14-Sep-11<br />
<br />
CHƯƠNG 5:<br />
KẾ TOÁN<br />
CÁC QUÁ TRÌNH<br />
KINH DOANH<br />
CHỦ YẾU CỦA<br />
DOANH NGHIỆP<br />
<br />
5.1 Kế toán nghiệp vụ hàng tồn kho:<br />
Theo chuẩn mực 02 “ Hàng tồn kho”, thì hàng tồn kho là những<br />
tài sản:<br />
• Được giữ để bán trong kỳ sản xuất, kinh doanh bình thường<br />
• Đang trong quá trình sản xuất, kinh doanh dở dang<br />
• Nguyên liệu, vật liệu, công cụ, dụng cụ để sử dụng trong quá<br />
trình sản xuất kinh doanh hoặc cung cấp dịch vụ<br />
• Hàng tồn kho bao gồm:<br />
- Nguyên liệu, vật liệu<br />
- Công cụ dụng cụ<br />
- Hàng gửi đi gia công chế biến, hoặc đã mua đang đi trên đường<br />
- Hàng hóa<br />
- Thành phẩm<br />
- Sản phẩm dở dang, chi phí dịch vụ chưa hoàn thành<br />
<br />
Giá nhập kho của hàng tồn kho<br />
Hàng tồn kho tính theo giá gốc<br />
<br />
Giá mua = số lượng x đơn giá (chưa bao gồm thuế GTGT)<br />
Các khoản thuế không hoàn lại: thuế xuất nhập khẩu, thuế<br />
tiêu thụ đặc biệt, thuế GTGT (nếu là thuế GTGT không<br />
được hoàn)<br />
Chi phí vận chuyển bốc dỡ: là những chi phí phát sinh trong<br />
quá trình vận chuyển, bốc dỡ hàng về kho<br />
Chi phí khác có liên quan: phí cầu đường, lệ phí hải quan,…<br />
Các khoản giảm trừ: là các khoản doanh nghiệp được<br />
hưởng do mua nhiều (số lượng lớn) được hưởng chiêt khấu<br />
thương mại, các khoản nhận do chương trình khuyến mãi,<br />
giảm giá do hàng kém chất lượng<br />
<br />
1<br />
<br />
14-Sep-11<br />
<br />
Tính giá nhập kho trong các trường sau<br />
<br />
Tính giá nhập kho trong các trường sau<br />
<br />
Mua nguyên vật liệu chính nhập kho 3.000kg, giá thanh<br />
toán 82.500.000đ, doanh nghiệp đã thanh toán ½ bằng<br />
tiền gửi ngân hàng<br />
<br />
Mua nguyên vật liệu chính nhập kho 10.000kg với giá mua<br />
chưa thuế GTGT 10% là 21.000đ/kg, doanh nghiệp chưa<br />
thanh toán cho người bán. Chi phí vận chuyển bốc dỡ<br />
2.100.000đ đã bao gồm VAT 5% đã thanh toán bằng<br />
tiền mặt. Do mua với số lượng lớn nên doanh nghiệp<br />
được giảm giá 80đ/kg (giá giảm chưa bao gồm thuế<br />
GTGT) và được trừ thẳng vào công nợ người bán<br />
<br />
Mua 2.000kg nguyên vật liệu phụ nhập kho giá mua<br />
16.000đ/kg chưa bao gồm VAT 10%, doanh nghiệp<br />
chưa thanh toán cho người bán. Chi phí vận chuyển<br />
về đến kho 252.000đ đã thanh toán bằng tiền mặt đã<br />
bao gồm 5% thuế GTGT.<br />
<br />
Tính giá nhập kho trong các trường sau<br />
Nhập kho dàn máy, với giá mua 500 triệu, thuế suất thuế nhập<br />
khẩu 5%, thuế suất thuế GTGT 10%.<br />
<br />
•<br />
•<br />
•<br />
•<br />
<br />
