Bài giảng về Kỹ thuật trồng nấm

Chia sẻ: Tulip_12 Tulip_12 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:60

Thêm vào BST

Báo xấu

138
lượt xem 50
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Chọn túi PE hay PP có kích thước 38-40x17-20cm, dày 0,05-0.06mm. Cũng có thể dùng chai thủy tinh miệng rộng để nuôitrồngnấmkimchâm. Khi dùng chai thủy tinh miệng rộng cần phải chuẩn bị thêm các miếng màng mỏng, giây báo hay vải phin để phủ miệng bình trước khi khử trùng (diệt khuẩn).

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng về Kỹ thuật trồng nấm

BÀI GI K Ng bi ên so : ThS. Ngu y Bá Hai Đà N ng, 08/2009
M Trang Bà i I. M . ....................................................................1 II. Ý ngh . ................................................1 Bà i II. SIN H H I. Hình t hái . ...............................................................................................................3 II. H g phân lo n . .....................................................................................4 III. Sinh l ý n . .......................................................................................................9 Bà i III. T ÀT I. T àt . ......................................................................6 II. L àm gi à nhân gi . ........................................................................8 ò ng nuôi c . ...............................................................9 Bà i IV. K ÀI N Agaricus) ...................................................................20 I. K ò (Pleurotus) ..................................................................24 II. K Volvariella ). ..........................................................28 III. K Auricularia ). .............................................................33 IV. K Lentinus) . ..........................................................37 V. K VI. K tr ài n ..............................................................41 1. N gân nh Tremella fuciformis Berk.) . .........................................................41 Stropharia rugoso anmilata ) . .............................................42 2. N Flam mulina velutipes) . ......................................................44 3. N Bà i V. TH U H ÁI, C À CH I. Thu hái n . .......................................................................................................47 II. C . ......................................................................................................47 III. Ch . ..................................................................................................49 0
Bà i I M T ã bi ên nhiên làm t h bu Vi ên 2000 Vi n vi ào th Th c êng h ên l ãng. T (1650) nh ìn ành ngu s Mãi t à nh th ò tr ài n à các lo ài n ên g S ê n th ày càng phát tri , P háp, It alia, N h ã l ý nguyên li máy móc th Indone xia, Singapo, Tri ên, Thái L an... ngh m Các lo ài n (Agaricus), N Lentinus), N Volvariella), N ò (Pleurotus), Auricularia )... c Basidiomycota ). M ành N II. Ý ngh Ngày nay v à h lý là khô ng c ên mì nh m tr à là c tr v V êu c ìn òh tr - à ngu hích h -12%. ài n àm - 9%) và cao nh à n ì có t 15 - 40% là các axit amin khô ng thay th - 35% là các axit amin t ch - 2 0 % (n - 8%). N - hexoza ( glucoza - 1
