Bài giảng Thương mại điện tử

Khoa Qu n tr kinh doanh

Ki n th c tiên quy t

• K thu t s d ng máy tính, internet • Các ki n th c c b n v kinh t

TH

NG M I

I N T

(E-COMMERCE)

– Kinh t vi mô – Kinh t v mô – Qu n tr h c – Marketing c n b n,...

Gi ng Viên: Th.S BÙI THÀNH KHOA

Email: tmdt.hui@gmail.com

Thanh Khoa, Bui

Mô t v n t t n i dung h c ph n

Ch

ng 1.

T NG QUAN V TH

NG M I

I N T

Th • Cung c p cho sinh viên ki n th c n n t ng v i n T (TM T) ng M i

Ch

ng 2.

INTERNET, N N T NG C A TH

NG M I

I N T

, c s h t ng và c s d ng trong • Các mô hình kinh doanh i n t các ph n m m, công ngh TM T

Ch

ng 3.

I THI U PH N M M GIAO D CH O

• Th c tr ng TM T Vi t Nam và tình hình TM T trên th gi i

ng 4.

Ch

NH NG N I DUNG C B N C A TH

NG M I

I N T

c trang b các chi n l c, k • Sinh viên c ng s xây d ng và phát tri n m t h th ng EC thu t hoàn ch nh

Ch

ng 5.

E-MARKETING

Thanh Khoa, Bui

Sách, giáo trình, tài li u

Các tài li u

c s d ng

• Giáo trình E-Commerce c a Informatics

Singapore, NIIT

ng m i i n t , 2009

• T p chí E-Commerce c a VNN • Các bài báo t

các website th

ng m i i n

Sách, giáo trình: • [1] TS. Bùi V n Danh, Th Tài li u tham kh o: • [1] Marilyn Greenstei PhD and Miklos Vasarhelyi

PhD, “Electronic Ecommerce: Security, Risk Management, and Control” ,2002. • [2] Darie and Watson, “Beginning ASP.NET 2.0

Ecommerce in C# 2005 from novice to professional”, 2007. • [3] Gary P. Schneider, Electronic Commerce, 7th Edition, Thomson Education, 2006. • [4] Marilyn Greenstein,Miklos Vasarhelyi .Electronic commerce.McGraw-Hill,2002

Thanh Khoa, Bui

Yêu c u th c hi n ti u lu n

ngh

•

Phân tích ng d ng TM T i v i kinh t - xã h i

i n hình cho vi c ng d ng TM T

l nh v c c n phân tích (doanh nghi p/t

i v i ch c kinh doanh)

c nhi u tài li u, bài báo Yêu c u v n i dung: - Tìm m t ví d

-Ph ân tích doanh nghi p (

– – Tìm hi u khá k các thông tin liên quan n

c bi t v TM T c a DN) ã c i m;

ch n thu n l

th y rõ vi c ng d ng TM T ( u/nh i/khó kh n; nh h

ng lai..)

ng t

trong ch

n i dung báo cáo – Có th i sâu 1 v n yêu c u – Tóm t t thành 1 dàn ý riêng (tránh sao chép

- a ra nh n xét Yêu c u v s n ph m: - S n ph m: 01 b n Word & 01 b n Powerpoint (theo nhóm)

nguyên v n 1 bài báo,…) i d hi u

- C u trúc: Subject + tên file: TENLOP_nhomx

DHQT6LT_N1_NHOM10

– Di n gi – Nên có hình nh, âm thanh, bi u ,…

Thanh Khoa, Bui

Câu h i

Commerce ????

• C m t

NG 1

CH

•

c i m c a th

ng m i truy n th ng

T NG QUAN V TH

NG M I

I N T

Thanh Khoa, Bui

Các ho t ng trong 1 giao d ch mua bán

Th

ng M i Truy n Th ng

• S trao

i hàng hóa/d ch v c a ít

nh t 2 phía tham gia

• Bao g m t t c các ho t ng c a các

hoàn thành các giao

bên tham gia d ch mua bán • H th ng trao

i hàng hóa, d ch v ,

t hàng n

d a trên nguyên t c ti n t

• Là các ho t ng mà 2 bên mua và bán cam k t th c hi n nh m th c hi n 1 giao d ch mua bán(Business Processes) – Chuy n ti n – n – G i hóa – Chuy n hàng n ng – ........

i mua

Thanh Khoa, Bui

Câu h i

ng m i truy n

• Mô t chu i hành vi trong th

th ng c a

ng m i truy n th ng có nh ng u i m

i m gì?

i hay không? Thay

i nh th

– Ng

i mua hàng????

phù h p v i i u ki n hi n t i???

i mua và

– Ng

i bán hàng????

Theo ý anh ch , •Th và khuy t •Có c n thay nào (G i ý : C n c trên hành vi ng ng

i bán)

D:\GIANG DAY\THUONG MAI DIEN TU\Video\YT-E commer.mp4

Thanh Khoa, Bui

Các khái ni m v TM T

ng m i

i n t

:

• Th

ﬂ Trình

o Products: s n ph m (d ch v )

o Process: quá trình giao d ch

ng d ng TM Tc a t ch c c ng m i i – Theo ngh a h p: là ho t ng th o hoá (s hoá) ba y u v i hàng hoá & d ch v thông qua các ph ng phân lo i qua m c t kinh doanh c b n (3Ps): ti n i n t & m ng Internet c kinh – Theo ngh a r ng: là toàn b m i ho t ng doanh th ng m i & các ho t ng liên quan c

o Players: ch th ,

th c hi n m t ph n hay hoàn toàn thông qua i tác tham gia giao d ch các ph ng ti n i n t & Internet

Thanh Khoa, Bui

Cáckh áini m v TM T

• Kinh doanh

i n t

: m t khái ni m r ng

h n c a TM T, bao g m: – Mua bán hàng hoá & d ch v – D ch v khách hàng – C ng tác v i

i tác kinh doanh

Thanh Khoa, Bui

L ch s hìnhth ành& ph áttri n c aTM T

• 1970 có s

i m i áng k trong công ngh :

• 1969 chính ph M s d ng Internet trong các

– Electronic funds transfer (EFT)- kh i l

ng ti n c th c hi n m t cách

c quan chính ph , các vi n nghiên c u, &

trong các qu tài chính t ch c này t

i n t

i t ch c khác

trong các ngành khoa h c

– Electronic data interchange (EDI)- th c hi n

i tài li u b ng ph

ng pháp i n t

chuy n

i m i áng k trong công ngh

• 1970 có s

– Inter-organizational system (IOS)- h th ng

ch du l ch & kho hàng i n t

Thanh Khoa, Bui

2 - CÁC GIAI O N PHÁT TRI N C A TM T

L ch s hìnhth ành& ph áttri n c aTM T

ng m i “c ng tác”

c th

ng m i hoá & hàng

• 1990s Internet

i. H u h t các công

Th Integrating / N i b doanh nghi p các b ph n liên k t i tác kinh và k t n i v i các

u có Website và h u h t các

doanh (

u có c ng giao ti p i n

lo t các công ty .com ra ty l n & v a công ty l n c a M t

i n t

(ký k t qua m ng)

(th c hi n qua m ng)

• 1999, ánh d u TM T chuy n t

B2C t

i B2B

ng m i giao d ch Th ng H p Thanh toán i n t (online

ng m i Thông tin

i, àm phán,

lên m ng web t hàng qua m ng (e-mail, chat, forum...)

