Báo cáo đề tài: Vai trò của Hội Người cao tuổi và Hội Cựu chiến binh tham gia phòng, chống tham nhũng ở cơ sở

Chia sẻ: Lê Thương | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:165

Thêm vào BST

Báo xấu

115
lượt xem 22
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài nghiên cứu trình bày khái quát chung về phòng, chống tham những; Hội Người cao tuổi và Hội Cựu chiến binh ở Thái Bình và Hải phòng tham gia phòng, chống tham nhũng ở cơ sở; những kết luận và kiế nghị. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo đề tài: Vai trò của Hội Người cao tuổi và Hội Cựu chiến binh tham gia phòng, chống tham nhũng ở cơ sở

ViÖn nghiªn cøu ng−êi cao tuæi ViÖt nam Vai trß cña Héi ng−êi cao tuæi vµ Héi cùu chiÕn binh tham gia phßng, chèng tham nhòng ë c¬ së (B¸o c¸o kÕt qu¶ ®Ò tµi nghiªn cøu cÊp bé ë Th¸i B×nh vµ H¶i Phßng) 6601 08/10/2007 Hµ Néi. 2007 1
ViÖn nghiªn cøu ng−êi cao tuæi ViÖt nam Vai trß cña Héi ng−êi cao tuæi vµ Héi cùu chiÕn binh tham gia phßng, chèng tham nhòng ë c¬ së (B¸o c¸o kÕt qu¶ ®Ò tµi nghiªn cøu cÊp bé ë Th¸i B×nh vµ H¶i Phßng) Chñ nhiÖm ®Ò tµi: TS. NguyÔn ThÕ HuÖ Hµ Néi. 2007 2
Môc lôc Nh÷ng ng−êi tham gia chÝnh 5 Danh môc ch÷ c¸i viÕt t¾t 6 Më ®Çu 7 1. TÝnh cÊp thiÕt 7 2. Môc tiªu 9 3. Néi dung 9 4. Ph−¬ng ph¸p 10 5. Tæ chøc thùc hiÖn 11 PhÇn I. Kh¸i qu¸t chung vÒ phßng, chèng tham nhòng 13 I. T− t−ëng Hå ChÝ Minh vÒ chèng tham nhòng, tham «, quan liªu, l·ng 13 phÝ II. Quan ®iÓm cña §¶ng céng s¶n ViÖt Nam vÒ phßng, chèng tham 14 nhòng 2.1. VÒ môc ®Ých phßng, chèng tham nhòng 14 2.2. Quan ®iÓm cña §¶ng céng s¶n ViÖt Nam vÒ phßng, chèng tham 15 nhòng 2.3. §¶ng víi viÖc chØ ®¹o thùc hiÖn phßng, chèng tham nhòng 17 2.4. Mèi quan hÖ gi÷a §¶ng víi nh©n d©n trong viÖc thùc hiÖn phßng, 19 chèng tham nhòng III. HiÕn ph¸p vµ ph¸p luËt N−íc céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam 31 3.1. HiÕn ph¸p 31 3.2. Ph¸p lÖnh vµ LuËt phßng, chèng tham nhòng 31 3.3. LuËt thi ®ua khen th−ëng 34 PhÇn II. Héi Ng−êi cao tuæi vµ Héi Cùu chiÕn binh ë Th¸i B×nh vµ 35 H¶i Phßng tham gia phßng, chèng tham nhòng ë c¬ së 1. VÞ trÝ, vai trß cña Héi Ng−êi cao tuæi vµ Héi CCB 35 1.1. VÞ trÝ, vai trß cña Héi NCT vµ NCT 35 1.2. VÞ trÝ, vai trß cña Héi CCB vµ CCB 38 2. Mét sè ®Æc ®iÓm ®Þa ph−¬ng ®−îc kh¶o s¸t, nghiªn cøu 39 2.1. §èi víi Th¸i B×nh 39 2.2. §èi víi H¶i Phßng 44 3. §Æc ®iÓm ®èi t−îng ®−îc nghiªn cøu 46 3
3.1. §Æc ®iÓm ®èi t−îng nghiªn cøu 46 3.2. Nhãm tuæi cña NCT vµ CCB ®−îc ®iÒu tra 49 3.3. Tr×nh ®é häc vÊn cña NCT vµ CCB ®−îc ®iÒu tra 51 3.4. NghÒ nghiÖp cña ng−êi ®−îc ®iÒu tra 53 3.5. T×nh tr¹ng h«n nh©n cña ng−êi ®−îc ®iÒu tra 56 3.6. Sè NCT vµ CCB ®−îc ®iÒu tra lµ ®¶ng viªn 57 4. Héi NCT, Héi CCB vµ héi viªn hai héi tham gia phßng, chèng tham 59 nhòng 4.1. Th¸i ®é cña Héi NCT vµ Héi CCB tr−íc c¸c hiÖn t−îng tham 59 nhòng 4.2. Héi NCT vµ Héi CCB ph¸t hiÖn vô viÖc tham nhòng ë c¬ së 66 4.3. Tham gia gi¸m s¸t c¸c ho¹t ®éng cña chÝnh quyÒn c¬ së 75 4.4. Phèi hîp víi nh©n d©n ®Êu tranh phßng, chèng tham nhòng, quan 83 liªu, l·ng phÝ c¬ së 4.5. Tuyªn truyÒn, gi¸o dôc nh©n d©n vÒ t¸c h¹i cña tÖ tham nhòng, 91 quan liªu, l·ng phÝ 4.6. Nguyªn nh©n NCT vµ CCB kh«ng nãi ra c¸c hiÖn t−îng, c¸c vô 98 tham nhòng ë ®Þa ph−¬ng 5. ChÝnh s¸ch, chÕ ®é cho Héi NCT, Héi CCB vµ c¸c thµnh viªn khi 102 tham gia phßng, chèng tham nhòng ë c¬ së 5.1. Tæ chøc §¶ng, ChÝnh quyÒn t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó Héi NCT vµ Héi 102 CCB tham gia phßng, chèng tham nhòng 5.2. C¸c chÝnh s¸ch, chÕ ®é cho Héi NCT vµ Héi CCB tham gia phßng, 110 chèng tham nhòng PhÇn III. KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ 116 1. KÕt luËn 116 2. KiÕn nghÞ 123 2.1. §èi víi Trung −¬ng 124 2.2. §èi víi Ban, phßng chèng tham nhòng 125 Phô lôc 127 Phô lôc 1 127 Phô lôc 2 136 Tµi liÖu tham kh¶o 140 4
