Báo cáo tham luận về đổi mới phương pháp giảng dạy Đại học

KỶ YẾU HỘI NGHỊ KHOA HỌC “ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY ĐẠI HỌC” 2009<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> BÁO CÁO THAM LUẬN VỀ ĐỔI MỚI<br /> PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY ĐẠI HỌC<br /> <br /> NGUYỄN THỊ THANH HUYỀN ∗<br /> NGUYỄN THỊ KIM DUNG ∗<br /> <br /> Khoa Tây Ban Nha, ban đầu là Bộ môn tiếng Tây Ban Nha là một khoa<br /> mới của trường Đại học Hà Nội, được thành lập vào tháng 9/2002 để đáp ứng<br /> nhu cầu tìm hiểu ngôn ngữ và văn hóa Tây Ban Nha ở Việt Nam. Mặc dù là một<br /> khoa nhỏ nhưng trong những năm qua khoa tiếng Tây Ban Nha đã không ngừng<br /> phấn đấu đi lên và trở thành địa chỉ đào tạo tiếng Tây Ban Nha chính quy duy<br /> nhất và có uy tín trên toàn quốc với phương châm lấy sinh viên làm trung tâm.<br /> <br /> Chức năng, nhiệm vụ chính của Khoa là đào tạo Cử nhân tiếng Tây Ban<br /> Nha hệ chính quy theo hai định hướng biên-phiên dịch và giáo viên. Mục tiêu và<br /> chiến lược của Khoa là đào tạo đội ngũ biên-phiên dịch có chất lượng ổn định và<br /> đặc biệt là đào tạo đội ngũ giáo viên nguồn cho các cơ sở đào tạo cử nhân tiếng<br /> Tây Ban Nha khác. Ngoài ra, Khoa còn đảm nhiệm giảng dạy tiếng Tây Ban<br /> Nha như ngoại ngữ hai, dạy tiếng Tây Ban Nha theo yêu cầu người học cũng<br /> như các khóa học tiếng Tây Ban Nha theo nhu cầu của một số cơ quan khác.<br /> <br /> 1. Hiện trạng<br /> <br /> 1.1. Thuận lợi<br /> <br /> Khoa có một đội ngũ giáo viên trẻ nhiệt tình, năng động và tâm huyết với<br /> nghề, lại được các giáo viên giàu kinh nghiệm giúp đỡ. Hầu hết các giảng viên<br /> đều được cử đi đào tạo tại Tây Ban Nha theo chuẩn Châu Âu (Khung tiêu chuẩn<br /> Châu Âu về giảng dạy Ngoại ngữ-Marco común europeo de enzeñanza de<br /> lenguas extranjeras). Hơn nữa, các giáo viên của khoa luôn cố gắng nâng cao<br /> trình độ. Cho đến thời điểm hiện nay 3 giảng viên đã lấy được bằng Thạc sỹ và 2<br /> giảng viên khác đang theo học hệ sau đại học. Ngoài ra, khoa còn có ba chuyên<br /> <br /> ∗<br /> Th.S., Khoa tiếng Tây Ban Nha<br /> ∗<br /> Th.S., Khoa tiếng Tây Ban Nha<br /> <br /> 35<br /> gia người Tây Ban Nha được cử sang để giảng dạy cũng như giúp đỡ các giáo<br /> viên trẻ. Nhìn chung, các giáo viên thường sử dụng phương pháp giảng dạy hiện<br /> đại, tạo được hứng thú say mê cho người học với chất lượng cao.<br /> <br /> Bên cạnh đó Khoa Tây Ban Nha luôn nhận được sự quan tâm ủng hộ và<br /> đầu tư của nhà trường về mọi mặt: cơ sở vật chất, trang thiết bị giảng dạy, v.v.<br /> Khoa còn được Viện Cervantes hỗ trợ tài liệu và phương tiện giảng dạy. Phòng<br /> Cervantes thuộc Đại học Hà Nội đã chính thức khai trương và đi vào hoạt động<br /> vào tháng 9/2001. Phòng được trang bị một phòng máy vi tính hiện đại với các<br /> chương trình tự học tiếng Tây Ban Nha, một thư viện dành cho giáo viên, sinh<br /> viên tham khảo và học tập. Khoa Tây Ban Nha còn có một thuận lợi nữa là được<br /> các Đại sứ quán các nước nói tiếng Tây Ban Nha cũng như các tổ chức nhiệt<br /> tình ủng hộ về trang thiết bị và tài liệu giảng dạy.