zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Luận Văn - Báo Cáo

» Báo cáo khoa học

Báo cáo " Luật hình sự Việt Nam – sự phát triển trong hai mươi năm đổi mới và các định hướng hoàn thiện "

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:9

Báo xấu

157
lượt xem 14
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luật hình sự Việt Nam – sự phát triển trong hai mươi năm đổi mới và các định hướng hoàn thiện

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo " Luật hình sự Việt Nam – sự phát triển trong hai mươi năm đổi mới và các định hướng hoàn thiện "

nghiªn cøu - trao ®æi GS.TS. NguyÔn Ngäc Hoµ N ăm 1985, BLHS Vi t Nam u tiên và c a BLHS năm 1985. giai o n th hai, s cũng là B lu t u tiên c a chúng ta ra i BLHS năm 1999 ánh d u s thay i ư c ban hành. Khi BLHS này có hi u l c tương i toàn di n c a lu t hình s Vi t thi hành thì cũng là lúc s nghi p i m i Nam. Tuy nhiên, s thay i này v n chưa b t u. S thay i các m t c a i s ng xã áp ng ư c y s òi h i c a công h i, trong ó i m i v kinh t gi vai trò cu c i m i. Vi c ph i ti p t c hoàn thi n quan tr ng không ch là cơ s mà còn là òi BLHS hi n hành v n ang là yêu c u c p h i c p bách i v i s thay i c a pháp thi t ư c t ra cho cơ quan l p pháp. lu t nói chung cũng như c a lu t hình s nói 1. S phát tri n c a lu t hình s trong riêng. BLHS năm 1985 v i ý nghĩa là ngu n giai o n trư c BLHS năm 1999 duy nh t trong ó quy nh t i ph m và hình Trong kho ng 15 năm t n t i, BLHS ph t ư c xây d ng trên cơ s kinh t xã h i năm 1985 ã ư c s a i, b sung 4 l n c a n n kinh t bao c p và trên cơ s th c vào các năm 1989, 1991, 1992 và 1997. ti n c a tình hình t i ph m c a th i kì ó. Qua b n l n s a i, b sung có trên 100 Do v y, có th nói ngay khi ra i BLHS ã lư t i u lu t ư c s a i ho c b sung. trong tình tr ng không phù h p v i ch V i nh ng s a i, b sung này lu t hình trương i m i cũng như nh ng òi h i c a s ã c ó s phát tri n áp ng ư c ph n i m i. áp ng và ph c v công cu c nào òi h i c a cu c u tranh phòng i m i lu t hình s bu c ph i có nh ng ch ng t i ph m trong i u ki n i m i. thay i mang tính phát tri n. S phát tri n Chúng ta có th nhóm nh ng s thay i này ư c th hi n trư c h t và ch y u trong phát tri n c a l u t hình s trong giai o n nh ng s a i, b sung c a BLHS. Chúng ta này theo các nhóm sau: có th chia quá trình phát tri n này thành hai - Hoàn thi n m t s quy nh ph n giai o n: Giai o n t 1986 n trư c khi chung v hình ph t các quy nh này phù có BLHS năm 1999 và giai o n t khi có h p hơn v i tình hình t i ph m cũng như BLHS năm 1999 n nay. Trong ó, m i tình hình áp d ng lu t hình s . Trong ó có giai o n phát tri n có c trưng riêng. các quy nh chung v hình ph t ti n, v Trong giai o n u, s thay i c a BLHS nguyên t c t ng h p hình ph t, v i u ki n ch có tính c c b nh m m c ích kh c ph c * Trư ng i h c Lu t Hà N i t m th i nh ng h n ch , nh ng b t h p lí 2 T¹p chÝ luËt häc sè 01/2007
