intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Báo cáo "Đặc điểm của quy chế xác định tài sản doanh nghiệp phá sản trong luật phá sản doanh nghiệp của Việt Nam và những đề xuất sửa đổi "

Chia sẻ: Phung Han | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

96
lượt xem
12
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đặc điểm của quy chế xác định tài sản doanh nghiệp phá sản trong luật phá sản doanh nghiệp của Việt Nam và những đề xuất sửa đổi Thực hiện sự tác động này, nhà nước có bộ máy chuyên môn với đầy đủ sức mạnh được tổ chức từ trung ương xuống địa phương. Để đảm bảo tăng cường hành vi hợp pháp, giảm thiểu hành vi trái pháp luật, khi cần thiết, nhà nước có thể sử dụng các biện pháp cưỡng chế đã được quy định, gây ra những bất lợi về vật chất, tinh thần, thậm...

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Báo cáo "Đặc điểm của quy chế xác định tài sản doanh nghiệp phá sản trong luật phá sản doanh nghiệp của Việt Nam và những đề xuất sửa đổi "

  1. X©y dùng ph¸p luËt ThS. Tr−¬ng Hång H¶i * T khi Lu t phá s n doanh nghi p ư c Qu c h i thông qua ngày 30/12/1993 n nay ã g n 10 năm áp d ng. Bên c nh nh ng s n thích h p. Tuỳ thu c vào i u ki n phát tri n kinh t - xã h i, truy n th ng pháp lu t khác nhau mà vai trò tích c c không th ph nh n thì ng trong lu t phá s n c a các nư c trên th gi i, th i, t n i dung i u ch nh cũng như th c vi c xác nh kh i tài s n phá s n có c ti n áp d ng ã b c l không ít b t c p. i m, khuynh hư ng khác nhau. góp ph n vào vi c ánh giá cũng như xu t Th nh t, vi c xác nh kh i tài s n phá s a i lu t phá s n doanh nghi p hi n hành, s n ư c căn c vào th i i m ti n hành các bài vi t này phân tích v v n xác nh tài th t c gi i quy t phá s n. Trong lu t phá s n s n c a doanh nghi p phá s n, m t trong c a các nư c, th i i m ư c xác nh có hai nh ng n i dung ph c t p c a pháp lu t phá trư ng h p là: s n và hi n ang còn nhi u cách quan ni m - Kh i tài s n phá s n ch ư c th a nh n khác nhau trong gi i nghiên c u cũng như n th i i m m th t c gi i quy t vi c phá qu n lí. s n doanh nghi p (như ư c quy nh trong 1. c i m c a quy ch xác nh kh i tài lu t phá s n c a Nh t B n); s n phá s n trong Lu t phá s n doanh - Kh i tài s n phá s n còn bao g m c nghi p c a Vi t Nam nh ng tài s n phát sinh trong quá trình gi i Vi c xác nh kh i tài s n c a doanh quy t phá s n (như ư c quy nh trong lu t nghi p là v n m u ch t c a Lu t phá s n phá s n c a Hoa Kì, c, Nga, Trung Qu c,…). b i suy cho cùng m t doanh nghi p có thu c Th hai, vi c xác nh kh i tài s n phá ph m vi i u ch nh c a Lu t phá s n hay s n có tính n ph m vi không gian (nguyên không chính là vi c có hay không vi c m t t c hi u l c lãnh th ) mà tài s n c a doanh kh năng thanh toán n n h n. ng th i, nghi p ang hi n h u. Trong lu t phá s n c a vi c gi i quy t phá s n th c ch t cũng chính a s các nư c ho c không có s gi i h n là vi c x lí các m i quan h tài s n gi a ho c không có s quy nh v v n này. doanh nghi p ó v i các ch n . M t khác, Ngư c l i, lu t phá s n c a m t s nư c l i vi c xác nh tình tr ng tài s n c a doanh ch th a nh n nh ng tài s n c a doanh nghi p nghi p còn có ý nghĩa quan tr ng trong vi c l a ch n các gi i pháp th m chí như m t s * Gi ng viên chính B môn lu t kinh t nư c còn là s l a ch n mô hình t t ng phá H c vi n tài chính T¹p chÝ luËt häc sè 1/2004 59
