Bài giảng Tài chính doanh nghiệp: Chương 5 - ThS. Đặng Thị Quỳnh Anh

Bài giảng Tài chính doanh nghiệp<br /> <br /> Trường ĐHNH TP.HCM<br /> <br /> NỘI DUNG<br /> <br /> CHƯƠNG 5<br /> <br /> 1. Phaân tích hoøa voán<br /> 2. Ñoøn baåy hoaït ñoäng<br /> <br /> HỆ THỐNG ĐÒN BẨY<br /> <br /> 3. Ñoøn baåy taøi chính<br /> 4. Ñoøn baåy toång hôïp<br /> <br /> ThS.Đặng Thị Quỳnh Anh<br /> <br /> 1. PHAÂN TÍCH HOØA VOÁN<br /> 1.1 Các khái niệm<br /> 1.2 Caùc phöông phaùp xaùc ñònh ñieåm hoøa voán<br /> a. Xaùc ñònh ñieåm hoøa voán ñoái vôùi doanh nghieäp saûn<br /> xuaát vaø tieâu thuï moät loaïi saûn phaåm<br /> b Xaùc ñònh ñieåm hoøa voán ñoái vôùi doanh nghieäp saûn<br /> xuaát vaø tieâu thuï nhieàu loaïi saûn phaåm<br /> 1.3 Öu, nhöôïc ñieåm cuûa phaân tích hoøa voán<br /> <br /> 1.1 Các khái niệm<br /> Ñieåm hoaø voán (break – even point) laø ñieåm maø taïi ñoù doanh<br /> thu baèng chi phí (giaû ñònh giaù coá ñònh, coâng suaát khoâng ñoåi,<br /> cheânh leäch toàn kho ñaàu kyø cuoái kyø baèng 0)<br /> Phaân tích hoaø voán (break – even analysis) laø phöông phaùp döïa<br /> treân töông quan giöõa chi phí vaø doanh thu ñeå xaùc ñònh ñieåm<br /> hoøa voán sản lượng (hay doanh thu) của doanh nghiệp.<br /> Muïc ñích phaân tích hoøa voán<br /> •Xem xeùt lôïi nhuaän töø hoaït ñoäng kinh doanh thay ñoåi nhö theá<br /> naøo ñoái vôùi möùc ñoä cuûa saûn löôïng tieâu thuï<br /> <br /> ThS. Đặng Thị Quỳnh Anh<br /> <br /> 1.1 Các khái niệm<br /> Chi phí cố định – Định phí (F)<br /> Chi phí cố định là những khoản chi phí không thay đổi hoặc<br /> thay đổi rất ít khi mức hoạt động của doanh nghiệp thay đổi :<br /> Khấu hao, tiền thuê máy móc thiết bị, chi phí quản lý hành<br /> chính…<br /> Chi phí biến đổi – Biến phí (V)<br /> Chi phí biến đổi là những chi phí thay đổi cùng chiều, tỷ lệ<br /> thuận với mức hoạt động của doanh nghiệp bao gồm : Chi phí<br /> nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp, chi phí<br /> vận chuyển bốc dỡ hàng hóa, hoa hồng đại lý…<br /> <br /> 1.2 Phöông phaùp xaùc ñònh ñieåm hoøa voán<br /> a. Xaùc ñònh ñieåm hoøa voán ñoái vôùi doanh nghieäp saûn xuaát vaø tieâu<br /> thuï moät loaïi saûn phaåm<br /> Saûn löôïng hoøa voán:<br /> <br /> Q hv <br /> <br /> F<br /> P V<br /> <br /> F :toång ñònh phí cuûa doanh nghieäp<br /> P: giaù baùn treân moät ñôn vò saûn phaåm<br /> V: bieán phí treân moät ñôn vò saûn phaåm<br /> <br /> 1<br /> <br /> Bài giảng Tài chính doanh nghiệp<br /> <br /> Trường ĐHNH TP.HCM<br /> <br /> 1.2 Phöông phaùp xaùc ñònh ñieåm hoøa voán<br /> <br /> Ví duï:<br /> Doanh nghieäp A chuyeân saûn xuaát moät loaïi saûn phaåm X coù soá lieäu sau:<br /> <br /> •<br /> <br /> Doanh thu hoøa voán:<br /> <br /> Coâng suaát toái ña<br /> : 40.000 saûn phaåm<br /> Ñònh phí<br /> : 200.000.000 ñ<br /> Bieán phí<br /> : 60.000 ñ/saûn phaåm<br /> Giaù baùn<br /> : 80.000 ñ/saûn phaåm<br /> a. Xaùc ñònh saûn löôïng hoaø voán, doanh thu hoaø voán, coâng suaát hoaø voán.<br /> Veõ ñoà thò minh hoïa.<br /> b. Neáu coâng ty muoán ñaït LNST laø 600 trñ thì phaûi saûn xuaát vaø tieâu thuï<br /> bao nhieâu saûn phaåm, thueá suaát thueá TNDN 25%.<br /> c. Giaû söû ñaàu naêm coâng ty coù moät ñôn ñaët haøng saûn xuaát 20.000 saûn<br /> phaåm vôùi giaù 75.000 ñoàng/sp. Sau ñoù coù moät ñôn ñaët haøng saûn<br /> xuaát 7.000 saûn phaåm vôùi giaù 65.000 ñoàng/saûn phaåm. Coâng ty ñaõ<br /> nhaän ñôn ñaët haøng thöù nhaát, hoûi coâng ty coù nhaän ñôn ñaët haøng thöù<br /> 2 khoâng?<br /> <br /> DThv = Qhv x P<br /> Xaùc ñònh saûn löôïng tieâu thuï ñeå ñaït lôïi nhuaän döï kieán:<br /> Qf <br /> <br /> •<br /> <br /> EBIT  F<br /> P V<br /> <br /> Xaùc ñònh coâng suaát hoøa voán<br /> h<br /> <br /> •<br /> <br /> Q hv<br /> F<br /> x100 % <br /> x100 %<br /> Q0<br /> Q0 ( P  V )<br /> <br /> Q0 : saûn löôïng theo coâng suaát thieát keá<br /> <br /> 1.2 Phöông phaùp xaùc ñònh ñieåm hoøa voán<br /> b. Xaùc ñònh ñieåm hoøa voán ñoái vôùi doanh nghieäp saûn xuaát vaø<br /> tieâu thuï nhieàu loaïi saûn phaåm<br /> Shv <br /> <br /> 1<br /> <br /> F<br /> TV<br /> TS<br /> <br /> 1.3 ÖÙng duïng cuûa phaân tích hoøa voán<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Döï baùo khaû naêng sinh lôïi cuûa moät doanh nghieäp, moät phaân<br /> xöôûng moät maët haøng khi bieát caáu truùc chi phí vaø caùc möùc<br /> doanh thu mong ñôïi.<br /> Löïa choïn nhöõng phöông aùn saûn xuaát khaùc nhau (moãi<br /> phöông aùn coù caáu truùc ñònh phí, bieán phí khaùc nhau)<br /> <br /> TV: toång bieán phí<br /> TS: toång doanh thu<br /> F: toång ñònh phí<br /> <br /> 1.3 Nhöôïc ñieåm cuûa phaân tích hoøa voán<br /> <br /> <br /> Haàu heát caùc khoaûn chi phí cuûa doanh nghieäp raát phöùc taïp<br /> neân khoù xaùc ñònh roõ ñaâu laø ñònh phí vaø ñaâu laø bieán phí. Do<br /> ñoù vieäc phaân chia chi phí chæ mang tính chaát töông ñoái<br /> <br /> <br /> <br /> Chi phí bieán ñoåi treân moät ñôn vò saûn phaåm khoâng ñoåi theo<br /> möùc huy ñoäng coâng suaát, ñieàu naøy khoù xaûy ra trong thöïc teá<br /> <br /> <br /> <br /> Truïc thôøi gian hoaïch ñònh ngaén vì phaân tích hoaø voán thöôøng<br /> ñöôïc aùp duïng cho 1 kyø keá hoaïch (1 naêm) hay ít hôn.