Th Thông tin ( Trao Thanh toán, giao hàng truy n th ng

Thanh Khoa, Bui

So sánh TM truy n th ng và TM T

Các thành ph n tham gia

Nhà phân ph i

Th gi kinh doanh

th c t

Xí nghi p & công ty

C a hàng o

C quan hành chính

Th tr

ng i n t

C quan tài chính

Chính ph

Internet

Thanh Khoa, Bui

i tiêu dùng

Chính ph G

Doanh nghi p B

Chính ph G

i n

G2C E-Government G2B H i quan

t

Doanh nghi p B

i tiêu dùng

G2G ELVIS (vn – usa) B2G u th u công B2B Alibaba.com B2C Amazon.com

C2G C2B Priceline.com C2C E-bay

Thanh Khoa, Bui

Các lo i giao d ch chính c a TM T

Mô hìnhkinhdoanhtrongTM

T

• Business-to-business(B2B): Là cácgiao d chgi a các

c tuy n: tr c ti p n th tr

doanhnghi p v inhau.

p và ng

iti êuth

tuy ngi a cácdoanhnghi

riêngbi iti êu dùng

ây

• Business-to-consumer(B2C): Là nh nggiao d chtr

• Consumer-to-business(C2B): Ng c

1.Tr 2. Bán u giá tr c tuy n 3. H th ng b th u i n t 4. Nhóm mua s m: mua s m theo nhóm s

n hành bán s nph mho c d ch v pho c các cá nhânth ôngqua

có th s d ngInternetti c a mìnhcho c ácdoanhnghi hìnhth c

ugi á s nph mho c d ch v

iti êuth

bán

ng bán ra s t ng gi m giá, nh ó mà s l

tr cti pcho m tng

khác

• Consumer-to-consumer(C2C): Ng

5.Nh à cung c p thông tin 6.Ph át tri n chu i cung ng

iti êuth • Business-to-business-to-consumer(B2B2C):

idoanhnghi

Doanhnghi pcung c p s nph m/ d ch v t khác

h b otr ì s nph m v ing

iti êu dùng c ach ính h

Thanh Khoa, Bui

L i ích c a TM T

i h n v th i gian

T ch c

tung s n ph m ra th tr

V i t ch c ng

Xã h i

Khách hàng

• M r ng th tr • Gi m chi phí s n xu t • C i thi n h th ng phân ph i • V t gi • S n xu t hàng theo yêu c u • Mô hình kinh doanh m i • T ng t c • Gi m chi phí thông tin liên l c • Gi m chi phí mua s m • C ng c quan h khách hàng • Thông tin c p nh t • Chi phí ng ký kinh doanh th p

Thanh Khoa, Bui

L i ích c a TM T

• Ho t

ng m i i n t

ng tr c tuy n: Th ng

i h n v không gian và th i gian

V i

xa nên gi m vi c

làm vi c, mua s m, giao i, ô nhi m, tai

i l

t o ra môi tr d ch... t n n

i

ng

• V t gi • Nhi u l a ch n v s n ph m và d ch v • Giá th p h n • Giao hàng nhanh h n v i các hàng hóa s hóa c • Thông tin phong phú, thu n ti n và ch t

tiêu dùng

• Nâng cao m c s ng: Nhi u hàng hóa, nhi u nhà cung c p t o áp l c gi m giá do ó kh n ng mua s m c a khách hàng cao h n, nâng cao m c s ng c a m i ng

l ng cao h n

V i xã h i

c nghèo

• L i ích cho các n • D ch v công

c cung c p thu n ti n h n

• D dàng tham gia các d ch v ( u giá) • Tham gia các C ng ng th ng m i i n t

• “ áp ng m i nhu c u” • Mi n/ gi m thu

Thanh Khoa, Bui

Nh ngtr

ng i c aTM T

Ch

ng 2

• An ninh • Lòng tin & r i ro • Thi u nhân l c • V n hoá

Internet, C s h t ng c a TM T

2

Thanh Khoa, Bui

2.1.Internet

« Internet còn g i là Net: T p h p các máy tính

k t n i v inhaunh mtrao

i và chia s thôngtin ”

« 1957, Nga phóng thành công tên l a Sputnik « Phát tri n b i B Qu c Phòng M vào nh ng

2.1.1. L c S Internet

“ Internet b t ngu n t

« H th ng nàybao g m hàngng àn m ng máy tính p, c a cácvi nnghi ên i dùng cá nhân,

i h c, c ang

m t d án do C quan qu n lý các d án nghiên c u cao c p (ARPA -Advanced Research Projects Agency) thu c B Qu c phòng M .

i r tnhi uti n ích h u d ngchong

nh h n c a cácdoanhnghi c u và cáctr và cácch ínhph trênto àn c u. · M ngInternetmang l

n m u 1960

2

“ 1969, d án trên thành công và m ng ARPANET -ti n

i s thông c aInternet l à h th ngth

d ng, m ttrong c ácti n íchph

i n t

thân c a m ng Internet -ra

(email),tr ò chuy ntr ctuy n(chat), m áytruy t ìm d li u ng mãi và chuy nng ân, và các là ch a b nh t xaho c t ch c các

ngth ôngtin v à d ch v

“ Gi a th p niên 1980 khi t ch c khoa h c qu c gia M NSF thành l p m ng liên k t các trung tâm máy tính l n v i nhau g i là NSFNET.

(searchengine), c ác d ch v th d ch v v y t giáo d cnh l p h c o.Ch úngcung c p m tkh i l kh ng l

trênInternet.

Thamkh o : http://vi.wikipedia.org/wiki/Internet

M T S KHÁI NI M LIÊN QUAN N INTERNET M T S KHÁI NI M LIÊN QUAN N INTERNET

« M t cách

ngi n h n:IP l à m t

thôngtintr ênInternethi

nth

hình,ch úng

ctruy ntheonh

nggiaoth

ctr ên màn cnh t

« Giaoth c là lo iti êuchu n mã hóath ôngtingi úp

ach IPtrong m ng máy tínhgi ngnh

chúng

nhânvi ên b u i n có th

ach úngcho

ath

« B trìnhduy t có nhi m v ‘

ctruy ntr ênInternet m t cáchhi uqu c

c’ t cácgiaoth

Giao th c Internet (IP -Internet Protocol) Giao th c truy n siêu v n b n(Hypertext Transfer Protocol)

2

i nàokh ác.

