Báo cáo Già hóa dân số tại Việt Nam cung cấp cho người đọc các kiến thức: Xu hướng già hóa dân số trên thế giới, già hóa dân số tại Việt Nam (thực trạng, nhận định, khuyến nghị và định hướng chính sách). Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Báo cáo Già hóa dân số tại Việt Nam - Nguyễn Văn Tân
- GIÀ HOÁ DÂN SỐ TẠI VIỆT NAM
NGUYỄN VĂN TÂN
Phó Tổng cục trƣởng Tổng cục Dân số-KHHGĐ, Bộ Y tế
- NỘI DUNG
1. Xu hƣớng già hóa dân số trên thế
giới
2. Già hóa DS tại Việt Nam:
Thực trạng
Nhận định
Khuyến nghị & định hƣớng
chính sách
- Già hoá dân số ngày càng tăng
“Già hoá dân số” là vấn đề Tỷ lệ dân số 60+ trên thế giới
mang tính toàn cầu và ảnh 1950-2050
hƣởng tới tất cả các quốc gia %60+
22
25
“Già hoá dân số” xuất hiện ở 20
11
thế kỷ XX và còn tiếp tục tăng 15
8
lên ở thế kỷ XXI 10
5
2009-2050: tăng gấp đôi: 11% 0
1950 2009 2050
=> 22% (60+)
Source: UN, World population ageing 2009
- Tỷ lệ ngƣời già (65+) trên thế giới, 2050
Sources: Population Reference Bureau, Toshiko Kaneda A Critical Window for Policymaking on Population Aging in Developing Countries
- Già hoá dân số tại Việt Nam
THỰC TRẠNG
GIÀ HOÁ DÂN SỐ VIỆT NAM
- VIỆT NAM ĐANG Ở GIAI ĐOẠN
“GIÀ HÓA DÂN SỐ”
Năm Tổng dân 60+ Tỷ lệ 65+ Trong 3 thập kỷ (1979-2009) tăng
số (triệu) (triệu) (%) Tỷ lệ 0.036 điểm/năm (65+)
(%)
2009-2012 tăng 0.18 điểm/năm
1979 53,74 3,71 6,9 4,7
1989 64,38 4,64 7,2 4,7
1999 76,33 6,19 8,1 5,8
Xu hƣớng tỷ trọng dân số (65+),
2009 85,84 7,45 8.68 6,4 Việt Nam 1979-2020
2010 86,75 8,15 9,4 6,8
2011 87,61 8,65 9,9 7,0 7.1
65+(%)
6.4
Năm 2011:
4.7 5.8
Việt Nam chính 4.7
thức bƣớc vào giai 1979-1989 1999 2009-2012 2012-2020
đoạn Già hoá dân số
Nguồn: TCTK, Tổng Điều tra DS & Nhà ở 1979, 1989. 1999, 2009 và Điều tra Biến động DS-KHHGD, 2011
- VIỆT NAM ĐANG Ở GIAI ĐOẠN
“ GIÀ HÓA DÂN SỐ”
Dự báo tỷ trọng dân số theo nhóm tuổi, Việt Nam 2009-2049
100
65+
90 2011:
80
15-64
“Già hóa DS”
Tỷ trọng dân số (%)
70
60 0-14
50
40
30
0-14: Giảm dần
“Dân số vàng”
20
10
0
65+: Tiếp tục tăng
2009 2014 2019 2024 2029 2034 2039 2044 2049
Nguồn: TCTK, Dự báo Dân số Việt Nam 2009-2049; Điều tra biến động DS-KHHGĐ 1/4/2012
- VIỆT NAM ĐANG Ở GIAI ĐOẠN
“ GIÀ HÓA DÂN SỐ”
Dự báo tỷ trọng dân số 65+ Việt Nam 2009-2049
Nguồn: TCTK, Dự báo Dân số Việt Nam 2009-2049
- THỜI GIAN CHUYỂN ĐỔI TỪ
“GIÀ HOÁ DÂN SỐ” SANG “DS GIÀ” NGẮN
Thời gian chuyển đổi từ “già hoá dân số” sang “dân số già” của Việt Nam và một số nƣớc
Tỷ trọng NCT Việt Nam Thời gian chuyển đổi (năm)
tăng nhanh Pháp
Thuỵ Điển 85
Chỉ số già hóa tăng mạnh Australia 73
Tuổi thọ của ngƣời VN Mỹ 69
ngày càng tăng Canada 65
Hungary 53
Balan 47
Thời gian chuyển từ giai
Tây Ban Nha 45