  2. X©y dùng ph¸p luËt hi n ang n m trong ph m vi lãnh th c a qu c liên k t v i cá nhân, doanh nghi p ho c t gia ó (ví d : Lu t phá s n c a Nh t B n). ch c khác; Th ba, vi c xác nh kh i tài s n phá s n - Ti n ho c tài s n c a doanh nghi p mà có tính n lo i hình tài s n hay ngu n tài s n. cá nhân, t ch c, doanh nghi p khác ang n Ví d : Trong lu t phá s n c a Hoa Kì, tài s n ho c chi m o t; c a doanh nghi p ư c xem xét ó là lo i tài - Tài s n mà doanh nghi p ang cho thuê s n hi n có t i th i i m m th t c, hay tài ho c cho mư n; s n có ư c do xi t n trong quá trình ti n - Các quy n v tài s n. hành th t c t t ng… Trong lu t phá s n c a Tài s n c a doanh nghi p tư nhân còn bao các nư c như Nga, c tài s n c a doanh g m c tài s n mà ch doanh nghi p tư nhân nghi p ư c phân lo i là b t ng s n hay không tr c ti p dùng vào ho t ng kinh ng s n, tài s n h u hình hay tài s n vô doanh ( i u 19 Lu t phá s n doanh nghi p). hình…, tính ch t s h u c a ngu n tài s n (ví So sánh v i lu t phá s n c a nhi u nư c d : Tài s n c a tư nhân hay tài s n công) cũng (ví d : Lu t phá s n c a Hoa Kì, Nh t B n, là căn c quan tr ng ánh giá kh i tài s n Nga,…) cách xác nh v kh i tài s n c a trong lu t phá s n c a nhi u nư c. doanh nghi p m c n như trên trong Lu t phá Th tư, kh i tài s n phá s n cũng ư c xác s n doanh nghi p c a Vi t Nam nhìn chung nh trên cơ s lo i tr (t c không thu c kh i có s tương ng khá cơ b n th hi n trên các tài s n phá s n). Có các d ng lo i tr khá ph m t: bi n trong lu t phá s n c a các nư c là: V ph m vi kh i tài s n phá s n bao g m + Th i i m phát sinh tài s n (lu t phá s n các b ph n chính như tài s n hi n có t i Nh t B n); doanh nghi p, tài s n thu c s h u (ho c qu n + Ph m vi không gian tài s n t n t i (lu t lí) c a doanh nghi p ang u tư, cho vay, phá s n Nh t B n); cho thuê mư n trong các doanh nghi p, cá + Tính ch t s h u c a tài s n (lu t phá nhân khác và các quy n v tài s n. s n Trung Qu c, Nga, c); V căn c ch ng minh tình hình tài s n là + Giá tr tài s n, m c ích, công d ng c a các tài li u k toán cũng như các gi y t tài s n (lu t phá s n Hoa Kì, c). khác ch ng nh n v tài s n c a doanh nghi p Kh i tài s n phá s n quy nh trong Lu t theo pháp lu t k toán và các quy nh khác phá s n doanh nghi p c a Vi t Nam ư c xác có liên quan. nh là toàn b tài s n thu c quy n s h u c a V kh i tài s n c a doanh nghi p cũng doanh nghi p ho c thu c quy n qu n lí c a như trong lu t phá s n c a các nư c, trong doanh nghi p ( i v i doanh nghi p nhà Lu t phá s n doanh nghi p c a Vi t Nam, nư c), bao g m: kh i tài s n không ch bao g m tài s n th c - Tài s n c nh và tài s n lưu ng c a có t i th i i m m th t c gi i quy t yêu doanh nghi p ang hi n có doanh nghi p; c u phá s n mà còn c nh ng tài s n và - Ti n ho c tài s n góp v n, liên doanh, quy n tài s n phát sinh trong quá trình gi i 60 T¹p chÝ luËt häc sè 1/2004