n 1 , B2 , B6 , B1 2 , D2 , H, P P , C...) và m u K, P ...). Trong n òn có các ch àm nê n nh êng bi àh Tó m l d àv àm vi ó c , ít v -M à là m th u Polyporus populinus làm t hu trung c ã bi ch ê th àng da, phù th Fungus bovista agarichi nic). Bào t Agaricus campestris n àc ùng ch n Poria cocos) có dùng làm thu N Ganoderma lucidum) ch tác d òn nh i àc ài Fomes fomentarius, Fomitopsis anosa , Inonotus obliquus và Phellinus igniarius). Các tác gi ã có k Lentinus edodes). P h cholesterol trong máu c ví d penicilin, streptomicin, hi à do chi tetracilin...). -M à gi lên men và cu ùng c ào. S ên s u ò ng 14 - ành “n 21 ngày và tr th ài n ên g ành nh có gi á tr êu, c ác vit ami n.. . r àm th nuôi. -N ò quan tr ã bi ài th bao g r th à mu òn t h cho n ài n ào lo A manita caesarea - n Tuber melanosporum). n àn M hoang m à tr -M à góp ph c gi th à công nghi à xác l m à ph y, l á cây, cành ho àc ình nông lâm và công nghi à nh 2
nhân gây ô nhi ã xây d ô i tr ên các ph ày. 3
Bà i II SINH H I. Hì nh t hái n 1. Th à “ câ y n hay “ cá i n m à c húng ta nhì n th mycelium) g àh hi ,m ùn.. .). hyphae) có hình Tro ng h àng r bao b ê n trong và có th khô ng às ào). H ành nhi às ào. àng ngang t ào) có c àng nguyê n sinh ch ph M ài n nhau t ên nh ìn h r ìn h r s àb à chi ài có th ài ch kh ào c ài n ài m m cho t ài ch .H ngo ài là nh ào có màng dày, bê n trong là nh ào màng m n àt 2. C ào n Màng t ào n ành ph nhóm n Bên c ành ph àng t ào còn có caloza (h à các h ành ph màng t ào n ào m à luôn l uôn g nhi àm t hành m B ành ph àng t ào các nhóm n TH ÀNH PH HÓ A NHÓM PHÂN LO N CC ÀNG I. Xenluloza glycogen Acrasiales Polysphondylilum II. Xenluloza glic Comycetes Phytophthora II. Xenluloza - ChitinHyphochytridiomycetes Rhigidiomyces IV . Chitin - ChitosanYgomycetes Mucor, Phy comyces Chytridiomycetes Allomyces V. Mannan glucan Hemiascomycetes Candida VI. Chitin - Mannan Heterobasidiomycetes Rhodotorula VII. Galactoza nine - Trichomycetes Amoebidium Galactoza polymers 4
Bên trong m àng là t ào ch à nhân. Nhân g às s ê n th ình phân chia t ào. Tro ng t ào ch các bào quan gi ào có nhân chí nh th ào gi à có khô ng bào l td II. H Mycetalia - Fungi H ình bày k trình v Tam Ki à cu àk biên), 1986). Tài li ày ch phân lo ài n Mycetalia - Fungi Gi àm 4 gi - Gymnomycetoida ; gi - Phycomycetoida; gi Restomycetoida - Eumy cetoida. và gi 1.1. Gi - Gymnomycetoida. - Gy mnomycetoida Gi àm nguyên sinh l ào, có màu vàng ho àu h vài dm, di chuy ,t 1.2. Gi - Phycomycetoida. t - Phyco mycetoida Gi d à ch ình thành vách ng ành Phyco mycota và m quan sinh s ày ch Phycomycetes, s à trê n c tr à c á con. M à y ra k h v 1.3. Gi Gi ày g Restomycetoida g ành: - Hyphochytridiomycota , ngành ngành n ên mao dính Plasmodiophoromycota và ngành N - Tri chomycota. 1.4. Gi - Eumycetoida. - Eumycetoida có th Gi ì nh l à d àng t ào g à kitin, si nh s vô tí nh b ào t ì nh t h nguyên t hu , c ò n ti ì s ng Gi àm m - Chytridiomycota , ngành N - Zygomycota , tiên mao dính - Endomycota , ngành N - Ascomycota và ngành N ngành N - Basidiomycota . (N 5
