intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

bài giảng về Kinh tế công cộng

Chia sẻ: Phan Nga | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:0

Thêm vào BST
Báo xấu
84
lượt xem 3
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tài liệu tham khảo dành cho sinh viên đại học cao đẳng môn kinh tế công cộng

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: bài giảng về Kinh tế công cộng

  1. Kinh T Công C ng - Bài gi ng PGS. TS. Nguy n Văn Song Nghiên c u các ho t ng kinh t c a khu v c CC (ch y u là các chương trình chi tiêu c a CP), T ch c các ho t ng, chi tiêu c a CP (hi u qu - công b ng dư i góc toàn xã h i) Kh c ph c nh ng th t b i c a n n kt th trư ng. Trên t m vĩ mô, a d ng, a m c tiêu Chính sách không bao gi tho mãn ư c m i góc c a xã h i. c bi t là v n công b ng trong phân ph i thu nh p và hi u qu . Khó ánh giá k t qu chính xác. H u qu trong ng n h n, trung h n, dài h n, ngư i s n xu t, ngư i tiêu dùng, cân b ng t ng ph n và cân b ng t ng th . C n bi t: h u qu và ưa ra các chu n m c ánh giá. Các bư c: + Xác nh m c tiêu ch y u c a các chính sách là gì? trong giai o n nào? + Xác nh m c các phương án áp ng ơc m c tiêu, tiêu chu n c a chính sách. + D oán, ánh giá h u qu và nh hư ng xã h i- kinh t - môi trư ng c bi t là gi a s công b ng xã h i và hi u qu kinh t . 1
  2. Kinh T Công C ng - Bài gi ng PGS. TS. Nguy n Văn Song Th nh t: dân b u. Tính h p pháp, phát sinh tr c ti p, ho c gián ti p t quá trình b u c ; công ty TN do c ông b u ra, ho c do ban qu n tr ch n l a. Th hai: CP ư c giao quy n h n nh t nh mà các công ty TN không ư c giao. Th k 18: CP xúc ti n thương m i và công nghi p. John S. Mill và Nasau Senor (th k 19) CP nên cho khu v c kinh t TN t ho t ng c nh tranh t do Adam Smith “bàn tay vô hình”. Bàn tay vô Adam Smith s i u hành các công ty TN c nh tranh và t o ra hi u qu kinh t cho xã h i. Karl Mark vai trò l n hơn c a nhà nư c trong vi c ki m soát tư li u s n xu t. Pareto c p t i hi u qu kinh t : CP can thi p (nhưng không gi i quy t ư c tri t - Không th lo i tr ) các vn th t b i c a n n kinh t th trư ng: CP nên có vai trò tích c c trong vi c s d ng toàn v n v n lao ng và gi m nh ng x u nh t c a s ói nghèo, nhưng DN TN nên gi vai trò trung tâm, hi u qu trong n n kinh t . C nh tranh ⇒ hi u qu kinh t . Hi u qu chưa tho mãn yêu c u m t xã h i phát tri n b n v ng. Các khuy t t t (th t b i) c a th trư ng c nh tranh c n làm gi m b t thông qua các chính sách c a CP (không th lo i tr ) 2