nghiªn cøu - trao ®æi cho hư ng án treo v.v..(1) sung vào Chương các t i xâm ph m an ninh - Hoàn thi n quy nh v t i ph m và qu c gia. Ti p ó, trong l n s a i, b sung hình ph t m t s t i danh theo hư ng nh năm 1997, BLHS có thêm m t chương m i - lư ng hoá d u hi u nh t i, phân hoá trách Chương các t i ph m v ma tuý v i 14 i u nhi m hình s qua vi c tách t i danh ho c c lu t, quy nh 13 t i danh khác nhau liên th hoá hơn các tình ti t nh khung hình quan n ma tuý thay th cho hai i u lu t ph t tăng n ng… Nh ng thay i này t p hi n có - i u 96A và i u 203. trung ch y u chương các t i xâm ph m s Ba s thay i có tính phát tri n trên ây h u, chương các t i ph m v kinh t và c a lu t hình s Vi t Nam trong giai o n t chương các t i ph m v ch c v là các 1986 n 1999 m t m t th s hoàn thi n chương t i ph m ch u nh hư ng nhi u b i pháp lu t hi n hành theo các chu n m c c a m t trái c a n n kinh t th trư ng. Trong khoa h c lu t hình s , m t khác cũng th i u ki n c a n n kinh t th trư ng, tình hi n s v n ng phù h p v i tình hình phát hình t i ph m c a m t s t i thu c ba nhóm tri n c a xã h i cũng như di n bi n th c t t i này có nhi u thay i v m c nghiêm c a tình hình t i ph m. S thay i có tính tr ng. Do v y, vi c thay i chính sách x lí phát tri n này tuy chưa có tính ng b theo hư ng tăng n ng là i u c n thi t nhưng là hư ng phát tri n úng và ti p t c áp ng yêu c u u tranh phòng ch ng t i ư c duy trì trong giai o n ti p theo. ph m. Theo ó m c cao nh t c a các khung 2. S phát tri n c a lu t hình s qua hình ph t m t s t i thu c các chương này vi c ban hành BLHS năm 1999 ã ư c tăng lên và hình ph t t hình ã B lu t hình s năm 1999 ư c xây ư c quy nh thêm m t s t i.(2) d ng trên cơ s s a i, b sung m t cách - B sung chương các t i ph m v ma tuý tương i toàn di n BLHS năm 1985 nhưng vào BLHS áp ng òi h i c a tình hình t i có k th a nh ng n i dung h p lí, tích c c ph m di n ra trong th c t . Khi BLHS năm c a BLHS này qua b n l n s a i, b sung. 1985 ư c ban hành, ch có i u lu t duy So v i BLHS năm 1985, BLHS năm nh t quy nh tr c ti p v ma tuý. ó là i u 1999 có nh ng thay i cơ b n mang tính 203 quy nh t i t ch c s d ng ch t ma tuý. tương i toàn di n th hi n s phát tri n Ngoài ra, BLHS cũng ch có m t i u lu t m i c a Lu t hình s Vi t Nam. Có th khái khác quy nh chung v hàng c m và trong ó quát s phát tri n c a Lu t hình s qua ba ma tuý ư c coi là m t lo i hàng c m. ó là nhóm i m i cơ b n sau: i u 166 quy nh t i buôn bán hàng c m - Hoàn thi n thêm m t bư c các quy thu c chương các t i ph m v kinh t . Trong nh thu c Ph n chung m b o tính khoa l n s a i, b sung năm 1998, i u 96A quy h c và th c ti n; nh t i s n xu t, tàng tr , mua bán, v n - Thay i k t c u các chương t i ph m chuy n trái phép các ch t ma tuý ã ư c b theo hư ng v a phù h p v i di n bi n m i c a T¹p chÝ luËt häc sè 01/2007 3
nghiªn cøu - trao ®æi tình hình t i ph m Vi t Nam và v a phù này cũng kh ng nh vi c x lí v hình s h p v i xu hư ng chung c a th gi i; ch ư c t ra cho ngư i có hành vi ph m - Phân hóa trách nhi m hình s mc t i ư c quy nh trong lu t mà không th cao hơn nâng cao hi u qu c a lu t hình ư c t ra vì lí do khác. i m m i th hai s trong th c ti n áp d ng. trong chính sách x lí t i ph m là s thu h p ph m vi ngư i chưa thành niên ph i ch u - V nhóm i m i th nh t: Qua b n l n s a i, b sung nhi u i u trách nhi m hình s theo úng xu hư ng lu t trong Ph n chung c a BLHS năm 1985 chung c a th gi i. Chính sách này ư c th ã ư c hoàn thi n d n. Trong BLHS năm hi n qua quy nh m i v phân lo i t i ph m 1999, các quy nh này ti p t c ư c hoàn và v tu i ch u trách nhi m hình s . Theo thi n m t cách t ng th . Các thay i cơ ó, ngư i t 14 tu i tr lên nhưng chưa b n trong các quy nh thu c Ph n chung 16 tu i không ph i ch u trách nhi m hình c a B lu t là nh ng thay i trong chính s v t i ph m nh t nh mà theo BLHS năm sách x lí t i ph m, trong quy nh v i u 1985 h ph i ch u trách nhi m hình s . ó là ki n c a quy n phòng v chính áng, trong nh ng t i ph m có m c cao nh t c a khung hình ph t trên 5 năm tù n 7 năm tù.