Báo cáo khoa học: Văn hóa đọc nhìn từ góc độ xã hội học văn học

Chia sẻ: Nguyen Lan | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

213
lượt xem 51
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trong đời sống tinh thần của mỗi chúng ta, sách đóng vai trò rất quan trọng: là chiếc chìa khóa vạn năng mở cửa lâu đài trí tuệ và tâm hồn con người; là người thầy siêu việt thắp sáng trong ta nguồn tri thức vô biên, dạy chúng ta biết sống và biết hy sinh. Đánh giá cao tầm quan trọng của văn hóa đọc,

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo khoa học: Văn hóa đọc nhìn từ góc độ xã hội học văn học

XA HOI THONG TIN \17SK] ffi](2)S ®(§)(2 MGO^M ^ © ^ S &% a S a
thj trudng sach, hinh anh sinh ddng, siT dung ngdn tU it; Nhieu loai truyen "sac" miii bao lufc, danh nhau va ehem giet, ed truyen ma li ki trinh tham keo dai ea tram tap... dupc tre em rat Ua ehudng. 6 thanh phd, viee mua sach d i hon. Theo mdt nhdm hpe sinh vao eira hang sach ^^"itiHinmina tren dUdng Tay Sdn, Nguyin Van CU '- '^1 (Ha Ndi), tdi thay tre ehii ye'u tim de'n 1 ^^^^^^^^^^^1 nhtfng quiy truyen tranh, ma ft tim de'n nhiTng cud'n truyen ed tfch, hay nhiTng tae pham van hpe kinh dien. "Cudi tuIn Anh minh hoa nao tdi cung dUa chau di mua sach, ehii Anh: H.M ye'u la truyen tranh. Sach khac nd khdng thfch. LiTa tudi nd dpc sach truyen la may phong phu hdn, cdn mien nui thi sach rdi, dd di chdi game, hu hdng" (Phdng truyen eung it hdn, khan hiem hdn. van mdt ddc gia nU, 37 tudi). Tdn trpng Van hpe chie'm giif mdt vj tri vd eiing sd thfeh eua tre em, nhung chiing ta quan trpng trong ddi sd'ng tinh t h i n . khdng the tha ndi viee dpe sach. Bdi Ngudi xUa coi trpng "van vd song toan" nhtfng cud'n sach dpc khdng cd djnh de danh gia tai nang mdt eon ngUdi. hudng se ed anh hudng khdng td't tdi suf Ngay nay eude sd'ng hien dai cd rat phat trien euia tre. Thdi gian qua, van de nhieu phUdng tien de ban dpe quan tam: bao lufc, each an ndi, each img xir eiia tre Truyen hinh cap, truyen hinh trufc tuyen, la van de bao ddng, mdt phin tU viec internet cdng nghe cao cap nhat tat ea dpe eiia tre anh hudng tU truyen kie'm tin tife, van hoa, kinh t e - xa hdi, tham ehi hiep, kinh dj... viee dpe van hpe tren internet da tao nen mdt khdng khf mdi. Mdt kenh Van hpe Tre em d thanh phd ngap tran trong mang da hinh thanh kha sdi ddng, ehi sach bao du dly, trong khi vdi tre em d d n truy cap Internet, ngUdi ta ed the tim ndng thdn, viing sau vung xa viee dpe thay vd sd truyen, thd,v.v... he thd'ng eac sach trd nen khd khan, bdi sU thie'u thdn, tuyen tap cu va mdi. Chiing ta khdng khan hiem sach. "Em di lam sudt ca phii nhan nhtfng gia trj Uu viet eua van ngay, ehi budi tdi danh thdi gian hpe bai, hoa dpc trong thdi dai cdng nghe thdng hpe xong khoang 9 gid la di ngii ludn, tin, tham chf, chiing ta d n phai tranh chang ed sach mdi, toan sach cu, dpc thii khai thac, tan dung. Tuy nhien, sach mai chan lam" (Nif, 12 tudi - Tuyen Quang). Mdt hpe sinh khac tam suf: "Nha van hpc dd'i vdi mdi ngudi la mdt nhu e l u em chang may khi bd me cho tien mua dpc, sd thfch va cd y nghTa rieng de hp truyen hay sach, em thudng