Bài giảng Thị trường tài chính ( Bùi Ngọc Toản) - Chương 4: Phần 1 - Tổng quan về thị trường chứng khoán

Chia sẻ: Pham Quy | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Thêm vào BST

Báo xấu

161
lượt xem 21
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Chứng khoán là chứng chỉ, bút toán ghi sổ, xác nhận các quyền và lợi ích hợp pháp của người sở hữu chúng, và phần 1 chương 4 này sẽ giúp các bạn tổng quan sơ về thị trường tài chính.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Thị trường tài chính ( Bùi Ngọc Toản) - Chương 4: Phần 1 - Tổng quan về thị trường chứng khoán

Khoa Tài chính – Ngân hàng, Trường ĐH CN Tp.HCM Khoa Tài chính – Ngân hàng, Trường ĐH CN Tp.HCM Mail: buitoan.hui@gmail.com Mail: buitoan.hui@gmail.com DĐ: 0986 785 984 DĐ: 0986 785 984 Nội dung chính Quá trình hình thành và phát triển của TTCK  Quá trình hình thành và phát triển của TTCK;  Giữa thế kỷ 15, đã có hình thức sơ khai của thị Khái niệm, bản chất và cơ cấu của TTCK trong trường chứng khoán. nền kinh tế thị trường hiện đại;  Năm 1453 diễn ra buổi họp đầu tiên với qui mô Mục tiêu và nguyên nhân khách quan thành lập lớn tại lữ quán của gia đình Vanber ở Bruges TTCK Việt Nam; (Bỉ), có bảng hiệu hình 3 túi da với một từ tiếng Các điều kiện cần thiết cho sự hình thành TTCK; Pháp “Bourse” – “ Mậu dịch trường”. Vai trò và chức năng của TTCK trong nền kinh tế  Năm 1547, thành phố Bruges mất đi sự phồn thị trường; vinh, “Mậu dịch trường” bị sụp đổ  chuyển sang thị trấn Antwerpen (Auvers) (Bỉ).  Các hành vi tiêu cực của thị trường chứng khoán. Bài giảng môn: Thị trường tài chính Bài giảng môn: Thị trường tài chính Giảng viên: Bùi Ngọc Toản 3 Giảng viên: Bùi Ngọc Toản 4 Quá trình hình thành và phát triển của TTCK Quá trình hình thành và phát triển của TTCK  Vào cuối thế kỷ 16, Tây Ban Nha xâm chiếm  Ngày 29/10/1929, “ngày thứ 5 đen tối” mở đầu Antwerpen, mậu dịch trường Antwerpen sụp đổ. cho cuộc khủng hoảng TTCK NewYork. Kéo  Đầu thế kỷ 17 (1608), TTCK Amsterdam được theo các TTCK Tây Âu, Bắc Âu, Nhật Bản cũng thành lập. TTCK các nước lân cận tập trung tại khủng hoảng theo. đây.  Sau chiến tranh thế giới thứ II, các TTCK phục  1875 – 1913 là thời kỳ huy hoàng nhất của hồi và phát triển mạnh trở lại. TTCK thế giới.  Năm 1987 cuộc khủng hoảng tài chính xảy ra  TTCK thế giới một lần nữa bị sụp đổ. Bài giảng môn: Thị trường tài chính Bài giảng môn: Thị trường tài chính Giảng viên: Bùi Ngọc Toản 5 Giảng viên: Bùi Ngọc Toản 6
Quá trình hình thành và phát triển của TTCK Khái niệm chứng khoán  Hai năm sau, TTCK thế giới lại đi vào ổn định.  Chứng khoán là chứng chỉ, bút toán ghi sổ (hoặc dữ  Tháng 7/1997, TTCK thế giới lại tiếp tục chao liệu điện tử), xác nhận các quyền và lợi ích hợp pháp của đảo, bắt đầu từ cuộc khủng hoảng tài chính ở người sở hữu chứng khoán đối với tài sản hoặc vốn của tổ chức phát hành, gồm: trái phiếu, cổ phiếu, chứng chỉ Thái Lan. quỹ đầu tư và chứng khoán phái sinh.  Đến cuối năm 1997, trên thế giới có trên 160 sở Hoặc: giao dịch chứng khoán rải khắp các châu lục.  