Nh÷ng ng−êi tham gia chÝnh 1. TS. NguyÔn ThÕ HuÖ, ViÖn nghiªn cøu ng−êi cao tuæi VN 2. TS. Lª Trung TrÊn, ViÖn nghiªn cøu ng−êi cao tuæi VN 3. TS. NguyÔn V¨n Tiªm, Héi Ng−êi cao tuæi ViÖt Nam 4. TS. Lª Ngäc V¨n, ViÖn Khoa häc X· héi ViÖt Nam 5
Danh môc ch÷ c¸i viÕt t¾t CAB§: C«ng an, bé ®éi CBVC: C¸n bé viªn chøc C§: Cao ®¼ng CCB: Cùu chiÕn binh §H: §¹i häc H§ND: Héi ®ång nh©n d©n HN: H«n nh©n ND: Nh©n d©n NCT: Ng−êi cao tuæi UBND: Uû ban nh©n d©n 6
Më ®Çu 1. TÝnh cÊp thiÕt ë ViÖt Nam, sinh thêi B¸c Hå ®· c¶nh b¸o: tÖ tham nhòng, tiªu cùc, l·ng phÝ '' nã lµ kÎ thï kh¸ nguy hiÓm. V× nã kh«ng mang g−¬m, mang sóng, mµ nã n»m trong tæ chøc cña ta, ®Ó lµm háng c«ng viÖc cña ta'', '' lµm háng tinh thÇn trong s¹ch vµ ý chÝ v−ît khã kh¨n cña c¸n bé ta. Nã ph¸ ho¹i ®¹o ®øc c¸ch m¹ng cña ta''. B¸c coi téi tham «, l·ng phÝ, quan liªu'' còng nÆng nh− téi lçi viÖt gian, mËt th¸m'' vµ '' chèng tham «, l·ng phÝ vµ bÖnh quan liªu còng quan träng vµ cÇn kÝp nh− viÖc ®¸nh giÆc trªn mÆt trËn''. V× thÕ, B¸c nãi:'' ph¶i tÈy s¹ch n¹n tham «, l·ng phÝ vµ bÖnh quan liªu''(1). Trong nhiÒu thËp kû qua, ®Æc biÖt lµ tõ khi chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ tr−êng, më cöa vµ héi nhËp, tÖ tham nhòng cïng víi c¸c nguy c¬: tôt hËu ngµy cµng xa vÒ kinh tÕ, chÖch h−íng x· héi chñ nghÜa vµ diÔn biÕn hoµ b×nh, ®ang lµm cho '' c¸c chñ tr−¬ng vµ chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n−íc bÞ thi hµnh sai lÖch dÉn tíi chÖch h−íng; ®ã lµ m¶nh ®Êt thuËn lîi cho diÔn biÕn hoµ b×nh''(2). Nh÷ng NghÞ quyÕt, chØ thÞ cña §¶ng, hÖ thèng ph¸p luËt cña Nhµ n−íc còng ®· dÇn ®−îc hoµn thiÖn ®Ó thÓ chÕ ho¸ c¸c NghÞ quyÕt cña §¶ng vÒ c«ng t¸c chèng tham nhòng, thùc hµnh tiÕt kiÖm, chèng l·ng phÝ... vµ nhiÒu v¨n b¶n d−íi luËt, liªn quan ®Õn tham nhòng. §iÒu nµy cho thÊy, §¶ng, Nhµ n−íc ta ®· ý thøc rÊt s©u s¾c tÇm quan träng vµ quyÕt t©m s¾t ®¸ cña m×nh trong viÖc phßng, chèng tham nhòng, vµ ®iÒu nµy ®· ®¸p øng ®−îc kh¸t väng cña nh©n d©n ta, t¨ng thªm niÒm tin cña nh©n d©n ®èi víi §¶ng, víi Nhµ n−íc. Trong nh÷ng n¨m qua, cuéc ®Êu tranh phßng, chèng tham nhòng, l·ng phÝ do §¶ng vµ Nhµ n−íc ta chñ tr−¬ng, ph¸t ®éng ®· ®−îc c¸c b¸o chÝ, ®µi ph¸t thanh vµ truyÒn h×nh tõ Trung −¬ng ®Õn ®Þa ph−¬ng tÝch cùc h−ëng øng. NhiÒu bµi viÕt, bµi nãi vÒ tham nhòng cã gi¸ trÞ ®· ®−îc ®¨ng t¶i vµ ®−a tin. Trong sù nghiÖp nµy, quÇn chóng nh©n d©n 1 Hå ChÝ Minh Toµn tËp ,t©p 5 tr.125. 2 NghÞ quyÕt héi nghÞ lÇn 6 (lÇn 2) 7
còng ®· cã nh÷ng ®ãng gãp kh«ng nhá ( ph¸t hiÖn cho §¶ng vµ Nhµ n−íc nhiÒu tr−êng hîp tham nhòng.. .). Song sè vô tham nhòng ®−îc ph¸t hiÖn tõ c¬ së vµ néi bé ®¬n vÞ cßn qu¸ Ýt so víi thùc tÕ. Tham nhòng lµ mét trong nh÷ng hiÖn t−îng x· héi cã tõ rÊt l©u trong lÞch sö loµi ng−êi, tõ thêi kú xuÊt hiÖn nh÷ng h×nh thøc ban ®Çu cña Nhµ n−íc. TÖ tham nhòng vµ c«ng cuéc phßng, chèng tham nhòng vèn tõ bao thÕ kû nay lu«n lµ vÊn ®Ò cña mäi quèc gia. Tõ sau chiÕn tranh thÕ giíi lÇn thø hai, nghiªn cøu vÒ tham nhòng ®−îc ®Æc biÖt chó ý, nhÊt lµ trong nh÷ng thËp kû gÇn ®©y khi mµ n¹n tham nhòng trë thµnh vÊn ®Ò cã tÝnh toµn cÇu. Cho ®Õn nay còng ®· cã mét sè kÕt qu¶ nghiªn cøu vÒ tham nhòng vµ chèng tham nhòng ®¨ng trªn c¸c t¹p chÝ: X©y dùng ®¶ng, Lý luËn, nghiªn cøu LËp ph¸p, Nghiªn cøu Nhµ n−íc vµ ph¸p luËt... Song sè l−îng c¸c nghiªn cøu cßn qu¸ Ýt so víi yªu cÇu cña cuéc ®Êu tranh chèng tham nhòng. ViÖc tæ chøc c¸c Héi th¶o khoa häc vÒ vÊn ®Ò chèng tham