ra quan nang niu tran trpng. "Ope sach van hpe truyen thue ve dpe thdi. Thfch dpe gi thi rat thii vj, liie ranh em dpe, dpc xong lai thue, chuf lay dau tien mua. Em ghet dpc d t di. Dieu thi'ch nhat la minh cd the sach cd nhieu chtT, met l i m , va dau d i u . cam nhan dUde cai hay eua cau chif, giiT Dpe truyen tranh nhanh va d i hieu..." gin lau ben dupc" (Phdng van sau, Ma (Nam, 14 tudi, Phu Thp). Nhu vay ehiing sd 06). Nhung thUc te, hien nay viee dpc ta thay cd suf chenh lech kha rd net giifa sach van hpc ngay cang it. (Xem bang 1) cac viing mien trong viee dpe sach. 6 Ban dpc tim dpc tac pham van hpe thanh phd, viec lufa chpn sach dpc mdi va hap dan ed sU chenh lech kha rd. Tap chi THU VIEN VIET NA. 3(19) 85
Tan sd Tan suat T/s theo Cpng don gia tri dung Thudng xuyen 33 27,5 27,7 27,7 Thinh thoang 67 55,8 56,3 84,0 Hiem khi 16 13,3 13,4 97,5 Gia tri diing Khdng bao gid 3 2,5 2,5 100,0 Tdng 119 99,2 100,0 Missing System 1 8 Tong cpng 120 100,0 Bang 1: Mufc do doc sach van hoc U mire dp thudng xuyen 33/120 ngudi, cd the hieu them van de nay: chie'm 27,5%, d mufc dp thinh thoang la 67/120, chie'm 55,8%, cdn d mifc dp hiem khi la: 2,5%. Nhu vay, viee Bieu do tim dpe sach van hpc eiia sinh vien hien nay ehi dUng lai d mifc dp thinh , van hoc trong nU6c thoang. Dd la dieu rat dang suy nghT. a van hpc nUdc ngoai Van hpe trong nudc va van hpe o Missing nude ngoai giif d mufc dp tUdng dUdng nhau: Cd 58 ngUdi chpn van hpe trong 48,3% nude va 56 ngudi chpn van hpc nUdc ngoai. Tuy nhien, mdt dieu dac biet vdi van hpe trong nude chii ye'u la eae 46,7% tae gia - tae pham quen thudc (Nam Cao, Ngd Tat Td, Xuan Dieu...), mdt sd it ban sinh vien chpn dpe eac tac Lua chpn dpe tac pham van hpc la pham van hpc tre (Do Hoang Dieu, mdt nhu d u cd khi la mdt sd thfch mdt Nguyin Huy Thiep, Nguyin Thu Trang, thdi quen rieng. "Van hpe Viet Nam vdi Vi Thuy Linh,...), do dac thii ve trudng va eac tae gia quen thudc sau bao nhieu nganh hpe. Nghien eifu va chuyen ve ly nam v i n dupe ban dpe ddn nhan, cdn luan phe binh nen da sd cae ban sinh van hpe hien nay ehi mang tinh chat giai vien tim dpe vdi mue dfeh hpe tap nghien tri ma thdi". (Phdng van sau, Nl). "Van cufu la chii ye'u edn mue dfeh dpe theo sd hpe nude ngoai hay va hap d i n tU ndi thfeh va dpc de giai trf thi rat ft. Vdi van dung de'n hinh thife. Tui minh rat thfeh, hpe nude ngoai, cac ban sinh vien edn van hpc ngay nay dpc xong rdi quen thudng quan tam tdi tac pham van hpc ngay, dpc cud'n sau thi quen mat cud'n kinh dien ciia the gidi nhU: W. trudc", (Phdng van sau, N2)(Xem bang 2) Shakespeare, O . de Balzac, V. Hugo, Lo Tan, Quynh Dao, A. X. Puskin, L. Day la nhung eon sd sat vdi thufc te, vl Tdnxtdi,... Ve mdt mat nao dd, van hpe theo quan sat d trUdng, Idp hpc va thu the gidi trong thdi ky hien dai ehua gay vien thi da so sinh vien chi dpe tieu dugc mdt an tupng gi sau s l e dd'i vdi eae thuyet, truyen n g l n thd la chu ye'u cdn ban sinh vien: Qua bieu sd 2, chiing ta the ky va phe binh ly luan it dUde sinh 86