Chứng khoán là các công cụ thể hiện quyền sở hữu trong  Ngày 11/9/2001, trung tâm thương mại thế giới một công ty (cổ phiếu), quyền chủ nợ với một công ty, bị sụp đổ , một lần nữa làm cho TTCK thế giới bị một Chính phủ hay chính quyền địa phương (trái phiếu) ảnh hưởng. và các công cụ khác phát sinh trên cơ sở các công cụ đã có (chứng khoán phái sinh). Bài giảng môn: Thị trường tài chính Bài giảng môn: Thị trường tài chính Giảng viên: Bùi Ngọc Toản 7 Giảng viên: Bùi Ngọc Toản 8 Khái niệm TTCK Bản chất của TTCK  TTCK là một bộ phận của thị trường vốn dài  TTCK phản ánh các quan hệ trao đổi, mua hạn, thực hiện cơ chế chuyển vốn trực tiếp từ bán quyền sở hữu về tư liệu sản xuất và vốn nhà đầu tư sang nhà phát hành, qua đó thực bằng tiền, tức là mua bán quyền sở hữu về hiện chức năng của thị trường tài chính là vốn. cung ứng nguồn vốn trung và dài hạn cho  TTCK là hình thái phát triển cao của nền sản nền kinh tế. xuất hàng hóa. Bài giảng môn: Thị trường tài chính Bài giảng môn: Thị trường tài chính Giảng viên: Bùi Ngọc Toản 9 Giảng viên: Bùi Ngọc Toản 10 Cơ cấu của TTCK Cơ cấu của TTCK  Căn cứ vào phương diện pháp lý của hình Căn cứ vào phương diện pháp lý của hình thức tổ chức thị trường (Căn cứ vào phương thức tổ chức thị trường (Căn cứ vào phương thức hoạt động của thị trường); thức hoạt động của thị trường):  Căn cứ vào tính chất phát hành hay quá trình  TTCK tập trung (hay còn gọi là Sở giao dịch lưu hành của chứng khoán (Căn cứ vào sự chứng khoán). luân chuyển các nguồn vốn);  TTCK phi tập trung (hay còn gọi là thị trường OTC).  Căn cứ vào phương thức giao dịch;  Căn cứ vào đặc điểm các loại hàng hóa lưu hành trên thị trường chứng khoán. Bài giảng môn: Thị trường tài chính Bài giảng môn: Thị trường tài chính Giảng viên: Bùi Ngọc Toản 11 Giảng viên: Bùi Ngọc Toản 12
Cơ cấu của TTCK Cơ cấu của TTCK  TTCK tập trung (hay còn gọi là Sở giao dịch chứng  TTCK phi tập trung (hay còn gọi là thị trường OTC): khoán):  Thị trường OTC là thị trường phi tập trung, cùng với thị  Tại SGDCK, các giao dịch được tập trung tại một địa trường tập trung tạo nên một thị trường chứng khoán hoàn điểm, các lệnh được chuyển tới sở giao dịch và tham chỉnh. gia vào quá trình ghép lệnh để hình thành nên phiên  Thị trường OTC là một thị trường có tổ chức dành cho giao dịch. những chứng khoán không niêm yết trên SGDCK.  Chỉ có các loại chứng khoán đủ tiêu chuẩn niêm yết  Thị trường OTC không có địa điểm giao dịch chính thức, mới được giao dịch tại đây. thay vào đó các nhà môi giới (công ty chứng khoán) kết nối các giao dịch qua mạng máy tính diện rộng giữa các công ty chứng khoán và trung tâm quản lý hệ thống. Bài giảng môn: Thị trường tài chính Bài giảng môn: Thị trường tài chính Giảng viên: Bùi Ngọc Toản 13 Giảng viên: Bùi Ngọc Toản 14 Cơ cấu của TTCK Cơ cấu của TTCK Căn cứ vào tính chất phát hành hay quá TTCK sơ cấp: trình lưu hành của chứng khoán (Căn cứ  Là thị trường mua bán các chứng khoán mới phát vào sự luân chuyển các nguồn vốn) hành. Trên thị trường này, vốn từ nhà đầu tư sẽ  TTCK sơ cấp được chuyển sang nhà phát hành thông qua việc nhà đầu tư mua các chứng khoán mới phát hành.  