nhòng còng cßn qu¸ khiªm tèn vµ còng chØ do Thanh tra ChÝnh phñ vµ Ban chØ ®¹o Trung −¬ng 6(2) tiÕn hµnh. ViÖc nghiªn cøu, ®iÒu tra vÒ tham nhòng vµ chèng tham nhòng míi ®−îc tiÕn hµnh trong vµi n¨m gÇn ®©y víi sè l−îng cßn qu¸ Ýt. Tr−íc thùc tr¹ng ®ã, ngµy 14 th¸ng 4 n¨m 2004, trong buæi lµm viÖc víi Ban Th−êng vô Trung −¬ng Héi Ng−êi cao tuæi ViÖt Nam t¹i trô së ChÝnh phñ, nguyªn Thñ t−íng Phan V¨n Kh¶i ®· yªu cÇu Héi Ng−êi cao tuæi ViÖt Nam ®i ®Çu trong viÖc chèng tham nhòng. §©y lµ mét nhiÖm vô v« cïng quan träng, ®Çy khã kh¨n, thö th¸ch, nh−ng còng rÊt vinh dù ®èi víi Héi Ng−êi cao tuæi ViÖt Nam. Tr−íc yªu cÇu cña thùc tiÔn, ®Ò tµi:'' Vai trß cña Héi Ng−êi cao tuæi vµ Héi Cùu chiÕn binh tham gia chèng tham nhòng ë c¬ së'' ®· ®−îc Thanh tra ChÝnh phñ giao nhiÖm vô vµ kinh phÝ ®Ó triÓn khai. §Ò tµi nµy sÏ thu ®−îc nh÷ng kÕt qu¶ h÷u Ých, cung cÊp thªm c¬ së vµ luËn cø khoa häc cho viÖc ®Êu tranh chèng tham nhòng ë ViÖt Nam. 8
2. Môc tiªu 2.1. Nghiªn cøu, ®iÒu tra vai trß cña Héi Ng−êi cao tuæi vµ Héi Cùu chiÕn binh trong viÖc tham gia phßng, chèng tham nhòng ë c¬ së. 2.2. Gãp phÇn cung cÊp c¬ së vµ luËn cø khoa häc cho viÖc ®Êu tranh phßng, chèng tham nhòng ë ViÖt Nam. 3. Néi dung 3.1. Kh¸i qu¸t chung vÒ phßng, chèng tham nhòng 3.1.1. T− t−ëng Hå ChÝ Minh vÒ phßng, chèng tham nhòng 3.1.2. Quan ®iÓm cña §¶ng céng s¶n ViÖt Nam vÒ phßng, chèng tham nhòng * VÒ môc ®Ých phßng, chèng tham nhòng * Quan ®iÓm cña §¶ng céng s¶n ViÖt Nam vÒ phßng, chèng tham nhòng * §¶ng víi viÖc chØ ®¹o thùc hiÖn phßng, chèng tham nhòng * Mèi quan hÖ gi÷a §¶ng víi nh©n d©n trontg viÖc thùc hiÖn phßng, chèng tham nhòng 3.1.3. HiÕn ph¸p vµ ph¸p luËt N−íc céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam * HiÕn ph¸p * Ph¸p lÖnh vµ LuËt phßng, chèng tham nhòng * LuËt thi ®ua khen th−ëng 3.2. Héi Ng−êi cao tuæi, Héi Cùu chiÕn binh ë Th¸i B×nh vµ H¶i tham gia phßng, chèng tham nhòng ë c¬ së. 3.2.1. VÞ trÝ, vai trß cña Héi Ng−êi cao tuæi vµ Héi Cùu chiÕn binh 3.2.2. Mét sè ®Æc ®iÓm ®Þa ph−¬ng ®−îc kh¶o s¸t, nghiªn cøu 3.2.3. §Æc ®iÓm ®èi t−îng ®−îc nghiªn cøu 3.2.4. Héi NCT, Héi CCB vµ héi viªn hai héi tham gia phßng, chèng tham nhòng 3.2.5. ChÝnh s¸ch, chÕ ®é cho Héi NCT, Héi CCB vµ c¸c thµnh viªn khi tham gia phßng, chèng tham nhòng 3.3. KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ 9
4. Ph−¬ng ph¸p 4.1. Ph−¬ng ph¸p ®iÒu tra ®Þnh l−îng - §Ò tµi chän 2 tØnh/thµnh phè ®Ó ®iÒu tra thùc tr¹ng Héi Ng−êi cao tuæi vµ Héi Cùu chiÕn binh trong cuéc ®Êu tranh phßng, chèng tham nhòng ë c¬ së. - Mçi tØnh/thµnh phè chän 02 quËn (huyÖn/ thÞ ) - Mçi quËn /huyÖn, thÞ chän 2 x·, ph−êng, hoÆc thÞ trÊn. Mçi x·/ph−êng ®iÒu tra 50 phiÕu. Sè phiÕu ®iÒu tra ë mçi quËn /huyÖn lµ 100. - Tæng sè phiÕu ®iÒu tra ë 2 tØnh/thµnh phè lµ: 400. - §Ò tµi tæ chøc ®iÒu tra ®Þnh l−îng th«ng qua phiÕu ®· ®−îc chuÈn bÞ s½n theo néi dung cña ®Ò tµi. Nh÷ng ng−êi ®−îc ®iÒu tra ph¶i lµ nh÷ng ng−êi ho¹t ®éng trong 2 tæ chøc trªn t¹i nh÷ng n¬i ®ang cã ®iÓm nãng. 4.2. Ph−¬ng ph¸p ®Þnh tÝnh Ph−¬ng ph¸p ®Þnh tÝnh th«ng qua pháng vÊn s©u, th¶o luËn nhãm, nh»m thu thËp nh÷ng ý kiÕn cña ng−êi cao tuæi vµ cùu chiÕn binh trong cuéc ®Êu tranh phßng, chèng tham nhòng ë c¬ së. - Pháng vÊn s©u: mçi x· 10 tr−êng hîp gåm: + 04 tr−êng hîp ng−êi cao tuæi; + 01 tr−êng hîp thµnh viªn MÆt trËn tæ quèc x·/ph−êng; + 03 tr−êng hîp cùu chiÕn binh; + 02 tr−êng hîp lµ Héi n«ng d©n vµ Héi phô n÷ x·/ph−êng. Th¶o luËn nhãm víi ng−êi cao tuæi, thµnh viªn MÆt trËn, cùu chiÕn binh, n«ng d©n vµ phô n÷. Mçi nhãm cã tõ 12 ®Õn 15 ng−êi gåm c¸c ®èi t−îng trªn. 4.3. Ph−¬ng ph¸p chuyªn gia vµ ph©n tÝch - Ph−¬ng ph¸p chuyªn gia: Tranh thñ kinh nghiÖm cña c¸c chuyªn gia tõng lÜnh vùc phßng, chèng tham nhòng liªn quan tíi néi dung cña ®Ò tµi. - Ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch: Dïng c¸c sè liÖu ®· thu thËp ®−îc qua pháng vÊn s©u, th¶o luËn nhãm vµ tiÕn hµnh xö lý phiÕu ®iÒu tra th«ng qua viÖc ph©n 10