  3. X©y dùng ph¸p luËt quy t v vi c. Lu t phá s n doanh nghi p).(1) Theo quan Tuy nhiên, quy nh v kh i tài s n phá i m này thì ngay trong quy t nh m th s n trong Lu t phá s n doanh nghi p c a Vi t t c tuyên b phá s n ã n nh th i i m Nam cho th y có m t s khác bi t là: ph i ng ng thanh toán n và th m phán ra - Vi c xác nh kh i tài s n phá s n theo quy t nh áp d ng các bi n pháp kh n c p phương pháp li t kê các lo i hình tài s n (tài t m th i b o toàn tài s n c a doanh nghi p. s nc nh, tài s n lưu ng, ti n ho c tài s n Pháp lu t cũng quy nh khi phân chia tài s n góp v n liên doanh…). Cách th c này có ưu còn l i theo danh sách ch n ph i có c tên i m là giúp cho cơ quan t t ng cũng như c a ch n có m b o và ch n không có các bên có liên quan ánh giá ư c c th v m b o. Quan i m khác l i cho r ng tài s n tình hình tài s n c a doanh nghi p, th còn l i c a c a doanh nghi p không bao g m nhưng trên th c t s li t kê ó khó có th tài s n có m b o. Th i i m n nh thanh bao hàm ư c tính toàn v n c a kh i tài s n toán n ch ng qua ch là bi n pháp nh m và cũng do ó t o ra s khó khăn cho vi c h n ch tình tr ng t u tán tài s n. Vi c nh tính toán, ki m soát và ti n hành phân chia giá các tài s n trong b ng kê tài s n ch mang s tài s n này. tính ch t t m th i và tương i xác nh - Vi c xác nh kh i tài s n không có các kho n n ph i tr , ph i thu c a doanh nh ng quy nh rõ ràng và th ng nh t nh ng nghi p m c n . B i vì, n u quan ni m tài s n lo i tài s n thu c di n lo i tr như trong lu t còn l i bao g m c tài s n c a doanh nghi p phá s n c a nhi u qu c gia. phá s n ã ư c dùng m b o nghĩa v - Cách quan ni m v kh i tài s n phá s n thì trong trư ng h p các tài s n không ph i là th hi n trong Lu t phá s n doanh nghi p c a tài s n b o m có ư c s d ng thanh Vi t Nam cũng cho th y không có s phân toán thu không? Rõ ràng n u s d ng tài s n bi t rõ các khái ni m “Tài s n c a doanh b o m trang tr i cho các ch n không có nghi p” ( i u 19) và “Tài s n còn l i c a m b o thì quy n thu n theo tài s n m b o doanh nghi p” ( i u 38, 39). V n t ra là c a ch n có m b o là không hi n th c. tài s n còn l i c a doanh nghi p m c n có - M t c i m cũng áng chú ý trong ph i là h qu t vi c tính toán các kho n ã vi c xác nh tài s n c a doanh nghi p m c ư c lo i tr t kh i tài s n c a doanh n theo Lu t phá s n doanh nghi p c a Vi t nghi p? Các chuyên gia pháp lí hi n v n ang Nam là cách phân bi t tính ch t s h u c a tài có s lúng túng khi xác nh s khác bi t này. s n. ây chúng tôi mu n c p vi c xác Có quan i m cho r ng tài s n còn l i ư c nh kh i tài s n c a doanh nghi p nhà nư c hi u chính là tài s n c a doanh nghi p th i thông qua ch nh “quy n qu n lí tài s n”. i m doanh nghi p b tuyên b phá s n bao Song khác v i tiêu chí s h u trong vi c phân g m tài s n thu c quy n s h u (ho c quy n lo i tài s n như trong lu t phá s n c a m t s qu n lí i v i doanh nghi p nhà nư c) c a nư c, ch ng h n trong lu t phá s n c a Hoa doanh nghi p ( ư c li t kê t i i u 19 c a Kì ch y u v i ý nghĩa là s lo i tr nh ng tài T¹p chÝ luËt häc sè 1/2004 61