<br /> <br /> ThS. Đặng Thị Quỳnh Anh<br /> <br /> 2. Ñoøn baåy hoaït ñoäng<br /> 2.1 Phaân tích taùc ñoäng cuûa ñoøn baåy hoaït ñoäng<br /> 2.2 Xaùc ñònh ñoä baåy hoaït ñoäng<br /> 2.3 Quan heä giöõa ñoä baåy hoaït ñoäng vaø ñieåm hoaø voán<br /> 2.4 Quan heä giöõa ñoä baåy hoaït ñoäng vaø ruûi ro doanh nghieäp<br /> 2.5 YÙ nghóa cuûa ñoøn baåy hoaït ñoäng trong quaûn trò taøi chính<br /> <br /> 2<br /> <br /> Bài giảng Tài chính doanh nghiệp<br /> <br /> 2. Ñoøn baåy hoaït ñoäng<br /> Ñoøn baåy hoaït ñoäng (operating leverage) laø möùc ñoä söû<br /> duïng chi phí hoaït ñoäng coá ñònh nhaèm noã löïc gia taêng lôïi<br /> nhuaän hoaït ñoäng (EBIT)<br /> Tyû soá ñoøn baåy hoaït ñoäng<br /> Chi phí coá ñònh / Toång chi phí<br /> Chi phí coá ñònh / Toång doanh thu<br /> Công ty có đòn bẩy hoạt động cao thì rủi ro kinh doanh sẽ<br /> cao, một sự thay đổi rất nhỏ trong doanh thu sẽ dẫn tới<br /> biến động rất lớn của EBIT và ROI .<br /> <br /> Trường ĐHNH TP.HCM<br /> <br /> 2.1 Phaân tích taùc ñoäng cuûa ñoøn baåy hoaït ñoäng<br /> Coâng ty A<br /> Coâng ty B<br /> Phaàn A: Tröôùc khi thay ñoåi doanh thu<br /> Doanh thu<br /> 10,000<br /> 10,000<br /> Chi phí hoaït ñoäng<br /> 9,000<br /> 9,000<br /> Chi phí coá ñònh<br /> 7,000<br /> 2,000<br /> Chi phí bieán ñoåi<br /> 2,000<br /> 7,000<br /> Lôïi nhuaän hoaït ñoäng (EBIT)<br /> 1,000<br /> 1,000<br /> Phaàn B: Sau khi doanh thu taêng 50% trong nhöõng naêm keá tieáp<br /> Doanh thu<br /> 15,000<br /> 15,000<br /> Chi phí hoaït ñoäng<br /> 10,000<br /> 12,500<br /> Chi phí coá ñònh<br /> 7,000<br /> 2,000<br /> 10,500<br /> Chi phí bieán ñoåi<br /> 3,000<br /> Lôïi nhuaän hoaït ñoäng (EBIT)<br /> 5,000<br /> 2,500<br /> Phaàn traêm thay ñoåi EBIT<br /> 400%<br /> 150%<br /> <br /> 2.1 Phaân tích taùc ñoäng cuûa ñoøn baåy hoaït ñoäng<br /> Phaàn C: Sau khi doanh thu giaûm 25% trong nhöõng naêm keá tieáp<br /> Doanh thu<br /> 7,500<br /> 7,500<br /> Chi phí hoaït ñoäng<br /> 8,500<br /> 7,250<br /> Chi phí coá ñònh<br /> 7,000<br /> 2,000<br /> Chi phí bieán ñoåi<br /> 