ng dùng

chuy nth ôngtinth ành d ng v n b nhay h ình nh n- trên màn hình(c òn g i

là giaodi

khôngph i m tng ttheo d ngth pph ân(th IP có

côngth

t),

hi nth Interface)

c ó x là s th pph ân t 0

d là n

cth ông d ng:http,ftp,gopher

« M t s lo igiaoth

u m i b s , b n có th b

i, ví d

ach c a m t máy tínhkhithamgia v ào m ngnh mgi úpcho c ác máy tính có th chuy nth ôngtinchonhau m t cách chính xác,tr ánhth t l c. Có th coi nhà c a b n b nch « N uvi nh nbi ach xxx.xxx.xxx.xxx,trong 9. Tuy v y,khi 0 123.043.010.002

tth ành123.43.10.2.

cvi

M T S KHÁI NI M LIÊN QUAN N INTERNET M T S KHÁI NI M LIÊN QUAN N INTERNET

T ch c các siêu liên k t (Hyperlink) Giao th c truy n siêu v n b n(Hypertext Transfer Protocol)

« Khi cácth ôngtintruy

ntr ênInternet c n

ita d ùng cácgiaoth

c b o ctruy nanto àn

m t,ng (securehypertexttransferprotocol)

n u t m tli ên n m t tàili ukh áchay m tngu n li u m ng và giao c

tph ù h p, m t máy tính có th

« Giaoth

trìnhduy

Giao th c an toàn

Siêuli ên k t(ti ngAnh: hyperlink), hay gi n là liên k t (link), là m tthamchi k t tàili u khác. S k t n i v i m t d th ctruyxu thi t l p

giaoti p v i m tngu nkh ác.

2

canto àngi úpcho b i

n máych

t mã hóa (server) và xác

thôngtinkhi g nh n máych

« Giaoth canto àn c nggi úp máych mã hóaph n

h i và xácnh n b trìnhduy t

2.2. URL – B nh v tài nguyên ng nh t

Tên Mi n

« Còn

« Tên mi n là m t ph n trong a ch Internet,

« Nó là a ch c a các trang web trên Internet « Nh URL mà ng i s d ng có th gõ vào

c g i là Universal Resource Locator/ Uniform Resource Locator (URL) ng sau “www”.

2

« Tên mi n k t thúc b ng ph n uôi (tên mi n cao nh t)hay c òn g i là TLD (Top Level Domain) là ".com“,”.edu”,…. · .gov · .edu · .org · .net · .mil · …..

T i sao c n m t tên mi n riêng?

b trình duy t a ch chính xác c a trang hi n th nó trên màn web mong mu n hình c a mình

Các tên mi n (c p cao nh t) thông d ng

« Không chuyên nghi p n u s d ng m t tên

« hay m t tên mi n c p 2 nh

mi n mi n phí SafeShopper.com/e- commerce/

2

E-commerce.f2s.com

Câu H i

« Làmth

nào

tìm

ckinhdoanh?(ngh

c m t tênmi nho àn h o t tên a là nên

« N u th c hi n th

ng m i i n t

cho côngvi mi nnh

th nào)

, nên l a ch n tên mi n c p cao nh t là gì ? ‘COM’, ‘ORG’, ‘BIZ’, ‘NET’ ,…?

« Tr th

« Gi

i thích lý do s l a ch n c a anh ch

ng hi u Hãy

2

c h t hãy dùng tên công ty hay ng hi u. « N u không còn tên th i tên s n ph m

ngh t

ghép

« Thêm b t m t s t

Câu H i

« Nh p a ch website theo ph ng oán

ênInternet

« M t côngtykinhdoanhtr

· D a vào tên công ty · D a vào tên s n ph m

nên có duynh t1 t ênmi nhay n ên có nhi u tênmi n???

« Gi

ith ích lý do s l ach n c aanhch

« Các máy tìm ki m trên Internet « Nhi u tên mi n :

Lý do t o nhi u tên mi n ????

2

· T ng kh n ng c nh tranh · Giúp khách hàng nh lâu · ánh b i

i th

2.1.2. Các ng d ng trên Internet

« 1. Không nên khó hi u hay bí n

i p gi a các cá nhân trên

« E-mail: Truy n g i thông

Internet

« File Transfer Protocol (FTP): Truy n g i t p tin gi a

các máy tính

ng nh p và

i u khi n 1 máy tính t

1 máy

· Không quá v n t · Không quá dài · L u ý : tên mi n có th dài t « 2. Tránh dùng nh ng ký t

« Telnet: tính khác

t tên mi n Nh ng quy t c c b n

2

i 67 ký t g ch · Ví d walmart.com và wal-mart.com

« 3.

« World Wide Web (WWW): Truy c p thông tin thông n gi n

qua các giao di n

xa-môi tr

« Videoconferencing: H i ngh t

Internet

« 4. L a ch n ph n m r ng cho tên mi n

i, th hi n hình nh, âm thanh,..

« Multimedia: Truy n t

Trên Internet

ng ký nhi u "phiên b n" khác nhau cho tên mi n

Intranets và Extranets

« Intranets

Tài nguyên ho ch nh công ty (ERP)

Máy ch

· Trong 1 m ng LAN, ta có th tri n khai

Máy công tác

các d ch v Internet (trang Web tin t c, h th ng th n i b ,..)8 m ng Intranet

H th ng d li u n i b

· Cho phép truy xu t thông tin có ki m soát

M ng N i b

/ng

i

và có gi i h n

2M ng công c ng

2

s d ng Internet

Máy ch dành cho E-mail

· Phân ph i thông tin v i chi phí th p

Töôøng löûa

Máy ch dành cho web

Cô sôû döõ lieäu

M ng n i b m r ng

« Extranets

· Extranet = Intranet n i k t v i Internet · N i k t các doanh nghi p v i các nhà

cung ng hay các i tác khác

2

· Cung c p c s h t ng cho vi c truy n thông, EDI c ng nh i u ph i các ho t

· S d ng m ng Internet

ng mua bán

11/2006

truy n thông

2.3. Search Engine

« Search Engine (mô-t

« Internet hi n nay có nhi u v n

tìm ki m) là d ch v

« M t vài Search Engine ph bi n:

· Không an toàn (virus,spyware,hacker,…) · Ch t l , · S ch p thu n

tìm ki m a ch web trên Internet theo t khóa yêu c u. tin c y) ng (t c

2

· http://www.google.com.vn · http://www.yahoo.com · http://www.bing.com · http://www.vinaseek.com · http://www.panvietnam.com

« M c

íchch ínhkhitruy c

p vào các công c

tìm

l n các t

khoá xu thi ntrong

ki m???

i t ng s các t

khoá xu thi n

« Ph thu c vào t

khoá c a cáctrangweb

ó. Nó

l n là s trangwebso v ó. trêntrang

bao g m các y u t sau: l n c a t khoá

c s d nghai l n.Do v y

"cars"

ó t

« Tính n i b t c a t khoá

l n " c a t khoá ó trên

Ví d , n u m ttrangweb b án ô tô có ba t khóa(cars,trucks, cars)trong c a t khoá trên m ttrang t c là "m t trang.

khoá trên Các y u t nh h ng n t công c tìm ki m l n c a t khoá

2

« V trí c a t khoá

, n utrangwebch

có m t t

« Trênth c t

itrangweb l à r t ít.