(4) các quy nh v hình ph t và h th ng hình ph t cũng như trong các quy nh v quy t Ch nh phòng v chính áng là m t nh hình ph t. ch nh quan tr ng trong lu t hình s , xác Chính sách x lí t i ph m ư c th hi n nh m c ích, n i dung cũng như ph m vi trong BLHS năm 1999 có hai i m m i cơ c a quy n phòng v . Theo ó, m i ngư i b n so v i BLHS năm 1985. Trư c h t, u có quy n b o v l i ích c a Nhà nư c, BLHS năm 1999 b sung m t nguyên t c x c a t ch c, b o v quy n, l i ích chính lí t i ph m là nguyên t c “M i ngư i ph m áng c a mình ho c c a ngư i khác b ng t i u bình ng trư c pháp lu t…”, “theo cách gây thi t h i cho ngư i có hành vi xâm ph m này. i u này ã ư c th hi n rõ ó, vi c x lí t i ph m không b nh hư ng trong BLHS năm 1985. Tuy nhiên, khi xác b i gi i tính, b i dân t c, b i tín ngư ng, nh ph m vi c a quy n phòng v BLHS tôn giáo, b i thành ph n, a v xã h i c a năm 1985 ã không h n xu t phát t m c ngư i có hành vi ph m t i. M i công dân ích c a quy n phòng v , cho nên ã xác u bình ng trong vi c ph i ch u trách nh ngư i phòng v ch ư c “ch ng tr l i nhi m hình s v hành vi ph m t i ã th c hi n c a mình”.(3) Trong tình hình th c t m t cách tương x ng”. Trong khi ó, m c hi n nay, nguyên t c này có ý nghĩa c bi t ích c a phòng v là ngăn ch n có hi u qu quan tr ng. M t m t, nguyên t c này th hành vi xâm h i. Gi a m c ích phòng v hi n thái không khoan như ng trong x lí này và i u ki n “tương x ng” không có s t i ph m mà ch th th c hi n là ngư i có phù h p v i nhau. kh c ph c h n ch này ch c v , quy n h n. M t khác, nguyên t c BLHS năm 1999 ã kh ng nh, ngư i 4 T¹p chÝ luËt häc sè 01/2007
nghiªn cøu - trao ®æi phòng v ư c phép “ch ng tr l i m t cách t i ho c trong trư ng h p có nhi u b n án) c n thi t…”. V i kh ng nh này BLHS năm không ư c vư t m c 20 năm tù là m c cao 1999 ã hoàn toàn xu t phát t m c ích c a nh t c a hình ph t tù có th i h n. i u này phòng v quy nh i u ki n c a phòng s b c l rõ s b t h p lí khi ngư i ph m v chính áng. Ngư i phòng v ư c phép t i ph m nhi u t i và i v i m t trong các phòng v trong ph m vi c n thi t ngăn t i ó ã có th tuyên hình ph t tù có th i ch n hành vi xâm ph m ch không ph i hn m c t i a ho c x p x , trong khi trong ph m vi tương x ng. không có t i nào có th tuyên ư c hình Liên quan n hình ph t và quy t nh ph t tù chung thân ho c t hình… BLHS hình ph t có 4 i m m i cơ b n ư c th năm 1999 ã kh c ph c s b t h p lí b ng hi n trong BLHS năm 1999: vi c cho phép hình ph t t ng h p có th + Th nh t, BLHS năm 1999 b sung vư t n 1,5 l n m c cao nh t c a hình thêm hình ph t tr c xu t vào h th ng hình ph t tù có th i h n ( n 30 năm). ph t. ây là hình ph t c n thi t áp d ng + Th tư, BLHS năm 1999 ã xác nh cho ngư i ph m t i không ph i là công dân c th hơn m c gi m nh trách nhi m Vi t Nam ang có xu hư ng gia tăng trong hình s c a hai lo i trư ng h p: Trư ng h p tình hình hi n nay. chu n b ph m t i, ph m t i chưa t và + Th hai, BLHS năm 1999 ã kh c trư ng h p có nhi u tình ti t gi m nh trách ph c tình tr ng quy nh ph m vi áp d ng nhi m hình s nh m kh c ph c tình tr