tÝch, tæng hîp vµ ph©n lo¹i ... Trªn c¬ së ®ã, tiÕn hµnh viÕt b¸o c¸o tõng phÇn vµ b¸o c¸o chung cña ®Ò tµi. 5. Tæ chøc thùc hiÖn 5. 1. Chän ®Þa bµn nghiªn cøu, ®iÒu tra - §Þa bµn ®−îc chän ®Ó nghiªn cøu, ®iÒu tra t¹i 2 tØnh/thµnh phè: H¶i Phßng, Th¸i B×nh. §©y lµ hai ®Þa bµn mµ vai trß cña NCT vµ CCB tham gia phßng, chèng tham nhòng ë c¬ së rÊt hiÖu qu¶. - §Ò tµi sÏ phèi hîp víi Ban ®¹i diÖn Héi ng−êi cao tuæi, MÆt trËn vµ Héi Cùu chiÕn binh tØnh/thµnh phè, Ban ®¹i diÖn Héi ng−êi cao tuæi, MÆt trËn Tæ quèc vµ Héi Cùu chiÕn binh quËn/huyÖn/thÞ mµ ®Ò tµi dù ®Þnh tæ chøc nghiªn cøu, ®iÒu tra ®Ó x¸c ®Þnh cô thÓ x·/ph−êng nghiªn cøu, ®iÒu tra. §ång thêi n¾m t×nh h×nh chung tr−íc khi xuèng ®Þa bµn nghiªn cøu, ®iÒu tra. - Nh÷ng ng−êi ®−îc chän ®Ó ®iÒu tra ph¶i lµ nh÷ng ng−êi ®¹i diÖn cho Ng−êi cao tuæi vµ Cùu chiÕn binh ë ®Þa ph−¬ng m×nh vµ cho vïng theo c¸c néi dung trªn. 5.2. Chän ®èi t−îng kh¶o s¸t vµ ph−¬ng ph¸p tiÕn hµnh 5.2.1. §èi t−îng kh¶o s¸t: - Héi viªn Héi Ng−êi cao tuæi, trong ®ã gåm: + Ng−êi cao tuæi + Cùu chiÕn binh + MÆt trËn Tæ quèc (thµnh viªn). 5.2.2. Ph−¬ng ph¸p tiÕn hµnh: - Pháng vÊn s©u: TÊt c¶ nh÷ng ®èi t−îng nãi trªn theo c¸c néi dung cña ®Ò tµi. - Th¶o luËn nhãm: T¹i c¸c x· ®−îc nghiªn cøu, ®iÒu tra. LËp danh s¸ch nh÷ng cô cao tuæi vµ cùu chiÕn binh, thµnh viªn MÆt trËn hiÓu biÕt s©u vÒ phßng, chèng tham nhòng ®Ó th¶o luËn nhãm. - §iÒu tra ®Þnh l−îng b»ng b¶ng hái: 11
§iÒu tra ngÉu nhiªn, mçi x· 50 phiÕu, gåm ng−êi cao tuæi vµ cùu chiÕn binh. - Xö lý vµ ph©n tÝch th«ng tin: - Xö lý phÇn mÒm SPSS 13.0 ®Ó tËp hîp, thèng kª, kiÓm tra, xö lý c¸c th«ng tin thu ®−îc tõ ®iÒu tra, gåm 400 phiÕu - TËp hîp sè liÖu theo môc tiªu cña ®Ò tµi. + TËp hîp c¸c ý kiÕn pháng vÊn s©u vµ th¶o luËn nhãm. + Dïng ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch, tæng hîp ®Ó viÕt b¸o c¸o cña ®Ò tµi. 5.3. §Þa ph−¬ng kh¶o s¸t 5.3.1. TØnh Th¸i B×nh - HuyÖn Vò Th−: ThÞ trÊn Vò Th− vµ x· Minh Quang. - HuyÖn Quúnh Phô: x· Quúnh H−ng vµ §ång TiÕn. 5.3.2 Thµnh phè H¶i phßng - ThÞ x· §å S¬n: Ph−êng V¹n S¬n; ph−êng Ngäc Xuyªn - QuËn KiÕn An: Ph−êng B¾c S¬n; ph−êng Qu¸n Tr÷. 12
PhÇn I Kh¸i qu¸t chung vÒ phßng, chèng tham nhòng I. T− t−ëng Hå ChÝ Minh vÒ chèng tham nhòng, tham «, quan liªu, l·ng phÝ C¸ch m¹ng th¸ng T¸m thµnh c«ng ch−a ®−îc bao l©u, ®Êt n−íc ®· b−íc vµo cuéc kh¸ng chiÕn chèng thùc d©n Ph¸p. MÆc dï ph¶i tËp trung cho kh¸ng chiÕn, song B¸c vÉn quan t©m ®Õn tham nhòng, tham «, quan liªu, l·ng phÝ. B¸c coi ®ã lµ “ giÆc néi x©m” vµ téi lçi Êy còng nÆng nh− téi lçi ViÖt gian, mËt th¸m”. B¸c nãi “ V× quan liªu, tham «, l·ng phÝ cã h¹i cho nh©n d©n, cho ChÝnh phñ, cho ®oµn thÓ, cho kh¸ng chiÕn vµ kiÕn quèc, nªn mäi ng−êi cã quyÒn vµ cã nghÜa vô ph¶i chèng. Quan liªu, tham «, l·ng phÝ lµ téi ¸c. Ph¶i tÈy s¹ch nã ®Ó thùc hiÖn cÇn kiÖm liªm chÝnh, ®Èy m¹nh thi ®ua s¶n xuÊt vµ tiÕt kiÖm, ®Ó ®−a kh¸ng chiÕn ®Õn th¾ng lîi, kiÕn quèc ®Õn thµnh c«ng, ®Ó x©y dùng thuÇn phong mü tôc trong toµn d©n, toµn quèc. §ã lµ mét nhiÖm vô quan träng cña mçi ng−êi chóng ta”. ( Hå ChÝ Minh Toµn tËp, T6, tr 290-291). Ch¾c mäi ng−êi cßn nhí, B¸c ®· phª duyÖt ¸n tö h×nh TrÇn Dô Ch©u, Côc tr−ëng Côc hËu cÇn Qu©n ®éi trong Kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p v× ph¹m téi tham « rÊt nÆng, dï ®· cã kh«ng Ýt cèng hiÕn cho c¸ch m¹ng. Sau