khoá tìmki m, c h ithu h útkh ách hàngtruy c p và truy c ptr

2

: Chuyên An ninh trong ng m i

i n t

Th

Khái ni m r i ro trong TM T

Nh ng r i ro th

ng g p

“Nhóm r i ro v d li u “Nhóm r i ro v công ngh “Nhóm r i ro v th t c quy trình giao d ch c a công ty

“Nhóm r i ro v lu t pháp và các tiêu chu n công nghi p “R i ro trong Th ng m i i n t là nh ng tai n n, s c , tai ho x y ra m t cách ng u nhiên, khách quan ngoài ý mu n c a con ng i mà gây ra t n th t cho các bên tham gia trong quá trình ti n hành giao d ch trong Th ng m i i n t

R i ro v d li u

R i ro v công ngh

“R i ro x y ra do b t n công b ng cách “D li u l u tr (website, thông tin th s d ng công ngh tin h c

“Các hình th c t n công ch y u: tín d ng) y Ng i bán: thay d li u, nh n i thông tin website, c s n hàng gi m o,… c

y Ng i mua: thông tin cá nhân, nh n email gi

t o,… y Chính ph “D li u trên ng truy n

ng trình phá ho i y Spam y Worm y Virus y Trojan y Phising y Tin t c và các ch

SPAM

“ Vi c quan tr ng nh t c a ng òi dùng

“Th rác,th linh tinh(spam mail) l à các th i n ng bao gi tr l i hay xác

t vô b th ng ch a các lo i qu ng cáo c

h p th là nh n b t kì gì mà các th này yêu c u và vi c n gi n là xóa chúng i. g i m t cách vô t i v

“ D n d ng i nh d , tìm cách c s th tín

d ng và các tin t c cá nhân c a h

“Sâu máy tính(worms): s âu máy

VIRUS

WORM

ch sâu

tính khác v i virus máy tính không thâm nh p vào file mà thâm nh p vào h th ng.

ﬂ Sâu máy tính khác v i ch ?

virus

“Xu t hi n l n u tiên vào n m1983. “ Có kh n ng t nhân b n và lan t a. “M c

“Ví d :

nghiêm tr ng c a virus dao ng i vi t ra

ﬂ Ví d ?

y Sâu m ng (network worm) t nhân b n trong toàn h th ng m ng.

y Sâu Internet t nhân b n và t

khác nhau tùy vào ch ý c a ng virus: y Ít nh t virus c ng chi m tài nguyên trong máy tính

x lý ch m i

c ng ho c gây

-> t c y Có th xóa file, format l i nh ng h h ng khác.

g i chúng qua h th ng Internet thông qua nh ng máy tính b o m t kém.

y Sâu email t g i nh ng b n nhân

b n c a chúng qua h th ng email.

t tên theo truy n thuy t con

Trojan

Phishing

ng trình nguy c dùng

ánh l a ng

n m 1996 • Xu t hi n t s d ng email, tin • M u nh n d ng pop-up hay các trang web i dùng cung c p các thông tin nh y c m

nhân b n

• ng a Trojan c a thành Troy • Là m t lo i ch hi m (malware) thâm nh p vào máy tính mà ng t s d ng máy tính không hay bi • Không gi ng nh virus, Trojan không t

• L y c p thông tin quan tr ng

i s

• ánh c p thông tin ng d ng máy tính b nhi m Trojan

t ch

ng trình theo c gõ

T o ra nh ng website bán hàng, bán d ch v “y nh th t” i u hóa chúng trên m ng và t “n n nhân” t trên Google tìm th y và mua hàng/d ch v trên nh ng website này

• Có th cài dõi bàn phím (keystroke logger) l u l i h t nh ng phím ã r i sau ó g i “báo cáo” v cho m t a ch email

c nh tr

“Khái ni m “Tác h i “Cách lây nhi m “Khái ni m “Tác h i “Hình th c t n công

R i ro v công ngh

Các lo i khác

“Các hình th c t n công ch y u

d ch v (DoS, DDoS): c t

y Kh y K tr m trên m ng (sniffer)

• http://en.wikipedia.org/wiki

“MALWARE “SPYWARE “ADWARE “DEMOWARE “NAGWARE

“Distributed Denial-of-Service “S d ng s l ng l n các máy tính t n i m

ng tìm a ch

Zombies

và g i mail

ính

M t p tin kèm theo mail

“Denial-of-Service “T n công b ng cách s d ng nh ng giao thông vô ích làm tràn ng p d n n t c ngh n m ng truy n thông công vào m t m ng t nhi u khác nhau gây nên s quá t i v kh n ng cung c p d ch v (DDoS) (DoS)

PC

G i yêu c u http://www...

PC

Server mu n t n công

Sniffer

i tác

R i ro v th t c quy trình giao d ch c a công ty “Do không ki m tra k “Do thi u k n ng ký k t h p ng/ h p

ng i n t “K tr mtr ên m ng(sniffer) l à m t d ng c ach ngtr ìnhtheo d õi,nghe tr m,gi ám sát s dichuy n c ath ông tintr ên m ng.

“R i ro không nh n hàng ho c không “L y c p cácth ôngtin c ó giá tr nh th i n t , d li ukinhdoanh c

thanh toán y VD: v 1 công ty VN b l a g n 15 t khi mua a các doanhnghi p, các báo cáo m t...t b t c n i nàotr ên m ng. hàng t alibaba.com

nh h ng c a r i ro t i ho t

R i ro v lu t pháp và các tiêu chu n công nghi p

i n i “V hi u l c pháp lý c a Giao d ch t : trên quy mô qu c t , các n c tác có th a nh n giao d ch i n t ?

ng kinh doanh c a DN “H n ch hi u qu kinh doanh “Thi t h i v v t ch t “Thi t h i v thông tin, ph n m m,

ph n c ng

“V tiêu chu n công nghi p: ch a tiêu chu n hóa trong m t s l nh v c c a TM T “M t c h i kinh doanh “ nh h ng n uy tín doanh nghi p

Qu n tr r i ro trong TM T

Phòng tránh r i ro trong TM T

“Là quá trình xác nh các kh n ng b a ra các gi i pháp thích “ m b o an toàn trong giao d ch “ m b o an toàn i v i h th ng phòng ho c ch ng l i nh ng m ng t n công và h p t n công này “Tham gia b o hi m “Nh ng l i th ng g p khi qu n tr r i

ro: y Thi u thông tin ho c ánh giá th p thông tin nh n c

i an ninh quá h p

i v các kh n ng x y ra r i ro

y Xác nh biên gi y Thi u trao y Các quy trình qu n tr r i ro l c h u

B o m t trong giao d ch

“Mã hoá d li u (encryption) “L p c m an toàn (SSL – Secure

Socket Layer) “Các giao d ch i n t an toàn (SET – Secure Electronic Transaction)

“T ng l a (firewall)

Mã hóa và

i n t

Ch ký

Mã hóa d li u

Mã hóa khóa bí m t

“ S d ng 1 chìa khóa

v a mã hóa v a gi i mã

c a thông

i p b i ký t

y Mã Caesar: thay th các ký t

ng sau nó k v trí.