Giá mua = Số lượng x giá 1 đơn vị x tỷ giá tại thời điểm nhận<br />
Thuế nhập khẩu = Giá mua x Thuế suất thuế nhập khẩu<br />
Thuế TTĐB = (Giá mua + Thuế NK) x Thuế suất Thuế TTĐB<br />
Thuế GTGT đầu vào = (Giá mua + Thuế NK phải nộp + Thuế<br />
TTĐB phải nộp) x Thuế suất thuế GTGT<br />
<br />
Mua nhập khẩu 10 máy lạnh với giá 20 triệu đồng/máy. Thuế<br />
suất thuế NK là 10%, thuế suất thuế TTĐB 30%, thuế suất<br />
thuế GTGT 10%.<br />
<br />
2<br />
<br />
14-Sep-11<br />
<br />
Nguyên tắc kế toán hàng tồn kho<br />
Trong moät ñôn vò keá toaùn chæ ñöôïc aùp duïng moät trong hai PP keá<br />
toaùn haøng toàn kho: Phöông phaùp keâ khai thöôøng xuyeân<br />
hoaëc Phöông phaùp kieåm keâ ñònh kyø.<br />
Phöông phaùp keâ khai thöôøng xuyeân:<br />
- Theo doõi vaø phaûn aùnh thöôøng xuyeân, lieân tuïc, coù heä thoáng<br />
tình hình nhaäp, xuaát, toàn vaät tö, haøng hoùa treân soå keá toaùn.<br />
- Giaù trò haøng toàn kho treân soå keá toaùn coù theå ñöôïc xaùc ñònh ôû<br />
baát kyø thôøi ñieåm naøo trong kyø keá toaùn.<br />
<br />
9<br />
<br />
Phöông phaùp kieåm keâ ñònh kyø:<br />
Keá toaùn caên cöù vaøo keát quaû kieåm keâ thöïc teá ñeå phaûn aùnh giaù<br />
trò toàn kho cuoái kyø cuûa vaät tö, haøng hoùa treân soå keá toaùn. Töø ñoù<br />
tính giaù trò cuûa vaät tö, haøng hoùa ñaõ xuaát trong kyø theo coâng<br />
thöùc:<br />
<br />
Aùp duïng cho caùc ñôn vò SX coâng nghieäp, xaây laép vaø caùc ñôn vò<br />
thöông maïi kinh doanh caùc maët haøng coù giaù trò lôùn nhö maùy<br />
moùc, thieát bò, haøng kyõ thuaät cao, …<br />
<br />
<br />
-<br />
<br />
AÙp duïng ôû caùc ñôn vò coù nhieàu chuûng loaïi haøng hoùa,vaät tö vôùi<br />
quy caùch, maãu maõ khaùc nhau, giaù trò thaáp, haøng hoùa, vaät tö<br />
xuaát duøng hoaëc xuaát baùn thöôøng xuyeân (cöûa haøng baùn leû)<br />
<br />
10<br />
<br />
Giá xuất kho của hàng tồn kho<br />
Các phương pháp tính giá xuất kho của hàng tồn kho<br />
- Phương pháp thực tế đích danh<br />
- Phương pháp nhập trước xuất trước<br />
- Phương pháp nhập sau xuất trước<br />
- Phương pháp bình quân gia quyền<br />
<br />
• Phương pháp tính theo giá đích danh: được áp dụng<br />
đối với doanh nghiệp có ít loại mặt hàng hoặc mặt hàng<br />
ổn định và nhận diện được.<br />
- Phương pháp này thường được áp dụng cho những<br />
doanh nghiệp có ít loại mặt hàng hoặc mặt hàng ổn định<br />
và nhận diện được.<br />
Ưu điểm: Xác định được chính xác giá vật tư xuất làm cho<br />
chi phí hiện tại phù hợp với doanh thu hiện tại.<br />
Nhược điểm: Trong trường hợp đơn vị có nhiều mặt hàng,<br />