  4. X©y dùng ph¸p luËt s n c a các cá nhân nh m b o h các nhu c u b s tài s n thu c s h u c a mình (nguyên sinh ho t t i thi u ho c các kho n tài chính t c trách nhi m h u h n v tài s n). mang tính nhân o xã h i hay các kho n tài - Vi c xác nh tài s n c a công ti bot. Tài s n lo i tr liên quan n các công trình s n s n c a lo i công ti này có c i m là không xu t, h t ng quan tr ng i v i i s ng th “hi n kim” trư c m t mà ch thu h i d n công c ng như trong lu t phá s n doanh cho t i lúc n h n chuy n giao cho Nhà nghi p c a Nga… S phân bi t tính ch t tài nư c. Th i gian này kéo dài có khi n hàng s n trong c u trúc tài s n doanh nghi p nhà ch c năm. Do ó, vi c nh giá hay thanh nư c c a Vi t Nam cho th y có nhi u i m toán t tài s n c a công ti là c c kì khó khăn. tương ng v i lu t phá s n doanh nghi p c a Thêm n a trong trư ng h p công ti b tuyên Trung Qu c, ó là vi c quy nh mang n ng b phá s n thì ai là ngư i qu n lí và ti p t c d u n c a s b o h i v i ph n tài s n khai thác nh m thu h i tài s n trong nhi u thu c quy n s h u nhà nư c. Tuy nhiên, năm trang tr i cho các ch n ? cũng c n lưu ý là ph m vi i tư ng c a vi c - Trư ng h p các doanh nghi p nhà nư c, x lí phá s n trong lu t phá s n doanh nghi p bên c nh s tài s n có ngu n g c t liên c a Trung Qu c ch gi i h n i v i các doanh, góp v n thì b ph n tài s n ch y u doanh nghi p nhà nư c có th nh n th c rõ v n là ngu n v n do Nhà nư c giao cho hơn v v n mang tính so sánh này. doanh nghi p qu n lí, s d ng. Th nhưng V i các quy nh v kh i tài s n c a trên th c t có nhi u tài s n như tr s , nhà doanh nghi p trong Lu t phá s n doanh xư ng, t ai tuy ã th c t giao cho doanh nghi p c a Vi t Nam ư c áp d ng trong th i nghi p nhưng chưa hoàn t t th t c. Khi th y gian qua ang n i lên m t s v n c n gi i doanh nghi p lâm vào tình tr ng phá s n mà quy t là: không có kh năng ph c h i, cơ quan qu n lí - Vi c xác nh tài s n c a h p tác xã. Tài c p trên quy t nh thu h i s tài s n ó s n c a h p tác xã có ngu n g c hình thành c p cho cho các ơn v khác ho c không cho chính là tài s n do xã viên óng góp, tài s n phép hoàn t t th t c. Rõ ràng v i cách th c phát sinh trong ho t ng c a h p tác xã và hi n quy n s h u như th ã không t o ra tài s n do Nhà nư c tr c p. Th nhưng trong ư c cơ s n nh và an toàn cho vi c xác Lu t h p tác xã có quy nh là trong m i nh th c tr ng tài s n c a doanh nghi p. trư ng h p, i v i tài s n có ngu n g c t - i v i các công ti trách nhi m h u h n, Nhà nư c, không ư c chia cho xã viên mà trư ng h p trong h sơ thành l p công ti có ph i chuy n giao cho chính quy n a phương. nhi u thành viên nhưng tài s n th c ch t ch Như v y, ph n tài s n này không th ư c thu c m t thành viên. Khi công ti làm ăn thua xem là m t b ph n c a kh i tài s n phá s n. l và b kh i ki n yêu c u gi i quy t phá s n Quy nh này ã t o ra s mâu thu n v i m i phát sinh tranh ch p gi a các thành viên nguyên t c h p tác xã là lo i ch th ch u v i nhau. Th c t này ã t ra r t nhi u khó trách nhi m i v i các kho n n b ng toàn khăn cho vi c xác nh quy n v tài s n cũng 62 T¹p chÝ luËt häc sè 1/2004