  3. Kinh T Công C ng - Bài gi ng PGS. TS. Nguy n Văn Song Các th t b i cu th trư ng c nh tranh ó là: HHCC; c quy n (mua, bán); Ngo i ng; Thông tin không hoàn h o ( ); Th t b i khác: Chênh l ch thu nh p ;và hi n tư ng nghèo ói; Th trư ng quá ít ngư i mua ho c ngư i bán: th trư ng BH, th trư ng ph tr , th trư ng bác sĩ, thu c ch a b nh; Th t nghi p, l m phát, và m t cân b ng; Phân ph i l i HH khuy n d ng. Th t b i c a th trư ng ⇒ ra nh ng chương trình l n c a CP, ⇒ nh ng khi m khuy t c a nh ng chương trình ó ⇒ s th t b i cu CP. Có th rút ra ư c nh ng bài h c cho tương lai v các chương trình này ư c không? Th nh t, thông tin c a CP b h n ch ; Th hai, ki m soát h n ch c a CP i v i các ph n ng c a các DN TN (lách lu t); Th ba, ki m soát h n ch c a CP v i b máy hành chính quan liêu; Th tư, nh ng h n ch c a các quá trình chính tr áp t. Cơ ch th trư ng, tư nhân (do bàn tay vô hình) Cơ ch công c ng (thông qua ch n l a công c ng – b u, bi u quy t) 3
  4. Kinh T Công C ng - Bài gi ng PGS. TS. Nguy n Văn Song A HHTN B ư ng kh năng SX C C E PPF D HHCC Hình 1: ư ng gi i h n năng l c X gi a HHCC & HHTN Quan i m ai là ngư i s n xu t cái gì: DNNN nên s n xu t ra (d ch v i n tho i, thép, i n) bán cho các cá nhân và ch ng nào s HH này không do các DN nhà nư c s n xu t ra thì ngư i tiêu dùng còn b bóc l t; (quan i m c i n không th nh hành) DNNN c ng k nh kém hi u qu hơn nhi u so v i các hãng TN, chính vì v y nên h p ng ho c cho TN s n xu t các lo i HH-DV này và CP dùng NS mua các lo i HH này t các hãng TN. Ai s là ngư i ư c hư ng l i t các công trình do CP xây d ng? Thu , chương trình phúc l i có tác ng như th nào n kho n ti n thu nh p mà các cá nhân? CP ph i quy t nh nên s n xu t HHCC nào? ai s có l i t m t s HHCC này và ngư c l i? Ch n l a t p th là m t lĩnh v c kinh t h c CC CP ra ư c quy t nh: + Ph c t m 4
  5. Kinh T Công C ng - Bài gi ng PGS. TS. Nguy n Văn Song + Khó hơn nhi u trong lĩnh v c HHTN. + Thông qua bi u quy t t p th t Qu c h i và các cơ quan ch c năng c a CP. + Không th tránh kh i nh ng ý nh riêng c a m t nhóm cá nhân, t p oàn. + H n ch c a b u c (chúng ta s nghiên c u v n này trong ph n sau). 5
  6. Kinh T Công C ng - Bài gi ng PGS. TS. Nguy n Văn Song nh lý 1: Trong các i u ki n nh t nh (th trư ng c nh tranh hoàn h o), th trư ng c nh tranh s d n t i vi c ó: Không th phân b l i ngu n phân b các ngu n l c l c có th làm m t cá nhân nào ó có l i hơn mà không làm cho ai ó b thi t (hi u qu Pareto). 1 UA 2 ư ng kh năng h u d ng UB Hình 2: ư ng kh năng tho d ng c a A và B nh lý 2: M i i m trên ư ng kh năng tho d ng u có th t ư c b ng vi c phân b úng các ngu n l c trong n n kinh t c nh tranh. Hi u qu Pareto chưa c p n vi c phân ph i thu nh p như th nào. b t kỳ i m nào trên ư ng kh năng tho d ng u t ư c hi u qu Pareto, nhưng n u t i i m 1 thì A quá nhi u mà B l i quá ít. nh lý th hai hàm ý r ng n u chúng ta không thích phân ph i do th trư ng c nh tranh t o ra, chúng ta không c n ph i lo i b chúng. i u mà chúng ta c n làm là phân ph i l i, ph n còn l i th trư ng c nh tranh gi i quy t. 6