chiÕn th¾ng §iÖn Biªn phñ, miÒn B¾c tiÕn hµnh c¶i c¸ch ruéng ®Êt vµ tiÕn lªn x©y dùng chñ nghÜa x· héi, B¸c d¹y: “ Tham « lµ hµnh ®éng xÊu xa nhÊt trong x· héi, tham « lµ trém c¾p cña c«ng, chiÕm cña c«ng lµm cña t−. Nã lµm h¹i ®Õn sù nghiÖp x©y dùng n−íc nhµ, h¹i ®Õn c«ng viÖc c¶i thiÖn ®êi sèng cña nh©n d©n; h¹i ®Õn ®¹o ®øc c¸ch m¹ng cña ng−êi c¸n bé vµ c«ng nh©n”. Bªn c¹nh tham «, B¸c cßn chØ ra mèi quan hÖ gi÷a quan liªu víi tham «, l·ng phÝ, B¸c viªt: “ Quan liªu lµ ng−êi c¸n bé phô tr¸ch nh−ng xa rêi thùc tÕ, xa rêi quÇn chóng. ®èi víi c«ng viÖc th× kh«ng ®iÒu tra kü l−ìng. ChØ ®¹o th× ®¹i kh¸i, chung chung. Kh«ng l¾ng nghe ý kiÕn cña quÇn chóng, t¸c phong kh«ng 13
d©n chñ. Sî phª b×nh vµ tù phª b×nh. Kh«ng gi÷ ®óng nguyªn t¾c l·nh ®¹o tËp thÓ, ph©n c«ng phô tr¸ch... V× vËy, ë ®©u cã bÖnh quan liªu th× ë ®ã cã n¹n tham «, l·ng phÝ”.(Hå ChÝ Minh Toµn tËp, T9, tr 530-531). T¹i Héi nghÞ phæ biÕn NghÞ quyÕt Bé ChÝnh trÞ vÒ cuéc vËn ®éng “N©ng cao tinh thÇn tr¸ch nhiÖm, t¨ng c−êng qu¶n lý kinh tÕ tµi chÝnh, c¶i tiÕn kü thuËt, chèng tham «, l·ng phÝ, quan liªu”, ngµy 27 th¸ng 7 n¨m 1963, B¸c ®· nãi vÒ néi dung cuéc vËn ®éng “3 x©y”, “3 chèng”, B¸c nãi: “Cuéc vËn ®éng nµy lÊy gi¸o dôc lµ chÝnh: khen ngîi nh÷ng ng−êi tèt, viÖc tèt; khuyÕn khÝch ng−êi cã khuyÕt ®iÓm tù gi¸c tù ®éng cè g¾ng söa ch÷a ®Ó trë nªn ng−êi tèt. Ph¶i tiÕn hµnh khÈn tr−¬ng, nh−ng kh«ng nãng véi... lµm n¬i nµo ph¶i thËt tèt n¬i Êy, ®Ó rót kinh nghiÖm phæ biÕn cho n¬i kh¸c. §ång thêi, B¸c còng giµnh thêi gian ®Ó nãi vÒ “chèng tham «, l·ng phÝ, quan liªu”. Nh− vËy, mÆc dï bËn tr¨m c«ng ngh×n viÖc, song B¸c Hå vÉn ®Æc biÖt quan t©m ®Õn vÊn ®Ò tham nhòng, tham «, l·ng phÝ, quan liªu. ChÝnh v× thÕ, tõ sau c¸ch m¹ng th¸ng T¸m ®Õn khi B¸c qua ®êi, tÖ tham nhòng, l·ng phÝ, quan liªu, xuÊt hiÖn kh«ng nhiÒu, c¸n bé, ®¶ng viªn thËt sù lµ “c«ng béc” cña nh©n d©n. II. Quan ®iÓm cña §¶ng céng s¶n ViÖt Nam vÒ phßng, chèng tham nhòng 2.1. VÒ môc ®Ých phßng, chèng tham nhòng §Êu tranh chèng tham nhòng ph¶i g¾n chÆt víi ®æi míi kinh tÕ – x· héi ®Ó n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n, gi÷ v÷ng æn ®Þnh chÝnh trÞ. Tham nhòng lµ mét trong nh÷ng nguy c¬ ®ang lµm c¶n trë c«ng cuéc ®æi míi cña nh©n d©n ta d−íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng. V× vËy, chèng tham nhòng cã hiÖu qu¶ lµ tiÒn ®Ò thuËn lîi thóc ®Èy qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, lµ c¬ së gi÷ v÷ng æn ®Þnh chÝnh trÞ, cñng cè niÒm tin vµ sù g¾n bã gi÷a nh©n d©n víi §¶ng vµ Nhµ n−íc, tr¸nh ®−îc sù chèng ph¸ cña c¸c thÕ lùc thï ®Þch. §ång thêi thùc hiÖn th¾ng lîi c«ng cuéc 14
®æi míi, sÏ kiÖn toµn ®−îc tæ chøc bé m¸y ®ñ m¹nh, x©y dùng ®−îc hÖ thèng ph¸p luËt ®ång bé, t¹o ®iÒu kiÖn phßng, chèng tham nhòng hiÖu qu¶ h¬n. 2.2. Quan ®iÓm cña §¶ng céng s¶n ViÖt Nam vÒ phßng, chèng tham nhòng Tõ nh÷ng n¨m 1963, Bé ChÝnh trÞ ®· ra NghÞ quyÕt vÒ chèng tham «, l·ng phÝ, quan liªu. NghÞ quyÕt ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò “Chèng tham «, l·ng phÝ, quan liªu”: “CÇn gi¸o dôc c¸n bé, ®¶ng viªn, c«ng nh©n, viªn chøc nhËn thøc râ tham «, l·ng phÝ lµ tr¸i víi ®¹o ®øc c¸ch m¹ng, lµ téi lçi ®èi víi Nhµ n−íc vµ nh©n d©n”.3 N¨m 1992, t¹i Héi nghÞ lÇn thø 3 Ban chÊp hµnh Trung −¬ng §¶ng (kho¸ VII) nªu: “TÖ tham nhòng, hèi lé, bu«n lËu, ¨n ch¬i vung phÝ tµi s¶n cña nh©n d©n rÊt nghiªm träng vµ kÐo dµi. Nh÷ng hiÖn t−îng ®ã g©y t¸c h¹i lín lµm tæn h¹i thanh danh cña §¶ng”4 Th¸ng 1/1994, Héi nghÞ toµn quèc gi÷a nhiÖm kú kho¸ VII, ®¸nh gi¸ l¹i: “tÖ quan liªu tham nhòng vµ suy tho¸i vÒ phÈm chÊt ®¹o ®øc cña mét bé phËn c¸n bé, ®¶ng viªn lµm cho bé m¸y §¶ng