Tóm tắt: Sau khi nêu lên cơ sở, vị trí, nội dung cơ bản của tư tưởng độc lập gắn liền với thống nhất của Hồ Chí Minh, tác giả đã chỉ ra ý nghĩa của tư tưởng đó trong thời đại hiện nay.
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Báo cáo khoa học: "TÌM HIỂU TƯ TƯỞNG ĐỘC LẬP GẮN LIỀN VỚI THỐNG NHẤT CỦA HỒ CHÍ MINH VÀ Ý NGHĨA CỦA TƯ TƯỞNG ĐÓ TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY"
- TÌM HIỂU TƯ TƯỞNG ĐỘC LẬP GẮN LIỀN VỚI THỐNG NHẤT
CỦA HỒ CHÍ MINH VÀ Ý NGHĨA CỦA TƯ TƯỞNG ĐÓ
TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY
ThS. PHAN THẾ LƯỢNG
Bộ môn Tư tưởng Hồ Chí Minh
Khoa Lý luận chính trị
Trường Đại học Giao thông Vận tải
Tóm tắt: Sau khi nêu lên cơ sở, vị trí, nội dung cơ bản của tư tưởng độc lập gắn liền với
thống nhất của Hồ Chí Minh, tác giả đã chỉ ra ý nghĩa của tư tưởng đó trong thời đại hiện nay.
Summary: Affter presenting establishment, position, terms Hồ Chí Minh’s theory of
independent and unitization, I measured the mean of that theory in this time.
nước; phân hóa giàu nghèo, khoảng cách về
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
trình độ phát triển giữa các vùng, các địa
Công cuộc đổi mới hơn 20 năm qua đã
phương ngày càng lớn; môi trường, tài
đưa nền kinh tế - xã hội nước ta tiến những
nguyên, cảnh quan đang bị xâm hại nghiêm
bước dài: kinh tế tăng trưởng khá, thể chế MLN-
trọng... Để xẩy ra những bất cập trên có VTKT
kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ
nguyên nhân từ việc chúng ta chưa giải quyết
nghĩa ngày càng được định hình rõ hơn; chính
tốt quan hệ giữa vấn đề độc lập với vấn đề
trị ổn định; quốc phòng an ninh vững chắc;
thống nhất. Tìm trong di sản quá khứ nói
văn hóa, giáo dục đạt nhiều thành tựu; quan
chung và tư tưởng Hồ Chí Minh nói riêng về
hệ đối ngoại được mở rộng, vị thế nước ta
cách giải quyết mối quan hệ giữa các vấn đề
trên trường quốc tế được nâng cao… Tuy
này sẽ cho ta những bài học có ý nghĩa
nhiên, công cuộc đổi mới thời gian qua cũng
phương pháp luận sâu sắc góp phần khắc phục
đã nẩy sinh nhiều bất cập: nền kinh tế đang
những bất cập nêu trên.
bộc lộ những mất cân đối vĩ mô (nhập siêu
lớn, lạm phát cao, bội chi ngân sách lớn…);
II. NỘI DUNG
cơ cấu lao động, cơ cấu sản xuất hàng hóa và
Độc lập gắn liền với thống nhất là vấn đề
dịch vụ chuyển dịch chậm; tính cạnh tranh,
có tính quy luật trong lịch sử tồn tại và phát
minh bạch, khả năng dự báo của nền kinh tế
triển của dân tộc Việt Nam. Sự ra đời sớm của
thấp; đổi mới hệ thống chính trị có độ trễ lớn
các công xã nông thôn gắn liền với nền nông
và chưa đồng bộc với đổi mới kinh tế; văn
nghiệp lúa nước, sự khắc nghiệt của thiên tai,
hóa, giáo dục đang bộ lộ những điểm vênh so
sự đe doạ thường xuyên của các thế lực ngoại
với hiện thực và yêu cầu phát triển kinh tế đất
- ra thành các xứ là Ấn Độ, Pakixtan và
xâm đã tạo nên ở nhân dân Việt Nam, các
Bănglađét…
hình thái và cấp độ cộng đồng dân tộc Việt
Nam tư tưởng độc lập gắn liền với thống nhất.