TTCK thứ cấp  Thị trường sơ cấp là nơi duy nhất mà các chứng khoán đem lại vốn cho người phát hành.  Là thị trường tạo vốn cho đơn vị phát hành và đồng thời cũng tạo ra hàng hóa cho thị trường giao dịch. Bài giảng môn: Thị trường tài chính Bài giảng môn: Thị trường tài chính Giảng viên: Bùi Ngọc Toản 15 Giảng viên: Bùi Ngọc Toản 16 Cơ cấu của TTCK Cơ cấu của TTCK TTCK thứ cấp: Căn cứ vào phương thức giao dịch  Là nơi giao dịch các chứng khoán đã được  Thị trường giao ngay (Spot market) phát hành trên thị trường sơ cấp.  Thị trường tương lai (Future market)  Là thị trường chuyển nhượng quyền sở hữu chứng khoán.  Thị trường thứ cấp đảm bảo tính thanh khoản cho các chứng khoán đã phát hành. Bài giảng môn: Thị trường tài chính Bài giảng môn: Thị trường tài chính Giảng viên: Bùi Ngọc Toản 17 Giảng viên: Bùi Ngọc Toản 18
Cơ cấu của TTCK Cơ cấu của TTCK Căn cứ vào phương thức giao dịch Căn cứ vào đặc điểm các loại hàng hóa lưu Thị trường giao ngay Thị trường tương lai hành trên thị trường chứng khoán:  Còn gọi là thị trường thời  Là thị trường mua bán chứng  Thị trường cổ phiếu điểm, tức là thị trường thực khoán theo một hợp đồng hiện việc giao dịch mua bán định sẵn, giá cả được thỏa  Thị trường trái phiếu chứng khoán theo giá thỏa thuận trong ngày giao dịch.  Thị trường các công cụ có nguồn gốc chứng thuận của ngày giao dịch. khoán  Việc thanh toán và giao hoán  Việc thanh toán và giao hoán sẽ diễn ra tiếp sau đó 2 ngày. sẽ diễn ra trong một kỳ hạn nhất định trong tương lai. Bài giảng môn: Thị trường tài chính Bài giảng môn: Thị trường tài chính Giảng viên: Bùi Ngọc Toản 19 Giảng viên: Bùi Ngọc Toản 20 Cơ cấu của TTCK Cơ cấu của TTCK Thị trường cổ phiếu: Thị trường trái phiếu: Là thị trường giao dịch và mua bán các loại cổ Là thị trường giao dịch và mua bán các loại phiếu, bao gồm: cổ phiếu thường, cổ phiếu ưu trái phiếu đã được phát hành, các loại trái đãi. phiếu này bao gồm: trái phiếu công ty, trái phiếu đô thị, trái phiếu Chính phủ, trái phiếu chính quyền địa phương. Bài giảng môn: Thị trường tài chính Bài giảng môn: Thị trường tài chính Giảng viên: Bùi Ngọc Toản 21 Giảng viên: Bùi Ngọc Toản 22 Cơ cấu của TTCK Mục tiêu thành lập TTCK Việt Nam Thị trường các công cụ có nguồn gốc chứng  Nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn; khoán:  Mở rộng nền tảng của quyền sở hữu của cải tài Là thị trường phát hành và mua đi bán lại các chính; chứng từ tài chính khác như: quyền mua cổ  Tạo điều kiện cho nhiều người sử dụng vốn đầu tư, phiếu, chứng quyền, hợp đồng quyền chọn, đảm bảo sẵn sàng các nguồn vốn cho đầu tư dài hạn; hợp đồng tương lai,…  Mở rộng các dịch vụ tài chính thông qua các định chế tài chính;  Tạo điều kiện thuận lợi cho việc thu hút vốn đầu tư nước ngoài và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư nước ngoài. Bài giảng môn: Thị trường tài chính Bài giảng môn: Thị trường tài chính Giảng viên: Bùi Ngọc Toản 23 Giảng viên: Bùi Ngọc Toản 24