  7. Kinh T Công C ng - Bài gi ng PGS. TS. Nguy n Văn Song Gi s hàm s n xu t X = F (LX,KX) và Y = F (LY,KY). MPLX W MRTSLKX = ------------ = ------- i v i HH X MPKX r MPLY W MRTSLKY = ------------ = ------- i v i HH Y MPKY r   ¡ LK LK K t lu n: t ư c hi u qu trong quá trình s n xu t òi h i t l thay th biên (marginal rate technology sustitution) gi a v n và lao ng s n xu t HH X b ng v i t l thay th biên gi a v n và lao ng c a HH Y ng th i b ng v i t l gi a ti n lương và giá c a v n (lãi su t). Kc OY KY B r/w w A I2 KX I1 Lc OX LX LY ư ng ng phí 7
  8. Kinh T Công C ng - Bài gi ng PGS. TS. Nguy n Văn Song b) Hi u qu trong quá trình tiêu dùng Gi s hàm h u d ng U = U (X,Y) MUXA PX MRSXYA = ------------ = ----- i v i ngư i tiêu dùng A MUYA PY MU X B PX MRSXYB = ------------ = ----- i v i ngư i tiêu dùng B MUYB PY ¡   ¡ ¡   ¡     Yc B YB B PX/PY A U3 U2 YA U1 Xc A XA XB K t lu n: t ư c hi u qu trong tiêu dùng t l thay th biên (marginal rate sustitution) gi a hai lo i HH X và Y (MRSXY) i v i ngư i tiêu dùng A ph i b ng t l thay th biên c a X và Y c a 8
  9. Kinh T Công C ng - Bài gi ng PGS. TS. Nguy n Văn Song ngư i tiêu dùng B và b ng t s giá c a HH X (PX) và giá HH Y (PY). c) Hi u qu h n h p (tiêu dùng và s n xu t) MRTXY1 = PX1/PY1 Y A Y1 MRSXY MRTXY2 = PX2/PY2 B Y2 O X1 X2 X ¡ ¡   ¡     KÕt luËn: HiÖu qu¶ trong ph©n phèi s¶n phÈm v t i nguyªn ®¹t ®−îc khi tØ lÖ thay thÕ biªn gi÷a hai lo¹i HH X v Y (MRSXY) b»ng víi tØ lÖ chuyÓn ®æi biªn (marginal rate of transformation) gi÷a hai HH X v Y (MRTXY) v b»ng víi tØ sè gi¸ gi÷ hai lo¹i h ng ho¸. d) T i a hoá phúc l i xã h i i u ki n t i a hoá phúc l i xã h i(Th trư ng c nh tranh HH) (1) Hi u qu trong s n xu t (2) Hi u qu trong tiêu dùng Hi u qu Pareto (3) Hi u qu h n h p (4) Công b ng xã h i Lý thuy t c a s ch n l a (phân ph i l i) 9
  10. Kinh T Công C ng - Bài gi ng PGS. TS. Nguy n Văn Song   ¡ i m phúc l i xã h i cao nh t (bliss point)   ¢ Hình 5B. i m t i a hoá phúc l i xã h i   ¡ A B C D £   ¢ Hình 5C. C i thi n Pareto, c i lùi Pareto và phân ph i l i 10
  11. Kinh T Công C ng - Bài gi ng PGS. TS. Nguy n Văn Song a) H n ch tác ng c a c quy n và m t tr ng phúc l i xã hi P Q ATC PCT MC Q QTB QCT Q MR b) Cung c p HHCC cho xã h i Hai c i m d n t i vi c th trư ng c nh tranh không th ho c không cung cp HHCC-TT. Th nh t. không ph i tr thêm ti n khi hư ng l i, MC = 0 (ví d qu c phòng, d ch v c a chính ph ). Th hai. Khó có th lo i tr vi c s d ng (ví d ng n h i ăng). HHCC-TT có ∑MBi > ∑MCi, nhưng MBi