ng áp c a hình ph t ti n nói chung mà không có s d ng lu t không th ng nh t cũng như trư ng phân bi t gi a hình ph t ti n là hình ph t h p l m d ng áp d ng sai. C th , i u chính và hình ph t ti n là hình ph t b sung 52 ã xác nh m c cao nh t c a hình ph t c a BLHS năm 1985 qua vi c quy nh c có th tuyên cho hành vi chu n b ph m t i th và rõ ràng ph m vi áp d ng hình ph t cũng như hành vi ph m t i chưa t. Tương ti n là m t hình ph t chính cũng như ph m t như v y, i u 47 ã gi i h n m c gi m vi áp d ng hình ph t ti n là m t hình ph t b nh ch có th “trong khung hình ph t li n k sung v i cùng m c ích m r ng ph m vi áp nh hơn c a i u lu t” khi có khung ó. d ng hình ph t ti n. - V nhóm i m i th hai: + Th ba, BLHS năm 1999 ã kh c Thay i k t c u các chương t i ph m ph c tình tr ng b t h p lí c a vi c gi i h n không ch là v n kĩ thu t mà là s th m c t i a c a hình ph t chung khi t ng hi n c a s thay i trong nh n th c v t i h p các hình ph t tù có th i h n. Theo ph m. S thay i này là m t t t y u khách BLHS năm 1985 sau khi ã ư c s a i quan, phù h p v i di n bi n m i c a tình l n th nh t năm 1989 thì hình ph t chung hình t i ph m Vi t Nam và v a phù h p khi t ng h p các hình ph t là hình ph t tù v i xu hư ng chung c a th gi i. BLHS năm có th i h n (trong trư ng h p ph m nhi u 1999 có ba thay i chính v k t c u các T¹p chÝ luËt häc sè 01/2007 5
nghiªn cøu - trao ®æi chương t i ph m. ó là s thay i trong chung. Theo ó, ý nghĩa c a tài s n không nh n th c v các t i xâm ph m an ninh qu c ph i nó thu c s h u nào mà giá tr và giá gia, v các t i xâm ph m s h u và v nhóm tr s d ng. Vi c ch có m t chương các t i t i xâm ph m môi trư ng. xâm ph m s h u cũng như ch có m t t i Trong BLHS năm 1985, các t i xâm danh c th cho m t lo i hành vi xâm ph m ph m an ninh qu c gia ư c hi u theo nghĩa s h u (dù là s h u nào) không ch thu n tương i r ng. Nhóm t i ph m này không cho kĩ thu t l p pháp mà cũng thu n l i cho ch bao g m nh ng t i có m c ích chính tr vi c áp d ng khi không ph i xác nh tài s n - m c ích ch ng Nhà nư c mà còn bao g m b xâm ph m thu c s h u nào, i u mà nhi u t i khác tuy không có m c ích này không ph i luôn luôn d dàng. nhưng có tính nguy hi m cao. Vi c x p hai i v i các t i ph m v môi trư ng nhóm t i có m c ích ph m t i trái ngư c BLHS năm 1985 m i ch có m t i u lu t nhau v tính ch t vào cùng m t chương như quy nh m t t i danh chung là t i vi ph m v y là không logic. Do v y, khái ni m các các quy nh v b o v môi trư ng gây h u t i xâm ph m an ninh qu c gia trong BLHS qu nghiêm tr ng thu c nhóm t i xâm ph m năm 1985 hoàn toàn không phù h p v i cách tr t t công c ng. T m t i u lu t chung hi u thông thư ng c a lu t hình s các nư c này BLHS năm 1999 ã c th hoá hành vi khác. Kh c ph c tình tr ng này BLHS năm vi ph m thành nhi u lo i hành vi vi ph m c 1999 ã gi i h n ph m vi các t i xâm ph m th khác nhau và tương ng v i t ng lo i an ninh qu c gia ch g m nh ng t i ph m có hành vi vi ph m ó m t t i danh c th ã m c ích ph m t i ch ng Nhà nư c. Nh ng ư c hình thành. Trên cơ s ó BLHS năm t i khác ư c tr v úng v trí c a nó các 1999 ã có th xây d ng m t chương riêng chương khác trong BLHS. v các t i ph m v môi trư ng v i 10 t i V các t i xâm ph m s h u, BLHS năm danh khác nhau. Ch có v y BLHS năm 1985 có hai chương quy nh hai nhóm t i 1999 m i áp ng ư c yêu c u u tranh ph m - nhóm t i xâm ph m s h u XHCN phòng ch ng các lo i hành vi ph m t i xâm và nhóm t i xâm ph m s h u c a công dân. ph m môi trư ng ang có chi u hư ng gia Vi c sáp nh p hai chương này thành m t và tăng mà nguyên nhân c a nó n m trong m t trong ó t ng c p t i tương ng c a hai trái c a quá trình công nghi p hoá, hi n i chương cũng ư c sáp nh p v i nhau là m t hoá cũng như trong m t trái c a cơ ch th òi h i khách quan. BLHS năm 1999 ã th c trư ng, c a quá trình h i nh p. hi n vi c sáp nh p này. Ý nghĩa c a vi c sáp Ngoài s thay i cơ b n ư c nêu trên nh p th hi n trư c h t s tôn tr ng nguyên BLHS năm 1999 còn có m t s thay i khác t c bình ng trư c pháp lu t c a các thành trong vi c b sung m t s t i danh cho phù ph n kinh t . Nó phù h p v i tâm lí không h p v i tình hình phát sinh m t s d ng hành ch c a ngư i ph m t i mà c a m i ngư i nói vi nguy hi m cho xã h i như các t i ph m v 6 T¹p chÝ luËt häc sè 01/2007
nghiªn cøu - trao ®æi vi tính, t i vi ph m quy nh v s d ng lao Bi u hi n th hai c a s phân hoá trách ng tr em, t i h p pháp hoá ti n, tài s n do nhi m hình s trong lu t là vi c tách t i ph m t i mà có v.v.. danh. T m t t i danh trong BLHS năm 1985, nhà làm lu t ã tách thành nhi u t i - V nhóm i m i th ba: K th a k t qu c a BLHS năm 1985 danh khác nhau quy nh trong BLHS trong vi c phân hoá trách nhi m hình s , năm 1999. Nh ng trư ng h p ư c tách ó BLHS năm 1999 ã ti p t c phân hoá trách thu c các lo i sau: nhi m hình s m c cao hơn. Có th nêu ra + Tách các t i danh ư c quy nh ghép dư i ây nh ng bi u hi n ch y u c a s trong cùng i u lu t thành các t i danh c phân hoá này. l p và quy nh vào các i u lu t riêng nh m Bi u hi n u tiên c a s phân hoá trách t o i u ki n quy nh ư c các khung hình nhi m hình s trong lu t là s phân lo i t i ph t riêng phù h p v i t ng lo i hành vi. Ví ph m theo m c c a tính nguy hi m cho d : T i cư p gi t ho c công nhiên chi m xã h i. BLHS năm 1985 ã phân t i ph m o t tài s n... ư c tách thành 2 t i và ư c thành 2 lo i. S phân lo i này ã phát huy quy nh 2 i u lu t khác nhau v i các tác d ng là cơ s cho vi c phân hoá trách khung hình ph t khác nhau v.v..(6) nhi m hình s trong B lu t cũng như trong + Tách t m t t i danh thành nhi u t i th c ti n áp d ng. Tuy nhiên, tính a d ng danh khác nhau v i các khung hình ph t và ph c t p c a t i ph m trong th c t òi khác nhau trên cơ s c th hoá hành vi h i s phân lo i này ph i ư c c th hoá ph m t i. Ví d : T i vi ph m các quy nh hơn n a. Trên tinh th n này, BLHS năm v qu n lí và b o v t ai ( i u 180 1999 ã phân t i ph m thành 4 lo i: T i BLHS năm 1985) ư c tách thành t i vi ph m ít nghiêm tr ng, t i ph m nghiêm ph m các quy nh v s d ng t ai ( i u tr ng, t i ph m r t nghiêm tr ng và t i ph m 173 BLHS năm 1999) và t i vi ph m các c bi t nghiêm tr ng. T s phân hóa khái quy nh v qu n lí t ai ( i u 174 BLHS ni m t i ph m như v y ã d n n s phân năm 1999) v.v..(7) hoá trách nhi m hình s trong các ch nh + Tách trư ng h p ph m t i có tình ti t khác c a Ph n chung. Các ch nh này nh khung c a m t s t i thành t i danh trong BLHS năm 1999 có th ư c quy nh cl p có th quy nh các khung hình không khác v hình th c so v i trong BLHS ph t khác nhau cho nh ng trư ng h p này năm 1985 nhưng th c ra ã có s thay i v thay vì ch có m t khung hình ph t khi mc phân hoá trách nhi m hình s do có chưa ư c tách ra. Ví d : Hai trư ng h p s thay i v m c phân lo i t i ph m. gi t ngư i có tình ti t nh khung gi m nh ó là ch nh tu i ch u trách nhi m hình s ; c a t i gi t ngư i ( i u 101 BLHS nă m ch nh trách nhi m hình s c a ngư i có 1985) ư c tách thành hai t i danh riêng là hành vi chu n b ph m t i; ch nh th i t i gi t con m i ( i u 94 BLHS nă m (5) hi u truy c u trách nhi m hình s . T¹p chÝ luËt häc sè 01/2007 7