“Là quá trình chuy n các v n b n hay

• Vd: k=1 thì aAb, bAc,…, zAa

y Ph

ng pháp th (substitution):

• thay th ký t • mã Caecar là tr

theo b ng thay th . c bi t.

ng h p

b t c ai, ngoài ng i nh n, u không th các tài li u g c thành các v n b n d i i d ng m t mã g i và ng c c.

y Các ph n m m mã hóa khác

• DES, 3-DES

“Hai ph ng pháp mã hóa:

B ng th

Thông i p

y Mã hóa khóa bí m t (mã hóa khóa i x ng) y Mã hóa khóa công khai (mã hóa khóa không i x ng)

plaintext:bob. See you this monday. alice ciphertext:nkn. Icc wky uasi hkjvmw. mgsbc

Mã hóa khóa bí m t

“ áp ng yêu c u v tính xác th c

i chìa khóa v i h

• Khó trao

i chìa khóa gi a ng

i g i và ng

• Xác nh bên • Ch có bên

i tác vì ã trao i tác có th g i thông

i p vì ch có h bi t chìa

nh n

khóa

• M i khách hàng ph i có m t chìa khóa riêng @ vi c

“ áp ng yêu c u v tính toàn v n

• Không ai có th thay

i n i dung thông

i p n u không bi t

t o và qu n lý khóa khó kh n i mã” h n: brute-force

• D “gi

chìa khóa

“ áp ng yêu c u v tính không th ch i b

• B ng ch ng ng ý v i n i dung thông

i p ã ký

“ áp ng tính riêng t

• Không ai khác có th

c n i dung thông

i p n u không bi t

chìa khóa

8 THÔNG

I P Ã

C “KÝ”

“Nh c i m:

Ch ký s (Digital Signature)

Mã hóa khóa công khai

“S d ng 1 c p v i 2 chìa khóa khác nhau

“M t chìa cung c p công khai, m t chìa

i n t

“ M t d ng ch ký “ D a trên công ngh khóa công khai

bí m t

“M i chìa u có th s d ng i p. Khi thông i p ã “khóa” c

i c n 1 c p khóa g m khóa

t o ch ký s (CKS)

thông “khóa”, ch có chìa khóa c p t ng ng m i có th “m ” c

(PKI): M i ng công khai & khóa bí m t. y Khóa bí m t dùng y khóa công khai dùng

th m nh CKS-> xác

th c

Th m nh ch ký s (2)

“quá trình th m nh CKS là quá trình

i g i c ng

Ch ký s

Vi t Nam

xác th c “K t qu : y xác th c y ch ng ch i b y xác th c s toàn v n c a thông tin

Hi n tr ng tri n khai (1)

Hi n tr ng tri n khai (2)

“ ang hoàn thi n h t ng pháp lý

“M t s n v cung c p d ch v ph c v nhu c u giao d ch n i b y Ngân hàng công th ng y Lu t Giao d ch i n t y Ngh nh h , 11/2005 ng d n Lu t giao d ch i n v Ch ký s và d ch v Ch ng th c “M t s các n v ã cung c p th t ch ký s ã trình Chính ph

nghi m cho công c ng: y VASC

“ ang xây d ng h th ng tiêu chu n i u ki n k thu t nghi p v chu n b tri n khai và các khác

K t lu n

Câu h i

“ c i m nào không ph i c a mã khoá

i gi ng nhau i nh n cùng bi

mã và gi i g i và ng

t khoá này n gi n

“CKS là công c tin c y xác th c i và n i dung trên m ng -> y TM T

khách hàng

ng thúc y Phishing ang ngày càng gia t ng bí m t? • Khoá • Ng • Chi phí qu n lý khoá th p và qu n lý • Doanh nghi p s ph i t o khoá bí m t cho t ng

“Vi c s d ng ch ký s còn mang l i nhi u l i ích khác

“Hi n nay CKS ang c tri n

khai nhi u n c, trên nhi u l nh v c

SSL

“SSL laø moät chöông trình an toaøn cho vieäc truyeàn

thi t l p b o thoâng treân web. Chöông trình naøy baûo veä caùc keânh thoâng tin trong quaù trình trao ñoåi döõ lieäu giöõa maùy chuû vaø caùc trình duyeät Web thay vì phaûi baûo veä töøng maãu tin. SSL là giao th c Web dùng m t gi a máy ch và khách

“SSL khoâng theå baûo veä ñöôïc caùc thoâng tin caù nhaân

L p

c m an toàn (SSL)

(nhö soá theû tín duïng, caùc thoâng tin veà caù nhaân khaùch haøng....) khi caùc thoâng tin naøy löu giöõ treân maùy chuû cuûa ngöôøi baùn.

SSL

“SSL h at ng trên t ng TCP c a giao th c OSI (Open Systems Interconnection), và trên giao th c khác nh Telnet và HTTP

“SSL ch a giao th c “b t tay ”

Các giao d ch

i n

(handshake stage), b o m t cho server (và máy khách n u c n ), xác nh mã hóa, thu t tóan mã hóa, và

an toàn -SET

t

chuy n i khóa mã

B o m t khi thanh toán

SET là gì?

“ Do MasterCard , Visa cùng các công ty

“Vi c b o m t trong khi thanh toán qua c và là tr ng chi n l

Microsoft, Netscape, IBM, GTE, SAIC,... thi t k

“ Là m t nghi th c t p h p nh ng k thu t mã

m ng là v n tâm hàng u trong TM T.

“Hi n nay, trong vi c thanh toán qua

ích m b o an

c thi t l p m ng, các t ch c tín d ng và các nhà cung c p d ch v x lý thanh toán th tín d ng trên th gi i áp d ng công ngh b o m t cao c p là SET

hoá và b o m t nh m m c toàn cho các giao d ch mua bán trên m ng. “ ây là m t k thu t b o m t, mã hóa “SET b o m t nh ng thông tin v cá nhân c ng nh thông tin v tài chính trong quá trình mua bán và giao d ch trên m ng.

An toàn

Nh ng h n ch c a firewall i

thôngminhnh

conng

• Không

có th

chi u t nglo

ith ôngtin v à phân tích n i

i v i h th ng m ng “ T ng l a (firewall): là ph n m m và/ho c ph n c ng ng n cách m t m ng v i bên ngoài

ông

p c anh

nth ôngtinkh

“ Ch c n ng chính c a Firewall là ki m soát i u khi n lu ng thông

ng nch n m tcu c t n công n u

c s dò r thôngtin

ngdial-up,ho

và thi t l p c ch tin t gi a Intranet và Internet. y Cho phép ho c c m nh ng d ch v truy nh p ra ngoài (t

Intranet ra Internet).

y Cho phép ho c c m nh ng d ch v phép truy nh p vào trong

i cáccu c t n công b ng d

ch ng l

(t

Internet vào Intranet).

ng

cchuy ntheoth

tqua

ó m t s ch i n t , v c b o v và b t

u

y Theo dõi lu ng d li u m ng gi a Internet và Intranet. y Ki m soát a ch truy nh p, c m a ch truy nh p. y Ki m soát ng i s d ng và vi c truy nh p c a ng

i s

dung t thay x u c a nó,ch có th ng nch n s xâmnh ngngu mong . • Khôngth cu c t n công nàykh ông " iqua" n ó. VD: t n công t m t do d li u b saoch ép b t h pph áp lên a m m • Khôngth li u(data-driventattack).Khi c trình firewall vàotrong m ng ho t

ây.

ng

d ng.