Nguyên nhân khách quan thành lập TTCK Các điều kiện cần thiết cho sự hình thành TTCK  Sự phân công lao động xã hội ngày càng cao theo  Yếu tố con người hướng chuyên môn hóa các ngành nghề  đòi hỏi các  Yếu tố vật chất yếu tố sản xuất, vốn giao lưu luân chuyển càng nhiều  phải thành lập TTCK.  Yếu tố lưu thông tiền tệ ổn định  Vì nền kinh tế thị trường  việc giao lưu, luân chuyển  Cơ sở pháp lý các yếu tố sản xuất đó phải thông qua thị trường  phải  Điều kiện kỹ thuật thành lập TTCK.  Quá trình quốc tế hóa nền kinh tế ngày càng cao  phải thành lập TTCK. Bài giảng môn: Thị trường tài chính Bài giảng môn: Thị trường tài chính Giảng viên: Bùi Ngọc Toản 25 Giảng viên: Bùi Ngọc Toản 26 Chức năng của TTCK Vai trò của TTCK trong nền kinh tế thị trường  Huy động vốn đầu tư cho nền kinh tế;  Tạo tính thanh khoản cho các chứng khoán;  Cung cấp môi trường đầu tư cho công chúng;  Đánh giá hoạt động của các doanh nghiệp;  Tạo môi trường giúp Chính phủ thực hiện các  Hỗ trợ và thúc đẩy các công ty cổ phần ra đời chính sách kinh tế vĩ mô. và phát triển;  Thu hút vốn đầu tư nước ngoài. Bài giảng môn: Thị trường tài chính Bài giảng môn: Thị trường tài chính Giảng viên: Bùi Ngọc Toản 27 Giảng viên: Bùi Ngọc Toản 28 Các hành vi tiêu cực trên TTCK Các hành vi tiêu cực trên TTCK  Đầu cơ chứng khoán, lũng đoạn thị trường;  Đầu cơ chứng khoán:  Bán khống; Hành động có tính toán của những nhà đầu tư dự  Mua bán nội gián; đoán và phân tích được sự vận động nội tại của  Thông tin sai sự thật; quan hệ cung cầu, dám chấp nhận rủi ro, tích trữ chứng khoán để tạo ra tình trạng khan hiếm  Làm thiệt hại lợi ích người đầu tư. giả tạo, chờ giá lên và bán ra nhằm trục lợi Bài giảng môn: Thị trường tài chính Bài giảng môn: Thị trường tài chính Giảng viên: Bùi Ngọc Toản 29 Giảng viên: Bùi Ngọc Toản 30
Các hành vi tiêu cực trên TTCK Các hành vi tiêu cực trên TTCK  Bán khống: Mua bán nội gián: Là thuật ngữ dùng để chỉ các nhà đầu tư bán chứng Hành vi lợi dụng việc nắm giữ thông tin nội bộ khoán mà họ chưa có quyền sở hữu. Trong thực của doanh nghiệp để mua bán cổ phiếu cho tế, việc bán khống đem lại lợi nhuận rất cao nếu họ chính mình hoặc cho người khác một cách tiên đoán đúng xu hướng của thị trường. Nhưng không bình thường nhằm kiếm lợi nhuận. đây là hành vi lũng đoạn thị trường nếu nó được thực hiện bởi sự cấu kết của nhiều người. Mua bán khống với số lượng lớn tạo ra cung cầu giả tạo về chứng khoán gây ra khủng hoảng thị trường, tác động xấu đến nền kinh tế. Bài giảng môn: Thị trường tài chính Bài giảng môn: Thị trường tài chính Giảng viên: Bùi Ngọc Toản 31 Giảng viên: Bùi Ngọc Toản 32 Các hành vi tiêu cực trên TTCK Các hành vi tiêu cực trên TTCK Thông tin sai sự thật: Làm thiệt hại lợi ích người đầu tư:  Là một hành vi thiếu đạo đức nhằm mục đích làm cho Đối với công ty chứng khoán hoặc tổ chức đầu tư, giá cổ phiếu của công ty khác sụt giảm hoặc giá cổ nghiêm cấm các hành vi sau nhằm bảo vệ lợi ích phiếu của công ty mình được tăng cao do việc phao tin nhà đầu tư: đồn thất