  12. Kinh T Công C ng - Bài gi ng PGS. TS. Nguy n Văn Song Khi mà ∑MBi > ∑MCi và MBi < ∑MC n u th trư ng c nh tranh thì HH này s không ư c cung c p y ⇒ CP ph i can thi p. u tư trong th trư ng c nh tranh hoàn h o là ∑MBi C n nh r ng, quy lu t = ∑MCi MC P*XH T ng MBi c a xã h i P* i M Bi Q*XH q*i c) i u hành các y u t ngo i ng Sai l ch giá c th trư ng ⇒ t o DWL (Deadweight loss) b i vì giá c HH không ph n ánh úng giá tr xã h i c a hàng hoá. ây là cơ sơ CP can thi p vào khu v c này. (thu , chu n m c th i, gi y phép th i, chi phí gi m th i c a) MSC = MPC+MEC DWL Ps MPC (chi phí biên c a hãng) PP MEC Q*s Qp Hình 7. Ngo i ng làm sai l ch giá c c a th trư ng c nh tranh và giá xã h i 12
  13. Kinh T Công C ng - Bài gi ng PGS. TS. Nguy n Văn Song d) Kh c ph c nh ng th t b i v thông tin không hoàn h o P Ph n l i ích ngư i bán ư c l i do thông tin không chu n và cũng là ph n thi t h i c a S ngư i tiêu dùng (PuPica) a Ph n m t tr ng PU c a XH do sai l ch TT (abc) Pi c sai   b Di Q Qi Qsai e) i u ti t khác do th trư ng c nh tranh không hoàn h o * Th trư ng BH Ưu i m c a BH là chia s r i ro Các nhà BH thư ng tính toán và không BH cho nh ng i tư ng có nhi u r i ro (ho ho n, tai n n xe c , lũ l t). B i vì có hi n tư ng “ăn không” trong th trư ng này. * Th trư ng v n Th trư ng v n thư ng ho t ng không hoàn h o, chính vì v y, CP có cơ s can thi p * Th trư ng ph tr Ví d : tái thi t nh ng khu v c l n c a thành ph , òi h i ph i có s ph i h p gi a các nhà máy, các nhà buôn l , các ch nhà cho thuê, các DN...như v y CP ph i là ngư i ho ch nh và t ch c th c hi n chương trình này. f) Th t nghi p, l m phát và s m t cân b ng (Xem Vĩ Mô) Ngay c khi n n kinh t không có các th t b i c a th trư ng v n có sau là cơ s cho s can thi p c a CP, ó là phân ph i l i thu nh p và HH khuy n d ng. 13
  14. Kinh T Công C ng - Bài gi ng PGS. TS. Nguy n Văn Song Hi u qu Pareto chưa nói ư c i u gì v phân ph i thu nh p; th trư ng c nh tranh có th gây ra s phân ph i không công b ng; nó có th dành cho m t s ông các nhóm ngư i nghèo quá ít ngu n h có th s ng. xem Hình 2. Nh ng HH mà CP b t bu c m i ngư i ph i s d ng như th t dây an toàn, giáo d c cơ s , không hút thu c, i mũ BH khi i ra ư ng ư c g i là HH khuy n d ng. MU tăng d n ch không gi m d n n u s d ng nhi u như HH thông thư ng. M i ngư i v n hút thu c lá, thu c phi n, không i mũ BH, không th t dây an toàn khi i ra ư ng; m c dù h bi t i u ó là có l i cho chính b n thân h và c ng ng. Hai nh lý cơ b n: Không có các th t b i c a th trư ng và không có HH khuy n d ng thì t t c nh ng gì CP c n ph i làm là phân ph i thu nh p (các ngu n l c). N u có các th t b i c a th trư ng i u c n thi t: - Th nh t, c n ph i ch ra r ng có m t cách th c nào ó có th can thi p vào th trư ng làm cho ít nh t m t ngư i ho c m i ngư i cùng có l i mà không làm cho ai b thi t thòi “C i thi n Pareto” - Th hai, c n ph i ch ra r ng khi c g ng can thi p và s a ch a các khuy t i m cu th trư ng c nh tranh, thì các quá trình ó s không làm nh hư ng t i ti n trình c i thi n Pareto