Ban tim doc tac pham mdi va hap d i n Tong Thudng xuyen Thinh thoang Hiem khi Khong bao gid Tan Tan Tan Tan Tan Tan Tan sd Tan Tan Tan sd suat so suat sd suat suat sd suat Tieu CO 27 81,8% 57 85,1% 7 43,8% 2 66,7% 94 78,3% thuyet khong 6 18,2% 10 14,9% 9 56,3% 1 33,3% 26 21,7% Thd CO 10 30,3% 19 28,4% 3 18,8% 1 33,3% 34 28,3% khong 23 69,7% 48 71,6% 13 81,3% 2 66,7% 86 71,7% Phe CO 8 24,2% 14 20,9% 1 6,3% 23 19,2% binh ly luan khong 25 75,8% 53 79,1% 15 93,8% 3 100,0% 97 80,8% Truyen CO 23 69,7% 46 68,7% 13 81,3% 2 66,7% 85 70,8% ngan khong 10 30,3% 21 31,3% 3 18,8% 1 33,3% 35 29,2% The ky CO 1 3,0% 2 3,0% 2 12,5% 5 4,2% khong 32 97,0% 65 97,0% 14 87,5% 3 100,0% 115 95,8% Tong 33 100,0% 67 100,0% 16 100,0% 3 100,0% 120 100,0% Bang 2 vien quan tam. Cung bdi sinh vien dpc "Em cung thfeh dpc nhifng cud'n tieu sach van hpc vdi If do ehu ye'u la: Oe thuyet hay nhUng ky thufc mdi lln mua nang cao nhan thifc eude sd'ng - tinh sach danh phai nhjn an sang ea thang" cam (chie'm ty le 89,2%), de giai tri thU (Phdng van sau, nif 2), "Gia nhu nha gian sau nhtfng lue cang thing, hudng nudc cd mdt gia ufu dai cho sinh vien khi con ngUdi tdi chan - thien - my. mua sach van hpc thi bpn em se cam giac thoai mai hdn rat nhieu (Hoai Linh, Theo dieu tra, viee mua sach van hpe sinh vien nam thir 2). Nhu vay, do khd la 88 ngudi, ehiem ty le 73,3% va sd khan ve tai ehinh, nen da sd sinh vien ed khdng mua la 31 ngudi, ehiem ty le dupe nhtfng cud'n sach chu ye'u tU thu 25.8%. Vay 25,8% ngUdi khdng tim mua vien, ban be,... vi nhtfng ly do nao? Ly do chii ye'u la mat thdi gian, ngai dpc va "sach dat qua Viee mua sach van hpc cd nhieu ly khdng mua dugc". Cdn vdi sinh vien phai do. Nhieu ngUdi mua sach de suru tim xa nha, cudc sd'ng phu thude suf chu d p eho til sach them phong phii, mua sach cua gia dinh, cho nen viec mua thudng de tim hieu nhiTng tac pham mdi va hap xuyen sach van hpe de dpc la rat khd din, cho hpp vdi xu the eiia thdi dai, khan. Mat khae, hien nay gia ban sach chua cd nhu elu mua de dpc, de phue van hpe cdn kha cao, ehua phii hdp vdi vu eho chi'nh nganh hpe eiia minh. "Minh till tien ciia sinh vien. Trong khi dd sach quan tam de'n y nghTa ndi dung eiia tae danh cho chuyen nganh rat nhieu nen pham, nhung eung ed liic chi xem ten tae sinh vien chii yeu mua sach phuc vu eho gia la minh da chpn mua dpe rdi". viee hpe, nganh hpe eua minh la chfnh. (Phdng van sau, nam). Da sd sinh vien Nhieu sinh vien da tra Idi rat thing than mong mudn khi dpe sach van hpc se tim Tap chi THU VIEN VIET NAM (19) 87
tdi dupe sU ddc dao, sang tao trong ngdn Su phat trien ciia phUdng tien truyen ngif the hien eiia nha van. Khi dugc hdi, thdng: ti vi, Internet, djch vu dien thoai... cd de'n 87/120 sinh vien lufa chpn tieu ehf lam giam viec dpc sach, tim hieu thdng ngdn ngif sang tao eua nha van. 82/120 tin qua sach bao. ngudi lufa chpn each xay dung ke't d u Gia dinh, nha't la eha me ehUa quan eua tae pham; 74/120 ngUdi lUa chpn tam, ehUa chpn lUa dugc nhiTng sach each tao lap trong phong each vie't ciia hay eho tre, ehUa tao dung dugc mdt thdi nha van... Nhtfng con sd nay dat ra mdt quen dpe nghiem tue. yeu d u dd'i vdi ngudi sang tao van ehUdng: Nha van phai ludn ddi mdi, tim O nha trudng, p h i n Idn thIy cd giao