vµ Nhµ n−¬c suy yÕu, lßng tin cña nh©n d©n ®èi víi §¶ng, ®èi víi chÕ ®é bÞ xãi mßn”5. Th¸ng 6/1996, §¹i héi lÇn thø VIII cña §¶ng chØ râ: “mét bé phËn kh«ng nhá c¸n bé ®¶ng viªn thiÕu tu d−ìng b¶n th©n, phai nh¹t lý t−ëng, mÊt c¶nh gi¸c, gi¶m ý chÝ, kÐm ý thøc tæ chøc kû luËt, sa ®o¹ vÒ ®¹o ®øc lèi sèng”6. Th¸ng 6/1997, Héi nghÞ lÇn thø 3 Ban chÊp hµnh Trung −¬ng §¶ng kho¸ VIII, nhËn ®Þnh: “Mét bé phËn c¸n bé tho¸i ho¸, biÕn chÊt vÒ ®¹o ®øc, lèi sèng, lîi dông chøc quyÒn ®Ó tham nhòng, bu«n lËu, lµm giµu bÊt chÝnh, l·ng phÝ cña c«ng, quan liªu øc hiÕp d©n, gia tr−ëng ®éc ®o¸n, ®¸ng chó ý lµ nh÷ng biÓu hiÖn tiªu cùc nµy ®ang cã chiÒu h−íng ph¸t triÓn, lµm xãi mßn b¶n chÊt c¸ch m¹ng 3 V¨n kiÖn ®¶ng toµn tËp, tËp 24,tr. 618. 4 V¨n kiÖn Héi nghÞ lÇn thø 3 Ban chÊp hµnh Trung −¬ng, kho¸ VII,6/1992; tr.26. 5 V¨n kiÖn Héi nghÞ lÇn thø 3 Ban chÊp hµnh Trung −¬ng, kho¸ VIII NXBCTQG, HN.1997 ,tr.68 6 V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VIII, NXB, CTQG, HN, 1996,tr.137. 15
cña ®éi ngò c¸n bé, lµm suy gi¶m uy tÝn cña §¶ng, suy gi¶m niÒm tin cña nh©n d©n ®èi víi chÕ ®é”7 Th¸ng 1/1999, Héi nghÞ Ban chÊp hµnh Trung −¬ng 6 (lÇn 2) kho¸ VIII, nhËn ®Þnh: “Sù suy tho¸i vÒ t− t−ëng, chÝnh trÞ, t×nh tr¹ng tham nhòng, quan liªu, l·ng phÝ cña mét bé phËn c¸n bé, ®¶ng viªn cã chiÒu h−íng ph¸t triÓn nghiªm träng h¬n”.8 Th¸ng 4/2001, §¹i héi IX l¹i tiÕp tôc kh¼ng ®Þnh: “§iÒu cÇn nhÊn m¹nh lµ t×nh tr¹ng tham nhòng vµ sù suy tho¸i vÒ t− t−ëng chÝnh trÞ, ®¹o ®øc, lèi sèng cña mét bé phËn kh«ng nhá c¸n bé, ®¶ng viªn ®ang c¶n trë viÖc thùc hiÖn ®−êng lèi, chñ tr−¬ng chÝnh s¸ch cña §¶ng, g©y bÊt b×nh vµ lµm gi¶m lßng tin trong nh©n d©n”9 vµ “rÊt nghiªm träng”. N¹n tham nhòng kÐo dµi trong bé m¸y cña hÖ thèng chÝnh trÞ vµ trong nhiÒu tæ chøc kinh tÕ lµ mét nguy c¬ lín, ®e do¹ sù sèng cßn cña chÕ ®é ta, t×nh tr¹ng l·ng phÝ, quan liªu cßn kh¸ phæ biÕn”.10 Th¸ng 12/2001, Héi nghÞ lÇn thø 4 Ban chÊp hµnh Trung −¬ng kho¸ IX, ®¸nh gi¸ cuéc vËn ®éng x©y dùng chØnh ®èn §¶ng, nªu: “ Nh×n chung cho ®Õn nay (19/11/2001) cuéc vËn ®éng x©y dùng, chØnh ®èn §¶ng ch−a t¹o ®−îc nh÷ng chuyÓn biÕn c¬ b¶n trong c«ng t¸c x©y dùng §¶ng, còng nh− trong viÖc n©ng cao chÊt l−îng cña tæ chøc ®¶ng vµ ®éi ngò c¸n bé, ®¶ng viªn, nhÊt lµ ch−a ng¨n chÆn vµ ®Èy lïi ®−îc tÖ tham nhòng, l·ng phÝ”11. Trªn thùc tÕ, ®Õn nay “TÖ tham nhòng, l·ng phÝ, tiªu cùc tuy cã ®−îc ng¨n chÆn, r¨n ®e phÇn nµo, song viÖc lµm cßn Ýt, t×nh h×nh ch−a cã chuyÓn biÕn râ rÖt, nhiÒu vô tham nhòng, bu«n lËu tiªu cùc x· héi vÉn tiÕp tôc ph¸t triÓn vµ ®−îc ph¸t hiÖn”.12 7 V¨n kiÖn Héi nghÞ lÇn thø 3 Ban chÊp hµnh Trung −¬ng, kho¸ VIII NXBCTQG, HN.1997 ,tr.68 8 V¨n kiÖn Héi nghÞ lÇn thø 6 (lÇn 2) Ban chÊp hµnh Trung −¬ng, kho¸ VIII NXBCTQG, HN.1999 ,tr.24 9 V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø IX, NXB, CTQG, HN, 2001,tr.67. 10 S¸ch trªn, tr.76 11 KÕt luËn Héi nghÞ lÇn thø 4 Ban chÊp hµnh Trung −¬ng kho¸ IX, 19/11/2001. 12 B¸o c¸o t×nh h×nh thùc hiÖn kÕt luËn héi nghÞ TW4 kho¸ IX, Ban chØ ®¹o TW6 (lÇn 2), sè 1; 9/9/2002. 16
V¨n kiÖn §¹i héi X cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam, trong b¸o c¸o vÒ c«ng t¸c x©y dùng §¶ng viÕt: “§Êu tranh phßng, chèng tham nhòng, l·ng phÝ lµ mét nhiÖm vô träng t©m cña c«ng t¸c x©y dùng §¶ng, nhiÖm vô trùc tiÕp, th−êng xuyªn cña c¶ hÖ thèng chÝnh trÞ vµ toµn x· héi. C¸c cÊp uû vµ tæ chøc ®¶ng ph¶i nhËn thøc s©u s¾c tÝnh cÊp thiÕt, l©u dµi, phøc t¹p vµ khã kh¨n cña cuéc ®Êu tranh phßng, chèng tham nhòng, l·ng phÝ; cã quyÕt t©m chÝnh trÞ cao; ®Êu tranh kiªn quyÕt, kiªn tr×, liªn tôc, cã hiÖu qu¶ tõ Trung −¬ng ®Õn c¬ së, trong §¶ng, Nhµ n−íc vµ toµn x· héi; cã hÖ thèng gi¶i ph¸p ®ång bé, cô thÓ vµ cã hiÖu lùc vÒ tuyªn truyÒn gi¸o dôc vµ hµnh chÝnh, vÒ kinh tÕ, tµi chÝnh vµ ph¸p luËt, vÒ thanh tra, kiÓm tra vµ gi¸m s¸t, vÒ chÕ ®é chÝnh s¸ch ®·i ngé vµ kû luËt §¶ng; sö dông søc m¹nh tæng hîp cña tæ chøc §¶ng, bé m¸y Nhµ n−íc, MÆt trËn, c¸c ®oµn thÓ, nh©n d©n vµ c¸c ph−¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng” 13 2.3. §¶ng víi viÖc chØ ®¹o thùc hiÖn phßng, chèng tham nhòng V¨n kiÖn Héi nghÞ lÇn thø s¸u (lÇn 2) Ban chÊp hµnh Trung −¬ng §¶ng kho¸ VIII, ®· cØ râ: “TËp trung chØ ®¹o cuéc ®Êu tranh chèng tham nhòng, l·ng phÝ, quan liªu cã hiÖu qu¶: - CÊp uû vµ uû ban kiÓm tra c¸c cÊp cïng víi c¸c c¬ quan thanh tra, ®iÒu tra, kiÓm tra, kiÓm s¸t, toµ ¸n ph¶i n¾m ch¾c t×nh h×nh vµ khÈn tr−¬ng kiÓm tra, kÕt luËn, xö lý kÞp thêi ®óng ph¸p luËt nh÷ng ®¬n tè c¸o vÒ ®¹o ®øc, lèi sèng tiªu cùc cña cÊp uû viªn vµ ng−êi ®øng ®Çu c¸c c¬ quan, tr−íc hÕt ®èi víi Uû viªn trung −¬ng, tr−ëng ban, bé tr−ëng, bÝ th− cÊp uû, chñ tÞch uû ban nh©n d©n tØnh, thµnh phè trùc thuéc trung −¬ng vµ c¸n bé chñ chèt trong hÖ thèng chÝnh trÞ. - Sö dông ®ång bé hÖ thèng gi¸m s¸t c¸n bé ®¶ng viªn, nhÊt lµ gi¸m s¸t cña tæ chøc ®¶ng, tr−íc hÕt lµ tõ chi bé, sù gi¸m s¸t cña nh©n d©n vµ c¸c c¬ quan ®¹i diÖn nh©n d©n, sù gi¸m s¸t cña c«ng luËn. Cñng cè tæ chøc vµ cã c¬ chÕ qu¶n lý chÆt chÏ b¶o ®¶m c¸c c¬ quan kiÓm tra, thanh tra b¶o vÖ luËt ph¸p trong s¹ch, v÷ng m¹nh ®Ó lµm nßng cèt cho cuéc ®Êu tranh chèng tham nhòng, bu«n lËu. 13 V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø X, tr.286-287.NXB-ST, HN.2006. 17
- ChØ ®¹o c¸c c¬ quan th«ng tin ®¹i chóng nªu g−¬ng “ng−êi tèt viÖc tèt”, giíi thiÖu kinh nghiÖm cña c¸c ®iÓn h×nh tiªn tiÕn; lªn ¸n c¸i xÊu, c¸i ¸c, tÝch cùc ®Êu tranh chèng tham nhòng, l·ng phÝ, quan liªu vµ c¸c tÖ n¹n x· héi; chèng nh÷ng quan ®iÓm sai tr¸i thï ®Þch.”14 V¨n kiÖn ®¹i héi §¶ng lÇn thø X nªu: “C¸c cÊp uû vµ tæ chøc ®¶ng, c¸n bé, ®¶ng viªn, tr−íc hÕt lµ c¸n bé l·nh ®¹o cÊp cao ph¶i thùc sù tiªn phong, g−¬ng mÉu ®Êu tranh phßng, chèng tham nhòng l·ng phÝ. §Èy m¹nh cuéc vËn ®éng x©y dùng chØnh ®èn §¶ng theo tinh thÇn nghÞ quyÕt Trung −¬ng 6 (lÇn 2) kho¸ VIII, bæ sung thªm nh÷ng yªu cÇu, biÖn ph¸p míi phï hîp, ®−a cuéc vËn ®éng ®i vµo chiÒu s©u. Coi träng gi¸o dôc chÝnh trÞ t− t−ëng, tù tu d−ìng, rÌn luyÖn cña c¸n bé, ®¶ng viªn, c«ng t¸c qu¶n lý c¸n bé, ®¶ng viªn cña tæ chøc §¶ng; ®Èy m¹nh ®Êu tranh tù phª b×nh vµ phª b×nh, më réng d©n chñ, c«ng khai. BiÓu d−¬ng vµ nh©n réng nh÷ng tÊm g−¬ng cÇn kiÖm, liªm chÝnh, chÝ c«ng v« t−. Hoµn thiÖn c¬ chÕ, chÝnh s¸ch, ph¸p luËt, nhÊt lµ vÒ kinh tÕ, tµi chÝnh; vÒ c¬ chÕ gi¶i ph¸p phßng ngõa; c¬ chÕ gi¸m s¸t, ph¶n biÖn cña MÆt trËn vµ c¸c ®oµn thÓ nh©n d©n..... T¨ng c−êng chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ tæ chøc bé m¸y c«ng t¸c kiÓm tra vµ kû luËt cña §¶ng; cñng cè kiÖn toµn, n©ng cao hiÖu lùc cña hÖ thèng thanh tra c¸c cÊp, c¸c c¬ quan b¶o vÖ ph¸p luËt vµ sù phèi hîp chÆt chÏ gi÷a c¸c c¬ quan cã liªn quan...”15 NghÞ quyÕt Héi nghÞ Trung −¬ng §¶ng lÇn thø 3 (kho¸ X) vÒ t¨ng c−êng sù l·nh ®¹o cña §¶ng ®èi víi c«ng t¸c phßng, chèng tham nhòng l·ng phÝ, ®· nªu lªn nh÷ng néi dung c¬ b¶n nh− sau: TiÕp tôc hoµn thiÖn c«ng t¸c c¸n bé phôc vô phßng, chèng tham nhòng, l·ng phÝ 14 V¨n kiÖn Héi nghÞ lÇn thø s¸u (lÇn 2) Ban chÊp hµnh Trung −¬ng §¶ng kho¸ VIII.Tr.29-30. ST. HN- 1999 15 V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø X,tr.287-288.NXB-ST,HN.2006. 18