Sự xuất hiện của chủ nghĩa đế quốc và
Sự thống nhất trên cơ sở đảm bảo tính độc lập
làn sóng xâm lược thuộc địa, một mặt gây ra
của các bộ lạc vào khoảng thế kỷ VII trước
thảm cảnh làm mất đi nền độc lập, thống nhất
Công nguyên đã dẫn đến sự ra đời của Nhà
của nhiều nước, nhưng mặt khác, nó tạo ra
nước Văn Lang. Trải qua hơn 2000 năm lịch
những tiền đề hiện thực để các nước thuộc địa
sử, có những lúc đất nước bị ngoại xâm đô hộ
giành lại các quyền đã mất của mình. Thời kỳ
hoặc bị các thế lực phong kiến chia cắt, nhưng
tồn tại biệt lập của các dân tộc, các cộng đồng
với tư tưởng độc lập gắn liền với thống nhất
người đã chấm dứt. Sự hiểu biết lẫn nhau, sự
đã được quán xuyến trong nếp nghĩ của hầu
đồng cảm của những giai cấp, dân tộc cùng
hết giới cầm quyền và phần lớn người dân
cảnh ngộ đã mở ra khả năng liên kết giữa các
Việt, chủ quyền quốc gia và toàn vẹn lãnh thổ
dân tộc thuộc địa với nhau và với giai cấp vô
đã được bảo toàn vững chắc.
sản ở các nước chính quốc trong cuộc đấu
tranh chống chủ nghĩa đế quốc. Khả năng đó
Khi Hồ Chí Minh sinh ra, đất nước ta đã
đã nhanh chóng trở thành hiện thực sau thắng
rơi vào tay thực dân Pháp. Để đòi lại quyền
lợi của Cách mạng Tháng Mười Nga năm
độc lập, thống nhất và các quyền dân tộc cơ
1917. Dõi theo sự phát triển của chủ nghĩa tư
bản khác, nhiều phong trào yêu nước theo các
bản, với mong muốn đưa cuộc đấu tranh của
xu hướng chính trị khác nhau đã diễn ra,
giai cấp công nhân, nhân dân lao động thế
nhưng đều đi đến kết cục thất bại. Nguyên
MLN-
VTKT
giới đi đến thắng lợi, C. Mác và Ph. Ăngghen
nhân cơ bản là những người đứng đầu các
chủ trương phải tạo ra sự thống nhất trong
phong trào ấy chưa có đường lối và phương
nhận thức và hành động của giai cấp công
cách đúng đắn để giành lại nền độc lập, thống
nhân thế giới. Khẩu hiệu của các ông là “Vô
nhất dân tộc trong điều kiện chủ nghĩa tư bản
sản thế giới liên hiệp lại”. Nhưng theo các
đã từ giai đoạn tự do cạnh tranh phát triển
ông, sự thống nhất ấy phải được xây dựng trên
sang giai đoạn đế quốc chủ nghĩa, các nước đế
cơ sở tinh thần độc lập, tự chủ của giai cấp
quốc đẩy mạnh việc xâm chiếm thuộc địa.
công nhân ở mỗi nước. Các ông viết: “Cuộc
Nền độc lập, tự chủ của phần lớn các dân tộc
đấu tranh của giai cấp vô sản chống lại giai
châu Á, châu Phi, châu Mỹ La Tinh trong đó
cấp tư sản, dù về mặt nội dung, không phải là
có Việt Nam đã bị tước đoạt. Trực trị và chia
một cuộc đấu tranh dân tộc, nhưng lúc đầu lại
để trị là chính sách cai trị phổ biến của chủ
mang hình thức đấu tranh dân tộc. Đương
nghĩa thực dân cũ. Việt Nam bị thực dân Pháp
nhiên là trước hết, giai cấp vô sản mỗi nước
chia ra thành Bắc Kỳ, Trung Kỳ, Nam Kỳ với
phải thanh toán xong giai cấp tư sản nước
ba quy chế cai trị khác nhau. Trung Quốc bị
mình đã” [1; 555]. Đến thời kỳ Lênin, từ hiện
các nước đế quốc xâu xé thành các khu
thực lịch sử thời đại mới sau Cách mạng
nhượng địa, xen lẫn với các vùng tự trị nửa
Tháng Mười, ông đã đề ra khẩu hiệu “vô sản
vời. Vương quốc Ấn Độ bị thực dân Anh chia
- thế giới và các dân tộc bị áp bức liên hiệp lại”. tách rời gồm thống nhất các dân tộc bị áp bức
và giai cấp vô sản thế giới, hòa mình vào xu
Trên những tiền đề thực tiễn và lý luận
thế phát triển chung, góp phần thực hiện các
đó Hồ Chí Minh đã xây dựng nên tư tưởng
mục tiêu tiến bộ chung của loài người; thống
độc lập gắn liền với thống nhất trong cách
nhất dân tộc, thống nhất lãnh thổ; thống nhất
mạng Việt Nam.