tdi trong each vie't, trong ngdn ngif phai day nhifng tae pham trong chUdng trinh, sang tao dpe dao. Nha van khdng the ehua ed djnh hudng rd eho tre. Cdn tha "lan theo" ldi mdn da eu, ma phai "khdi ndi viee dpe, ehua xay dung dUde phong dugc nhifng ngudn ehUa ai khdi va sang trao dpe trong mdi trudng sU pham. Rat tao nhtfng gl ehua ed" (Nam Cao), ed nhieu ly do thIy ed dUa ra: do thdi gian nhu vay, van hpc mdi cd dupe nhifng tae len Idp ft, day bai trong ehUdng trinh he't pham ed gia trj va de lai dau an sau s i c gid nen khdng edn thdi gian quan tam trong Idng ddc gia va bat tuf vdi thdi gian. xem hpc sinh can dpc gl... Chiing ta hieu vl sao ma hang chuc nam Nguyen nhan niTa la eae tae gia, nha qua, ban dpe v i n nhic tdi nhifng nha van vie't cho thie'u nhi ngay cang ft. Mang van d l y ten tudi, nhu Hugo, Balzac, L. sang tae danh eho tre em khdng edn vj Tdnxtdi, M. Sdldkhdp,... la bdi cae nha tri thfeh dang. Cae tac gia khdng khai van nay da tao dupc nhifng tac pham in thac dupe de tai hap d i n . Ne'u trUde day, dau an sau dam trong Idng ban dpc. eae tae pham De men phieu luu ky (Td Ngudi dpc chfnh la ngudi thudng thifc va Hoai) thd TrIn Dang Khoa, Tim me. La quye't dinh suf tdn tai eiia tae pham, gdp cd theu sau chd vang (Nguyin Huy p h i n sang tao de tae pham hap d i n , Tudng), Cai Tet eCta meo eon (Nguyin hoan ehinh hdn. Theo sd lieu dieu tra, cd Dinh Thi)... rat hap dan ban nhd thi ngay den 90/120 y kie'n ddng y rang, van hpe nay, eae tac pham truyen tranh nude d n thue sU ddi mdi ve each viet, ve van ngoai ehiem ITnh thj trudng va ca thj hie'u phong, ve each trinh bay in an, ehi ed eiia ban dpc nhd tudi. Sach dpe Viet 12/120 ngudi khdng ddng y va 18/120 Nam khdng the thing the va hap d i n . khdng ed y kie'n gl. Theo dieu tra xa hdi Cd chang la Kfnh Van hoa (Nhat Anh) rd hpe thi viee dpe sach van hpe giiip sinh len mdt thdi gian rdi yen lang, rdi bao vien: Nang cao van hoa dpc (97/120 Hoa hpe trd, bao Thieu nien... eung ehua ngUdi); Giup con ngudi nhan thirc gia trj hoan toan chie'm giu tron ven tam hdn tham my va nhan van cao ea. Mat khac gidi tre. nd cdn giup phat trien tu duy, "thanh Ipe tam hdn". Nguyen nhan eudi eung dd la tU eae nha xuat ban. Trong ed ehe thj trudng 2. Nguyen nhan dan de'n tinh hinh hien nay, nha xuat ban tu hach toan kinh van hoa doc hien tai doanh, khdng it "nha" chay theo thj hie'u. Thuc trang van hoa dpe hien nay ed Hp xuat ban sach eho phu hpp vdi thj nhiTng van de dang lo ngai, nhat la vdi hie'u gidi tre: d i lam, d i ban, d i thu hdi gidi tre, hpe sinh, sinh vien... Vay dau la vd'n, d i kie'm Ipi nhuan, ma khdng quan nguyen nhan d i n de'n thue trang lo ngai tam tdi ndi dung, su anh hudng td't - xau trong van hoa dpe hien nay? tdi gidi tre. m