Tro ng các ngành c ì ngành N - Basidiomycota) v ta gi ành N ành N - Basidiomycota. - Basidiomycota Ngành N d ào hai nhân c hi ì nh s basidiospore) hình t hành s ào t ào t trên giá (basidie). - Basidiomycota g Gasteromycetes, l Ngành N Phragmobasidiomycetes và l Hymenomycetes. 2.1. L L Phragmobasidiomycetes ì nh t hành t ào t ngh g ho àm 2 phân l 2.1.1. B Uredinales (N ào cây c h N à nh ài. 2.1.2. B Ustilaginales (N m nh ào, xuyê n su chlamydaspore ). N bào t à nh b àm 48 chi v loài, phân b 2.1.3. B Sporidiobolales: B hay d ào t 2.1.4. B Tremellales (Ngân nh B ài. 2.1.5. B Auricula riales (M ào t hình tr ành 1 - 4 t ào, m ào mang 1 ti và 1 gi á bào t ài. 2.1.6. B Septobaridiales: B in h v ùng cánh v à phân b ùng 2.2. L L Hymenomycetes :s t ày g hi ày g 2.2.1. B Exobasidiales (N ài): G này c h 2.2.2. B Dacrymycetales: N ìn h c h àu sáng, nh ên hì nh ch bính to dài v bào t này g 2.2.3. B Tulasnellales: G ên g ìn h to. B này ch àm ài. 2.2.4. B Poriales (N b ì, lie và g s ên g ã th này g 6
Ganodermataceae v và loài. Q uan tr àh à loài Ganoderma kho lucidum. 2.2.5. B Cantharellales (N èn): Q u d èn, d này g à loài khác nhau. 2.2.6. B Polyporales (N non, sau ch ành ch ì, s Polyporaceae v Polyporus, phi Lentinus, Pleurotus và Panus; h Schizephyllaceae ch Schizophyllum. 2.2.7. B Agaricales (N ành t ào t Agaricales g Hypophoraceae, Tricholomataceae, B Rhodophyllaceae, Cortinariaceae, Crepidotaceae, Amanitaceae, Pluteaceae (Volvariaceae - N ), Lepiotaceae, Agaricaceae (N ), Secotiaceae, Strophariaceae, Bolbitiaceae, Coprinaceae. 2.2.8. B Russulales (N Qu à các th ành. Bào t ùi hay có gai. B này có 1 h Russutaceae v Russula và Lactarius. 2.3. L . (N L Gasteromycetes (N à qu óng, bên ngoài l à l à mô n ào t s ên g ên c ác c ãh ên th 50 chi và 700 loài, t hu 2.3.1. B Sclerodermatales (N v . Mô t h àu t Sclerodermataceae, Astraceae. 2.3.2. B Tulostomatales: G Phellorinia ceae và Tulostomataceae . 2.3.3. B Melanogastrales: Qu ì nh t hành àu t Melanogastraceae, Torrendiaceae phân b Bào t àu t gi 2.3.4. B Rhizopogonales: Qu àl ên kh ên b àu tím . B này c h Rhizopogonaceae. m 2.3.5. B Nidulariales (N à có d àng ành các kh ph àng ch ào t Nidulariaceae, Sphaerobolaceae. bên trong. B này g 2.3.6. B Lycoperdales (N ào t Mycenastraceae, Lycoperdaceae, Battarraceae, màu s áng. B này g Arachniaceae. 2.3.7. B Geastrales (N Geatraceae. h 2.3.8. B Hy menogastrales g Hymenogastraceae, Hydragiaceae ) 7