đoạn “già hóa DS” sang
Anh 45
“DS già” của VN là 17-20
Trung Quốc 26
năm, ngắn hơn nhiều nƣớc, Nhật Bản 26
kể cả những quốc gia có Việt Nam 20
trình độ phát triển hơn
Nguồn: Kinsella và Gist, 1995; Census Bureau, 2005; Vietnam GSO, 2010
- TUỔI THỌ Ở TUỔI 60+
Tuổi thọ của nhóm dân số ở độ tuổi 60+
của Việt Nam và một số nƣớc, khu vực, 2010
Nhật Bản 26
Tuổi thọ của nhóm dân số ở độ Australia 24.5
tuổi 60+ rất cao và ngày càng Pháp 24.5
tăng Canada 24
Hàn Quốc 23.5
Anh 23.5
Việt Nam: 21,5 Mỹ 23.5
tƣơng đƣơng với các Các nƣớc PT 23
nƣớc phát triển Châu Âu 22
Việt Nam 21.5
Thế giới 20
Trung Quốc 19.5
Nga 18
Các nƣớc đang PT 17.75
Nguồn: UN, Population Ageing and Development 2012
- NCT Việt Nam tăng nhanh ở nhóm cao tuổi nhất
Dân số cao tuổi Việt Nam (tỷ lệ % tổng DS) 1979-2049
Nhóm 1979 1989 1999 2009 2019 2029 2039 2049
tuổi
60-64 2.28 2.40 2.31 2.26 4.29 5.28 5.80 7.04
65-69 1.90 1.90 2.20 1.81 2.78 4.56 5.21 6.14
70-74 1.34 1.40 1.58 1.65 1.67 3.36 4.30 4.89
75-79 0.90 0.80 1.09 1.40 1.16 1.91 3.28 3.87
80+ 0.54 0.70 0.93 1.47 1.48 1.55 2.78 4.16
Tuổi thọ trung bình của Hàn Quốc: 80.5, tỷ lệ NCT (65+) là 11% tổng DS nhƣng số lƣợng ngƣời trên
100 tuổi chỉ là 1,836 ngƣời (chiếm 0,0037% tổng dân số).
Tuổi thọ trung bình của Việt Nam: 72.8 (2009), tỷ lệ NCT (65+) là 6.6% tổng dân số nhƣng số ngƣời
trên 100 tuổi là 7,200 ngƣời (chiếm 0,0084% tổng dân số).
Nhƣ vậy, mặc dù tỷ lệ NCT và tuổi thọ trung bình của Việt Nam thấp hơn Hàn Quốc nhƣng tỷ lệ
NCT từ 100 tuổi trở lên ở Việt Nam lại gấp 2.2 lần so với Hàn Quốc.
- Già hoá dân số tại Việt Nam
MỘT SỐ LÝ DO CHÍNH
Mức sinh giảm nhanh
Mức chết giảm
Tuổi thọ tăng nhanh
- TỔNG TỶ SUẤT SINH GIẢM
Tổng tỷ suất sinh, Việt Nam, 1960-2011
7
6.3
6 TFR
5
4.8
4
3.8
3
2.3
Mức sinh thay thế 2.28 2.28 2.11
2
2.09 2.07 2.08 2.03 2.00 1.99
1
0
1960 1979 1989 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
Nguồn: TCTK, Tổng Điều tra DS&NO 1979, 1989, 1999, 2009, Điều tra biến động DS-KHHGĐ hàng năm
- MỨC CHẾT GIẢM
Tỷ suất chết trẻ em dƣới 1 tuổi qua các kỳ Tổng điều tra (%o)
45 42.3
40 IMR (%o)
35
36.7
36
30
25
20
15 16
10
1979 1989 1999 2009
o Mức chết: Giảm: CDR, IMR, MMR đều giảm
o IMR giảm rất nhanh
Tiến bộ trong lĩnh vực Y học, Vệ sinh, Dinh dƣỡng…
Điều kiện KTXH của đất nƣớc đƣợc nâng lên
Nguồn: TCTK, Tổng Điều tra DS & Nhà ở 1979, 1989, 1999, 2009
- KỲ VỌNG SỐNG KHI SINH NGƢỜI VIỆT
NGÀY CÀNG CAO
Dự báo tuổi thọ các nƣớc Đông Nam Á năm 2050
Singapore 84.1
Việt Nam, 2010: 73 Brunei 81.1
Nam: 71, Nữ: 75 Việt Nam 80.4
Malaysia 80.1
Philippines 78.7
Tuổi thọ Việt Nam và Thế giới Indonesia 78.6
1960-2010
Việt Nam Thế giới 73 69
Thái Lan 77.2
Lào 75.8
48
40
Cambodia 74.4