- Söa ®æi bæ sung c¸c quy ®Þnh vÒ c«ng t¸c c¸n bé, ®¶m b¶o c«ng khai, d©n chñ - TiÕp tôc c¶i c¸ch chÕ ®é tiÒn l−¬ng - B¶o ®¶m minh b¹ch tµi s¶n, thu nhËp cña ®¶ng viªn, c¸n bé, c«ng chøc. X©y dùng vµ thùc hiÖn quy t¾c øng xö nh»m ®¶m b¶o sù liªm chÝnh cña ®¶ng viªn, c¸n bé, c«ng chøc. Rµ so¸t, söa ®æi vµ bæ sung Quy ®Þnh nh÷ng ®iÒu ®¶ng viªn kh«ng ®−îc lµm; c«ng bè c«ng khai ®Ó nh©n d©n gi¸m s¸t. §¶m b¶o c«ng khai, minh b¹ch trong ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan, tæ chøc, ®¬n vÞ TiÕp tôc hoµn thiÖn c¬ chÕ, chÝnh s¸ch vÒ qu¶n lý kinh tÕ, x· héi Tæ chøc thùc hiÖn tèt c¸c c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ®· cã vÒ qu¶n lÝ kinh tÕ, x· héi, c¶i c¸ch hµnh chÝnh; tiÕp tôc nghiªn cøu, bæ sung mét sè chñ tr−¬ng míi nh»m hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý, phßng ngõa tham nhòng, l·ng phÝ. - Thùc hiÖn nghiªm c¸c quy ®Þnh vÒ qu¶n lý vµ sö dông ®Êt ®ai, c«ng së - ChÊn chØnh c«ng t¸c qu¶n lý ®Çu t− x©y dùng c¬ b¶n vµ ho¹t ®éng mua s¾m c«ng - ChÊn chØnh c«ng t¸c thu chi ng©n s¸ch - TiÕp tôc cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n−íc; t¨ng c−êng qu¶n lý vèn, tµi s¶n Nhµ n−íc vµ nh©n sù t¹i doanh nghiÖp “16 2.4. Mèi quan hÖ gi÷a §¶ng víi nh©n d©n trong viÖc thùc hiÖn phßng, chèng tham nhòng 2.4.1. NhËn thøc vÒ tham nhòng Cã nhiÒu c¸ch hiÓu kh¸c nhau vÒ vÊn ®Ò tham nhòng. Nh−ng theo quan ®iÓm ®−îc thõa nhËn réng r·i nhÊt th× tham nhòng ®−îc hiÓu lµ hµnh vi cña ng−êi cã chøc vô, quyÒn h¹n ®· lîi dông chøc vô, quyÒn h¹n ®ã ®Ó tham «, nhËn 16 B¸o Thanh niªn, sè 234(3895), ngµy 22.8. 2006; tr3 vµ 17. 19
hèi lé, hoÆc cè ý lµm tr¸i ph¸p luËt v× ®éng c¬ vô lîi, g©y thiÖt h¹i tµi s¶n cña Nhµ n−íc, tËp thÓ vµ c¸ nh©n, x©m ph¹m ho¹t ®éng ®óng ®¾n cña c¸c c¬ quan, tæ chøc. Cho ®Õn nay, cßn tån t¹i nhiÒu c¸ch hiÓu kh¸c nhau vÒ tham nhòng. Tuy nhiªn, chóng ®Òu thèng nhÊt ë mét ®iÓm lµ: Tham nhòng chØ do nh÷ng ng−êi cã chøc vô, quyÒn h¹n thùc hiÖn víi ®iÒu kiÖn lµ hä ®· lîi dông chøc vô, quyÒn h¹n ®ã ®Ó vô lîi. Nh÷ng ng−êi cã thÓ tham nhòng chñ yÕu lµ c¸n bé, c«ng chøc Nhµ n−íc, nh−ng còng cã thÓ lµ c¸n bé, nh©n viªn cña tæ chøc x· héi, c¸c tæ chøc quèc tÕ... cã chøc vô, quyÒn h¹n. Nh÷ng lîi Ých mµ hä cã ®−îc tõ tham nhòng chñ yÕu lµ vËt chÊt, nh−ng còng cã thÓ lµ lîi Ých tinh thÇn, lîi Ých chÝnh trÞ hoÆc c¸c lîi Ých kh¸c mµ hä mong muèn ®¹t ®−îc.17 Hµnh vi tham nhòng cña nh÷ng ng−êi cã chøc vô, quyÒn h¹n, kh«ng nh÷ng lµm mÊt uy tÝn, nh©n c¸ch cña chÝnh b¶n th©n, mµ cßn lµm ¶nh h−ëng tíi uy tÝn cña c¸c tæ chøc, c¬ quan mµ hä ®ang lµm viÖc, lµm gi¶m lßng tin cña nh©n d©n ®èi víi c¬ quan vµ tæ chøc ®ã. Tham nhòng c¶n trë ho¹t ®éng ®óng ®¾n, b×nh th−êng cña c¸c c¬ quan, tæ chøc, g©y khã kh¨n cho qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, s¶n xuÊt kinh doanh,... cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n. XÐt ®Õn cïng, tham nhòng lu«n g©y ¶nh h−ëng xÊu ®Õn qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña ®Êt n−íc vµ x· héi, trong ph¹m vi cña mçi ®Êt n−íc vµ trªn toµn thÕ giíi. Tõ viÖc x¸c ®Þnh vÒ tham nhòng trªn ®©y, cho thÊy, chØ nh÷ng chñ thÓ cã chøc vô, quyÒn h¹n míi cã thÓ tham nhòng. Nãi mét c¸ch kh¸c, nh÷ng chñ thÓ nµy lµ nh÷ng ng−êi ®−îc giao n¾m gi÷ c¸c chøc vô, quyÒn h¹n ®Ó thùc hiÖn quyÒn lùc c«ng céng. §ã cã thÓ lµ quyÒn lùc Nhµ n−íc, quyÒn lùc cña tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi cña mét tËp thÓ, hay mét céng ®ång nµo ®ã. Nh− vËy, ë ®©u tån t¹i quyÒn lùc c«ng céng, cã nh÷ng ng−êi gi÷ nh÷ng chøc vô, quyÒn h¹n nhÊt ®Þnh th× ë ®ã cã nguy c¬ xuÊt hiÖn hiÖn t−îng tham nhòng. §−¬ng nhiªn, chñ thÓ nµo cã chøc vô cµng cao, quyÒn h¹n cµng quan träng, cµng lín th× kh¶ n¨ng tham 17 NguyÔn Minh §oan, Bµn vÒ Tham nhòng, Nghiªn cøu lËp ph¸p, sè2/ 2004. 20