VD: cácvirus m áy tính.

y Ki m soát n i dung thông tin thông tin l u chuy n trên m ng

LOGO

An toàn

i v i h th ng m ng

“Phòng ch ng virus “S d ng password m nh “An ninh ngu n nhân l c “Trang thi t b an ninh m ng: ki m soát

vi c ra/vào tr s làm vi c: th t , ki m tra sinh tr c h c, …

CH

NG 4.

NH NG N I DUNG C B N C A TH

NG M I I N T

“ H th ng máy tính v n phòng, k t n i

4.1. Chu n b , l p k ho ch 4.1.1. V m t công ngh

Internet

ng trình khuy n mãi

i n t B2B, B2C

“ Tham gia các sàn giao d ch “ Tri n khai bán hàng qua website, “ T ng hóa các quá trình x lý n hàng,

“C nh tranh ??? y Ph n m m y Ch y Qui trình giao d ch…

thanh toán

“ Chu n b chi n l

c TM T,

i ng nhân l c

Company Logo

www.themegallery.com

4.1.2. V m t th ng m i 4.1.2. V m t th ng m i

“ V s n ph m Trong cùng

i u ki n thì TM T s mang l

i l

i nhu n

“ V s n ph m Trong cùng i u ki n thì TM T s mang l i l i

h n v i các d ng hàng hóa sau:

nhu n h n v i các d ng hàng hóa sau:

“ Hàng hóa th

“Hàng hóa có th ng hi u c th a nh n

ng mua (t p ph m, thu c theo

n bác

s ..)

“ Hàng hóa có các

c tr ng chu n (Sách, a CD, vé

r ng rãi “Hàng hóa bán hàng c b o hành b i nh ng ng c tin c y cao ho c n i ti ng

máy bay...) mà vi c ki m tra v t lý là không quan tr ng “ Hàng hóa

c bao gói ph bi n mà khi mua không

“S n ph m s hóa (ph n m m, nh c, video..) “Hàng hóa giá tr không cao ( dùng v n

c n m bao bì (th c ph m, sô cô la, vitamin…)

Company Logo

www.themegallery.com

phòng, vitamin…)

4.1.2. V m t th ng m i 4.2. Qu ng bá, chào hàng

“ V cung c p d ch v “4.2.1. Thi t l p website

y C a hàng tr c tuy n: Yahoo’s Stores, Intershop…. y Không yêu c u quan h cá nhân y N u yêu c u quan h cá nhân, c n gi i h n trên vùng a lý y Thuê m n các công ty thi t k website

Company Logo

www.themegallery.com

• Có nh ng lý do h p d n ng i mua l u l i • C n có tài li u t t c giao d ch

c

i m c n chú ý khi

c

i m c n chú ý khi

Các thi t l p website:

“ S d ng hình nh nhãn hi u nh n n t ng website

“ Thi t k , phân lo i hàng hóa

n gi n, ti n l

i cho khách hàng tìm ki m. K t h p v i các bi n pháp gi chân khách hàng

i website lâu h n…

l

Company Logo

www.themegallery.com

c

i m c n chú ý khi

4.2. Qu ng bá, chào hàng

Các thi t l p website:

4.2.2. Duy trì website “ em l i s i u khi n c ng nh s d ng các N u không duy trì c website v i các ti n ích ch c n ng m t cách d dàng.

“Cho phép truy c p thông tin nhanh h n “Các d ch v khác nh tr l i email, giao d ch, thanh toán c ng c n chú ý t c

c ng nh ch c n ng s : “ a khách hàng vào ngõ c t “ Thông tin l c h u và không chính xác “ Thay i a ch URL khi n khách hàng g p

Company Logo

www.themegallery.com

i v giao di n, b c c và nhi u khó kh n “ Không có s thay tiêu chu n hình nh

4.2. Qu ng bá, chào hàng 4.2. Qu ng bá, chào hàng

n gi n

4.2.3. Xây d ng c s khách hàng “ Kh o sát “ H i ít câu h i nh ng quan tr ng, không có

Company Logo

www.themegallery.com

ng ti n truy n thông i chúng khuy n khích khách tính ch t b t bu c “ Cung c p t ng ph m i hàng tr l 4.2.4. Qu ng bá cho website “ T n d ng các search engine “T o các ch ng trình k t n i “ S d ng ph “Qu ng cáo trên internet “Ph i h p TM T v i các ch ng trình Marketing hi n hành

4.3. T ch c giao d ch 4.3. T ch c giao d ch

i thi u hàng hóa

t hàng

M c tiêu c a TM T??? t hàng n trung tâm cung ng

Company Logo

www.themegallery.com

4.3.1. T ch c bán hàng “Xúc ti n gi “X lý n “Chuy n n “Giao hàng cho khách hàng

4.3. T ch c giao d ch

THANH TOÁN

I N T

Company Logo

www.themegallery.com

4.3.2. Thanh toán “ Ph bi n nh t là s d ng th tín d ng “Theo nguyên t c, DN không th tr ti n trong c khi giao hàng cho th c a khách hàng tr khách hàng

3

Khái ni m Thanh toán i n t

- Thanh toán

i n t

là vi c ti n hành các ph

Th thanh toán • Có nhi u khái ni m v th thanh toán: • Th thanhto án là m tph

ng ti n

i n t

ng th c và internet

i n t

ngti nthanh th ich

i n t n

i n t

thanh toán thông qua các ph - Th thanh toán - Ti n i n t - Ví - Séc - Hóa - ……

toánkh ông dùngti n m t mà ng có th thanhto ánti nmua h àngho á, d ch v t i các i mch pnh nthanhto án b ng th ho c s d ng rútti n m t

4

5

Phân lo i th thanh toán

1. Phân lo i theo công ngh s n xu t: • Th kh c ch n i (EmbossingCard):

Phân lo i th thanh toán 2. Phân lo i theo tính ch t thanh toán: • Th tín d ng (Credit Card): • Th ghi n (Debit card):

i ta không còn s d ng vì k thu t quá thô s d

• D a trên công ngh kh c ch n i. • Hi n nay ng b gi m o. • Th b ng t

(Magnetic stripe):

ch a thông tin ng

• D a trên k thu t th tín v i hai b ng t

sau m t th .

• Th ch mang thông tin c nh, không gian ch a d li u ít,

không áp d ng

c k thu t mã hoá, b o m t thông tin...

• Th thông minh (Smart Card):

ây là th h m i nh t c a th thanh toán

• •

c g n m t b m ch tích h p có kh n ng l u tr và x lý

thông tin.