nghiªn cøu - trao ®æi 1999) và t i gi t ngư i trong tr ng thái 3. Các nh hư ng hoàn thi n lu t tinh th n b kích ng m nh ( i u 95 hình s Vi t Nam (8) BLHS năm 1999) v.v.. Trong 20 năm i m i, lu t hình s Vi t Bi u hi n th ba c a vi c phân hoá trách Nam th c s ã có nh ng thay i phát tri n nhi m hình s trong lu t là vi c kh c ph c áng k . Tuy nhiên, trong s phát tri n ó tình tr ng i u lu t ch có m t khung hình còn có nh ng h n ch do y u kém trong ph t duy nh t. Trong BLHS năm 1985, h u công tác l p pháp. Khi i m i phát tri n h t các t i ph m u có nhi u khung hình lu t hình s chúng ta ch chú tr ng s a i, ph t khác nhau. Bên c nh ó, v n còn m t s b sung v n i dung c a các quy nh mà ít t i ph m ch có m t khung hình ph t duy quan tâm n kĩ thu t xây d ng các quy nh nh t. ây là m t trong nh ng h n ch c a c bi t là kĩ thu t xây d ng các c u thành BLHS năm 1985 ã ư c b c l trong th c t i ph m m b o tính th ng nh t, rõ ràng ti n áp d ng. Trong BLHS năm 1999 h u như c a các c u thành t i ph m nói riêng cũng như c a các quy nh nói chung.(10) Chúng ta các t i này ã ư c xây d ng v i 2 khung hình ph t khác nhau. Ví d : Trong chương thư ng quan tâm nhi u hơn n vi c b sung các t i xâm ph m tính m ng, s c kho , nhân quy nh mà ít quan tâm n vi c rà soát ph m danh d c a con ngư i c a BLHS năm lo i b k p th i nh ng quy nh không còn 1985 có 5 t i ch có 1 khung hình ph t. Trong phù h p. Khi b sung hay s a i các quy BLHS năm 1999, t t c các t i này u ư c nh chúng ta thư ng ch chú ý nhi u n xây d ng v i 2 khung hình ph t khác nhau.(9) b c xúc c a th c t , n “v n c th ” mà Bi u hi n th tư c a vi c phân hoá trách ít chú ý n lí lu n, n “t ng th ”. i u này nhi m hình s trong lu t là s c th hoá ã nh hư ng không nh n s phát tri n m c t i a các tình ti t nh khung c a t ng c a lu t hình s . Trong th i gian t i, thúc t i ph m. Cùng v i vi c tách t i danh, tách y s phát tri n hơn n a c a lu t hình s khung hình ph t, nhi u lo i tình ti t nh chúng ta c n ph i có nh ng thay i nh t khung hình ph t m i ã ư c quy nh b nh trong vi c s a i, b sung BLHS. sung vào trong BLHS năm 1999. ó là Trư c h t, vi c s a i, b sung BLHS nh ng tình ti t nh khung tăng n ng hình ph i d a trên cơ s th c ti n c a tình hình ph t chưa ư c quy nh trong BLHS năm t i ph m nhưng cũng ph i d a c trên nh ng 1985. Nh ng tình ti t này có th ư c quy tri th c khoa h c lu t hình s . Chúng ta nh m t t i danh ho c nhi u t i danh không th gi i quy t yêu c u c a th c ti n khác nhau. Ví d : Tình ti t gi t tr em; gi t tách r i v i lí lu n mà ph i v n d ng lí lu n ông, bà, cha, m , ngư i nuôi dư ng, th y gi i quy t. ó là cơ s c a vi c hoàn giáo, cô giáo c a mình; gi t ngư i l yb thi n lu t hình s . ph n cơ th c a n n nhân; thuê gi t ho c gi t Hoàn thi n lu t hình s ph i ư c ti n thuê (t i gi t ngư i - i u 93 BLHS) v.v.. hành song song c v n i dung và v hình 8 T¹p chÝ luËt häc sè 01/2007