2.3.9. B Gastrosporales ch à 1 loài. 2.3.10. B Gauteriales: Qu ì nh thành d ào t ó Gauteriaceae v Gauterium. khí a d này ch 2.3.11. B Phallales: Qu bào t ùi hôi, n này g Hysterangiaceae, Clathraceae, Phallaceae. 2.3.12. B Dicaryophyphales (N Rhizoctonia. ào t 2.3.13. B Endobasidiomycetales (Rhodotorulales): G Rhodotorula . ch 2.3.14. B Sporobolomycetales: Th Sinh s Tr 3. M ài n n u ô i tr Nh Ki ào t ê n. H ài n u t hu - Basidiomycota ): ngành N N 3.1. N - Calvatia lilacina: C . lilacina ) thu Lycoperdaceae), b N Lycoperdales), l Gasteromycetes). N tr ãi c ào m ùa nóng ngo n. 3.2. N - Volvariella volvacea (syn. Volvaria volvacea): Vol. Volvacea ) thu - Volvariaceae (Pluteaceae), N Agaricales), l Hymenomycetes. N b h m ùn. m à loài n ên và c 3.3. N - Agaricus bisporus: A. bisporus) thu ( Agaricaceae), b N N (Agaricales), l Hymenomycetes. N à ch ày, m àu nâu nh ò ng trên c u à ch t ùa l 3.4. N - Agaricus campestris: A . ca mpestris) thu h N (Agaricaceae), b N (Agaricales), l Hymenomycetes. N à u tr à chuy àu nâu vàng. P hi màu tr à u tr ãi c ò hay trên ru h ào mùa xuân, hè và t hu, l à loài n 3.5. N - Macrolepiota rachodes: 8
M . rachodes) thu (Agaricaceae), b N N (Agaricales), l Hymenomycetes. N ìn h chuông ph , sau c u ên d àu xám, nâu ho ên rách d ày, m àu tr àu tr ùn ãi c à 3.6. N ò tím (n ân ng - Pleurotus ostreatus: ò tím (P. ostreatus) thu (Polyporaceae), b N Polyporales), l Hymenomycetes. N nhi ò tím có qu òv cu àu t àu tr au gi à thì dai. N ò tím s ên g ên cây l á r à cu à loài n 3.7. N ò tr - Pleurotus pulmonarius: P. pulmonarius) thu (Polyporaceae), b N ò tr Polyporales), l Hymenomycetes. N N ò tr ò, màu tr ì nh ph ì nh sò ìn h thìa, m àu tr g có khi có s àng. N ò tr ên g ành t vào m ùa nó ng à loài n ã 3.8. N ên có vòng - Pleurotus sajo -caju (Lentinus sajo -caju): N m t ai bên có vòng (P. sajo -caju) thu (Polyporaceae), Polyporales), l Hymenomycetes. N b ên có vòng có qu th òng l àu tr ên c u ng tai bên có vòng m ên g ành t àm ào m ùa nóng à loài n ã nuôi r ài Loan. ..). 3.9. N - Lentinus edodes (syn. Cortinellus edodes): L. edodes) thu h (Polyporaceae), b N Polyporales), l Hymenomycetes. N nhi m ên g d ành t à ch hi v òn bám vào g ùng r qu ào nh è (5 - tr à nhi ê n th 3.10. M (n - Auricularia polytricha: A . polytricha ) thu Auriculariaceae ), b M (Auriculariales), l Phragmobasidiomycetes. M M m ên g ên c ây l á ki m, m ã 3.11. M - Auricularia auricula: ( A. auricula ) thu Auriculariaceae), b M nh (Auriculariales), l Phragmobasidiomycetes. M 9
khi tr ên g à m th 3.12. N èn vàng - Cantharellus cibarius: èn vàng (Cantharellus cibarius) thu h è n (Cantharellaceae N = Hydnaceae), b èn ( Cantharellales), l Hymenomycetes. N èn vàng v àu da c am, m è n, dày; th àu tr vàng, có mùi d àr s ành t à loài n que n t hu hái và s 3.13. N àng da cam) - Amanita caesarea: A. caesarea ) thu A manitaceae), b N (Agaricales), l Hymenomycetes. Qu àng, phi àu vàng, cu à vòng àu vàng, ch à u tr àu à u tr ào mùa hè và t hu, trong r à loài n ì c ho là n III. Si nh l ý n 1. S n -S ành ch y ài c ài kho - 100 m. P h ày không có nhân t bào. To àn b ào n sau s C ùng c ài. Sau th à ph àt à ph ày có m ùng c à vùng ( ) b ài s òn ùng ( vùng ( ) có c àng t ã d à y lê n t ên b ch ùng này khô ng còn kh o dài s Các h ên s ch àc s ình kéo dài c ìn h t gh ên s ph à àu AR N, giàu c ác protein c h protein ch -S H và r àu có liên qua ìn h t àm à do s chuy ình kéo dài s glycoge n th ên quan t ành m àng c ph ìs trung m ình sinh tr nên t àr - 3,8 mm/gi Neurospora , Ryan, 1943). 10