Đông Timor 74.2
1960 2010
Nguồn: UNFPA, State of world population, 2008, WHO, World Health Statistic 2012
- Già hoá dân số tại Việt Nam
MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM TIẾP THEO
CỦA NGƢỜI CAO TUỔI VIỆT NAM
- NCT Việt Nam chủ yếu sống ở nông thôn, là nông
dân và làm nông nghiệp
Tỷ trọng 65+/ tổng DS
Phân bố NCT theo vùng
Vùng (%) (% NCT cả nƣớc)
Trung du & MN phía Bắc 6,0 Trung du
Đồng bằng và Miền
ĐB sg Hồng 8,3 sông Cửu núi phía
Long Bắc
Bắc Trung bộ & DHMT 7,8 12%
Đông Nam 19%
Tây Nguyên 4,0 bộ
12%
Đông Nam bộ 4,7
Đồng bằng
ĐB sg Cửu Long 6,1 sông Hồng
28%
Trên 70% NCT phải tự lao động kiếm
sống cùng với sự hỗ trợ của con cháu và
gia đình (chỉ có hơn 25,5% NCT sống
bằng lƣơng hƣu hay trợ cấp xã hội) Tây Bắc Trung
Nguyên bộ và
Duyên hải
Tỷ lệ đất nông nghiệp ngày càng thu hẹp, 4%
miền trung
sản xuất khó khăn do thiên tai, dịch hoạ 25%
dẫn đến thu nhập của ngƣời nông dân nói
chung, NCT nói riêng còn thấp
Nguồn: TCTK, Tổng Điều tra DS & Nhà ở 2009, Điều tra Quốc gia về NCT 2011
- NCT Việt Nam chủ yếu sống với con, cháu
NCT Việt Nam chủ yếu sống với con, cháu trong khi xu hƣớng cấu trúc gia đình thay đổi
Đối tƣợng NCT sống cùng %
72,3% số NCT sống cùng với con Độc thân Khác
cháu, trong khi xu hƣớng quy mô 10% 3%
gia đình Việt Nam đang chuyển Với
vợ/chồng
dần từ gia đình truyền thống sang 15% Với con/
cháu
gia đình hạt nhân. 72%
Tình trạng NCT sống không có
vợ/chồng chiếm tỷ lệ cao, trong đó
số cụ bà cô đơn cao gấp 5,44 lần Việc phải sống một mình là
so với cụ ông; Phụ nữ cao tuổi điều rất bất lợi đối với
sống ly hôn, ly thân gấp 2,2 lần so ngƣời cao tuổi, bởi gia đình
với nam giới (2009). luôn là chỗ dựa cơ bản cho
mỗi thành viên khi về già.
Nguồn: Ủy ban Quốc gia về người cao tuổi Việt Nam, Điều tra Quốc gia về NCT VN, 2011; Báo cáo 10 năm Madrid, 2012
- NCT trên thế giới chủ yếu sống với
vợ/chồng
Khác với Việt Nam, NCT trên thế giới chủ yếu sống với vợ/chồng
Nguồn: UNFPA, Ageing in the Twenty-first century: A Celebration & A Challenge, 2012
- NỮ HOÁ NGƢỜI CAO TUỔI
Nữ giới chiếm tỷ trọng cao trong dân số cao tuổi
60-69: Cứ 1 cụ ông có 1.3 cụ
Nhóm tuổi Số cụ bà so
bà
với 100 cụ ông
70-79: Cứ 1 cụ ông có 1.5 cụ 60-69 131
bà 70-79 149
80+ 200
80+: Cứ 1 cụ ông có 2 cụ bà
Chính điều này đã dẫn đến Tuy nhiên, phụ nữ cao tuổi
hiện tƣợng “nữ hoá dân số cao thƣờng phải đối mặt với nhiều rủi
ro hơn so với nam giới cao tuổi
tuổi” ở Việt Nam (tuổi thọ của xét về thu nhập, tình trạng sức
nữ luôn cao hơn nam). khoẻ cũng nhƣ khả năng tiếp cận
với các dịch vụ chăm sóc sức khoẻ
và bảo hiểm y tế
Nguồn: TCTK, Tổng Điều tra Dân số và Nhà ở, 2009
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