nghiªn cøu - trao ®æi th c. Trong ó, c n chú ý c bi t n kĩ c a t i ph m có th là con ngư i và cũng có thu t xây d ng c u thành t i ph m. Quá th là pháp nhân. Quan ni m này có th trình hoàn thi n lu t hình s c n ph i v a là ư c xem là xu hư ng chung. Th c t c a b sung và v a là lo i tr v a là hình s hoá Vi t Nam cho th y, ã có nh ng hành vi v a là phi hình s hoá. nguy hi m cho xã h i do con ngư i c th Hoàn thi n lu t hình s c n ph i ư c th c hi n nhưng hành vi ó ph i ư c xem th c hi n thư ng xuyên, k p th i nhưng ph i là hành vi c a pháp nhân vì nó ư c thành có tính ng b . Khi có òi h i ph i s a i, viên c a pháp nhân th c hi n theo yêu c u b sung m t v n c n ph i cân nh c hư ng c a pháp nhân và vì l i ích c a chính pháp s a i, b sung không t o ra s b t h p lí m i. nhân. Hành vi lo i này ch c ch n s x y ra T yêu c u trên và i chi u v i th c t theo hư ng gia tăng. Trong nh ng trư ng hi n nay chúng tôi th y có m t s hư ng chính h p như v y, vi c ch x lí cá nhân s trong vi c hoàn thi n lu t hình s như sau: không công b ng, s không tương x ng và - Thay i quan ni m v ngu n c a lu t cũng s không có tác d ng tích c c ngăn hình s . BLHS Vi t Nam kh ng nh, t i ng a i v i pháp nhân. Vi c bu c pháp ph m ph i ư c quy nh trong BLHS mà nhân ph i ch u trách nhi m hình s trong không th ư c quy nh các o lu t nh ng trư ng h p này là có cơ s và c n khác. Theo chúng tôi, quy nh d t khoát thi t. Pháp nhân c n ư c coi là có th tr như v y là không c n thi t. i u này có th thành ch th c a t i ph m. V n ch còn ch phù h p v i nh ng lo i t i ph m thông là: Ph m vi nh ng pháp nhân có th ph i thư ng. i v i nh ng lo i t i ph m g n ch u trách nhi m hình s ? li n v i lĩnh v c c th như lĩnh v c môi Ngoài hai hư ng hoàn thi n thu c Ph n trư ng, lĩnh v c tài chính, ngân hàng, lĩnh chung nêu trên chúng tôi cho r ng, i v i v c công ngh thông tin v.v. thì vi c quy Ph n các t i ph m c n t p trung hoàn thi n nh nh ng t i này trong chính các o lu t các v n sau: chuyên ngành thì có th phù h p và t t hơn. - Hoàn thi n các c u thành t i ph m v Do v y, nên quan ni m ngu n c a lu t hình m t kĩ thu t m b o tính th ng nh t c a s có th là BLHS ho c o lu t khác. c h th ng và tính rõ ràng, chính xác c a - Thay i quan i m v ch th c a t ng c u thành t i ph m. Vi c xây d ng các trách nhi m hình s . Lu t hình s Vi t Nam CTTP úng yêu c u s giúp nhà làm lu t th t trư c n nay v n quan ni m ch th c a hi n ư c n i dung quy nh úng theo ý t i ph m ch có th là ngư i c th mà tư ng c a mình và n i dung ó cũng d dàng không th là pháp nhân. Do v y, khi nói n ư c ngư i áp d ng ti p nh n úng. Qua xây trách nhi m hình s là nói n trách nhi m d ng CTTP theo úng yêu c u s giúp phát c a cá nhân c th . Trong khi ó, lu t hình hi n và kh c ph c nh ng mâu thu n ho c s c a nhi u qu c gia khác l i coi ch th h n ch trong n i dung c a nh ng quy nh T¹p chÝ luËt häc sè 01/2007 9
nghiªn cøu - trao ®æi c a lu t. Trái l i, khi xây d ng CTTP không này không th do ngư i chưa 16 tu i th c hi n theo các nguyên t c và yêu c u chung s d n (các i u 216, 229 và 237). n tình tr ng n i dung c a quy nh ư c (5). C th : th hi n sai, th hi n không rõ ràng. T ó - Trong c hai b lu t, tu i ch u trách nhi m hình s tuy cùng ư c chia thành hai m c: 16 tu i tr dn n hi u sai, hi u không th ng nh t lên và t 14 tu i n dư i 16 tu i tròn. Nhưng v n trong áp d ng lu t.