1,500<br /> 5,250<br /> Lôïi nhuaän hoaït ñoäng (EBIT)<br /> -1,000<br /> 250<br /> Phaàn traêm thay ñoåi EBIT<br /> -200%<br /> -75%<br /> Phaàn D: Sau khi doanh thu giaûm 40% trong nhöõng naêm keá tieáp<br /> Doanh thu<br /> 6,000<br /> 6,000<br /> Chi phí hoaït ñoäng<br /> 8,200<br /> 6,200<br /> Chi phí coá ñònh<br /> 7,000<br /> 2,000<br /> Chi phí bieán ñoåi<br /> 1,200<br /> 4,200<br /> Lôïi nhuaän hoaït ñoäng (EBIT)<br /> -2,200<br /> -200<br /> Phaàn traêm thay ñoåi EBIT<br /> -320%<br /> -120%<br /> <br /> 2.2 Ñoä baåy hoaït ñoäng<br /> Ñoä baåy hoaït ñoäng (Degree of Operating Leverage) ñöôïc söû<br /> duïng ñeå ño löôøng taùc ñoäng cuûa ñoøn baåy hoaït ñoäng, laø phaàn traêm<br /> thay ñoåi cuûa lôïi nhuaän hoaït ñoäng so vôùi phaàn traêm thay ñoåi cuûa<br /> saûn löôïng hoaëc doanh thu tieâu thuï<br /> DOL <br /> <br /> Tyû leä % thay ñoåi EBIT<br /> Tyû leä % thay ñoåi saûn löôïng<br /> <br /> ( EBIT1  EBIT0 ) EBIT0<br /> DOL <br /> (Q 1  Q 0 ) Q 0<br /> <br /> ThS. Đặng Thị Quỳnh Anh<br /> <br /> Keát luaän<br /> Doanh thu thay ñoåi<br /> <br /> Doanh thu thay ñoåi<br /> <br /> Khoâng söû duïng<br /> Ñoøn baåy hoaït ñoäng<br /> <br /> Coù söû duïng<br /> Ñoøn baåy hoaït ñoäng<br /> <br /> EBIT thay ñoåi<br /> <br /> <<br /> <br /> EBIT thay ñoåi<br /> <br /> 2.2 Ñoä baåy hoaït ñoäng<br /> Ñoä baåy hoaït ñoäng theo saûn löôïng<br /> <br /> DOL Q <br /> <br /> Q(P  V)<br /> Q<br /> <br /> Q(P  V)  F Q  Q hv<br /> <br /> Ñoä baåy hoaït ñoäng theo doanh thu<br /> <br /> DOL <br /> <br /> TS  TV EBIT  F<br /> <br /> EBIT<br /> EBIT<br /> <br /> 3<br /> <br /> Bài giảng Tài chính doanh nghiệp<br /> <br /> Trường ĐHNH TP.HCM<br /> <br /> Quan heä giöõa ñoä baåy hoaït ñoäng vaø ñieåm hoøa voán<br /> <br /> Quan heä giöõa ñoä baåy hoaït ñoäng vaø ñieåm hoøa voán<br /> DOL<br /> <br /> P=50$, V = 25$, F = 100.000$<br /> Saûn löôïng (Q)<br /> <br /> EBIT<br /> <br /> Ñoä nghieâng ñoøn baåy kinh<br /> doanh (DOL)<br /> <br /> 0<br /> <br /> -100.000<br /> <br /> 0<br /> <br /> 1.000<br /> <br /> -75.000<br /> <br /> -0,33<br /> <br /> 2.000<br /> <br /> -50.000<br /> <br /> -1,00<br /> <br /> 3.000<br /> <br /> -25.000<br /> <br /> -3,00<br /> <br /> 4.000<br /> <br /> 0<br /> <br /> (khoâng xaùc ñònh)<br /> <br /> 5.000<br /> <br /> 25.000<br /> 50.000<br /> <br /> 4.000 5.000<br /> <br /> Q<br /> 6.000 8.000<br /> <br /> 5,00<br /> <br /> 6.000<br /> <br /> 2.000 3.000<br /> <br /> 3,00<br /> <br /> 7.000<br /> <br /> 75.000<br /> <br /> 2,33<br /> <br /> 8.000<br /> <br /> 100.000<br /> <br /> 2,00<br /> <br /> P=50$, V = 25$, F = 100.000$<br /> <br /> Quan heä giöõa ñoä baåy hoaït ñoäng vaø ruûi ro DN<br /> •<br /> Rủi ro doanh<br /> nghiệp<br /> Biến động sản lượng<br /> (doanh thu)<br /> <br /> Biến động<br /> EBIT<br /> <br /> Độ bẩy hoạt<br /> động (DOL)<br /> EBIT được<br /> khuếch đại<br /> <br /> 3. Ñoøn baåy taøi chính<br /> Ñoøn baåy taøi chính laø möùc ñoä theo ñoù caùc chöùng khoaùn coù thu<br /> nhaäp coá ñònh (nôï vaø coå phieáu öu ñaõi) ñöôïc söû duïng trong cô<br /> caáu nguoàn voán cuûa coâng ty.<br /> Rủi ro tài chính là rủi ro tăng thêm ngoài rủi ro kinh doanh,<br /> do công ty sử dụng đòn bẩy tài chính, tức sử dụng nợ và cổ<br /> phần ưu tiên để tài trợ cho tài sản.<br /> Ñoøn baåy taøi chính coù khaû naêng laøm gia taêng tyû suaát lôïi nhuaän<br /> voán chuû sôû höõu nhöng cuõng coù khaû naêng seõ ñöa nguoàn voán<br /> chuû sôû höõu tôùi ruûi ro lôùn hôn<br /> <br /> Công ty có thể kiểm soát đòn bẩy hoạt<br /> động bằng cách nào?<br /> • Giảm tỷ trọng định phí trong tổng chi phí<br /> hoạt động bằng cách :<br /> 1. Lựa chọn công nghệ sản xuất khi quyết<br /> định đầu tư. Ví dụ : DN có thể SX điện<br /> bằng ga hoặc bằng than. SX bằng ga có<br /> vốn đầu tư vào nhà xưởng, thiết bị thấp<br /> do vậy định phí thấp hơn SX bằng than.<br /> 2. Chuyển định phí thành biến phí<br /> <br /> 3.2 Ñoä baåy taøi chính<br /> Ñoä baåy taøi chính (Degree of Financial Leverage –DFL) ño<br /> löôøng möùc ñoä bieán ñoäng cuûa EPS hay ROE khi EBIT thay ñoåi<br /> hay chính là đo lường tác động của đòn bẩy tài chính đến rủi ro<br /> của doanh nghiệp<br /> <br /> % thay ñoåi EPS (ROE)<br /> % thay ñoåi EBIT<br /> Caáu truùc voán goàm coå phaàn thöôøng vaø nôï<br /> DFL <br /> <br /> DFL <br /> <br /> Q(P  V)  F<br /> Q(P  V)  F  I<br /> <br /> DFL <br /> <br /> ThS. Đặng Thị Quỳnh Anh<br /> <br /> EBIT<br /> EBIT  I<br /> <br /> 4<br /> <br /> Bài giảng Tài chính doanh nghiệp<br /> <br /> Trường ĐHNH TP.HCM<br /> <br /> 3.2 Ñoä baåy taøi chính<br /> <br /> Coâng thöùc tính EPS<br /> <br /> Caáu truùc voán goàm coå phaàn thöôøng, nôï vaø coå phaàn öu ñaõi<br /> <br /> EPS <br /> <br /> Q(P  V)  F<br /> DFL <br /> Q(P  V)  F  I  PD/(1  T) <br /> <br /> Trong ñoù: I = laõi haøng naêm phaûi traû<br /> PD = coå töùc haøng naêm phaûi traû<br /> T = thueá suaát thueá thu nhaäp coâng ty<br /> NS = soá löôïng coå phaàn thoâng thöôøng<br /> <br /> EBIT<br /> DFL <br /> EBIT  I - PD/(1 - T) <br /> <br /> Söï khaùc bieät giöõa ñoøn baåy hoaït ñoäng<br /> vaø ñoøn baåy taøi chính<br /> Ñoøn baåy hoaït ñoäng<br /> <br /> (EBIT  I)(1  T )  PD<br /> NS<br /> <br /> 4. Ñoøn baåy toång hôïp<br /> <br /> Ñoøn baåy taøi chính<br /> <br /> Söû duïng chi phí hoaït ñoäng<br /> Söû duïng chi phí taøi trôï coá<br /> coá ñònh nhaèm noã löïc gia<br /> ñònh nhaèm noã löïc gia taêng<br /> taêng lôïi nhuaän hoaït ñoäng<br /> lôïi nhuaän cho coå ñoâng (EPS)<br /> (EBIT)<br /> Coù theå löïa choïn thích hôïp<br /> Do ñaëc ñieåm ngaønh quyeát<br /> ñònh<br /> <br /> Ñoøn baåy toång hôïp laø vieäc coâng ty söû duïng keát hôïp ñoøn baåy<br /> hoaït ñoäng vaø ñoøn baåy taøi chính.<br /> Ñeå ño löôøng möùc ñoä bieán ñoäng cuûa EPS (ROE) khi doanh thu<br /> hay saûn löôïng tieâu thuï thay ñoåi ngöôøi ta duøng chæ tieâu ñoä baåy<br /> toång hôïp (Degree of total leverage – DTL)<br /> <br /> DTL <br /> <br /> % thay ñoåi EPS<br /> % thay ñoåi doanh thu<br /> <br /> DTL  DOL x DFL<br /> <br /> ÖÙng duïng phaân tích EBIT – EPS trong<br /> quyeát ñònh nguoàn taøi trôï cuûa doanh nghieäp<br /> <br /> 4. Ñoøn baåy toång hôïp<br /> DTL = DOL * DFL<br /> DFL<br /> <br /> DOL<br /> <br /> Doanh<br /> thu<br /> <br /> EBIT<br /> <br /> RRKD<br /> <br /> ThS. Đặng Thị Quỳnh Anh<br /> <br /> RRTC<br /> <br /> EPS<br /> <br /> Ví duï<br /> Coâng ty C coù nguoàn voán daøi haïn 10 trieäu USD hoaøn toaøn töø nguoàn<br /> voán coå phaàn thoâng thöôøng. Coâng ty caàn huy ñoäng theâm 5 trieäu<br /> USD cho vieäc môû roäng saûn xuaát kinh doanh.<br /> Coâng ty xem xeùt 3 phöông aùn huy ñoäng voán:<br /> (1) Phaùt haønh coå phieáu thöôøng<br /> (2) Phaùt haønh traùi phieáu vôùi laõi suaát 12%<br /> (3) Phaùt haønh coå phieáu öu ñaõi vôùi coå töùc 11%.<br /> EBIT haøng naêm cuûa coâng ty hieän taïi laø 1,5 trieäu USD nhöng neáu môû<br /> roäng saûn xuaát kinh doanh coâng ty kyø voïng EBIT seõ taêng ñeán 2,7<br /> trieäu USD. Thueá thu nhaäp coâng ty laø 40% vaø coâng ty hieän coù<br /> 200.000 coå phaàn. Neáu söû duïng phöông aùn thöù nhaát, coâng ty coù theå<br /> baùn theâm 100.000 coå phaàn vôùi giaù 50USD/coå phaàn. Công ty nên<br /> chọn phương án huy động vốn nào, tại sao?<br /> <br /> 5<br /> <br />