<br /> <br /> Được sự hỗ trợ của Đại sứ quán Tây Ban Nha, kể từ 09/ 01/ 2008 Phòng<br /> dự án Văn hóa Việt Nam- Tây Ban Nha đã đi vào hoạt động để hỗ trợ cho công<br /> tác giảng dạy của giáo viên. Với dự án này các giáo viên được nâng cao trình độ<br /> và phương pháp giảng dạy thông qua các lớp giáo học pháp do các giáo viên<br /> người Tây Ban Nha giảng dạy.<br /> <br /> 1.2. Khó khăn<br /> <br /> Tuy có một đội ngũ giảng viên trẻ, được đào tạo khá bài bản, nhưng vì<br /> tuổi đời còn ít và thời gian đứng lớp cũng chưa nhiều nên vẫn còn thiếu kinh<br /> nghiệm đứng lớp, đặc biệt là trong các môn chuyên ngành tiếng.<br /> <br /> Hiện Khoa đang sử dụng 100% giáo trình và sách do nước ngoài biên<br /> soạn. Những giáo trình này đều được biên soạn theo phương pháp giảng dạy<br /> hiện đại nhất với các bài giảng được thiết kế với mục đích là khi kết thúc bài<br /> giảng thì sinh viên có thể áp dụng ngay vào trong thực tế. Nhưng thực tế là<br /> những giáo trình này được thiết kế cho sinh viên các nước của cộng đồng chung<br /> Châu Âu, nơi có nền văn hóa khác biệt so với Việt Nam nên những giáo trình<br /> này chỉ giúp ích một phần trong việc soạn giáo án lên lớp của giáo viên. Toàn bộ<br /> giảng viên của Khoa phải tự mày mò, tìm kiếm chắt lọc tài liệu phụ trợ và thiết<br /> 36<br /> KỶ YẾU HỘI NGHỊ KHOA HỌC “ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP GIẢNG DẠY ĐẠI HỌC” 2009<br /> <br /> <br /> <br /> kế bài giảng sao cho phù hợp với đối tượng là sinh viên Việt Nam, chịu ảnh<br /> hưởng của văn hóa và nếp nghĩ Châu Á. Khoa cũng đã lên kế hoạch tự biên soạn<br /> giáo trình giảng dạy cho phù hợp với điều kiện hoàn cảnh của sinh viên và của<br /> Khoa, song do yêu cầu chuyên môn của việc biên soạn giáo trình quá chặt chẽ,<br /> một giảng viên muốn biên soạn chương trình phải là giảng viên chính và có một<br /> số công trình nghiên cứu khoa học nhất định, mà đội ngũ giảng viên của Khoa<br /> còn quá non trẻ không đáp ứng được yêu cầu nên kế hoạch trên vẫn chưa thực<br /> thi được.<br /> <br /> Ngoài ra, việc sử dụng không gian lớp học cũng hạn chế việc đổi mới<br /> phương pháp giảng dạy. Một lớp học thường được sử dụng cho nhiều khoa nên<br /> việc sắp xếp bàn ghế theo đặc thù môn học .Ví dụ với các kỹ năng nghe nói,<br /> giảng viên yêu cầu phải kê bàn ghế hình tròn hoặc chữ U, sinh viên thực hiện<br /> nhưng cuối giờ phải kê lại theo hàng lối, tiêu tốn thời gian của giờ học); hoặc<br /> trong giờ học yêu cầu phải sử dụng giáo cụ trực quan để giảng dạy (bản đồ,<br /> tranh ảnh, v.v.) thì không có chỗ treo móc. Học giao tiếp cần sử dụng video<br /> nhưng hiện giảng viên không thể thiết kế bài giảng theo kiểu này vì không có<br /> thiết bị hỗ trợ giảng dạy thích hợp (màn hình và đầu đĩa).