trên. Ngay c khi chúng ta có m t CP lý tư ng v i các chính khách có các hành vi trung th c, thì các chương trình c a CP v n có th b th t b i; b n ch t cu chính CP cho phép gi i thích các th t b i c a CP. Mô t h u qu c a các chương trình c a CP B n ch t c a các quá trình chính tr ó m t cách hi n th c. Phân tích chu n t c và phương pháp phân tích th c ch ng cho phép chúng ta ánh giá ư c vai trò cu CP trong vi c th c thi các nhi m v cơ b n c a mình. 14
  15. Kinh T Công C ng - Bài gi ng PGS. TS. Nguy n Văn Song KTHPL là m t môn khoa h c ưa ra mô hình ho c khuôn kh nh m giúp ánh giá m t chương trình CC, có cân nh c n v n hi u qu và v n phân ph i thu nh p m t cách có h th ng. Ch c năng 1. Ch n l a chính sách CC gi i quy t hài hoà gi a hi u qu và công b ng. £ ¤ ¥ ¦ § MÂU THU ¡ ¤ ¥ ¤ ¥ = 100   ¨ © A ¡ ¢  ¦  = 90            A C = 45   A ¢ o = 40   = 10   = 100   B B B Ch c năng 2. Phân ph i t ng GNP ó như th nào? + Ai là ngư i ư c nhi u nh t, nhi u nh t trong t ng GNP + Lý thuy t Pareto chưa cp n phân ph i thu nh p. + H u h t các chương trình c a các CP u làm l i cho m t s ngư i nhưng l i làm gi m l i ích cu m t s ngư i khác ch y u thông qua thu . 15
  16. Kinh T Công C ng - Bài gi ng PGS. TS. Nguy n Văn Song a) Hàm h u d ng và m c h u d ng c n biên hu d ng c a A Hàm H. d ng A     MU2 MU1 S.L hàng S.D MU Hàm MU gi m d n Hình 10A. Hàm h u d ng và m c h u d ng c n biên gi m d n V nguyên t c, t i a hoá phúc l i xã h i khi h u d ng biên c a toàn th các cá nhân trong xã h i ph i b ng nhau khi m t chính sách ư c ưa ra, MUA = MUB = ...= MUn. b) Hi u qu Pareto và nguyên t c n bù trong phân ph i l i Thông thư ng khi ra chính sách CP c n tính m t t p h p nh ng thay i có kh năng d n t i s “c i thi n Pareto”. Nguyên t c ngư i ư c l i có th n bù cho ngư i b thi t h i do chính sách gây ra ư c g i là nguyên t c n bù. Ví d , n u CP xem xét lo i b h n ng ch nh p kh u thì CP ph i có nghiên i l y giá ô c u xem bãi b h n ng ch ho c thu nh p kh u t i m c nào tô gi m xu ng. N u s lư ng mà CP mu n h n ch vư t quá m c l i nhu n b gi m i c a ngành l p ráp ô tô trong nư c, cũng như vư t quá thu nh p c a công nhân ngành l p ráp ô tô, thì v nguyên t c, chúng ta th c thi vi c bãi b h n ng ch k t h p v i m c ánh thu tho áng vào ngư i tiêu dùng, 16
  17. Kinh T Công C ng - Bài gi ng PGS. TS. Nguy n Văn Song chúng ta có th t o ra ư c m t s c i thi n Pareto. Chúng ta có th n bù cho các nhà s n xu t ô tô do vi c b m t h n ng ch nh p kh u. Nguyên t c này ng m cho r ng, giá tr c a m t ng mà m t cá nhân thu ư c s úng b ng giá tr c a m t ng do ngư i khác m t i. Không nên phân ph i l i n u trong quá trình phân ph i l i làm gi m t ng hi u qu cho xã h i. Quan i m nên làm to chi c bánh cho xã h i b t k chi c bánh ư c phân ph i như th nào. Nh ng ngư