nhập xuất thường xuyên thì khó theo dõi và công việc<br />
của kế toán chi tiết vật liệu sẽ rất phức tạp.<br />
12<br />
<br />
3<br />
<br />
14-Sep-11<br />
<br />
Nguyên tắc kế toán hàng tồn kho<br />
• Phương pháp nhập trước, xuất trước:<br />
- Áp dụng dựa trên giả định là hàng tồn kho được mua trước hoặc<br />
sản xuất trước thì được xuất trước, và hàng tồn kho còn lại cuối<br />
kỳ là hàng tồn kho được mua hoặc sản xuất gần thời điểm cuối<br />
kỳ.<br />
- Áp dụng đối với những doanh nghiệp ít danh điểm vật tư, số lần<br />
nhập kho của mỗi danh điểm không nhiều.<br />
Ưu điểm: Cho phép kế toán có thể tính giá nguyên vật liệu xuất kho<br />
kịp thời, phương pháp này cung cấp một sự ước tính hợp lý về giá<br />
trị vật liệu cuối kỳ.<br />
Nhược điểm: Các chi phí phát sinh hiện hành không phù hợp với<br />
doanh thu phát sinh hiện hành. Doanh thu hiện hành có được là<br />
do các chi phí nguyên vật liệu nói riêng và hàng tồn kho nói<br />
chung vào kho từ trước. Như vậy chi phí kinh doanh của doanh<br />
nghiệp không phản ứng kịp thời với giá cả thị trường của nguyên<br />
13<br />
vật liệu.<br />
<br />
Nguyên tắc kế toán hàng tồn kho<br />
<br />
• Phương pháp nhập sau, xuất trước:<br />
- Áp dụng dựa trên giả định là HTK được mua sau hoặc<br />
sản xuất sau thì được xuất trước, và hàng tồn kho còn lại<br />
cuối kỳ là hàng tồn kho được mua hoặc sản xuất trước<br />
đó.<br />
- Áp dụng đối với các doanh nghiệp ít danh điểm vật tư và<br />
số lần nhập kho của mỗi danh điểm không nhiều.<br />
Ưu điểm: Đảm bảo nguyên tắc doanh thu hiện tại phù hợp<br />
với chi phí hiện tại. Chi phí của doanh nghiệp phản ứng<br />
kịp thời với giá cả thị trường của nguyên vật liệu.<br />
Nhược điểm: Làm cho thu nhập thuần của DN giảm trong<br />
thời kỳ lạm phát và giá trị vật liệu có thể bị đánh giá<br />
giảm trên bảng CĐKT so với giá trị thực của nó.<br />
14<br />
<br />
Nguyên tắc kế toán hàng tồn kho<br />
• Phương pháp bình quân gia quyền sau mỗi lần nhập hoặc cuối kỳ:<br />
Giá trị trung bình có thể được tính theo thời kỳ hoặc vào mỗi khi nhập một<br />
lô hàng về, phụ thuộc vào tình hình của doanh nghiệp.<br />
Ưu điểm:<br />
- BQGQ cuối kỳ: Đơn giản, dễ làm, giảm nhẹ được việc hạch toán chi tiết,<br />
không phụ thuộc vào số lần nhập xuất của từng danh điểm vật tư.<br />
- BQGQ sau mỗi lần nhập: tính giá hàng xuất kho chính xác nhất, phản ánh<br />
kịp thời sự biến động giá cả, c.việc tính giá được tiến hành đều đặn.<br />
Nhược điểm:<br />
- BQGQ cuối kỳ: Dồn công việc tính giá hàng xuất kho vào cuối kỳ hạch<br />
toán nên ảnh hưởng đến tiến độ của các khâu kế toán khác.<br />