-S à vô h -S ài ra mà còn kèm theo là s ên t dài di ùng và . S àm m màng t ào, ãv ên s nh ày. M ù có s hi às ên. T ên c ên c t ên c r .. . S ên c à vì v àn b h ành c mycelium S ê n to à n b ình t hành t ào t n à kolonie) hình tròn. ình thành m Khu ên t às nh à ì th ình tròn khu ì phí a ngoài c ùng c à ph 1.2. Vai trò c à các y n 1.2.1. Ngu Kho thành t òi h ên t ào khác, vì v à phát tri Ngu polysaccharit), các axit h à gl uxit. 2 Các lo à D-gl ucoza, D-fructoza, D- manoza. ..) có ý ngh ãi cho nhi ài n , ch sacaroza và l actoza. C ác polysacarit (các pentosan - polyme c tinh b à ngu à xenlulo za) s Nit ch à nitrat (NO3-) (NO2-) r bi nhi ài n ài s d à các peptit. M à urê và urê c à nhân t nguyên li - Pleurotus M ostreatus) có kh Các nguyê n t g ê, silic, clo, nhôm, s àk 11
nguyên t cn ch àn to àn khi có m 2 , và n ìm hãm h glucoza và quá trình hô h Magnhê và s àng gi Các nguyên t ìn c hung òi h - cho vi t à c ác quá trình trao nhau c + Vitamin: Vitamin l à nh ò nh tham gi a vào c trình trao ào. N hi ài n nhiê n có nhi ài n òi h àh Nh à hình t hành qu 1, B2, B6, B12, biotin, K. .. 1.2.2. Các y Bên nh các ngu n các y u t i nh ng nh h ng l n n s sinh tr ng phát tri n a n m. C ác y u t bao g m: nhi + Nhi Nhi à nhân t s ài loài n - O Cladosporium, Sporotrichum). P h +8 O nhi – 30 C. M nhi O O C) và v òn kh ài – 60OC. n Ph ài n ê n li à 68 - - 70% êu chu òi h ài n ên 80%), ch ài có kh àr + Các ch k h í: N c ài n 2 2 2 c àn ò( ò, n vn 2 có kh cao quá có th 2 và pH thích h ài n ìn c hung các n ên g à ký sinh trên th - 5 - 4). Các n m ùng trung tính ho – 7. Có m ài n + Ánh sáng ho s ì th 2. S ình thành qu 12
2.1. S ình thành qu ài n S ì nh thành qu ài n - Agaricales (n - Qu òn g mycelium) m m àm ên b m ph ào t ài và ph trê n h qu . L úc này b òn phân bi t t Ti m Primodrum qu hình c à u tr Các m ành tr hình tròn, có s à ng Gi àn ch T gi ì nh thành cu à qu àn c h . Agaricus): M ên d à bán c ài ra nâng m ên kh ên giá th ùng mép m òng n còn non t hì cu ào trong, phi àu tr d n sang m àu h ên ph àu n ành t h ào t Volvariella ): S ình t hành qu àn ình t hành bao chung, bao toàn b khi còn non. Khi n ì nh n àm ì nh thành bào t - Polyporales (n - Qu ò): Q uá trình hình thành qu ìn chung c k ì nh m n ành m à cu ph ên phi ào t àu tr n ò (n ình thành có th thành t ành t ành. - Auricularia : S hình thành qu - Qu ùm phân c õm phía trên xu ên l àd cho ra qu ành. 2.2. Các nhân t ình thành qu ì nh t hành qu àn riêng có th àm 3 nhó m: 13