ở các cấp độ địa phương, hình thái cộng đồng;
Hồ Chí Minh quan niệm độc lập trong nhất quán trong nhận thức và hành động của
chỉnh thể biện chứng gồm độc lập cho các dân mỗi cá nhân. Trong đó trung tâm là thống nhất
tộc thuộc địa; độc lập cho dân tộc Việt Nam; dân tộc, thống nhất lãnh thổ.
độc lập ở các cấp độ, hình thái cộng đồng, địa
Để giành và giữ độc lập dân tộc trước một
phương; độc lập cá nhân. Trong đó tối thượng
kẻ thù mạnh hơn mình về trình độ vật chất, kỹ
là độc lập cho dân tộc Việt Nam.
thuật, lại dùng một thủ đoạn xâm lược và cai trị
“Nước mất, nhà tan”, thấm nhuần đạo lý thâm độc là “dùng người Việt trị người Việt”,
đó Người viết: “Trong giờ phút nghiêm trọng, “chia để trị”, Hồ Chí Minh đã đưa ra chiến
một mất một còn, quốc gia, dân tộc phải đứng lược có tính quyết định là phải thống nhất lực
ở trên hết mọi sự. Nếu quyền lợi của dân tộc lượng của cả dân tộc, phải đại đoàn kết toàn
không còn, quyền lợi và sự nghiệp gì của cá dân tộc. Người yêu cầu tinh thần đại đoàn kết
nhân liệu có giữ được an toàn không?” [2; dân tộc phải được thấm nhuần trong nhận thức
85]. Người luôn đứng từ vị trí của một người và hành động của từng địa phương, từng hình
dân đang khao khát độc lập, tự do để hướng thái cộng đồng (giai cấp, tộc người, tôn giáo, MLN-
sự giải thoát cá nhân họ, gia đình họ, quê VTKT
dòng họ…), từng gia đình, tập thể (công sở,
hương họ vào sự nghiệp giải phóng dân tộc. trường học, bệnh viện, đơn vị…), từng cá nhân.
Người cho rằng, giành độc lập cho dân tộc Phải làm cho các chủ thể đó thấy rằng chỉ có
cũng là để giành độc lập, tự do, hạnh phúc cho thống nhất dân tộc mới thống nhất được lãnh
các cá nhân, các gia đình, các địa phương, các thổ, cả hai sự thống nhất này đều là hành động
hình thái cộng đồng. Chính cách đặt vấn đề và của họ, do họ và vì họ. Nhận thức sâu sắc đặc
chỉ đạo thực tiễn như vậy đã tạo ra thế hội tụ, điểm và xu thế của thời đại mới sau Cách mạng
nhân lên sức mạnh của toàn dân tộc trong Tháng Mười, Hồ Chí Minh đã xác định cách
cuộc đấu tranh giành độc lập, tự do. Sức mạnh mạng Việt Nam là một bộ phận của cách mạng
đó còn được nhân lên nhiều lần khi Hồ Chí thế giới, ai làm cách mạng trong thế giới đều là
Minh đặt cuộc cách mạng giải phóng dân tộc đồng chí của dân Việt Nam. Yêu cầu về sự
Việt Nam trong quỹ đạo chung của cuộc cách thống nhất vượt ra khỏi khuôn khổ dân tộc
mạng giải phóng dân tộc ở các thuộc địa khác cũng đã được Hồ Chí Minh quán triệt đến từng
và cuộc đấu tranh của giai cấp công nhân người dân bằng việc giáo dục cho họ chủ nghĩa
trong các nước đế quốc. yêu nước chân chính kết hợp với chủ nghĩa
quốc tế trong sáng.