i phê phán nguyên t c n bù cho r ng, chúng ta nên quan tâm t i vi c tăng thêm 1.000 ng cho ngư i nghèo trong xã h i hơn là quan tâm t i vi c m t i hơn 1.000 ng c a ngư i giàu trong xã h i. ây quy lu t v h u d ng biên c a ngư i nghèo và ngư i giàu v i m t ng chi phí ư c s d ng. 3.2.1 L a ch n c a xã h i trên lý thuy t UA A B C Các ư ng ng ích c a xã h i D E UB Hình 11. Các gi thi t khác nhau v s l a ch n c a xã h i 3.2.2 L a ch n c a xã h i trong th c t CP không i tìm nh ng ư ng kh năng h u d ng, và cũng không mô t các hàm phúc l i c a xã h i. CP c g ng xác nh nh hư ng c a nh ng chương trình ư c ưa ra cho các nhóm c ng ng dân cư khác nhau và các nh hư ng này thư ng ư c quy l i các nh hư ng v hi u qu và s công b ng. Ví d , m t h th ng thu càng có tác d ng bao nhiêu v m t phân ph i l i thu nh p thì càng t ra phi hi u qu b y nhiêu. 17
  18. Kinh T Công C ng - Bài gi ng PGS. TS. Nguy n Văn Song SThu Giá S 1000 PThu = ET 4.500 P* =4.000 E Thu 1000 ng Pcông ty sau thu = 3.500 QT Qo 3.2.3 Thuy t h u d ng và thuy t Rawls * Thuy t h u d ng Phúc l i c a xã h i ch ph thu c vào phúc l i c a nh ng ngư i nghèo kh nh t; Xã h i s t t hơn n u CP c i thi n ư c phúc l i c a nh ng ngư i nghèo ó. Không có m t m c tăng nào v phúc l i c a ngư i giàu có th bù p cho xã h i khi phúc l i c a ngư i nghèo b gi m sút. 18
  19. Kinh T Công C ng - Bài gi ng PGS. TS. Nguy n Văn Song UA ư ng U theo thuy t h u d ng Hình 12. Thuy t h u M d ng v i quan i m h u d ng biên không UB M thay i UA Hình 13. Thuy t h u M d ng v i quan i m h u d ng biên gi m d n UB M ư ng U theo Rawls UA Hình 14. Thuy t h u d ng theo thuy t Rawls UB Theo hình 14, n u tăng h u d ng cho nhóm A, ng th i gi cho hu d ng c a nhóm B không i, thì chúng ta v n trên m t ư ng h u d ng như nhau c a xã h i; nghĩa là xã h i không giàu lên. Nó không s n lòng b bt h u d ng c a nhóm B cho nhóm A có thêm h u d ng. 3.2.4 So sánh các hàm phúc l i c a xã h i theo thuy t h u d ng và thuy t Rawls N u MUnghèo c a 1 ng > MUgiàu , thì khi chuy n m t (1) ng t ngư i giàu sang ngư i nghèo, t ng m c h u d ng c a xã h i s tăng lên. Thuy t Rawls cho r ng chúng ta b ng m i giá chuy n ngu n l c t ngư i giàu sang ngư i nghèo t i khi làm cho ngư i nghèo giàu lên; không chú ý t i t n phí mà ngư i giàu ph i ch u. 19
  20. Kinh T Công C ng - Bài gi ng PGS. TS. Nguy n Văn Song 3.2.5 ánh giá các thay i c a chính sách Khi ánh giá các chính sách ư c l a ch n, các nhà kinh t c bi t quan tâm t i h u qu kinh t . Thu b phê phán là làm gi m nhi t tình lao ng, c quy n thì h n ch s n xu t và y giá lên cao. o lư ng m c phi hi u qu tính b ng ti n, các nhà kinh t t ra câu h i “Li u m t cá nhân s s n lòng chi ra bao nhiêu lo i tr ư c s phi hi u qu ”. 20
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
13=>1