+ Quan tr à các y c gió và các vi si nh v ùng c hung 2 s Nhi à nhân t ình thành và phát tri ài n hình t hành và phát tri Tro ng quá trì nh hình t hành qu êu c à c ì nh t hành qu - Agaricus khô ng c N u ánh sáng và thi và gây t h + Nhóm nhân t à các ch nói chung và cho s ì nh thành qu êng. Nhu c ì nh thành qu à vi à c ác ch ình hình thành qu ài mà t ày yê u c + Nhóm th à vai trò à ho à quá trình tr ao 3 . S in h s Sinh s à quá trình t ê n c á th ài t t gian. Sinh s à s in h s tính. 3.1. Sinh s Sinh s à hình th ào sinh ên hoá sinh s hát tri ành m N ì n h th - Sinh s êng r dàng phát tri ành m - Sinh s ào ày s - Sinh s ào t ào t ào t hình thành t ào có màng m chuyên hoá làm nhi s in h s ành h ì nh t h c ho các n - Sinh s ào t ày. M kh ình thành nh ào t ày t ào khô ng chuyên hoá làm nhi sinh s à nh ào có hình tròn, màng dày, bê n trong c h nhi à có kh ào t vách dày s à phát tri ành h 3.2. Sinh s 14
Sinh s à hình th ào t ê n hoá l àm nhi sinh s à hì nh th Bào t ì nh t hành trong t h ào t ào t ào t hình t hành trên cu ào t ào t à bào t (angiospore) hay bào t ên trong (endospore). Khi túi bào t ào t b ài và n ành h Bào t ình thành t ên ngo ài các t ào sinh ra chúng, ài (exospore ) hay bào t trê n c u ào t à à bào t ào t conidie). T ào si nh bào t à th ào t ên cu ào t Cu ào t ình ành t synnema ) ho sporodochium). M g à th ành t h các cu ào t ê n tro n g th conidie) cu ào t à hì nh thành bào t ên. M s ào t ên à th 3.3. Sinh s Sinh s à quá trình sinh s ào khác tính. Si nh s ên sinh, pha k nhân, và pha phân bào gi N ình sinh s às k ên sinh. S nhân không x ùng v nguyên si nh m à ph ày nhân phân c hia r t ành c - t ào 2 nhân. V t hi a gi ành ình t hành c ác bào t Bào t à t úi bào t ào t exospore b ành b à bào t ào t - basidiospore) còn t ào ch -basidium). ào t Nhì n chung các lo ào t à lâu dài trong t ê n. 4. Chu trình s Chu trình s ình phát tri à vò ng à phát tri ình t à bào t Chu trình s tri à chu trì nh phát tri àn toàn. Tuy nhiê n, nhi ài n à do ngo à trong chu trình phát tri ã khô ng t tính, ch à chu trình phát tri àn toàn. ình phát tri thay t h có quy l u ào c h 15
òn giai ào c h ài. Các loài n ô i tr ành N - Basidiomycota ). Chu trình s Basidiomycota ào t à (- ìn ành nh s à (-). K hi 2 s ìm ào trên 2 s thông sang t ào s à t ào ch ào ên si nh còn nhân không k ành m ào 2 nhân (song nhân). T ành s c à chi Tro ng nh ành qu - b a s id iu m s ình hình t hành quan sinh bào t Quá trình hì nh thành ào c ì nh ày m phí a g ào. M ào trong ành phân chia (m ào. M àm nhân con ào. Ti às u ên 3 t ào: 1 t ào 2 nhân ào m àm bào m ên c ào 2 nhân òn 2 t bào ki a s ành 1 t ào 2 nhân òn l à khoá (c Khi hì nh thành ành th ê n ti k ào phì ình thành 4 c u (th ào m ành 1 bào t ào t ành s à (-). 16
S c Bào t (1n) K ên sinh (T ào hai nhân (n + n)) S -) H nhân s Qu k) K à gi nhi ìn h s - Basidiom ycota. N ìn h s công t ác nghiên c à phòng tr b 17
Bà i III T ÀT I. T àt . 1. Khái ni Gi à gi v ). Gi ành gi T c c ó th chuy 2. T ào t ho c ên kh s à sinh s ào. 2.1. T ào t S ào t rê n k h ào. ào t ào t ) tro n g t hành khu C òn non c ào trong m thu - ê n trê n h - 2 ngày s au, qu ành s ào t ùng que c ào t ên b tri ành khu àc C ào m ài bông c ì nh tam gi ác, bên d ô trùng. Bào t s ào t ùng d ào t ày c ên. M qua à úp ph ê n tro n g c ó h trùng. Khi bào t b . 2.2. T Tro ng th trê n k h v ò, n sau: C òn non, r òng nuôi c ùng. D ùng dao lam c ài cu àm 2n ùng que c ùng l t ào 18