  5. X©y dùng ph¸p luËt như s nh giá tài s n c a công ti và c a các 2. Nh ng gi i pháp hoàn thi n quy ch thành viên công ti.(2) pháp lí xác nh kh i tài s n phá s n - i v i các doanh nghi p tư nhân, xu t T nh ng v n nêu trên v c i m phát t nguyên t c ch u trách nhi m vô h n cũng như hi n tr ng áp d ng quy ch pháp lí c a lo i doanh nghi p này, Lu t phá s n v vi c xác nh kh i tài s n phá s n trong doanh nghi p quy nh tài s n c a doanh Lu t phá s n doanh nghi p c a Vi t Nam, nghi p tư nhân bao g m c nh ng tài s n góp ph n hoàn thi n quy ch này, tôi xin ư c không tr c ti p dùng vào ho t ng kinh nêu m t s nh ng gi i pháp ch y u sau: doanh. Tuy nhiên, vi c gi i quy t tài s n c a Th nh t, c n quy nh rõ v th i i m doanh nghi p tư nhân trong th t c phá s n xác nh kh i tài s n. Như ã c p, trên th hi n nay ang có nhi u quan i m khác nhau. gi i hi n nay có hai cách xác nh th i i m Ví d : Trư ng h p nh ng quy n l i v tài s n ó là th i i m m th t c gi i quy t phá s n t tài s n riêng c a ngư i ch ng (ho c v ) hay và m t th i i m nh t nh trong quá trình c a ngư i giám h tài s n c a tr v thành gi i quy t phá s n. Quy nh c a Lu t phá s n niên… có ư c nh p vào kh i tài s n phá s n doanh nghi p c a Vi t Nam có nhi u nét phân chia hay không?(3) tương ng v i khuynh hư ng xem kh i tài - Vi c xác nh tài s n c a doanh nghi p s n c a doanh nghi p phá s n bao g m c phá s n hi n nay cũng ang t ra v n nh nh ng tài s n phát sinh trong quá trình gi i giá giá tr quy n s d ng t. Theo pháp lu t quy t phá s n. i u này ư c coi là thích h p Vi t Nam, t ai là tài s n thu c quy n s v i b i c nh mà cơ ch k lu t tín d ng cũng h u toàn dân, các doanh nghi p s d ng t như k lu t h p ng còn th p, tình hình tài ai v i cơ ch bao g m nh ng th t c, trình chính doanh nghi p còn nhi u b t c p. V i t ch t ch không như các lo i tài s n thông vi c m r ng th i i m xác nh kh i tài s n thư ng khác. Song tính c thù này cũng ã phá s n ã t o ra nh ng cơ h i nh t nh cho t o ra nh ng tr ng i cho vi c xác nh tài s n vi c thu h i tài s n c a doanh nghi p m c n . cũng như vi c th c hi n m t s bi n pháp Tuy nhiên, Lu t phá s n doanh nghi p s a i thu h i tài s n. Ví d : Khi xác nh giá tr tài c n thi t ph i có s n nh rõ kho ng th i s n c a doanh nghi p bán u giá, t qu n gian bao lâu sau ngày m th t c phá s n lí tài s n ph i ti n hành kê biên tài s n. Th gi m b i khó khăn cho công vi c ánh giá tình nhưng vi c kê biên tài s n là giá tr quy n s hình tài s n c a doanh nghi p như hi n nay. d ng t l i chưa có nh ng quy nh c th Th hai, c n có s quy nh rõ v nh ng như: Ai có quy n nh giá giá tr quy n s tài s n thu c di n lo i tr . Nh ng quy nh v d ng t; giá t ư c quy nh theo cơ s di n nh ng tài s n lo i tr kh i kh i tài s n nào (giá khung c a Nhà nư c hay giá th phá s n trong Lu t phá s n doanh nghi p c a trư ng); vai trò c a doanh nghi p trong vi c Vi t Nam có c i m là không rõ ràng và nh giá t; thành ph n chuyên gia nh giá nh t là không có nguyên t c nh t quán. ây t; quy ch thu h i t;(4)… cũng chính là nguyên nhân d n n không ít T¹p chÝ luËt häc sè 1/2004 63