(11) trách nhi m hình s tu i th hai ( 14 nhưng - Hoàn thi n qua b sung t i danh, mô t chưa 16 tu i) ã ư c phân hoá hơn trong BLHS c th và phân hóa trách nhi m hình s hơn năm 1999. Theo BLHS năm 1985 có 1/4 lo i trư ng n a i v i nh ng t i ph m m i ư c ưa h p ch th ph i ch u trách nhi m hình s tu i này (ph i ch u trách nhi m hình s v t i nghiêm vào BLHS như các ph m vi tính, các t i tr ng do c ý; không ph i ch u trách nhi m hình s v ph m liên quan n “r a ti n” v.v.. t i nghiêm tr ng do vô ý và t i ít nghiêm tr ng). - Kh c ph c s b t h p lí, s thi u chính xác, Trong khi ó, theo BLHS năm 1999 có 2/8 lo i s chưa y c a các quy nh trong BLHS; trư ng h p ch th ph i ch u trách nhi m hình s tu i này (ph i ch u trách nhi m hình s v t i r t - Lo i tr nh ng quy nh nh t là các t i nghiêm tr ng do c ý và t i c bi t nghiêm tr ng danh không còn phù h p./. (th c ra cũng ch trong trư ng h p c ý, vì trư ng h p vô ý ã b lo i tr - x. chú thích 4); không ph i (1). Quy nh chung v hình ph t ti n ư c hoàn ch u trách nhi m hình s v t i r t nghiêm tr ng do thi n theo hư ng m r ng ph m vi áp d ng; quy nh vô ý, t i nghiêm tr ng và t i ít nghiêm tr ng). v nguyên t c t ng h p hình ph t ư c hoàn thi n - Theo BLHS năm 1985 có 1/2 lo i trư ng h p theo hư ng tăng gi i h n t i a c a hình ph t chung; ch th ph i ch u trách nhi m hình s v hành vi quy nh v i u ki n cho hư ng án treo ư c hoàn chu n b ph m t i còn theo BLHS năm 1999 có 2/4 thi n theo hư ng ch t ch hơn nh m h n ch s l m lo i trư ng h p. d ng trong th c ti n áp d ng… - Theo BLHS năm 1985 có 3 m c th i hi u khác (2). Ví d : t i tham ô tài s n và t i nh n h i l , ã có nhau còn theo BLHS năm 1999 có 4 m c th i hi u s lư ng hoá d u hi u nh t i; t i làm hàng gi , t i khác nhau. buôn bán hàng gi hay t i tr n thu , m c cao nh t (6).Xem: Các i u 131, 154, 200, 202, 227 BLHS c a các khung hình ph t ã ư c tăng lên; t i l a o năm 1985 và các i u 136, 137, 248, 249, 254, 255, chi m o t tài s n ư c b sung hình ph t t hình; v.v.. 289, 290 BLHS năm 1999. (3).Xem: Nguy n Ng c Hoà, “Chính sách x lí t i (7).Xem: Các i u 181, 187 BLHS năm 1985 và các ph m trong lu t hình s Vi t Nam”, T p chí lu t h c, i u 175, 176, 203, 209, 213, 217 BLHS năm 1999. s 3/2005, tr.10. (8).Xem: Các i u 104, 109 BLHS năm 1985 và các (4). V hình th c, có th có ý ki n cho r ng BLHS i u 99, 105, 106 BLHS năm 1999. năm 1999 ã m r ng ph m vi ph i ch u trách nhi m (9).Xem: Các i u 102, 105, 106, 108 và 111 BLHS hình s c a nhóm ngư i này vì i u 12 ã kh ng năm 1985 và các i u 96, 100, 101, 103 và 110 BLHS nh h ph i ch u trách nhi m hình s c v t i c năm 1999. bi t nghiêm tr ng do vô ý. Theo chúng tôi, v lí (10).Xem: Nguy n Ng c Hoà, “T i ph m và c u thuy t không th có t i vô ý mà chúng ta l i ph i quy thành t i ph m”, Nxb. CAND, H., 2006. nh là t i c bi t nghiêm tr ng (m c cao nh t c a (11). V các yêu c u i v i c u thành t i ph m có khung hình ph t là trên 15 năm tù). Trong BLHS năm th xem: Nguy n Ng c Hoà, “Kĩ thu t xây d ng c u 1999 có 3 t i danh th hi n là t i vô ý và có khung thành t i ph m và vi c hoàn thi n B lu t hình s ”, hình ph t c a t i c bi t nghiêm tr ng nhưng c 3 t i T p chí lu t h c, s 4/2006. 10 T¹p chÝ luËt häc sè 01/2007

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.15: Bộ Đồ Án Tốt Nghiệp Chuyên Ngành Cơ Khí

65 tài liệu

2431 lượt tải

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.