Nội hàm khái niệm thống nhất của Hồ
Chí Minh cũng là một chỉnh thể không thể Với quan niệm về độc lập và thống nhất
- đồng, tập thể; tạo dựng khối thống nhất chặt
trong những chỉnh thể biện chứng như vậy,
chẽ trong các cấp độ địa phương, hình thái
Hồ Chí Minh đã đặt vấn đề độc lập trong quan
cộng đồng tập thể nhưng vẫn tôn trọng cá
hệ khăng khí, như một với thống nhất. Hồ Chí
tính, phát huy tinh thần độc lập sáng tạo, độc
Minh xác định độc lập, tự do là quyền tự
lập cống hiến ở mỗi cá nhân, mỗi gia đình.
nhiên của mỗi cá nhân. Và để bảo vệ quyền
lợi của mình các cá nhân phải thống nhất với
nhau tạo nên các cấp độ địa phương, các hình III. KẾT LUẬN
thái cộng đồng, tập thể vững chắc, có tinh Thống nhất trong độc lập, độc lập trong
thần độc lập, tự chủ. Nhưng hiện thực và tinh thống nhất đã làm nên tính cách mạng triệt để,
thần đó chỉ có thể được đảm bảo khi có sự tính khoa học sâu sắc của tư tưởng độc lập
thống nhất giữa các địa phương, các cộng gắn liền với thống nhất của Hồ Chí Minh. Tư
đồng, các tập thể thành khối thống nhất toàn tưởng đó đã trở thành mục tiêu, thành phương
dân tộc, có sức mạnh vĩ đại trong cuộc đấu cách cốt lõi làm nên thắng lợi của cuộc đấu
tranh giành và giữ nền độc lập dân tộc. Trong tranh giành và giữ nền độc lập, thống nhất của
điều kiện chủ nghĩa đế quốc đã trở thành một nhân dân Việt Nam trong thời đại Hồ Chí
Minh. Vận dụng tư tưởng đó trong điều kiện
hệ thống thế giới, cuộc đấu tranh giành và giữ
hiện nay chúng ta cần: Tiếp tục hoàn thiện thể
nền độc lập của mỗi dân tộc không thể tiến
chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ
hành đơn lẻ mà phải tiến hành trong mối quan
nghĩa, tạo môi trường thuận lợi hơn nữa cho
hệ thống nhất với cuộc đấu tranh tự giải
các địa phương, cộng đồng, tập thể, cá nhân
phóng của các thuộc địa khác và với giai cấp
MLN-
phát huy tinh thần độc lập, tự chủ, tự cường;
công nhân trong các nước đế quốc. Nhận thức
VTKT
xây dựng Nhà nước pháp quyền trên thực tế
sâu sắc sự cần thiết phải hành động theo lôgic
(cần coi đây là trọng tâm của đổi mới hệ
tất yếu đó, Hồ Chí Minh đã kịch liệt lên án
thống chính trị) để tăng cường sự thống nhất
chủ nghĩa cá nhân, chủ nghĩa cục bộ địa
trong hoạt động của các bộ nghành, các địa
phương, cũng như chủ nghĩa dân tộc hẹp hòi.
phương, cộng đồng, cá nhân; Đấu tranh quyết
Bên cạnh đó, Người cũng hết sức lên án thái
liệt chống xu hướng hội nhập bằng mọi giá, tự
độ coi sự thống nhất như sự đồng nhất thiếu
do hóa vô nguyên tắc, biến hội nhập thành hòa
sinh khí, Người luôn cổ vũ và nỗ lực tạo dựng
tan, biến thống nhất thành đồng nhất, kiên
sự thống nhất theo các nguyên tắc “tự lực
quyết chống chủ nghĩa dân tộc hẹp hòi, thiển
cánh sinh”, “cầu đồng, tồn dị”. Tức là, tạo
cận, chủ nghĩa cục bộ, địa phương, chủ nghĩa
dựng khối liên minh chặt chẽ giữa các dân tộc
cá nhân dưới mọi hình thức.
thuộc địa và giai cấp công nhân, nhân dân yêu
chuộng hòa bình, tiến bộ thế giới nhưng vẫn
Tài liệu tham khảo
nêu cao tinh thần độc lập dân tộc, giữ gìn bản
[1]. Mác - Ăngghen: tuyển tập, tập 1, NXB Sự thật,
sắc của mỗi dân tộc; tạo dựng nền thống nhất
Hà Nội, 1980.
dân tộc trong khi vẫn bảo toàn, khuyến khích
[2]. Hồ Chí Minh: toàn tập, tập 4, NXB CTQG, Hà
sự tồn tại, hoạt động độc lập, tự chủ, tự cường
Nội, 2000♦
ở mỗi cấp độ địa phương, mỗi hình thái cộng
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