thiệt có thể được hưởng lợi do việc mua với Làm trái lệnh đặt mua, bán của nhà đầu tư; giá thấp cổ phiếu của công ty khác sau đó sẽ chờ khi thông tin được kiểm tra sẽ bán ra với giá cao hơn; Không cung cấp xác nhận giao dịch theo quy định;  Các công ty niêm yết cũng có thể vi phạm hành vi Tự ý mua, bán chứng khoán trên tài khoản của thông tin sai sự thật nếu cung cấp thông tin cho thị khách hàng hoặc mượn danh nghĩa khách hàng để trường không cập nhật, không đầy đủ hoặc sai sự mua, bán chứng khoán; thật. … Bài giảng môn: Thị trường tài chính Bài giảng môn: Thị trường tài chính Giảng viên: Bùi Ngọc Toản 33 Giảng viên: Bùi Ngọc Toản 34 Câu hỏi ôn tập Câu hỏi ôn tập Câu 1: TTCK bắt đầu hình thành vào thời điểm nào? Câu 6: Nêu đặc điểm và cấu trúc của TTCK? Câu 2: “Ngày thứ 5 đen tối mở đầu cho cuộc khủng Câu 7: Cuộc khủng hoảng tài chính ở Thái Lan đã hoảng TTCK NewYork. Kéo theo các TTCK Tây Âu, làm cho TTCK thế giới bị chao đảo diễn ra vào năm Bắc Âu, Nhật Bản cũng khủng hoảng theo”, là ngày nào? nào? Câu 3: Thời kỳ huy hoàng nhất của TTCK là khoảng Câu 8: Các yếu tố cần thiết cho sự hình thành thời gian nào? TTCK? Câu 4: Ở VN, phiên giao dịch đầu tiên của TTCK diễn Câu 9: Bản chất của TTCK là gì? ra vào năm nào? Câu 10: Những mặt hạn chế của TTCK? Câu 5: Phiên họp đầu tiên của TTCK diễn ra tại đâu? Bài giảng môn: Thị trường tài chính Bài giảng môn: Thị trường tài chính Giảng viên: Bùi Ngọc Toản 35 Giảng viên: Bùi Ngọc Toản 36
Câu hỏi ôn tập Câu hỏi ôn tập Câu 11: Nêu đặc điểm và phân biệt sự khác nhau của Câu 16: Ngày chốt danh sách cổ đông là gì? TTCK sơ cấp và TTCK thứ cấp? Câu 17: Ngày giao dịch không hưởng quyền là gì? Câu 12: Nguyên tắc hoạt động cơ bản của TTCK là Câu 18: Công ty cổ phần A thông báo chi trả cổ tức gì? và ngày chốt danh sách cổ đông là ngày 23/7 (thứ 2). Câu 13: Nguyên tắc hoạt động cơ bản của Sở giao Giả sử trong tháng 7 không có ngày nghỉ lễ, thời gian dịch là gì? thanh toán theo quy định hiện hành là T+3. Vậy một Câu 14: Phân biệt giữa thị trường giao ngay và thị nhà đầu tư muốn mua cổ phiếu A để được chi trả cổ trường tương lai? tức thì phải mua chậm nhất vào ngày nào? Câu 15: Thời gian thanh toán theo quy định T+3 là gì? Bài giảng môn: Thị trường tài chính Bài giảng môn: Thị trường tài chính Giảng viên: Bùi Ngọc Toản 37 Giảng viên: Bùi Ngọc Toản 38 Câu hỏi ôn tập Kết thúc phần 1 – Chương 4! Câu 19: Công ty cổ phần A thông báo chi trả cổ tức và ngày chốt danh sách cổ đông là ngày 27/6/2012 (thứ 4). Giả sử trong tháng 6 không có ngày nghỉ lễ, thời gian thanh toán theo quy định hiện hành là T+3. Vậy ngày giao dịch không hưởng quyền là ngày bao nhiêu? Câu 20: Công ty cổ phần A thông báo chi trả cổ tức và ngày chốt danh sách cổ đông là ngày 27/6/2012 (thứ 4). Giả sử trong tháng 6 không có ngày nghỉ lễ, thời gian thanh toán theo quy định hiện hành là T+2. Vậy ngày giao dịch không hưởng quyền là ngày bao nhiêu? Bài giảng môn: Thị trường tài chính Bài giảng môn: Thị trường tài chính Giảng viên: Bùi Ngọc Toản 39 Giảng viên: Bùi Ngọc Toản 40