôøng do moãi ñôn vò phaùt thaûi taêng theâm gaây ra. Chi phí naøy taêng khi löôïng phaùt thaûi thaûi ra taêng C. Chi phí thieät haïi ÔÛ ñoà thò (b), ñöôøng chi phí thieät haïi bieân theå hieän giaù saün loøng traû bieân cuûa xaõ hoäi cho moãi ñôn vò chaát löôïng moâi tröôøng ñöôïc caûi thieän Nhaân toá aûnh höôûng MDC coù theå laø thay ñoåi sôû thích veà chaát löôïng moâi tröôøng, thay ñoåi daân soá, thay ñoåi baûn chaát khaû naêng haáp thuï cuûa moâi tröôøng, phaùt hieän phöông phaùp môùi trong vieäc xöû lyù chaát thaûi oâ nhieãm, … Neân, thay ñoåi moät trong soá nhaân toá naøy seõ laøm dòch chuyeån ñöôøng MDC Thieät haïi do oâ nhieãm laø caùc chi phí ngoaïi taùc Lecture 3.1: Mức ô nhiễm tối ưu 12
C. Chi phí thieät haïi $ MDC1 ≠ MDC2? MDC2 28 MDC1 a 12 b 0 e2 e1 Löôïng phaùt thaûi (taán/naêm) D. Möùc oâ nhieãm toái öu Moät löu yù quan troïng lieân quan ñeán vieäc kieåm soaùt oâ nhieãm laø xem xeùt söï ñaùnh ñoåi giöõa chi phí boû ra vaø lôïi ích ñaït ñöôïc: Chi phí: Taêng/giaûm chi phí kieåm soaùt oâ nhieãm do giaûm/taêng theâm moät ñôn vò löôïng phaùt thaûi Lôïi ích: Giaûm/taêng chi phí thieät haïi do giaûm/taêng theâm moät ñôn vò löôïng phaùt thaûi Lecture 3.1: Mức ô nhiễm tối ưu 13
D. Möùc oâ nhieãm toái öu Xem ñoà thò vaø giaûi thích caùc kyù hieäu e* laø möùc oâ nhieãm toái öu (Min) Chi phí kieåm soaùt oâ nhieãm = eNEe* Chi phí thieät haïi = OEe* Toång chi phí oâ nhieãm = OEeN Taïi sau möùc e* coù toång chi phí oâ nhieãm nhoû nhaát? (möùc toái öu Pareto) => Giaû söû möùc oâ nhieãm laø ei vaø ej, haõy tính toång chi phí vaø so saùnh vôùi möùc e*. (baøi taäp treân lôùp) Möùc phaùt thaûi toái öu khi MAC = MDC Ví duï minh hoïa baèng soá cuï theå D. Möùc oâ nhieãm toái öu $ MAC MDC B E E w c A D a b d 0 ej e* ei eN Löôïng phaùt thaûi (taán/naêm) Lecture 3.1: Mức ô nhiễm tối ưu 14
D. Möùc oâ nhieãm toái öu Keát luaän: Möùc oâ nhieãm toái öu ñaït ñöôïc khi chi phí kieåm soaùt oâ nhieãm bieân (MAC) = lôïi ích kieåm soaùt oâ nhieãm bieân (töùc giaûm chi phí thieät haïi): Ñaûm baûo nguyeân taéc caân baêng bieân (Equimaginal Principle) D. Möùc oâ nhieãm toái öu (a) (b) (c) $ $ MWC $ MWC MDC MDC MDC w b MWC w a b a b w e* e* e* Emissions Emissions Emissions Caùc möùc phaùt thaûi hieäu quaû cho caùc chaát gaây oâ nhieãm khaùc nhau Lecture 3.1: Mức ô nhiễm tối ưu 15
E. Nhaân toá aûnh höôûng möùc oâ nhieãm toái öu (a) (b) $ MDC2 $ MAC MAC1 MDC1 1 MDC1 MAC 2 a c b 0 e* e* e 0 e* e* e 2 1 2 1 Emissions Emissions E. Nhaân toá aûnh höôûng möùc oâ nhieãm toái öu Thay ñoåi sôû thích veà chaát löôïng moâi tröôøng (ví duï qua caùc chöông trình tuyeân truyeàn, giaùo duïc moâi tröôøng, …) => nhu caàu chaát löôïng moâi tröôøng cao hôn. Ñoà thò (a) cho thaáy: Dòch chuyeån ñöôøng MDC1 sang MDC2 Möùc phaùt thaûi toái öu thay ñoåi e*1 sang e*2 => Chaát löôïng moâi tröôøng cao hôn, vaø => Toång chi phí phaùt thaûi cao hôn (nghóa laø coù söï ñaùnh ñoåi) Lecture 3.1: Mức ô nhiễm tối ưu 16