- BQGQ sau mỗi lần nhập :Công việc tính toán nhiều và phức tạp, chỉ thích<br />
hợp với những doanh nghiệp sử dụng kế toán máy.<br />
<br />
• Hãy tính giá xuất kho và giá trị tồn cuối kỳ (áp dụng các<br />
phương pháp tính giá xuất kho của hàng tồn kho)<br />
Có số liệu về tình hình nhập nguyên vật liệu trong tháng<br />
6/201X như sau:<br />
Tồn kho đầu kỳ TK152: 6.000.000đ (chi tiết 1.000kg)<br />
- Ngày 02/6 nhập kho 2.000kg với giá mua chưa thuế<br />
GTGT 10% là 6.200đ/kg<br />
- Ngày 06/6 nhập kho 4.000kg với giá mua chưa thuế<br />
GTGT 10% là 6.400đ/kg<br />
- Ngày 15/6 xuất kho 5.000kg<br />
- Ngày 22/6 nhập kho 4.000kg với giá mua chưa thuế<br />
GTGT 10% là 6.600đ/kg<br />
- Ngày 30/6 xuất kho 4.000kg<br />
<br />
Trò giaù HTK toàn ñaàu kyø + Trò giaù HTK nhaäp trong kyø<br />
Soá löôïng HTK toàn ĐK + Soá löôïng KTK nhaäp trong kyø<br />
Trò giaù xuaát trong kyø = Soá löôïng xuaát trong kyø X ÑGBQ<br />
<br />
ÑGBQ =<br />
<br />
15<br />
<br />
4<br />
<br />
14-Sep-11<br />
<br />
• Phương pháp thực tế đích<br />
Xuất ngày 15/6:<br />
TĐ:<br />
02/6:<br />
06/6:<br />
<br />
danh:<br />
1.000kg x<br />
1.000kg x<br />
3.000kg x<br />
5.000kg<br />
• Xuất ngày 30/6: 22/6: 4.000kg x<br />
4.000kg<br />
• Tổng giá trị xuất trong kỳ:<br />
• Tồn kho cuối kỳ:<br />
• 2/6 Số lượng:<br />
•<br />
Số lượng:<br />
<br />
kg<br />
kg<br />
<br />
=<br />
=<br />
=<br />
=<br />
<br />
Giá trị:<br />
Giá trị:<br />
<br />
Phương pháp nhập sau xuất trước:<br />
• Xuất ngày 15/6: /6:<br />
=<br />
/6:<br />
=<br />
5.000<br />
• Sau ngày 15/6 còn tồn:<br />
kg của ngày<br />
kg của<br />
• Xuất ngày 30/6: /6:<br />
4.000<br />
Tổng giá trị xuất trong kỳ=<br />
Sau ngày 30/6 còn tồn: Số lượng<br />
kg của ngày<br />
kg của<br />
• Giá trị tồn cuối =<br />
<br />
• Phương pháp nhập trước xuất trước:<br />
• Xuất ngày 15/6: TĐ:<br />
=<br />
/6:<br />
=<br />
/6:<br />
=<br />
5.000<br />
Sau ngày 15/6 còn tồn:<br />
kg của ngày<br />
• Xuất ngày 30/6:<br />
/6:<br />
=<br />
=<br />
4.000<br />
• Tổng giá trị xuất trong kỳ=<br />
• Sau ngày 30/6 còn tồn:<br />
<br />
Số lượng<br />
Giá trị<br />
<br />
kg<br />
<br />
Phương pháp bình quân gia quyền:<br />
• Đơn giá<br />
1.000kg x 6.000 + 2.000kg x 6.200 + 4.000kg x 6.400 + 4.000kg x 6.600<br />
1.000 + 2.000 + 4.000 + 4.000<br />
<br />
= 6.400<br />
• Số lượng xuất kho trong kỳ= 5.000 + 4.000<br />
= 9.000 kg<br />
• Giá trị xuất kho trong kỳ= 9.000 x 6.400<br />
= 57.600.000<br />
• Sau ngày 30/6 còn tồn:<br />
Số lượng 2.000kg<br />
Giá trị 12.800.000<br />
<br />
5<br />
<br />