• Nó có th nh n d li u, x lý d li u b ng các ng d ng th

m ch tích h p và

a ra k t qu

6

7

C ch thanh toán qua m ng

• Trong thanh toán B2C qua m ng,

i a s ng

i mua

Phân lo i th thanh toán 2. Phân lo i theo tính ch t thanh toán:

thanh toán

dùng th tín d ng • Th tín d ng là lo i th Visa, MasterCard... có tính qu c t , ch th

ng ho c

ngân hàng

có th dùng

c trên toàn c u

•

Vi t Nam, cá nhân hay t ch c có th ng ký làm th tín d ng

v i nhi u ngân hàng nh Vietcombank, ACB,…

ng c a Ngân hàng phát hành

• Trên th tín d ng th

ng có:

• Th rút ti n m t (Cash card): • Rút ti n m t t i các máy rút ti n t • Ch th ph i ký qu ti n g i vào tài kho n ngân hàng Có 2 lo i th : • Ch rút ti n t i nh ng máy t • Rút ti n

các Ngân hàng cùng tham gia t ch c thanh toán v i

Ngân hàng phát hành th

c và th

3. Phân lo i theo ph m vi lãnh th : th trong n

qu c t

• Hình, h và tên ch s h u th • S th (ví d MasterCard có 16 ch s ) • Th i h n c a th • M t sau th có dòng s an toàn (security code) t i thi u là ba ch

4. Phân lo i theo ch th phát hành: Th do ngân hàng ch c phi ngân hàng

• M t s thông s khác cùng v i các chip

i n t

ho c v ch t

(magnetic stripe)

phát hành (Bank Card) và th do t phát hành

• Ch th c ng

c cung c p PIN Code (Personal Information

Number)

rút ti n

8

C ch thanh toán qua m ng

Th mua hàng

• Nh ng thông tin v th tín d ng ng

i mua ph i khai báo

khi th c hi n vi c mua qua m ng g m:

• Không có h n m c s d ng • Thanh toán vào cu i k (theo tháng ho c quý) • Không tính lãi

• Hi n giao th c thanh toán qua m ng

c s d ng ph

bi n là SET (Secure Electronic Transaction) • SET giúp cho giao d ch

i n t

an toàn, do Visa và

Master Card phát tri n n m 1996

c i m thanh toán th

Các bên tham gia vào thanh toán b ng th tín d ng tr c tuy n

c ch p nh n r ng rãi

c bi t

i mua – ch th (Card holder) i bán/ng

i ch p nh n thanh toán th (Merchant)

ch c tín d ng

• • Không c n s d ng các ph n m m • C n s ph i h p v i ngân hàng/ t • Th

ng ph i ch u phí trên m i l n giao d ch và phí hàng

ng m i (Acquirer -Bank

tháng

• Ng • Ng • Ngân hàng phát hành th (Card Issuing bank) • Ngân hàng m tài kho n th holding merchant account)

• Nhà cung c p d ch v x lý thanh toán qua m ng (g i là

Third Party – Bên th ba)

Bui Thanh Khoa

13 Các công c TT T ph bi n – Th thanh toán

i u ki n DN có th th c hi n thanh toán th tr c

tuy n

• Mua hàngtr ctuy n

Quy trình s d ng và thanh toán b ng th

chi nvi

1. Khách hàngth

ng m i (merchant account) m t

c th tín a

Ngoài vi c có website, DN c n: • Có Tài kho n th Ngân hàng/ t

ch c tài chính

“ Mua hàngtruy nth ng 1. Khách hàngxu ttr ình th tín d ngchonh ân viênthung ân/ bán hàng

khai báoth ôngtin v d ngtr êntrangweb c ng

• Có C ng thanh toán (Payment gateway)

2. Nhânvi ênthung

ân

i bán 2. Thôngtinth

tín d ng c a

imuaquapayment

, cà th

ng gateway

nng ân hàng c ang

t b

ki mtra c ácth ôngtin trênth c a khách hàng và truy n cácth ôngtin v giao d chtr ênthi c th POS(PointofSale)

cchuy nth ng i bán ho cchuy nth ng nnh à cung c p d ch v x lý thanh toánqua m ng(g i là Third Party – Bênth

ba)

Bui Thanh Khoa

14

15 Các công c TT T ph bi n – Th thanh toán

Quy trình s d ng và thanh toán b ng th

† Các câu tr l

Quy trình s d ng và thanh toán b ng th

i khi xin c p phép

i bán

“Mua hàngtruy nth ng

nng ân

3. Thi t b cth hàngph át hànhth

pnh

c t

l ichotrung

ctr

nh(th

lý d

c pph ép

n

li u n

y L u ý: m tgi yph épch có giá tr trong m tkho ng ng là bang ày),qu á th i tr ng yph ép

“Mua hàngtr ctuy n 3. Ngân hàng c ang ho cnh à cung c p d ch v x lý thanhto ánqua m ng g i nng ân hàngph át thôngtin hànhth ki mtra 4. Ngân hàngph át hànhth s n ho cch kh giao d ch và chuy n k t qu /mã s giao d ch h pph áp ng l ichotrung t âm ctr x lý d li uth 5. Trung tâm x lý d li uth g i k tqu i bán ng

4. Ngân hàngph át hànhth c t ho cch pnh n s kh giao d ch và chuy n k t qu /mã s giao d ch h p phápng tâm x lý d li uth 5. Trung tâm x th g i k tqu c pph ép thi t b

cth POS

th igiannh h n ó,gi yph ép s không còngi á tr (tr h pgiao d ch ã cti n hànhho ckhigi c c p l

i).

Bui Thanh Khoa

16 Các công c TT T ph bi n – Th thanh toán

• Các bi n pháp h n ch r i ro trong thanh toán th

“ Mua hàng truy n th ng

• Mua hàng tr c tuy n

• H th ng xác minh a ch : h th ng giúp so sánh a ch khách hàng nh p vào trang web và a ch c a ch th tín d ng do ngân hàng phát hành th l u

Quy trình s d ng và thanh toán b ng th

cth

6.Thi t b

n

6. Ng

i bánch

i bánbi

t có

• Ki m tra th công: nhân viên ti n hành ki m tra thông tin

t hàng nào

khách hàng khi nghi ng b t c

cho ng c phépth chi ngiao d ch haykh ông

xácnh n c ngnh

7. Ng

i bánth ông báo v i giao

• Xác minh s th tín d ng: so sánh s th tín d ng và mã s an toàn c a th v i các thông tin v ch th do ngân hàng phát hành th l u

ch th v k tqu d ch

pnh ho c t ch igiao d ch 7. N u bánth ì s g iemail hóa n và các v n b n c n i n

thi tkh ácchong mua,

ngth i x lý

• L u thông tin v khách hàng: so sánh thông tin

trên website và thông tin c a nh ng l n mua hàng tr

c i n c

8. N u h p l và bán,In h óa n(ba b n) và yêu c u imua k ý vào hóa

ng

n

hàng. N ukh ông bánth ì giao d chcoinh k tth úc, i bán c ng g i ng thông i i pchong mua, nêu rõ lý dokh ông bán.