E. Nhaân toá aûnh höôûng möùc oâ nhieãm toái öu Thay ñoåi coâng ngheä trong kieåm soaùt hay xöû lyù moät loaïi chaát thaûi naøo ñoù. Ñoà thò (b) cho thaáy: Dòch chuyeån ñöôøng MAC1 sang MAC2 Möùc phaùt thaûi toái öu thay ñoåi e*1 sang e*2 Caûi tieán coâng ngheä laøm giaûm möùc phaùt thaûi vaø taêng chaát löôïng moâi tröôøng, vaø Quan troïng hôn laø laøm giaûm toång chi phí phaùt thaûi (The miracle of technology) Tuy nhieân vaãn coù ngoaïi leä? E. Nhaân toá aûnh höôûng möùc oâ nhieãm toái öu Thay ñoåi coâng ngheä trong ngaønh y hoïc (c) (ví duï coâng ngheä chöûa trò beänh ung thö $ do moät loaïi chaát oâ nhieãm naøo ñoù gaây MAC1 ra). Ñoà thò (c) cho thaáy: MDC1 MDC2 Dòch chuyeån ñöôøng MDC1 sang MDC2 Möùc phaùt thaûi toái öu thay ñoåi e*1 E sang e*2 (taêng) G => Caûi tieán coâng ngheä trong tröôøng hôïp naøy seõ laøm taêng, thay vì giaûm, möùc phaùt thaûi hay giaûm chaát löôïng 0 e* e* eN 1 2 moâi tröôøng, nhöng ngöôïc laïi: => Laøm giaûm toång chi phí oâ nhieãm Emissions Toùm laïi, caûi tieán coâng ngheä coù theå laøm dòch chuyeån caû ñöôøng MAC vaø MDC, vaø keát quaû laø laøm giaûm toång chi phí oâ nhieãm. Khuyeán caùo raèng coâng ngheä khoâng phaûi luùc naøo cuõng cho ta quyeát ñònh roõ raøng veà caùc vaán ñeà moâi tröôøng. Noùi caùch khaùc, tuøy theo tröôøng hôïp chöù khoâng theå noùi caûi tieán coâng ngheä noùi chung laø toát Lecture 3.1: Mức ô nhiễm tối ưu 17
E. Nhaân toá aûnh höôûng möùc oâ nhieãm toái öu $ MAC + MCE MAC MDC Enforcement Costs e2 e1 F. YÙ nghóa öùng duïng trong kieåm soaùt oâ nhieãm Caâu hoûi thaûo luaän: Xaùc ñònh möùc phaùt thaûi toái öu duøng cho muïc ñích gì? Möùc oâ nhieãm hieän taïi treân thöïc teá laø toái öu chöa? Chính phuû coù theå laøm gì ñeå ñaït möùc oâ nhieãm toái öu? Chuùng ta coù theå ñaït ñöôïc möùc oâ nhieãm toái öu thoâng qua cô cheá thò tröôøng khoâng? Chuùng ta coù theå ñaït ñöôïc möùc oâ nhieãm toái öu thoâng qua maëc caû khoâng? … Lecture 3.1: Mức ô nhiễm tối ưu 18
PHUÏ LUÏC Xaùc ñònh möùc oâ nhieãm toái öu khi giaûm saûn löôïng laø caùch duy nhaát giaûm oâ nhieãm (döïa vaøo MNPB, MEC vaø MNSB) (Identification of optimal pollution When output reduction as the only way to reduce pollution load) Lôïi ích tö nhaân bieân MC P MR QM Saûn löôïng (taán) $ MNPB QM Saûn löôïng (taán) Lecture 3.1: Mức ô nhiễm tối ưu 19
Saûn löôïng toái öu xaõ hoäi $ MNPB MEC QA QS QM Saûn löôïng (taán) EA ES EM Löôïng phaùt thaûi (taán BOD) Saûn löôïng toái öu xaõ hoäi Lôïi ích xh roøng ñaït ñöôïc khi $ chuyeån töø MNPB MEC QM QS Phaàn giaûm lôïi ích cuûa nhaø saûn xuaát khi chuyeån töø QM QS Phaàn chi phí oâ nhieãm cho xh giaûm khi QA QS QM chuyeån töø QM QS EA ES EM Lecture 3.1: Mức ô nhiễm tối ưu 20