3. Giai phap nao cho van hoa dpc Vdi cac ban sinh vien (va ban dpe ndi hien nay? ehung), viec dpc sach da trd thanh nhu Theo PGS. TS. Pham Van Tinh (Vien clu, bdn phan va trach nhiem, giiip Ngdn nguf hpe): "Cin mdt giai phap ehung ta ed each nhin eude sd'ng toan mang tim vT md tU phia Nha nude, d n dien hdn, nhan van hdn. Mat khac, dpe ke't hpp nhieu chieu, ddng bd giifa eae sach cdn la viec tuf khing djnh minh, phat d p cac nganh". TrUdc he't can tim hieu trien tu duy, trau ddi them vdn sd'ng, ndi xem hpe sinh - sinh vien d n gl trong nhu Gorki: "Van chUdng se lam cudc sach. Tie'p theo d n cd mdt sU hudng din sd'ng cae ban bdt khd khan. Nd se than dpc dung dan tU gia dinh, sU quan tam, ai vdi cac ban, giup eae ban hieu dupc y theo ddi, thai dp eiia bd me. Phfa nha nghTa, tinh cam va phifc tap ciia eude trudng thIy ed d n chia se va hudng hpe sd'ng vdi tat ea suf phufe tap va sdi ndi. Nd sinh vao each dpc lanh manh, da dang va phong phii. se day eho ban bie't each kfnh trpng eon ngUdi, tdn trpng ehinh ban than minh. Nd Ve phia tac gia? Rat d n nhtfng sU se dem de'n eho cac ban tinh yeu thUdng sang tao diu tu va dot pha trong sang the gidi, yeu thUdng con ngudi, chap tae ve ea ndi dung va hinh thufc. Cin cd canh eho tri tue va trai tim cae ban". Vdi tae gia tam huyet khi sang tao, nhat la vdi tae pham van ehUdng thu hiit ddc gia. tac dung cao dep dd, ngay nay van hoa Cac Cd sd quan ly trang thdng tin mang, dpe cd nhieu tfn hieu dang mUng khac bang dTa hinh, sach bao can thd'ng nhlt hin vdi sU lo ngai cua nhieu ngudi, eho trong phUdng thife quan ly: Bd Giao due ring "van hoa dpc eiia nude ta dang bj & Dao tao, Bd Van hoa. The thao va Du khiing hoang". Cae cud'n Nhat ky Dang Ijch nen cd suf ke't hpp quan ly va ehi Thuy Tram, Le Van - Yeu va Sd'ng, Mai dao de ed nhtfng trang sach, trang tin mai tudi hai mUdi,... da dUde ddng dao hap dan nhan van va chan thufc. ban dpe ddn nhan. Ne'u nhu lam mdt Giai phap cudi cimg kha quan trpng phep so sanh tUdng dd'i thi van hoa dpe dd la phfa nha xuat ban. Dpi ngu bien tap cd bj lep ve ddi chiit so vdi van hoa nghe vien d cae nha xuat ban hien nay, dae nhin - vl van hoa nghe nhin linh ddng va biet la dpi ngu bien tap vien sach thie'u hap din hdn - nhUng d mdt phUdng dien nhi, nhifng "con mit xanh" danh gia dupc nao dd, van hoa dpc la vTnh eifu, trudng nhifng tac pham van hpe hay d n dugc tdn vdi thdi gian, nd la sU ke't ndi vdi quan triet sau sac ve vai trd eua mpi truyen thd'ng va hien dai, giai tri va tham ifchonj va duyet sach. Cin tap trung xuat mT, nhan thife va giao due dd'i vdi the he ban eac sach thude tii sach truyen thd'ng, sach van hpe va ea truyen tranh (truyen tre ndi ehung va sinh vien ndi rieng. Ve tranh hay, bd leh ed tfnh giao due eao). phfa cac nha van, nha xuat ban, d n cd Can cd khau marketing hdp ly, td chifc djnh hudng dimg din trong sang tao van gidi thieu va quang ba sach nhu ngay hdi hpe, in an, phat hanh, tao lap mdt van sach, thi ke chuyen, thi sang tae... de cd hoa dpc lanh manh va hifu fch hdn. Nhu vu eho phong trao dpc sach. Cd nhu vay vay, rat d n suf giup.dd, phdi hdp tU nhieu mdi tao nen mdt khdng khi van hoa dpe d p nganh, nhat la trong ed ehe kinh te lanh manh va bd fch cho mpi dd'i tupng. thj trudng de ed phUdng hudng xult ban Cho dii xa hdi phat trien de'n dau thi sach mdt each ddng bd, chpn Ipe... gdp viee dpc sach vin dupe dac biet coi phin cd xuy va gin giif suf nghiep van trpng, dd la nhu eau tinh thin eIn thie't. hoa doe d Viet Nam. Tap chf THU VIEN VIET N A M 3 ( 1 9 | 89