Th thông minh (smart-card)

• Các lo i th thông minh:

• Th có kh n ng liên k t: là lo i th có g n m nh kim lo i nh b ng

a th vào thi

• Th thông minh có kích

t b c m nh kim lo i trên chuy n t

c/ghi th , các thông tin và d li u trên c/ghi

chip sang thi t b

vàng trên m ch vi x lý. • Khi th th .

• Th có kh n ng liên k t có th cài

các ch

c nh ng không xóa

c : tr ng thái có

t c(read-only) ho c i thông tin d li u theo nhu c u c a ch th .

c gi ng th tín d ng th trong, v i m t con chip cung c p b nh và kh n ng x lý

ph m vi g n: trên m ch vi x lý có g n

th xóa, thay • Th có kh n ng liên k t

anten • Thông tin và d li u

c truy n t

th qua anten n anten c a

thi t b

• Th

c truy n

c th . c s d ng khi thông tin, d li u trên th c n nhanh trong kho ng cách g n nh thanh toán vé xe buýt, t u, các tr m soát vé

• Th ph i h p/ lai ghép: có hai m ch vi x lý

c l p

c g n vào

th • Có th s d ng

t t c các thi t b

c/ghi th khác nhau

• Các ng d ng c a th thông minh:

c s d ng

mua hàng hóa, d ch v : th

• S d ng

Ti n i n t

(e-cash)

i ngân hàng c a ng

i mua hàng s d ng th

i s h u th mua

• Ti n

i n t

là m t kho n ti n

chuy n ti n t tài kho n t vào chip bên trong th . Ng hàng t

máy tính, s d ng nh ti n m t trong th

c s hóa, l u tr ng m i

trong i n t

ng s

• Thanh toán c

i t t c các i m thanh toán ch p nh n thanh toán c phí giao thông công c ng: th

ph m vi g n. Ví d :

• Do công ty/t

ch c (phi chính ph ) phát hành

d ng lo i th có kh n ng liên k t Octopus Card HongKong

• Xác th c

i n t

(E-Identification): th có kh n ng l u tr

c i m sinh tr c

, khóa chung, khóa riêng… do ó

c s

nh n d ng, ki m soát truy c p và xác th c. Ví d :

làm ch ng minh th

các thông tin v cá nhân nh hình nh, h c, ch ký i n t d ng Trung Qu c s d ng th thông minh nhân dân

• Ch m sóc s c kh e c ng ng: l u tr các thông tin cá

ng dùng, s th b o hi m y t , các s i n

nhân nh chi u cao, cân n ng, nhóm máu, ti n s b nh t t, các lo i thu c th tho i liên h trong tr

ng h p kh n c p…

Ti n i n t

(e-cash)

(e-wallet) là m t ph n m m

•

i m:

i s d ng có th

i v i ng

i mua

nh ng n

c th thanh toán ch a

• Có u th ph bi n

Ví i n t i n t • Ví trong ó ng l u tr s th tín d ng và các thông tin cá nhân khác

i n t

l u t

i máy ng

• 2 lo i: • Ví

dùng

• Hi u qu h n @ chi phí th p h n • V n hành trên c s h t ng hi n có c a TM T • • Nh

• Ví

i n t

l u t

i máy

t phù h p v i nh ng kho n thanh toán nh c bi i m: c • D b r a ti n • Hi n t n t i nhi u tiêu chu n @ khó phát tri n

i n t

ch /máy nhà cung c p d ch v ví : Microsoft.NET Passport, Yahoo! Wallet

,ch ngminhth

th tín d ng,ti n i n t

• Ví ti n s hóa có ch c n ngnh m t ví ti ntruy nth ng nhân ach , và cung c p cácth ôngtin n ày vào i cáctrang

ìnhthanhto án t

nh m l ugi dân,th ôngtin v các m ukhaith ôngtintrongquytr webth

ng m i

i n t

• T i cáctrangwebch

imuasaukhi

. pnh n s d ng ví ti n s hóatrong thanhto án,ng tmua h àngch c n kích vào ví ti n s hóa,nh p tên và m tkh u c a mình là hoàn t tgiao d ch.

ngnh p cácth ôngtin c nthi

t vào các

ìnhmua h àngnh

ach giao hàng, s

• Ví ti n s hóa t m utrongquytr tín d ng…

• Ví ti n s hóa là m tph n m m

c cài

ttrong m áy c a

khách hàng

l ugi

cácth ôngtin c akh ách hàng.

c d ch v này t i các c s ch p ttrong

ngth ích v iph n m m cài

• Khách hàngch s d ng nh n ví ti n s hóa t máy c akh ách hàng.

Bài giảng Thương mại điện tử - ThS. Bùi Thành Khoa

Ki n th c tiên quy t

TH

NG M I

I N T

(E-COMMERCE)

Gi ng Viên: Th.S BÙI THÀNH KHOA

Thanh Khoa, Bui

Thanh Khoa, Bui

Mô t v n t t n i dung h c ph n

Ch

ng 1.

Ch

ng 2.

Ch

ng 3.

ng 4.

Ch

Ch

ng 5.

Thanh Khoa, Bui

Thanh Khoa, Bui

Sách, giáo trình, tài li u

Các tài li u

c s d ng

Thanh Khoa, Bui

Thanh Khoa, Bui

Yêu c u th c hi n ti u lu n

c bi t v TM T c a DN) ã c i m;

Thanh Khoa, Bui

Thanh Khoa, Bui

NG 1

CH

T NG QUAN V TH

NG M I

I N T

Thanh Khoa, Bui

Thanh Khoa, Bui

Th

ng M i Truy n Th ng

Thanh Khoa, Bui

Thanh Khoa, Bui

i mua hàng????

i bán hàng????

Thanh Khoa, Bui

Thanh Khoa, Bui

Các khái ni m v TM T

ng m i

i n t

:

Thanh Khoa, Bui

Thanh Khoa, Bui

Cáckh áini m v TM T

i n t

: m t khái ni m r ng

i tác kinh doanh

Thanh Khoa, Bui

Thanh Khoa, Bui

L ch s hìnhth ành& ph áttri n c aTM T

L ch s hìnhth ành& ph áttri n c aTM T

Thanh Khoa, Bui

Thanh Khoa, Bui

2 - CÁC GIAI O N PHÁT TRI N C A TM T

L ch s hìnhth ành& ph áttri n c aTM T

ng m i “c ng tác”

Th Integrating / N i b doanh nghi p các b ph n liên k t i tác kinh và k t n i v i các

ng m i giao d ch Th ng H p Thanh toán i n t (online

ng m i Thông tin

Th Thông tin ( Trao Thanh toán, giao hàng truy n th ng

Thanh Khoa, Bui

Thanh Khoa, Bui

So sánh TM truy n th ng và TM T

Các thành ph n tham gia

Thanh Khoa, Bui

Thanh Khoa, Bui

i n

t

Thanh Khoa, Bui

Thanh Khoa, Bui

Các lo i giao d ch chính c a TM T