<br /> <br /> 2. Kiến nghị<br /> <br /> Trước hết, chúng tôi thiết nghĩ việc bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên<br /> môn của giáo viên là rất quan trọng. Do điều kiện đội ngũ giảng viên còn quá<br /> mỏng lại có sự giúp đỡ của các chuyên gia nước ngoài nên cho đến thời điểm<br /> hiện nay các giáo viên của khoa chủ yếu giảng dạy các môn thực hành tiếng và<br /> giao tất cả các môn lý thuyết tiếng cho chuyên gia. Do đó, giáo viên Việt Nam<br /> chỉ được đào tạo và trau dồi các phương pháp giảng dạy các môn của thực hành<br /> tiếng. Tuy nhiên, chúng ta không thể lúc nào cũng phụ thuộc vào giảng viên<br /> nước ngoài vì dần dần trong tương lai phía Tây Ban Nha sẽ rút các chuyên gia<br /> về nước. Đến lúc đó, khoa sẽ gặp rất nhiều khó khăn. Vậy, đề nghị Nhà trường<br /> tổ chức các khóa học nghiệp vụ giảng dạy các môn chuyên ngành ngoại ngữ, tổ<br /> chức thêm các hội thảo trao đổi kinh nghiệm giữa các khoa trong Nhà trường.<br /> <br /> 37<br />  Hơn nữa, việc bố trí bàn ghế trong các lớp học gây rất nhiều khó khăn cho<br /> việc thực hiện các hoạt động trên lớp. Chúng tôi cho rằng việc xếp bàn ghế theo<br /> dãy và hàng thường chỉ phù hợp với các lớp học lý thuyết, khi mà sinh viên chỉ<br /> ngồi nghe giảng, còn với các lớp học thực hành tiếng, nên bố trí sao cho luôn có<br /> một không gian để sinh viên có thể di chuyển, tham gia các hoạt động trên lớp<br /> như dạng chữ U. Để thay đổi không khí, đôi khi chúng ta cũng có thể tổ chức<br /> các lớp học ở ngoài trời. Học kỳ vừa rồi, sinh viên năm thứ 1 của khoa đã được<br /> thử nghiệm với phương pháp học ngoài trời, và kết quả sau 1 tháng học, sinh<br /> viên có rất nhiều tiến bộ, đặc biệt là các em trở nên linh hoạt hơn, tiếp thu nhanh<br /> hơn kiến thức và kỹ năng tiếng, đặc biệt là kỹ năng nghe nói. Ngoài việc bố trí<br /> bàn ghế trong lớp, các giáo viên của khoa cũng mong muốn Nhà trường bố trí<br /> lớp học theo đơn vị khoa, như thế một số giáo cụ như bản đồ, tranh ảnh về văn<br /> hóa nước ngoài có thể được giới thiệu với sinh viên. Mặc dù các lớp học, đặc<br /> biệt là các lớp ở nhà C đã được trang bị bảng ghim, nhưng việc sử dụng vẫn<br /> chưa hiệu quả. Các tài liệu được ghim trên bảng thường bị lấy mất hoặc bảng chỉ<br /> dùng để ghi thông báo.<br /> <br /> Ngoài ra, để tạo điều kiện thuận lợi cho phương pháp giảng dạy giao tiếp,<br /> nên chăng Nhà trường trang bị một số phòng có tivi hoặc có tivi di động để khi<br /> cần, giáo viên có thể trình chiếu hoặc dạy sinh viên qua video, phim,.... Chúng ta<br /> đang dạy ngoại ngữ cho sinh viên trong một môi trường phi bản ngữ, nên có rất<br /> nhiều điều, nhất là về lĩnh vực văn hóa lại không được đề cập trong các giáo<br /> trình, chính vì vậy, việc tiếp cận về ngôn ngữ thông qua hình ảnh, đặc biệt là<br /> thông qua các bộ phim rất cần được lưu tâm khuyến khích phát triển và sử dụng.<br /> <br /> Trên đây là một số kiến nghị của chúng tôi về đổi mới và cải tiến phương<br /> pháp giảng dạy.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 38<br />