  6. X©y dùng ph¸p luËt khó khăn cho vi c thu h i và ánh giá hi n - C n có s quy nh th ng nh t các khái tr ng tài s n c a doanh nghi p m c n . ây ni m như “tài s n c a doanh nghi p” và “tài có m t s tiêu chí có th ư c v n d ng t s n còn l i c a doanh nghi p”. V i cách quy kinh nghi m c a các nư c như ã c p: nh như hi n t i có th hi u là: Các khái + Tính ch t s h u c a tài s n: Trư c h t ni m trên ư c s d ng ch (hay xác nh) c n s quy nh th ng nh t và minh b ch v kh i tài s n c a doanh nghi p tương ng v i quy ch tài s n nói chung trong doanh nghi p t ng giai o n t t ng (t c trư c và sau th i nhà nư c, i u này s góp ph n gi i quy t i m th m phán ra quy t nh tuyên b phá tri t s l n l n gi a cái g i là tài s n thu c s n). Th nhưng trong các quy nh v vi c quy n s h u nhà nư c và tài s n c a doanh xác nh kh i tài s n phá s n l i hoàn toàn nghi p nhà nư c như hi n nay trong quy trình không th hi n i u ó. M t khác, n u chúng ta x lí phá s n. i v i nh ng tài s n thu c s có hư ng ch p nh n vi c c i cách th t c t h u chung (ví d : S h u c ng ng) có liên t ng phá s n v i vi c th a nh n có lo i th t c quan n doanh nghi p phá s n cũng c n ư c thanh lí như trong h u h t lu t phá s n c a các quy nh c th . nư c trên th gi i thì cách quan ni m như trong + Công d ng và giá tr c a tài s n: Trong Lu t phá s n doanh nghi p hi n t i càng t ra Lu t phá s n doanh nghi p c a Vi t Nam ch c p v n này trong vi c x lí kh i tài s n c a không thích h p. Theo ý ki n chúng tôi c n doanh nghi p tư nhân cho dù trong th c ti n th ng nh t các khái ni m nêu trên thông qua gi i quy t phá s n các doanh nghi p l i liên m t khái ni m th ng nh t, ví d : Có th g i là quan n hàng lo t các i tư ng mà quy n và “kh i tài s n phá s n” nh m ch c p s xác l i ích tài s n c a h là v n cũng h t s c nh n m t ph m vi th ng nh t c a các lo i nh y c m (ví d : M t s kho n tr c p i v i hình tài s n c a doanh nghi p m c n ./. ngư i lao ng trong doanh nghi p ho c nh ng tài s n g n li n và m b o cho nhu c u sinh (1). Nh ng quan i m c p trong bài vi t ư c trích t k y u trong các h i th o, to àm v Lu t phá s n doanh ho t t i thi u c a ngư i lao ng). nghi p c a Vi t Nam thu c khuôn kh D án Jika (Nh t + Ph m vi không gian lãnh th c a tài B n), Nhà pháp lu t Vi t - Pháp, Văn phòng H i ng tư s n: V n t ra là tài s n c a doanh nghi p v n chung ADB, Vi n KAS (CHLB c). hi n ang n m ngoài ph m vi lãnh th Vi t (2).Xem: Nguy n Văn Dũng, "Lu t phá s n doanh Nam có nên ưa và ph m vi kh i tài s n phá nghi p - Nh ng n i dung ch y u và m t s xu t s n hay không? Các quy nh c a Nh t B n là ki n ngh ", H. 2001. (3).Xem: Nguy n Vi t Vương, "Trình t , th t c pháp áng cân nh c. Tuy nhiên, chúng ta cũng lí c a vi c tuyên b phá s n doanh nghi p", Lu n văn không lo i tr nh ng kh năng có ư c t th c sĩ lu t, Vi n nghiên c u nhà nư c và pháp lu t, tri n v ng thông qua các n l c m r ng m i TP. H Chí Minh, 1996. quan h h p tác qu c t , nh t là trong lĩnh v c (4).Xem: Nguy n Th Mai, "Gi i quy t phá s n, nh ng xây d ng pháp lu t cũng như h tr tư pháp v n pháp lu t v t ai Vi t Nam và hư ng hoàn gi i quy t hi u qu v n này. thi n", H. 2001. 64 T¹p chÝ luËt häc sè 1/2004
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2